0479 Dictee woensdag 14 jan 2015 (3): dictee Groot Gomarus Dictee 2010 √

Dictee - dictees [0479]

Groot Gomarus Dictee 2010 Gorinchem

1. De spanning stijgt ten top en de zenuwen rijzen de pan uit in de aula van de Gomarus, want het Groot Gomarus Dictee is, na zenuwslopend lang wachten, begonnen.

2. Verschillende bijdehante leerlingen uit parallelklassen strijden om de hoofdprijs.

3. Verrassend genoeg zijn er ook personeelsleden die het reuzeleuk vinden om deel te nemen aan het dictee.

4. De klus is echter niet een-twee-drie geklaard, want sommigen liggen continu op apegapen of staren verveeld voor zich uit.

5. In principe mag de uiteindelijke winnaar dan ook wel apetrots zijn op zijn prestatie en hij verdient stiekem best wat media-aandacht.

6. Nadat de kandidaten geluncht hebben en de jury de dictees kritisch gecheckt heeft, zal de uitslag mondeling bekendgemaakt worden, hoewel deze waarschijnlijk ook naar alle deelnemers ge-e-maild wordt.

7. Momenteel is de concentratie bij de meesten allang weggeëbd en daarom adviseert de leider van het dictee iedereen om de laatste punt te noteren.

Shoot-outwoorden:
1. souvenir
2. complementair
3. F-16-gevechtsvliegtuig
4. catastrofe
5. volière
6. 1 aprilgrap (ook: eenaprilgrap)
7. doe-het-zelver
8. iconisch
9. fabricage
10. 3D-visualisatie
 

0478 Dictee woensdag 14 jan 2015 (2): dictee Gomarus (2) 2012 √

Dictee - dictees [0478]

2e Groot Gomarus Dictee 2012 Gorinchem

[Geen titel]

1. Ik heb altijd al een wereldreis willen maken, maar jammer genoeg gaat dit verhaal over een trip die deze Gorinchemmer in pyjama maakte.

2. Ik kwam terecht in een rooms-katholiek land, waarvan de oorspronkelijke bewoners tot voor kort nog in adamskostuum rondliepen, maar nu in zoverre ingeburgerd zijn dat ze zelfs eerder dan ik gewiid hebben.

3. Ik ontmoette daar een armoedig vrouwtje met muzikale gaven dat ontdekt werd door een man met hitlersnor.

4. Deze dame is na veel geaerobict te hebben gemetamorfoseerd in een op-en-top Parijs [bnw., niet bez.] dametje door haar prachtige kostuum en suède laarzen, naar verluidt omdat ze een compromistje (uitspraak ie, compromisje - uitspraak ihs) met haar impresario heeft gesloten.

5. Ze kreeg een bere-interessante aanbieding en was langzaamaan wel toe aan een nieuwe uitdaging.

6. Tot haar grote verrassing leverden haar inspanningen haar niet alleen een minder gezet uiterlijk op, wat uiteindelijk een appeltje-eitje voor haar bleek te zijn, maar ook een all-inclusivereis naar een bountyeiland naar keuze.

7. Ik reisde met haar mee via Parijs, Rome en Dubai naar een prachtig eiland, waar we direct poolshoogte namen van alle voorzieningen in het hotel en de omgeving.

8. Zwijmelend liepen we door onze kamer, die was voorzien van een bureautje met daarop een uittreksel van het hotelreglement, een originele badruimte met een daarbij behorend pH-neutraal shampootje, een nachtkastje waarop ik zowaar een bijbel met zilveren bijbelslotje ontdekte dat ik meteen probeerde open te frunniken, waarna ik via de openslaande deuren naar het balkon liep om eens lekker over de balustrade te leunen.

9. Maar toen was het vrouwtje ineens verdwenen, waardoor ik mijn kans op een  een-op-eengesprek zag verdwijnen.

10. Tergend langzaam kwam ik bij m’n positieven en ik bedacht dat dit een unieke reis was die ik meteen op papier moest zetten; uiteraard is het een en ander aangedikt en het aantal bestemmingen is zelfs vervijfvoudigd, want in de werkelijkheid van mijn droom ben ik slechts in Parijs geweest.

 

0477 Dictee woensdag 14 jan 2015 (1): dictee Groot Gomarus Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0477]

Groot Gomarus Dictee 2015 Gorinchem

1. Onze school, genoemd naar de voorman van de contraremonstranten, Franciscus Gomarus, is bijzonder gesitueerd.

2. Aan de ene kant van de school hebben we vanwege het dierenasiel gezelschap van blaffende dobermannpinchers en jack russells en van miauwende siamezen en birmanen, die geënt en gesteriliseerd op hun nieuwe baasje wachten.

3.Aan de andere kant van ons schoolgebouw raast, op de A15, een continue stroom van heilige koeien, regelmatig met grote snelheid ingehaald door elektrische locomotieven die met ladingen ethyleen op weg zijn naar het Ruhrgebied.

4. Dan is er ook nog het gebedshuis waar onze islamitische buren de Koran [inhoud] lezen en dat onder anderen onze vmbo-leerlingen vooral kennen vanwege de broodjes kipshoarma en tzatziki met ravigotesaus.

5. Daartussen ingeklemd staat ons imposante schoolgebouw, waarin we in april, vanwege het 40-jarig bestaan van onze school, tijdens een reünie vele oud-leerlingen hopen te ontmoeten.

6. Allerlei leerlingen hebben tijdens de woestijnreis onze school bevolkt: slimmeriken en excentriekelingen, ambitieuzen en consciëntieuzen en altijd het rapaille met het kattenkwaad.

7. Het takenpakket van directieleden, teamleiders, conciërges en docenten verandert met de tijd wel enigszins.

8. Er wordt geprakkiseerd [ook: e], gewhatsappt en ge-e-maild over acceptabele roklengtes, over de prijs van een aspirientje, over
ADHD-kinderen [GB ook wel: adhd] en over de exorbitant hoge normen die de inspectie hanteert.

9. Toen ik in deze stilte voor mijn geconcentreerd publiek dit dictee begon voor te lezen, viel het me trouwens onmiddellijk op dat de akoestiek in deze aula erg goed is.

10. Wees ten slotte op je qui-vive, er mag nog naar hartenlust getipp-ext worden, niet alles was jip-en-janneketaal; als je vanavond aan je verdiende entrecoteje zit, bedenk dan: oud-Kamerlid Van der Vlies is, met vele anderen, trots op jou.

Shoot-outwoorden:
- abracadabra
- acquireren [verkrijgen, verwerven - ah-kwie]
- gecreëerd
- renaissancistisch
- Shakespearesonnet
- socialezekerheidsstelsel
- zwart-witkopieën
- oxymoron [stijlfiguur, vb. jeugdige grijsaard, levend dood]

- forsythia

 

0476 Dictee woensdag 07 jan 2015 (6): dictee Ditjes en datjes (17) √

Dictee - dictees [0476]

Ditjes en datjes (17)

De opgaven van genoemd kerstdictee stonden in blogpost [0414]

De oplossing stond in blogpost [0451]

De titel van het dictee was: De Feestdagen

A. N.a.v. het kerstdictee in de PZC, waarin de lezers 10 fouten moesten opsporen, de volgende vraag: (van een deelnemer, die schreef: zeer voor herhaling vatbaar!) waarom is het wel kerkorganist, maar geen cantororganist en wel cantor-organist? Antwoord: In
singer-songwriter is sprake van verwisselbare begrippen, we zeggen dat niet, maar het had ook songwriter-singer kunnen zijn. Zo ook met cantor-organist, we zeggen dat niet, maar het had – bij wijze van spreken – ook organist-cantor kunnen zijn. Bij de samenstelling kerkorganist is dat niet zo. Dat is gewoon een samenstelling van kerk en organist. De kwestie wordt behandeld in het Groene Boekje (als u dat niet hebt, gratis te raadplegen via www.woordenlijst.org!) op p. 37 onder regel 6D. Voorbeelden: een pianiste-componiste, een hotel-restaurant (en ook: hotel-café-restaurant, afgekort hcr zonder punt(en)), zwart-wit, geel-groen (bv. voetbalshirt: deels geel, deels groen), maar geelgroen = geelachtig groen, hier is geel een nadere bepaling bij groen, de begrippen zijn hier niet verwisselbaar) en politiek-ideologisch. Maar het blijft 'link': in populairwetenschappelijk is populair een nadere bepaling bij wetenschappelijk, maar in links-extremistisch is het én links én extremistisch (verwisselbaar). Overigens stonden er in het krantenartikel van 9 januari twee fouten: 'venus' had moeten zijn 'Venus' (domme typefout van mij) en 'etcetera' had 'et cetera' (los) moeten zijn (fout van de krant, die dat van 'etc.' maakte).

B. Nog een vraag: er stond … feelgoedfilm – die laatste als waar kassucces. Moet dat niet 'ware' zijn? Antwoord: 'succes' is een
het-woord, het wordt dus: het ware kassucces, een waar kassucces. In de zin ligt het meest voor de hand dat 'een' is weggelaten, en daarom is 'waar' het meest logisch.

C. Moet (zie B) 'die laatste' niet 'deze laatste' zijn? Antwoord: zowel 'die film' als 'deze film' is mogelijk.

D. Moet 'een paar zalen verder' niet 'verderop' zijn? Antwoord: misschien mooier, maar niet echt fout, lijkt me.

E. Moet lichtstad niet met een hoofdletter? In Eindhoven zullen ze dat zeker doen en in Deventer noemen ze zichzelf de Koekstad, maar volgens Van Dale klopt dat niet: Leiden is de sleutelstad, Gouda de kaasstad, et cetera (etc.).

F. Moet in 'de maagd Maria' het woord 'maagd' niet met een hoofdletter? In kerkelijke kringen is dat denkbaar, maar de norm waren VD en GB, en GB schrijft wel 'de Heilige Maagd', maar gewoon 'de maagd Maria'.

G. Moet het in 'exquise rode port' niet 'exquis' zijn? Antwoord: VD wekt de indruk dat 'exquis' niet verbogen wordt (meer exquis, meest exquis), echter: GB heeft wel exquise en zelfs VD heeft het binnen artikelen over 'exquise lekkernijen'. Het wordt daarom: de port is exquis, we drinken (een) exquise (rode) port.

H. Waarom een hoofdletter bij 'Duinen' in 'de Loonse en Drunense Duinen? Die 'duinen' staan niet in GB of VD, maar het is een aardrijkskundige eigennaam, Wikipedia: Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen is een natuurgebied in de Nederlandse provincie Noord-Brabant . Het is ruim 4000 hectare groot en is sinds 2002 een ... Bij eigennamen geldt het donorprincipe: die moet je schrijven zoals de persoon of organisatie dat zelf doet … Nu staat op de website van eigenaar Natuurmonumenten ook nog 'De'. Zo had het dus gemoeten. Gelukkig heeft dat niet voor problemen gezorgd!

0475 Dictee woensdag 07 jan 2015 (5): dictee Ditjes en datjes (16) √

Dictee - dictees [0475]

Ditjes en datjes (16)

A. In het GDNT 2014 kwam als zin voor: "De oe’s en a’s waren niet van de lucht …". Ondanks de erop volgende 'gillende keukenmeiden' lijkt me dat de juiste spelling. De Technische Handleiding is daar op p. 58 helder over. Ik geef nog een paar voorbeeldzinnen. In die formule komen een rho'tje en een pi'tje voor, maar geen omegaatje. In 'reikwijdte' komt één ei'tje en één ij'tje voor. 'Goud' schrijf je met een ou'tje, 'goed' met een oe'tje en 'gauw' met een au'tje. Op dezelfde pagina lees ik nog iets over een whisky'tje (Schots - Canadees) en een whiskeytje (Iers - Amerikaans). Dat zo zijnde, kan het gebruik van het woord 'whiskey' in voorkomende gevallen toch moeilijk worden afgekeurd!

B. In datzelfde dictee kwam ook koning Willy de Tweede voor. Ik deel volledig de geuite opvatting van ex-minister-president Dries van Agt dat zulks in de vergaderzaal van de Eerste Kamer met koning Willem de Tweede aan de wand, niet gepast was. Overigens doet het me deugd dat de TH echt Willem II schrijft, ik blijf het absurd vinden dat mijn 'Willem II' fout werd gerekend

C. Voor baccalaureus had GB bc. (met punt) en VD bc (zonder punt). Het leek me dat overeenkomstig mr. en ir. de punt wel vereist was. VD doet mij weten, de spelling te zullen aanpassen. 2020: OK.

D. In VD las ik: een expogee is een ex-politieke-gevangene. Dat verbaasde me, want met de aantekening dat ex – in de betekenis 'voormalig' dus niet in bijvoorbeeld 'excellent' altijd een streepje krijgt – worden Nederlandse en Engelse driedelige samenstellingen aaneengeschreven. De NTU bevestigde me dat de juiste schrijfwijze inderdaad ex-politiekegevangene is, waarbij aangetekend kan worden dat ook ex-politiekgevangene zou kunnen.

E. [Aangepast 2020]

Ik vroeg me af, is het bnw. Chaldeese of Chaldese en het znw. Chaldeese of Chaldese (de Chaldeeën vormden een Aramese stam die sedert ca. 1200 v.Chr. in het zuiden van Babylonië woonde)? Als ik zou moeten kiezen, zou ik in beide gevallen kiezen voor Chaldeese (ten onrechte). Juist lijkt: Chaldese, omdat er geen term Chaldee is; vgl. dit met het niet-bestaande 'farizee' verderop.Vergelijk de vrouw, een Guineese, en een Guineese havenstad [uitgangspunt: Guinee - een land (met als opvallende uitzondering één Guinees biggetje, twee Guinese biggetjes). Maar omdat niet duidelijk is of de bron Guinea --- > Guinese biggetjes is of Guinee [beide: Afrika!], mag van GB hier ook: Guineese biggetjes. Echter, de vraag is helemaal niet aan de orde: tot mijn verbijstering is het gezochte bnw. Chaldeeuwse. Of misschien ook wel niet, want mogelijk gaat dat over iets heel anders; VD vermeldt bij Chaldeeuws immers dat dit bnw. betrekking heeft op Chaldea, een streek in Zuid-Mesopotamië. Zou het dan toch maar (vgl. farizeeën, waar geen 'farizee' bij hoort, dus: farizese) een Chaldese (de vrouw) en de Chaldese geschiedenis zijn? Voorlopig houd ik het daar maar op ... Vgl. nog Goeree - een Goereeër, een Goereese, een Goereese vrouw. Gezocht op *eese: cottagecheese(!), domineese, Guineese, bovenzeese, onderzeese en overzeese en de Guineese frank (betaalmiddel Guinee - GNF). Meer smaken zijn er niet. O ja, in GB nog: Heverleese (van de plaats Heverlee, deelgemeente van Leuven in de provincie Vlaams-Brabant).

 

0474 Dictee woensdag 07 jan 2015 (4): dictee 811 (deel 3) √

Dictee - dictees [0474]

Oefendictee 811 (deel 3)

Dictee 811, alinea 7 t/m 10.

7. Haast u langzaam: festina lente. Fettuccine is een Italiaanse lintpasta, fettunta een dito voorgerecht. Ik zeg allebei die feuilles de chou [minderwaardige krant] op. Dat feu sacré raakt hij nooit meer kwijt. Effentjes dimmen, makker! Een fiaal, fiale of fioen is een pinakel en een fiacre of fiaker een huurrijtuig. Zij en haar fiancé lieten zich fêteren. In meubels zit vaak fiberfill. Je moet me geen fibbetjes [leugen] vertellen. CF, cystische fibrose (cystic fibrosis), is de taaislijmziekte. De FIDE is de Fédération Internationale des Échecs (Internationale Schaakfederatie). De Romeinse godin van de trouw is Fides. Hij leek een fidus Achates [trouwe metgezel], maar verviel al snel in fides Punica [trouweloosheid]. Ken je het (so)fiekruid? Zijn fightingspirit is ongebroken. Tja, die je-weet-wel van de Fifth Avenue. Dat noem ik oprecht nou nog eens van de hei in de fij gaan.

8. Die foodie schrijft het liefst met een fijnlijner. De jurisprudentie van de sharia heet fikh. Ze kozen allemaal voor eenden- of kabeljauwfilets. Hij zou mijn fiets mooi naar de filistijnen helpen. Een still is een filmfoto. Van films noirs word ik depri. Met die filous [schurk, bedrieger] heb ik niks. Hij verbruidde zijn dochter. De verlaatmeester [sluis] werkte ook freelance voor een verlaadcentrum. Dat fine-fleurgezelschap beleefde een finesthourgevoel. Fini, finito, basta, afgelopen! Geen finis Poloniae, maar: nog is Polen niet verloren. Tijdens de Olympische Spelen van Helsinki (1952) is de finnjolklasse geïntroduceerd (is genoemd naar Finland). De finoegristiek bestudeert de Fins-Oegrische talen. De Firato is in Nederland de Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Radiotoestellen en Technische Onderdelen. Een flapschoen is een piposchoen.

9. De first lady reisde op een firstclassticket. Bij het WK schaken spelen ze nu met een fischerklok. Die fishy [moreel onzindelijk] praktijken zijn verwerpelijk, zeker als ze tot een fittie [ruzie] leiden. Zijn five o'clock shadow is goed te zien. Ze hadden het idee-fixe dat ze naast de fixe [vast (gedeelte) loon] provisie zouden krijgen. De flabvisser was flabbergasted. Hij werd in flagranti, flagrante delicto, op heterdaad, betrapt. Not done: bij het e-mailen een flame [elektronische scheldpartij] uitlokken. Een flanellen hemd is van flanel (ook: flannel). Flappen tappen doe je bij een flappentap(per). Een flare [uit vliegtuig geworpen] misleidt hittezoekende raketten. Een flatcoat is een flatcoated retriever. Je moet geen flauwsies (flauwsjes), flousjes [smoesjes], verkopen. Doe mij nog maar zo'n stuk fleer (Staphorster nieuwjaarskoek). Flensen heeft met walvissen of seks te maken, flenzen met zeewezen, stuwen. Een flessentrekker doet aan flessen (trekken).

10. Gaandeweg de middag nuttigde hij zijn lunch lopende weg. Doen vestaalse maagden ons nog aan Vesta denken? Die twee waren veruit de besten, de overigen lagen ver uit elkaar. Bij vietnamiseren moet ik onwillekeurig altijd aan 'vi et armis', de Vietminh en de Vietcong denken. Een 4x4 is een fourwheeldrive, afgekort 4wd [uitspraak: fourwheeldrive]. Zullen we naar dat viola-da-gambaconcert gaan? Runderen: lakenvelder (rund), Madoerees rund (kruising banteng en zeboe), gaur, glanrund, heckrund, (Schotse) hooglander, jak, roodbont, roodlakenvelder, saola, sapi, stepperund, watusi (Afrikaans rund met zeer lange hoorns), watoessi (kruising stepperund, zeboe) en wagyu [k].

 

0473 Dictee woensdag 07 jan 2015 (3): dictee 811 (deel 2) √

Dictee - dictees [0473]

Oefendictee 811 (deel 2)

Dictee 811, alinea 4 t/m 6.

4. Die velleïteit [neiging tot iets] is op zich al strafbaar: dat kan toch niet! Een falcon is een Fixed term Agreement for Long term Call Options on existing securities, een beursterm voor een langlopende optie. Kijk, daar heb je die falderappesen weer. Kende Piet Hein het 'famam extendere factis' [zijn naam door daden groot maken] al? Slechts een klein nuanceverschil: 'Hij is van Kleef, hij houdt meer van de heb dan van de geef' en 'Hij is van de familie Van Kleef.' (*) De Heilige Familie, de familie Doorsnee en de familie Flodder zijn geen doorsneefamilies. De Doorsneefamilie is lange tijd op tv geweest. Is hij familje [informeel] van je? In een fancy rokje ging ze voor een fancyprijs wat fancyartikelen kopen om naar de fancy fair te brengen. Een fanfaronnade is een gasconnade. Nee maar, een fanfarekorps dat de fandango van Boccherini speelt? Er volgde een fantaske ontknoping. Een fantasienaam: darwintulp.

(*) 2020: overal Kleef en (familie) Van Kleef; wel hij is vsn Kleef en ...

5. FAP is de familiaire adenomateuze polyposis, een erfelijke aandoening. De FAO is de Food and Agriculture Organization of the United Nations (voedsel- en landbouworganisatie van de VN - UN). De infibulatie is de faraonische besnijdenis. Zou de faradische stroom naar Faraday genoemd zijn? Onbekend, ik denk van niet. Mogen voertuigen in Vlaanderen fareverlichting [groot licht] voeren? Die grootgrutter levert gratis faribolen [zotte praatjes] bij zijn handel. Een pharmaceutical is een farmahuis. Zij is een farouche [wilde] meid. Wat, als een fausse dévote [huichelaarster, mv. s s] -  ze had nog een latrelatie met een faux dévot ook – een fausse couche [miskraam] meldt? Het had veel van een faustische [vgl. Faust] verschijning. Als favicon [pagina-icoon, urlicon] hebben ze een maple leaf [esdoornblad]. Die speler is mijn favo [favoriet]. De FBO is de Federatie van Betaaldvoetbalorganisaties, in Nederland.

6. Wat spaart hij nou, fdc's [postzegels] of FDC's [munten]? Hij lijdt aan feedingfrenzy [nieuwshonger] en dat leidt tot paparazzogedrag. Wanneer is het Feest van de Arbeid [BE, 1 mei]? Dat is nu eenmaal een feesteigen rite. In Egypte kun je fellahs [inheemse landbouwer] tegenkomen. Felones [enk.: felo de se] de se zijn zekere daden dan wel daders [zelfdoding]. Verwacht je bij de date een femme fatale, een vamp, blijkt het een fembot [koe­le en emotioneel af­stan­de­lij­ke vrouw die zich niet wil bin­den] te zijn. Een fenocryst is een voorkristal, niet te verwarren met cristallitis [ontsteking ooglens], (crystal) meth of methamfetamine en lcd (liquid crystal display). Fentanyl wordt bij operaties gebruikt. De afkorting PKU staat voor phenylketonuria of fenylketonurie. Hoe spreek je 'feudaal' [eu/ui] uit? De Romeinse kalenderfeesten heten ook Feriae. Wat was een fermier général [belastingpachter]  tijdens de Franse monarchie? In een ferrarisschijf kunnen wervelstromen ontstaan. Wat is een festicert? Een festivalconcert.