Dictee - dictees [1026]
Oefendictee
december 2016 (9)
1.
Stop nou eens met dat gemierenneuk! Met de Uiver vlogen ze naar Nederlands-Indië. Wat usance is, is usantieel. Als computerdeskundigen werken
wij veel met NAS'en (network-attached storages). Hij hield zijn aam in
(vergelijk: aâr is ader). Alle Bhutanen, Lesothanen, Sri Lankanen en Thebanen:
verenig(t) u! Ook mooie woorden: nietzscheaan en elizabethaan. Wat is het
verschil tussen rem- en déblai? Ik kan hem recommanderen. Zit een aanbrug aan
de oever of op het schip? De overheid heeft golden shares. Het is de
shareholdervalue die telt. Je moet je jas aandoen. Zij zijn elkaars aangeërfde.
Utile dulci: het nuttige aan het aangename gepaard. Ze dacht: gekker moet het
niet worden. Je krijgt het document met den aankleve van dien. Met de Aankondiging
des Heren wordt
Maria-Boodschap bedoeld. Die trompettist heeft een goede
embouchure. Die sloebers zullen nooit aanrijken. Zou de tv aanstaan?
2.
Aanschouw de mens: ecce homo. Die plant is een conquest. De appelen aan de
laagstamboom hingen laag bij de grond. De brandstapel stond ij lichter laaie
vlam. Is een laai(e) een flakkerende vlam? Het lacrosse is een zeker balspel.
kerels, pas op voor ladettes! Lamé is weefsel met goud- of zilverdraad. Een
lamunchi is een citroen. Het is al lang geleden dat hij die langgekoesterde
wens uitte. Laqué is gelakt hout. In de late middeleeuwen vonden
laatmiddeleeuwse gebeurtenissen plaats. Larp kan een zweep zijn, maar ook
live-action role-playing. Een leba (SR) is een geest. Leeggoed lijdt aan
leegstand. Zullen we gaan legoën? Aan een limmetjeboom groeien citroenen.
Lethargie hoeft niet letaal te zijn. Saba heeft de LGO-status (Landen en
Gebieden Overzee). Aan een leer-werktraject komt leerwerk te pas.
3.
Een lieveheer is een beeld van Onze-Lieve-Heer. In het limbisch systeem zetelen
de emoties. Met lingo bedoelen ze onbegrijpelijke taal. Het woord 'liostage'
schrijf je echt zo. Die lionfishinvasie deed de alarmbellen rinkelen. Een
loelav (mv.: loelavim) is een palmtak voor Soekot. Een goede look-and-feel is
voor zo'n product onontbeerlijk. Een lostu (SR) is een moedervlek. Een lota is
een schimmelaandoening of huidvlek als gevolg daarvan. Een louis (d'or) is een
oude Franse gouden munt. Een lukuman (SR) is in het wintigeloof de medicijnman,
m.n. in zijn rol van ziener. Luna is in de alchemie zilver. Lurex is een zeker
garen. Een lyra is een draagbaar staafspel in een muziekkorps.
4.
Een gutmensch is iemand die politiek correct is en daar op demonstratieve wijze
uiting aan geeft (goedmens, policor). Ik ben hartstikke blij: heppiedepeppie.
De illuminati (illuminaten) zijn leden van occulte genootschappen die vanaf de
16e eeuw opkwamen en hun wortels hebben in christendom en vrijmetselarij. Is
hier een wifihotspot? In SR geef je elkaar een lekkere knuffel, omhelzing:
brasa. In Vlaanderen kennen ze het AAP. Koetsiers in Amsterdam hadden
grijs-met-rode kleding. De parapluplant en de knolcyperus zijn voorbeelden van
cypergrassen. Een bataat is zoet. Is er verband tussen Aardappel-, Aansprekers-
en Biddersoproer? Aardappelrooien is aardappels rooien. Wat heeft die een
rhinophyma, zeg! Mijd aardbeimijten, maar ook zand- of aardbijen! Staat die
aarddistel in jullie flora? Aard(e)lingen, ook geofagen, moeten de aarde delen.
Hoe heet die chtonische god?
5.
Hij heeft een aardje naar zijn vaartje. De chique namen voor aardwas zijn
ceresine en ozokeriet. In stripverhalen tref je weleens 'argh' of 'aargh' aan. Op
zijn (Oud-)Aarlanderveens is op (ouderwetse) boers-eenvoudige wijze. Aäron was de
zoon van Amram en Jochebed. De aäronitische zegen is naar hem genoemd; de
aäronskelk (aronskelk) ook? Oud en nieuw: zij is aârs een spetter van een chickie!
Hij stemde aarzelloos toe. Wat betekent de niet-stotteruitdrukking a.a.u.b.?
vrijdag 16 december 2016
1026 Dictee vrijdag 16 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (9) √
woensdag 14 december 2016
1025 Dictee woensdag 14 dec 2016 (2): dictee Groot Harens Dictee 2016 √
Groot Harens Dictee 2016
De kleine nederzetting die moedig weerstand blijft bieden (auteur: Trees Roose)
1. De eerste echte burgemeester van Haren werd heel chic de 'maire' genoemd. Hij had nog geen wethouders in zijn ambtsaccommodatie, maar assessoren. Dat is een vroegnegentiende-eeuwse usance uit de tijd dat onze gemeente nog in statu nascendi was, in heerlijke onwetendheid van de latere ruzieachtige herindelingspeilingsavonden in spaghettiwesternsfeer.
2. In 1914 kreeg onze Groene Parel bij koninklijk besluit [GB, VD: K... B...] en met 's rijks toestemming * een eigen heraldisch gemeentewapen, met in het vrij kwartier [heraldiek, VD] een adelaar die een schildje vasthoudt met een sinopeldwarsbalk [correcte samenstelling] eroverheen.
* Geen enkele twijfel hierover: lemma kas 1: 's rijks kas, lemma thesaurie: 's rijks gelden en lemma aannemingsbiljet: 's rijks zeedienst. NB door een misverstand is 's rijkstoestemming (aaneen) in de officiële tekst terechtgekomen!
3. Het Wassenaar van het Noorden [landstreek] groeide uit tot een idyllische place to be met chique art-decovilla's. Daar resideerden in groten getale professoren, alsook sociaal psychologen [wel: sociaalpsychologisch], gynaecologen en andere alfa- en bètawetenschappers. In Onnen kwamen een paar honderd stateloze azc'ers de gelederen versterken.
4. Maar dan kieperen Gedeputeerde Staten in 2016 met een simpel pdf'je [PDF heeft geen verkleinwoord] een serie fragmentatiebommen in de rustieke dorpse alleeën. De financiële stresstest had volgens de brief zonneklaar uitgewezen dat het forens/zendorp in zijn eentje als de Titanic ten onder zou gaan. Een fusie met de Stadjers [in GB alleen stadjer, maar ja ... Haren bij Groningen, dus toch maar VD] zou rücksichtslos door de dorpse strot worden geduwd.
5. Haren heeft er sowieso geen barst zin in om de toch al superroyale onroerendezaakbelasting à la Groningen omhoog te jagen. Ook weigeren zij hardnekkig de groene tussenzoom vol te plempen met Rem Koolhaasachtige ** horrornieuwbouw. De lokale pers werd daarom overspoeld met het ene strijdbare quoteje na het andere. Sommige dorpelingen waren ternauwernood van zielenknijpers en antidepressiva af te houden.
** Zie kafka-achtig in GB. Als de binding met Kafka heel sterk is, is het Kafka-achtig, anders kafka-achtig. Omdat Rem Koolhaas in Groningen zelf gebouwen heeft ontworpen (ik had dat niet gecontroleerd) is Rem Koolhaasachtig hier beter dan remkoolhaasachtig. In principe kunnen James Bondachtig en jamesbondachtig dus allebei, net als Jacobse en Van Esachtig en jacobse-envanesachtig ...
6. Haren loerde nog even slinks naar Tynaarlo. De gemeente voelde zich als een monozygote tweeling verwant met hun rurale knusheid. Maar die zuidelijke dommeriken weigerden ostentatief een samengaan, en hebben dit gênante debacle later schaterlachend aan elkaar doorge-sms't.
7. Het dorp houdt nochtans onvermoeibaar stand, zoals de dappere Galliërs oudtijds tegen de Romeinen. Ach, kon Asterix ons dorpje maar redden, liefst met een druïdische toverdrank! Dan werd onze kleine nederzetting vast niet ten grave gedragen in de ijstijdelijke pingoruïnes van de Hondsrug.
1024 Dictee woensdag 14 dec 2016 (1): dictee Groot Capels Dictee 2016 √
Groot Capels Dictee 2016
Capels 'dichtee' (auteur: stadsdichter Miranda de Haan)
1. Het is nog even 2016, een bluesy repetitie van de dagen, met dan plotsklaps de cadansen van te vroeg afgestoken vuurwerk. Zelfs de metro klinkt als doowop met wat muzikaal gevoel, op het Stadsplein [eigennaam] rept een brassband zich door het continue stadsgewoel.
2. In het centrum scrollen jongeren slalommend rond de wifi's, hun selfies instagrammend als de souvenirtjes van getrukeerde skivakanties. Maar ze ontwijken, zonder op te kijken, wuivende dennenbomen in een warme luchtstroom van verrijdbare terrasheaters, waarbij gewatergolfde pensionado's van hun glühweintjes genieten.
3. O ja, het zijn voorlaatste dagen. Rodelantaarndragers die hun weltschmerz eruit janken in secondelange klanken. Zo staat tout Capelle in de rij bij de oliebollenkramen, of haast zich jachtig stattend langs de met sneeuw besprayde ramen. En trending is het a-capellakoor van twitterende ambtenaren, dat de ad remste nieuwjaarswensen straks via socialemediakanalen gehashtagd zal herhalen.
4. Want het jaar knijpt ertussenuit. De zeitgeist klappertandt een
pietsje. Weg fietst het langs de IJssel, het zestienjarig kind van oostenwind en ruisdaelluchten, dat ons picaresk ontvluchtte. En als de nieuwetijdsouders die wij zijn, zullen we vergoelijkend excuses maken: ons voorbije jaar was sowieso te groots voor het servet
en te kleinzerig voor het tafellaken. Puberteitscrises zijn verfoeilijk moeilijk; en zo meer gênant geoha in die trant.
5. Oké, genoeg gegrapjast ermee: er is niets oubolligs of passés [zie passé in GB] aan dit helpdeskcentennium in spe. Wij groeien weer een jaarring mee – en deden hupsakee, superbe schrijvend mee aan dit Groot Capels Dictee. Hèhè! Het is geschreven, het wordt verbeterd, een getipp-ext jaar voor in de boekjes.
dinsdag 13 december 2016
1023 Dictee dinsdag 13 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (8) √
Dictee - dictees [1023]
Oefendictee
december 2016 (8)
1.
666 is het getal van het Beest. Wie daar bang voor is, lijdt aan
hexakosioihexekontahexafobie. Schrijf het maar op een A9'tje (geen A5'je!). Ik
ben dictee-expert, ik hou niet van geblèt en geblèr. Zij zijn goed in
kaasmaken. De kabula is een SR-muziekstijl. Waar zijn de Kabylen gesitueerd? Op
de plaatjes lijkt een ka'i òrgel een soort draaiorgel. Een kamisa is een
overhemd. Wat is een kaminata? Een kandratiki is een zilvergrijze ombervis. Een
kankantri is een wilde kapokboom. Wat deed een kapo in een KZ? Een karkó is een
grote zeeslak (VD: carco?). Bij de karpattenziekte gaat het om teken. Een
kashupete (ook: cashupete - eerste heeft geen mv., tweede wel) is een cashewnoot (taart ervan: bolo di kashupete (ook: c)). Kasiri is een zekere drank uit cassave. Het
kasjroet is het geheel van de joodse spijswetten.
2.
Het kasmoni is een zeker financieel systeem. Een krutu is een vergadering, een
beraadslaging. Een kuarta zou de cuatro uit het typico-orkest zijn. De kudzu is een bodembedekker. Een
kulaman staat voor op een korjaal. Van kumbu's kun je vruchtensap maken. Is een
kunstminnares een soort van princesse lointaine? Een kunukero is een boer of
landman. De kunuku (vgl. knoek in VD) is het landelijke gedeelte van de eilanden [Benedenwindse
Eilanden], gelegen buiten de dorpen of steden. Een kunukero is een Arubaanse
boer. Van de kasyuboom (VD: kasjoe, GB ook: katsjoe, niet te verwarren mat kachu) komen de cashewnoten. De
kata is een beweging in Aziatische vechtsporten. Kazoo-oorkleppen: die gebruik
je toch niet ... Kea's zijn papegaaien. Een kebon is een tuin(jongen).
3.
Kedsen zijn op de Antillen gymschoenen. Een keksi is een Surinaamse cake. GB's
kenepa noemen VD en GB ook: knippa. Een kerstbuche is lekker met Kerstmis. Keratine is
hoornstof. Op 1 juli wordt Ketikoti groots gevierd. Een kevie is een traliekooi
voor vogels. Een kibrahacha bloeit schitterend. Een joodse kille heet ook
kehila of kehille. Kina is de bast van de kinaboom, kinase is een zeker enzym.
Kino wordt gebruikt als looi- en verfstof. Het kindertumbafestival is dat van
de carnavaleske dansen. Wat zou een kinsena zijn? Waarschijnlijk
de tweewekelijkse betaaldag (van het loon). Kipashi is een broodproduct.
Je mag kiezen: kip curry [BE], kipfilet, kip kerrie [NL], kipgehakt of kipkerriesalade.
Klapchi is vuurwerk. Klarun [VD ook: klaroen] is een groente, een klaroen een trompet. Brengt die
kleinlandbouw nog wat op? Is hij echt een knapkop?
4.
De caissière (kassière) had heel wat klandizie, clientèle, cliënteel. Ik vond
het kneite-eng, die klap voor m'n kneiter (en een kneippkuur hielp niet). Hij
droeg een ballenknijper, had last van knijnentakkers en van knijten. Een
kofimama (VD: koffiemama) is een schaduwboom voor koffieheesters. Köfte is een
Turks gerecht. Een kokolampu is een blikken olielamp. De kola(boom) levert kolanoten
en daarmee
kola-extract en dus ook cola. Hij zou in een Franse colère schieten,
hij was koleirig (kolerig, ook: koleriek, choleriek; denk ook aan koleire,
kolere). Het was een spontane boycot, een kopersstaking. Een koredor is een
gang (corridor). Een kornis is een kroonlijst. Hoe lang duurt deze kortfilm,
kortspeelfilm? Toen ik die koterij zag, dacht ik: zijn ze nou helemaal
bekotebikkerd? Een kotkoti is een veenmol. Je kunt beter geen krabita-anu
hebben. Het Kranshigebouw is dat van de Curaçaose (dienst) Burgerlijke Stand.
Krapaolie wordt tegen insecten gebruikt.
5.
Een krapé-ei is van een soepschildpad. Krioyomaaltijden kunnen ze eigenlijk
alleen op Curaçao goed bereiden! Een krobiya is [SR] elk van enige tot de
cichliden behorende baarsachtige zoetwatervissen. Een kwar of kwarre is een
knoest. Een kwarta is mogelijk hetzelfde als een kuarta [zie ook: eerder in dictee]. De kwas is een Russische
alcoholhoudende brooddrank. Een kwasibita is een kwassieboom. Een kwatta of
kwatta-aap is een zwarte slingeraap. Vergelijk: alle(r) ogen zijn gericht op Kwatta. Onder een kwihi(boom) is het aangenaam
(ver)toeven. Die chichi madam lust wel een kwikwietje. Hij zou de soep warm,
maar haar koud maken. Gaan we quizzen [gequizd] of kwissen [gekwist]? Kwinti's spreken Kwinti. Wat
houdt het Kyotoprotocol in? Dan nog liever kwaadspreken dan kwaad doen ...
maandag 12 december 2016
1022 Dictee maandag 12 dec 2016 (3): dictee Oefendictee december (7) √
Oefendictee december 2016 (7)
1. De goedheilig man [GB ook: goedheiligman] is weer vertrokken. De golem is een joodse sagenfiguur, de golet [SR] een langwerpige mango. Bij gotong-rojong moet je denken aan: in onze gemeenschap helpen we elkaar. Groepage staat helemaal los van groupiegedrag. Gropesi is taugé. Met '*gyro*': (GB) gyros, gyroscoop, gyrokompas, gyrokopter, kippengyros, gyroscopisch en lasergyroscoop, (VD ook nog:) autogyro, gyrobus, etc. Met '*giro*': (GB) giro, girolle, giropas, autogiro, bankgiro, girobank, giromaat, postgiro, girokaart, girondijn, acceptgiro, girobiljet, giroboekje, girocheque, girodienst, girondijns, gironummer, girokantoor, giromaatpas, giroverkeer, giro-envelop, girobetaling, girorekening, giroafschrift en postgirodienst, (VD ook nog, selectie:) Giro, Bankgirocentrale, postcheque-en-girodienst, girootje, girofonisch en Girozege.
2. Na het kopen van de pot-au-feu gaf hij een pot-de-vin. Het is een wijdvertakt misverstand, dat je 'tact', 'intact' en 'tactiek' (vooraan) met een k schrijft. Het was een rommeltje, een ratjetoe, een ratatouille, een ratatoelje. Ook aan de Turkse Rivièra heerst een rivièraklimaat. Pas op voor farizese farizeeërs met hun farizeïsche farizeïsme en ook voor sadduceeërs. De voluite [bijw., bijv. gebruikt] schrijfwijze van z.g.a.n. is zo goed als nieuw. Haastje-repje begonnen ze met haasje-over. De hazewind koos en blokkeerde het hazenpad. Hier moeten we halt houden: hij zal zich hier wel schuilhouden. Ruilhandel drijven (troqueren, barter) is toch ook handeldrijven? Handicraft [SR] is kunstnijverheid. Ik vind die hausmacher lekker.
3. Het haringkaken, dat is toch gewoon haring kaken? Handjeklap, gaat dat met handje contantje? wat zijn [SR] nu toch hebi's [ih, ie]?
Heen-en-weergeloop is toch gewoon ijsberen? De hedera is een klimplant. Een hd tv is een hd-tv [VD: hdtv]. Een helleborus is een kerstroos. De heriheri is een eenpansgerecht, van GB mag ook: herheri. Wat is het verschil tussen herlocatie en herlokaliseren? Is 'heropwaardering' niet een beetje dubbelop? Ze onderging een herniaoperatie. Een heros is een halfgod of een strijdlustig aquariumvisje. Wil hij de historie herschrijven? Ze zaten hutjemutje opeen in het hutje. Hoe schrijf je 'highsocietygezelschap',
'hocus-pocusgedoe', 'hockeyelftal', 'highfivesprong' (niet:
'hink-stap-sprong') en 'highteabijeenkomst'? Op het holifeest vindt een holikaverbranding plaats.
4. De homo-emancipatie schrijdt voort. Hongerlijden [GB, VD: los] leidt vaak tot meelijden. Het hic et nunc is het hier-en-nu. Een houwtouw [BE] is een sleutelkoord. Het is daar huisje-boompje-beestje,
huis-tuin-en-keukengedoe. Gebruik maar hoofdletters en geen kleine letters bij HTTP en HTML (voor beide schrijfwijzen is volgens GB wel wat te zeggen). Het hoor-en-wederhoorprincipe is heilig. Heb je deze hvd (GB: holographic versatile disc) al? Ze besliepen hun bedden als waren het hunebedden. Vreemde SR-woorden: hòmber (kerel) en hòfi (hofje, moeilijk te traceren!). Heuvelop, dat is de heuvel op. Met onze bics schreven we op hoeveel biks (veevoer) er gekocht moest worden. Andere veevoertermen: agribulk, alfalfa, beukenmast, bolkaf, bonenbrood, bostel, brijvoer, floridaboon, groenerwtenstro, hooi uit het haaggat, hardvoer, jaapjespeen, kort-, lang- en kuilvoer, lijnschroot, limaboon, linzenwikke, maanschroot, millet (soort van gierst), pastinaak, rijkmakers, schiedammer, serradella, vinasse, voedermais en -lupine, zemelgrind en zwakgras.
5. Ik-zucht, is dat egoïsme? De vermelding van de drukker in een boek is een imprint. In casu wordt afgekort (VD) tot i.c. De indeplaatsstelling werd in der minne geschikt (een inderminneschikking dus). Een ingipipa is een zekere hoge boom. Een innuendo is een insinuatie. Ino is de verzamelnaam voor superkleine deeltjes. In voce (i.v.) is op of bij dat woord. Je ziet daar veel instore reclame. Ischemie is bloedeloosheid. Aanbrengen van interpunctie is interpungeren. Een janet (GB ook: jeanet) herken je zo. De (d)jaran kepang is een Javaanse dans. In het Bargoens heten Joden jidden. Joe(chei), 't is in de maand van mei. Joyrijden op z'n Nederlands gaat heel goed. De juli's van de afgelopen jaren waren niet geweldig.
1021 Dictee maandag 12 dec 2016 (2): dictee Junior Dictee Tubbergen (top basisschool) 2016 √
Groot Junior Dictee Tubbergen 2016 (Canisius College)
[top basisscholen]
Heldendicht (auteur: Annet Jacobs)
Wat doe jij als die sint-bernardshond,
En als die kwibus daar, die grinnikt en kwijlt
Gifgroene insecten, geharnaste schurken,
Maar één ding durf ik. Jij weigert, schudt nee,
1020 Dictee maandag 12 dec 2016 (1): dictee Groot Dictee Heeze 2016 √
Groot Dictee Heeze 2016
Dictee is zijn metier; escapades van een dicteetijger (auteur: Hans de Witte)
1. De dicteetijger pur sang verbeidt zijn tijd terwijl hij zich verbijt over het feit dat zijn vriendin hem recent de bons heeft gegeven. Hij heeft zich een Schots whisky'tje ingeschonken bij zijn preciezerige overpeinzingen over de vraag waarom koffie-extract anders wordt gespeld dan koffieoorlog, zoals die kan voorkomen tussen twee comestiblesconcerns [inderdaad: mv.!].
2. Maar laten we verbaal visualiseren met wie we te maken hebben: een erudiete maar ietwat wereldvreemde sinjeur, doctor in de fysica, in het bijzonder de kwantummechanica, een esoterisch en voor mensen zoals u en ik sowieso grenzeloos ondoorgrondelijk vakgebied. Op dat terrein is hij hyperserieus, dus hartstikke saai.
3. Als tegenwicht vermeit hij zich in de spelling: de leidraad uit het vermaledijde Groene Boekje heeft hij volledig gememoriseerd. Aldus geëquipeerd frequenteert hij in Nederland en Vlaanderen regionale dictees die hij met feilloze intuïtie steevast wint, liefst met slechts één fout, want, zo luidt zijn vaste grap: "Een fout [als persiflage op 'eenvoud' is 'één fout' wel denkbaar] is het kenmerk van het ware". De pennensets die hij ermee scoort, houdt hij nooit ofte nimmer zelf; hij schenkt ze linea recta aan azc's, en dat wijt hij aan zijn altruïstische inborst. "Wie schrijft, blijft", is zijn devies.
4. Hij heeft de irritant infantiele gewoonte om zijn omgeving continu te confronteren met gekunsteld bijeengeklutste formuleringen. Is zijn vriendin 's morgens bezig met haar haar en make-up, dan "brengt zij haar coiffure en maquillage in overeenstemming met de representatieve aspecten van haar professie".
5. Als op de vrijdagmiddag na werktijd het meetgerei en de subatomaire deeltjes op stand-by zijn gezet en het aperitief zich aankondigt, dan worden, in zijn jargon, "de liquide middelen aangesproken": een taaltrouvaille ontleend aan de wereld van de financiën die kasgeld betekent, maar hier dus drankjes (hij moet ook altijd alles expliciteren).
6. Saillant is dat deze idiotie zijn vriendin niet beroert; hij is aardig tegen haar, niet al te machoachtig en zij verdraagt de acrobatische taaltrucs uit zijn trukendoos redelijk. Tot ze op een zondagmorgen in bed lagen en relaxed verrichtten wat stelletjes wel vaker
's zondagsochtends verrichten. Terwijl zij haar climax nadert, fluistert hij in haar oor: 'Hoe komt mijn lichamelijkheid over in het spanningsveld van jouw belevingswereld ?".
7. Deze coïncidentie van seksueel hoogte- en linguïstisch dieptepunt bleek de coup de grâce voor hun relatie. Hij snapte er niets van, zij voelde er subiet niets meer voor. "Ik heb ook een woordgrap", bitste ze balorig, stante pede haar valiezen vullend, "met je oer-Hollandse prachtformulering heb je jezelf op-en-top in een ex-positie gemanoeuvreerd."