2449 Dictee donderdag 28-10-2021 (1) dictee Dictee van de dag (375) √ x

Dictee – dictees [2449]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 482 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (375)

1. Heeft een ventriloquist [buikspreker] eerder last van het ventriculaire [ventrikel, hartkamer] ventrikelfibrilleren [kamerfibrilleren] dan een ander? Verweggistan is een denkbeeldig, verafgelegen land. Een verbena is een plant met ruige, vierkante stengel: het ijzerhard (d van 'grond', let op: ijzerhart is de boom – t van lucht!). Bij een vertelling is er een verhaalstructuur, bij verhaal halen een verhaalsactie. Ik dacht aan quizzen (kwissen), toen ik merkte hoe deze Bach (dit Bachstuk) verjazd (tot jazz gemaakt – vgl. buzzen en quizzen) werd. Bedelmonniken vermijden het vermeien [plezier hebben]. Verpatsen is versjacheren. Wat heeft verpompen [kleermaker: passend maken] met kleding te maken? Hij keek door de verrekijker naar de Verrekijker [sterrenbeeld, zuidelijk halfrond]. Dat gebak is verrekt(e) lekker. Een verreschrijver is een telex, zich verschrijven is schrijffouten maken. Toppers onder de dicteewerkwoorden zijn 'versjacheren', 'versjouwen' en 'versjteren'. Hij kan heel wat verstouwen. Verspenen [van planten, ook: pikeren] heeft weinig met een speen te maken. Hij heeft een echte vertellersstem. Dit vliegtuig heeft een ver verwijderde bestemming.

2. Nederland heeft een goed verzekeringsstelsel. Deze vroeger vruchtbare grond is nu verwoestijnd. Ja, vet cool! Beter: supervetcool! Bij een vetweider [boer of koe] gaat het om de slacht. Hij reed eerst van A naar B en vice versa; daarna kwam hij in een vicieuze cirkel terecht. De video-editor [redacteur] werkte met een videocassetterecorder (een VCR). Wat is de vierkantemeterprijs? Hij woont vierhoog-achter. Het vijlsel werd opgeveegd. De Viking droeg een vikinghelm. In vino veritas [iemand die dronken is, spreekt de waarheid], dacht de rechter, dus hij nam er nog maar een. Helpt een virusscanner tegen een virale aandoening? Een viola da gamba is een knieviool uit de barok. Met virtual reality [VR] wordt de cyberspace aangeduid. De Visigoten zijn de West-Goten. De (het) visual display is het zichtbaar maken of vertonen. Onder doopsgezinden had je nogal wat vlamingen [zekere sekte ervan]. Is 'vlaggenist' [vlaggenmaan, grensrechter] een vlamisme? Nee. Zijn dochter (geen plant dus - dat is een vlijtig liesje) was een vlijtig Liesje. Gouden liesjes [golden delicious] zijn zekere appelen. Ik ben voornemens …

3. Het ging hem naar den vleze. Het vlijt mij bijzonder goed, dat je mij zo vleit. VLSI [very ...] en ULSI (ultra large scale integration) zijn broertje en zusje [honderdduizenden tot miljoenen elementen op een computerchip]. De beide steden zijn verzusterd. De vocaliseoefening [s] is geslaagd. Hij wilde geen voet- of duimbreed wijken. Dit raakt meer en meer en vogue, in zwang. Je kan beter geen ruiter of ridder te voet [geen vervoer, moet lopen] worden. Kopen we die voltampèremeter (VA = voltampère - die voltampères, energie dus, meet) of die volt-ampèremeter (V = volt, spanning en A = ampère, stroom - die zowel stroommeter, ammeter, als spanningsmeter, voltmeter, is)? We keken recht omhoog naar de Vos (met de Gans – sterrenbeelden). Daar is hij dan: u aller vriend, die allemansvriend, Sint-Nicolaas [Sinterklaas]. Vreemdgaan, is dat iets voor emigranten? De EVA (EFTA – European Free Trade Association) is de Europese Vrijhandelsassociatie. Ook in Maastricht is het Vrijthof een soort van omheind plein. De vroegbarok en het vroeggotisch zijn tijdvakken. De Vuelta is de pendant van de Giro (d'Italia). VWS is het Ministerie (instelling) van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Een herbicide dient tot verdelging van onkruid. Het dieldrin is verwant aan DDT [dichloordifenyltrichloorethaan, in veel landen verboden]. Dieldrin en aldrin zijn drins.

4. Wanneer expireert de WA-verzekering (wettelijkeaansprakelijkheidsverzekering)? In Waals-Brabant worden veel waalstenen (vechtstenen) gebruikt. De waarom-vraag moet vaker gesteld worden. Bij de Wagneruitvoering gaf de wagnertuba een wagneriaans geluid. Wasabi is Japanse hete groene mierikswortelpasta. Washipapier is zuurvrij. Wantsen behoren tot de halfvleugeligen. In zijn waxcoat kreeg hij een watjekouw. Dat lees je in het webzine [ie]. Ik heb een verzameling wedgwood geërfd [bij golf gebruik je een wedge]. Haar weduwe-uitkering [n/s] was toereikend. De weed (= wiet) werd geconfisqueerd [in beslag genomen]. Zij bad een weesgegroetje [keer bidden; naam gebed: Weesgegroet]. De Wegenverkeerswet van 1994 geldt nog steeds. Velderts, weide-erts, is een soort van ijzeroer. Deze Welshman [Wales] hield van weisswurst. Een welversneden pen bestaat [goed kunnen schrijven], welversneden hasj [hasjiesj] niet. Ik heb dit gehoord op Radio Nederland Wereldomroep (RNW – die wordt in zijn bestaan bedreigd).

5. De farizeeën waren buitengewoon wettisch. De sas (sluis) stond wijd open. De wijnruitspecerij werd tegen stuipen gebruikt. Hij stond met zijn benen wijduit, wijd uiteen. Het wij-zij-gevoel was allesoverheersend. De boer liep met een geladen winchester. Hij was op zijn pc aan het winozzen [waar was ik naar op zoek?] [wilfen: what was I looking for?]. Wensdenken is wishful thinking. Een wisecrack is een kwinkslag. Wireless internet is draadloos. Winstneming is een kwestie van winst nemen. De mokkels aten wokkels. De wodanseik is naar Wodan (Odin) genoemd. Wilders zorgde ooit voor een working majority [meerderheid (in het parlement) waarmee de regering werken kan]. Een wordprocessor is een tekstverwerker. De worcestersaus [uitspraak: woester] smaakte uitstekend.

6. Heeft Reve ooit een writer's block gehad? Xenon (afkorting: Xe) heeft als atoomnummer 54. De (het) xeroderma is een perkamenthuid (dus geen perzikhuid!). De yakult is een melkachtige drank. De ylangylang is een etherische olie [uit de cananga(boom)]. Een yogi is een yogabeoefenaar. De yuccamot bestuift geen yuca [= maniok, wel: de yucca]. Nageire [ee] is een Japanse manier van bloemschikken in een vaas. De tanden van een zaag kan je schranken [scherpen, naar
2 zijden buigen]. Nu moet het toch zachtjesaan, zoetjesaan, langzamerhand, allengs, gebeuren. De zakkenroller jatte de zakelijke zakenbrief over de zalmmousse. Kom eindelijk ter zake. Een zarzuela is een stoofschotel of een operette. Een zeboe is een bultrund. De zaniker(d) (de zeiksnor, de zemel) stelde het zedeloze zedenbederf aan de orde. Waar waait de zefier [koele, zachte westenwind – bnw. zefirisch]? De zegerijke [s] deelname van ons land aan het (de) WK [wereldkampioenschap(pen)] is zegenrijk voor internationale betrekkingen. Karel kreeg van mij een zeper(d).

7. Zes maal zes is zesendertig. Een ziel(en)knijper [psycholoog, psych] waakt over je zielenheil. Mijn handen jeuken om je op je zielement te zitten. Het zinnespel was niet zinnenprikkelend. Als je moeilijk ter been bent, moet je een zitstok meenemen. In Oudenbosch [thans: Halderberge] heb je een Zoeavenmuseum [enkelvoud: zoeaaf]. De kinderen zoefden zo-even voorbij; de ouderen zoeven zo meteen voorbij. Zodanig gedrag is onacceptabel. Er was een zodanige verbetering ingetreden, dat zij naar huis mocht. Hij heeft haar zodanig beledigd, dat ze hem nooit meer wil zien. Zo nodig kunnen we de zombie elimineren. De Zondagswet van 1815 geldt nog steeds (denk ik). Hij moest zorg dragen voor het in- en uitzoomen. Zouteloos parodieerde hij op zijn zoutloos dieet. Wie kent er hier
Zuid-Afrikaans-Engels? Is op de zuiderkeerkring het Zuiderkruis te zien? Die zustersschool is onze zusterschool. De zwaargewichten voerden de zwaarddans uit.

8. Zwanzen is gekheden uithalen. De zweetkakkies waren van Zweedse herkomst. Een zweitje is een beweegbare winkelhaak. In Schotland eten ze af en toe haggis [èh g van goal – schapenmaag, etc.]. Gezocht op '*ow': alltime low [beurskoersrecord], AOW [Algemene Ouderdomswet], cashcow (kaskoe – bedrijfsonderdeel met veel winst), basedow [ziekte van Basedow: overmatige schildklierwerking], chowchow (keeshond), dhow (traditioneel Arabisch zeilscheepje), flow (ritme), go with the flow [volg de trend], marshmallow [zachte, zoete lekkernij], mellow(house), no-show, pailow (monumentale Chinese stenen toegangspoort), powwow (periodiek georganiseerde ceremoniële bijeenkomst van de leden van een indianenstam, waarop traditionele indianendansen centraal staan), sandow (sèhn-doo – zeker oefentoestel ter versterking van de spieren), serow (Japanse gems), SoW (Samen op Weg, voormalig proces naar de PKN – Protestantse Kerk in Nederland – toe), tv-show, wow (ook: wauw), ver-van-mijn-bedshow, yellow (vroegrijpe zurige appel) en de goednieuwsshow [goed nieuws].

9. Gezocht op '*ov': bov (bewust ongehuwde vader), dov. (daaropvolgend), hbo-v (voor verpleegkundigen), kalasjnikov (genoemd naar Michail Kalašnikov), o.o.v. (onvoorziene omstandigheden voorbehouden), ov (openbaar vervoer), tgov. (tegenover, ook: t.o.) en t.o.v. (ten opzichte van). Binnen artikelen vonden we nog: Raskolnikov (niet meer in VD – student in Dostojevski's Schuld en boete, Misdaad en straf), Kasparov (niet meer in VD = schaker), Chroesjtsjov [Russisch premier], Stroganov (van de stroganoffsaus), Stachanov (van het stachanovisme), Karpov [schaker], Larionov (grondlegger van het rayonisme – lichtstralen uit verschillende, niet op het schilderij afgebeelde lichtbronnen), oblomovisme (naar de persoon Oblomov uit de roman van Gontsjarov – lamlendigheid, vergelijk: een oblomov), Molotov (van de molotovcocktail), Nabokov (uit zijn roman stamt de 'lolita'! – 'nimfijn' ook!), leninisme (Lenin is een schuilnaam van Vladimir Oeljanov), Korsakov (van het korsakovsyndroom – hersenbeschadiging door slecht voedsel, bijv. bij alcoholisten), het machtige hoopje (groep Russische componisten met Borodin, Moessorgski en
Rimski-Korsakov) en Gorbatsjov (van de glasnost en perestrojka).

10. De grondlegger van het chassidisme [mystieke stroming] wordt Baäl Sjem Tov (Besjt: Meester van de Goede Naam) genoemd. De term 'aioli' (koude knoflooksaus) stamt uit het Provençaals. Vergeet ten slotte ook de Nipkowschijf (een prijs), de nipkowschijf (onderdeel van een televisie) en de pavlovreactie [onwillekeurige reactie op een stimulus] niet! Rorate coeli desuper [aaneen!]: dauwt [t is archaïsch], hemelen, uit den hoge! Woorden die met 'iso' beginnen slaan op 'gelijkheid': isochimeen (winterkou, alleen mv.), isochoor (volume), isodynaam (magneetkracht), isofoot [oo] (helderheid), isoglosse (taalverschijnsel) en isohyeet (neerslag).

11. De ICT (GB in toelichting ook wel: ict) is de informatie- en communicatietechnologie. Frequent fout geschreven woorden zijn: Riagg-centrum [in NL: Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg], belle époque [rond 1900, West-Europa], epochemachend [uitermate belangrijk], sushi [rijstballetje] en wasabi [Japanse hete groene mierikswortelpasta].

 

 

2448 Dictee woensdag 27-10-2021 (1) dictee Dictee van de dag (374) √ x

Dictee – dictees [2448]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 483 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (374)

1. Iso-octaan is 2,2,4-trimethylpentaan. Een italiek (italic) is een cursieve drukletter. Volgens de Taalunie is de juiste schrijfwijze 'in Frage' (VD ook: im). De immelmann is een figuur bij het kunstvliegen. Altijdgroen, immergroen, wordt ook wel met semper virens aangeduid. Het klinkt ongelooflijk (ook: ongelofelijk), incredibile dictu, maar het is toch waar. Inflectie [verbuiging] en deflexie [verloren gaan van buigingsuitgangen] zijn taalkundige begrippen, inflexie is onder andere de buiging van de stem. Je kunt in een reflex iets doen en reflectie is terugkaatsing. Volgens Van Dale kun je met spelling flink de boot (het schip) in gaan. Jouw soepje gaat erin als gesneden koek (of als Gods Woord in een ouderling). Roestvrij staal is rvs [znw., ook bnw.: roestvrijstalen], inox. Hij had iets Belgisch en was iets louches van plan. De idioot wilde het idioticon [woordenboek, idioom of dialect] uit zijn hoofd leren. Van Dale drinkt al het genoemde: Onze Taal drinkt Schotse whisky [+ Canada] en Ierse whiskey [+ Amerika]. Dat heeft(-)ie mooi voor elkaar: continu zulk taalgebruik wijst mogelijk op idiosyncrasieën [individuele eigenaardigheid (bv. in taalgebruik)].

2. Bij werken in een id-baan (instroom-doorstroombaan; bijvoorbeeld in de ICT – GB in toelichting ook wel: ict – informatie- en communicatietechnologie) moet je een ID-bewijs [identiteitskaart,
ID-kaart] bij je hebben. Hij was behept [zedelijk gebrek of lastige gewoonte] met een aantal idee-fixen [dwangvoorstelling, obsessie]. Het ID is het intelligent design. Hij had een icterische [geelzuchtig] huidkleur; deiktisch [ij] is overigens aanwijzend en deïsme [op de rede berustend geloof in een transcendente god] heeft daar niets mee van doen. Hij woonde extern en kweekte iksterns [visdiefje – vogeltje]. Een ijzeren hein [tegen alles gehard en bestand] doet meestal ijzerenheinig. De IJslanders zijn eilanders en rijden soms op ijslanders [pony]. Is dat nu ijzer-II- of -III-sulfaat? Voor de mens zijn af en toe ijs- en ijskoude kompressen nodig, voor gas is soms compressie nodig ... Ik krijg er het ik-weet-niet-wat van. Onder zijn imamaat [als imam = geestelijk leider] kwam veel tot stand. Im grossen (und) ganzen kon hij de successen dan ook op zijn palmares [erelijst] (bij)schrijven. Ze droeg een immortellenkrans [strobloemen]. De leden van de Académie française worden immortels [onsterfelijk] genoemd. Een alstroemeria [eu] is een incalelie. IJfelhout komt van de taxus = iebenboom (VD wel: venijnboom).

3. Dat is een inane [inaan = leeg, zinloos, dwaas] bewering. Het plan werd fluks [snel] de grond in geboord. Een inamboe is een pampahoen. De fabriek is nu gesloten en dus improductief. Incineratie is lijkverassing en fiscaal incivisme is belastingontduiking. Al wie in de Alwetende, de Alwijze, gelooft, zal leven. Hij zou er tot aan zijn nek in zitten. Zijn broer moet daarover inzitten. Hij moest er de pas in zetten, want hij zou voor vier uur de ramen nog inzetten. Instrumentvliegen is blind vliegen. Hij zou erin trappen. Je kunt iemand de grond in trappen en een deur kun je intrappen. Hij is erin geluisd [er ingestonken], maar werd later wel de hemel in geprezen. Verhoogde accijnzen kun je inprijzen. Inséparables zijn Braziliaanse parkieten. David en Jonathan waren inseparabel [onafscheidelijk]. Instantanés (instantaneetjes) zijn momentopnames. De opnamecapaciteit [n/s] van mijn harsens (harses) is groot. De krates [misvormd mens] viel wel op. Haar ware jakob had een jacobus [visdiefje, ikstern] in het vizier (geen jako: dat is een grijze roodstaart).

4. Laten we onze jannen (jantjes) en Jannen (Jantjes) maar weer eens van stal halen: jansul [onnozele hals], Ome Jan [de lommerd, janoom], janjurk [onmannelijk persoon], Jantje Beton [geen speelruimte in de grote stad], jansalie [slapjanus], Jan Courage [moedige zeeman], janpret [altijd vrolijk], Jan Boezeroen [arbeider], janklaassen [niet au sérieux te nemen, ook: polichinel die Jan Klaassen voorstelt], Jan Compagnie [personificatie Oost-Indische Compagnie], jankrent [gierigaard], Jan Kaas [marinepersoneel van lagere rang, ook: plebs], janlul (ook: Jan Lul – sukkel), Jan Kalebas [opschepper], janmaat [matroos], Jan Grabbel [kleine burgerman], janmoeial [bemoeial], jangat (sukkel. ook: Jan Gat = beeld van Zadkine, Rotterdam), janongeluk (pechvogel), Jan Joker [sukkel, slappeling], janoom [lommerd, ome Jan], Jan Patat [de gewone man], janpappelepap [daar heeft men niets aan], Jan Publiek [het grote, niet-bevoegde publiek], janplezier [tentwagen 6 à 8 personen], Jan de Rijmer [pruldichter, prulpoëet], janhen [keukenpiet], Jantje Soet [souteneur], Jan de Witt [jongens van ... voor geen kleintje vervaard], janhagel [gepeupel, geüniformeerde NSB'er, soort van brosse koek], Jan de Wasser [dwaze pantoffelheld], jangort [keukenpiet, janhen], Jan Vlegel [de gepersonifieerde lompheid en ongemanierdheid], jandoedel [sukkel, sufferd, jenever], Jan Stapallemachtig [maakt zeer grote passen], Jantje Contantje (die van handje contantje), jan-contant [betaalt contant, solide koopman] en Jan Stapnetjes [kleine voorzichtige stappen]. Mijn makke [gebrek, kwaal] is, dat ik geen cent te makken heb. Karel Doorman is ooit de dieperik in gegaan (VD). De plannen zijn de mist ingegaan. Je kunt al fietsend dwars tegen de wind in gaan. Je kunt ook figuurlijk tegen iets in gaan. De dijklasten werden
deimt-deimtsgelijk verdeeld [voor elke deimt = dagmaat = door 1 man in 1 dag te hooien, - ca. een halve ha., evenveel te betalen].
Tsjecho-Slowaken, Tsjetsjenen en Ingoesjetiërs spreken als regel helemaal geen Ingveoons [Noordzee-Germaans].

5. De ingénu [bnw.] ingénue [znw.] droeg een ingénuekapsel. Ik kan er ergens wel in komen: daar kan niets van inkomen. De politie heeft op de menigte ingehakt. Die uitgave heeft er flink in gehakt. Een iniquiteit is een ongerechtigheid. De ingeprijsde inflatie was behoorlijk hoog. De winkeldirecteur werd daarom de hemel in geprezen. De inquilien [commensaal, kostganger] had heel wat quisquiliën [prullen, beuzelarijen, vodderijen]. Een innominaatcontract is een niet in de wet genoemd contract. Een in-morastelling is een ingebrekestelling. Wat zijn ivf-et's? [in-vitrofertilisatie – van in vitro – reageerbuis; et = embryotransfer]. Een insulaire ferryboot vaart tussen eilanden. Hij wil liefst zijn neus overal in steken. Mijn nieuwe collega in spe was ooit mijn collega-boekhouder. Hij reageerde insidieus (gemeen, venijnig).

6. Dit bericht kun je zomaar niet de wereld in slingeren. Bij het voetbal zou hij de grond in trappen, thuis had hij al eens de deur ingetrapt. Hij wilde per se ergens in trappen en … hij is erin getrapt. Deze arbitrageant is een intrigant. De Inuktitutsprekende [taal] Eskimo's kenden heel wat invectieven [scheldwoorden]. De hoofdstad van Ivoorkust is Yamoussoukro. In de Woordenlijst (Nederlandse Taal) zijn ook zo veel mogelijk Surinaams-Nederlandse woorden opgenomen. Voor dat Groene Boekje is het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie verantwoordelijk. Gebruik alleen woordenboeken die het spellingkeurmerk van die Nederlandse Taalunie hebben. Dan zijn 'ik squashte' en 'zij skiede' correct geschreven. Aan de Werkgroep Spelling van de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren zijn we veel dank verschuldigd. Ook aan het INL, het Instituut voor Nederlandse Lexicologie. Thans: INT, Instituut voor de Nederlandse Taal.

7. Dankzij dat alles weten we nu hoe je 'een Bordeauxs cafeetje' schrijft en dat 'karbonadetje' en 'karbonaadje' allebei goed zijn – afhankelijk van de uitspraak. In de Leidraad worden de spellingregels uitgelegd en weten we '50 eurobiljet', 'Middellandse Zeegebied', 'pseudoklassiek', 're-integratie', 'accountmanager', 'ADSL' (GB in toelichting ook: adsl), 'aids', 'het Standaardnederlands' en 'het New Yorks' volgens de spellingregels correct op te schrijven. Zijn Leersumers goed in spelling? Het was windkracht 10 op de schaal van Beaufort, de beaufortschaal (afkorting: Bft – bijv. 7 beaufort = 7 Bft). Hier volgen nog wat oefeningen in juist spellen: koelbloedig, koel geserveerd, fezzen, aerobiccen, baseballclub, jazzmusicus, het nerveust zijn, het friste water, iets Belgisch, de fietsster en de skiester, de pilav (GB: rijst in vleesnat, VD ook: pilau), geboortefeest, stencilen, kieviten (ook: kievieten), de Goereese boerin, de Pyrenese berghond en een farizese fanatiekeling.

8. Speciale aandacht vragen de matinee en de matinée musicale, de soiree en de soirée dansante (en: musicale), de mannelijke invité, de vrouwelijke invitee en het ongeslachtelijke inviteetje (in het cafeetje), de assemblee (die van de Verenigde Naties, die van Suriname met hoofdletter), de mannelijke délégué en het dito délégueetje, de vrouwelijke déléguée en het dito déléguéetje, de mannelijke dégénéré en het dito dégénéreetje en de vrouwelijke dégénérée en het dito dégénéréetje. De schrijfwijze van spiegel en riool wordt ingegeven door de klemtoon. Broccoli en bikini zijn uitheemse woorden. Let speciaal op de schrijfwijze van wreedaard, boosaardig (raar woord!), geelachtig, hovaardij en hovaardig. 'C' of 'k': komedie, contact, locomotief, karakter, akte, college, actrice en strikt? De criticus had kritiek. Op een practicum leer je de praktijk kennen. Het classicisme heeft klassieke aspecten. Op klasseren kan declasseren volgen. Accorderen is akkoord verklaren.

9. Dat laatste leidt dan tot een akkoordverklaring, dat lijdt geen twijfel (ook niet bij weifelaars). Een konvooi rijdt in colonne. Je schrijft: katapult, octopus en oktober en kosmos voor het heelal en cosmos voor het plantje. Men hield een enquête over de etiquette. Met 't' of 'th': sudden death, Goliath, Drenthe en Drents, nochtans en althans? Nog enkele interessante woorden zijn: artefact [door mensen gemaakt] en cataract [waterval, staar], interimcontract en quebracho-extract [looistof uit hout van die boom]. Verder: diffuus en diffuse, een religieuze, een coiffeuse, een masseuse, een kassière, een caissière en een bokser die van boxers houdt (omgekeerd ook?). Komen er in een seksclub ook sexy bezoekers met veel sexappeal? Blijkt het niet uit de tekst, dan toch uit de context. In een taxfreeshop hoef je geen taks [NL: tax is fout!] te betalen.

10. Niet-problematisch lijken: tabouleh (salade met couscous of bulgur, VD/GB ook: taboulé), ADHD (attention deficit hyperactivity disorder, GB in toelichting ook: adhd), tragischt (het meest tragisch), sjalom (vrede, Joodse groet), ik jeu-de-boul (speel jeu de boules), hij petanquet, bij een putt heb je geput (putte je), kasjeren [ah uh] is weer koosjer maken, een broodje falafel bevat gefrituurde fijngemaakte kekers, uien en kruiden en op de geniza worden boeken bewaard die de vierletternaam van God (JHWH, afkorting van Jahweh, ook: JHVH - Jehova) bevatten en daarom niet weggegooid mogen worden.

 

 

2447 Dictee dinsdag 26-10-2021 (2) – dictee Finale Groot Dictee Heruitgevonden 2021 √ x

Dictee – dictees [2447]

Finale Groot Dictee Heruitgevonden 2021

Deel 1 – dit moest geheel worden opgeschreven. Een stel (moeilijke) woorden is VET benadrukt.

Bibliodate (auteur: Marthe van Loy)

1. Heeft de spiedende bibliothecaris haar in de gaten? Een nanoseconde overweegt ze om stante pede huiswaarts te keren, maar haar nieuwsgierigheid zegeviert. Ergens tussen poëzie en proza gaat ze hém [‘hem’ niet fout gerekend] eindelijk ontmoeten. Straks schuift ze geen chicklit over de zelfscanner, maar ontleent ze een nieuwe liefde.

2. Zo nonchalant mogelijk snuistert ze tussen non-fictieboeken over idyllische reizen en detoxdiëten. Met een arendsoog houdt ze de deur continu in haar vizier. Onder haar suède rok [klemtoon op ‘rok’, anders ook: suèderok] knikken haar knieën. De tijd gaat tergend traag.

3. Aan de andere kant van het boekenrek zoekt iemand Brusselmans’ [schrijver: Herman Brusselmans] laatste worp [niet de titel van een boek!]. Haar parfum met eau-de-colognetoets mengt zich met angstzweet en ze prevelt een weesgegroetje [keer bidden, naam gebed: Weesgegroet] opdat hij het niet gewaarwordt. Het zilveren kettinkje van haar betovergrootmoeder plakt tegen haar huid. Bijna heeft ze spijt van de magellaanse [m.i. ook: magelhaense - GB: magelhaengans] voortvarendheid die leidde tot dit amoureuze
rendez-voustje. Tot hij plots voor haar neus staat.

Deel 2 – dit werd voorgelezen. Bij de 21 vette dubbelwoorden klonk er een piep en kwamen steeds twee alternatieven op een scherm. Achter elk alternatief stond een letter; die bij het correct gespelde woord moest je noteren. Van die 21 letters moest je een zo lang mogelijk woord maken in deel 3. Het correcte woord en bijbeborende letter is/zijn groen, het andere woord met bijbehorende letter rood

4. Altijd stond ze skeptisch/sceptisch [U E] tegenover het online naar de liefde zoeken, tot de anderhalvemetersamenleving haar intrede deed. Eenzaamheid is een goedje dat intraveneus wordt toegediend, recht in je halsslagader op weg naar je hart. Daarom liet ze haar clichéverwachtingen uit de romcoms varen. Geen
coup de foudre/coup-de-foudre [C K], geen kus terwijl het pijpestelen/pijpenstelen [A O] regent, maar swipen [‘vegen’, swypen = letters typen] en hopen op een miraculeuze match.

5. Twee weken lang had ze getobd en gepiekerd over de geschikte foto’s om haar profiel mee op te smukken. Kwam haar persoonlijkheid het best tot haar recht onder de feërieke/feeërieke [P S] kerselaar [kersenboom] in het New Yorkse park? Of met haar neus in een kolos van een tweedehandsboek [klemtoon op tweedehands, anders ook: tweedehands boek]? Het liefst zou ze met haar
sint-bernardshond/Sint-Bernardshond [R T] poseren, ware het niet dat millenials/millennials [U A] afknappen op huisdieren. Dat wordt alleszins geponeerd op allerhande internetfora. En haar lieve viervoeter mocht in geen geval de kop van jut/kop van Jut [P D] worden als haar digitale odyssee naar de ware liefde met een sisser zou aflopen.

6. Van mislukken is echter geen sprake, nu ze oog in oog staat met haar eerste blind date. Zijn weelderige krullen, colgateglimlach/Colgate-glimlach [A U] en diepblauwe ogen nagelen haar aan de linoleumvloer/linoliumvloer [N P]van de bibliotheek. Want jezusmina [bastaardvloek], wat is hij knap! Al was het niet zijn fraaie fysionomie [ook: fysiognomie, andere uitspraak], maar zijn onovertroffen openingszin waarvoor ze enkele dagen geleden gezwicht was. “Een boek beoordeel je niet enkel op basis van de cover, dus ik leer je graag beter kennen”, apte/appte [M S] hij. En of ze gevleid was. Deze
24-jarige poëet had niet zo maar/zomaar [U I] wat punten gescoord. Hij had een hole-in-one op zak.

7. Met z’n tweeën staan ze nu woordeloos/woordenloos [E U] in elkaars ogen te verdrinken. Midden in/middenin [C K] het walhalla van literaire frases blijft het stil. Ze kan zichzelf voor het hoofd slaan dat ze niet enkele pseudo-spontane/pseudospontane [P E] ijsbrekers op een A4-tje/A4’tje [M H] heeft gekrabbeld. Die vermaledijde/vermaledijdde
[O U] zenuwen toch!

8. Dan neemt hij haar klamme hand in de zijne. De ranke, soepele vingers doen haar vermoeden dat hij pianospeelt. Schichtig leidt de virtuose/virtuoze [T S] hand haar via de bibliografieën en culinaire boeken richting romans. Haar hartslag stijgt bij elke voorbijgaande letter. D, E, F… Dan stopt hij abrupt. Bijna blindelings kantelt hij met zijn vingertop een rug uit het gepolitoerde/gepolytourde [N L] rek. De gebroken witte cover met purperen titel doet een belletje rinkelen.

9. Nee toch! Daar rinkelt plots een andere bel. Ze herkent het schelle gevaarte dat onherroepelijk het sluitingsuur van de bibliotheek aankondigt. Anticlimax. Waarom hadden ze niet gewoonweg gedate/gedatet [K H] in een gezellig cafétje/cafeetje [A I]? Ondanks het getjingel/getsjingel [N T] zet hij het boek niet terug. Integendeel. Glunderend en zelfs een beetje ondeugend stopt hij het in haar handen. Kom hier dat ik u kus [titel van een boek van Griet Op de Beeck].

 Het aantal fouten van deel 1 en 2 bepaalden, welke 6 deelnemers (zie Deel 4) er uiteindelijk op het podium kwamen.

Deel 3

Je moest van de 21 correcte letters een zo lang mogelijk correct woord maken. Dat was een aparte wedstrijd in de wedstrijd. Met foute letters was je redelijk kansloos, want als je die gebruikte, was je score 0.

De 21 letters waren dus:

E C O S R A D A N S I E C E H O S N H I N

Het beoogde langste woord werd door niemand gevonden:

R E N A I S S A N C E S C H O O N H E I D

Deel 4

De 6 beste deelnemers kwamen op het podium voor een echte spellingbee. Woord voorgelezen en binnen 5 seconden zonder haperen het woord spellen (inclusief diakritische tekens, etc.). Haperen of foute letters was afvallen. Wie overbleef en ook het laatste woord goed spelde, won.

 

 

2446 Dictee dinsdag 26-10-2021 (1) dictee Dictee van de dag (373) √ x

Dictee – dictees [2446]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 484 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (373)

1. De Dáil Éireann zal 10 à 12 dagen vergaderen. Wat is het verschil tussen een procedure en een procedé? Eigenlijk geen; beide in ieder geval: methode. De maître d'hôtel [chef bedienend personeel – vgl. ook: maître d’ – uitspraak: die] wil coûte que coûte [koste wat kost] in een tête-à-tête [gesprek onder vier ogen] met me converseren over de belle époque [culturele en mondaine leven in West-Europa rond 1900]. Het kind blètte. In de doe-het-zelfzaak stond een kruidje-roer-mij/e-niet [plantje, ook: snel op de tenen getrapt iemand]. In deze straat belden we huis aan huis aan. Sociaalpsychologisch betekent: volgens de sociale psychologie. De algemeen secretaris was civiel ingenieur. Hij heeft Baskisch-nationalistische opvattingen. Het mama's-kindje kreeg een McDonald's-maaltijd. De oudpapierprijs [van oud papier] daalt. De meester-opzichter beschikte over een meesterbrein. De zaak-Profumo [persoon] is heel bekend, de zaak Portugal minder. Als je drank haalt, moet je blijven ademhalen. Drie( )kwart van de bevolking weet wat de driekwartsmaat is. Hoelang [tijd] regeert koningin Beatrix nog? Juist: tot en met 30 april 2013, zo weten we nu! Rodekool (GB ook: rode kool) en groene kool (GB ook: groenekool) eet iedereen, wittekool (GB ook: witte kool) eet ook de Van Dalelezer. De doe-het-zelver haalde bakzeil.

2. A-priorische kennis [is a priori en die] berust niet op ervaring. Beid uw tijd [archaïsch met dt]. De tijd verglijdt. We verwachten de gebenedijde kersttijd. De Jodentaal is het Jiddisch (Jiddisj), het Jodenduits. Een jocrisse is een (figuurlijk) uilskuiken. Driemaal is Jodenrecht (scheepsrecht). Een Joodse jongen wordt minachtend jodenjongen genoemd. In Jodenmoppen worden vaak jodenstreken uitgehaald. Een ixia is een Engelse zwaardlelie. Fayalobi's (Ixora macrothyrsa) zijn sierheesters. Hoe izabelgeel is een goudizabel? De iui is de intra-uteriene inseminatie [in de baarmoeder]. De jahilia is de voorislamitische era. Steunend op hun jakobsstaf tuurden ze naar de Jakobsstaf (de Gordel van Orion). De jansky is de eenheid van radiostraling (symbool: Jy). In zijn jacquet repareerde hij meerdere jaquemarts [geen cq! – staand figuurtje dat, mechanisch bewogen, de uren op een klok slaat]. Een Japannees is gewoon een Japanner (een jap ook – scheldwoord). Een jarl was een [Noorse, Deense] zeeroverhoofdman . Het je-ne-sais-quoi is eenvoudigweg het
ik-weet-niet-wat. Hij managet, managede, heeft gemanaged.

3. Worden jarretellengordels nog gedragen? Irascibiliteit is prikkelbaarheid. De inzittende wist dat het er niet in zat. De normale spoorwijdte is een krappe anderhalve meter. Je moet 'irrecusabel' [onwraakbaar] niet verwarren met 'irrefutabel' [onweerlegbaar]. Isoniazide [middel tegen tbc], is dat isocyanide? Nee. Het cumeen is het isopropylbenzeen. Heb je jouw ismeverzameling [n/s] nog uitgebreid? Hij was kennelijk 'poor but honest' [arm maar fatsoenlijk]. De Isthmische Spelen(! – istmus = landengte) zijn niet de Pythische Spelen. De roos werd geït [geraakt]. Een jab [dzjèhp] is in de vechtsporten een punch. De Jakobsdag is gewijd aan de Heilige Jacobus [Sint-Jacobus]. Oma had nog een jakobakannetje (genoemd naar Jakoba van Beieren) in huis. Geef hem nog een jajempie [jenever, borrel - jajem]! De jaïnisten [godsdienst India] zijn streng ascetisch. Het jaconnet is een soort mousseline. Iemand die alsmaar 'ja en amen' zegt, mag je [met de nodige fantasie en dichterlijke vrijheid] een
ja-en-amen-zegger noemen. Zijn de doyen en de doyenne de oudsten van een gezelschap, de doyenné du comice is een geelbruine, zoete en sappige handpeer. Jalonneren is afbakenen (afpalen: met stokken).

4. De scala caeli is de jakobsladder, een trap naar de hemel. Weet je niets van de Fins-Oegrische talen? Dan moet je finoegristiek gaan studeren! De vierde adventszondag is zondag rorate (naar 'R/rorate coeli desuper' – archaïsch – 'dauwt hemelen, uit den hoge'). Jamu is een mengsel van traditionele Javaanse geneesmiddelen. Jali's zijn griotten (volksvertellers) in Afrika. Griotjes zijn dropjes. De jakobieten zijn aanhangers van het monofysitisme [Christus alleen de goddelijke natuur, niet de menselijke]. Een janjaweed is een lid van een gewapende Arabische militie in Darfur. De volgende begrippen kent iedere speller: gummi-jas, bijectie [een-op-eenrelatie tussen de elementen van 2 verzamelingen], vanille-ijs, beijverd, college-uitstapje, geuit, sproei-installatie en kopiist. Maffia-achtige [begin zin!] Oekraïners (niet: Oekraïensen!) spreken onderling Oekraïens. Hij werkt in de
auto-industrie of zoiets. Drink jij soms decafeïné [deca, decaf, decafé]? Een preëminente(!) wijn is boven andere voortreffelijk. Een 'a', 'e', 'o' of 'u' levert voor een 'j' geen klinkerbotsing op: acajouolie, azulejo [blauwe tegel van aardewerk, Moren, Spanje], project en decujus [BE (juridisch): erflater]. Zing een wiegelied [ww.] voor het wiegenkind [znw.].

5. Het jokari is een balspel. Stupéfait [stomverbaasd] toonde hij zijn stupefactie [ee]. In het e-mailverkeer geldt de nettiquette. Een marquee [ie] loopt over het beeldscherm [marqué op toneel, marque = merk, fiche]. Hij woont in Klein-Mokum [Rotterdam]. Wat meet een ammeter [ampères, de ampèrage]? Hoedt u zich [ook: hoed u = hoed uzelf] voor amoggers [asielzoeker met onacceptabel gedrag], naffers [allochtone jongere uit Noord-Afrika], nuggers [NL: werkzoekende die geen recht heeft op een uitkering, niet-uitkeringsgerechtigde] en naggers [met normafwijkend gedrag]! Koffie? Je zult eraan toe zijn. Een četnik is een Servische nationalist. We hebben gesudokud [oe – VD, GB], sommigen hebben één sudoku'tje [GB, VD] opgelost, anderen meerdere sudoku's. Toppers bij dictees: studentenzwangerschap, agentenuniformrokje en docentenopleiding (m/v) [èhm-vee]. Een spinnewiel [ww.] vol spinnenwebben [znw.].

6. De crisis is eerst geëscaleerd en daarna gede-escaleerd. Word niet boos: hij was immers gewetenloos en stateloos. Kun je je haiku's voorstellen waar het woord 'directory's' in voorkomt? De accountmanager brunchte met de technical sales manager en de CEO [chief executive officer, president-commissaris]. In een demi-john [dame-jeanne, dameraan, grote mandfles] gaat veel wijn. Wat
rock-'n-rolde ze schattig! Wat valt je op bij pullover, countdown, breakdown, feedback en playback, als je die begrippen vergelijkt met lay-out? Ontbreken koppelteken! Wat is er bijzonder aan Engelse werkwoorden als golfen, briefen, leasen en bridgen? Verleden tijd met t en/of d! Ik heb gisteren geskatet en gepaintballd. Is dit het
BuZa-gebouw [ministerie (gebouw – niet instelling! - anders hoofdletter) van Buitenlandse Zaken] ? Hij verblijft in een Guinese (ook: Guineese) havenstad, of als er maar een is: Guinees [geen apostrof] havenstad? Een kleine jongen is een jongetje. Geef mijn eau de toiletteje eens aan, wil je? Er staan heel wat FAQ'jes [fahk] [als initiaalwoord: FAQ'tjes] op de website. De Vinex'er – uit een van de Benelux-landen – arbeidt als StuBru-medewerker. Wat is een toneliste? Antwoord: toneelspeelster!

7. In dit dictee mogen niet ontbreken het KB (Koninklijk Besluit), de Mammoetwet (Wet op het voortgezet onderwijs – WVO niet in wdb.), de VUT (vervroegde uittreding) en het MAP (Mestactieplan). Een beagle is een jachthond. Het Zuiden wil meer ontwikkelingshulp van het Noorden. Zij sprak Plat-New Yorks. Hij sprak on-Nederlands, maar oer-Engels. Kaatsen, die oud-Friese sport, werd in deze publicatie in het Oudfries beschreven. De tale Kanaäns is typische protestantentaal. Grieks-orthodox is iets anders dan oosters-orthodox. Het Europese Parlementslid en het Italiaanse parlementslid konden het met elkaar wel vinden. Je kunt roomser zijn dan de paus (plus royaliste que le roi), maar geldt dat ook voor de Heilige Maagd en de Heilige Thomas (denk aan Sint-Thomas en de Heilige Salarius)? De havoër deed zijn
havo-examen, de vwo'er zijn vwo-examen. Een herenakkoord [vgl. herenboer = heerboer] is een gentleman's [ook: e = mv. - VD/GB] agreement. Hoezo antifeministisch? Ga je duimendraaien?

8. Het jus [oe] avocandi is de bevoegdheid van een staat om buitenlandse onderdanen op te roepen voor de dienstplicht. Het van oorsprong Franse begrip jouïssance [ver-NL'd] omvat het vruchtgebruik (vergelijk: action de jouissance). Het journey's end hoeft niet het eind van de wereld te zijn [wel van de reis]. Een liedje bij Shakespeare zegt overigens: journeys (mv.!) end in lovers meeting (reizen eindigen met de ontmoeting der minnaars). Een joyeuse entrée is een feestelijke inkomst. Judith is een van de Bijbelboeken, door joden en protestanten als apocrief, door katholieken als deuterocanoniek beschouwd. Met jumelles [mv. – toneelkijker] kun je beter op het toneel kijken. Is er veel verschil tussen jump-'n-jive en rock-'n-roll? Vast wel. Je mag niet jokkebrokken [ww.]. De gejojode jongen met zijn geshampoode haar was helemaal dizzy. Zijn jolie-laides nu wel of niet aantrekkelijk? Zeg het maar. De evangelist droeg het liefst jezusnikes [jezussandaal, jezusslipper, open sandaal]. De jonge turken willen verandering. Een jonquille is de sterk geurende (voor de rekkelijken ook: sterkgeurend naar analogie van: sterksmakend en sterkriekend) gele narcis, de gele tijloos.

9. Joechei, hé joh, waar blijven nu al je jeux de mots [woordspelingen]? De joik is een bekende Laplandse zangstijl. De anastatica is de jerichoroos, de roos van Jericho. Een hamburgerbaan heet tegenwoordig mcbaan (mcjob). Een jobber jobt, hij klust bij. Sinds 2008 kun je partijen cohenniseren: verzoening teweegbrengen tussen strijdende partijen door met hen om de tafel te gaan zitten. (niet meer in VD – Job Cohen, indertijd bgm. van Amsterdam). De geheadhunte jobhopper jobhuntte later zelf. De kleine man zal wel weer Joppie zijn. De jarige job gaf een puike party. Hij had op zich een dead end job [baan zonder perspectief], maar vond toch weer een ander en nieuw leuk joppie. Monnikengeduld is jobsgeduld. De leviathan is een mythisch monsterachtig waterdier [nijlpaard?] in de Bijbel. Ninjakredieten (no income, no job or assets) worden niet meer verstrekt. De epifyse of pijnappelklier speelt een rol bij het
dag-en-nachtritme. Naast emancipatie [vrijmaking van iets] kennen we ook de empathie [inlevingsvermogen] en de sympathie [medeleven]. Het prince-de-galles is een zeker wollen weefsel. Een aprilvis = aprilgrap (eenaprilgrap = 1 aprilgrap).

10. Het monachisme is het monnikenwezen. Een mokasen is een mocassinslang. Neofyten zijn planten. De jantjes-goddome vloeken bij alles wat ze zeggen. Heerste aan het cour de père Duchesne [hof van Jan Vlegel] de ziekte van Duchenne [kortweg: duchenne = erfelijke spierziekte jongens, dood op 15 jaar] al? Een jansalie is een droogstoppel. De uitroep 'jasses marante' komt van Jezus, Maria en Anna. De ja- en nee-stemmen hielden elkaar in evenwicht: een patstelling ontstond. Een jan-weetal is een wijsneus [een lijsje-weetal ook], een jan-doet-al een willoos manusje-van-alles. Een japonaiserie is een japannerie. De manager managede zijn bedrijf heel goed.