1084 Dictee woensdag 22 maart 2017 (1): dictee Groot Edes Dictee 2017 √

Dictee - dictees [1084]

Groot Edes Dictee 2017 (auteur: Harry Oonk)

1. Mopperen over de spelling is voor veel Nederlanders en Vlamingen een favoriet tijdverdrijf. Schrijvers en taalpuristen kwetteren lustig mee in het peloton van criticasters.

2. Dit dictee is geen inluisactie, volgeplempt [niet: volgepland] met instinkers zoals rock-'n-roll,
déjà-vugevoel, pop-upcafés, coquille(s)
Saint-Jacques [VD] en crème(s) brûlée(s), maar is een oefening in jip-en-janneketaal.

3. Ik ga u verwennen met de mirakels van de
tussen-n. Er is de laatste decennia flink gesleuteld aan de schrijfwijze maar de uitspraak ijlt zodanig na dat wellicht te allen tijde de tussen-n niet altijd duidelijk wordt gearticuleerd.

4. In correct Nederlands: duivenkervel, kippengaas, spillepoot, paddenstoel, bolleboos, ruggengraat, ruggespraak, klerezooi en zielenpiet. Zo spel je rattenkruit als het gaat over gif en rattenkruid als het een plant betreft.

5. In onze taal is globalisering een verengelsing. Onlangs heb ik namelijk een iPhone [nog niet in GB, VD] aangeschaft, heb appjes consciëntieus gedownload en geïnstalleerd, iedereen ge-sms't,
ge-e-maild en geback-upt; tenslotte heb ik mezelf getrakteerd op mokka-ijs met drambuie [VD, uitspraak: drèhm-bjoe-wih of drahm-bwie - Schotse likeur].

6. In het feest van de afkortingen schrijven we zonder schroom: NAVO, havo, CVA, tbc, MB [megabyte], kHz [kiloherz], AOW, a.h.w. [als het ware], B en W [burgemeester en wethouders], CDA, zzp'er, en dan hebben we het in deze ver-van-mijn-bedshow nog niet gehad over A4'tjes, cd'tjes en het inmiddels oprispende maag-darmstelsel.
NB: cva = commissie van advies!

7. Een blijvende uitdaging zijn de d's en de t's. Wat wordt je vakantiebestemming dit jaar? In het cruijffiaans [GB, bnw.; voor 'het' cruijffiaans: vgl. steenkolenengels]: als je [cijfers] 52 wordt, word je nooit meer [idem] 51.

8. Uiteindelijk zitten wij hier te schrijven voor het goede doel: Manege zonder Drempels [in ontvangen e-mail en op folder die voor het dictee op de tafels lag ...], alwaar het huifbedrijden [stond aaneen in die folder!] wordt verzorgd. Dit betreft hippotherapie: het therapeutisch en orthopedagogisch werken met het paard als partner. De bewegingen van het paard zorgen, bij deze vaak rolstoelgebonden kinderen voor plezier en ontspanning.

9. Tot slot dank ik u diep voor uw liefdevolle medewerking aan deze collectieve kwelling voor het goede doel. Blijf schrijven in een gulden snede!

10. Met de meeste hoogachting,
uw stadsdichter van Ede

 
 

1083 Dictee zaterdag 18 maart 2017 (2): dictee Groot Dictee van Voorne-Putten 2017 √

Dictee - dictees [1083]

Groot Dictee Voorne-Putten 2017

(Geen titel; auteur: Esther Kreukniet)

1. Aan de Voornse duinrand lagen in het de epoque [tijdvak] van de negentiende eeuw (19(d)e eeuw) verschillende idyllische buitenplaatsen.

2. Als ware lusthoven vormden zij een apotheose [indrukwekkend hoogtepunt] van Voorne.

3. Deze idiosyncratische [karakteristieke]
Vinex-locatie avant la lettre [voordat het genoemde begrip bestond] was volgens oude gegevens in handen van de burgemeester en de baljuw, die tijdens het ancien régime [gevestigde orde vóór een omslag] de vorst vertegenwoordigde(n). [((burgemeester en) baljuw)] 

4. Op een duin westelijk van de Noortdijk [straatnaam Oostvoorne? Niet te vinden in heden en verleden] zou ooit een houten belvedère [toren, koepel, etc. met fraai uitzicht] geweest zijn.

5. In dat paviljoen bespraken de heemraden van de Generale Dijkage [van Voorne-Putten; door de Staten van Holland in 1630-1631 ingesteld] na een inspannende inspectietocht hun myopie [bijziendheid].

6. Ze alludeerden [toespelingen maken] op apocriefe vondsten, die ze artificieel [vero: kunstig] en met bisbilles [gekibbel] eloquent [welsprekend] van prolegomena [inleidende opmerkingen] voorzagen.

7. Niettegenstaande zijn royale herenhuizen in het centrum van Heenvliet en zijn omvangrijke landerijenbezit, had een niet nader bekend vigilante [waakzaam, wakker, flink] bloedverwant behoefte aan zeelucht.

8. Zowel zoöplastiek [opzetten van dieren] als xylografie [houtsnijkunst] was een hobby van de afgepeigerde concubinaten [buitenechtelijke samenlevingen].

9. In 1958 [ook in letters toegestaan] vond de laatste openbare houtverkoping plaats, het einde van driehonderd (300) jaar oude pernicieuze [verderfelijke] traditie in Oostvoorne.

10. Met affectie [liefde] weidde de divagerende [(ook) uitweiden] nieuwe herenboer uit over de modernisatie van Kooysigt [oude boerderij, ook wel: Kooysight].

11. Zo kon hij met Googleoptimalisatie een bed and breakfast faciliteren met gin-tonic, hotstoneyoga, suppen [= peddelsurfen] en paintballen voor recruiters [rekruteerder, werft personeel] met het chronischevermoeidheidssyndroom.

12. Door zijn verbeelding leed de kadee [kwant] aan somnambulisme [slaapwandelen] en promoveerde hij tot doctor in de rechtswetenschappen, waardoor hij het notariaat in Brielle kon uitoefenen.

 
 

1082 Dictee zaterdag 18 maart 2017 (1): dictee Oefendictee maart 2017 (4) √

Dictee - dictees [1082]

Oefendictee maart 2017 (4)

1. De lijsttrekker had een levensgrote standee
[stèhn-die]. Staat die stavaza op papier? Strandgapers zijn clams [klèhms] en vergeet ook Temmincks strandlopers niet. Een stukadoor is een stucwerker (en geen stukwerker). Je zult maar aan sudeck (het syndroom van Sudeck) lijden. De sukuk [oe] is een non-rentefinancieringsvorm. Het indiapaper kan een gewijde functie vervullen. Bishts [biesjts] zijn veelal versierde traditionele Arabische overjassen. Wie dragen er dishdasha's? Antwoord: Arabische mannen. Hookahs zijn waterpijpen. Ze lijdt aan phpd: pijntje hier, pijntje daar. Grappig: een rhinophyma is een aardbeienneus. Een taqiyah is een klein rond kapje dat sommige moslims op het hoofd dragen uit respect voor God, [afko:] m.n. tijdens het gebed. Het cockaynesyndroom is een soort van versneldeverouderingsziekte. Ruiters in de klassieke oudheid droegen een chlamys (wijde, korte mantel). Een paar jan-draag-ans riepen: "Jan, draag Ans het huis in"; dat stel was immers pasgetrouwd. De uitroep 'joechei' getuigt van het
vrijheid-blijheidideaal. Waar het Jantje Contantje is, zijn alleen jantje-contantjes welkom. Geef de hoffmann(s)druppels eens aan.

2. Jottem, de wederopstanding van de Joris Driepinter van het CDA heeft plaatsgevonden. Resurgam: ik zal weer opstaan. Die posting werd onmiddellijk (weg)gejorist. Wat wordt bedoeld met jüdische Selbsthass? Die caesar hield wel van caesarsalade. Hij is kat' exochen (bij uitstek) wie we zoeken. Een koudekarbonadebuurt lijkt toch net wat deftiger dan een kouweaardappelenbuurt. Het
niet-gekasjerde voedsel werd gecacheerd. Hoe steekt het kastensysteem van deze bieb (bib) in elkaar? Een wist-je-datje: het k.g.v. van twee getallen maal de g.g.d. ervan is altijd het product van de getallen ... Op '*hemel*': verhemeltespleet, schathemeltjerijk, tenhemelschreiend, pêche melba (!), Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart, Hemelwagen (sterrenbeeld de Grote Beer), hemelvaartbeleving (levitatie), hemelheir (hemelheer, de engelen, niet: de Hemelheer), hemeldauw en godshemelsnaam (in godsnaam, in hemelsnaam). Binnen artikelen: het hemels brood (het Woord Gods), iemand de hemel in prijzen, de hemelse Vader is God (ook: Koning der hemelen).

3. Verder: de Olympische hemel (de Griekse goden), een Chinees is Zoon van het Hemelse Rijk (het Rijk van het Midden), hij dacht: lieve hemel!, de Hemelse Medicijnmeester, potkrauwers komen niet in de hemel, de Schepper van hemel en aarde, de Opperste Rechter, de Hemelse Rechter, de Rechter van ’t Heelal, een strakblauwe hemel en een wolkeloze hemel. Het Surinaamse wied en de jongegroenaanplant hielden geen gelijke tred. Prachtig, die trompe-l'oeils. Ben je een
joris-goedbloed, dan nemen ze een loopje met je. Jullie zijn de bovenste besten. Alles was er botertje tot de boom (vroeger: boôm). Boontjis zijn in de oosterse keuken sperziebonen. De vrucht is bijna voldragen, het is een bijna-voldragen vrucht. Speciaal voor Bob: een woord met 4 z's zonder koppelteken was niet te vinden. Voorlopig: jackrussellllanero = hun herder. Mooiere oplossingen gezocht. Ook nog: payrollllanero en yellllanero. Het bestuur, de PvdA-leider zal eruit stappen.

4. Ze zouden te lijke gaan. Ook Driekoningen is een merkeldag. Die bijna-klare job is bijna klaar. De bijtster (vriendin van Luis Alberto Suárez) en tevens bikester was niet bijster slim. Een madhhab is een soennitische wetschool. De hukou was een zeker sociaal systeem in China. Wat kenmerkt monocliene kristallen? Schande, zo'n mutahhuwelijk! Een taqiyah is een islamitisch klein rond kapje. De tantalus, de nimmerzat, is de Ibis ibis. Het is allemaal toetmem: één pot nat. Een gebroken been wordt gegipst, een ontuchtige gegispt. Een touterrek is een zwevende rekstok, een trapeze. Een touterpaard is een hobbelpaard. Een tracer is in de chemie een isotoop. Traduttore traditore: een vertaling geeft het oorspronkelijke werk nooit precies weer.

1081 Dictee vrijdag 17 maart 2017 (1): dictee Groot Leerpark Dictee (GLD) Dordrecht 2017 √

Dictee - dictees [1081]

Groot Leerpark Dictee (GLD) 2017

NB De vet en onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

Schapenkoppen (auteur: Randy van halen)

1. Lang geleden, in de middeleeuwen, waren er een paar bijdehante kooplieden, die trachtten de wet- en regelgeving van de stad door middel van een trucje te omzeilen om zo geen taksen te hoeven betalen.

2. De belastingontduikers avant la lettre waren eerdaags eropuit getrokken om verderop bij een agrariër een schaap te kopen.

3. Ze wilden het dier zonder importheffingen te betalen richting het abattoir transporteren; niet om hem te transformeren in shoarma of döner kebab, maar wellicht wel in een lekker koteletje.

4. De grootste kwestie om deze queeste succesvol af te ronden, lag echter nog voor hen: hoe camoufleer je zo'n beest, zodanig dat het onopvallend de stad binnengeloodst kon worden?

5. Even waren ze ideeëloos, totdat ze plots langs een vogelverschrikker kwamen, en ze deze uitkleedden om het schaap dit tenue te laten aantrekken. 

6. 's Avonds laat belandden ze bij de Riedijkspoort, en zetten daar het dier op de achterpoten neer, om hem op deze manier de bruisende metropool die Dordt     toentertijd was, binnen te krijgen.

7. Ze hadden echter geen rekening gehouden met de bietebauw van een suppoost die bij de poort stond: het schaap blaatte en hij liet zich niet zomaar door het trio verrassen.

8. ‘Dus jullie proberen op deze manier de boel te misleiden,     hè?’ vroeg hij hun, op het moment dat ze de smokkel bijna voor elkaar hadden.

9. Alle moeite die ze erin gestoken hadden, bleek dus voor Piet Snot te zijn geweest.

10. Door dit voorval hebben Dordtenaren de bijnaam schapenkoppen gekregen, en is het dier overal in de stad te vinden: van sculpturen tot de geuzennaam van onze profvoetbalclub, schapen zijn alomtegenwoordig in Dordrecht.

11. Hoeveel van deze legende waargebeurd is, en hoeveel volledige quatsch, is en zal tot in den treure een groot hiaat in onze kennis blijven.

 
 

1080 Dictee woensdag 15 maart 2017 (2): dictee Oefendictee maart 2017 (3) √

Dictee - dictees [1080]

Oefendictee maart 2017 (3)

De 100 onderstreepte woorden moeten worden ingevuld.

De wereld om ons heen: Sarah, Sjors, Jelle, Maria en Kobus

1. Kijk haar nou in dat prêt-à-porterpakje. Ik had liever een haute-couturedeux-piècesje gezien. Met XXL-T-shirt ken ik haar wel en ook Sarahs afgedragen en bijna-versleten [zie Taaladvies 578], uitgelubberde fantasiebikinietje ken ik wel. Zou ze neo-islamaficionada worden, dan zou ze zich na elke adhan – later gevolgd door de ikama – gevolg geven aan die oproep tot asr [ah-suhr], het namiddag-, en fajr [fah-djuhr], het ochtendgebed. Maar dat deed ze niet. Ze schafte een boeddha aan, las hoe je bodhisattva kon worden, had haar karma – dat de samsara, eindigend met het nirwana, bepaalde – te verliezen en zag wel wat in dat non-theïsme van met name het zenboeddhisme; in de stoepa zou ze een reliek van Boeddha vereren.

2. Sjors' leven is niet te omschrijven als een vie manquée, gekenmerkt door chaerofobie met afkeer van vreugde en vrolijkheid. Weliswaar kende hij als niet-jood de Vreugde der Wet niet, maar dat mocht de pret niet drukken. Een polygyn huwelijk zat er niet in en zijn monogame verbintenis strandde zoals bij velen op de seven-year itch. De sexcuses van zijn eegade brachten hem in de bdsm-scene, dat is voluit trouwens: bondage, dominance, sadism & masochism. Het sadomasochisme sprak hem aan. Hij kickte met name op ponyplay. Hij onderging dat en gaf geen kik. Een rare aberratie – kwam dat door het fragiele-X-syndroom? – zorgde ervoor dat hij zijn kiksen altijd aan wilde. Op de ene sekscapade volgde de andere en uiteindelijk leidde dat tot het oplopen van chlamydia-averij.

3. Hierbij een in-extensoverslag van Jelles bemoeienis met Flora's kinderen. Zijn centre d'intérêt is ontstaan uit en gegroeid door de floriade in Venlo van 2012. De baard van Mozes (het slaapkamergeluk), de uchiki kuri (een Japanse pompoen), de suzanne-met-de-mooie-ogen (uit de acanthusfamilie), de pyrethrum (wilde bertram) en de eschscholtzia (de goudpapaver), ja daar viel hij voor. Venlo's bekendheid is enorm gegroeid – gij vondt dat toch ook? – en Jelle heeft inmiddels een
bloemisterij-bv, die er wezen mag. Als dga verdient hij goed aan deze businesscase. Het op een na laatste verrassende e-mailtje dat hij recent ontving – nou vraag ik je – was of hij ook thomasslakken- en/of arrowrootmeel kon leveren: tenhemelschreiend, toch?

4. De Jakobsdag is de dag van de Heilige Jacobus. Maar we willen vooral Maria's gedachtenis accentueren. Het gaat dus niet over de scala caeli (de jakobsladder) of "Rorate coeli desuper" (Dauwt hemelen uit den hoge). We beginnen met de mariamaand oktober, vervolgen met de zeven smarten en vreugden van Maria, op een schilderij wordt de Virgo inter Virgines uitgebeeld, 'stella maris' is een epitheton van Maria, ook in een
Onze-Lieve-Vrouwekerk wordt
Maria-Tenhemelopneming herdacht, 'mater gloriosa' is een glorieuze benadering van haar, 'mater dolorosa' een wat droeviger; 'jasses marante' is een bekende van haar naam afgeleide bastaardvloek, een engelse groetenis komt haar toe, in een deësis doet zij met Christus en Johannes de Doper een goed woord voor de mensheid, met 'consolatrix afflictorum' wordt zij als troosteres der verdrukten aangeduid en we besluiten met haar titel 'Allerreinste Moeder'.

5. Kobus' ambitie was: ook een hele alinea vullen. Lukt dat met Kille Kobus (de dood) en een kobus (visdiefje, penis)? Nee, dus. Dan maar wat inleveren en overgaan op '*obu*': aleppobuil (ook: oriëntzweer of kala-azar, dan wel leishmaniasis), en biobutanol (verkregen via pyrolyse), business-to-business (ook wel: b2b), labor improbus (onvermoeibare arbeid), locoburgemeester en robusta (koffieplant). Ten slotte: er zijn vier isomere butanolen: 1‑ en 2‑butanol en 2‑methyl-1-propanol (= isobutylalcohol) die alle drie vloeibaar zijn, en 2‑methyl-2-propanol, een naar kamfer ruikende kristallijne stof die geproduceerd wordt door katalytische additie van water aan isobuteen.
 

1079 Dictee woensdag 15 maart 2017 (1): dictee Oefendictee maart 2017 (2) √

Dictee - dictees [1079]

Oefendictee maart 2017 (2)

1. Je kan de moord (ook: bobber) steken! Bobbies zijn harries: sommige bobby's geilen daarop. Hebben ze daar een bobbycam voor? Met boches worden hunnen bedoeld. De bodemkartering vordert gestaag. Om 'bodhrán' goed te schrijven, moet je wel de puntjes op de i zetten. Een gerookt runderboegstuk heet boeghies [Gronings]. Wat is het verschil tussen een guldenboek en een Gulden Boek (van een stad)? Je moet maar weten dat bisette boerenkant is. Situeer je de Boerenkrijg in Zuid-Afrika, dan is dat fout. Waarom noemen ze boerenlinnen ook congolinnen? De Boerenoorlog hoort daar wel (de Boeren spraken de boerentaal), maar ook in Midden- en Zuid-Duitsland. De gamay komt uit de Côte d'Or, de côtes du Rhône is een rhônewijn. Heb jij een koeskoes weleens couscous zien eten? De camelot du roi droeg kamelotkleding. Ik heb geboekt in een grand hôtel. Ik wens je mooie alcyonische dagen toe! Asfixatie is het vastzetten van een as, asfyxiatie is de verstikkingsdood. Indiase vrouwen dragen soms een kameez [kaa-mies].

2. Wil je deze perikoop lezen tot en met vers 23? Zijn kassie-zes en kasje zes echt exact hetzelfde? Gewichtheffen hun je ook met kettlebells doen. Kijk daar vliegt een killdeerplevier! In de kinderbijbel worden de Bijbelverhalen eenvoudig naverteld. Een killerheel is een stilettohak. De koepel van een koepelmoskee heet koebba. Ongeloof vanuit het perspectief van de islam is koefr. Lamyais zijn longans (soort lychees) [ee/ie]. Hij is member of Parliament. Regio's in Tsjechië en Slowakije worden krajs genoemd. Een ksar is een versterkt woestijndorp van de Imazighen (Berbers) met voorraadschuren met vierkante verdedigingstorens (tighremt of agadirs). Ktèma eis aei: een verworvenheid voor altijd. Een külliye is een bijgebouwencomplex van een moskee. Een kümbet is een vrijstaand islamitisch grafmonument. Komt sabaeïsme (sterrendienst) nog wel voor? Een sadhoe [saa-doe] is een rondtrekkende asceet. Saeva indignatio betekent: woedende verontwaardiging. Sahns [zaans] zijn binnenplaatsen van een moskee. Een scryer is een kristalkijker. Een lekyth mag ook lekythos heten.

3. Hij was tot-en-met (tot op het bot) gemotiveerd. Een scheitrechter is er voor twee vloeistoffen, een scheidsrechter voor een sportwedstrijd. Amai, wazzup, who cares? Hij reedt mee aan dat schip. Schorriemorrie (ook: schorremorrie) is het: gespuis, geteisem, rapaille, schorem, tuig, tuig van de richel, uitschot, geboefte, gepeupel, uitvaagsel, vee of tuig van Laban, canaille, falderappes (dat is een verzameling falderappesen), gajes en janhagel. Een oldtimer is een houbeestje. Een serir is een grindwoestijn (grind: GB). De verkoop van dat chalet is sjalet gezet. Die kinderen drinken graag sjok. Ziedaar: sjampie drinkende sjappies. Ze droeg nog een jack over haar sjek. Bij pleintjesvoetbal wordt er veel gesjot. De sjocheet sjnoderde voor de Rode Davidster. Het pasgetrouwde stel zon zo in het pas gebouwde appartement trekken. Ik ben relaxed, ik heb gerelaxt. Ook een postillon d'amour is een soort van postiljon. De 2 step is een muziekstijl, op de twostep kun je dansen, net als op de bubblin'.

4. De sneeuwmaand is nivôse en een sneeuwmeter is een nivometer. Heerlijk, die kanaalharing! Vanmorgen snoozede ze nog, vanmiddag is deze snoezepoes verantwoordelijk voor de snoezelzorg. Bij het Papoease dodenritueel gebruiken ze de bisjpaal. Die Goereese inwoner heeft een Heverleese vriendin, die farizese trekjes vertoont. 'Soedah, ik heb het al', schreef de Maleier in de soerat (brief). Tot de solenodons behoren de agouta [oe] en almiqui [k]. Veel mazzel en broge (ook brooche is mazzel) met je nieuwe brogues (gaatjesschoenen). Hoeveel solotniks gaan er in een poed? Antwoord: vierduizend. Bij die volkspot horen sousies (sausjes)! Wat maak je van spandex? De Romeinse cavalerie liep met de spatha's onder de hemlockspar. Op het menu staan spätzle en spätlese. Madonna was een echte celeb. Ik vind zo'n koboldmaki spooky. De drie bekendste spotheiligen zijn Sint-Niemand, Sint-Lorts en Sint-Reinuit. Een staartagoeti heet ook wel acouchy. In Friesland kennen ze stabijs en vast ook wel het stabjack. Een stambha is in India een losstaande zuil of pilaar, vaak in gebruik als gedenkteken.
 

1078 Dictee maandag 13 maart 2017 (1): dictee Groot Dictee van Rozenburg 2017 √

Dictee - dictees [1078]

Groot Dictee van Rozenburg 2017

Rozenburgse historiën (auteur: Anneke
Boskma-de Zoete)

1. Het lijdt geen twijfel dat de ongebreidelde en excessieve expansiedrift van het Rotterdamse establishment in de jaren vijftig de authentieke inwoners van Rozenburg veel te verstouwen gaf.

2. In plaats van weidse vergezichten zouden concurrerende petrochemische industrieën verrijzen en olieraffinaderijen onverbiddelijk de plaats innemen van fenomenale polders en magnifieke, idyllische boerderijen. Het was klip-en-klaar dat dit
ad-hocbesluit van burgemeester en wethouders geen gebakkelei verdroeg en niet illusoir was.

3. Baby'tjes, adolescenten en ouden van dagen werden allen consequent als evacués behandeld: zonder aanzien des persoons werden zij wederrechtelijk en rigoureus beroofd van hun domicilie en hun bezittingen geconfisqueerd.

4. Van tevoren bevroedde de gevestigde orde geenszins de grootte van dit debacle, noch nam het lokale geteisem en rapaille represailles tegen het verguisde gemeentebestuur. Thans echoën de gevolgen nog na en zijn de naweeën van dit echec invoelbaar.

5. Als gefascineerde chroniqueurs later parallellen trekken met vergelijkbare massa-evacuaties, zullen zij verbaasd zijn dat de Rotterdamse overvaltactiek toentertijd geen gewelddadige manoeuvres uitlokte. Na de besluitvorming minutieus uiteengerafeld te hebben zullen zij concluderen dat de ingezetenen zich er ten langen leste bij hebben neergelegd. Recapitulerend kunnen we zeggen dat de huidige lokale populatie behoorlijk geëquilibreerd is.

6. Rozenburg is als een feniks uit zijn as herrezen. Althans, velen leiden heden ten dage een vergenoegd bestaan en zoeken bij tijd en wijle verstrooiing in het contemporaine Muziektheater De Ontmoeting.