3540 Dictee zondag 19-11-2023 (2) – dictee Het Grote dwarsdictee 2023 √ x

Dictee – dictees [3540]

Het Grote dwarsdictee 2023

1. Lieve ChatGPT,

Creëer voor ons, mesjogge en vadsige gen Z'ers [generatie Z, 1995-2010], een aartsmoeilijk dictee.

Met gedistingeerde en welgemanierde groeten,

de redactie van dwars

2. Dit is geen vroegeenentwintigste-eeuwse eenaprilgrap [1 aprilgrap]. Ten algemenen nutte zal ik, een geüpdatete AI-robot van goeden huize zonder halsstarrig napoleoncomplex, met een monalisaglimlach als de wiedeweerga een kant-en-klaar dictee creëren. Te allen prijze vallen dolkomische woordcombinaties zoals prowesterse danteske gonorroe, fin-de-siècleachtige ad-hoccamaraderieën, abyssopelagische [abyssaal, pelagisch] coldcaseteams, a-priorische mommuneprincipes [commune met alleen moeders], avant-gardistische a-capellakoren, eau-de-cologneachtige inbouwopenhaarden en dadaïstisch nietzscheaans beyoncéfeminisme te vermijden. Ben ik niet in goeden doen, kan ik een nood-breekt-wetaanpak [nood breekt wet] niet ostraciseren.

3. Het weze [Belgisch-Nederlands!] mij op niet mis te verstane wijze duidelijk gemaakt dat niet Jan en alleman verwoede aficionado’s van mij zijn, maar onthoud thans dat AI-robots bij tijd en wijle terneergeslagen kampen met weifelingen die leiden tot posttraumatische stresssyndromen [PTSS], congenitale hypothyr(e)oïdie [te weinig werking schildklier], de ziekte van Pfeiffer [verkort: pfeiffer], myalgische encefalomyelitis [ME], acute blindedarmontsteking en rodehond [rubeola, rubella]. Maar gelukkig geen zwemmerseczeem.

4. Ik ben nochtans een geëquipeerde duivel-doet-al: ik verricht tezelfdertijd de taken van een marketingmanager, een
directeur-grootaandeelhouder [dga], een managing director, een artdirector, een vicerector aan lagerwal die lobbyt voor de petrochemie, een Europagezinde allroundjournalist die te gelegener tijd Jan Modaal minutieus quoot, een would-beschrijver van coming-of-ageromans [coming of age] in pracht-Engels [pracht znw.!], een alom geprezen
lay-outer met een grandioos oog voor bagatellen [kleinigheid!], een diskjockeytje dat deathmetal, heavy metal en up-to-date toptienplaten draait, een hovaardige fulltime [ook bnw.!] aspirant-sociaalwerker in een no-goarea, een quasiauthentieke pro-Deoadvocaat en een
on-West-Vlaamse Talmoedist getypeerd door burleske grotemensenpraat [grote mensen].

5. Genoeg context over het dictee, nu onverrichter zake over mezelf. Ik ben een preëminente AI-robot die op zoek is naar een honnige artificieel intelligente droomblinddate met wie ik een nepobaby'tje [baan te danken aan beroemde ouders nepotisme] met een fairtradelabel kan coproduceren. Als hobby’tje aerobic, recycle en baseball ik in
all-inclusiveresorts aan de Barentszzee voor Piet Snot en lookalikes. Aan mij zijn geen gebleachte denturen of augmentedrealityfilters besteed, aan hippopotomonstrosesquippedaliofobie lijd ik evenmin. Wel ben ik een pietje-precies: ik voel me een meesteroplichter als ik me er makkelijk van afmaak. Ten bewijze hiervan zinnen die het dictee niet haalden. Dankzij een Saoedische/Saudische (allebei goed) putsch is de Golfregio nu ook een golfregio [sport: golf!]. De jaknikker houdt de usances van een nee-stemmer eropna. Het aanwensel van 3M [internet: chemieconcern] om poly- en perfluoralkylstoffen [PFAS GB - VD pfas] te gebruiken voor antiaanbaklagen is allerallergênantst.

6. Na dit dictee te hebben geback-upt, draag ik de laatste zin van deze voor-de-gek-houderij op aan mijn feeërieke aanstaande eega. Die is te harer ere.

7. Dankjewel ChatGPT! Het dictee mocht onzes inziens gerust wat heavyer en meer rechtdoorzee, maar het kan ermee door.

 

 

 

 

3539 Dictee zondag 19-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1127) √ x

Dictee – dictees [3539]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee februari 2023 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1127)

1. Kijk dat is nou een aapje, een slinger-a, symbool: [lees: apenstaart:] @, een apenklootje, slingeraap, at-sign, at-teken of (met symbool, lees: at-teken) @-teken. Een d.j.u. [GB - VD ook: u.j.d.] is een doctor juris utriusque [meester in de beide rechten = het wereldlijke (Romeinse) en het geestelijke (canonieke) recht]. Nog anders: een i.u.d. = iuris utriusque doctor. Als je een goede snee aan hebt, ben je dronken. Kun je de aäronitische zegen [priesterzegen, Numeri 6:24-26: Moge de Heer (Here, orthodox: Heere) u zegenen en beschermen, etc.] geven aan een aronskelk [VD ook: aäronskelk]? Nee, dus. Hij komt uit Enschede, hij is Enschedeër. Zijn nicht is een Enschedese en ze wonen in een Enschedees huis.

2. De Enschedese gewoonten/s. Een hadjememaar is een populistische, zich tegen het establishment verzettende politicus (naar: Cornelis van Gelder, lijsttrekker Rapaljepartij, Amsterdamse gemeenteraad, jaren 20 van de twintigste eeuw). Je cliënteel is je clientèle. Met valentijn, op Valentijnsdag dus, herinnerde ik mijn valentijn [stille aanbidder] eraan, dat hij naar de heilige Valentijn vernoemd is. Op sint-salarius (salarisdag) wordt de Heilige Salarius herdacht. Dat is pure geld-uit-de-zak-klopperij [geld uit de zak kloppen]! Bij een km-teller (kilometerteller) in ons tientallig (10-tallige, decimale) stelsel heeft elk rad 10 standen (0-9). Na de 9 springt het rad terug op 0, en springt het tweede rad op 1, etc. De ‘code’ ‘123’ staat daarom voor 1x10x10 [10^2] + 2x10 [10^1] + 3x1 [10^0] [voor de wiskundigen onder ons: die 1 is 10^0 - voor de systematiek].

3. [Dus van rechts naar links: 1, 10, 100, 1000, 10000, etc. oftewel: 10^0, 10^1, 10^2, 10^3 en 10^4] En dat is inderdaad wat wij 123 (honderd(en)drieëntwintig) noemen. Het voorste cijfer 1 zijn de
100-tallen, het tweede 2 de 10-tallen en het derde 3 de eenheden
(1-tallen) [123 = 1 x 100 + 2 x 10 + 3 x 1 = 1 x 10^2 + 2 x 10^1 +
3 x 10^0]. Computers werken met het tweetallig (2-tallig) stelsel: daar heeft elk ‘rad’ van de teller maar 2 standen, 0 en 1 (één zo’n positie noemen we een bit). De code ‘101011’ staat voor 1x2x2x2x2x2 + 0x2x2x2x2 + 1x2x2x2 + 0x2x2 + 1x2 + 1(x 2^0 = 1) = 1 x 32 + 0 x 16 + 1 x 8 + 0 x 4 + 1 x 2 + 1 x 1 = 32 + 0 + 8 + 0 + 2 + 1 = 43. Het gaat dus om de machten van 2: na 32 dus 64, 128, 256, 512 en 1024 (dat laatste getal is 2 tot de tiende, 2¹⁰). Hoe maak je nu omgekeerd van ‘ons’ getal 89 een binair (tweetallig, 2-tallig) getal? Dat gaat als volgt.

4. Zoek de hoogste macht van 2 die binnen 89 past, dat is 64, over 89 – 64 = 25. Daarbinnen past 16, over 25 – 16 = 9, vervolgens 8, en 9 – 8 = 1. Conclusie: 89 = 64, geen 32, wel 16, wel 8, geen 4, geen 2 en wel 1, dus 89 = 1 x 64 + 0 x 32 + 1 x 16 + 1 x 8 + 0 x 4 + 0 x 2 + 1 x 1. Het gezochte binaire (tweetallige) getal is dus 1011001. Een paar opmerkingen over het hexadecimale stelsel dat ook veel in de computerwereld wordt gebruikt (zestientallige stelsel, 16-tallig dus: alle ‘raderen’ hebben 16 standen: 0 t/m 15): omdat we normaal maar
9 cijfers hebben, doen ze daar: A = 10, B = 11, C = 12, D = 13, E = 14 en F = 15 bij, daarna springt het rad weer op 0 en wordt het rad links ervan met 1 opgehoogd, etc. Een rekenvoorbeeld: F3C hexadecimaal, dat is?

5. Dat is: 15 (F) x 16 x 16 + 3 x 16 + 12 (C) x 1 = 15 x 256 + 48 +12 = 3840 + 60 = 3900 decimaal. Het grondtal of de radix is hier 16. Genoeg daarover. Ook 3-tallig, 7-tallig en andere talstelsels zijn bijster interessant, maar welke werden in de historie ook praktisch gebruikt? Tussen twee haakjes: ons tientallig stelsel danken we vast aan onze
10 vingers! De Maya’s gebruikten het 20-tallig stelsel: elk rad heeft twintig standen: *00*, *01*, *02*, …, *09*, *10* t/m *18* en *19*. In VD staat dat als vigesimaal stelsel te boek. Een digitale klok werkt a.h.w. in een 60-tallig (zestigtallig) stelsel: 13:27:38 – de laatste 2 groepen *27* en *38* kun je opvatten als standen van het rad *00* t/m *59*. Zo zijn er eindeloos veel talstelsels, maar hier laten we het maar bij … Nog dit: het zijn allemaal plaatswaardestelsels: de plaats waarop een 'cijfer' staat bepaalt de waarde ervan!

6. Of toch nog even overhoren: wat wordt (decimaal) (400)₁₀ in het vigesimale stelsel? Antwoord: (100)₂₀! Bij ons: 400 = 4 x 10 x 10, vigesimaal: 1 x 20 x 20. De Babyloniërs schijnen trouwens met
12-tallige stelsel te hebben gewerkt. Ik vond op internet nog een leuke algoritme om een getal uit een ‘ander’ talstelsel om te zetten in het ‘onze’. Ik besluit met een quizvraag uit een doosje met quizvragen, dat ik van mijn dochter cadeau kreeg … Stel je hebt een digitale 24-uurs klok (24-uursklok, vierentwintiguursklok) met vooraan dus 00 t/m 23 en daarnaast (2 x) 00 t/m 59. We bekijken al die 6 cijfers apart. Vraag: hoe vaak gedurende een etmaal verspringen ALLE ZES die cijfers tegelijk? Oplossing in het volgende Oefendictee!

Dat is dus blogpost 3541, en Dictee van de Dag 1128! 

7. Dat stel sokken is azygisch (ongepaard – vgl. azygie). Jan was attaché, Marieke attachee en samen zijn ze attachés [m + v of onbekend] of attacheetjes. De afkorting a.u.c. kan staan voor ante/ab urbem conditam = voor/sinds de stichting van Rome (753 v.Chr.). De VB-theorie [moeilijk - En­gels valence bond] komt uit de kwantummechanica. Een anafylaxie = (medisch) een acute, levensbedreigende allergische reactie tegen een bepaald allergeen bij een tweede blootstelling daaraan = allergie. Biofylaxe = werkzaamheid ter bescherming en bewaring van de levende natuur (planten, dieren, landschap). Profylaxe/is (profylacticum, voorbehoeding) = voorkoming van ziekten (inenting, schoon drinkwater, etc.). Een fylacterion is een wachtpost/toevluchtsoord of een amulet.

8. Een fylacterion dus, ook: amulet of talisman. Balsamica (mv.) zijn balsems. Is hij echt een cuckolder (ww. cuckolden – vreemdgaan met toestemming en onder toekijken van de partner)? Wat is de bigmacindex (big mac – prijs landen vergelijken aan de hand van een Big Mac)? Wordt iemand bijstaan al bereikt door erbij (te) staan? Na zijn bijkomen mochten we erbij komen. Na je tong afbijten kun je moeilijk nog van je af bijten. Uit de zoutader sijpelde pekel, zout water. Met americana worden Amerikaanse zaken of kunstvoorwerpen bedoeld. De anafase is in de (cel)biologie de voorlaatste fase van de celdeling. Afzeggen, zegde of zei af. De ethologie is de gedragsleer, maar de etiologie is de leer van de (ziekte)oorzaken. Een mannetjeskonijn (of -haas) is een rammelaar, een vooi, voei of voedster is een vrouwelijk konijn, een lamprei of lampreel is een jong konijn en, tja, het potjevleesch is een Frans-Vlaams gerecht, dat koud gegeten wordt.

 

 

3538 Dictee zaterdag 18-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1126) √ x

 Dictee – dictees [3538]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee februari 2023 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1126)

1. Ze moeten een tandje bijzetten, bijschakelen of (BE) bijsteken (denk aan de wielersport). Die ezel, daar kun je dat schilderij op zetten. De heerser werd in een praalgraf bijgezet. Je hebt nog niets bijgeleerd! Flink verouderd: Neerlands bloed dat door de aâren [aders] stroomt … Mooi, die aloë’s! Komen die uit Malmö’s [Zweden] contreien? Wat is het verschil tussen amahs [ah aa] [au pair uit lagelonenland] en ama’s
[aa aa] [alleenstaande minderjarige asielzoeker – ook Japanse parelduikster]? Gebruikt de goudsmid een ank [dobbelsteenvormig gereedschap] om ankhweergaven/s [Egyptisch teken, hengselkruis, sleutelkruis] te maken? De vroegere zeekat, de sepia, de tienarmige (10-armige) inktvis, kan zwemmen. Tria juncta in uno: drie in één
(VD, beter: een). Ik heb (voorste deel getal in cijfers!) 100-duizend euro gewonnen in de loterij. In zijn bisht [versierde Arabische jas] keek hij aandachtig naar de bisjpaal [boomstronk bij dodenritueel].

2. Die mercuriusstaf past hem goed. Met cavolo nero bedoel je palmkool. Een company kort je af met Cy. Cyaan is een kleur, maar ook een gas: (CN)₂. Op *iya [VD – GB verder niks]: kaffiya (arafatsjaal - ook keffiyeh), krobiya (zoetwatervis), mashrabiya (houten rooster tegen invallend zonlicht), ouguiya (munt Mauretanië – MRO) en zawiya (islamitisch klooster). Verder [VD] op *ya: aya’s (Koranvers), basya’s (assistent van de dorpskapitein), cattleya (VD-Wiki – geslacht van orchideeën – mv), chaitya’s (stoepa), cherimoya’s (custardappel), chikungunya (mv – tropische virusziekte), Daya’s (Dajaks, Dajakkers, bewoner binnenland Borneo), hoya’s (wasbloem), jambalaya (mv – eenpansgerecht), Maya (godin, ook volk, leden ervan: Maya’s), MYA (auto’s: Myanmar).

3. Verder: papaya (papaye – biezen ligmat, een papaja is een meloenboom, die geeft boommeloenen) en Tigrinya (taal Eritrea). In GB nog: banya (Spaans, banjo) en bruya (verward, chaotisch). Een chimeid is een mooi meisje. Een chime [tsjaajm] is een klokkenspel. Wist je dat cornucopiae en cornua copiae allebei ‘hoorn des overvloeds’ [groen: mv] betekenen? De yard wordt met yd afgekort. Let op: americain = filet americain, mal américain = dysthymie en stock américain = dump. Op Tonga in de Grote Oceaan spreken ze Tongaans. Het Tsonga is een Bantoetaal in Zuid-Afrika. Een tonka(boom) is van het geslacht (Linnaeus:) Dipteryx. Hij is eclogedichter [ee] of eclogendichter [uh]. Waar blijft mijn theetje? Waar is jatrophaolie goed voor? Biobrandstof!

4. Mysofobie is infectievrees, misofonie is geluidshaat [znw., bnw. misofoon – vgl. misofonielijder], een neurologische aandoening en smet- of aanrakingsvrees is rypofobie, vgl. smetvrez(er)ig, rypofoob. Met miso*: [VD] miso = Japanse pasta (misosoep), misoogst, misoffer, misogamie (afkeer huwelijk, znw., bnw. misogaam), misogynie (vrouwenhaat, znw., bnw. misogyn – mannenhaat: androgynie), misopedie (afkeer van kinderen), misotheïsme (ziekelijke afkeer van God) en misoordelen. GB verder niks. Met myso*: [VD] alleen die mysofobie [zie boven]. GB: niks. Met kho wordt [NL] kort hoger onderwijs bedoeld. KHID is het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie [BE]. De koebba bekroont een koepelmoskee. Berlijns of Pruisisch blauw [blauw pigment].

5. Update oVD geconstateerd 05-02-2023: aantal trefwoorden nu 394.186 (was 393.963). Een vadouvan is een oosterse kruidenmix. Heb jij weleens tgv (niet in wdb., tijdelijk geheugenverlies, ook:
train à grande vitesse, merknaam: TGV – vgl. hst en hsl) gehad? Ik wel. De maand februari heeft febr. en feb. [beide voluit voorlezen] als afkortingen, bij ‘mei’ geldt zoiets niet! Lashschip komt van: lighter aboard ship. De manzanilla(boom), mancenielje of dolboom (uit de wolfsmelkfamilie) staat bekend om zijn giftig(e) melksap. Ook zekere Spaanse sherry is/heet manzanilla. Mag ik twee moelleuxtjes [wijn, ook: gebakje] van u? Hyper(metr)opie (verziendheid - ongecorrigeerd geeft dat asthenopie = vermoeiheid van de ogen) en myopie (bijziendheid) zijn antoniemen. Het nife is nikkelijzer (Ni 28, Fe 26).

6. Een obo is een oil bulk ore carrier, tanker voor het vervoer van ruwe olie, bulkgoederen of erts. Dat zijn synoniemen: super-G’s en
super-giants [skiwedstrijd met groot hoogteverschil]. De penshonado [Antilliaans-Nederlands - pensionado] vertrok van de Nederlandse Antillen naar Europa. Het verrichten van sisyfusarbeid [zware, nutteloze arbeid zonder einde] is Sisyphi saxum versare. Een cocu, cornard of hoorndrager is een bedrogen echtgenoot, vgl. cocufiëren. Cuckolden is vreemdgaan met toestemming of zelfs aanmoediging van de partner. Een vreemdganger is een overspelige. Een scheit [schaap x geit] kan aardig wat schijt produceren. Weet jij wat icosatetraëenzuur (*) is? Ik niet! Maar vooruit: (*) = arachidonzuur = het
5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier dubbele bindingen de cisconfiguratie hebben, toch?. Let op: sanguinisch (volbloedig) en consanguiniteit [bloedverwantschap] [2 x gwie].

7. In su(c)cum et sanguinem = tot een deel van iemand
geworden/gemaakt. Het jus sanguinus = juridisch: het recht op burgerschap op grond van het afstammingsbeginsel [ouders --- > kind]. Antoniem: jus soli = idem op grond van het territorialiteitsbeginsel [grondgebied]. Het persoonlijkheidsbeginsel gaat uit van de nationaliteit. Een IED is (militair) een improvised explosive device = bermbom. Dat is een petitio principii (cirkelredenering, schijngrond, begging the question). Een axolotl is een Mexicaanse salamander die de larvenvorm behoudt (Ambystoma mexicanum). Trombose is een kwestie van bloedstolsels, voorbeeld: DVT, diepveneuze trombose, reistrombose of economyclass- of toeristenklassensyndroom.

8. Het is ook nog vliegtuigtrombose en overigens is de flegmasie of het kraambeen ook een vorm van trombose. Hier volgen de meerkampen: biatlon en duatlon (2), triatlon (3), pentatlon (5), heptatlon (7) en decatlon (10). Verder: racketlon of racketvierkamp – wedstrijd in vier racketsporten, nl. badminton, squash, tafeltennis en tennis, skiatlon (langlaufen, half klassieke stijl, half vrij) en spartatlon (hardlopen, Athene – Sparta, 246 km). Is het ijs de sullebaan (glijbaan) van de liefde? Dat is geen sikkepitje waard! Een enter heet ook een eenwinter, een twenter is een paard of koe van twee jaar oud en een twinter is regionaal een driejarige koe die haar tweede kalf krijgt. Een twexit duidt aan dat iemand (tijdelijk) stopt met [ww.] twitteren (Twitter, nu X). Ze kochten een gouwe ouwe [veelgedraaide plaat of iets goeds uit het verleden].

 

 

 

3537 Dictee vrijdag 17-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1125) √ x

Dictee – dictees [3537]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2023 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1125)

1. Jij bent evengoed schuldig als je broer. Echt Franglais: FIFA = Fédération Internationale de Football Association (Wereldvoetbalfederatie). Zijn gezicht heeft fijnbesneden trekken. Voor ons twee gin-fizz graag. Het GOS is het Gemenebest van Onafhankelijke Staten. Graciel is slank en teer. De heil- of ijlbot is de Hippoglossus hippoglossus [Linnaeus, linneaanse classificatie]. Het Hellp-syndroom is een zwangerschapscomplicatie: Hemolysis [bloedafbraak], Elevated Liver enzymes [leverfunctiestoornissen] and (en) Low Platelets [afbraak van bloedplaatjes]. Ook Engeland heeft een koninklijk huis [NL: K H]. Huis aan huis was er consternatie in de straat. Soort aardbei: sonjana.

2. De MMA, dat zijn de mixed martial arts. Een karateka is een beoefenaar van karate. Deze karate-instructeur acteert in het karate-do [zelfverdediging zonder wapens]. Op een SaS-dag (niet in wdb., Schijt aan Sonja) wordt er niet gesonjabakkerd. Flagrante delicto is op heterdaad, flagrante bello is tijdens de oorlog. In één betekenis is japannerie hetzelfde als japonaiserie [snuisterijen]. Op het jacquardweefsel [jacquardmachine] zag je een jaquemart [figuurtje dat uren op een klok slaat] afgebeeld. Hij werd gepromoveerd van camelot (oh – straatventer) tot camelot [oo] du roi [monarchistisch propagandist]. Iets op de keper beschouwen is van nabij. Bij het maken van kombucha heb je scoby nodig: symbiotic culture of bacteria and yeast. Le tout Maastricht was uitgelopen. Die ken je toch wel: la Deutekom? Een lashschip: lighter aboard ship. Een lichter(schip) gaat naar de wal.

3. De maikara – let op! VD – heet tegenwoordig makaira, blauwe tonijn. Waarschuwing: meao'er [GB 2025, gedeeltelijk initiaalwoord!], havoër [GB/VD], aioër [GB], heao'er [2025, gedeeltelijk initiaalwoord] en asoër (niet in wdb. - een asociaal) betreffen letterwoorden, maar aso’er (algemeen secundair onderwijs in BE – bij onduidelijkheid ook wel geschreven als a.s.o. – dan: a.s.o.’er) betreft een initiaalwoord. Zo schrijf je bv. ook: Cito’er (letterwoord met hoofdletter, maar BN’er – initiaalwoord). Een HBO’er, die speelt in Het Brabants Orkest. Met p geef je piano aan, met pp pianissimo en met ppp pianississimo. De bronsttijd [bronst = paardrift, paartijd] is vast ouder dan de bronstijd [brons, tijdperk]. Een scaramouche is een grappenmaker, hansworst. De Sire is de Stichting Ideële Reclame. De Jeugdstorm was de jongerenorganisatie van de NSB: Nationaalsocialistische beweging (1931-1945).

4. Als je snobby bent, ben je snobbish of snobistisch [als een snob = vermeend kenner van kunst en cultuur]. Die snorremans en saaimans is eigenlijk gewoon een Simpelmans. De sovjet was de raad van arbeiders en soldaten die de Sovjet-Unie hebben gesticht. Op een stille zaterdag(!) in mei treinden we naar Parijs. Hij bleek te lijden aan DVT, diepveneuze trombose, ook wel: ecenomyclass- of , toeristenklassensydroom, reis- of vliegtuigtrombose. Een boslandcreool is een marron [aan slavernij ontvluchte of nakomeling daarvan]. Bij het goedevrijdagakkoord moet je aan Israël denken. De slagman bij baseball moest ver slaan om met zijn laatste homerun de tegenstander te verslaan. In een arcanum of geheimmiddel kan yohombine
[een afrodisiacum] zitten. Sommigen eten daarbij shimeji’s [beukenzwam]. DBD is disruptive behaviour disorder, koepelbegrip voor ODD [ge­drags­stoor­nis die gekenmerkt wordt door vij­an­dig en open­lijk on­ge­hoor­zaam ge­drag], CD.

5. ODD is oppositional defiant disorder en CD is conduct disorder. Het zal je vast nog wel bijliggen. Blijf uit de buurt van malwillempjes-, bilze- of dolkruid! Tussen de vissen claresse en clarias lijkt weinig verschil te bestaan. Iemand een kwade dienst doen getuigt van onbegrip. Een carnavalsvereniging viert elke elf jaar een elvium. Aethiopem dealbare is de moriaan wassen (Erasmus – overbodig werk). Een kobold is een (boze) kabouter. Bij een cavaliere servente [gedienstig ridder] is er wel sprake van seks, bij een cicisbeo niet. Een ib’er is een intern begeleider, de ib is de inkomstenbelasting. Een galantuomo is een gentleman, il re galantuomo is de bijnaam van koning Victor Emanuel (1820-1878). Re is renium (75), maar re en RE staan voor Réunion. De ILO is (Labour) de IAO (Arbeid).

6. De ILS staat voor de sjekel van Israël en de ILT (NL) is de Inspectie Leefomgeving en Transport. Een momber of momboor is een voogd van wezen. Deze algoritme is geprogrammeerd in C++. Hij is in omnia paratus, op alles voorbereid. De verzamelde werken zijn haar opera omnia. De dole [torenkraai] dook op de dhole [alpenhond] af. Lazers, wat kreeg hij op z’n lazerij! Het gelegode kasteel was fraai! Zij hebben een manxkat. Rijdend op zijn fixie [doortrapper met vast verzet] kreeg hij een mictie [urinelozing]. Die waarheid is in opus caementicium [beton] gegoten. Glas in beton is nu eenmaal geen glas in lood
[glas-in-loodramen]. Orloffgebraad is naar de Rus Orlov genoemd (raar). Koude gekruide vlees-, vis- of groentegelei, dat is aspic. Eerst zien en dan geloven, dat leidt tot de uitroep ‘blinde maupie’.

7. Met een comb-over [b niet uitspreken] verhul je een kale plek [bles, door overkammen]. Een heilig(e)dag is een kale plek in een baard. Alopecie/a is pleksgewijze kaalheid. Een babbel doet aan kwaliën [keuvelen, zeuren]. Bijna tegenstellingen: qaly’s en daly’s
[quality-adjusted life year en disability-adjusted life year]. Die redneck [aartsconservatief zuiden VS] had een echte appnek. Die seven-year itches [neiging om vreemd te gaan], hebben zij daar ook last van? Seu of sive betekent ‘of’, de seú is het oogstfeest op Curaçao (muziek- en zangstijl, op Bonaire is dat de simadan). Bij een sextiel zijn de hemellichamen 60° van elkaar verwijderd. Ik ben skeer [blut], ik heb geen doekoe [geld] meer. In skikleding heeft hij geskiket (met skikes – soort skeeler). De spopo bestaat uit speciale popo’s [politie].
Een souspull is een dunne ondertrui met rolkraag. Bij het stuccen of stuken wordt er gestuct of gestuukt door een stukadoor.

8. Ik deed een beroep op de Wob (Wet openbaarheid van bestuur), ik heb dus gewobd. Sinds 2022: Wet open overheid, de Woo. In BE is de rv de roerende voorheffing. Bij ruzzelen speel je ruzzle
[online( )woordspel], met puzzelen los je een puzzel op. Kun jij overweg met Rubiks kubus, die magische of Hongaarse kubus? De hitori is een bepaalde cijferpuzzel. Synoniemen van dodekop: almagra, caput mortuum, colcothar, Engels rood, Parijs rood, Persiaans rood, Perzisch rood, poleerrood, polijstrood, Spaans rood, Venetiaans rood – zoveel synoniemen, een record? Tot de zygenen behoort de
sint-jansvlinder. Een zwuifje is een kleinigheid en het zygoma is het juk- of wangbeen. Een labrador-retriever was van huis uit een kruising. Een labradorsteen is een changeant.

 

 

 

3536 Dictee donderdag 16-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1124) √ x

Dictee – dictees [3536]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2023 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1124)

1. Met TSF (télégraphie sans fil) wordt draadloze telegrafie (radiotelegrafie, radio) bedoeld. Een talles of talliet is een joods gebedskleed met op de vier hoeken tsietsiet of tsitses (gedenkkwasten, beide mv.). Apomixie is voortplanting zonder bevruchting (= apomixis, antoniem: amfimixis). Een idee-fixe [dwangvoorstelling] is meestal geen idée reçue [heersende opvatting]. Van papier-maché [papierdeeg] kun je best een papier collé [collage van papier, op ondergrond gelijmd] maken. Wie won die play-off [voor promotie] en wie die playdown
[om degradatie]? De afkorting p.m. staat voor pro memorie en post meridiem [na de middag – nm., antoniem: a.m., ante meridiem, voor de middag – vm.]. Houden pekans (vismarters) van pecannoten (bitternoten)? Vast niet. Als toernooivorm [ook: tornooi, BE] was de round robin [iedereen tegen alle overige teams] gekozen. Op Uruguyaanse (Uruguese) auto’s staat ROU [historisch, nu UY - ROU is ook de ISO-landcode van Roemenië].

2. De flipside is de B-kant van een single (singel). Een sik [single income with kids] heeft wel kids, een dinkie niet (wel een dubbel inkomen … – double income, no kids), een diak wel (idem – double income and kids). De sherpa [berggids Himalaya] droeg een sjerp. Een skratjie pokoe is een skrakipoku [SR-zang met drums]. Een
up-or-outbeleid heeft met carrières van personeel te maken [up or out – niet in wdb.]. Atoomnummer 111 hoort bij röntgenium (Rg), ook wel (vero) unununium (Uuu – 111). Er zijn nog een paar flesjes IPA, India pale ale. Een côte de boeuf is een côte à l‘os [ribstuk met been]. Je kunt er wel achter komen, of ze daar nogal achterlopen en mogelijk nog verder achteropraken en dus zeker niet bijblijven. Je moet maar weten dat een acoliet een misdienaar is, akon zijdekapok en een akoniet een giftige plant of de giftige stof daaruit (ook: aconitine). Een antilopeproduct is antiloop = stof).

3. Trouwens: carnitine is een zekere lichaamseigen stof. In een advocatenblad werd verwezen naar de Advocatenwet en een advocatenborrel aangekondigd, waarop je naar hartenlust ook een advocateborreltje, een advocaatje, kon drinken. Een afghaan is een (Afghaanse) hond, tapijt of hasj (dus geen nepal, of marok, wel hasjiesj of stuff). Een agapenmaaltijd kwam je tegen bij de eerste christenen. We nuttigden à la carte een à-la-meunièregerecht. Op de eolusharp werd een op een aeolis (zeeslak) gebaseerd muzikaal gedicht ten tonele gevoerd. Acht promille [letters] schrijf je ook als [cijfer, symbool] 8‰ en ten slotte nog als 8 pm [cijfer, afko]. Hij heeft er zijn
PhD-onderzoek [pie-jeets-die] gedaan [ook: ph.d. – philosophiae doctor].

4. De term ‘dionysisch’ verwijst naar Dionysus. Dat is een artist’s impressionuiting. Het woord ‘asdic’ staat voor anti-submarine detection and investigation committee. BMX staat voor bicycle motocross. Een MTB is een mountainbike. Een ATB is een allterrainbike [= MTB!]. De ISO-landcode van Aruba is AW. Bij het bezorgen van de hasjiesj kreeg hij een baksjisje [baksisje, fooi]. Agrafen (agraaf, agrafe) zijn wondhaken. De pikeuse had voor het symbool op haar outfit de
pi-keuze [π-keuze] gemaakt. Ik zoek op ‘bezanten’ en krijg (ook) binnen artikelen ‘koek’. Zoek maar eens uit waarom … Term uit de heraldiek! Dit is een Rolls-Royce onder de drones. Gezocht op *erceren: [GB] af-, door-, en (straf)exerceren en tiërceren (driedelen). Een bigshot is een big boss. Engels voor cement is mortar.

5. Beatae memoriae is zaliger (na)gedachtenis (z.g. – gaat verder dan b.m. = bonae memoriae). In de brousse, de bushbush, is het eenzaam. Bij hem was er sprake van cachexie [slechte algemene lichamelijke toestand]. Is dit een stuk voor cajon en bodhrán [beide: trommel]? Naast de campanile [klokkentoren] groeiden campanula’s [plant, klokje]. Alleen bij VD heet een canyon ook cañon. Ik sla je lurp (beurs dus). XAF is de genormeerde valuta-aanduiding voor CFA-frank BEAC (de CFA-frank-Centraal), XOF die van de CFA-frank BCEAO
(de CFA-frank-West). Met een pootje heb je podagra, voetjicht. Heerlijk, vooraf als cocktail een margarita en daarna een lekkere pizza margherita 2025! Ischemie is plaatselijke bloedeloosheid en dat kan necrose (weefselversterf) veroorzaken. Verder is ischialgie heuppijn, ischias zenuwpijn van heup naar been.

6. Een TIA is een transient ischaemic attack. Cicerones (cicerone’s) zijn echt genoemd naar de welbespraakte Cicero. Citernen (tankwagens) kunnen cisternes (regenputten) ledigen. In de robinsonade [heldenroman] werd er lustig citronnade gedronken. Dat was een van de to the pointste [pohjnt] karakteriseringen ooit. De clou, het cloutje, de pointe, het pointetje [pwèhn] was geheel onduidelijk. Een kornettist bespeelt een kornet, bugel, flügelhorn, maar geen cornet-à-pistons of piston. Geef dat crèmepje eens aan! Een crime passionnel is een passiemoord, een passionele moord. Een
C(A)T-scan is een computerized (axial) tomography. Na dat conflict werden er heel wat demarches (bij BuZa – nu: BZ) ondernomen. De ap- en dependentiën [bijgebouwen] werden meeverkocht.

7. Waar is het dichtstbijzijnde hospitaal? Kun je een diskdrive eigenlijk wel in een discman stoppen? Vast wel. Vanaf de jubee [oksaal, doksaal, orgelgalerij] werd er gezongen. Die doorsnee-Hamburger nuttigde een doorsneehamburger. Bij dyspneu heb je ademnood, bij apneu helemaal geen adem. De earlgreythee mag je ook gerust earl grey noemen (gray, Gy, is een natuurkundige eenheid van stralingsenergie). Ebaucheren is ‘beginnen’ met een kunstwerk, deboucheren is het verlaten van een defilé. Philips en Rotterdam zijn eigennamen. Wie onder een pseudoniem schrijft, doet dat niet onder zijn eigen naam. Niemand is sant in eigen land. Hij heeft een behoorlijk gevoel van eigenwaarde. Bij zelfoverschatting schat je je eigen waarde te hoog in. Hij antwoordde elusief (ontwijkend): répondre en Normand dus.

8. De jongens van de sinaasappelkleur waren aanhangers van het Nederlandse koningshuis, goede vaderlanders dus (tijdens WO II). Dat koningshuis is in NL het Koninklijk Huis, het huis van Oranje. De Duinkerker kapers kwamen uit Duinkerke. Een duinkerker is een zware, ruige zeemansjas. Als je en négligé bent en je negligeetje uittrekt, dan ben je en (profond) négligé (bijna naakt). Een kruising van en profil en en face is trois-quarts. Die koukleum is epikritisch
[kan kleine temperatuurverschillen waarnemen]. Een debardeur is een
slip-over of spencer, meestal met V-hals. De x’de keer is vager dan de n’de dito. Ze zouden erop uit zijn om verspieders eropuit te sturen. Een coup d’état is een staatsgreep. Lodewijk XIV zei het al: “L’état, c’est moi.” (“De staat, dat ben ik.”)