zondag 30 november 2014

0403 Dictee woensdag 03 dec 2014 (6): dictee Nieuwen Bosch Gent 1e graad 13 mrt 2013 √

Dictee - dictees [0403]

Dictee eerste graad 13 mrt 2013 - Nieuwen Bosch - Gent

1. Tijdens de kerstvakantie gaan we altijd op reis naar een Europees land. We kiezen een willekeurige streek, zoals de Franse Alpen of de Spaanse Pyreneeën. Met Kerstmis ligt er altijd meer sneeuw dan met Pasen. Dat was al zo in de middeleeuwen. 's Avonds is het reeds donker, dus het is logisch dat we niet kunnen picknicken of barbecueën. Beeld je in dat het vlees wordt geroosterd tijdens een ijskoude expeditie in de bergen. Wellicht vind je daarna in het donker je chalet niet meer terug. Het licht van de maan of van Mars zal je vermoedelijk niet helpen om dit hachelijk(e) avontuur tot een goed einde te brengen.

2. Wie heeft ooit beweerd dat de woorden 'respectievelijk' en 'verantwoordelijk' makkelijke woorden zijn? Ik in ieder geval niet. Nochtans zijn dit woorden die vaak gebruikt worden door zowel
West-Vlamingen als Oost-Vlamingen. Wie ze niet begrijpt, kijkt best naar de context. Het wordt je dan snel duidelijk wat men bedoelt met dergelijke woorden.


3. Dit dictee was een toepassing op alle woorden die jullie actief of passief hebben geleerd. Wie heeft de minste fouten geschreven? Wie verdient een prijs? Nog een extraatje: wie kan chocolaatje en joden [zonder nadere toelichting ook 'Joden'] foutloos schrijven?
 

0402 Dictee woensdag 03 dec 2014 (5): dictee Nieuwen Bosch Gent 1e graad 02 apr 2014 √

Dictee - dictees [0402]

Dictee eerste graad 2 april 2014 - Nieuwen Bosch - Gent

1. Net voor de paasvakantie worden jullie, de leerlingen van de eerste graad, nog eens op de proef gesteld. Wie schrijft foutloos? Wie haalt de hoogste score bij dit initiatief van de school? Leerkrachten hebben voor jullie de moeilijkste woorden geselecteerd en die worden nu gedicteerd. De combinatie van luisteren en schrijven is niet vanzelfsprekend. Zeker niet als je moeilijke woorden zoals 'Portugees' of 'Chinees' moet schrijven. Wie goed voorbereid is, vindt alles makkelijk niettegenstaande de complexe zinnen. Tijdens de les Nederlands werd alles ingeoefend en wie alle oefeningen had ingevuld mocht nog eventjes lezen in haar bijbel.

2. Tot zover het gemakkelijke deel, nu volgen enkele zinnen voor de nerds. Wist je dat het woord 'cyberpesten' reeds een officieel Nederlands woord is? Ook Vlamingen en Hollanders hebben dit vastgesteld en goochelen met deze terminologie.

3. Wie vandaag de minste fouten heeft gemaakt, wordt laureaat van deze wedstrijd en zijn of haar naam wordt gepubliceerd in de annalen van Nieuwen Bosch. Dus, discipelen van de eerste graad, corrigeer alles wat fout lijkt, word de spellingkampioen van de school en wie weet win je een reis naar Groot-Brittannië.
 

0401 Dictee woensdag 03 dec 2014 (4): dictee Nieuwen Bosch Gent 2e graad 02 apr 2014 √

Dictee - dictees [0401]

Dictee tweede graad 2 apr 2014 - Nieuwen Bosch - Gent

1. Laten we het even hebben over dictees. Volgens leerkrachten en directies hebben jullie een relaxed leventje. De terreur van ongeïnspireerde dicteetjes is immers voorbij. Geen hachelijk gewauwel meer over de middeleeuwen, cavia’s, Zuid-Amerika of de paus. In principe misschien interessant, maar niet noodzakelijk in dit luxueuze millennium.

2. Irritante insecten kun je bestrijden met chemische insecticiden of doodslaan met een opgerolde krant. Een enthousiaste mug maakt extreem hypnotiserende zoemgeluiden waar je hysterisch van wordt. Bereid je voor op een nachtelijke veldslag zonder weerga. Je ontblote bovenlijf is een lokaas voor eerdergenoemde categorie. Als het beestje landt op je torso, vermoord het dan meteen. Als het onding de geluidsnorm overschrijdt en je noodzakelijke nachtrust verpest, laad dan onmiddellijk je koffers in de auto en sluit alles hermetisch af. Godzijdank is niet iedereen zo gewelddadig.

3. Op kerstdag kreeg moeder een Italiaans kookboek, een fles bordeaux en een uitnodiging voor een nieuwjaarsreceptie. Als jij bovendien de woorden 'niettegenstaande' en 'Eerste Wereldoorlog' correct kan schrijven, heb je misschien ook excellent gepresteerd. Dan krijg jij de verwachte prijs en win je waarschijnlijk een reis naar het verafgelegen Hawaï. We wensen je alvast veel plezier!
 


0400 Dictee woensdag 03 dec 2014 (3): dictee Nieuwen Bosch Gent 2e graad 13 mrt 2013 √

Dictee - dictees [0400]

Dictee tweede graad 13 mrt 2013 - De Nieuwen Bosch - Gent

1. Ik wil het met jullie hebben over boeken. Ik denk dat er niemand is die zoveel boeken verslindt als ik. Nochtans is dit weggelegd voor elk van jullie. Wellicht kopen jullie niemendalletjes, maar beeld je in wat je kan kopen, mocht je miljonair zijn: mythologische vertellingen over de Griekse oppergod Zeus of de lotgevallen van Franse pubers aan de Middellandse Zee of een middeleeuws verhaal van een Engelse geschiedschrijver. Logisch dat degelijke boeken minder aan jullie besteed zijn. Vermoedelijk dromen jullie weg bij titels als 'De it-girl' [boek en tv-serie] of 'Twilight' [boekenreeks, ook verfilmd]. Maar weet dat kranten zoals 'Het Nieuwsblad' niet alleen voor specialisten zijn bestemd.

2. De studenten van de Vlaamse hogeschool hebben de hele nacht gefuifd in de Kerkstraat. Vermijd dus die buurt, want via een anonieme tip werd ons meegedeeld dat de verwachte geluidsoverlast zwaar overschreden werd. De geschorste fuifbeesten en deejays zullen respectievelijk gestraft en beboet worden. Wie hen veroordeelt of beoordeelt, kan ook door hen worden veroordeeld. Zij voelen zich niet verantwoordelijk voor de spectaculaire en verrukkelijke nachtelijke escapade.

3. Antwoord even op de vraag van een ijverige leerling. Schrijf je juli, joden [zonder nadere toelichting ook 'Joden'], Tweede Wereldoorlog en champagne met of zonder hoofdletter? Wend u tot de leerkracht voor het correcte antwoord.
 

0399 Dictee woensdag 03 dec 2014 (2): dictee Nieuwen Bosch Gent 3e graad 02 apr 2014

Dictee derde graad 2 april 2014 - Nieuwen Bosch - Gent

Voor de tweede maal op rij vindt het Groot Dictee van Nieuwen Bosch plaats op onze school. Hiervoor wordt de accommodatie van de basisschool ter beschikking gesteld. Prijs u gelukkig dat dit niet hét Groot Dictee der Nederlandse Taal is, met woorden als 'een przewalskipaardenmiddel' of 'criticaster'. Die worden als te moeilijk beschouwd en dus niet gedicteerd. In een interview legde de linguïst expliciet uit waarom dergelijke woorden werden geselecteerd. We zijn alvast nieuwsgierig wie dit foutloos kan neerpennen.

De dennen stonden in de rondte als een indiaanse tipi. We vlijden ons neer op de met zachte naalden beklede grond en keken naar de Grote Beer. 'Ik word later poëet', meldde ik met een weids gebaar. Niettegenstaande dit een verheven vocabularium is, wordt van jullie verwacht een ongeëvenaarde tekst te schrijven. Dit jaar geen woorden als freudiaans, Zuid-Afrikaans of islamitisch; ook geen grammaticale valstrikken waarbij de werkwoordsvorm wordt verbasterd.  Lijken deze zinnen gekunsteld? Dit kan ik alleen maar beamen.

Tenslotte vragen de actuele en recentelijk weer geüpdatete spellingregels het uiterste van uw communicatieve nauwkeurigheid. Al die sms'jes en e-mails vol typefouten houden uw spelling niet op peil en verminderen uw kans op een medaille.
 

0398 Dictee woensdag 03 dec 2014 (1): dictee Nieuwen Bosch Gent 3e graad 13 mrt 2013 √

Dictee - dictees [0398]

Dictee derde graad 13 mrt 2013 - Nieuwen Bosch, Gent

1. Wellicht is dit voor jullie het eerste Groot Dictee op Nieuwen Bosch. Vermoedelijk verwachten jullie moeilijke woorden, zoals renaissance, middeleeuwen of Tweede Wereldoorlog. Of wat dachten jullie van Pasen en kerstvakantie of aspirientje en de paus. Moeten die met of zonder hoofdletter? Hoe schrijf je trouwens het isgelijkteken? Vertwijfeld zie ik jullie woorden omcirkelen. Wordt diner in het Nederlands geschreven zoals in het Frans? Geen paniek! Er wordt van jullie niet verwacht dat jullie foutloos schrijven. Besteed voldoende tijd aan de werkwoordsvormen. Wendt u zich bij problemen tot de leerkracht.

2. Vorig jaar belandden veertig pyromanen en vijftig verbrande slachtoffers met derdegraadsverbrandingen in het ziekenhuis. Hun comateuze toestand werd respectievelijk onderbroken door momenten van ijzingwekkende hallucinaties of bloedstollende jammerkreten. Wie verantwoordelijk is, moet gearresteerd en aangeklaagd worden. Naar verluidt wordt de aangerichte schade niet terugbetaald tenzij anders vermeld in het vonnis.

3. Een maand voordat de langverbeide Franstalige roman in de winkels lag, werd het boek al bediscussieerd in een internetforum. De verraste schrijfster verwachtte niet dat de roman, die zich afspeelde onder de Toscaanse en Siciliaanse zon, een hype zou worden. Hoewel de Italiaanse streek romantisch is, hebben heel wat lezers het artikel gedeletet. Dat dit niet evident is, wordt je nu wel duidelijk.

 

zaterdag 29 november 2014

0397 Dictee woensdag 26 nov 2014 (20): dictee Ditjes en datjes (8) √

Dictee - dictees [0397]

Ditjes en datjes (8)

A. In een verder niet zo moeilijk jeugddictee kwam 'BN'er en VIP' voor. Dat BN'er is prima natuurlijk, maar GB en VD schrijven ons voor dat 'vip' (van: very important person) met kleine letters geschreven wordt. Het is geen initiaalwoord (je zegt niet 'vee-ie-pee' maar gewoon 'vihp') en wel een zogenaamd letterwoord (net als 'pet' in petfles). In samenstellingen schrijf je een letterwoord aaneen: vipdorp, viptribune (behoudens klinkerbotsing zoals in mulo-onderwijs). Een initiaalwoord krijgt een koppelteken: pc-tafel. Bij afleidingen krijgt een initiaalwoord een apostrof, maar een letterwoord (zo nodig) een trema. Het wordt dus: vwo-leerling en vwo'er (vee-wee-oo), vmbo-docent en vmbo'er (vee-èhm-bee-oo), maar pas op (haa-voo en dus niet haa-aa-vee-oo!) havoleerling (NB Er komt in VARA-gezelschap wel een koppelteken wegens een of meer hoofdletters - vgl. Benelux-land) en havoër. Het wordt wel: havo-onderwijs en havo-opleiding wegens klinkerbotsing!

B. Goeie tip voor dicteedeelnemers t.o.v. de jury: if you can't beat them, join them!

C. Nog weer zo'n onaangekondigde wijziging in de oVD (niet van vandaag of gisteren). Het GB heeft 'te onzent' [uitdrukking]. In de papieren VD (2005) stond dat ook zo. Echter, in de huidige oVD staat bij lemma 'onzent': alleen in de bijwoordelijke verbinding (nog slechts gewestelijk in gebruik) te(n) onzent – in ons huis, in onze streek, in ons land: wij ontvangen u graag ten onzent. 2020: GB/VD allebei te(n) onzent.

D. Raar, dat in lemma 'Sint-Anna' alle drie de keren 'St.-Anna' voorkomt, maar nog vreemder dat VD ineens en stiekem 'St.-Anna te drieën' heeft veranderd in 'St.-Anna-te-drieën'. Zo blijven we onnodige fouten maken in dictees natuurlijk … Let op: ook: Anna-te-drieën.

E. Tip: als je een abonnement hebt op de oVD, kun je rustig (op dezelfde computer) tweemaal inloggen. Ik doe dat standaard: in de ene versie werk ik dan bijvoorbeeld alfabetisch de oVD door, in de andere versie zoek ik tussendoor wat op …

F. Grappig: in lemma 'drogend' komt voor 'polyonverzadigd'. Ik zoeken, maar nee hoor, het staat nergens in VD! Ik wilde het al opnemen in de lijst voor VD. Tot de eyeopener voorbijgekomen was, die zei, dat
'poly-onverzadigde' misschien wel duidelijker was. Helemaal mee eens, maar die laatste schrijfwijze levert in een dictee vanzelfsprekend wel een rood streepje en een fout op!

G. In een recent dictee kwam 'doodsschrik' voor. Zo schrijft VD dat, maar GB laat ook 'doodschrik' toe! Dat geldt trouwens ook voor doodsstrijd – doodstrijd en doodssteek – doodsteek. Aan de uitspraak kun je het verschil niet horen, wel bijv. bij soortgelijke gevallen als doodskist – doodkist, doodsklap – doodklap en doodsgedachte – doodgedachte (allemaal GB).