0976 Dictee donderdag 10 nov 2016 (1): dictee Grootscheeps Scheepsdictee 2016 √

Dictee - dictees [0976] 

 

Grootscheeps Scheepsdictee Groningen 2016  

 

De vetgedrukte woorden waren voor de Specialisten, de cursieve voor de Liefhebbers.

Vet + cursief: voor beide categorieën! 

 

Het dâk eraf (auteur: Bob van Dijk)  

 

1. Takketaal! Je wordt helemaal krankjorum van die spellingregeltjes tegenwoordig. Alleen al de tussen-n-regel is een artificieel gedrocht. Zielenpiet? Kerkenraad? Ideeëloos? Ideeënbus? Dat is toch niet uit te leggen aan een inburgerende Midden-Oosterling? Onze orthografie (het chique woord voor spelkunst) is allesbehalve logisch en ten enenmale geëmmer. Diep vanbinnen denk je soms weleens: what the fuck! Of, voor de ouderen onder ons: welk een fuchsia!  

 

2. Neem ten anderen male de fransozen. Die houden hun spelling al vrijwel eenenhalve [Vlaams] eeuw constant, getuige het dictee dat Prosper Mérimée in 1857 schreef ter verstrooiing van de Franse keizerseega. Deze schrijfexercitie wordt nog steeds in het Franse lo gebezigd.  

 

3. Nochtans was er ook in Frankrijk dit jaar een schriftuurcoup. Het accent circonflexeje, door ons 'dakje' genoemd, verdwijnt van de letters i en u! De Franse maîtresse verliest haar hoedje terwijl nota bene haar Nederlandse evenknie dit diakritische teken behoudt. Ook maître-tambour, crème brûlée en anglaisecrème blijven ongewijzigd bij ons.  

 

4. Maar het krampachtig vasthouden aan afgedwongen spelling en het bewust gebruiken van archaïsche woorden (iets waar 'de Volkskrant' en dicteeauteurs patent op hebben) werken  averechts en belemmeren de creativiteit. Wie weet nog wat een beate glimlach, een sladood of een treeftje [ook: treefje] is? Of bepotelen, calqueerpapier, een choke, boutade, onke sok of inquilien? Wie drinkt er nog een maderaatje of eet onglet? Hoe klinkt een violon d'Ingres eigenlijk? Het kost je verdikkeme nog an toe een non-analoog abonnement op Van Dale om erachter te komen!  

 

5. Neen, laat de begintwintigers dan maar een beetje jeu (ook: sjeu) geven aan onze spelling. Heerlijk toch, die hipsters en jappies die 'oprecht geen zin hebben' in oudmodische taal en er flabbergasted van zijn? Zij creëren out of the box hun onderlinge non-descripte codes en vloggen zich een iPadduim (ook: ipadduim) van episch formaat. Ze facebooken hilarisch op Facebook en zorgen daarmee voor iconische streetcred [VD Wiki], helemaal in hun comfortzone, ondertussen op straatjacht naar verholen pokémon [niet in wdb.; ook: Pokémon]. Ze verfoeien de mcdonaldisering en nuttigen liever een frappuccino in een conceptstore of een mocktail in een pop-upcafeetje. Kamperen heet in hun vocabulaire glamping: een vooropgezette [VD Wiki] tent met alle mogelijke luxe zoals een koffiepadapparaat met fairtradecoffeepads, een massagebed, oh neen: massagebed, segway, speedpedelec en een board voor stand-uppaddling [sup, VD Wiki]. En 's avonds na het loungen - voorzien van een schaaltje fajita met scampi's erin en begeleid door een jazzzangeres met een combootje jazz-zzp'ers - een walkingdinner, bereid door übercoole kop-tot-kontkoks die niet schuwen om deze moutwhiskyyuppen en sushilovers hersenen voor te schotelen van biologisch verantwoorde varkens, gemarineerd in een mixture van hummus, lente-uiaioli en vrije-uitloopeieren van zogenoemde bofkippen*. Een culinaire braindrain als het ware. Niks geen Lidlkip (-?) of Hemaworst (-?) met mayonaise!  

 

6. * PINGELEPINGDONGDONG Even een blokje reclame. De "bofkip" is met toestemming geleend van Edwin Spa, producent van verantwoord scharrelvarkens- en kippenvlees te Uithuizermeeden (Gr.). Elke dinsdag en vrijdag op de (Vis)markt te Groningen. Een aanrader! Zie www.waddenvarkens.nl  

 

7. Dan zijn er ten slotte nog de categorieën straattaal en het jargon in de social media. De eerste zou je eigenlijk als dialect moeten kwalificeren: slechts een beperkte groep, met name jonge gekleurde medelanders, gebruikt termen als bobbies en harries (id est de flinke bos-hout-voor-de-deur van de dushi's die ze willen ketsen), geeft elkaar een boks, schudt met de booty [VD Wiki: achterwerk] op de reggaeton en "gaat helemaal loesoe in the sky". Je proeft de sfeer wel maar snapt er geen tittel of jota van.  

 

8. Het woordgebruik in socialmedialand is bijkans nóg mythischer. Kreten als yolo (je leeft tenslotte maar eenmaal, één keer) en fomo (de angst om informatie van internet of sociale media te missen) zijn bij de generatie swipe (swype?) normaal. Ze plaatsen een killfilter om bepaalde info te blurren en trollen wat af om een metadatarel te forceren. Er wordt veel geliket en gereplyd . Newskool en vet cool. ;) [vetcoolemoticon?]  

 

9. We laten het vocabulaire van de hh. [analogie: HH. = Heren, bijv. van Zuilichem] technici en bouwvakkers (ducttape, tiewrap, flex ) maar even rusten. Evenals die van de heelmeesters (aarsspiegel, aneurysma, microbioom), ICT-jongens [ict?] (googolplex, qubit, nachochips), musici en musiciennes (pianospelen, harp spelen, mandolinetje) en die van de chef-koks met hun keukenfrans (mandolientje, tournedostje, sperziebonen à l'impératrice [VD Wiki].  

 

10. Op deze wijze creëert elke generatie en elk vakgebied zijn eigen verbale footprint en zal daaraan willen blijven vasthouden. Logisch toch? Het is onoorbaar en door en door dom [ook: door- en doordom] om mensen in een spellingkeurslijf te dwingen of zelfs anderen erop te veroordelen. Hordes leraren Nederlands loochenen de spellinghervorming van 1995, hun door de strot geduwd door de recentelijk fors bekritiseerde Taalunie. Geef ze eens ongelijk. Laat hen toch gewoon oxide en piramide met een Griekse ij [beter dan 'Griekse y'] schrijven. Dat getuigt van ruggengraat en maakt een eigen identiteit mogelijk. Schrijf je gynaecoloog en laesie, dan ben je waarschijnlijk van de vorige eeuw; maar wanneer hematoloog of preses uit jouw pen vloeit, dan ben je van de huidige tijd. Evenzo met de woorden sexy versus seks, en stretchrompertje als voorganger van de onesie. En een dame met bouwjaar 1930 zal het eerder hebben over blouses dan bloezen, toch?  

 

11. De moraal van het verhaal. Staat een woord eenmaal in de woordenboeken, houd het dan in zijn waarde en ga er niet aan sleutelen. Stabiliteit in onze spelling ware gewenst, zoals ook de auteur van komend Groot Dictee op tv/teevee, A.F.Th. van der Heijden, bepleit. Dan zouden de resusbloedgroep en eerdergenoemd "ouderwetsch" Portugees eilanddrankje met respectievelijk de letters h en i weer als een feniks (brrr) herrijzen!  

 

12. T.v. (totus vester),  

 

13. uw dicteetor Bob van Dijk 

 

 

0975 Dictee dinsdag 08 nov 2016 (1): dictee Groot Brummens Dictee 2016 √

Dictee - dictees [0975]

Groot Brummens Dictee 2016

Een Brummens Arcadië (auteur: Sander Grootendorst)

1. Op een buddleja met attractieve turquoise [ook: turkooizen, maar: opschrijven, wat voorgelezen wordt!] bloemen in Tonden [buurtschap in Brummen] deden atalanta's, klein koolwitjes, aurelia's, een zwartsprietdikkopje [niet in wdb.] en een gamma-uiltje zich tegoed aan de rijkelijk vloeiende nectar. Een in overall [ook: overal] geklede tuinman was druk doende [evt.: drukdoende, GB, lijkt minder goed] een laag-bij-de-gronds Boeddhabeeld schoon te schrobben. We hadden een conversatie over de veronderstelde positieve effecten van zenboeddhisme, waarvan hij zich een fervent aanhanger toonde.

2. Nadat hij zijn schoonmaakattributen terzijde had gelegd, nodigde de man, die iets weg had van Laurens Hoevenaren, Brummens dorpsdichter, mij uit om een kijkje te nemen in zijn idyllische werkomgeving. De tuin bleek aanmerkelijk groter dan vermoed, het was een exquis landgoed. Bij tijd en wijle had je een weids uitzicht op de weilanden rondom.

3. De man schreed stoïcijns en met gracieuze tred voort over de paadjes, maar ontstak opeens in woede toen hij een paar frêle hondendrollen ontwaarde. "Dit is geen hondenuitlaatterrein!", brieste hij. Zo-even was hij nog de sereniteit in eigen persoon geweest.

4. Te midden van de ravissant bloeiende rododendrons, even verderop, kwam hij weer tot zichzelf. Vervolgens vlogen de floristische terminologieën me om de oren. Dat kan ook niet anders als je wordt geïnformeerd door een competent botanicus.

5. Niet alleen uiteenlopende plantennamen passeerden de revue, zoals ijzerhard, [d van grond, ijzerhart = loofboom, t van lucht]
lelietje-van-dalen, salomonszegel en wolverlei, hij begon op een bepaald moment ook over meercellige eukaryote fotosynthetische organismen. Ik vroeg hem hoe je dat schreef en noteerde het onmiddellijk in mijn blocnote: leuk om te gebruiken bij het [Groot] Brummens Dictee.

6. De aimabele tuinman sloeg nu en dan aan het prediken over zijn metafysische opvattingen. Totdat hij onverhoeds werd afgeleid door een Midden-Amerikaanse boomeekhoorn, die als een deus ex machina voor [mijn notatie voor nadruk: vóór] hem opdook. "Heden ten dage bivakkeren steeds meer exotische dieren in het oer-Nederlandse landschap", zei hij. "Er lopen hier ook een sikahert en een muntjak rond. Ten langen leste had ik onze exoten gisteren alle drie tegelijk voor mijn verrekijker."

7. Deze soortinformatie was voor mijn gids de plantendeskundige superinteressant. Maar voor zenadepten is biodiversiteit niet het meest essentiële. "Mens, dier, plant en steen zijn tenslotte allemaal een."

8. Nadat hij deze tot contemplatie aanzettende constatering had gedaan, viel een diep doorvoelde stilte. Kort daarop scheidden zich onze wegen. In zichzelf gekeerd pakte de tuinman zijn schrobspullen weer op.

9. "Mediteer ze, hè!", fluisterde ik hem welgemeend toe.

 
 

0974 Dictee vrijdag 04 nov 2016 (1): dictee Oefendictee november 2016 (4) √

Dictee - dictees [0974]

Oefendictee november 2016 (4)

1. De niet van sophistication gespeende sophisticated (mondaine) lady mag je best wel gesofistikeerd (ook: gesofisticeerd) noemen. Ze kende immers de ladyamherstfazant, ze wist ook wat gymnosofisten waren – een sofiste is overigens een drogredenaarster – en dat bier of wijn gesofisticeerd kan zijn. Ze kende het Bijbelboek Sophonias (Vulgaat, afko: Soph., zeg maar gewoon Zefanja) en ze kende ook iemand op het philosophicum, die esofagitis aan zijn oesophagus had. Toch heeft ze de lapis lazuli, de steen der wijzen, nog steeds niet gevonden. Wel hing haar man Theo de theosofie aan. Zulke prominente solisten als Clara Schumann, Leopold Auer en Sophie Menter zul je niet vaak tegenkomen. Hun buurman, een doctor philosophiae, heeft als afko: dr. phil. (ook wel: ph.d. of PhD). Ik vind sofiekruid mooi. Als een filosoof overdacht ik de voorafgaande zinnen.

2. Reken maar. Het k.g.v. van [cijfers] 20 en 30 is 60, de g.g.d. ervan is 10. Een averijberekenaar of dispacheur berekent de averij-grosse. Ook een derde-betaler kan op een derdenrekening geld storten. In de differentiaalrekening noemt Newton de differentiaalquotiënten fluxies. Al fluks had ik dat door. Was is een g-rekening? Met een rekenblad of spreadsheet kun je ingewikkelde calculaties uitvoeren. Heb je de gas- en lichtrekening al betaald? Het Rekenhof kennen ze in België, de rekening-courantverhouding ook in Nederland (net als de Algemene Rekenkamer). Op een prinsenkwartiertje kun je niet altijd rekenen. Waarvoor gebruik je een annuïteitentafel volgens Bartjens (VD ook: Bartjes). Doe maar met de pocketcalculator, als je aan dyscalculie lijdt. De derdemachtsworteltrekking uit 27 levert 3 op. Die Pythagoras kon toch wel goed rekenen met al die hypotenusaatjes. Hoe ziet de
verlies-en-winstrekening eruit? Niet elke rekenmachine is een calculator of japanner, laat staan een turingmachine, waarbij je overigens geen Algol, Basic, C, C++, Cobol, compilertaal, Fortran, Java, Lisp, Pascal, Perl of Prolog gebruikt. De centrale verwerkingseenheid van een computer duiden we aan met cve, ook wordt de term CPU, central processing unit, gebruikt.

3. Je moet geen appels met peren willen vergelijken: daartoe doe ik een dringend appel op je. Een goudrenet wordt ook wel een reinette genoemd. De Gouwenaar met gouwenaar pookte in de konijnenpijp op zoek naar een gouwenaar. Ze wisten het vroeger al: p [RL] is een papje dat pikt aan een peer. Hoe bevallen die gebakken peren? Niet vergeten te melden: Jan, Peer en Pauw, Peer de Schuimer en de peer uit het Engelse Hogerhuis. Ze spelen de eerste Peer Gyntsuite van Grieg. In mijn perenboekje vind ik: de blanket, de bloedpeer, het boomkankermeniezwammetje (vijand van appel en peer), entre la poire et le fromage, de gieser wildeman, de herfstbergamot (het sapperdegroentje), de worg- of kroppeer, de lijzebet, de lange luit(e), de muskuspeer, uit Japan de nashi, (!) de peerreview en de saffraanpeer. Dat is echt kut met peren en het slaat als kut op dirk! Wat is de junival? Ook machochels (machoechels) kun je eten. Bij appelen en peren kan parthenocarpie optreden. Met een poire belle Hélène ben ik erg verguld. Wanneer vond het Aardappeloproer plaats? Heerlijk zo'n appel-kaneelcake.

4. In de fruithandel kennen ze de aagt- of aagjesappel, de appelbeignet, de appelcarré, appeler un chat un chat, de appelkroet, de appellation contrôlée (afko: A.C.), de appelrelish, de ceder- en custardappel, de erisappel (!), de appelsoufflé, de grannysmithappel (ook: granny smith of granny), dat is geen (h)appelepap, dat is papperlapap!, de kakiappel, de kauwoerdappel, de kouweaardappelenbuurt, de sint-jakobs- en -jansappel en wappelsap.

5. De helikoptercrew had een helikoptervisie, of was het een helicopterview.

 

0973 Dictee donderdag 03 nov 2016 (1): dictee Oefendictee november 2016 (3) √

Dictee - dictees [0973]

Oefendictee november 2016 (3)

1. In Nederland bestreed PvdA's defensiewoordvoerder wat de belse Defensiewoordvoerder (lid van de PVDA) daar gedebiteerd had. 

2. Ondanks zijn myorrhexis (spierscheuring) kon hij de scriptie over mycorrhiza (zekere symbiose en zwamwortel) toch voltooien. Met '*rex*' (een selectie): anorexia nervosa, bigorexia, brexit en grexit, citrex (in wasmiddelen), Doctor Extaticus (Dionysius de Kartuizer, Jan van Ruusbroec), grex venalium (een kudde huurlingen), imbrex (zekere bolle dakpan), lurex (zeker garen), megarexia, murexide (purperzuur), orthorexie (orthorexia nervosa), par excellence, par excellantiam, par exemple, rex(konijn), rex apostolicus (Apostolische Majesteit), rex catholicus (mv.: reges catholici), rex christianissimus (Zijne Allerchristelijkste Majesteit), rex fidelissimus, stressorexia,
superex-libris, allerextreemst, Heideggerexegeet, Vermeerexpositie en de tyrannosaurus rex. Verder niets met '*rhex*'. 

3. Met de groeten uit de balletwereld: choreografie, plié, grand plié, demi-plié (logisch toch?), (grand) battement, cambré, developpé, entr'acte, fouetté (verlengde pirouette), KBvB (Koninklijk Ballet van Vlaanderen), prima ballerina, relevé, retiré en rond de jambe. 

4. Met '*myc*' verder (zoek de betekenis maar op): actinomyceten, adriamycine, antimycoticum, ascomyceten, ascomycotina, aureomycine, basidiomyceten, basidiomycotina, bleomycine, dermatomycose, economyclass, economyclasssyndroom, erytromycine, gasteromyceten, helmmycena (!), lammycoat, macromyceten, melksteelmycena, micromyceten, mycelium, mycena, myceten, mycetisme, mycetologie, mycofaag (bnw., znw.), mycologie, mycoplasma, mycose, mycotoxine, mycotrofie, mycotroof, myxomyceten, onychomycose, pyrenomyceet, rapamycine, schijfsteelmycena, schizomyceten, schorsmycena, streptomycine, terramycine, vancomycine en viomycine  

5. Met '*myk*': a horse, a horse, my kingdom for a horse! (Shakespeare, Richard III), CMYK – Cyan, Magenta, Yellow, Key; vergelijk RGB = rood, geel, blauw en smiksem: boter (Bargoens) – van het Friese 'smyksem' (smeersel). 

6. De domstad Utrecht noemen ze aldaar Domstad. Hij peddelde een dory vol doreetjes voort. "Je bent een ribbemoos van een vent"; daarmee wil je naam graag bemosen. Ik heb een tijdlang gedacht: wat heeft de Eeoever wel, dat de IJ-oever net heeft (of omgekeerd)? Ei zo na had ik het eerdergenoemde 'laci' verkeerd geschreven. Welk verband is er tussen elleboog, ellepijp en ellenwaar of ellengoed? Gelovigen, bid tien weesgegroetjes en twintig ave mariaatjes. Die enkhuizer liet zich lastig ontwarren.  

7. We eten vandaag een entrecoteje. Je moet dat in equatoriaal Afrika situeren. O ja, in Equatoriaal-Guinee dus? Meetkunde, meten maar: octogoon (achthoek), bis- en trisectrice, conchoïde (schulplijn), epi- en hypocycloïde, niet-euclidische meetkunde, piramide, parallellepipedum, polygoon, cosecans, rico (richtingscoëfficiënt) en stereo(metrie). 

8. Je weet toch dat XXL extra extra large is? Heel simpel '*papier*': oud papier (wat zou GB's 'oudpapier' zijn?, calqueer- en caoutchoucpapier, eetpapier (ouwel), jezuspapier, offsetpapier, papier collé,
papier-maché, rouwpapier, presse-papier, wc-papier en veloutépapier.  

9. Hoe schrijf je [cijfers]: '80-grams papier' en '80-grams A4-papier'? 

10. Met '*zm*': AZM (Academisch Ziekenhuis Maastricht), azmari (Ethiopische griot), berlitzmethode, boltzmannverdeling, buzzmarketing (ik buz), quizmaster, zmp'er, EZ-minister, jazzmuziek (ook: acidjazzmuziek) en v.z.m. (voor zover mogelijk).

 

0972 Dictee maandag 31 okt 2016 (1): dictee Oefendictee november 2016 (2) √

Dictee - dictees [0972]

Oefendictee november 2016 (2) 

1. O ja, het was vandaag Hervormingsdag, 31 oktober. Op die dag spijkerde de door hervormingszin gedreven Maarten Luther zijn stellingen aan de slotkapel van Wittenberg. Daarmee begon de Hervorming of Reformatie. Die kerkhervormer bracht later
Nederlands-hervormden (onder wie gereformeerdebonders en gekrookterieters – die van het gekrookte riet), maar ook gereformeerden (grefo's) voort. De hervormden waren lid van de Nederlandse Hervormde Kerk – toen de staatskerk –, waren lid van een hervormde gemeente, hadden een hervormde dominee en gingen naar een hervormde kerk.

2. Ken je de taal Murks? Die werd door Marokkanen en Turken gesproken. Schrimpeljeus of schrimpeljeuzig is angst-, maar zeker niet afvallig.

3. Op de mms leerden zij, dat de apartheid ooit in Zuid-Afrika een groot goed was, wanneer de Golfoorlog plaatsvond, dat acid house een muziekstijl is – net als deephouse trouwens – en dat een clash een autobotsing is. Ik mocht van mijn moeder niet kopkluiven en al helemaal geen wipje maken.

4. Een lulleman is een babbelaar, een lullensmid geen tandarts (een smoelensmid wel) en een lullenman een brandweermedewerker. In Vlaanderen heten sjonnies en anita's vaker johnny's en marina's. Als brave hendrik ontmoette ik ene Harry, beslist een handige harry; toen we ruziemaakten (bakkeleiden, steggelden – ook: stechelden), riep die: 'dikke Harry!'. Konden we hem maar klemzetten. De liezebetten wilden malkander geen Liezebet heten.

5. De miss piggy had een misstwiggykapsel. Het peterpancomplex of -syndroom is genoemd naar Peter Pan. Voor alto's en asootjes is hier geen plaats. De brabo's komen uit Noord-Brabant en de limbootjes uit Limbabwe. Ik wil geen mayo maar dijonnaise. In de limo dronk hij limo. Een dildo is een godemiché. Ik heb amigo's en amices. De term 'bobo' staat voor bondsbons of -bonze. Een Afro-Aziaat met een afrokapsel zal niet gauw een burgootje worden. En wat is een bimbo? Juist: een ongunstige vrouw die voldoet aan een ordinair geacht schoonheidsideaal, zoals blond haar en grote borsten.

6. Een popi popiejopie kan best wel een depri depri zijn. We gaan naar de disco, met een Ali B-optreden van die rapper. Ik liep tegen een weirde weirdo op en mijn fysio behoorde tot de mocro's en niet tot de surietjes of pinda's genoemde Aziaten. Na je pensioen ga je met het zwitserlevengevoel naar het Drentse Drenthe en ga je daar drentenieren. 

7. Termen als 'motherfucker' en 'see you' (zie je, chattaal: cu, vergelijk: asap) ken je natuurlijk. Weet je wat een krijslijst is? En het afscheidnemen doe je met 'hasta la vista' of 'ciao'. Je kent natuurlijk ook je classics en weet wat hardcore en hiphop is. Wat loopt hij voorovergebogen, doet hij dat altijd?

8. Weet je het verschil tussen graffiti en sgraffito? En ken je een human beatbox die muziek à gogo [Frans] ten gehore brengt?

9. In de chattaal worden veel afko's gebruikt. Dat geldt ook voor
sms-taal en emoticons of emoji's: dat zijn een soort icoontjes – de bekendste daarvan is de smile of smiley. Enkele Nederlandse voorbeelden: ajb = alsjeblieft, d8 = dacht, effe = even en OMG = oh my God.

10. Uit het Surinaams kennen we fakaa (= hoe gaat het? - niet in wdb.), afgeleid van fawaka (straattaal voor: hoe gaat het?).

11. Uit het Engels noemen we: bff = best friend forever, btw = by the way, idd = indeed (inderdaad), irl = in real life, lol = laughing out loud (hardop lachend), np = no problem (geen probleem) en yolo = you only live once (je leeft maar één keer).

12. En in het Frans: cv = ça va? – hoe gaat het? – alles goed?

 
 

0971 Dictee zondag 30 okt 2016 (1): dictee Oefendictee november 2016 (1) √

Dictee - dictees [0971]

Oefendictee november 2016

1. Van zo'n middle-of-the-roaddicteetje [dan: muziekdicteetje met noten, anders, bij tekst: middle-of-the-road dicteetje] – zelfs in the middle of nowhere – kun je best wel enigermate gestresseerd raken: veel stress uit zich dan in stresssymptomen. Ik stres vaak, jij strest toch ook wel enigermate regelmatig?

2. De verdere woorden op '*esseren' zijn: adresseren, blesseren (blessuurtje, blessuretje), dresseren en interesseren. Verder gevonden: caresseren (liefkozen, strelen), cesseren (ophouden, vervallen; vergelijk cessie = afstand, overdracht, denk aan een akte van cessie; een cedent doet een cessie [afko] t.b.v. een cessionaris). Ook kennen we de langdurige Eerste en Tweede Kamersessies.

3. Je kunt heel wat af- en omprakkeseren. Dat is een verlengde vorm van 'prakkeseren' (ook: prakkiseren). Die bezigheid wordt ook wel vigileren genoemd. Je kunt ook anestheseren (narcotiseren).

4. Apaiseren is kalmeren of sussen. Dat werkwoord (verbum) kent maar weinig geestverwanten: braiseren is smoren en door de zoeksystematiek van de Dikke Van Dale hoort hier ook archaïseren (archaïsmen, archaïsche vormen of motieven gebruiken) bij.

5. In een nauw verwante (naverwante) categorie horen baisseren: (letterzetterij) [afko] m.b.t. zetsel op de juiste hoogte brengen en paraisseren: 1) (niet algemeen) verschijnen, zich vertonen, 2) bij een notaris verschijnen en 3) voorkomen, vermeld worden (in een lijst, een staat) - op de meerjarenbegroting paraisseert een klein overschot.

6. Met '*iceren' geeft VD vandaag de dag 94 [situatie 2016!] treffers; een paar interessante voorbeelden: abdiceren = abdiqueren, beatificeren = zalig verklaren middels zaligverklaring, calcificeren (verkalken), clarificeren (klaren), demystificeren = demystifiëren, diagnosticeren (!), excommuniceren = tot ex-kerklid bombarderen, expliceren = expliqueren, injiceren (inspuiten), laïceren: (rooms-katholiek) m.b.t. een geestelijke ontslaan van alle bij de wijding op zich genomen verplichtingen, denazificeren, een resultaat nullificeren, pacificeren (pacifiëren), quintupliceren, reïficeren = tot een zelfstandigheid maken, revindiceren (terugvorderen), sinificeren = verchinezen en sofisticeren = iets met suiker.

7. Met '*iseren' levert VD 525 [situatie 2016!] treffers, een willekeurige greep: angliseren (kortstaarten, ook: verengelsen), anonimiseren, boiseren (met houtgewas beplanten), courtiseren (het hof maken), croiseren (! elkaar kruisen), de-individualiseren, taboeïseren, franciseren, geiseren van een geisha, graeciseren, hybridiseren (bastaarderen), israëliseren, mithridatiseren – (laten) wennen aan vergif, noëtiseren, ostraciseren, palataliseren (iets met klanken en gehemelte), palletiseren (iets met pallets), pelletiseren (iets met bolletjes ijzererts), preadviseren, quotiseren, racemiseren, vaarwateriseren, verlatiniseren (verlatijnsen) en wolmaniseren.

8. Hij wilde me überverwensen met bastaardvloeken als: potztausend, bijlo (bilo), corpo di bacco, gommenikke, gossie, gompie, gossiemijne, herejee, jeminee, potje-met-blommen, sacre-nom-de-Dieu, sansodemelatafel, snotver en verdju.

9. De heitjespiejijzer vond in de tiejijs slechts kakies. Met alere flammam wordt studie-ijver bedoeld en met parfait au café koffie-ijs. Kennen jullie de ijsmachine van Carré?

10. Het zeikwijf bediende de zeilwrijver. Waren er in de kleine ijstijd al zeiklijsters? Een weiderij is geen stalmesterij. Een treillijn is een trek- of jaaglijn. Hoe schrijf je sprei-ijzer en hoe sleisijzer? Geef de pleisterstrijker eens aan ... Het monster was leigrijs. De party was keinijg. Zij had een heibedrijf. Op de geinlijn ging het over een fonteinpomp en freinetonderwijs. De feitenstrijd – had hij nu fijt of niet? – bleef onbeslist. De eikentwijg diende als strafwerktuig. De dijklasten werden deimt-deimtsgelijk verdeeld.

11. Hij begrootte de al eerder begrote posten opnieuw.

 
 

0970 Dictee zaterdag 29 okt 2016 (1): 7e Groot Aalsmeers Dictee 2016 Specialisten √

Dictee - dictees [0970]

7e Groot Aalsmeers Dictee 2016 Specialisten 

De Specialisten moesten de vetgedrukte woorden invullen.

Eigentijds ouwehoeren (auteur: Ronald Ganzeboom)

1. Al hebt u een allriskverzekering, weest gewaarschuwd: deze met kunst- en vliegwerk in elkaar geflanste quatsch is weer een allegaartje van nagebauwde woorden die alleen door specialistische rabauwen graag herkauwd worden.

2. Het was vorig jaar op deze avond dat de malicieuze motieven van een sjofel geklede sjeik ertoe leidden dat contraterrorismetraining en ultranationalisme thans hoogtij vieren: procedés om sjiieten, wahabieten of mogelijk zelfs Tsjetsjeense guerrillastrijders te delegitimeren zijn bijkans gemeengoed geworden.

3. In vroeger tijden was dat wel anders. Indertijd zaten de defaitisten in hun premie A-woningen pastinaak met aioli te eten, terwijl hun yorkshireterriërs er waren om vreemde kostgangers, turkologen en t(h)rashmetalliefhebbers buiten de deur te houden.

4. Heden ten dage scanderen deze vieve burgers na het verorberen van een brijige stamppot omineuze leuzen tegen vreemdelingen die rode- noch wittewijnliefhebbers zijn. Of ze leren taekwondo om waratje zelf ongure types een watjekouw te kunnen geven.

5. Ach, achenebbisj is het: ze kunnen geen kleinerdanteken van een i-grec onderscheiden en struikelen over klip-en-klare woorden als gitaarriffje, dobermannpincher, Tweede Kamerlid en hawaïhemd. Gepiercete, getatoeëerde kopiisten zijn het, deze janklaassens van de samenleving.

6. We zwijgen maar over hun heimelijke seksuele escapadetjes, waarin jasje-dasje wordt verruild voor kanten jarretels (ook: jarretelles), negligeetjes en gecapitonneerde behaatjes (ook: bh'tjes). Hiermee weten de pseudopornoacteurs wel raad, maar het coïteren eindigt vaker in autofellatio dan de lascieve viezeriken lief is.

7. Als in deze wereld de ideologie van het positivisme dientengevolge verwordt tot het adhortatief "Laat u niet vergeten", dan is het sciëntisme van de verlichting helaas voor niets geweest. Dat ware een boud gevolg, alsof een pfeifferpatiënt ook nog de ziekte van Crohn krijgt.

8. Ja, deze vroegeenentwintigste-eeuwse maatschappij is een gemêleerde augiasstal en het pluche van de zetels in de
Staten-Generaal is nu in figuurlijke zin kokendheet. In maart 2017 zullen de sociaaldemocraten en VVD'ers van de rood-blauwe coalitie dan ook op zoek moeten naar nieuwe melkertbanen.

9. Gelukkig wordt u, schrijver van dit dictee, niet geleewiekt: in de daaropvolgende herfst is er eenvoudigweg weer een Groot Aalsmeers Dictee, de rorschachtest van taalvirtuozen die hier en nu ook uw pakkie-an is.

10. Dus luistert u volgend jaar weer naar de sonore stem van de
oud-burgemeester, die zonder parafonie deze tekst vol paragogische woord- en zinsconstructies ook vandaag weer vakkundig heeft gedebiteerd. Dan wordt u zonder meer als contemporaine dicteetijger geparaisseerd. Tot dan!

11. (alleen voor de specialisten) Een rot zwijnen at verbena uit een Malagassische lochting  en een chaperon kocht net een sjaal van chambray of van chintz, toen in het Riagg-centrum de neofiet zich het apelazarus schrok omdat nota bene de ampèremeter cyanide in het alveolaire cyclotronnetje had gediagnosticeerd op het moment dat hij deduceerde dat de ampersand het sjibbolet van dicteetijgers is. Mooi geohaad, vindt u ook niet?