0670 Dictee maandag 22 juni 2015 (2): dictee 842 (deel 2) √

Dictee - dictees [0670]

Oefendictee 842 (deel 2)

Dictee 842, alinea 4 t/m 6.

4. De meest verraderlijke dicteewoorden, het is al eerder gezegd, zijn die, welke je anders uitspreekt, dan je ze schrijft. Daarbij behoren golauyoek (Chinees gerecht van gefrituurde beignets met varkensvlees en een zoetzure saus) [goe-loo-joek], giaur (Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims) [gah-voer], chaebol (Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat) [dzjèh-buhl], abscisinezuur (plantenhormoon met groeiremmende werking) [ahp-sie-zie-nuh-zuur]. en shinto ryu (Japanse vechtkunst met stokken en wapens) [sjihn-too-rie-joe]. De jandoedel speelde 'Yankee Doodle' op zijn doedelzak. Je moet tekst wel met de juiste interpunctie interpungeren. "Denique coelum", riepen de kruisvaarders: eindelijk de hemel, wij zullen die verwerven.

5. De zazou [modern, excentriek jong mens] bewonderde de zeboe [bultrund]. De man met de baard als een Zwitser (Helvetiër) was zo zat als een zwitser. De meeste 60-plussers [cijfers, verder letters] hebben een 60 pluskaart [idem]. Ik geef je een 7-plusje [cijfer, verder letters] voor deze scriptie. Doorsneegraven wisten niets af van grafen. Mijn ouders' huis staat in Rhoon. Rozijnen- en cocakauwers kunnen we missen als kiespijn. Een zeiklijster lijdt aan bangschijterij en dat leidt tot bangerikengedrag. Kunnen kauwen ook zoetekauw zijn? De afkorting Zm staat voor zettameter, zm voor zeptometer. Hij ziedt van woede, als hij het ziet gebeuren. Zo-even dacht hij: in een zoutwaterbekken zit geen zoet water.

6. Zo'n sparringpartner is klasse! Hij heeft een spartaanse opvoeding genoten. Wanneer gaan we weer spearfishen [ie, ih]? Spijen is spuwen (spijers zijn gedijers) en speieren is schitteren. Dat speiten (spuiten) zal je nog spijten. Ik wil dat weleens terug horen. Het vermogen van Jan is een 80-voud [cijfers] van wat Piet bezit. Deze doorsnee-Belg is belgziek. Ze stak een speld in het speltbrood. Een spencer is een
slip-over met V-hals. Zit in dit parfumerieartikel spermacetiolie? Spem mentitae segetes: gewassen die niet aan de verwachting hebben voldaan en spemque metumque inter dubii: zwevend tussen hoop en vrees. Hij zou zijn mond wijd open sperren (ook: opensperren). Spiccato is op de viool met springende stok.
 

0669 Dictee maandag 22 juni 2015 (1): dictee 842 (deel 1) √

Dictee - dictees [0669]

Oefendictee 842 (deel 1)

Dictee 842, alinea 1 t/m 3. 

1. Het was niet nogal wiedes dat ze die weed (wiet) wegwiedden als ware het wied. Van een whisky-, cognac- en punchgrog wordt je gezelschap zo groggy als een dronkenman of dronkenlap. Een wildwestfilm speelt zich in het Wilde Westen af. De wolkenkrabber stak scherp af tegen het wolkeloze zwerk. De deur stond wijd open, zeer wijd open, zeg maar: wagenwijd open. Je moet die wagenwijd openstaande ramen maar sluiten. Wordt vervolgd, naar verluidt. Die twee hebben een woprelatie: wippen, ontbijten, pleite. Met middle of the road wordt middle-of-the-roadmuziek bedoeld. De benadering van die politicus is middle-of-the-road. Zo'n mysteryguest is best sneaky [geheimzinnig]. Met (de) afro wordt het afrokapsel bedoeld. Hij is
Afro-Surinamer.

2. Hij heeft een beeldschone afrodite aan de haak geslagen. Hij heeft gescratcht [grammofoonplaat onder de naald hen en weer], ge(beat)juggeld [scratchen op de beat van muziek]. Het Divali is het lichtjesfeest, het chanoekafeest is het Lichtfeest. De piesemopsantee komt van 'puis-je m'absenter?' Als je de beste kamer in een hotel krijgt, is dat niet de bestekamer [wc]. Ik las een waarlijk houellebecqiaans (Houellebecq, pseudoniem van Marcel Thomas) [geen h uitspreken] meesterwerk. Hij is een Martinikaanse martinidrinker uit Martinique. Bij studenten zijn adjes heel gewoon, doodgewoon. Dat briefje, weet je wat erop staat? De aardappelen zullen al wel opstaan. Sommige kledingstukken moeten echt bloezen. Zie je die middeleeuwse wüstung [verlaten middeleeuwse nederzetting] daar in het landschap? Het spookt bij hem op de vliering (toegang krijg je via de vlizotrap - vliering - zolder).

3. Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering wordt afgekort tot WvBR of Rv. Het writer's blocksyndroom ken je toch wel? Zijn wreedaardig optreden was wrevel wekkend. Laat het bijzaathout tekenen van verval zien? Het WWF is het World Wide Fund for Nature (ook: WNF = Wereldnatuurfonds). Een rastaquouère, een vreemde snoeshaan, zou die aan xenomanie [blin­de in­ge­no­men­heid voor al wat vreemd (bui­ten­lands) is] moeten lijden? Wat is er nou zo bijzonder aan een whitworthschroefdraad, een WW-draad? Niet te verwarren overigens met een Y-draad! Jij yelt ook nooit, hè? Een speciale golfterm is yips [gemakkelijk punt missen door stress]. Kun je van yam [= yamswortel]  jam maken? Nee. Wat hoor ik daar? Yankee Doodle [een Amerikaans volkslied, het officiële is: The Star-Spangled Banner]! Ik ken die zagenzetter alleen als zageman. Op kinderfeestjes zie je heel vaak zakdoekje leggen en boompje verwisselen spelen.
 

0668 Dictee zondag 21 juni 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (41) √

Dictee - dictees [0668] 

Ditjes en datjes (41)

A. In het papieren GB staat Zuid-Nederlands, Zuid-Nederlandse. Mij werd gevraagd: slaat dat ook op de taal? Het antwoord is nee, en ik kan meteen een goede tip geven: kijk liever op www.woordenlijst.org (ook recenter en bijgewerkt!) dan in het papieren GB, want daar staat de woordsoort bij. In dit geval dus bnw. en geen znw. Achteraf was dat ook wel op grond van het papieren GB te concluderen geweest: als znw. had er natuurlijk nooit de verbogen(!) vorm Zuid-Nederlandse(!) bij gestaan.

B. Een andere vraag: schrijf je honderdtwintigduizend (in letters) aaneen? Antwoord: ja. De regel is: alles t/m duizend en wat ervoor staat, aaneen, na duizend een spatie en verder alles (miljoen, miljard, etc.) helemaal los. Het handigst werkt een voorbeeld: het getal (in cijfers) 123.678.333.239 schrijven we in letters als honderddrieëntwintig miljard zeshonderdachtenzeventig miljoen driehonderddrieëndertigduizend tweehonderdnegenendertig.

C. Met dank aan Johan de Boer: 'kapotgaan' en 'kapotmaken' schrijven we aaneen. Echter bij de lemma's barbiesjes, filistijnen, gallemieze, ongerede en verfloddering schrijft VD nog 'kapot gaan' [dat is in 2020 nog zo]. De term 'kapotmaken' staat overal aaneen, behalve sub lemma 'ravelen': vuil en kapot maken (dubieus). 2020: blijft hier los!

D. In het (nieuwste) Liedboek (voorheen: voor de kerken, thans: Zingen en bidden in huis en kerk) staat in lied 213:3 'tenondergaan'. Dat moet zijn 'ten onder gaan'. Het is wel 'tenondergang'.

E. Mij werd gevraagd: 'naar binnen' (en buiten) of 'naarbinnen'? Ik heb nergens in GB, VD, Onze Taal of Taaladvies 'naarbinnen' aaneen kunnen vinden, daarom moet het los. In zekere omstandigheden schrijven we wel 'vanbinnen' en 'vanbuiten', 'vanachter' en 'naartoe'.

F. Van 'Den Haag' hebben we kunnen leren dat je 'Groot Dictee der Nederlandse Taal' (GDNT) verkort tot 'Groot Dictee' en vervolgens tot 'Dictee'. Daarom is de verkorting van 'Tour de France' ook Tour. Dit is trouwens als lemma nu ook in de online-VD opgenomen!

G. Als je bij de Tour de France 'rondemiss' moet schrijven, krijgt dat (Ronde van Frankrijk --- > Ronde) dan geen hoofdletter in 'rondemiss'? Allereerst zijn er iedere dag meerdere van die rondemissen (soortnaam dus) en ik vraag me ook af, of het iedere dag dezelfde(n) zijn: bij de start (2015) in Utrecht zijn het vast niet dezelfde(n) als bij de finish in Parijs. Maar wat ik vind, telt niet: in VD komt alleen rondemiss (meestal een eendaagse ronde dus, denk ik) voor en dat is volgens de meeste dicteespelregels dus doorslaggevend … Het gaat me dus te ver om de miss Ronde van Frankrijk Rondemiss te noemen of de miss Tour de France Tourmiss. 

H. Hoe zou VD 'bildung' schrijven en welke betekenis zouden ze eraan geven? Kleine letter: algemene ontwikkeling.

 
 

0667 Dictee zaterdag 20 juni 2015 (1): dictee Groot Utrechts Kerkdictee 2015 √

Dictee - dictees [0667] 

Groot Utrechts Kerkdictee (auteur: Ruben van Gogh) 2015

1. Sapperdebleu, het startschot echoot nog na, als het peloton, met renners van alle gezindten, en masse richting eindtijd dendert. Het parcours [ook: parkoers, uitspraak] is de weg die zij moeten gaan, een richtingenstrijd bijkans: van het horizontalisme in de laaglanden [laaggelegen landen], tot het ultramontanisme van de Pyreneeën.

2. Was het hoogste voorheen volledige overgave, thans weet de wieleratleet pas van Maria-Tenhemelopneming, wanneer hij zich het gele tricot van de velo-ecclesiadrie-eenheid aanmeet. Eén nummer een, of twee, of drie, daarbuiten telt geen tittel of jota. Geen sobere albes of extravagante kazuifels, maar truien, en dan met name die ene.

3. In een processieachtige line-up vliedt de menigte langs 's heren wegen, over een spoor van votiefgaven, dat de reclamekaravaan als processiestrooisel in haar kielzog achterlaat. Zij dient de mammon, nietwaar? Zeker langs deze brede weg, waar geëmailleerde reclameborden op extatische wijze een andersoortige heilzame heilszekerheid prediken. Om nog maar te zwijgen van al die
ge-e-mailde selfies met wielerheiligen, als iconen après la lettre. IJdelheid der ijdelheden, zo oud als Methusalem.

4. Tijdens deze Tour telt alleen het vooruitgangsgeloof. Zie, hoe de meester-technicien, als diaken ex cathedra, draconisch het classicistisch klinkende minigetinkel van angelusklokjes uit de derailleur van de meesterknecht poogt bij te stellen. Dan mogen 's knechts benen als alabasten zuilen het zware werk doen, gezalfd als zij zijn met chrisma – soepel lopend raderwerk scheidt hier het kaf van het koren.

5. Schisma's treden op: het dogma van Maria-Onbevlekte-Ontvangenis raakt achterop, het nieuwe is een zoen van de rondemiss. Maar de wielerbijbel kent ook zo zijn apocriefe werken vol zondige bloedwonders, waar urinemonsters een salomonsoordeel over moeten vellen.

6. Godzijdank, want zoveel ongelovige thomassen zijn dienaangaande naar de filistijnen gegaan. Vanwaar Gehazi * [NBV 2020: Gechazi, 2 Koningen 4], wordt nu die flagellantische dopegebruikers gevraagd, want men streeft nochtans naar een zuivere leer.

* Gehazi is de knecht van de profeet Elisa.

7. Zonder lijden alleen geen overwinning. De jakobsladder kent zijn hoge sporten, die zonder jeremiëren niet te nemen zijn. Maar eenmaal bovenaan staat dan de leider in het volle licht, daar leidt hij zijn bijrijders de weiden door, en weidt, wijduit stichtelijk, over weidse weiden uit. In het geel, dat spreekt. 

 
 

0666 Dictee donderdag 18 juni 2015 (1): dictee 3e Groots Dordrechts Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0666] 

3e Groots Dordrechts Dictee 

De kalle [prostituee] op de beemd [weiland] (auteur: Caty Groen) 

1. Was zij kassiewijle of lazarus? 

2. Het lichaam in de hoogstamboomgaard gaf geen sjoege.

3. Rechercheur Rick Benson stond voorovergebogen bij de ogenschijnlijk ter ziele gegane jonge vrouw toen hij geluid hoorde uit de nabije twee-onder-een-kapwoning.

4. Kuifleeuweriken zongen in de annapaulownaboom toen Rick zijn semiautomatisch pistool trok.

5. Het was (een) sisyfusarbeid alle entrees van het huis te controleren.

6. In het souterrain was niemand.

7. Het geluid dijde uit en leek te komen vanuit de entresol.

8. Consciëntieus spurtte Rick de traptreetjes op waar het laweit [lawaai] aanzwol.

9. De corridor was leeg op twee piëdestals [voetstuk] na met daarop vlijtige liesjes.

10. Achter een deur hoorde Rick een kakofonie aan timbres [karakteristieke geluid] in diverse nuances.

11. Plotseling vloog een deur open en verscheen een bejaarde man in een maliënkolder.

12. Hij richtte een kalasjnikov op Rick en zei: "Welaan, een koddebeier zonder secondant.

13. U bent solitair, ik ben een anachoreet en dat terwijl ik cytologie studeerde. [kluizenaar, cel, celkunde; sit(i)ologie = voedingsleer]

14. Maar ik verdiepte mij ook in de leer der nikolaïeten * [niet in wdb., internet, zowel c als k!] en weet alles over de Drie-eenheid, Boeddhabeelden en het Keltisch kruis.

*  Sekte, soort vrijzinnigen, genoemd in Bijbelboek Openbaring (2:6) - NBV 2020: Het pleit echter voor u dat u net als ik de praktijken van de nikolaïeten verafschuwt.

15. Kom binnen amice, dan vertel ik u over de kalle op de beemd die coûte que coûte de paso doble met mij wilde dansen.

16. Welk een hypocrisie!

17. Maar neemt u toch een hors-d'oeuvre, een stukje gruyère of wat papaja-ijs.

18. Als u mij arresteert, wat is dan de tenlastelegging [ook: telastlegging]?

19. Wacht, ik verruil mijn wapen voor een uzimitrailleur zodat u een vuurwapenballistisch onderzoek kunt uitvoeren.

20. Helaas laat de telecommunicatie-infrastructuur in mijn domicilie te wensen over.

21. De dode temeier op de beemd beaamde dat zo-even nog.

22. Ze zei dat ze mij had ge-e-maild en wilde in een café een coffeïnerijk cappuccinootje of latte macchiatootje met me drinken.

23. Wat een laag-bij-de-gronds individu.

24. Zodra zij acte de présence gaf heb ik haar letterlijk te gronde gericht.

25. Een dergelijke attitude vind ik tenhemelschreiend.

26. Heer Benson, laten wij ons ten burele van de officier van justitie vervoegen. 

27. Het recht moet zegevieren, nietwaar?".

 

0665 Dictee dinsdag 16 juni 2015 (3): dictee 841 (deel 3) √

Dictee - dictees [0665]

Oefendictee 841 (deel 3)

Dictee 841, alinea 7 t/m 9. 

7. De sla-uil zat in de slaolie. Odin reed op Sleipnir. Ik wil na de slöjd graag een slivovitsj. Ze gingen over op slowen. Mijn broek zat onder de sludge [olieresten machinekamer]. De sémillon dient voor de productie van sauternes. Waarom schrijf je 'snaredrum' [snèh:r] zó? GB en VD hebben ook snaardrum. Met die smurfenspray [spuitbus met zelfverdedigingsmiddel] op vinden ze hem wel. Hij beende snellijk weg. Via een snellius [meten 2 hoeken tussen 3 bekende punten] werd de plaats bepaald. De snib [snibbe, snibbige vrouw] kijfde me toe. Dat zijn bloemen voor de snij. Kom, we gaan snorkelen. Die oude snorrenbaard met al zijn snorrepijperij … Snuf en Snuitje zaten in de snuffmovie aan de snow [cocaïne]. Het is een sobstory: so be it. Hij is gesocialized en zelfs in staat tot een social talk. Wat gebeurt er in een societas leonina [samen delen, de een alles, de ander niets]? Moet je dit als sociocultureel of socio-economisch kwalificeren? Een knijpbril, lorgnet, so easy, pince-nez, dat is toch geen monocle? Dat soepterrientje [soepterrinetje] zat vol soezen.

8. Hij was soi-disant niet thuis. Morgen beginnen de solden [uitverkoop]. Dat lijkt me sole clarius [zonneklaar]. Hij is betrouwbaar: solider [ook: solieder!] dan soliedst. Welke sollwert is hier van toepassing? Solo e pensoso [alleen en in gedachten verzonken: De Denker [evt. d] van Rodin (Le Penseur). Daar stinkt iets: something rotten. Somma sommarum [kortom], we beginnen gewoon weer van voren af aan. Een son et lumière is een klank-en-lichtspel. Wie of wat sophisticated is, is wereldwijs, mondain, verfijnd. Dat is een sordide [smerig, vuil, gemeen] streek! Zijn sottisearsenaal [domme streek, zotheid, dwaasheid] is vrijwel onbeperkt. Hij is een rare souger [kwibus] en bijna altijd de souffre-douleur [zwarte schaap]. Hij is een soumis [gedwee] volgeling. De soukous is een zekere muziekstijl. Ze wonen in het souterrain. Opzoeken: soutien [gaas ter ondersteuning, beha], souvlaki [Grieks gerecht], sovchoz [staatslandbouwbedrijf SU], sovereign [Engels gouden pondstuk, soeverein], Spartakiade en spaniël. Op wie rust de soupçon? Wat is een souter [psalmboek]? Is een sotternie [kluchtspel] een zotternij? Spadille [schoppenaas of hoogste troef] of spadrille [lichte schoen met zool van touw]? Hoezo, welgemanierd? 

9. Als je een stepperund en een zeboe [oe] kruist, krijg je een watoessi [oe]; een watusi heeft lange hoorns. Waternood is watergebrek, watersnood is waterovervloed (letterlijk!). Tgov. is de afkorting van tegenover [ook: t.o.]. Wierdt gij daar niet hoorndol (ook: horendol) van? Het zou veel weg hebben van 'terug van weggeweest'. Hij had echte bierbrouwerswenkbrauwen. Hij weekendt altijd uitgebreid. Je zult hem niet meer weerom zien, hij zal niet weeromkomen (weer - opnieuw - omkomen zou een rare uitdrukking zijn). Ik heb je wel verstaan. Ik wil u dat beloven, ter wille van hem, welteverstaan. We zullen het probleem werkende weg oplossen. Zijn weifelen versterkte onze twijfel. De weeïge geur gaf me een slecht gevoel. Kwam het wauwelen van de wauwe wind?

 

0664 Dictee dinsdag 16 juni 2015 (2): dictee 841 (deel 2) √

Dictee - dictees [0664]

Oefendictee 841 (deel 2)

Dictee 841, alinea 4 t/m 6.

4. Vrij lustig, vrijlustig stel! Na zijn vrijspelen had de spits vrij spel. Geldt dat ook voor vroegrijpe meisjes: vroeg rijp, vroeg rot? Hij bezong de chihuahua op zijn wahwahgitaar. Dat is even wennen: wadi's [droge bedding woonwijk] in een Vinex-wijk. De vriezeman heeft zich al gemeld in de voutenkamer. De V-wapens zijn de V1 en V2; het V 8 is iets anders [commerciële tv-zender, thans Veronica]. Zijn er nog wannabe's in de zaal? Ik gebruik vaak ellenlange woorden: sesquipedalia verba. Ik teken met: servus observantissimus, uw gehoorzaamste dienaar. Na de sixties kwamen de seventies. Ze zocht een sexcuus. De shakshukamaaltijd [ook: chakchouka] werd begeleid door een shakuhachi [Japanse bamboefluit]. GB zegt 'shiitakes' [uh], VD 'shiitake's' [ee] (2020: allebei beide vormen). Kinderarbeid wordt shitty [waardeloos, slecht] beloond. Het shinto ryu: Japanse vechtkunst met stokken en wapens. Shamponeren is shampooën. Daar zag je veel sheddaken [met flauw en steil dakschild].

5. Een shockjock heeft als handelsmerk choqueren. Ken je de stijl shoegaze [sjoe-gee:z - Brit­se al­ter­na­tie­ve rockstijl] al? In die short story drijft de uitbater een shop-in-shop. Dat kan meteen in de shredder. De siamees, de Siamese kat, zat op het siamois, zekere Siamese stof. Nee, sibi manus inferre [de hand aan zichzelf slaan], dat is beslist niet van de handwerkersvriendenkring zijn … Dat doe je si en la, zus en zo. Ik vind je een schat tussen al die barbaren: een lilium inter spinas. De overheid moet het sigillum confessionis [biechtgeheim] respecteren. Lekker, zo'n sijpe [sappig] pruim! Hij heeft silicose, een steenlong: kan de Silicosewet hem helpen? Die muren zijn niet gespachtelputzt, maar gesilicaat. Op silvesteravond [oudejaarsavond] scoorde hij bij het futsal de silver goal. Sinds kort slik ik simvastatine [cholesterolverlagend]. Een skratjie [skraki - trommel] doet van rombom(bom).

6. Hij is kampioen simultaanschaken. Dat document is sine loco et anno [s.l.e.a. - zonder plaats of jaar]. De pgb-maatregelen [persoonsgebonden budget] zijn sine causae cognitione, zonder kennis van zaken, getroffen. De inbewaringstelling is sine die, voor onbepaalde tijd, opgeschort. Singelen is een single spelen. Sikker is het zinklood aan een surfplank. Antwerpen is de sinjorenstad. Wie noemden ze op Bali een singkè [Eu­ro­pe­aan die voor het eerst in het voor­ma­li­ge Ne­der­lands-In­dië was]? De sinofiel was wars van Sinn Féin. Sint-Bureaucratius bepaalt heel hautain wanneer sint-salarius gevierd wordt. Schrijf correct: sint-maartensvogel en Sint-Lucasgilde. Si placet, na u! Zij baden het sjema jisraël. De Vlaamse jongens waren aan het sjotten [voetballen, trappen, schoppen]. Hij zit in een skifflegroup. Er was een voetbalmatch tussen skateboarders en skeetschieters. Hij skydivede [parachute laat openen] onvervaard. Waar is je skiuitrusting? De een skottelbraait [schotel op gasfles], de ander barbecuet.