vrijdag 6 maart 2020

1838 Dictee vrijdag 06 maart 2020 (1) dictee Oefendictee maart 2020 (1) √

Dictee - dictees [1838]

Oefendictee mrt 2020 (1)

1. Vreemde eend in de bijt: kelvin (symbool K). Dat is de absolute temperatuur (symbool T) en daar hoort niet bij graden kelvin – beslist fout – maar gewoon ‘kelvin’. Je schrijft: 100 oC – mag ook zonder spatie – of 100 graden Celsius of 100o Celsius = 373 K (zonder o dus!) of 373 kelvin = 212 oF – met of zonder spatie. GB geeft bij lemma ‘kelvin’ graden kelvin, dat is echt fout (internationale afspraak) – gemeld aan GB!, maar ja, de dicteeregels zijn keihard: in GB staat nu eenmaal – fout of niet – graden kelvin en zo moet je dat dus (tot aan een eventueel komende correctie) bij een dictee schrijven: met kleine k, als is de verleiding groot om naar analogie van graden Celsius, Fahrenheit en Réaumur ook graden Kelvin te schrijven …

2. Keten, keette, gekeet is een helemaal regelmatig werkwoord. Zweten niet helemaal: naast zweten, zweette, gezweet mag als voltooid deelwoord ook: gezweten. Met *heit*: angeheitert (aangeschoten), Dichtung und Wahrheit (waarheid en fantasie vermengd), Fahrenheit (180-gradige temperatuurschaal, vb. 90 graden Fahrenheit, 90o Fahrenheit, 90 0F), heit (Bargoens: vijf, vijfde letter Hebreeuwse alfabet), heitje (kwartje = vijf stuivers, een heitje voor een karweitje – padvinders), niet in wdb.: heit en mem (vader en moeder, Fries), de klok heit negen, negen heit de klok, een heitjespiejijzer (kwartjesvinder = bedrieger die voorgeeft geld gevonden te hebben en je met valsspelen - GB ook wel los! - geld aftroggelt, klaploper), het heitres Franzosenvolk (die fransozen toch!), scheit (kruising van schaap en geit, vergelijk: gaap) en scheitrechter. Hun beider vies manquées waren het toonbeeld van glänzendes Elend. Elk jaar op 1 november valt Vrijgezellendag oftewel Single's Day.

3. Waarom is 1/4 – 1/5 precies 1/20, 1/10 – 1/11 precies 1/110, etc.? Wel, 1/n – 1/(n+1) = (n+1)/(n(n+1)) – n/(n(n+1)) = (n+1-n)/(n(n+1)) = 1/(n(n+1)). Waarom overigens die ogenschijnlijk extra haakjes in de noemer? Vroeger ging vermenigvuldigen voor delen (mijnheer van Dalen wacht op antwoord – MVDWOAmachtsverheffen, vermenigvuldigen, delen, worteltrekken, optellen en aftrekken). Toen was 16 / 4 x 2 = 16 / 8 = 2. Als je het nu op de rekenmachine doet, krijg je uit 16 / 4 x 2 = 4 x 2 = 8. M.a.w.: V gaat niet (meer) voor D, maar V en D gaan ‘van links naar rechts’. Als je toch de oude uitkomst wil hebben, moet je aan de RM (rekenmachine) voeren: 16 / (4 x 2): haakjes doorbreken de normale volgorde van de bewerkingen. Overigens was dat ‘van links naar rechts’ altijd al zo bij optellen en aftrekken: 13 – 4 + 7 was altijd al 9 + 7 = 16, en niet 13 – (4 + 7) = 13 – 11 = 2. Voor de RM kun je dus het best de gemodificeerde ezelsbrug M(VD)W(OA) gebruiken.

4. Met *thai*: (muay-)thaiboksen, pad thai (Thais gerecht), thai (restaurant, net als italiaan, griek, chinees en vietnamees = Vietnamees restaurant), Thai(lander) – manspersoon, Thai(land)se – vrouwspersoon, Thai (taal) en bnw.: Thai(land)s. De munt is de baht(s) [baat] (THB). Een Thaise ballon is een wensballon en Thaise massage is therapeutisch met yoga. Met *thay* vinden we alleen buitenbeentje hathayoga (lichaamsoefeningen, adembeheersing). Als je iemand een aar laat, een aar doet bloeden, dan ben je duidelijk met zijn aâren bezig. Alle lof en dank zij Allah: alhamdullilah. In veel cafés staan aloë’s en in andere cafeetjes aloëetjes. Die bakru is in de bakra gevaren. De buní's [tonijnen] op het buna [synthetische rubber] werden door de biná's [herten] vertrapt. Een lekkere cacciucco, dan een cappuccino en naar die mooie caccia luisteren … Zou die machiavellist van caffè macchiato's houden? Na wat cachaça speelde hij nog veel vrijer op zijn snare- of snaardrum en cajon.

5. Bij die chaitya kon je gemakkelijk chikungunya oplopen. Die chimaera (entbastaard) bleek alleen maar een chimère (hersenschim) te zijn. Voor de schrijfwijze van ‘Chroesjtsjov’ kijk je naar ‘borsjtsj’. De celeb (beroemdheid) speelde op zijn celeste [see, hemelsblauw] celesta [tsjee, klavier]. Die capoeira werkt bij hem altijd cathartisch. Leg eens uit, wie de coccejanen [see] en de koksianen [ie] waren. Zonder coërcitie vaak geen co-existentie. Kun je van een hoen met coccidiosis (dat besmet je dus met kokken of cocci, kogelbacteriën, mv. van kok of coccus) de aandoening coeliakie – glutenintolerantie – oplopen? Het was niet de daaraan voorafgaande (afko: d.a.v.) gebeurtenis, maar de daaraanvolgende (afko: dav.). Om het simpel te houden: voor dhuhr [doer, islamitisch middaggebed] mag je nu ook dohr [door] schrijven. Door de derrie kun je lopen, over een dhurrietapijt (kelim) ook.

6. De dhole gaf de geest in de dhow. VD's dyuka (bosneger) is GB's djoeka (dat lijkt fout). De donna en de doña schoffeerden, bruuskeerden, die coño [kohn-joo, schoft] van een doño [dohn-joo, baas]. Ken jij een eufemisme voor een eufonium in euphuïsme? Esofagitis krijg je aan je oesophagus (slokdarm). Na het Spaanse koude visgerecht escabeche kregen we croquembouche als nagerecht. Kun je syfilis aan je epididymis krijgen? Hij hield een eloge (lofrede, GB, VD: éloge) op dat eblouissante herdersdicht, die ecloge
[
èhk-loh-chee]. Fyofyo's moet je niet in je bed hebben. Hoe spreek je in vredesnaam futhark uit? Freekeh [frie-kuh] is onrijp geoogste en erna geroosterde tarwe. De focaccia is een platte Italiaanse broodsoort. De fikhschool, die islamitische rechtsschool, werd in de fik gestoken. De fellah (boer Egypte) versprak zich met een freudiaanse fehlleistung in het woord fettuccine (Italiaanse lintpasta). Je kunt het behoorlijk te pakken hebben met tourette, tourettesyndroom, gillesdelatourette, gillesdelatourettesyndroom of syndroom van Gilles de la Tourette.


7. Van een ginkgo oogst je geen nangka. Hij weet en wijt het echt aan gurwitschstralen. Ze zweren bij gulab jamun en golauyoek [uitspraak!]. Mao Zedong koesterde het hukou. Ze lurkten aan hun hookahs (waterpijpen). Aan de jacquard bespraken ze de werking van een jaquemart (onderdeel klok). Voorlezen uit de Thora doe je met een jad in je jat(ten). Een yurta mag je gerust joert noemen. Als je toch aan het schelden bent, vergeet dan naast die kafirs of kufar de kafri's niet! Voor SR hebben we maar even het ka'i òrgel (draaiorgel), de snèkbar (eettent) en de trùk'i pan (foodtruck) gerepeteerd. Viert die loerah ook het ketikotifeest? Onder een kameez hoort een salwar. Een khimar bedekt hoofd en boezem van moslimvrouwen.

8. Met name bij het vrijdaggebed houdt de imam voorafgaand aan de salat een preek, de khutbah. De kiyu is een leerlingengraad bij judo. Een kodkod is een nachtkat. Een koebba is de koepel van een koepelmoskee. De kafirs en kufar worden uitgescholden vanwege hun ongeloof in de islam, de koefr. Een koeswe [wih] is een anattoboom. Köfte is een Turks gerecht en de kombucha een theezwam. Korè (mv. korai) en kouros (mv. kouroi) zijn beelden van schone jonge vrouwen resp. mannen. Krawkraw [kraa] is chips van de cassave. Een krutu is een vergadering, een beraadslaging (SR). Een ksar is een versterkt woestijndorp en heeft tighremts [kasteel] en agadirs [opslagplaats]. Kukaleisi is snelkookrijst. De külliye is het bijgebouwencomplex van een moskee. Een kümbet is een vrijstaand islamitisch grafmonument. Een kutai is een hoogkijker (een vis) en de kyat [tsjaht] is de munteenheid van Myanmar (code: MMK).

 
 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten