Dictee – dictees [2351]
Oefendictee 553 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (304)
1. De moeder van Karel is Maagd. Bij het enten kan je iets tussenzetten. Ik zou die zinsnede er in je verweer niet tussen zetten. Hij zou er voor een miljoen tussen zitten. De drie belagers werden getjintjangd [in mootjes hakken, tot moes slaan]. Wat zou er in dat weggetipp-exte gedeelte gestaan hebben? Tire-fonds zijn kraagschroeven. Franse verkeersagenten zwaaien met een baton. Tours de bâton zijn trucjes, tours de chant rondreizen van een zanger, tours de passe-passe goocheltoeren, tours de force krachttoeren, tours d'expression zinswendingen, een tour d'horizon het afspeuren van de horizon, tours d'ivoire ivoren torens, Tours de France Ronden van Frankrijk en Tours Féminins het (de) vrouwelijke pendant [tegenhanger] daarvan. Op de tour [rondgang, rondrit] die hij maakte, haalde hij vaak acrobatische toeren uit. Is die Teleac-cursus [Televisie Academie – met NOT gefuseerd tot Teleac/NOT – NOT = Nederlandse Onderwijstelevisie] af? Take it or leave it (à prendre ou à laisser): je koopt het tel quel [zoals het is]. Hij ging des te meer accelereren, temeer omdat de finish nabij was.
2. Het rondeverloop eindigde met een anticlimax, voor die ploeg in een debacle. Ik zeg je dat nu al ten vierden male. Tinnef is slechte koopwaar. De tenondergang is het ten onder gaan. Wat kies je: teriyaki, teppanyaki [de langste van de drie heeft niet iy!] of sukiyaki [Japanse gerechten]? Terrasiena [sjèh-naa] is aarde uit Siena (ook: terra di Siena, siena) [sjèh-naa]. Een tenuis (meervoud: tenues) is een stemloze plofklank (p, t, k). Een vogel verdedigt zijn territoir, zijn territorium. De troonrede, op Prinsjesdag uitgesproken door koningin Beatrix [thans: koning Willem-Alexander], moest recht doen aan de economische crisis en het Europaprobleem. Heb je trouwens de hele troonredeverzameling? Gerd Leers was minister van Immigratie en Asiel. De verkiezing van Miss België verliep tumultueus. Hij is een notoire vrouwenhater. 'Koekoek' is een onomatopee [klanknabootsing]. Salespromotion moet de verkoop bevorderen. De uvd is de uiterste verkoopdatum. Een adapter (VD ook: adaptor) is een verloopstekker.
3.
Het cvs (VD:
CVS) is het
chronischevermoeidheidssyndroom.
Een uitgekleed septiemakkoord is een nonenakkoord.
Vermontevioleparken is sjacheren. Na het vermouten
[au]
[tot mout
verwerken] dronken ze er nog een
vermout [oe]
op. Een vernier
[uh ie]
is een nonius. Vero distinguere falsum is de leugen van de waarheid
onderscheiden. Veronees groen komt uit Verona. Zij is
sociaalpsychiatrisch
verpleegkundige [met
spv-diploma].
Zoek de overeenkomsten tussen majesteits- en verpleegstersmeervoud.
Verre-muraille [mv.
s]
bestaat uit stukjes glas. Uche-uche, [klinkerbotsing]
het stikt hier in de U-bahn [GB]
van de muggen. De trampolinespringende teenybopper [dweperig
jong tienermeisje] viel op. Een
transalpiene spoorlijn gaat over de Alpen heen. Hij droeg een
alpenmutsje (alpinopet).
Een ouderwets DAF'je (met
zo'n pookje) noemden ze een
truttenschudder. Een chemischefabrieksproduct is bijv.
fosfortri-jodide. Troqueren is ruilhandel bedrijven.
4.
Een truqueur (truqueuse)
is een kunstvervalser(es),
een trucker een vrachtwagenchauffeur en een trukendoosspecialist een
trucjesman, een goochelaar. Over mijn beeldscherm liep een marquee
[ie]
(niet te verwarren
met die andere marqué (vrouwelijk:
marquee? – niet in
wdb. – verradersrol in
drama's) en
marque = merk, fiche). Bij een
kop-staartbotsing staan de auto's kop aan staart. Thetiek is een
verzameling van leer- en geloofsstellingen. Een theologoumenon
[oe]
is een theologische uitspraak die berust op een persoonlijke ervaring
of visie. Een theodicee is een zekere rechtvaardiging van God. Is
tijm [plant,
kruid] goed voor de thymus
[zwezerik]?
Hij theet en zijn Engelse vrouw teat. Wat is het verschil tussen
tienstuiversgasten [spion]
en zevenstuiverslieden [idem;
ten tijde van Alva]? Juist, de
beloning! Een TIA is een transient
ischaemic attack [voorbode
beroerte]. Hij heeft tics
[zenuwtrek, raar
aanwensel, vergelijk ook: cola-tic]
en heeft al vaak tikken [klap]
opgelopen. In Oudenbosch (gemeente
Halderberge)
is er een zoeavenmuseum. Hij is
geobsedeerd door de bijbelverspreiding.
5. Het lekkerst vind ik pas gebakken, versgebakken oliebollen. Heb je jouw sieraden versinterklaasd [verjubelen, onoordeelkundig besteden]? Wat betekent 'verso pollice' [k!] (uitgestoken duim: gladiator moet gedood worden)? Lapsus linguae, slip of the tongue, (een freudiaanse) fehlleistung [verspreking]: het ligt allemaal dicht bij elkaar. "Hersenen' is plurale tantum, 'leegte' singulare tantum en 'leeghoofd' is een soort kruising tussen die twee. Het leemtebegrip [hiaat, lacune] werd niet uitgelegd. Een profylaxe (profylaxis) is een voorbehoedmiddel tegen ziektes. Ik doe het voor jou, welteverstaan. Ik vond die spreker wel te verstaan, al vond jij van niet. Een contumacie is juridisch een verstek. De theoloog Theo loog dat hij barstte. Wie kent de kruisken-a's [niet meer in VD: abc] nog van vroeger?
6. Zij leidt een onprettig bestaan: ze lijdt aan type 2-diabetes (ook: II). Tympanie is trommelzucht [windzucht]. De überbrettlpoëzie hoor je als regel in een literair (GB ook: tt) café chantant. Een zekere soort gestremde kaas van gemalen sojabonen heet tahoe (ook: tofoe). Een tsjoektsjoek is een tapijtenzwendelaar (en een tjoeketjoeke – bij kinderen – een trein). Leg die toddenbaal [waardeloze lap] even opzij. Ik ben dol op tobbedansen. Een gemeenplaats is een topos (meervoud: topoi). Hoeveel Tour de France-etappes heeft hij al niet gewonnen? Een tongtong is een soort gong in Indonesië. De deur toetrekken is die naar je toe trekken. De wonden zullen wel toegroeien, dat wil zeggen: de randen zullen naar elkaar toe groeien. Stel je voor, een toerako [bananeneter] met een toepe [muts, mv. n] op! Hij had toentertijd [GB nu ook: toendertijd] veel toehoorsters en toehoorders. Hij staat bekend als topsecretonthuller. Het top-of-the-billoptreden [belangrijkste onderdeel of persoon daarbij] moet nog komen. Op internet is dit momenteel een toptienhit [top 10-hit]. Ik geef jou wel een tournedostje [oo], maar ik geef zeker geen tournée générale.
7.
Tokehs zijn gekko's. Verso pollice
[k]
bezegelde het lot van een gevallen gladiator. Hoeveel vertebrate
[gewerveld]
dieren zijn er? De (het)
foetus was op sterkwater [aaneen]
gezet. De heer had het land vertiend [vertienden:
tienden heffen van]. Zij viel om
door de vertigo [draaiduizeligheid].
Een Blue Peter is een vertrekvlag. Vertus
héroïques [+]
[Rabelais] zijn heldhaftige deugden.
Zo'n ambtenaar is vertuid aan het schip
van staat. De vertuining [op
schepen!] liep over de kampanje
heen. Verum, bonum, pulchrum: het ware, het goede, het schone. Een
bore-out [stress
door verveling op het werk] is nu
eenmaal geen
burn-out [juist
door overbelasting op het werk].
Synchysis is een kwestie van kristallen in het oog. Ik ben er confuus
[verward, in de
war] van. Een vesaan is een zeker
visnet. Ik vind dat jij verwilderst [Geert
Wilders, PVV] bent. Ontwaak,
verworpenen dezer stad! Een
verzamel-cd
is een verzamelcompactdisc.
Op 1 april vieren we verzenderkensdag (ook:
verzenderkesdag, beide GB). De
koppermaandag wordt heel vaak ook verzworen
[ook: verloren]
maandag [na
Driekoningen] genoemd. Bij 'ik
wil niet spreken van …' [de
toehoorder verder laten raden] is
er beslist sprake van verzwijging, aposiopesis of reticentie.
8. De aanwezigheid van Christus in het avondmaalsbrood noemen we ubiquiteit, alomtegenwoordigheid. Met je familie ga je uit eten, afscheidnemende [GB] collega's (dan is er sprake van het afscheidnemen, znw. en afscheid nemen, ww.) kun je uiteten. Die islamitische militanten zijn ultra-actief en ultraorthodox. Daar komen echt scheidingen van. Bij promiscuïteit [kuu-wie] [vrij seksueel verkeer] zien we continu promiscue [altijd e!] gedrag. Een uraeusslang is een Egyptische cobra. Een urial [uu] is een steppeschaap, een soort van moeflon. Nikkelglans is ullmanniet. Zijn vinger verzwoor (die zweerde allang) en hij verzwoer de alcohol: hij zweert nu bij tumtum [snoep], daar heeft hij een eed op gezworen. Het meervoud van 'ulcus' (zweer) is trouwens 'ulcera'. Als politici va-banque spelen, is dat een vorm van va-banquepolitiek [roekeloos alles op het spel zetten]. In Nederland was een uvi [uu-vee-jie] een uitvoeringsinstantie. Uveïtis is de ontsteking van het regenboogvlies. Vaccinostyle [ie], dat is een kraspennetje voor vaccinatie.
9.
'Sub una specie' wordt gezegd van het avondmaal waarbij de
communicant alleen brood nuttigt (terwijl
de priester de wijn nuttigt); in
het andere geval is de aanduiding: sub utraque specie. Kunt u nog
spellen, spel dan mee: akant (plant:
acanthus) en A-kant (van
een single), cant
[èh]
(dieventaal),
alençon-, duchesse- en chantillykant, eerstecommunicant, een
praktikant op het practicum, een
non-dominicant [r.-k.:
kerkelijke verplichtingen verwaarlozen]
, een trafikant [(illegaal)
handelaar], een remplaçant
[vervanger]
en een trisecant [wiskunde:
rechte lijn die drie punten met een ruimtekromme gemeen heeft].
Dit vakantiebaantje is inderdaad vacant. U kent de begrippen
'trans-Alpijns' en 'cis-Alpijns', maar wat wordt bedoeld met
'Transjordanië' [aan
de overzijde, vgl. Transleithanië]?
Hij is de risee [m/v
– risé
niet in wdb.] van heel
Amsterdam, zij is de risee van de Tweede Kamer. Gisteren triestten
[boel verpesten,
niets uitvoeren] zij feitelijk de
hele dag. Van de trance [èh]
(housemuziek)
kun je in trance [ah]
[vervoering]
raken. Zijn leven is samen te vatten met 'tranche de vie' [doorsnede
van het leven]. Deze
getroebleerde [gestoorde]
troubleshooter [professioneel
probleemoplosser] was
gespecialiseerd in het oplossen van trubbels [moeilijkheden,
narigheden], maar niet in die van
zichzelf.
10. Wat zijn die meiden trezen [trees, treze = vrouw, meisje], zeg. Hij was een kei in trompet spelen, zij in pianospelen (maar wel met het tweevingersysteem). Morgen zullen ze eropuit trekken. Je bent er bijna, nog twee treetjes [trede + n/s]! Probeer te traceren [nasporen], op wie er hier getrasseerd [op iemand een wissel afgeven] is. Je gelooft het niet: een lezing over transsubstantiatie [brood en wijn worden lichaam en bloed van Christus] in de transepttoren [dwarsschip, dwarsbeuk, kruispand]! Trampolinespringen is simpeler dan trapeze springen. Is tripel [(glas) bier] hetzelfde als triple-sec [sinaasappellikeur]? Dit is een trois-quarts [van opzij] genomen foto van de chirurg met zijn troiscart (operatiemes, ook: trocart). Dit experiment moet altijd absoluut trillingvrij uitgevoerd worden.
