0709 Dictee donderdag 13 aug 2015 (9): dictee 849 (deel 3) √

Dictee - dictees [0709]

Oefendictee 849 (deel 3)

Dictee 849, alinea 7 t/m 10.

7. Gebak hoort(!) op een gebakschoteltje. De wreedaardige snoodaard moest het ontgelden. De bijdehante Lelystatter chatte met de Brabander, die ook bijdehand was. De motor draaide stationair voor het stationnetje. Wil je mayonaise of dijonnaise? Komt in die questionnaire de crime passionnel [mv. (s) s]voor? Dat schip is geabandonneerd [opgegeven]. De zucchetti is een soort van eetbare pompoen. Hoeveel bedraagt de gesleede afstand [sleeën, bij sleden: de geslede afstand!]? Het vliegtuig taxiede naar de hangaar (ook: hangar). Apperpo, hoe schrijf je 'bistouri' [operatiemes] en wat is dat? In de heraldiek is écartelé en sautoir schuin gevierendeeld. Het ecarté is een zeker kaartspel [ecarteren]. De angelica is (ook) een luit met 15 tot 20 snaren. De angélique is de engelwortel. Hij wilde coûte que coûte het amoureuze tête-à-tête niet verstoren.

8. Mooi woord: aioliolie. Dat is bij koninklijk besluit [GB, VD: K... B..., beide: KB] zo bepaald. De automatische tijdmelding werd ooit verzorgd door Tante Cor. De Palatijn is een van de zeven heuvels waarop Rome werd gebouwd, tevens het oudste gedeelte van de stad. Het lot was me gunstig gezind, goedgezind. Een blinde geleidehond, daar heb je niet zo veel aan. Aan een blindengeleidehond wel! 'Limo' kan zowel een verkorting zijn van limousine als van limonade. Van het beestenfront kennen we ook de limousins. Wie aan karten (karting, skelteren) doet, rijdt in een gocart, een kart of een skelter. Een hazewind kan geen hazenwinden laten. Een man zonder snor is als hazenpeper zonder haas. Hij is een à-la-haussespeculant. Het heir (heer) van gerbils [woestijnrat] werd getroffen door de ghibil [hete woestijnwind Noord-Afrika].

9. Ken je het verhaal van dat ten hemel opnemen? De vier Heemskinderen zijn Ritsaart, Writsaart, Adelaart en Reinout. Die voedselleveranties moeten van hechsjeirem [ook: hechsjers, enk.: hechsjer = koosjerverklaring] voorzien zijn. Het is niet pluis in die Heiloose dreven. Wat meeuwen doen, is kliauwen. Wat betekent: je bent immers geen hernhutter (genoemd naar Herrnhut - als iemand niet laat afdingen)? Wil je hertenpaté of pâté de foie gras? Na het highteaën gaan we tai-chiën. Hoe spreek je 'hihat' uit (en wat is dat?). Een hittepit is een kersenpitkussen. Een 100-plusser [cijfers] heeft de 100 plusleeftijd [cijfers]. Hij debiteert wel vaker holklinkende
frase-uitingen. Ik zal je raad geven: goede raad is duur. Bij hem moet je zijn voor horlogemaken en horoscooptrekken. De Horecaf: horecafferwerkgevers.

10. Hij werkt in de hotellerie, in een hôtel garni [mv.: hôtels garnis of hô­tel garni’s]: geen gewoon hotel dus. Het huiswerkmaken mag niet verwaarloosd worden! Het GB is een kei in hulpverlenen. 'Warme bakker' en 'luie stoel' zijn hypallage's. Ook hybris [overmoed - VD ook: hubris]  komt voor de val. Waar dient een hubertussleutel voor? Is een huis clos een soort van sisyfusarbeid? Een hypofyseoperatie is ingrijpend. Zijn hoop werd de bodem in geboord. Zullen we een inane [zinloos, dwaas] toekomst tegemoet gaan? Hij haalt het
ik-weet-niet-waar vandaan. Wordt een frankipaal de grond ingeboord? IJzerhard (in de grond) eis geen ijzerhart (in de lucht).
 

0708 Dictee donderdag 13 aug 2015 (8): dictee 849 (deel 2) √

Dictee - dictees [0708]

Oefendictee 849 (deel 2)

Dictee 849, alinea 4 t/m 6.

4. Geserreerd [compact] biljartspel lijkt kat in 't bakkie, maar is dat niet. Hij was in troebelen geverseerd. Mijn neef heeft ooit hbs A gedaan. Ikzelf de TUD, niet de TU/e of TUT (thans: UT). Het zijn verre landen: Jamaica, Haïti en Hawaï. Het bourgondische Sluis is een stad, een Bourgondische sluis is een sluis. Bij gijl denk ik aan bier, bij chijl of chylus aan lymfe en bij chijm of chymus aan spijsbrij. Kijk: glauk [zeegroen] glauconiet [zeker mineraal]! Godgelijk of godegelijk willen zijn: je reinste blasfemie! Alle godswoorden komen uit Gods Woord. De middentwintiger, de dertiger en de eindveertiger konden het goed vinden samen. Zullen we die kluwen maar uiteentrekken? Zou je moeder dat wel goedvinden? De doussié heet meestal afzelia. Met 'musée de la rue' duiden we affichekunst aan.

5. Je moet die acryltrui [GB, znw., VD ook bnw.: acryl trui] wat meer laten bloezen. Hij is een graag geziene gast en een graag gehoorde spreker, hij is zuiver op de graat en staat bekend om zijn gratuite gratuïteit. Ik blijf moeite hebben met 'kiesjeliesj' en 'gremzelisj', temeer daar VD geen uitspraak geeft. Half begrijpend verwerkte hij de halfbegrepen stof. Boven droeg ze een gimpje [guimpe: tu­len
halsbe­dek­king met ba­lein­tjes], onder echter gympjes [gympies, gympen]. De guereza [zijdeaapje] zat op de gueridon [tafeltje], toen de guardia civil binnenviel. Hoe schrijven we momenteel 'halloumi' (zó - Cypriotische – nee, geen Koïsche – kaas, gelijkend op feta)? De hand van de Meester genas de melaatse. Na de hand-outs stormde hij binnen: hands up en inleveren maar die familiejuwelen!

6. Van te veel aardbeien eten krijg je rhinophyma, een aardbeienneus: dat is het hele kerseneten. Een hateenheid of -woning is huisvesting voor alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens (een- of tweepersoonsappartement). De c-cedille schrijf je zo: ç, een tilde vind je bijvoorbeeld in mañana en een haček vindt men in 'haček'. Zijn deze niet-samengestelde zelfstandige naamwoorden de- of het-woorden? In VD staat bij 'contractuur' niet als verklaring, wat je wellicht denkt … Niet: contract + uur ... Als je in 2005 op de luxe-editie van de DVD (GVD) intekende, kreeg je bij het Groot woordenboek der Nederlandse taal een aparte uitgave van de Grote spellinggids cadeau (nou ja, …) met o.a. voorin het internationale IPA-alfabet (International Phonetic Alphabet).
 

0707 Dictee donderdag 13 aug 2015 (7): dictee 849 (deel 1) √

Dictee - dictees [0707]

Oefendictee 849 (deel 2)

Dictee 849, alinea 1 t/m 3.

1. De feta-eigenaar had een festivalweidestand. Een ferrarisschijf is onderdeel van een elektromotor. Een fermette [tuh - uitspreken] is een woonboerderij en een feniksdichter een prulpoëet. Hoe spreek je 'feng shui' uit [2 manieren - fèhng-sjwee/sjoewie]? Dat spul moet eerst fijngestampt worden. Is hier sprake van finland- of libanisering? De filopedische [kinderlievend] Sinterklaas komt er weer aan. Hij is het filmmaken nog niet verleerd. De tallyklerk constateerde het flenzen [lading neersmijten], maar ging daarna lekker flensen [van bil]. Hij lag in een fourire. Is het coir al aangekomen? En het floid? Flexie is een kwestie van flecteren. Het kaasfonduetje is goed gelukt bij het fonduen. Ons Nederlandse 'snit' komt van het Duitse 'Schnitt'. Bij 'flos' moet je aan sigaren denken, bij 'vlos' meer aan zekere zijde.

2. In een formule 1-bolide zit geen F1-toets. Een fransje is een kaas en een française een dans. De freelance-eindredacteur [freelance eindredacteur] wilde een artikel over het freeridersgedrag bij het freestylen. Een écoute is een luistergalerij. Minnenijd is een vorm van jaloezie; op het werk heet dat jalousie de métier, wat voor metier je ook hebt. Leg de volgende schrijfwijzen uit: BELGIË, MÜNCHEN, EMINENCE GRISE, FRELE, BLEREN en DÁIL ÉIREANN. Zij is het frêleste en ook het friste meisje van dat groepje. Haar vingers friemelden in de wriemelende massa. Fysischgeografisch is volgend de fysische geografie, fysisch-chemisch is dat beslist niet [fysisch en chemisch, verwisselbaar]. Een gamellehut [n/s] is een soort bijkeuken. Ik fundraise voor KiKa (niet in wdb.), daarom heb ik ook veel ge-ftp'd. NB Kika = (Stichting) Kinderen Kankervrij.

3. Hij heeft al heel wat ragouts [geen t uitspreken] gemaakt. Bij staatsbezoeken worden vaak gardes d'honneur opgesteld en extra garde-mangers ingehuurd. Met brille, briljantie, werd de steen gebriljanteerd. We hebben pas nog gegeert: ken je dat kaartspel, het is erg gegeerd. Ik geloof er geen vits (vis) van. Ik deis voor de kinderen, ik houd me gedeisd. Ik ben gekke Henkie noch gierige Gerrit, dat wil zeggen: ik ben geen gekke henkie en geen gierige gerrit. Ik heb gebruikgemaakt van de overnachting, maar geen gebruik gemaakt van het dejeuner. Zijn lauwerkrans verwekte lauwe reacties. Wat gekwantiseerd is, is uitgedrukt in quanten. In Zuid-Afrika is de Geloftedag feest- en gedenkdag. Schrijf: George' [geen 'uh' uitspreken] oor, Georges [wel 'uh' uitspreken] oor en Sjors' oor.
 

0706 Dictee donderdag 13 aug 2015 (6): dictee 848 (deel 3) √

Dictee - dictees [0706]

Oefendictee 848 (deel 3)

Dictee 848, alinea 7 t.m 10.

7. Wining-and-dining is goed, zolang het geen omkoping wordt. Het wobben is voor sommige gemeenten een nachtmerrie. Hij is helemaal op de hoogte, up-to-date en with-it. Ik vind dat je aan wit-zwartdenken lijdt. Wolverlei is valkruid. Als het wort al niet goed is … Is Uwe lordschap geporteerd voor worship [gospelmuziek, aanbidding]? Wordt met wc-scenario een worstcasescenario bedoeld? Spreek 'woulfefles' eens goed uit. De verzamelnaam voor verschillende Chinese vechtsporten is wushu. Des histoires de femmes zijn vrouwenpraatjes. Een porte-brisée is een dubbele, openslaande deur of schuifdeuren tussen twee vertrekken. Is erytrofobie [bloosangst] angst voor pregnante erytrocyten [rode bloedcellen]? Nee, dus. De Erinyen zijn de wraakgodinnen. Wat houdt 'ad modum Minellii' in? Vertaald en/of geannoteerd.

8. Ik verwar die twee altijd: ergocalciferol en ergotalkaloïde. De woorden 'lof' en 'zotheid' doen erasmiaans aan. Het exigeante meisje was epris van haar buurjongen. Hoe schrijf je 'eufonium' als een euphuïsme? De euforbia is in ieder geval de wolfsmelk. Wat is hiervan de exdatum? Het ex-Sabena-personeel is er slecht afgekomen. Ik hou het meestal bij een Febo-kroket. Uitspraak met 'ah' of 'aa': 'à la carte'? Ze hebben een auto-oliecoöperatie gevormd. In het Nederlands schrijf je dat zo: 'Elysée'. Ze kijken daar niet op een coulombtje meer of minder. Er was meer dan genoeg smörgåsbord, smörrebröd en knäckebröd. Wat je je toe-eigent, heb je je toegeëigend. De minister heeft zich nog steeds niet geuit. Is dat nou sofiekruid?

9. Waar dient een designerbaby voor? Met een spionnetje kun je spioneren. Een synoniem van canyon is cañon [uitspraken! èh - ah]. Noem eens een woord met een haček. Zijn VD en GB eensgezind bij het meervoud van 'tendens'? Antwoord: ja (s/z). Hij woont in Alphen aan den Rijn en adoreert de Cobra-groepproducten. De Eiffeltoren staat niet in de Eifel. De afkorting h.o. [haa-oo] staat voor hoger onderwijs. De woorden 'efficiënt' en 'coëfficiënt' co-existeren (naast elkaar). Hij is een bolleboos in de aeschrologie. Bij een dictee hoor je vaak de spellinguitspraak 'hij die-lie-tuh-tuh' in plaats van correct 'hij deletete'. Zij was déléguée van of naar de vakbond. Het donorprincipe laat ons 'HEMA-winkel' op papier schrijven. Zij is radicaalfeministisch, hij radicaalislamitisch.

10. Het wobben doe je met de Wob, de Wet openbaarheid van bestuur. Een andere wet is de Wmo, de Wet maatschappelijke ondersteuning. Onze mijnheer X wilde niet met naam en toenaam in de krant. Ze spelen xiang qi. Bladgeel wordt ook wel xanthofyl genoemd (en bladgroen chlorofyl). Wie kent die nog: de X-eenheid, de femtometer? De yellow press stortte zich op de yeti en verwees naar de Yggdrasil. Waar wordt ylangylang (woord uit het Tagalog) voor gebruikt? Voor parfums. De yuppificatie gaat staagjes aan zijn gangetje. Sommigen noemen een T-splitsing een Y-splitsing [ei].
 

0705 Dictee donderdag 13 aug 2015 (5): dictee 848 (deel 2) √

Dictee - dictees [0705]

Oefendictee 848 (deel 2)

Dictee 848, alinea 4 t/m 6.

4. Een wadi is een zekere droge rivierbedding. Het meervoud van wagon-lit is wagons-lits. Hoeveel wagyu's houden zij? Zijn zij van de Walenkerk [Waalse kerk]? Zou wakame [krulwier] lekker zijn? Ligt Wallis en Futuna in Zwitserland? Nee, in Grote Oceaan bij Fiji en Samoa Wallis is wel een Zwitsers kanton. Hij kreeg op zijn wammes. WAP staat voor Wettelijkeaansprakelijkheidsverzekering voor Particulieren, maar ook voor wireless application protocol. Een WASP is in de VS een white Anglo-Saxon protestant (blanke protestant met Britse voorouders). Hij is belast met water halen uit de rivier. Op de tribune werd gewaved. Watsu is shiatsu in het water. Het verschil tussen 'watusi' [2020"verdwenen!] en 'watoessi' lijkt me moeilijk uit te leggen. Ik heb de weddenschap over de weddetoelage in verband met de wederikenteelt helaas fors verloren.

5. Met de wedge (nee, niet de wood!) sloeg hij het wedgwood aan diggelen. Zo'n weekendstertje is behoorlijk aan de prijs. Het argument dat hij zich helemaal weggecijferd had, werd rücksichtslos weggebonjourd. In die bananenrepubliek wil de politie nog weleens wegkijken. Met Poerim [Esther, Haman] wordt niet het Wekenfeest [joodse pinksterfeest] bedoeld. En nou: wegwezen! Nu is het welletjes, dat gefröbel met die nietjes. Zo'n wengéhouten stoel kan wel tegen de buitenlucht. Ze moest werkeloos toezien hoe haar man werkloos werd. De wind zou westelijken. De afkorting W.N.W. staat nog altijd voor westnoordwestelijk. De wethouder van Cultuur vertegenwoordigt morgen B en W.

6. Deze asielzoeker komt uit West-Sudan [VD, ook: Soedan]. Zet maar op het whiteboard. Wil je een punch- of een whiskygrog, of wellicht whisky-soda? Zij krijgt weduwe- en wezenpensioen. Hij is bang voor wicca's. Who's afraid of de whodunit? Wied moet je wieden, weed (wiet) moet je roken. Een wiegelied helpt niet bij wiegendood. De boeren deden aan weideling, de wijdeling had daar geen notie van. Moet dat echt, dat wijepigram? Versterkt een wijinscriptie het
wij-gevoel? Het was er wijntje en trijntje: er werd heel wat wijn gedronken. Heeft zo'n wijtenwagen maar één wijte [huif]? De wildeman kreeg een wildcard. Een winchester is een soort magazijngeweer. Een briesje kan moeilijk windeloos zijn. Winst nemen kan na een winstgevende deal.
 

0704 Dictee donderdag 13 aug 2015 (4): dictee 848 (deel 1) √

Dictee - dictees [0704]

Oefendictee 848 (deel 1)

Dictee 848, alinea 1 t/m 3.

1. Een deeltijdvutter zit in de deeltijd-VUT. Hij verzamelt delfts en sèvres. De delicatessenzaak levert diverse delicieuze delicieuses. Een demi-john is een dame-jeanne. Duidelijk: demarqueren is markeren? En déshabillé ben je in deshabillé gekleed. Een dépositaire is gewoon een depositaris. Zij voeren in dhows. Wat zegt de dharma [ge­heel van grond­re­gels voor in­di­vi­du­eel en so­ci­aal ge­drag in een aan­tal oos­ter­se re­li­gies] over het karma [geheel goede en slechte daden t.b.v. re:incarnatie]? Dezen en genen gingen uit hun dak. De dienstdoende balienees merkte dat de kassa dienst weigerde. Zijn zuurverdiende salaris was meer dan dik verdiend. Die Dinantse dinanderieën zijn wel grappig. Dicis causa (dicis gratia - fatsoenshalve) werd de or geraadpleegd. Het dichtbegroeide altijdgroenebomenbos was bijkans ondoordringbaar. Het delayeren [ontlagen] van deze firma levert miljoenen op.

2. Een dtp'er verzorgt dtp-publicaties. De dislocatie heeft het botfragment gedislokeerd. De qualifier werd wegens wangedrag gediskwalificeerd. Een bank-verzekeraar doet aan bankverzekeren. Je zal ze maar in de medische staf hebben: dokter Beffie, doctor Clavan en Doktor Eisenbart. Het doodzondenbesef zit diepgeworteld. Op dominicae dies was ze niet weg te slaan uit het domus Dei, dat doorsneekortjakje. Douch je je in die douche, liever: dat doucheje? Leidt hypocrisie tot een hogere hematocrietwaarde (ik bedoelde dus: als je daaraan lijdt)? Heel bijzonder: een dreestrekker die de Dreespenning kreeg. Eerst ademhalen, dan drank halen. Na drooggelegd te zijn, zullen de drooggevallen gronden zeker droog liggen.

3. Wie of wat is Janneke Maan? De dueña begeleidde het duifje zonder gal, dat naïeve meisje. Je kunt hem dwarszitten door het dwars zetten van je voet. Ecarteren is (ook) ecarté spelen. Wie eet er nou dulse [dahls - zeewier]? EDTA, kan niet missen:
ethyleendiaminetetra-azijnzuur. De elfen waren met hun elven. De electro(clash) heeft elementen van de elektropop in zich. Let wel op: 'elektrocutie' heeft niets met 'electric boogie' te maken! Nou vooruit dan: jullie zijn immers ook niet de eerste de besten! Hoeveel weegt een engels? Om en nabij 1, 5 gram. Wat is het verschil tussen enfants prodiges [wonder] en enfants prodigues [Bijbel, verloren zoon]? Is épater le bourgeois echt een synoniem van epateren? Hij zou zijn reputatie meer dan waarmaken. Luister niet naar die wacho [watje + macho, het midden daartussen]. Wait and see. Het meervoud van 'enfant terrible' is enfants terribles [of!].
 

0703 Dictee donderdag 13 aug 2015 (3): dictee 847 (deel 3) √

Dictee - dictees [0703]

Oefendictee 847 (deel 3)

Dictee 847, alinea 7 t/m 10.

 7. De Comédie-Française heet officieel het Théâtre-Français [vgl. Académie française]. Mededaders hebben soms zo'n complicegevoel. Ik ga nu niet uitleggen wat 'colloqueren' en 'alloceren' betekenen. Het vroegrijpe jongetje heeft last van condylomata [wratvormige uitwas venerische ziekte]. Bij consacreren vindt consecratie plaats. Tienermeisjes lijden soms aan coups de foudres [of!]. Bij aankoop van dit crapaudje krijg je met een coupe-file [mv. + s] korting. Het coupje werd voorbereid, genietend van een coupeje ijs. Als je die fouetté [mv. + s] goed uitvoert, krijg je straks crème fouettée [geen mv.] bij de koffie. Stop maar, dit wordt een cul-de-sac. Ken je de chemische formules van cyaanamide en cyanide? Ik kan erin komen dat we dat aspect daarlaten. Bij het daldeeën dwaalden mijn gedachten steeds af naar Dalís snor.

8. Het was netjes, zoals hij dankzegde. Bij het dauwtrappen heeft ze me een lelijke douw gegeven. Een dasymeter [daa-zie] is een toestel om de veranderingen in dichtheid van de lucht te meten. En wat betekent dat woord? Hij kwam er de but en blanc mee voor de(n) dag. Kan het ruimteafval [debris] verworden tot débris [puin]? Aan declasseren hoeft niet per se klasseren vooraf te gaan. Af en toe voel ik me als kop van Jut en Jul gebruikt. Gezocht op '*sisme': forensisme (het zijn van forens), frisisme (o.a. Fries woord in het Nederlands), heteroseksisme (maatschappijvisie die uitgaat van het verschil tussen de seksen), ietsisme (geloof in het bestaan van een metafysische kracht, antoniem: niksisme).

9. Ook: nietsisme, linksisme, neuroseksisme (opvatting dat de gedragsverschillen tussen mannen en vrouwen terug te voeren zijn op verschillen in hun hersenen), parsisme (de door Zarathoestra gestichte Oud-Perzische godsdienst in zijn huidige Indische vorm), russisme (de kenmerkende Russische levensstijl en houding), seksisme (discriminatie op grond van geslacht), solipsisme (filosofische leer dat alleen ons eigen ik en zijn bewustzijnsdaden bestaan), speciësisme (discriminatie naar soort, m.n. onterecht geachte bevoordeling van de mens boven de dieren) en transseksisme (transseksualiteit). Bij '*cisme' (zoek de betekenis maar op): agnosticisme [geen kennis boven onze ervaring], anatocisme [zekere renteberekening], anglicisme [uit het Engels, in strijd met eigen taalgebruik], anglokatholicisme [hoog­ker­ke­lij­ke vleu­gel van de an­gli­caan­se kerken] en antifascisme.

10. Verder: (anti)racisme, atlanticisme, atticisme, (austro)fascisme, belgicisme, biblicisme, burgerfascisme, (neo)classicisme, eclecticisme, estheticisme, etnicisme, gallicisme, gnosticisme, gastricisme, graecisme, historicisme, islam(o)fascisme, (rooms-)katholicisme, laïcisme, lambdacisme, leucisme, logicisme, mechanicisme, narcisme, mysticisme, (neo)plasticisme, neuroticisme, organicisme, ostracisme, poëticisme, psittacisme, rotacisme, scepticisme, sol(o)ecisme, stoïcisme, velocisme, vorticisme en wetticisme. Kun jij 'decher' [dee-chuhr] goed uitspreken? Een quenasttegel meet 30 cm bij 30 cm.