1471 Dictee dinsdag 01 januari 2019 (2): dictee Oefendictee (1) januari 2019 √

Dictee - dictees [1471]

Oefendictee januari 2019 (1)

1. VD, Is het nu eedverbond (1566) of Eedverbond (1566. lemma 'compromis')? De making-of van The Sound of Music was klip-en-klaar, glashelder. Zoeken op 'grigio' levert in de oVD niks op; '*grigio' wel: pinot grigio = pinot gris. In het dictee in Utrecht 2018 kwam deësis voor [voorstelling Christus, Maria, Johannes de Doper]. Dat zei me in Utrecht niks meer, maar het woord stond gewoon in Oefendictee 683 (oud): het lukt niet om alles te onthouden ... Nog een stijlbloempje uit dat 683: Philips droomt ervan: het nirwana, toestand van volmaakte verlichting ... Voor de roker was er deli deli uit Deli en voor de snoeper delicieuze delicieuse. Ik kom temee, demee, temet. Na de derby aten ze derby uit Derbyshire. Tot wanneer vormden de Oostbloklanden het Pact van Warschau [1991]? In Tonga betaal je met Tongaanse pa'anga's [TOP].

2. Geelharthout heet ook wel pakoeli. De monnik was pijloos – trouwens met boog, maar wel pijlloos – en zijn gedachten waren peilloos diep. De doerra is het kaffer- of negerkoren (sorghum). De Zwarte Donderdag heeft duidelijk promotie gemaakt ... Nu Zwarte Vrijdag [bv. 9 mei 1873] nog, VD! 'Geschonken (door)' is dono dedit [d.d.]. Douteus [oe] is twijfelachtig. Tja, Mozes (zoek op *mozes*): mozes kriebel (krachtterm – net als in: jezus christus, wat ben jij lelijk), Mozes: bekende Bijbelse persoon, aanvoerder en wetgever der Israëlieten, ongeveer 1500 v.Chr. (v.C.), een kalf Mozes (een echte goedzak, een goeie sul), Mozes en de profeten (= geld), een mozesboom = een stekelige mispelboom, vuurdoorn (Mespilus pyracantha), mozes-in-het-biezen-mandje (bekende kamerplant uit Mexico), mozestraan, jobstranen (traangas), Mozes en Aäron (staat en kerk), alzo sprak de Heer tot Mozes en de baard van Mozes (kamerplant, slaapkamergeluk, vredesmosje). 

3. Verder: de uitdrukking: daar kom ik met de boeken van Mozes, van iemand gezegd die met zware en oude boeken komt aansjouwen, uitdrukking (schertsend): de vijf boeken Mozes = vijf oude ongetrouwde zusters of vrijsters, zo dom als 't kalfke Mozes (heel dom), de staf van Mozes was zijn scepter (teken van waardigheid), het wetboek van Mozes [Pentateuch, eerste vijf Bijbelboeken* – wordt ook bondboek genoemd, net als O.T.], choemasj = * in gebonden vorm, de Pentateuch wordt ook Thora genoemd (Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium), Bargoens: het is een ribbemoos van een vent (een grote, ruwe kerel, verbastering van Mozes), smous, scheldnaam voor Jood (verbastering van Mozes), Bijbeltaal :de tafelen der Wet, de stenen tafelen = de stenen platen waarop Mozes de wet had geschreven.

4. En ook nog: op Asjoera [feestdag] wordt de uittocht van Mozes uit Egypte (de exodus van de Joden) herdacht, een thorarol wordt begraven, niet verbrand, een verspieder was elk van de twaalf mannen die Mozes uitzond om het Beloofde Land [Kanaän, Heilige Land] te verkennen, de Oude Wet = het wetboek van Mozes, de huishouding van het Oude Verbond (Oude Testament). En trouwens: wat een eendenhemeltje is dat, altijd met de bek in het nat! Het is daar het beloofde land voor drinkebroers. Napoli won de treble (triple) en daar namen ze nog een tripeltje op! Hier zijn ze vanaf 109 = meitnerium (Mt), 110 = darmstadtium (Ds, voorheen: ununnillium = Uun), 111 = röntgenium (Rg, voorheen unununium = Uuu), 112 = copernicum (Cn, voorheen ununbium = Uub), 113 = nihonium (Nh, voorheen ununtrium = Uut), 114 = flerovium (Fl, voorheen ununquadium = Uuq), 115 = moscovium (Mc, voorheen ununpentium = Uup), 116 = livermorium (Lv, voorheen ununhexium – Uuh), 117 = tennessine (Ts, voorheen ununseptium = Uus) en 118 = organesson (Og, voorheen ununoctium = Uuo). Het zgn. periodiek systeem der elementen begint bij 1 (H, hydrogenium, waterstof).

5. Een dumbphone is natuurlijk geen dumptelefoon. Ook in het derde geval zou VD 'Pipo de Clown' moeten schrijven ... Wijd en zijn verbreid heerst de opvatting dat je verbrijde rijst moet wegsmijten. Bij een helicopterview [helikoptervisie, helikopterblik] is formosa superne (alleen vanboven schoon) voldoende. Correcties op 'senaat', VD: v.v.v.: senaat (van Rome), filibuster: Senaat (VS) en assessor (een academische senaat – zoals overal elders). Fraîcheur is friste. Spionnenpoeder is de stof NPPD (nitrofenylpentadienal) die via de huid wordt opgenomen en door de KGB gebruikt is als hulpmiddel bij spionage. Moet die gangmaker de boel weer aan de gang maken bij het gangmaken? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Voorganger van de KGB was OGPOe, opvolger GROe.

6. Die cava, ça va! Die lijkt echt, maar het is een nepganzenneb! Gezocht op *cape* (een selectie): a capella (zingen) [a cap.] en a-capellakoor, soundscape (sfeervol muzikaal tafereel), zorrocape, zeemanscape, escapeknop, horecapersoneel, Capellenaar [met Capelse roots], aquascape [bodeminrichting aquarium], capermovie [kraakfilm, heistfilm, roven van iets kostbaars], decaperen (ook: beitsen), escape(toets), escaperoom, escapelit(t)eratuur, escapisme (onttrekken aan verantwoordelijkheden), great escape (spectaculaire ontsnapping), jamaicapeper (piment), beeldscherm: landscape, liggend, landschapstand, oblong (antoniem: portretstand, staand, portrait) en narrow escape (ontsnapping op het nippertje). Vergeet je brei- en strijkgerei niet. Ze hebben een eigen gerij. Je kunt iemand in de misère helpen, maar je kunt ook iemand in de misère (vernieling) helpen.

7. Stiekem had hij de nsfw-link [not suitable for work] toch maar geopend ... Met *back: (gelegenheids)(links)back [voetbal], biofeedback [bewustwording en beheersing eigen lichaamsfuncties], cashback [geld terug als aankoopstimulering], clawback [afroming voordelen zoals belasting], comeback [terugkeer], cornerback [American football – ook: fullback, halfback, quarterback], drawback [hindernis, zwarigheid], fastback [auto met schuin aflopende achterzijde], feedback [terugkoppeling], flashback [teruggrijpen op vroegere gebeurtenis – vgl. flashforward], greenback [Amerikaanse dollar], hardback [hardcover, harde kaft, vgl. paperback], hatchback [auto met 5e deur], kickback [vergoeding voor genereren van inkomsten van anderen], laidback [ontspannen, rustig, relaxed], neurofeedback [neurotherapie – terugkoppeling eeg's om psychische stoornissen te bestrijden], notchback [sedan, vierdeurs], outback [ruige binnenland], playback [mondbewegingen bij afspelen bandopname], pushback [terugsturen bootvluchtelingen], (Rhodesian) ridgeback [leeuwhond, pronkrug], slingback [hooggehakte damesschoen met een riempje achter de hiel langs], slingerback [voetbal: libero], trackback [(terug)link in blogbericht] en vleugelback [voetbal].

8. Een piepauw is een onzelieveheersbeestje. Met *rsjt* allen borsjtsj en versjteren (vgl. ook: Chroesjtsjov). Met *rsj* veel zoals: kaarsjespringen (Driekoningen), poesieversje, steigersjorring, versjachelen en versjacheren [verkwanselen], versjofelen [er sjofel uit gaan zien], versjwartster nar [Jiddisj/ch: dwaas, idioot], trainersjargon, burgemeestersjob en cijfersjoemelaar. Met *sjt* o.a. hasjtransactie en hasjtekort, Pasjtoestam (volksstam), Pasjtoe (taal), sjtreimel (bonthoed van chassidische joden) en sjtetl: kleine joodse gemeente, m.n. in Oost-Europa.