0155 Dictee woensdag 19 februari 2014 (3): dictee Utrecht √

Dictee woensdag 19 februari 2014 (3): dictee Utrecht

Groot Juridisch Dictee (Utrecht)
In Utrecht vond als catacombendictee onder (en naast) de Oudegracht 230 voor de tweede maal het Groot Juridisch Dictee plaats. Het hele dictee vermeld ik niet, daarvoor was het te lang (587 woorden, normaal is 250-300) en zaten er te lange passages in die eigenlijk zonder dictee-uitdaging waren. Er waren niet zo veel deelnemers (wel 6 externen, lees: dicteetijgers), het was wel beregezellig en de auteur las het lange verhaal heel behoorlijk voor. Waarom in de rating dan toch maar 1 ster? Verderop het antwoord. Maar dit aantal sterren is gemakkelijk op te vijzelen … En er bleek zich nog een interessant probleem te manifesteren ...

Rating: RDR 1 ster: *                    [NB Dit was de 45e rating]

Fouten in het dictee 
Allereerst met voorbijgaan aan de vaktermen: 1) 'Hightech' is zelfstandig naamwoord en bijvoeglijk naamwoord (maar volgens Van Dale predicatief: het mag dus niet vóór een znw. staan, het Groene Boekje laat die ruimte mogelijk wel): afhankelijk van klemtoon etc. verdient dus hightech-tv-studio's verre de voorkeur boven hightech
tv-studio's, maar de eerste vorm werd hardnekkig fout gerekend, 2) Nauwelijks storend: '50.000 euro's' had '50.000 euro' moeten zijn (want het waren vast geen losse …), 3) 'Businesssuits moet net als 'businessseats' aan elkaar: business is een znw. en wordt in samenstellingen aaneengeschreven. Men bleef hardnekkig …, 4) Hetzelfde geldt voor 'designmeubelen', terwijl 'designmeubel' toch letterlijk in GB staat, 5) Men had 'salomonsoordeel' ten onrechte met een hoofdletter, maar dat is tijdens de correctie rechtgezet, 6) Ook niet volgens onze strenge normen (maar dat telt allemaal niet echt, we waren gewoon te gast …) was een woord niet uit VD en GB: rytidectomie: facelift, letterlijk: (anti)rimpelbehandeling. 

De vaktaal 
We moeten het allemaal met een glimlach bekijken. Er deed zich een interessant probleem voor (te vergelijken met astronomen, die 'Maan', 'Aarde' en 'Zon' schrijven bij de eigennamen van die hemellichamen!). Er bleek verschil te zijn tussen de juridische vaktaal (soms letterlijk zo in wetteksten) en de taal van GB en VD. Nu dat probleem zich zo ineens voordeed, is voor de toekomst de oplossing duidelijk: beoordeel het werk van de interne juristen als vaktaal, die van de externe dicteetijgers als 'gangbaar Nederlands'. Die soepelheid werd nu al betracht – ik ga natuurlijk uit van de positie van de externen. Al dat leed zat in 1 zin, die ik citeer (tussen vierkante haken de vaktaal): "Het wordt tijd dat de president [President, unieke functie] van de Hoge Raad, de procureur-generaal [idem: Procureur-Generaal] bij de Hoge Raad, de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, de nationaal deken [idem: Nationaal Deken] van de Orde van Advocaten en de voorzitter van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie de koppen bij elkaar steken en de nodige dag- en nachtcrème [minder voor de hand liggend, maar eventueel: dag-en-nachtcrème] inkopen." 

Toch een leuke middag gehad!

NB Op verzoek stuur ik de complete tekst! [geldt niet meer]
 

0154 Dictee woensdag 19 februari 2014 (2): dictee Amersfoort √

Dictee woensdag 19 februari 2014 (2): dictee Amersfoort

Rating
Al voor de vierde keer, juweeltje van een leuk dictee. Hooguit per jaar één klein foutje, moet kunnen. Al met al heb ik maar 1 nadeel kunnen ontdekken. Het dictee is niet toegankelijk voor externen. Het dictee zou nog meer aan waarde winnen als er 5 of 10 plaatsen beschikbaar zouden komen voor een aparte categorie Specialisten: daarvoor volstaat naast de eer een bescheiden prijsje voor de winnaar! Maar dat laatste feit laat ik (nog) niet meetellen, Amersfoort krijgt van harte 3 sterren.

Rating: RDR 3 sterren: * * *               [NB de 44e rating]

Mond-op-mondbeademing (titel, auteur: Guido de Wijs)

1. Moleculairbiologische capsules, eau-de-cologneflesjes, morning-afterpillen, couveuses, verkoeverkamerlampen, stethoscopen in mondriaankleuren en een minimumaantal patiënten; de verhuizing van Meander Medisch Centrum van de locaties Elisabeth en Lichtenberg naar de Maatweg was geen sinecure, maar leek op een minutieuze exercitie.

2. Ertussenuit piepen was voor zieken die aan infusen en in Morpheus’ armen lagen, van de intensive care kwamen en empathisch door intensivecareverpleegkundigen in ambulances werden gemanoeuvreerd, geen optie, hoewel een kortgeleden geopereerde BN’er met een monalisaglimlach een geslaagde escape creëerde.

3. Afgetobd, maar apetrots savoureerden de meesten in het nieuwbouwlabyrint toastjes, toostten zij met goedgevulde champagneflûtejes op gynaecologen en anesthesisten en algauw wierp iedereen met elan en zonder gêne de gestreste verhuissfeer van zich af.

4. Na de laatste loodjes, de tv-interviews en vele verrassende cérémonie(s) [zonder s alleen in GB - 2 mv. (s) s, VD 1 mv. s s] protocolaires gingen met Kerstmis en op tweede kerstdag de glühwein en camparietjes van hand tot hand, de tl-buizen uit, de waxinelichtjes aan en ontstond er op de poli’s en eenpersoonskamers een antonpieckachtig pyjamasfeertje.

5. Daaropvolgend voorzagen in de ok's vrolijke topchirurgen alive-and-kicking à l'improviste een potpourriouverture van scabreuze liedteksten, waarbij de superklinische zorg werd afgewisseld door zorgeloze polonaises en geneeskrachtige jongleerscènes met injectienaalden, speculums, klaplongen, blindedarmen et cetera.

6. Extreem snel revalideerden lijders aan allerlei kwalen dankzij deze relaxte ambiance en weldra klopte het college van B en W van de keistad aan met de vraag of psychiaters-seksuologen en plastisch chirurgen het calimerocomplex van de keientrekkers preciezer wilden diagnosticeren.

7. Rara, waar komt dat ‘zij zijn groot en ik is klein, en dat is niet eerlijk’ toch vandaan, nu we een feeëriek verlichte toren voor de Lieve-Vrouw, een prestigieus Eemhuis en een futuristisch ziekenhuis hebben? Wees trots! Santé!
 
 

0153 Dictee woensdag 19 februari 2014 (1): dictee Zeist √

Dictee woensdag 19 februari 2014 (1): dictee Zeist

Rating
100 deelnemers, nieuwe stadhuis, goede tekst, helaas een paar foutjes en te veel plaatselijke straatnamen. Voorlezen: gemiddeld. Bij de totale beoordeling kom ik daarom op 1 ster (maar dat kunnen er makkelijk 2 of 3 worden: was immers de eerste keer).

Rating RDR 1 ster:            [NB 43e rating]

Het dictee had geen titel.

1. Welkom bij de première van een traditie. Als linguïstisch bodybuilder moet u op spitzen lopen.

2. Let goed op en vermijd het in scène zetten van uw eigen misère. Houd stand, ook al houdt u zich op in een slangenkuil van giechelende ogenschijnlijke sympathisanten.

3. U participeert in een niet te verijdelen project van een serviceclub met uitdijende ideeën, geënt op pijlers van maatschappelijke betrokkenheid. In deze imaginaire alpineskiwedstrijd  kunt u uitglijden over d'tjes en t'tjes, trema's en de saillante schrijfwijze van bijvoorbeeld monosyllabisch of non-alcoholische Noord-Afrikaan.

4. Maar u heeft natuurlijk de do's-and-don'ts om hier magnifiek te excelleren gedetailleerd bestudeerd! Zo kan inderdaad een deceptie met kippenvel worden geëcarteerd.

5. U bevindt zich daardoor op elitair niveau naast de burgemeester van Amsterdam, als laureaat geëerd met de Machiavelliprijs. Wie zich er toch quasinonchalant van heeft afgemaakt en nu stiekem afkijkt, die had het cognitieve vacuüm beter eerst opgevijzeld in de bibliotheek bij het Belcour.

6. Of situeerde u dat lexicografische epicentrum bij wijze van faux pas op een van de volgende locaties, waarvan de onorthodoxe schrijfwijzen wijdverbreid bekend moeten zijn bij allen gelieerd aan Zeist: Schaerweijde, Griffensteyn, Crosestein, Nijenheim en Dijnselburg?

7. Bevindt uw zelfbewustzijn zich na dit gekkenwerk in een peilloos diep ravijn, ligt u knock-out of lijdt u aan acute taalkundige schizofrenie? Frequenteert u plots liever McDonald's voor frietjes of Hermitage voor tournedos met smeuïge bearnaisesaus?

8. Verkiest u misschien bij smörrebröd (GB ook en VD alleen: smørrebrød) met Parmezaanse kaas te mijmeren over een ascetisch retraiteoord met esthetische Boeddhabeelden? Opteert u zelfs hautain enkel voor Hare Koninklijke Hoogheid Máxima met chique thee en royale biscuitjes?

9. Of sms't u wellicht nu al geërgerd over dit irreële dictee via uw coole smartphone in Poldernederlands? Vermant u zich bij dit existentiële gefröbel want het crescendo is nakend en de catharsis nabij!

10. Onze fascinatie voor uw nijverheid en sponsorbereidheid nadert epische proporties, in grootte gelijk aan de Utrechtse kathedraal. Dit is geen cliché of verbale goocheltruc. Namens de freelancers van de wijkinloophuizen en de Rotaryclub Zeist zeg ik: "Chapeau voor uw inzet!"
 
 
 
 

0152 Dictee woensdag 12 februari 2014: dictee Rozenburg √

Dictee woensdag 12 februari 2014: dictee Rozenburg

Rating

Beperkt aantal deelnemers (25), erg gezellig, niet erg moeilijk maar wel foutloos (Taalunie!). Ook was er 's middags een Jeugddictee (basisschool). Lustrum (voor 5^e keer). Reden genoeg voor twee sterren:

Rating RDR 2 sterren: * *            [NB De 42e rating]

Het dictee idealiter (titel)

1. De tuin kan geen remplaçant zijn van de natuur, maar het voortbestaan van de wisent, de Europese bizon, is wel aan Artis te danken, een bijzonderheid die appelleert aan de gevoelens van elke rechtgeaarde dierenvriend.

2. Met dit linguïstische juweeltje werd ruim twee decennia geleden het Groot Dictee der Nederlandse Taal geopend. Lit(t)eratuur in optima forma [tt:alleen GB].

3. Maar na het tenhemelschreiende misbruik van het przewalskipaard lijken alle remmen te zijn weggevallen. Een onvergeeflijk affront jegens een allerliefst creatuurtje, dat in één klap van zijn exclusiviteit werd beroofd om de morbide reden dat ook Belgen een spelfout moesten maken.

4. Anno 2013 werden we zelfs getrakteerd op een hakkelend aan elkaar geprate brij van ten enenmale onbegrijpelijke archaïsmen.

5. Wat werden wij daarentegen verwend door Pia.

6. Dat was tenminste een interessant verhaal, dat prettig wegschreef zonder er ook maar één accent aigu of circonflexe bij te slepen.

7.Ik doe dan ook een appel op de theaterstichting om Pia als lid honoris causa in haar gelederen op te nemen ter bewaking van de intentie van ons Rozenburgse dictee, namelijk een boeiende promotionele activiteit in het enige echte, daarenboven akoestisch unieke, Muziektheater De Ontmoeting. Dat het nog een lang en bloeiend leven beschoren zij.

 

0151 Dictee woensdag 05 februari 2014: dictee Lansingerland √

Dictee woensdag 05 februari 2014: dictee Lansingerland

Rating Lansingerland
Veel deelnemers, prima entourage, leuke tekst en goed voorgelezen. Maar toch: te veel foutjes in het dictee, zelf nakijken vanaf scherm (geen begeleiding daarbij), de interpunctie had gegeven moeten worden, geen aparte categorie Specialisten, etc. Daarom vooralsnog 1 ster, maar dat kan dus gemakkelijk verbeterd worden …

Rating: RDR 1 ster  *

Aan de vooravond van Beatrix' grote dag (titel)

1. Morgen viert prinses Beatrix haar verjaardag. Die dag lijkt evenwel geen excessief dure happening te worden. Vermoedelijk laat onze ex-vorstin voor zichzelf en haar naaste familie wel een delicieuze maaltijd serveren. Zal de hoofdschotel boeuf bourguignon zijn met een chutney van cranberry's en ander exotisch fruit? Wordt het dessert een dame blanche of een stukje verrukkelijke bavaroistaart? In elk geval zal het diner exquis zijn.

2. Beatrix was overigens een van de bekwaamste vrouwelijke monarchen die ons land heeft gekend. In de periode waarin zij staatshoofd was, legde zij ten aanzien van haar volk veel empathie aan de(n) dag. Zij werd en wordt nog steeds door velen geadoreerd. Haar zoon en opvolger Willem-Alexander is thans bezig de sympathie van het Nederlandse volk te winnen. Máxima's innemende optreden zal daar zeker aan bijdragen, daarbij geholpen door haar modieuze outfits met bijpassende bijouterieën, hoofdtooien en accessoires.

3. Ons koninklijk paar heeft twee maanden geleden een bezoek gebracht aan de Beneden- en Bovenwindse Eilanden. Wat opviel in het tv-verslag van die reis, was dat sommige Antillianen hoteldebotel van vreugde waren. Kort daarna reisde het paar naar Rusland waar de echtelieden president Poetin ontmoetten die juist een weekend op zijn datsja had doorgebracht. Hun bezoek was enigszins curieus omdat op dat moment twee Greenpeaceactivisten in Sint-Petersburg in de cel zaten.

4. Nederland is trouwens ingenomen met de huidige koninklijke familie. De waardering voor de Oranjes is ooit wel anders geweest. Zo speelde prins Maurits in 1619 een dubieuze rol bij de berechting van Johan van Oldenbarnevelt. Op 13 mei, bij het krieken van de dag, werd de grijze eminentie onder de belangstelling van een leger voyeurs op het Binnenhof geëxecuteerd. Hij is negentien jaar lang Berkel en Rodenrijs' erudiete ambachtsheer geweest. Dat was bijna vier eeuwen voordat de ZoRo-lijn * en de RandstadRail * werden ontworpen, die nu beide behoren tot de besognes van de wethouder met vervoer in zijn portefeuille.
* Beide niet in wdb. - ZoRo-lijn = bus Zoetermeer - Rotterdam. 
* RandstadRail = tram, lightrail Rotterdam, Den Haag, Zoetermeer

5. Er resteren nog legio vragen over het dagelijks(e) leven van de prinsen en prinsessen. Slaapt Beatrix onder een baldakijn? Hebben de toiletten op het paleis een gouden wc-bril? Staat daar ook ergens in een vergeten hoekje een spinnewiel? We weten het niet. Ons vorstenhuis heeft inderdaad iets van een sprookje. Maar dat sprookje onthult niets daarover. Uiteraard zouden de glossy's hierover wél graag opening van zaken willen geven, maar ook zij weten het naadje van de kous niet.
 
 

0150 Dictee woensdag 29 januari 2014: dictee Kampen √

Dictee woensdag 29 januari 2014: dictee Kampen

Rating
100 deelnemers, leuk dictee, heel moeilijk, in tweede instantie een extra categorie specialisten ingevoerd (geen afwijkende opgaven daarvoor), enkele discussiepunten, een (iets te) uitgebreide toelichting na afloop en een buitengewoon hartelijke ontvangst met goede verzorging. O ja, en het dictee werd prima voorgelezen!

Rating: Rdr 3: 3 sterren

Het dictee - Penibele spellingsregels (titel)

1. Het officieel verordonneerde, elk decennium opnieuw gesanctioneerde, gewijzigde spelling(s)systeem beeld ik in een van mijn fantasieën mij in als een hordeloop waarbij geen speller, hoe geëngageerd ook, erin slaagt een x-aantal horden te nemen zodat een feilloze spelling wishful thinking is.

2. Want zonder enige ruggespraak heeft de gerenommeerde Nederlandse Taalunie haar ruggengraat getoond en hebben ideeënrijke NTU'ers in plaats van de spelling te simplificeren deze rücksichtslos, bezeten als ze zijn van een frenetieke systeemdrift, stelsel- en planmatig complexer gemaakt.

3. In een geenszins apocriefe, repressieve ubiquiteit heeft deze commissie van goocheme slimmeriken in flagrante strijd met het vigerende axioma "spelling is geen taalkunde" met voorbedachten rade onderscheidingen als samenstelling, afleiding e.d. [afkorting] arbitrair ofwel eclectisch doorgevoerd.

4. Bijgevolg schoten schier ondoordringbare oerwouden van afkappingstekens, de apostroffen, en naast het ingeburgerd afbreekstreepje van tot nadenken nopende streepjes als koppeltekens en weglatingstekens als paddenstoelen uit de grond, terwijl nochtans voorheen enkel en alleen trema's volstonden.

5. Zo antisociaaldemocratisch, zo reterigoureus is de bedilzucht van deze taalberegelaarsclub bij dit jeuïg streepjesgebruik, dat zíjn * [nadrukteken(s)] wil wet is, dus wordt je erg on-Nederlands gezegd dat je jóúw [nadrukteken(s)] zelf gewilde klemtoontekens zó [nadrukteken(s)] dient neer te pennen zoals het jou uit-en-te-na is voorgekauwd.
* in geschreven tekst ook wel accent op de j!

6. De op bemoeiing van jantjes-contrarie gemaakte keuze voor de verregaande en in een heuse janboel resulterende inburgeringsregel berust NB [afkorting] zelfs voor jandoedel op een ideeëloze redenering van Jan Kalebas: alle vier figuren wier reïficatie ook na een
re-interpretatie allesbehalve abject is.

7. Even zeker als sophisticated toetsingscriteria voor kritische locatiemarkeringen van bijvoorbeeld een lokaal zwembad infrastructureel gekrakeel ontketenen, brengen deze ook dankzij zo'n onbesuisd inburgeringsbesluit een orthografische
bijna-crisis vol onlogische inconsequenties teweeg.

8. Vereist is een grootscheepse vereenvoudiging; deze taalgebruikersonvriendelijke spelling moet zonder NTU-achtige
pr-tactieken op de helling voor ontleesde sneuneuzen als hbo'ers en paboërs: rechttoe rechtaan een feest.
 
 

0149 Dictee woensdag 22 januari 2014: dictee – een Rotterdams oefendictee √

Dictee woensdag 22 januari 2014: dictee – een Rotterdams oefendictee

Een Rotterdams oefendictee (datum dictee maandag 16 december)

1. In de decembermaand vermeien wij ons gewoonlijk met allerlei bespiegelingen van nostalgische aard en je moet van goeden huize komen, wil je je kunnen distantiëren van overwegingen die grote synonymie vertonen met illusoir conservatisme.

2. Toch is het verleidelijk een omgekeerde gedachte-exercitie te volgen, met dien verstande dat wij, gebruikmakend van onze fantasie, Rotterdam willen proberen te zien vanuit het perspectief van Desiderius Erasmus.

3. Wat zou hij vinden van een stad waarin talloze studenten in T-shirts, gsm'etje binnen handbereik, chillen bij hun espressootje alvorens in een een-op-eenrelatie hun essays met hun docenten te bespreken, waarbij ze naar hartenlust jijen en jouen?

4. Zijn tegen de skyline van de campus groen oplichtende handtekening zal hem verrast hebben, evenals de babylonische spraakverwarring in de universiteitsgebouwen.

5. Hij zou zeker verbaasd hebben gelopen door de Vinex-wijken, waar buurten die het stempel dragen van de multiculturele samenleving worden afgewisseld door contreien van yuppieachtige signatuur met daarin vele door middel van serres en draai-kiepramen geüpgradede woningen.

6. Als een ongelovige thomas zou hij hebben gedwaald door de winkelstraten waarin haute-couturewinkels gedijen naast dönerkebabtenten en exclusieve designzaken floreren naast shops vol goedkope ditjes-en-datjes.

7. En hoe zal hij de sfeer op menige werkvloer hebben beleefd, waar de gedweeë lobbesen van arbeiders hebben plaatsgemaakt voor een mêlee aan assertieve medewerkers en waar autoritaire directeuren zich tijdens heuse heisessies bekwamen in de meer sympathieke servantleadershipbenadering?
 
 8. Het feit dat een gerenommeerde EU-commissaris, gerespecteerd. Rotterdamse en oud-student van de universiteit, wordt aangeduid als Nikkelen Neelie, zou hem zeker hebben bevreemd en wellicht zou de bijnaam moeten worden geëxpliqueerd .

9. Maar misschien zou Erasmus wel stupéfait geweest zijn door de esthetiek van de gebouwen die in de afgelopen decennia in de Maasstad zijn verrezen en was hij de mening toegedaan dat een stad geen openluchtmuseumkarakter moet hebben maar per se vernieuwing behoeft.

10. We kunnen wel prakkiseren over de vraag of hij zijn tocht door Rotterdam anno 2013 als Dantes Inferno zou hebben beleefd of als een James Bondfilm avant la lettre, maar of hij het allemaal zotheid zou vinden of er lof voor zou hebben, zullen we nooit weten: deze vraag gaat te allen tijde onze fantasie te boven.