1025 Dictee woensdag 14 dec 2016 (2): dictee Groot Harens Dictee 2016 √

Dictee - dictees [1025]

Groot Harens Dictee 2016

De kleine nederzetting die moedig weerstand blijft bieden (auteur: Trees Roose)

1. De eerste echte burgemeester van Haren werd heel chic de 'maire' genoemd. Hij had nog geen wethouders in zijn ambtsaccommodatie, maar assessoren. Dat is een vroegnegentiende-eeuwse usance uit de tijd dat onze gemeente nog in statu nascendi was, in heerlijke onwetendheid van de latere ruzieachtige herindelingspeilingsavonden in spaghettiwesternsfeer. 

2. In 1914 kreeg onze Groene Parel bij koninklijk besluit [GB, VD: K... B...] en met 's rijks toestemming * een eigen heraldisch gemeentewapen, met in het vrij kwartier [heraldiek, VD] een adelaar die een schildje vasthoudt met een sinopeldwarsbalk [correcte samenstelling] eroverheen.
* Geen enkele twijfel hierover: lemma kas 1: 's rijks kas, lemma thesaurie: 's rijks gelden en lemma aannemingsbiljet: 's rijks zeedienst. NB door een misverstand is 's rijkstoestemming (aaneen) in de officiële tekst terechtgekomen!

3. Het Wassenaar van het Noorden [landstreek] groeide uit tot een idyllische place to be met chique art-decovilla's. Daar resideerden in groten getale professoren, alsook sociaal psychologen [wel: sociaalpsychologisch], gynaecologen en andere alfa- en bètawetenschappers. In Onnen kwamen een paar honderd stateloze azc'ers de gelederen versterken.

4. Maar dan kieperen Gedeputeerde Staten in 2016 met een simpel pdf'je [PDF heeft geen verkleinwoord] een serie fragmentatiebommen in de rustieke dorpse alleeën. De financiële stresstest had volgens de brief zonneklaar uitgewezen dat het forens/zendorp in zijn eentje als de Titanic ten onder zou gaan. Een fusie met de Stadjers [in GB alleen stadjer, maar ja ... Haren bij Groningen, dus toch maar VD] zou rücksichtslos door de dorpse strot worden geduwd.

5. Haren heeft er sowieso geen barst zin in om de toch al superroyale onroerendezaakbelasting à la Groningen omhoog te jagen. Ook weigeren zij hardnekkig de groene tussenzoom vol te plempen met Rem Koolhaasachtige ** horrornieuwbouw. De lokale pers werd daarom overspoeld met het ene strijdbare quoteje na het andere. Sommige dorpelingen waren ternauwernood van zielenknijpers en antidepressiva af te houden.
** Zie kafka-achtig in GB. Als de binding met Kafka heel sterk is, is het Kafka-achtig, anders kafka-achtig. Omdat Rem Koolhaas in Groningen zelf gebouwen heeft ontworpen (ik had dat niet gecontroleerd) is Rem Koolhaasachtig hier beter dan remkoolhaasachtig. In principe kunnen James Bondachtig en jamesbondachtig dus allebei, net als Jacobse en Van Esachtig en jacobse-envanesachtig ...

6. Haren loerde nog even slinks naar Tynaarlo. De gemeente voelde zich als een monozygote tweeling verwant met hun rurale knusheid. Maar die zuidelijke dommeriken weigerden ostentatief een samengaan, en hebben dit gênante debacle later schaterlachend aan elkaar doorge-sms't.

7. Het dorp houdt nochtans onvermoeibaar stand, zoals de dappere Galliërs oudtijds tegen de Romeinen. Ach, kon Asterix ons dorpje maar redden, liefst met een druïdische toverdrank! Dan werd onze kleine nederzetting vast niet ten grave gedragen in de ijstijdelijke pingoruïnes van de Hondsrug.

1024 Dictee woensdag 14 dec 2016 (1): dictee Groot Capels Dictee 2016 √

Dictee - dictees [1024]

Groot Capels Dictee 2016

Capels 'dichtee' (auteur: stadsdichter Miranda de Haan)

1. Het is nog even 2016, een bluesy repetitie van de dagen, met dan plotsklaps de cadansen van te vroeg afgestoken vuurwerk. Zelfs de metro klinkt als doowop met wat muzikaal gevoel, op het Stadsplein [eigennaam] rept een brassband zich door het continue stadsgewoel.

2. In het centrum scrollen jongeren slalommend rond de wifi's, hun selfies instagrammend als de souvenirtjes van getrukeerde skivakanties. Maar ze ontwijken, zonder op te kijken, wuivende dennenbomen in een warme luchtstroom van verrijdbare terrasheaters, waarbij gewatergolfde pensionado's van hun glühweintjes genieten.

3. O ja, het zijn voorlaatste dagen. Rodelantaarndragers die hun weltschmerz eruit janken in secondelange klanken. Zo staat tout Capelle in de rij bij de oliebollenkramen, of haast zich jachtig stattend langs de met sneeuw besprayde ramen. En trending is het a-capellakoor van twitterende ambtenaren, dat de ad remste nieuwjaarswensen straks via socialemediakanalen gehashtagd zal herhalen.

4. Want het jaar knijpt ertussenuit. De zeitgeist klappertandt een
pietsje. Weg fietst het langs de IJssel, het zestienjarig kind van oostenwind en ruisdaelluchten, dat ons picaresk ontvluchtte. En als de nieuwetijdsouders die wij zijn, zullen we vergoelijkend excuses maken: ons voorbije jaar was sowieso te groots voor het servet
en te kleinzerig voor het tafellaken. Puberteitscrises zijn verfoeilijk moeilijk; en zo meer gênant geoha in die trant.

5. Oké, genoeg gegrapjast ermee: er is niets oubolligs of passés [zie passé in GB] aan dit helpdeskcentennium in spe. Wij groeien weer een jaarring mee – en deden hupsakee, superbe schrijvend mee aan dit Groot Capels Dictee. Hèhè! Het is geschreven, het wordt verbeterd, een getipp-ext jaar voor in de boekjes.

 
 
 

1023 Dictee dinsdag 13 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (8) √

Dictee - dictees [1023]

Oefendictee december 2016 (8)

1. 666 is het getal van het Beest. Wie daar bang voor is, lijdt aan hexakosioihexekontahexafobie. Schrijf het maar op een A9'tje (geen A5'je!). Ik ben dictee-expert, ik hou niet van geblèt en geblèr. Zij zijn goed in kaasmaken. De kabula is een SR-muziekstijl. Waar zijn de Kabylen gesitueerd? Op de plaatjes lijkt een ka'i òrgel een soort draaiorgel. Een kamisa is een overhemd. Wat is een kaminata? Een kandratiki is een zilvergrijze ombervis. Een kankantri is een wilde kapokboom. Wat deed een kapo in een KZ? Een karkó is een grote zeeslak (VD: carco?). Bij de karpattenziekte gaat het om teken. Een kashupete (ook: cashupete - eerste heeft geen mv., tweede wel) is een cashewnoot (taart ervan: bolo di kashupete (ook: c)). Kasiri is een zekere drank uit cassave. Het kasjroet is het geheel van de joodse spijswetten.

2. Het kasmoni is een zeker financieel systeem. Een krutu is een vergadering, een beraadslaging. Een kuarta zou de cuatro uit het typico-orkest zijn. De kudzu is een bodembedekker. Een kulaman staat voor op een korjaal. Van kumbu's kun je vruchtensap maken. Is een kunstminnares een soort van princesse lointaine? Een kunukero is een boer of landman. De kunuku (vgl. knoek in VD) is het landelijke gedeelte van de eilanden [Benedenwindse Eilanden], gelegen buiten de dorpen of steden. Een kunukero is een Arubaanse boer. Van de kasyuboom (VD: kasjoe, GB ook: katsjoe, niet te verwarren mat kachu) komen de cashewnoten. De kata is een beweging in Aziatische vechtsporten. Kazoo-oorkleppen: die gebruik je toch niet ... Kea's zijn papegaaien. Een kebon is een tuin(jongen).

3. Kedsen zijn op de Antillen gymschoenen. Een keksi is een Surinaamse cake. GB's kenepa noemen VD en GB ook: knippa. Een kerstbuche is lekker met Kerstmis. Keratine is hoornstof. Op 1 juli wordt Ketikoti groots gevierd. Een kevie is een traliekooi voor vogels. Een kibrahacha bloeit schitterend. Een joodse kille heet ook kehila of kehille. Kina is de bast van de kinaboom, kinase is een zeker enzym. Kino wordt gebruikt als looi- en verfstof. Het kindertumbafestival is dat van de carnavaleske dansen. Wat zou een kinsena zijn? Waarschijnlijk de tweewekelijkse betaaldag (van het loon). Kipashi is een broodproduct. Je mag kiezen: kip curry [BE], kipfilet, kip kerrie [NL], kipgehakt of kipkerriesalade. Klapchi is vuurwerk. Klarun [VD ook: klaroen]  is een groente, een klaroen een trompet. Brengt die kleinlandbouw nog wat op? Is hij echt een knapkop?

4. De caissière (kassière) had heel wat klandizie, clientèle, cliënteel. Ik vond het kneite-eng, die klap voor m'n kneiter (en een kneippkuur hielp niet). Hij droeg een ballenknijper, had last van knijnentakkers en van knijten. Een kofimama (VD: koffiemama) is een schaduwboom voor koffieheesters. Köfte is een Turks gerecht. Een kokolampu is een blikken olielamp. De kola(boom) levert kolanoten en daarmee
kola-extract en dus ook cola. Hij zou in een Franse colère schieten, hij was koleirig (kolerig, ook: koleriek, choleriek; denk ook aan koleire, kolere). Het was een spontane boycot, een kopersstaking. Een koredor is een gang (corridor). Een kornis is een kroonlijst. Hoe lang duurt deze kortfilm, kortspeelfilm? Toen ik die koterij zag, dacht ik: zijn ze nou helemaal bekotebikkerd? Een kotkoti is een veenmol. Je kunt beter geen krabita-anu hebben. Het Kranshigebouw is dat van de Curaçaose (dienst) Burgerlijke Stand. Krapaolie wordt tegen insecten gebruikt.

5. Een krapé-ei is van een soepschildpad. Krioyomaaltijden kunnen ze eigenlijk alleen op Curaçao goed bereiden! Een krobiya is [SR] elk van enige tot de cichliden behorende baarsachtige zoetwatervissen. Een kwar of kwarre is een knoest. Een kwarta  is mogelijk hetzelfde als een kuarta [zie ook: eerder in dictee]. De kwas is een Russische alcoholhoudende brooddrank. Een kwasibita is een kwassieboom. Een kwatta of kwatta-aap is een zwarte slingeraap. Vergelijk: alle(r) ogen zijn gericht op Kwatta. Onder een kwihi(boom) is het aangenaam (ver)toeven. Die chichi madam lust wel een kwikwietje. Hij zou de soep warm, maar haar koud maken. Gaan we quizzen [gequizd] of kwissen [gekwist]? Kwinti's spreken Kwinti. Wat houdt het Kyotoprotocol in? Dan nog liever kwaadspreken dan kwaad doen ...
 

1022 Dictee maandag 12 dec 2016 (3): dictee Oefendictee december (7) √

Dictee - dictees [1022]

Oefendictee december 2016 (7)

1. De goedheilig man [GB ook: goedheiligman] is weer vertrokken. De golem is een joodse sagenfiguur, de golet [SR] een langwerpige mango. Bij gotong-rojong moet je denken aan: in onze gemeenschap helpen we elkaar. Groepage staat helemaal los van groupiegedrag. Gropesi is taugé. Met '*gyro*': (GB) gyros, gyroscoop, gyrokompas, gyrokopter, kippengyros, gyroscopisch en lasergyroscoop, (VD ook nog:) autogyro, gyrobus, etc. Met '*giro*': (GB) giro, girolle, giropas, autogiro, bankgiro, girobank, giromaat, postgiro, girokaart, girondijn, acceptgiro, girobiljet, giroboekje, girocheque, girodienst, girondijns, gironummer, girokantoor, giromaatpas, giroverkeer, giro-envelop, girobetaling, girorekening, giroafschrift en postgirodienst, (VD ook nog, selectie:) Giro, Bankgirocentrale, postcheque-en-girodienst, girootje, girofonisch en Girozege.

2. Na het kopen van de pot-au-feu gaf hij een pot-de-vin. Het is een wijdvertakt misverstand, dat je 'tact', 'intact' en 'tactiek' (vooraan) met een k schrijft. Het was een rommeltje, een ratjetoe, een ratatouille, een ratatoelje. Ook aan de Turkse Rivièra heerst een rivièraklimaat. Pas op voor farizese farizeeërs met hun farizeïsche farizeïsme en ook voor sadduceeërs. De voluite [bijw., bijv. gebruikt] schrijfwijze van z.g.a.n. is zo goed als nieuw. Haastje-repje begonnen ze met haasje-over. De hazewind koos en blokkeerde het hazenpad. Hier moeten we halt houden: hij zal zich hier wel schuilhouden. Ruilhandel drijven (troqueren, barter) is toch ook handeldrijven? Handicraft [SR] is kunstnijverheid. Ik vind die hausmacher lekker.

3. Het haringkaken, dat is toch gewoon haring kaken? Handjeklap, gaat dat met handje contantje? wat zijn [SR] nu toch hebi's [ih, ie]?
Heen-en-weergeloop is toch gewoon ijsberen? De hedera is een klimplant. Een hd tv is een hd-tv [VD: hdtv]. Een helleborus is een kerstroos. De heriheri is een eenpansgerecht, van GB mag ook: herheri. Wat is het verschil tussen herlocatie en herlokaliseren? Is 'heropwaardering' niet een beetje dubbelop? Ze onderging een herniaoperatie. Een heros is een halfgod of een strijdlustig aquariumvisje. Wil hij de historie herschrijven? Ze zaten hutjemutje opeen in het hutje. Hoe schrijf je 'highsocietygezelschap',
'hocus-pocusgedoe', 'hockeyelftal', 'highfivesprong' (niet:
'hink-stap-sprong') en 'highteabijeenkomst'? Op het holifeest vindt een holikaverbranding plaats.

4. De homo-emancipatie schrijdt voort. Hongerlijden [GB, VD: los] leidt vaak tot meelijden. Het hic et nunc is het hier-en-nu. Een houwtouw [BE] is een sleutelkoord. Het is daar huisje-boompje-beestje,
huis-tuin-en-keukengedoe. Gebruik maar hoofdletters en geen kleine letters bij HTTP en HTML (voor beide schrijfwijzen is volgens GB wel wat te zeggen). Het hoor-en-wederhoorprincipe is heilig. Heb je deze hvd (GB: holographic versatile disc) al? Ze besliepen hun bedden als waren het hunebedden. Vreemde SR-woorden: hòmber (kerel) en hòfi (hofje, moeilijk te traceren!). Heuvelop, dat is de heuvel op. Met onze bics schreven we op hoeveel biks (veevoer) er gekocht moest worden. Andere veevoertermen: agribulk, alfalfa, beukenmast, bolkaf, bonenbrood, bostel, brijvoer, floridaboon, groenerwtenstro, hooi uit het haaggat, hardvoer, jaapjespeen, kort-, lang- en kuilvoer, lijnschroot, limaboon, linzenwikke, maanschroot, millet (soort van gierst), pastinaak, rijkmakers, schiedammer, serradella, vinasse, voedermais en -lupine, zemelgrind en zwakgras.

5. Ik-zucht, is dat egoïsme? De vermelding van de drukker in een boek is een imprint. In casu wordt afgekort (VD) tot i.c. De indeplaatsstelling werd in der minne geschikt (een inderminneschikking dus). Een ingipipa is een zekere hoge boom. Een innuendo is een insinuatie. Ino is de verzamelnaam voor superkleine deeltjes. In voce (i.v.) is op of bij dat woord. Je ziet daar veel instore reclame. Ischemie is bloedeloosheid. Aanbrengen van interpunctie is interpungeren. Een janet (GB ook: jeanet) herken je zo. De (d)jaran kepang is een Javaanse dans. In het Bargoens heten Joden jidden. Joe(chei), 't is in de maand van mei. Joyrijden op z'n Nederlands gaat heel goed. De juli's van de afgelopen jaren waren niet geweldig.

1021 Dictee maandag 12 dec 2016 (2): dictee Junior Dictee Tubbergen (top basisschool) 2016 √

Dictee - dictees [1021]

Groot Junior Dictee Tubbergen 2016 (Canisius College) 

[top basisscholen]

Heldendicht (auteur: Annet Jacobs)

Wat doe jij als die sint-bernardshond,

voortdurend happend naar jouw kont,

ons achtervolgt door het Twentse land

en steeds hardvochtig knarsetandt?

Geef jij dan geen kik?

Of krijs je, net als ik?

En als die kwibus daar, die grinnikt en kwijlt

en stiekem zijn Dracula-achtige [beter: d, vergelijk: draculagebit] tanden vijlt,

in zijn steenkolenengels en toch fluweelzacht

meldt dat hij jouw bloed gaat drinken vannacht?

Blijf jij dan stokstijf staan?

Ik was ervandoor gegaan!

Gifgroene insecten, geharnaste schurken,

jij vliegt erop af, ik vlucht op mijn hurken.

Logisch dat jij mij een schijtebroek vindt,

een bangerd, een lafbek, een mama's-kind.

Maar één ding durf ik. Jij weigert, schudt nee,

want het is jouw grootste nachtmerrie: een dictee.

 
 

 

1020 Dictee maandag 12 dec 2016 (1): dictee Groot Dictee Heeze 2016 √

Dictee - dictees [1020]

Groot Dictee Heeze 2016

Dictee is zijn metier; escapades van een dicteetijger (auteur: Hans de Witte)

1. De dicteetijger pur sang verbeidt zijn tijd terwijl hij zich verbijt over het feit dat zijn vriendin hem recent de bons heeft gegeven. Hij heeft zich een Schots whisky'tje ingeschonken bij zijn preciezerige overpeinzingen over de vraag waarom koffie-extract anders wordt gespeld dan koffieoorlog, zoals die kan voorkomen tussen twee comestiblesconcerns [inderdaad: mv.!].

2. Maar laten we verbaal visualiseren met wie we te maken hebben: een erudiete maar ietwat wereldvreemde sinjeur, doctor in de fysica, in het bijzonder de kwantummechanica, een esoterisch en voor mensen zoals u en ik sowieso grenzeloos ondoorgrondelijk vakgebied. Op dat terrein is hij hyperserieus, dus hartstikke saai.

3. Als tegenwicht vermeit hij zich in de spelling: de leidraad uit het vermaledijde Groene Boekje heeft hij volledig gememoriseerd. Aldus geëquipeerd frequenteert hij in Nederland en Vlaanderen regionale dictees die hij met feilloze intuïtie steevast wint, liefst met slechts één fout, want, zo luidt zijn vaste grap: "Een fout [als persiflage op 'eenvoud' is 'één fout' wel denkbaar] is het kenmerk van het ware". De pennensets die hij ermee scoort, houdt hij nooit ofte nimmer zelf; hij schenkt ze linea recta aan azc's, en dat wijt hij aan zijn altruïstische inborst. "Wie schrijft, blijft", is zijn devies.

4. Hij heeft de irritant infantiele gewoonte om zijn omgeving continu te confronteren met gekunsteld bijeengeklutste formuleringen. Is zijn vriendin 's morgens bezig met haar haar en make-up, dan "brengt zij haar coiffure en maquillage in overeenstemming met de representatieve aspecten van haar professie".

5. Als op de vrijdagmiddag na werktijd het meetgerei en de subatomaire deeltjes op stand-by zijn gezet en het aperitief zich aankondigt, dan worden, in zijn jargon, "de liquide middelen aangesproken": een taaltrouvaille ontleend aan de wereld van de financiën die kasgeld betekent, maar hier dus drankjes (hij moet ook altijd alles expliciteren).

6. Saillant is dat deze idiotie zijn vriendin niet beroert; hij is aardig tegen haar, niet al te machoachtig en zij verdraagt de acrobatische taaltrucs uit zijn trukendoos redelijk. Tot ze op een zondagmorgen in bed lagen en relaxed verrichtten wat stelletjes wel vaker
's zondagsochtends verrichten. Terwijl  zij haar climax nadert, fluistert hij in haar oor: 'Hoe komt mijn lichamelijkheid over in het spanningsveld van jouw belevingswereld ?".

7. Deze coïncidentie van seksueel hoogte- en linguïstisch dieptepunt bleek de coup de grâce voor hun relatie. Hij snapte er niets van, zij voelde er subiet niets meer voor. "Ik heb ook een woordgrap", bitste ze balorig, stante pede haar valiezen vullend, "met je oer-Hollandse prachtformulering heb je jezelf op-en-top in een ex-positie gemanoeuvreerd."

1019 Dictee zaterdag 10 dec 2016 (1): dictee Groot Hellendoorns Dictee (top basisschool) 2016 √

Dictee - dictees [1019]

Groot Hellendoorns dictee 2016 (top basisschool)

[De vetgedrukte woorden moesten worden ingevuld.]

De decembermaand (auteur: Alfons Lipman)

1. De feestelijkheden beginnen dit jaar op 19 november met de officiële ontvangst van een mooi geschminkte Sint-Nicolaas met grote witte wenkbrauwen, door de Hellendoornse burgemeester.

2. In groten getale komen de hartstikke enthousiaste dreumesen naar molen De Hoop waar ze door de bisschop worden toegezwaaid in het bijzijn van zijn assistenten, over wier kleur al voldoende is gediscussieerd.

3. Soms gebeurt er wat onverwachts en steigert de zenuwachtige schimmel en galoppeert hij weg, iets waar de fotografen natuurlijk op staan te wachten, want dan moet Sinterklaas lopen en zonder paard het dak op.

4. Sinterklaasavond is de avond van surprises, poëzie en lekkernijen als marsepein, speculaas en kruidnoten, die de Almelose fabrikant al in juli bakt.

5. In plaats van traditionele cadeaus als boeken over dinosauriërs en elektrische treinen vragen kinderen nu vaak computerspelletjes, dvd's, tablets of een gsm'etje en dan het liefst een iPhone met diverse accessoires.

6. Ook de dagen voor Kerstmis zijn altijd gezellig: de etalages zijn versierd, in de straten klinken de bekendste melodieën en de geïllustreerde  tijdschriften waarop je bent geabonneerd, komen vaak met extra dikke nummers en er zijn talloze kerstmarkten.

7. Een hoogtepunt is het kerstdiner en dan wordt er niet op een eurootje gekeken: geen spaghetti, maar moeder of vader bereidt een kalkoen die met perziken en aardappelpuree wordt geserveerd en soms wordt er ook gegourmet.

8. Tweede kerstdag is er altijd een soort familiereünie, want al mijn nichtjes komen dan naar oma die in een Noord-Brabants dorpje woont en net naar een nog chiquer appartement is verhuisd.

9. Daarna heb je nog lekker vakantie. Hopelijk sneeuwt het en kun je sleeën of zelfs langlaufen op de Holterberg. Je hebt tijd voor je hobby's, zoals gedownloade films kijken of wiiën, maar je kunt natuurlijk ook een gamepje doen.

10. Eind december zie je overal vuurwerkreclames en je kunt bijna niet wachten om die magnifieke Chinese pijlen en grandioze vuurfonteinen te kopen en die 's nachts af te steken, ook al is het ijs- en ijskoud.