donderdag 13 juni 2019

1667 Dictee donderdag 13 juni 2019 (8) dictee Engelsewoordendictee √

Dictee - dictees [1667]

Dictee Geen woord Spaans, een Engelsewoordendictee (fictie) 

1. Het leven is een struggle for life, een worstcasescenario. Hier volgt everything you always wanted to know about oorlog (but were afraid to ask): the great Unknown, every bullet has it billet. Daar heb je Dutch courage, zo hoog als Dutch mountains voor nodig. Het is vaak een clash of cultures, een clash of civilizations en een selffulfilling prophecy. De working class is – en niet the two nations zijn – de dupe, die juicht na afloop bij de caviare to the general. De uitgaven zijn out of pocket, en het levert een run on the bank op. Zo'n land of war and crimes zit in splendid isolation: East is East en West is West, and never the twain shall meet, maar na het point of no return en eerst barking up the wrong tree dienen de children of a lesser god als food for powder. Het is een popular fallacy dat oorlog een win-winsituatie oplevert. Net als de idee dat the war to end all wars bestaat, of dat een war of the world iets zou oplossen. Ook de war on terror is nodig, maar brengt ons niet verder. De hele list of pardonable sins zal worden afgewerkt. Oorlog is the gentle art of making enemies. De jeugd: make love, not war! It's a long way to Tipperary.

2. De Pilgrim Fathers trokken uit ons kaaskoppenland – a nation of shopkeepers – via het United Kingdom – merry old England: land van House of Commons en Lords (samen de mother of parliaments) met veel country [platteland] en als vroeger refrein van het volkslied Britannia rules the waves, thans: God save the Queen met als slotregel God save the King – naar Gods own country (ook geclaimd door Nieuw-Zeeland), land van de American dream, waar men kickt op American's Creed. Het waren niet zijn famous last words, maar Martin Luther King zei wel: "I have a dream". Was dat a dream of perfect bliss? De president elect – een Academy Award zou hem niet hebben misstaan; zijn verkiezing was overigens oorspronkelijk too close to call – was voor zero tolerance en on speaking terms over Star Wars (SDI). Zijn regering had veel van all chiefs en no Indians en werd gesust met 'all quiet along the Potomac'. Better safe than sorry, was het adagium. Correct me, if I'm wrong, maar ook de balance of power prevaleerde. Hij was every inch a gentleman en hij wist het: every man has its price. Zijn eerste State of the Union, de first lady was erbij, was the very pink of perfection. Hij stelde onder andere: if you can't beat them, join them.

3. Die princess charming met haar human face divine, seven-year itch (the victim of connubiality), the very pink of courtesy en smokey eyes, geboren in de roaring nineties, was voor mij out of the blue heaven on earth, you name it. What you see is what you get: for your eyes only! Beauty is in the eye of the beholder, but skin-deep. Ze was mijn preferred partner, maar ook playing hard to get. Ik was voor haar een angry young man, een rebel without a cause en een young adult, echter wel the right man in the right place (for he is a jolly good fellow!) en ik kende haar via social networking op het world wide web. Er volgde spoedig een
paradise-by-the-dashboardlight. Haar tender loving care sprak me aan, en one for the road – who cares? – bracht ons als ships that pass in the night met risky business in mijn stretched limo home, sweet home. Don't worry, be happy! We hadden never a dull moment, maar het duurde brief as woman's love. Dus niet: all's well that ends well, maar een wake-upcall via mijn walkietalkie – things better left unsaid in the morning after the night before – deed mij de bright side of life vergeten. So far, so good: ik werd – first things first – verwacht voor de verkoop van ons unique sellingpoint in mijn hell of a job als white collar worker. Dat klonk familiar to my ears as household words, net als: follow the money. Mijn dicteeën is: words, words, words!


4. Het wrongful life – waarde: all the perfumes of Arabia – met al zijn ups-and-downs kan eindigen in sudden death: the debt that cancels all others. For heaven's sake, dan is het R.I.P., rest in peace en journey's end op de laatste place to be. Met haar restless legs werd ze poor but honest door Magere Hein gehaald (ze was not dead, but gone before), het moment of truth, past praying for en niet saved by the bell. John Bull's Mother ontfermde zich over haar. De erfgenamen bleken penny wise, pound foolish. Much ado about nothing. Life's little ironies kwamen voorbij, maar ook die toenmalige leap in the dark, eindigend met de last rose of summer. Haar grafsteen was larger than life en last but not lease zou haar zoon haar memorie hooghouden.

5. That's it. Maar is het voldoende? That's the question: to be or not to be. Wait and see under the greenwood tree in the middle of nowhere en in the winter of our discontent. The world according to Rein is too good to be true. Verhalen à la Shakespeare (die van 'Brutus is an honourable man') en shakespearesonnetten zijn mij vreemd, maar ik wil in the winningmood toch graag op de wall of fame. Dat zouden mijn 15 minutes of fame worden, Mijn streven is to have a finger in the pie en to keep up with the Joneses. Peace, that once familiar word, daar gaat het om! Ik ben nu a sadder and wiser man. Mijn vrouw, selfmade woman, is – gentleman's agreement – de big spender, the sky is the limit, ik geef haar altijd de benefit of the doubt: no hard feelings. Daarom accepteert ze mijn five o'clock shadow ook. Mijn sisyfusarbeid kost blood, sweat and tears, but that's another story. Ik hou van stilte, far from the madding crowd. Ik overleefde de survival of the fittest en nam een sabbatical year. Ook ben ik coach: never change a winning team.
 




1666 Dictee donderdag 13 juni 2019 (7) dictee Column Tussen √

Dictee - dictees [1666]

Dictee Column Tussen

1. Er zijn heel wat bussen, dussen (van het bijwoord dus, eigenlijk geen meervoud!), gussen (dikwandig gietijzer om ronde staven goud te gieten en: grindzand; helaas hebben deze beide betekenissen van 'gus' geen meervoud ...), hussen (de hele hus = troep, boel, zooi en (schertsend) hussen met zinkhoorns of met prikken, met sukenerie en wat water erover, hussen met je neus ertussen = antwoord op de nieuwsgierige vraag: wat eten we vandaag?), jus d'orange (hier is meervoud van jus gewoon ook jus), kussen, lussen, mussen, pus = etter (geen meervoud), Russen (inwoners Rusland), russen (rechercheurs of bepaalde planten), van zijn sus (geen meervoud) draaien of vallen = flauwvallen, en zussen. Tussen deze zelfstandige naamwoorden hoort het voorzetsel tussen op zich niet thuis.

2. Het woord 'tussen' komt zo vaak voor, dat ik hier en daar uit Van Dale maar een greep doe: 1) tussen de regels door, 2) tussen hemel en aarde (in de lucht), 3) hij komt tussen elf en twaalf, 4) tussen licht en donker, 5) tussen de buien door, 6) tussen hoop en vrees zweven en 7) tussen twee kwaden kiezen. Dit alles uit VD's lemma 'tussen'.

3. Veel woorden beginnen met tussen, een selectie: 1) tussenuur (op school), 2) tussentrein (in de spits), 3) tussen-s (de eerste s in dorpsstraat), 4) tussenpaus (figuurlijk: tijdelijk aangestelde leider die alleen maar aanblijft tot de opvolging van zijn voorganger definitief is geregeld – hier: niet-kerkelijk!), 5) tussen-n (zoals in bessensap), 6) tussen-e (zoals in armelui), 7) tussen-de-orenziekte (ingebeelde ziekte) en 8) tussendag (ingelaste dag, schrikkeldag).

4. Er zijn ook veel woorden die op tussen eindigen: 1) ertussen (= daartussen): iemand ertussen nemen = beetnemen en ertussen komen = (bij een gesprek) onderbreken, 2) ervantussen: ervantussen gaan = ervandoor gaan, de plaat poetsen, 3) hiertussen – raakte hij bekneld, 4) intussen = middelerwijl, inmiddels: eindelijk vertrok de bezoeker, het eten was intussen koud geworden en intussen = evenwel: het vriest, maar intussen loopt zij nog zonder jas!, 5) ondertussen = middelerwijl, inmiddels: hij had ondertussen de kamer verlaten en ondertussen = niettegenstaande, niettemin: zij komen er ondertussen al heel ongelukkig af , 6) roedecactussen en statussen horen hier duidelijk niet bij ... en 7) waartussen = tussen welke.

5. Vervolgens wijs ik nog op het Latijnse 'inter' dat ook 'tussen' betekent: 1) inter alia = onder andere, 2) inter amicos = onder vrienden, 3) interbancair = tussen banken, 4) interbellum = periode tussen 2 oorlogen, 5) intercity (trein tussen steden), 6) internet, 7) intercom, 8) inter jocos et seria = tussen scherts en ernst, 9) interlandwedstrijd = tussen landen en 10) intervaltraining = met tussenpozen.

6. Ten slotte moet ook het Latijnse 'intra' met betekenis binnen, tussen, onder, vermeld worden. Voorbeelden: 1) intracellulair = binnen de cellen, 2) intramuraal = binnen de muren (van een ziekenhuis, verpleeghuis), 3) in parietes privatos = onder vier ogen, 4) intraveneus = binnen de ader (vena = ader) en 5) intrazonaal = binnen een bepaalde zone; let op: interzonaal is tussen bepaalde zones.

7. Zo luitjes, tabee, ik ga ervantussen!

 
 



1665 Dictee donderdag 13 juni 2019 (6) dictee Oefendicteetje Breskens - oplossingen √

Dictee - dictees [1665]

Dit zijn de oplossingen van blogpost [1664]

Hieronder de antwoorden van de 15 meerkeuzevragen.

1 = c) langstlevendentestament. Een drie- of meerdelige samenstelling schrijven we aaneen: grotemensenwereld, kleinekinderenbedtijd, tenzij het eerste en laatste deel bij elkaar horen: een uitgebreide wereldkaart (de kaart is uitgebreid, niet de wereld). Ook met Engelse woorden: grandslamfinale, andere talen krijgen een koppelteken:
grand-prixtoernooi, shish-kebabtent.


2 = c) West-Zeeuws-Vlaanderen. Aardrijkskundige uitdrukkingen krijgen hoofdletters en ertussen komen koppeltekens: Brussel-Centrum,
Zuid-Oost-Vlaanderen (het zuiden van
Oost-Vlaanderen
), Zuidoost-Vlaanderen (het zuidoosten van Vlaanderen).


3 = b) wreedaard. Een bruut, iemand die wreed van aard is (wreed + aard).

4 = c) googelde. Je zoekt met de zoekmachine van Google (eigennaam), maar het werkwoord is googelen: ik googel, hij googelt, we hebben gegoogeld.

5 = a) tweeduizend zestien. Alles tot duizend aaneen, na duizend een spatie, miljoen en miljard los, etc. 1.234.563 = een miljoen tweehonderdvierendertigduizend vijfhonderddrieënzestig. Tot 12 mag bv. ook duizend en twaalf (los!) maar het is honderddrie of honderdendrie (aaneen)! 

6 = a) kant-en-klaarmaaltijd. De vaste uitdrukking kant-en-klaar betekent: gereed voor gebruik, volkomen af, voltooid. In de samenstelling blijven de koppeltekens behouden. Een klant-en-klare (bnw.) maaltijd zou overigens ook kunnen.

7 = c) louche. Een louche vent is onguur, verdacht. Louche heeft altijd een e aan het eind.

8 = b) cafeetjes. De regels voor meervoud en verkleinvorm verschillen. Het is café, maar cafés en cafeetje, net zoals bijv. taxi en taxi's, maar taxietje, oma's en omaatje.

9 = a) van der Burg. De regels in België zijn wat anders (schrijven zoals bij de burgerlijke stand daar, zoals mevrouw S. Van (!) Hecke), maar in NL schrijven wij Paula van der Burg, mevrouw Van der Burg en mevrouw Janssens-van der Burg.

10 = a) edelweiss. De naam van deze plant komt uit het Duits en wordt met ei en dubbele s [dubbel-s] geschreven.

11 = c) B en W. Het dagelijks bestuur van een gemeente wordt vaak – ook door Sluis! – als B&W geschreven, maar dat is fout. Volgens de woordenboeken is het college van burgemeester en wethouders (kleine letters!) het college van B en W (hoofdletters!).

12 = c) seksistisch. Sexy (bnw., sexyer en sexyst) schrijven we in het Nederlands met een x, net als sexappeal en safe sex. Verder is het (bijna) overal 'seks(e)' met ks.

13 = b) solo-optreden. De o's in solo-optreden zijn botsende klinkers, daarom komt er een koppelteken. Anders zou je het als 'soo-loop-treden' kunnen uitspreken. Dit geldt voor samenstellingen, in afleidingen of woorden die één geheel vormen, komt er een trema: coöperatie, gecoöpteerd.

14 = a) sowieso. Dit woord komt uit het Duits en betekent: toch al, in elk geval.

15 = a) überslim. Het voorvoegsel 'über' komt uit het Duits en geeft een versterking (heel erg) van het grondwoord (hier: slim) aan. Het voorvoegsel wordt aan het daaropvolgende woord vast geschreven.
 




1664 Dictee donderdag 13 juni 2019 (5) dictee Oefendicteetje Breskens meerkeuzeopgaven √

Dictee - dictees [1664]

Dictee Oefendicteetje Breskens (opgaven)

De oplossingen staan in blogpost [1665]

Hier zijn de 15 driekeuzevragen.

1. Mijn ouders hebben een ..... laten opmaken door de notaris.
a) langstlevenden testament
b) langst levenden testament
c) langstlevendentestament

2. Breskens en Aardenburg liggen in het gebied dat ..... heet.
a) West Zeeuws Vlaanderen
b) West Zeeuws-Vlaanderen
c) West-Zeeuws-Vlaanderen

3. Keizer Nero was een echte ....., zo bleek wel uit zijn daden.
a) wredaad
b) wreedaard
c) wreeddaard

4. Die goochelaar ..... veel trucs op internet bij elkaar.
a) goegelde
b) googlede
c) googelde

5. We leven nu in het jaar onzes Heren, anno Domini .....
a) tweeduizend zestien
b) twee duizend zestien
c) tweeduizendzestien

6. Die alleenstaande nuttigt vaak een ....., wel ongezellig natuurlijk.
a) kant-en-klaarmaaltijd
b) kant en klaar-maaltijd
c) kantenklaarmaaltijd

7. Loesje vindt haar buurman maar een ..... vent.
a) lousche
b) loesje
c) louche

8. Die zuiplap frequenteert de ..... maar al te vaak!
a) cafétjes
b) cafeetjes
c) caféetjes

9. Zijn vrouw heet Clara Kloosterboerenhofstede–.....
a) van der Burg
b) Van der Burg
c) Van Der Burg

10. De ..... is een bijna nationaal symbool van zingend Oostenrijk.
a) edelweiss
b) edelweis
c) edelwijs

11. Het db [dagelijks bestuur] van een gemeente wordt college van ..... genoemd.
a) B&W
b) B & W
c) B en W

12. Die patjepeeër stond als behoorlijk ..... bekend.
a) sexistisch
b) sexystisch
c) seksistisch

13. Bij een stand-upcomedian krijg je meestal een ..... voorgeschoteld.
a) solooptreden
b) solo-optreden
c) soloöptreden

14. Ik ga dit puzzeltje ..... winnen!
a) sowieso
b) zowiezo
c) zo wie zo

15. Want ik ben immers ...
a) überslim
b) über slim
c) uber slim

 
 



1663 Dictee donderdag 13 juni 2019 (4) dictee Het Sranang-abc √

Dictee - dictees [1663]

Dictee Het Sranang-abc

A is Anansi uit het Anansitoriverhaal.
B is van bigiyari, een lustrumfeest.
C is van cellshop, een winkel voor mobi's.
D is van dyugudyugu: gedoe, drukte.
E is van ebo en eto, onderwijsvormen en van de exhaustpijp (uitlaat).
F is fayalobi, een sierheester, een bloem.
G is van gadotyo, het godsvogeltje, de huiswinterkoning.
H is her(i)heri, een eenpansgerecht.
I is een ijsappel, gekoeld ingevoerd en bewaard.
J is een jakkie, een staartvors.
K is Ketikoti, het slavernijafschaffingsfeest.
L is een lostu, een moedervlek.
M is mira-udu: mierenhout.
N is een noni, een boom of vrucht daarvan.
O is een owrukuku, een uil, ook: lanspuntslang.
P is peprewatra, dunne pepersoep.
Q is een aldaar onbekende beginletter.
R is een rakhi, een versierde armband.
S is een skratjie pokoe, traditionele creools-Surinaamse zang begeleid door drums, voorloper van kaseko. Ook: skrakipoku! 
T is tikipaw, een hinkelspel of een terateyketting, een zekere ketting.
U is urdimeel van eetbare zaden.
V is viesterij, een heuse smeerboel.
W is watrakan, een zeker zuurtje.
X kennen ze daar ook niet (als beginletter).
Y is een yorka, de geest van een overledene.
Z is een zwamp, een moeras.

 
 



1662 Dictee donderdag 13 juni 2019 (3) dictee Oefendictee Breskens 2016 √

Dictee - dictees [1662]

Dictee 058 Oefendictee Breskens 2016

Bij dit invuldictee zouden de onderstreepte woorden moeten worden ingevuld.

1) Als u dit bestudeert, is het al weer Koningsdag geweest: koningin Máxima en de kids [kinderen] hebben zich met Willem-Alexander uitbundig uitgeleefd.

2) Ook het Oranjecomité hier ter plaatse heeft van zich laten horen met koekhappen, zaklopen, maar geen mastklimmen, allemaal bekende volksspelen.

3) De kinderen waren er op-en-top op gespinsd [gebrand], met een mooie palmares – volgens Van Dale: erelijst – huiswaarts te keren.

4) De grootste smaakmakers waren: laurier- en anijsdrop en daarnaast ook zwart-wit (met salmiak), tumtum, spekkies en andere confiserie [verfijnd snoepgoed].

5) Toen het kleinekinderenbedtijd werd, kwamen de senioren aan bod. In een grote partytent werd er gerock-'n-rold, getangood en speelde er een dweilbandje.

6) De kinderen uit Breskens doen ook graag aan sport: ze voetballen en nemen graag penalty's (elfmetertrappen, 11 metertrappen,
11m-trappen) en de goalies in spe [toekomstige] werpen zich voor de aanstormende midvoors en doorgebroken linksbacks.


7) Of ze zitten op turnen bij DIO (Door Inspanning Ontspanning, Breskens) en doen aan de handstand-overslag, de radslag of het bokjespringen; sommigen kunnen zelfs een spagaat maken!

8) Bij het tennissen maken ze aces, leggen ze halfvolleys neer, winnen ze game, set en match, hebben ze een racket nodig en loopt een game soms uit op een tiebreak.

9) Honkbal (baseball) kennen we nog niet in ons dorp. Maar we lezen over de derdehonkman, peanutbal (voor 6-8 jaar), een grandslamhomerun en de catcher [achtervanger voor niet-geraakte ballen].

10) Zwemmen wordt er wel veel gedaan in ons dorp: de havenrace, de borstcrawl, synchroonzwemmen, dat kunnen ze allemaal, naast bikinislank meedoen aan de pentatlon [vijfkamp].

 



1661 Dictee donderdag 13 juni 2019 (2) dictee Column: Propellor of propeller √

Dictee - dictees [1661]

Dictee Column: Propellor of propeller?

A. Wat is de juiste schrijfwijze? Met de spellingcontrole geen enkele probleem: 'propellor' krijgt een rood kringellijntje, 'propeller' niet. Statistisch heb je – situatie 2016 – ook veel minder kans met '*lor' dan met '*ler'. De eerste vorm geeft immers in VD 17 treffers (hits) [2019: idem], de tweede maar liefst 964 [2019: 1068].

B. Daarom kunnen we dat eerste lijstje (met '*lor') best integraal even doornemen: 1) bachelor: opleiding aan hogeschool of eerste deel universiteit, ook aldus behaalde graad. Aan de universiteit heb je ook nog 'master'. Gerelateerde termen: hbo-bachelor, wo-bachelor, bachelor of arts (BA), bachelor of laws (LLB) en bachelor of science (BSc), 2) counselor (adviseur, vertrouwenspersoon), 3) exitcounselor = deskundige die personen deprogrammeert om ze zo te helpen onder een dwingende geestelijke invloed van anderen, bv. sekteleden, uit te komen, 4) flor = schimmellaag op (sherry)wijn, 5) hbo-bachelor – zie eerder,

6) lor: een vod, een prul. Vergelijk: het kan me geen lor (= niets) schelen, 7) en 8) ni fallor = nisi fallor (Latijn): als ik me niet vergis, 9) Selor = in BE Selectie en Oriëntatie (selectiebureau van de federale overheid), 10) en 11) semilor = similor = (s)pinsbek en dat is een goudkleurige legering van koper en zink,

12) tailor: kleermaker, 13) technicolor (handelsnaam): procedé bij de vervaardiging van (de oudste) kleurenfilms waarbij kleuren afzonderlijk maar wel gelijktijdig zijn opgenomen, 14) tricolor (bnw.) = a) driekleurig, b) BE; niet algemeen; figuurlijk: belgicistisch, unitaristisch, 15) tricolor (znw.) = driekleurige amarant (Amaranthus tricolor), een plant dus, 16) VLOR = Vlaamse Onderwijsraad (instantie die de Vlaamse regering adviseert over onderwijsmateries) en 17) wo-bachelor – zie eerder.

C. Uit de 964 [situatie 2016] hits op '*ler' – veelal eenvoudige woorden – doen we een absoluut willekeurige greep: 1) wortkoeler = arbeider in de brouwerij die de wort laat afkoelen, 2) tweedeprovincialer = BE; sport: ploeg uit de tweede provinciale afdeling, 3) thriller = spannende sensatieroman, -film, toneelstuk vol sensatie, meestal over misdaad, 4) steepler = steeplechaser, 5) satkiller = raket waarmee satellieten kunnen worden vernietigd, die zich in een baan om de aarde bewegen,

6) quatre-mainsspeler, 7) Bijbelverteller, 8) pis-aller (Frans) = lapmiddel, pispaal, voetveeg. Een uitdrukking is 'au pis-aller', in het ergste geval, 9) mp3-speler, 10) luitspeler (!),

11) laissez-passer = het overlaten van de loop der zaken aan zichzelf = achteloosheid. NB Nu nog in VD zonder koppelteken, is fout, zal verbeterd worden, in oVD inmiddels – 2019 – akkoord. 12) kahler = de ziekte van Kahler: kanker van de plasmacellen in het beenmerg, 13)
ik-verteller = iemand die in een ik-roman in de ik-vorm vertelt (koppelteken vanwege de zogenaamde zelfnoemfunctie; vergelijk oeps-gevoel: het gaat om het woord 'oeps' zelf 2019 oepsgevoel!!!), 14) hooipeiler = iemand die hooibergen op broeien onderzoekt, 15) xylofoonspeler,


16) cd-romspeler, 17) hoekpijler = hoekpilaar, 18) heckler = iemand die voorstellingen, debatten enz. opzettelijk verstoort door te roepen of door voortdurend kritische vragen te stellen, 19) croquetspeler, 20)
xtc-dealer (ecstasydealer),


21) CO2-vervuiler, bokstriller (uit de muziek!, onzuiver, onzeker of ongelijk uitgevoerde triller = versiering bestaande in snelle afwisseling van een hoofdnoot en een bovenseconde), 22) Appenzeller kaas (= appenzeller), 23) 06-dealer, 24) aadler: in verouderde literaire taal: adelaar en 25) ankeiler = tot lezen uitnodigende tekst op de voorpagina van een krant of tijdschrift, of op een homepage.

E. En nou gaat u me toch niet vertellen, dat u hier helemaal geen lor aan vond?