Dit oude oefendictee bevat veel moeilijke en onbekende termen.
Dictee 718 (DCCXVIII) Dictee Specialisten (29-01-2014)
1. Een mise au point is een oppuntstelling, de mise-en-scène de toneelschikking. Het SaNT was vroeger het Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie. Een sawoe-manila is een sapotilleboom [melksap = grondstof kauwgo/um(mi)]. Schizomyceten [dzoo] zijn splijtzwammen en schizothymie is gespletenheid van gemoed. Daartegenover staat cyclothymie, de manisch-depressieve neurose. Het beestje bij de naam noemen: scapham scapham dicere [k]. Een scenarist [see] schrijft scenario's [uh] [draaiboek]. Pas op, dat je niet het schip in gaat met die transactie. De schrijnendste problemen worden stante pede [op staande voet] opgelost. Een scuba is een
self-contained underwater breathing apparatus (onderwaterademhalingsapparaat). Dostojevski heeft de roman Schuld en boete geschreven. Een sede-vacantist [erkent zittende paus niet] ziet sede vacante [als die zetel vacant is] zijn kans schoon. Wat betekent s.e. et o. *? Aan iets seduisants [verleidelijks] gaat seductie [verleiding] vooraf. Dat is not done. * Antwoord: salvo errore et omissione: afgezien van vergissing(en) en weglating(en).
2. Hoeveel hoofdstukken telt Zefanja [Bijbelboek VD, NBG: S – Zef. – in de Vulgaat Soph. = Sophonias]? Drie! Een segway is een soort stadsstep. Het seicento, dat zijn de jaren 1600. Wie wil er nu vérités de Monsieur de la Palisse [waarheden als een koe] verkopen? Heet dit nu seignettezout of rochellezout? Is hetzelfde. Zoek op, wat 'séjour' [verblijf(skosten)] en 'sejunctie' [onderbroken zijn van een gedachtegang] betekenen. In een scheepstekening vind je de sentenlijn [sent = lijst, gording, tijdelijk aangebracht bij bouw schip]. Het commonsensegevoel is het sens-commungevoel of de gezondverstandervaring. Ligt Sevilla wel of niet in Castilië? Nee: in Andalusië. In ieder geval dansen ze daar de seguidilla. Het farnasol behoort tot de groep der sesquiterpenen [organische verbinding]. Hij is een kei in ellenlange woorden (sesquipedalia verba). Wat sévère is, getuigt van severiteit [strengheid]. Een patrijzenoog is een versiering op sèvresporselein. De sekteleider was bezeten van sekte-ijver. Samen moesten ze maar liefst acht sémillons [wijn] afrekenen. Hun maat werd maar aangeslagen voor één sauternes [wijn, mv.].
3. Het serowsafschotverbod [Japanse gems] is tijdelijk opgeschort. Met een serinette [kanarieorgeltje] leer je kanaries zingen (echt waar!). Hij zit lelijk in de sereibel [seriebel, misère]. Sint-Bonaventura had als bijnaam de serafijnse [serafijn, engel van de hoogste rang – OT] doctor of leraar. Bij het Groene Boekje eten ze alleen maar shiitakes [2019 net als VD ook: shiitake's]. Waar play-offs [promotie] zijn, zullen ook wel playdowns [degradatie] zijn. Is het bon ton [welgemanierd] om een Sjanghaier [inwoner] te shanghaaien [overhalen tot onaangenaam werk]? Deze sheriff draagt graag shantoeng [stof uit Chinese tussorzijde]. Een thoracale ingreep heeft betrekking op de thorax [borstkas]. Op die veiling werd een originele Sherlock Holmespet geveild [anders: sherlockholmespet]. Ze verkopen daar döner [kebab] en shish kebab. Sinistromanie wil zeggen dat je links het meeste handigheid bezit, anders gezegd, linkshandig bent (en ook links handig). Dat in tegenstelling tot iemand die met dextromanie [rechts] behept is. De S-romanum is het signum-romanumgedeelte van de dikke darm (nu in VD ook de – of het – sigmoïd).
4. De siksiyuru is om zes uur 's namiddags op z'n best. We drinken er nog maar een paar silvaners [witte wijn] op. Hij is nogal sinofoob [sinofiel: China( )lievend]. Hoe ziet een sint-philippuskruis [liggend Latijns, 'gewoon' kruis] eruit? In de Grote en Kleine Sint-Bernhardpas vind je veel sint-bernards(honden). Een sicav is een Franstalig beleggingsfonds met veranderlijk kapitaal. Shoyu is sojasaus. Een sinfonietta is een kleine symfonie. In Sri Lanka wonen veel Sri Lankanen. Vroeger was dat: in Ceylon wonen veel Ceylonezen. Moeten we nu voortaan ceylonthee maar sri-lankathee (srilankathee) noemen? De kerria is een sierstruik uit Japan. Het woord 'serendipiteit' [door toevalligheden en intelligentie ontdekken waarnaar je niet op zoek was] is ontstaan uit een sprookje over de prinsen van Serendip. Aan de oud-Noorse mythologie danken we de begrippen Asen (goden), Asgard (hun verblijfplaats), Donar (dondergod), Odin (hoofdgod, ook: Wodan) en (deels) Yggdrasil [wereldboom, symbool van de kosmos].
5. De salarisdag wordt sint-salarius of Heilige Salarius genoemd. Wat zijn de overeenkomsten van en de verschillen tussen een citer [snaren en plectrum] en een sitar [tokkelinstrument Noord-India]? Het zesde zintuig is de sixième sens of de sixth sense. Een boulingrin is een verzonken grasveld voor balspelen. Hoe groot is de door jullie gesleede [ook: geslede, ww. sleden] afstand? Onder skijøring verstaan we het zich laten voorttrekken op ski's door een paard of een auto. Bij de keurmerken kennen we: CE [Europees], EKO-keurmerk [ecologisch verantwoord], Kema-keur [Instituut voor Keuring van Elektrotechnische Materialen], KIWA-keur [Keuringsinstituut voor Waterleidingartikelen], KOMO-keur [Keuringsorganisatie Materialenonderzoek] en het
Skal-keurmerk [Stichting Keurmerk Alternatieve Landbouw]. Is 'Andes' een Quechuawoord? Zou kunnen. Wat was de honderddagentournee (100 dagentournee – niet meer in wdb. – rondgang NL-regering na 100 dagen regeren) ook alweer? [NB Met de Honderd Dagen wordt de tweede regering van Napoleon aangeduid]. Bij de 100 dagenviering [BE – Chrysostomos] heeft de middelbare school nog zoveel dagen te gaan tot aan de vakantie. Wat valt er vanuit de Andes (meervoud!) nog meer te melden dan een verdwaalde himalayageit [thar] en een dito alpenroosje?
6. Wel, de andesflamingo, andesiet (een fijnkorrelig grijs of grijsrood stollingsgesteente, bestaande uit zure plagioklaas en biotiet of hoornblende en pyroxeen), het Andesvolk, de opossummuis, de paramo (nat grasland boven 3800 m in de noordelijke Andes), de quinoa [uitspraak! – kihn-waa + kie-noo-waa] (soort uit het geslacht ganzenvoet, dat boven 3000 m in de Andes voorkomt), de reuzenkolibrie en de waspalm, maar vergeet ook de andescondor en de andesgans niet. Maar zo'n reis ernaartoe, dat is voor osm [ons soort mensen] niet weggelegd. Een S.M.C. (Sacri ministerii candidatus) is een kandidaat tot het heilige leraarsambt (aspirant-dominee). Dezelfde betekenis heeft R.M.C. (Reverendi ministerii candidatus). Wat zijn dumbphone [met weinig extra functies], smartphone [wel: slim],
phone-in [radioprogramma met bellende luisteraars] en de ladyphone [speciale vormgeving voor vrouwen]. Bij het joodse paasfeest is de derde matse, die gebroken wordt, het smartenbrood.
7. Op die receptie heb ik kostelijk gesocialized. Hij heeft een sociaalgeneeskundige betrekking. Een sobstory is een tearjerker [tranentrekker]. Er ontstond veel soesa over die sousafoon. De sojaolie is op. Soixantes-neuf zijn standjes 69 [in cijfers]. Je kent ze: de arendssneb [snavel], de snebaal [met puntige kop] en snepschip of -schuit (ook: snip – puntige voorsteven, boeren en tuinders). Ook: neb! [= snavel]. Wat wordt met de transneptunische planeet bedoeld? Mogelijk een maan van Neptunus ... Ik vind haar een hanenpennig, een heibeiig wijf. Hij zal wel weer een snipper ophebben, ladderzat zijn als een snip [loopvogel]. Kun je de begrippen 'socio-economisch' [= sociaal-economisch] en 'sociolinguïstisch' [vooral op de beschrijving van het verband tussen taal, cultuur en maatschappij gericht] nader expliqueren (expliceren)? Al zijn gedweeë volgelingen zijn soumis [onderworpen gedwee]. Dat morgen is een speci [jongerentaal: speciaal] gebeurtenis. Een van de flanelsoorten is spagnolet. Zoek eens op: de Spaarnestad [Haarlem] en de sleutelstad [Leiden, stadswapen!]. De spetsnaz was de sabotage-eenheid in het Russische leger.
8. Zij hebben een splitlevelwoning. S.P.Q.R.: Senatus Populusque Romanus, senaat en volk van Rome. De strijd ging tussen staatse en Spaanse troepen. Die stap-voor-stapbenadering spreekt me wel aan. De stegomyia is de gelekoortsverwekker. Heb je die nieuwe STER-spot al gezien? Waarnaar verwijzen de grote ster van Afrika en de Ster van het Zuiden [diamanten]? Wat weet u van de tafelen der Wet [stenen tafelen, met 10 geboden, Mozes]? Op die beurs hebben wij een stand [èh]. Bij mijn buurvrouw is in het ziekenhuis een stent [buisje in bloedvat] geplaatst. De Kerstster is de ster (!) van Bethlehem [VD; NBG:
ster-van-bethlehem [GB], de euforbia (of wolfsmelk) is iets anders. Is de stikkenzak van die stijve harmen, die houten klaas, stilaan, kalmpjes aan, stilletjesaan, kalm aan nog niet leeg? Deze jas is van kalmoek [dekenstof, wol, katoen]. Een voorbeeld van een stemmingsstoornis is een manisch-depressieve stoornis.
9. De PTSS is de posttraumatische stressstoornis of het posttraumatische stresssyndroom. We kennen veel persoonlijkheidsstoornissen: de paranoïde [waanideeën], schizoïde [schizofrenie: gespleten persoonlijkheid] , schizotypische [sociale isolatie; afwijkend gedrag], antisociale [tegen de (bestaande) samenleving of personen gericht gedrag], narcistische [egocentrisme, beperkt inlevingsvermogen] en theatrale [toneelspelen] persoonlijkheidsstoornis. Met MPS wordt de dissociatieve identiteitsstoornis, multipele persoonlijkheidsstoornis of meervoudigepersoonlijkheidsstoornis bedoeld. De eetbuienstoornis heet boulimia of boulimie (vraatzucht, sitomanie). Omschrijf de boulimia nervosa [= boulimie, boulimia] en de anorexia nervosa [ana, anorexia: dwangmatig niet eten]. Een dwangstoornis is een obsessief-compulsieve stoornis. Tot de autismestoornissen (ASS'en) rekenen we ook PDD-NOS (pervasive developmental disorder not otherwise specified) en asperger. ADHD ('alle dagen heel druk' of attention deficit hyperactivity disorder, ook wel: adhd) is een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit.
10. Wat is een slaap-waakstoornis [verstoring dag-en-nachtritme]? Een slikstoornis is dysfagie. Een streng gereformeerde is strenggelovig. Op Secretaressedag droeg ze een stewardessenuniform. Duidelijke definitie: een stereotype is een stereotiep beeld etc. [zoals de voorstelling van een Fransman als een man met een snorretje die losbandig leeft]. Het was een successtory [GB ook: sss], een succès fou [daverend succes]. Op het suprême moment [ook: supreme, ook: op het moment suprême] viel het doek. De onderhandelaar kreeg een sûreté de corps [vrijgeleide]. Ze woont in een super-de-luxe buurt. Het was een suffragettefeest [kiesrecht vrouwen 1900-1910]. Een swath: een small waterplane area twinhull (met 2 onder water gelegen rompen). Zou die surseance van betaling echt doorgaan? Bedoel je 'surplusje' [uhs] of 'surplustje' [uu]? Een tabby kat (van: tabijn = stof) heeft een cyperse tekening.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten