Dictee - dictees [0386]
Tekst van "Het Groot Heusdens Dictee" 2014
1. 2014 nadert zijn eindpunt, een mooi moment om tezamen terug en vooruit te blikken op een langlopende discussie.
2. Het rijke Westen begint zijn glans te verliezen: antiwesters sentiment krijgt in grote delen van de wereld steeds meer de overhand. Dat weerhoudt veel inwoners van de derde wereld er niet van massaal de grenzen over te trekken, klaar om in jip-en-janneketaal toegesproken te worden over onze multiculturele samenleving. Ook burgemeester en wethouders van de gemeente Heusden stellen zich in dezen proactief op. Op de website die regelmatig wordt geüpdatet, is in niet mis te verstane woorden uitgelegd wie onder meer nieuwkomer is, een fraai eufemisme voor allochtoon.
3. Dat leidt bijna onvermijdelijk tot de gedachtesprong en grote vraag van het jaar: is Zwarte Piet een niet-westerse nazaat of is hij een mythisch of sprookjesfiguur? Voor sommigen een gênante dialoog die menigeen intussen uit zijn brein heeft gedeletet. Allerlei groeperingen hebben er naar hartenlust over gediscussieerd , velen zijn gechoqueerd en verwachten misschien zelfs dat deze escapade uitloopt op een pyrrusoverwinning voor de pseudo-Piet die als alternatief wordt aangedragen.
4. Nu de Zwarte Pietendiscussie zelfs in de zomermaanden hoogtij vierde – vindt de knecht van Sinterklaas zijn oorsprong in de middeleeuwen of is hij een afstammeling van de slavenhandel - lijkt de Poldernederlandse samenleving haar ideologische veren te laten varen. Exit de exotisch en enigszins chic geklede Zwarte Piet.
5. Een kleurrijkere 5 decemberviering kan leiden tot een
re-integratietraject voor de langdurig absente maar beresterke zwartgelakte werknemer. Mogelijk is dit in de Zwarte Pieten-cao vastgelegd en kan bovendien Sint-Nicolaas – ons eigen opaatje en quasireligieuze goedheilig man (GB ook: goedheiligman) – als senior medewerker kiezen voor een prepensioen, waarnaar hij ongetwijfeld intussen heeft gegoogeld. De hamvraag luidt: buitelen we over elkaar heen voor een fundamenteel discussiepunt of zijn we krankjorume pietjes-precies? In de antiautoritaire samenleving die we sinds de jaren 70 met een eigengereide no-nonsensepolitiek aanhangen, blijft het spitsroeden lopen.
woensdag 26 november 2014
0385 Dictee woensdag 26 nov 2014 (8): dictee Ternat (B) (De grote oorlog) √
Dictee - dictees [0385]
Dictee Ternat (De gro(o)te oorlog)
Slag aan de IJzer
1. Na bijna twee en een halve maand strijd arriveerde de Eerste Wereldoorlog halverwege oktober 1914 in Zuid-West-Vlaanderen, ook de Westhoek geheten. Een massaal eersteklasoffensief ontbrandde aan de IJzer.
2. Vanuit Duitse zijde werd toentertijd gestreefd naar een reële uitputtingsstrijd met een Belgische divisie veldartillerie. Terzelfder tijd [tezelfdertijd] hadden ze de intentie zo veel mogelijk industrieel potentieel buit te maken.
3. Maar toen kwamen de geëquipeerde fuseliers van de Britse en Franse infanterieafdelingen tevoorschijn en werd het een
kat-en-muisspelletje. Het duurde evenwel niet uitentreuren.
4. Op 18 oktober startte het 4de/4e Duitse leger met een attaque op de
Brits-Franse cavalerie die een tijdlang langsheen het kanaal gestationeerd stond. Tegelijkertijd slaagden ze erin, zij het toch maar half en half, een Britse vlootflottielje oorlogsschepen te torpederen.
5. Etmalenlang volgden de aanvalsacties elkaar op, en ten slotte slaagden de halsstarrige bezetters erin een welgelegen bruggenhoofd te fabriceren op de linkeroever van de IJzer. Het Belgische weerwerk verschraalde zienderogen en op 25 oktober werd de oorlogssituatie zo kritiek, dat koning Albert I een Duitse aanval vreesde, waardoor België zelfs ten onder kon gaan.
6. Toen trok hij metterhaast een consciëntieuze en diepdoordachte conclusie, zijnde een onmiddellijke onderwaterzetting ofte urgente inundatie van de laaggelegen akkers. Een achttiende-eeuwse tactische defensieve operatie!
7. Daardoor zou de zuidelijke streek ten enenmale onbereikbaar worden. De IJzervlakte was namelijk een drassige polderregio en vormde in feite een obstakel voor de Duitse opmars. Het was evenwel niet doorsneden door een spinnenweb van irrigatiekanalen voor de bevloeiing, maar bestond uit een complex sluizen- en gemalensysteem, dat te gelegener tijd ook zorgde voor de beheersing van het lokale waterniveau.
8. In de nacht van 28 op 29 oktober werden de sluizen ijlings opengezet, waardoor de poldergouw onder water stroomde. De gedesoriënteerde Duitsers zaten muurvast . Ten gevolge daarvan kon een staakt-het-vuren dus niet veraf zijn.
9. En toch, de zo-even genoemde situatie duurde niet lang, want ’s ochtends reeds trachtte een uitgebreide Duitse ruiterijafdeling via de middeleeuwse handelsstad Ieper een doorbraak vanjewelste [van jewelste, van je welste] te forceren.
10. ’s Anderdaags belandden ze echter in een confrontatie met de Britten en kregen ze tal van onstuimige uppercuts geïncasseerd. Anderzijds werd het goed getrainde geallieerde korps ‘Expeditionary Force’ uit Groot-Brittannië vrijwel totaal uitgemitrailleerd. Naar verluidt was tussen kerstdag en Nieuwjaar nog ternauwernood een derde van alle manschappen actief.
dinsdag 25 november 2014
0384 Dictee woensdag 26 nov 2014 (7): dictee 802 (deel 3) √
Dictee - dictees [0384]
Oefendictee 802 (deel 3)
Dictee 802, alinea 7 t/m 10.
7. Chachumber is frisse salade van zeer fijn gesneden rauwe groente met citroensap. Er volgde een chaleureus onthaal. In een chambree kun je wel een chambrette vinden, maar geen chambre séparée. Een moussoir is een moser of champagneklopper. Changementen zijn niet altijd changements à vue. De Charites zijn in de Griekse mythologie de drie Bevalligheden, dochters van Zeus, nl. Euphrosyne, Aglaia en Thalia (in de Romeinse mythologie Gratiën genoemd). Hoeveel chargés d'affaires [zaakgelastigde] heeft ons land? Charedim zijn ultraorthodoxe joden, zoals de chassieden (chassidim). Een charentais of cavaillon is een soort meloen. Een charlotte-russe [roomijspudding] is iets anders dan een montagne russe [vanillevla, etc.]. Charmilla is een gerecht van gegrilde paprika's. Wat hield het Pacific Charter [geallieerden, 1945] in? Een chartreuse is (ook) een kartuizerklooster.
8. Een chassene is een Joodse bruiloft. Die châteauneuf-du-pape (is dat een chateauwijn?) kun je toch geen chateau migraine noemen? Drie auto's hebben drie chassis [enk. = mv.]. Zelfs chatons [steen juwelier] kunnen wel chatoyant [licht weerspiegelend] zijn. Op een stoepa [boeddhistisch heiligdom] kan een chattra [bekroning] staan. Machtig vind ik ze, die ouderwetse chausseeën [straatweg]. Ik vind dat maar een sjofel chauvelglas [spiegeldraadglas], dat we bij de ingebruikneming van de nieuwe shovel aangeboden kregen. Kijk die parkietjes nou toch eens: cheek to cheek [wang tegen wang]. Glyfografie is chemiglyfie of glyptografie. Chevaux de bataille [stokpaardje] moeten chevaleresk bereden worden. Waar chiazaad al niet goed voor is … [te veel om op te noemen]. Dit bedrijf is topzwaar: all chiefs and no Indians. Een chichi of chique madam is chic, maar niet per se een chicard. Een chimeid [straattaal: mooi meisje] is geen Chiromeisje. De chikungunya is een door muggen verspreide subtropische virusziekte.
9. Een chime (ook: chimes) is een klokkenspel. Hebt u 'm: chinalak is japanlak! Chineren is als chiné weven, bewerken. De chinatalk [vet van de talkboom] is geen praatje. Kostbaar: op chinees [= Chinees porselein] een chineesje [portie heroïne] verhitten en dan chinezen [ook: heroïne inhaleren]. De chinezerij [muggenzifterij, haarkloverij] was niet van de lucht. Hoe ver gaat een chin-up [rekoefening: kin op hoogte stang]? Mijn chipknip is al geleegd. Een chippaspoort bevat een
RFID-chip. Zij is een echte chiquelinge. Met chi-rho's [chie-roos] worden Christusmonogrammen aangeduid. Een chiropractor beoefent de chiropraxie. Een chitarrone [k] is een soort van lange, als bas gestemde luit. Onder zijn chlamys [mantel ruiters (klassieke) oudheid] ging wel chlamydia [geslachtsziekte, chlamydiasis] schuil. Bij E140 moet je automatisch aan chlorofylline denken. Chloroquine is een antimalariamiddel. Een chompa is een van alpacawol gebreid vest, m.n. gedragen in Zuid-Amerika. Wie choquant is, choqueert.
10. De chorba is in de Noord-Afrikaanse keuken gebonden maaltijdsoep, m.n. met kikkererwten en kruiden. Het chorion is het cotyledo [vruchtvlies]. Een chorten is een boeddhistisch gedenkteken in de Himalaya. Een judicata res is een chose jugée [gewezen vonnis, juridisch afgedane zaak]. Hij voerde een chris [christusstand] uit aan de ringen. Zij behoren tot de Christelijke Gereformeerde Kerken. Wat is dat hier voor rommel, christene zielen nog an toe! Zijn christensocialisten christelijk-sociaal? Hang een christoffeltje
[voorstelling van St.-Christoffel, de beschermheilige van reizigers, tegenwoordig vooral gezien als patroon van automobilisten] in je auto! Een christuspeer is een goede christen. Wie kent die nog, de Chronologie der Vaderlandse Geschiedenis? Kijk, een chrysalidestel [mummiepop van sommige vlinders]. Het 100 dagenfeest (honderddagenfeest) heet Chrysostomos.
Oefendictee 802 (deel 3)
Dictee 802, alinea 7 t/m 10.
7. Chachumber is frisse salade van zeer fijn gesneden rauwe groente met citroensap. Er volgde een chaleureus onthaal. In een chambree kun je wel een chambrette vinden, maar geen chambre séparée. Een moussoir is een moser of champagneklopper. Changementen zijn niet altijd changements à vue. De Charites zijn in de Griekse mythologie de drie Bevalligheden, dochters van Zeus, nl. Euphrosyne, Aglaia en Thalia (in de Romeinse mythologie Gratiën genoemd). Hoeveel chargés d'affaires [zaakgelastigde] heeft ons land? Charedim zijn ultraorthodoxe joden, zoals de chassieden (chassidim). Een charentais of cavaillon is een soort meloen. Een charlotte-russe [roomijspudding] is iets anders dan een montagne russe [vanillevla, etc.]. Charmilla is een gerecht van gegrilde paprika's. Wat hield het Pacific Charter [geallieerden, 1945] in? Een chartreuse is (ook) een kartuizerklooster.
8. Een chassene is een Joodse bruiloft. Die châteauneuf-du-pape (is dat een chateauwijn?) kun je toch geen chateau migraine noemen? Drie auto's hebben drie chassis [enk. = mv.]. Zelfs chatons [steen juwelier] kunnen wel chatoyant [licht weerspiegelend] zijn. Op een stoepa [boeddhistisch heiligdom] kan een chattra [bekroning] staan. Machtig vind ik ze, die ouderwetse chausseeën [straatweg]. Ik vind dat maar een sjofel chauvelglas [spiegeldraadglas], dat we bij de ingebruikneming van de nieuwe shovel aangeboden kregen. Kijk die parkietjes nou toch eens: cheek to cheek [wang tegen wang]. Glyfografie is chemiglyfie of glyptografie. Chevaux de bataille [stokpaardje] moeten chevaleresk bereden worden. Waar chiazaad al niet goed voor is … [te veel om op te noemen]. Dit bedrijf is topzwaar: all chiefs and no Indians. Een chichi of chique madam is chic, maar niet per se een chicard. Een chimeid [straattaal: mooi meisje] is geen Chiromeisje. De chikungunya is een door muggen verspreide subtropische virusziekte.
9. Een chime (ook: chimes) is een klokkenspel. Hebt u 'm: chinalak is japanlak! Chineren is als chiné weven, bewerken. De chinatalk [vet van de talkboom] is geen praatje. Kostbaar: op chinees [= Chinees porselein] een chineesje [portie heroïne] verhitten en dan chinezen [ook: heroïne inhaleren]. De chinezerij [muggenzifterij, haarkloverij] was niet van de lucht. Hoe ver gaat een chin-up [rekoefening: kin op hoogte stang]? Mijn chipknip is al geleegd. Een chippaspoort bevat een
RFID-chip. Zij is een echte chiquelinge. Met chi-rho's [chie-roos] worden Christusmonogrammen aangeduid. Een chiropractor beoefent de chiropraxie. Een chitarrone [k] is een soort van lange, als bas gestemde luit. Onder zijn chlamys [mantel ruiters (klassieke) oudheid] ging wel chlamydia [geslachtsziekte, chlamydiasis] schuil. Bij E140 moet je automatisch aan chlorofylline denken. Chloroquine is een antimalariamiddel. Een chompa is een van alpacawol gebreid vest, m.n. gedragen in Zuid-Amerika. Wie choquant is, choqueert.
10. De chorba is in de Noord-Afrikaanse keuken gebonden maaltijdsoep, m.n. met kikkererwten en kruiden. Het chorion is het cotyledo [vruchtvlies]. Een chorten is een boeddhistisch gedenkteken in de Himalaya. Een judicata res is een chose jugée [gewezen vonnis, juridisch afgedane zaak]. Hij voerde een chris [christusstand] uit aan de ringen. Zij behoren tot de Christelijke Gereformeerde Kerken. Wat is dat hier voor rommel, christene zielen nog an toe! Zijn christensocialisten christelijk-sociaal? Hang een christoffeltje
[voorstelling van St.-Christoffel, de beschermheilige van reizigers, tegenwoordig vooral gezien als patroon van automobilisten] in je auto! Een christuspeer is een goede christen. Wie kent die nog, de Chronologie der Vaderlandse Geschiedenis? Kijk, een chrysalidestel [mummiepop van sommige vlinders]. Het 100 dagenfeest (honderddagenfeest) heet Chrysostomos.
0383 Dictee woensdag 26 nov 2014 (6): dictee 802 (deel 2) √
Dictee - dictees [0383]
Oefendictee 802 (deel 2)
Dictee 802, alinea 4 t/m 6.
4. Het CEN is het Comité Européen de Normalisation, het Europees Normalisatiecomité. De centenvreter [vrek] kreeg de centenpest [veel geld uitgeven]. Een centistère [stère = kubieke meter = 1.000 l] is volgens mij tien liter. De Centralen waren Duitsland en zijn bondgenoten in de Eerste Wereldoorlog. Dit mag je wel een centre d'intérêt [zaak die belangstelling trekt] noemen. Het centrum van Broca is het spraakcentrum. Voor een centstuk kocht je vroeger een centsprent. Cera (cera)is continuous erythropoiesis receptor activator, een op epo lijkende soort van bloeddoping. Komen cereals [ontbijtgranen] van cerealiën [ja, graangewassen, maar ook feesten ter ere van Ceres]? Een CVA is een cerebrovasculair accident [beroerte]. De cérémonie protocolaire werd verstoord. De (het) CERN is de Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire, de Europese Raad voor Atoomonderzoek. Ce sexe à qui tu dois ta mère: de sekse waaraan je je moeder dankt. Ceterum censeo …: voorts ben ik van mening ...
5. Cet aveu dépouillé d'artifice: die van alle gekunsteldheid ontdane bekentenis. Servisch nationalist: četnik. Ce vice impuni, la lecture: het lezen, die straffeloze ondeugd. De CF is de cystic fibrosis (aangeboren, erfelijke ziekte van de klieren; taaislijmziekte). Montee is de verzameling glasaaltjes of elvers die de riviermonden optrekken. Leg eens uit, waarom we 'gazelleoog' [gazelle + n/s gebruikelijker dan gazel] schrijven en 'libellennet' [libel gebruikelijker dan libelle + n/s]. Na een quickscan werd hem een pgb [persoonsgebonden budget] toegekend. Sommige personen zijn veel zeggend, andere weinig zeggend. We kennen ook de bnw. veelzeggend, weinigzeggend, nietszeggend en alleszeggend. De Eskimo droeg een pelsen (pelzen) [VD alleen z] vacht. Tribal house is een percussieve aangelegenheid: daar kan de arts met zijn percutoire plessimeter [plaatje waarop de arts klopt] een punt(je) aan zuigen. Peper en zout hebben samen een peper-en-zoutkleur.
6. De metabletica is de leer van de veranderingen in de perceptie, opvattingen van de mens. In 'PET-scan' staat de afkorting voor positron emission tomography. Na zijn pensioneren begon hij een pensionnetje. Met één pennenstreek kon hij die penssteek [bij vee] verordonneren. Er zou geen peronisme geweest zijn zonder Perón. Het cgs-stelsel is het centimeter-gram-secondestelsel. Op motorrijtuigen betekent CH: Confoederatio Helvetica (Zwitserland). Een chabber is een Hebreeuwse gabber. Een chado is een Japanse theeceremonie. De ziekte van Chagas (kortweg: chagas) is een Zuid-Amerikaanse trypanosomiasis. Die chai kun je met chet en joed vormen. Er stonden daar zes chaise(s) longues. Hebben jullie die chaitya's [heiligdom of stoepa] bezocht? Chakchouka [= shakshuka] is een groenteomelet met knoflook, gegrilde paprika, pepers en kruiden zoals komijn en koriander.
Oefendictee 802 (deel 2)
Dictee 802, alinea 4 t/m 6.
4. Het CEN is het Comité Européen de Normalisation, het Europees Normalisatiecomité. De centenvreter [vrek] kreeg de centenpest [veel geld uitgeven]. Een centistère [stère = kubieke meter = 1.000 l] is volgens mij tien liter. De Centralen waren Duitsland en zijn bondgenoten in de Eerste Wereldoorlog. Dit mag je wel een centre d'intérêt [zaak die belangstelling trekt] noemen. Het centrum van Broca is het spraakcentrum. Voor een centstuk kocht je vroeger een centsprent. Cera (cera)is continuous erythropoiesis receptor activator, een op epo lijkende soort van bloeddoping. Komen cereals [ontbijtgranen] van cerealiën [ja, graangewassen, maar ook feesten ter ere van Ceres]? Een CVA is een cerebrovasculair accident [beroerte]. De cérémonie protocolaire werd verstoord. De (het) CERN is de Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire, de Europese Raad voor Atoomonderzoek. Ce sexe à qui tu dois ta mère: de sekse waaraan je je moeder dankt. Ceterum censeo …: voorts ben ik van mening ...
5. Cet aveu dépouillé d'artifice: die van alle gekunsteldheid ontdane bekentenis. Servisch nationalist: četnik. Ce vice impuni, la lecture: het lezen, die straffeloze ondeugd. De CF is de cystic fibrosis (aangeboren, erfelijke ziekte van de klieren; taaislijmziekte). Montee is de verzameling glasaaltjes of elvers die de riviermonden optrekken. Leg eens uit, waarom we 'gazelleoog' [gazelle + n/s gebruikelijker dan gazel] schrijven en 'libellennet' [libel gebruikelijker dan libelle + n/s]. Na een quickscan werd hem een pgb [persoonsgebonden budget] toegekend. Sommige personen zijn veel zeggend, andere weinig zeggend. We kennen ook de bnw. veelzeggend, weinigzeggend, nietszeggend en alleszeggend. De Eskimo droeg een pelsen (pelzen) [VD alleen z] vacht. Tribal house is een percussieve aangelegenheid: daar kan de arts met zijn percutoire plessimeter [plaatje waarop de arts klopt] een punt(je) aan zuigen. Peper en zout hebben samen een peper-en-zoutkleur.
6. De metabletica is de leer van de veranderingen in de perceptie, opvattingen van de mens. In 'PET-scan' staat de afkorting voor positron emission tomography. Na zijn pensioneren begon hij een pensionnetje. Met één pennenstreek kon hij die penssteek [bij vee] verordonneren. Er zou geen peronisme geweest zijn zonder Perón. Het cgs-stelsel is het centimeter-gram-secondestelsel. Op motorrijtuigen betekent CH: Confoederatio Helvetica (Zwitserland). Een chabber is een Hebreeuwse gabber. Een chado is een Japanse theeceremonie. De ziekte van Chagas (kortweg: chagas) is een Zuid-Amerikaanse trypanosomiasis. Die chai kun je met chet en joed vormen. Er stonden daar zes chaise(s) longues. Hebben jullie die chaitya's [heiligdom of stoepa] bezocht? Chakchouka [= shakshuka] is een groenteomelet met knoflook, gegrilde paprika, pepers en kruiden zoals komijn en koriander.
0382 Dictee woensdag 26 nov 2014 (5): dictee 802 (deel 1) √
Dictee - dictees [0382]
Dictee 802 (deel 1)
Dictee 802, alinea 1 t/m 3.
1. Bij rouwadvertenties zag je vaak een carrélijn [vette lijn + haarlijn erbinnen, ook: kaderlijn]. Spreek carrément (ronduit, of wellicht vierkant?). Een cartel [uitnodiging duel] zal wel niet uitnodigen op een cartelschip [oorlogsschip met uit te wisselen gevangenen]. Garçon, de carte [geen 'uh' uitspreken], s'il vous plaît (s.v.p.). Cartuning [autotuning: opvoeren en pimpen] heeft niks met muziek van doen. Carvon is een naar karwij ruikende vloeistof. Barcelona stapte naar het CAS (TAS). Een casemod [speciale computerbehuizing] is geen mot, een bug mogelijk wel. Het cassandracomplex is genoemd naar Cassandra, dochter van Priamus. Hij heeft een cassante [scherpe] tong. In Nederland is het hof van cassatie de Hoge Raad der Nederlanden, in België het Hof van Cassatie. Een casseiver is een cassettereceiver. Een castagnaccio is een Italiaanse kastanjetaart. Castor en Pollux zijn tweelingen en Tweelingen. Op casual friday zie je vast veel casual gaming [om de tijd te doden]. Ik moet van mijn ouders naar cat (kattenbak - catechisatie).
2. Die (beroemde)kunstenaars verdienen catalogues raisonnés [systematisch]. Is dat een typisch catch 22-geval [catch 22 = dilemma of situatie waar je niet uit raakt wegens tegenstrijdige regels of
voorwaarden]? De dokter zei: "Het is catarrale enteritis." Een bekende catchphrase is 'Oogjes dicht en snaveltjes toe'. In qat zit cathine (een alkaloïde). Makkelijk zat hier, je weet dat alles met een 'c' begint … Het Catshuis is het voormalige buiten Sorghvliet van Jacob Cats, sinds 1963 ambtswoning van de Nederlandse minister-president. Niet leuk, als je onder het Caudijnse juk [plaats: Caudium] moet doorgaan. Hij uit zich vaak met caustische [bijtend] spot. Dat met Van der Lubbe was een cause célèbre. De cava is mousserend [wijn], de kava (kawa - bedwelmende drank) niet. Een cavaliere servente [vaste begeleider en minnaar van een gehuwde vrouw] dient zich cavalièrement [ridderlijk, als een cavalier - kaa-vahl-jee] te gedragen. Cave canem! Pas op voor de hond! Cayennepeper wordt ook chilipeper genoemd. Het is feest: caviare to the general! Hij is lelijk onderuitgegaan. Rondelang reed de uitloper op kop. Hij luisterde naar rockmuziek in zijn rokfauteuiltje. De dochters van die edelman waren uitgesproken rouees [losbandig].
3. Hoeveel mach (Ma) kan een F-16-vlieger halen? Dat smaakt vast niet: roggenstaart op roggebrood! De CCD (colony collapse disorder) bij bijen is de verdwijnziekte. Een CCU is een coronary care unit, een hartbewakingseenheid. Een cd-e is een compact disc – erasable, wisbare cd. Een Europees veiligheidskeurmerk voor producten is CE, Conformité Européenne. Cecemel [VD, GB: cécémel!]is een chocoladedrank, een cecogram braillepost. Het (de) cederhars werd door de Ouden gebruikt voor het balsemen van lijken. De Cefta is de Central European Free Trade Association, de Centraal-Europese Vrijhandelsassociatie. Een celestijn(er) is een celestijner monnik. Wat is cellbroadcast? Tekstbericht naar alle telefoons in een bepaald gebied - zonder gebruik nummer! Monniken kunnen in cellae [cella: klein woonvertrek monnik in klooster] leven. Cellysis [cel stuk, celmembraan verbroken] en cellysaten [dusdanig preparaat] hebben met elkaar te maken. Daar loopt anderhalve cent [lang en kort persoon naast elkaar].
Dictee 802 (deel 1)
Dictee 802, alinea 1 t/m 3.
1. Bij rouwadvertenties zag je vaak een carrélijn [vette lijn + haarlijn erbinnen, ook: kaderlijn]. Spreek carrément (ronduit, of wellicht vierkant?). Een cartel [uitnodiging duel] zal wel niet uitnodigen op een cartelschip [oorlogsschip met uit te wisselen gevangenen]. Garçon, de carte [geen 'uh' uitspreken], s'il vous plaît (s.v.p.). Cartuning [autotuning: opvoeren en pimpen] heeft niks met muziek van doen. Carvon is een naar karwij ruikende vloeistof. Barcelona stapte naar het CAS (TAS). Een casemod [speciale computerbehuizing] is geen mot, een bug mogelijk wel. Het cassandracomplex is genoemd naar Cassandra, dochter van Priamus. Hij heeft een cassante [scherpe] tong. In Nederland is het hof van cassatie de Hoge Raad der Nederlanden, in België het Hof van Cassatie. Een casseiver is een cassettereceiver. Een castagnaccio is een Italiaanse kastanjetaart. Castor en Pollux zijn tweelingen en Tweelingen. Op casual friday zie je vast veel casual gaming [om de tijd te doden]. Ik moet van mijn ouders naar cat (kattenbak - catechisatie).
2. Die (beroemde)kunstenaars verdienen catalogues raisonnés [systematisch]. Is dat een typisch catch 22-geval [catch 22 = dilemma of situatie waar je niet uit raakt wegens tegenstrijdige regels of
voorwaarden]? De dokter zei: "Het is catarrale enteritis." Een bekende catchphrase is 'Oogjes dicht en snaveltjes toe'. In qat zit cathine (een alkaloïde). Makkelijk zat hier, je weet dat alles met een 'c' begint … Het Catshuis is het voormalige buiten Sorghvliet van Jacob Cats, sinds 1963 ambtswoning van de Nederlandse minister-president. Niet leuk, als je onder het Caudijnse juk [plaats: Caudium] moet doorgaan. Hij uit zich vaak met caustische [bijtend] spot. Dat met Van der Lubbe was een cause célèbre. De cava is mousserend [wijn], de kava (kawa - bedwelmende drank) niet. Een cavaliere servente [vaste begeleider en minnaar van een gehuwde vrouw] dient zich cavalièrement [ridderlijk, als een cavalier - kaa-vahl-jee] te gedragen. Cave canem! Pas op voor de hond! Cayennepeper wordt ook chilipeper genoemd. Het is feest: caviare to the general! Hij is lelijk onderuitgegaan. Rondelang reed de uitloper op kop. Hij luisterde naar rockmuziek in zijn rokfauteuiltje. De dochters van die edelman waren uitgesproken rouees [losbandig].
3. Hoeveel mach (Ma) kan een F-16-vlieger halen? Dat smaakt vast niet: roggenstaart op roggebrood! De CCD (colony collapse disorder) bij bijen is de verdwijnziekte. Een CCU is een coronary care unit, een hartbewakingseenheid. Een cd-e is een compact disc – erasable, wisbare cd. Een Europees veiligheidskeurmerk voor producten is CE, Conformité Européenne. Cecemel [VD, GB: cécémel!]is een chocoladedrank, een cecogram braillepost. Het (de) cederhars werd door de Ouden gebruikt voor het balsemen van lijken. De Cefta is de Central European Free Trade Association, de Centraal-Europese Vrijhandelsassociatie. Een celestijn(er) is een celestijner monnik. Wat is cellbroadcast? Tekstbericht naar alle telefoons in een bepaald gebied - zonder gebruik nummer! Monniken kunnen in cellae [cella: klein woonvertrek monnik in klooster] leven. Cellysis [cel stuk, celmembraan verbroken] en cellysaten [dusdanig preparaat] hebben met elkaar te maken. Daar loopt anderhalve cent [lang en kort persoon naast elkaar].
0381 Dictee woensdag 26 nov 2014 (4): dictee Ditjes en datjes (5) √
Dictee - dictees [0381]
Ditjes en datjes (5)
A. Er was nog iets in Zutphen: zin 3 begon met ' Hoewel deze Hanzestadwel eens een antroposofisch bolwerk wordt genoemd …". Nu is de kwestie weleens/wel eens tijden punt van discussie geweest. Bij het Haagse dictee moest je dan zogenaamd 'wel eens' schrijven omdat beide woorden los in GB stonden en 'weleens' niet. Die discussie is achterhaald. In de Technische Handleiding (uitgangspunt voor GB en andere woordenboeken) van de Taalunie (de ultieme baas van onze spelling, althans voor overheid en onderwijs) komt 8 maal 'weleens' voor: het wordt dus tijd dat GB het woord nu ook in de Woordenlijst Nederlandse Taal, het Groene Boekje, opneemt! 2020: OK. Als we daar dan bijvoegen het 'weleens' uit VD: 1) te eniger tijd, een keer, 2) een enkele maal, soms, is het klip-en-klaar dat 'weleens' hier aan elkaar moest. Voor alle duidelijkheid: de schrijfwijze 'wel eens' is niet helemaal uitgesloten – in contrastief gebruik, waar 'wel eens' tegenover 'niet eens' staat en bijvoorbeeld in de zin: "Vader was het niet eens met me, moeder was het wel eens met me." Zie over deze kwestie ook:
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1534
Eerlijkheidshalve moet daarbij worden vastgesteld dat GB 'weleens' en 'wel eens' als gelijkwaardig beschouwt!
B. In een ander dictee (Papendrecht) kwam voorje-van-het. Dat is fout: het moet zonder streepjes. Nergens in VD komt dat voor. Wel in lemma 'alles': het allerbeste, je van het, in lemma 'het': dat is je van het, in lemma 'je': jé van hét (het beste wat er is, maar let op: in de nieuwste online-VD zijn die accenttekens verdwenen!). Er is dus geen enkele reden voor die koppeltekens en in een dictee zijn ze dus ook echt fout. Ook binnen een Latijnse en een Duitse uitdrukking kwam nog 'je van het' voor, maar beide uitdrukkingen zijn in de nieuwe online-VD gesneuveld …
C. Soms kom je een twijfelgeval tegen: 'van jongs af' en 'van jongs af aan' zijn allebei goed: je moet dan natuurlijk opschrijven wat er voorgelezen wordt.
D. Niet zo ernstig, maar wel fout: 'opz'n elfendertigst' moet 'op zijn elfendertigst' zijn. Zowel GB als VD hebben 'zijn'. De doorgewinterde dicteeër komt dan in gewetensnood: schrijf ik 'zijn' (zo moet het immers, met de kans dat zijn 'z'n' fout gerekend wordt), of 'z'n'? Ikzelf zou het laatste doen en heb vaak meegemaakt dat de jury, met het probleem geconfronteerd, beide vormen goed rekende.
Ezelsbrug: 11 lijkt op ij van zijn!
E. Vervolgens weer een twijfelgeval: hybrideauto. In GB is hybride: 1) znw. bastaard, meervoud hybriden, 2) znw. – zonder toevoeging al – fiets (of, voeg ik toe: auto – VD bevestigt dat!), meervoud hybrides en 3) bnw. Kijken we in VD, dan treffen we diezelfde zaken aan en verder: hybrideauto, hybridecamera en hybridefiets. De keuze tussen de schrijfwijzen 'aaneen' en 'los' lijkt moeilijk, maar is dat volgens mij niet. Ik schrijf 'hybride auto' als de klemtoon op 'auto' valt (hybride als bnw.) en 'hybrideauto' als de klemtoon op 'hybride' (samenstelling van twee znw.) valt.
F. Ten slotte nog een fout. In het dictee kwam voor "Funshoppen was een van zijn favoriete hobby's." De accenttekens (uitspraaktekens) op 'één' mag je (in een dictee!) alleen zetten als ze echt nodig zijn. In dit geval kan je geen 'uhn' lezen en moeten accenten dus – zeker te weten – achterwege blijven.
Ditjes en datjes (5)
A. Er was nog iets in Zutphen: zin 3 begon met ' Hoewel deze Hanzestad
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1534
Eerlijkheidshalve moet daarbij worden vastgesteld dat GB 'weleens' en 'wel eens' als gelijkwaardig beschouwt!
B. In een ander dictee (Papendrecht) kwam voor
C. Soms kom je een twijfelgeval tegen: 'van jongs af' en 'van jongs af aan' zijn allebei goed: je moet dan natuurlijk opschrijven wat er voorgelezen wordt.
D. Niet zo ernstig, maar wel fout: 'op
Ezelsbrug: 11 lijkt op ij van zijn!
E. Vervolgens weer een twijfelgeval: hybrideauto. In GB is hybride: 1) znw. bastaard, meervoud hybriden, 2) znw. – zonder toevoeging al – fiets (of, voeg ik toe: auto – VD bevestigt dat!), meervoud hybrides en 3) bnw. Kijken we in VD, dan treffen we diezelfde zaken aan en verder: hybrideauto, hybridecamera en hybridefiets. De keuze tussen de schrijfwijzen 'aaneen' en 'los' lijkt moeilijk, maar is dat volgens mij niet. Ik schrijf 'hybride auto' als de klemtoon op 'auto' valt (hybride als bnw.) en 'hybrideauto' als de klemtoon op 'hybride' (samenstelling van twee znw.) valt.
F. Ten slotte nog een fout. In het dictee kwam voor "Funshoppen was een van zijn favoriete hobby's." De accenttekens (uitspraaktekens) op 'één' mag je (in een dictee!) alleen zetten als ze echt nodig zijn. In dit geval kan je geen 'uhn' lezen en moeten accenten dus – zeker te weten – achterwege blijven.
0380 Dictee woensdag 26 nov 2014 (3): dictee Ditjes en datjes (4) √
Dictee - dictees [0380]
Ditjes en datjes (4)
A. In Zutphen schrijven ze 'Torenstad' met een hoofdletter. In een toeristische folder mag dat, in een dictee niet. Ik zal uitleggen waarom (niet). Mocht 'torenstad' een unieke term zijn, specifiek als troetelnaam verzonnen door de Zutphenaren, dan was er iets voor te zeggen. Maar helaas, scheidsrechter VD beslist anders: de term 'torenstad' wordt kennelijk meer gebruikt (VD: stad met veel torens) en dus vaker gebruikt en dus met kleine letter geschreven. Nog even zoeken in VD op '*stad' en je vindt o.a.: academiestad, dogestad (Venetië), Hanzestad (eigennaam Hanze behoudt de hoofdletter), kaasstad (Alkmaar, Gouda), koekstad (Deventer), lichtstad (Parijs, Eindhoven), Maasstad (riviernaam, Rotterdam), prinsenstad (Delft), sleutelstad (Leiden), Spaarnestad (riviernaam, Haarlem), zilverstad (Schoonhoven) en Zuiderzeestad, waar er meerdere van zijn.
B. De jury aldaar had meer problemen met hoofdletters. Zo schreven ze 'Latijnse School'. Ik kan me er in dagdagelijkse teksten van alles bij voorstellen, maar in een dictee is het fout. Er waren er vele van en 'school' is gewoon een soortnaam. Ik zou dat nog niet met zo veel stelligheid beweren, ware het niet dat onze scheidsrechter (VD) me ook gelijk geeft: onder het lemma 'Latijns' lezen we gewoon het volgende: Latijnse school = school die voorbereidde voor de academische studie en waar in hoofdzaak Latijn en Grieks geleerd werd.
C. Ook bij 'Heidelberger Catechismus' deed zich dat probleem voor. 'Catechismus' is gewoon een algemeen begrip en een soortnaam, dus kleine letter. Natuurlijk mag iedereen in specifieke, bijvoorbeeld theologische verhandelingen, een hoofdletter schrijven, maar in een dictee is het fout. VD is duidelijk: catechismus = overzicht van de beginselen of voornaamste waarheden van de leer van een kerk, vroeger in de vorm van vragen en antwoorden, tegenwoordig in de vorm van korte artikelen, in de rooms-katholieke kerk uitgaand van het kerkelijk leergezag. Daarachter staan als voorbeelden: Heidelbergse, Mechelse catechismus, uiteraard dus met kleine 'c'. En dat verandert echt niet als je het bnw. 'Heidelbergse' verandert in 'Heidelberger'.
D. Ook met een koppelteken had de jury problemen: 'Sint-Walburgiskerk'. Volgens de spellingregels moet hier een koppelteken, er is echter iets anders dat prevaleert: volgens de Leidraad geldt bij eigennamen het donorprincipe (de eigenaar bepaalt zelf de naam van zijn bezit). Men zal in de 15e en 16e eeuw toch geen weet gehad hebben van de spellingregels van 1995 of 2005. De kans is dus buitengewoon groot dat de echte, oorspronkelijke naam Sint Walburgiskerk was. Op internet kom je van alles tegen, maar beslissend lijkt me wat de eigenaar zegt, en wat zie ik op de site van de plaatselijke PKN-gemeente (www.walburgiskerk.nl), jazeker: Sint Walburgiskerk, Kerkhof 3, 7201 DM Zutphen. Daarmee is het pleit voor 100% beslecht: geen koppelteken!
Ditjes en datjes (4)
A. In Zutphen schrijven ze '
B. De jury aldaar had meer problemen met hoofdletters. Zo schreven ze '
C. Ook bij '
D. Ook met een koppelteken had de jury problemen: '
Abonneren op:
Posts (Atom)