3309 Dictee zaterdag 10-06-2023 (3) – dictee Dictee ANV 2023 √

Dictee – dictees [3309]

Dictee ANV 2023

Het verhaal van de Lage Landen [= België en Nederland] (auteur: Jeroen van Heemskerck Düker)

1. Alleen tv’loze hesychasten [monnik, Grieks-katholieke kerk, contemplatie] zullen gemist hebben dat na het verhaal van Nederland ook dat van Vlaanderen is verfilmd. De waarom-vraag van die nieuwe reeks blijft onbeantwoord. Natuurlijk zijn er verschillen tussen een chichi [bekakte] madam uit Zottegem en een bekakte douairière [weduwe van adellijken huize] uit ’s-Hertogenbosch. Nochtans onderscheidt de jeugdige fierljepper [polsstokverspringen] uit Pingjum zich veel duidelijker van de adellijke herenboer uit het nabijgelegen Franeker. Dus waarom dat wij-zij-denken? Wordt je door die polariserende docudrama’s niet de kop gek gemaakt?

2. Het verhaal van onze postglaciale contreien kan alleen integraal verteld worden. Onze scheiding is immers nog geen tweehonderd jaar oud. Het welvarende Brugge zette zich in de late middeleeuwen af tegen de Hanzesteden in het noorden. Na de rooftochten van Spaanse arkebussiers [soldaat met haakbus – uitspraak uh-sier, ook: arkebusier – uitspraak uu-zier], hongersnoden en E. coli-epidemieën waren de rollen omgedraaid: dankzij evacués [m/v onbekend] uit de sinjorenstad [Antwerpen] bloeiden Leiden en Amsterdam, terwijl de Vlaamse steden kampten met teruggang. Maar dankzij de globalisering zijn die discrepanties [onderlinge afwijking] inmiddels vrijwel te verwaarlozen.

3. Alla, het janhagel in pakweg Heist-op-den-Berg zit nog steeds niet massaal aan de rauweandijviestamppot, net zomin als de gemiddelde West-Fries zich frequent waagt aan paling in ’t groen met een lambiekske [zeker Belgisch bier] ernaast. En de spreker van Verkavelingsvlaams heeft nog altijd moeite de Mokumer te verstaan, als die het heeft over ‘een tiesjebof [lang en lelijk persoon] die zich maar beter wejiewerig [wieberig] kan maken’. De Vlaamse die een tas omkiepert over haar kleed kan rekenen op onbegrip van de Hollander. Maar in de meeste grote steden zijn de gelijkenissen juist treffend. Zowel in Gent als in Groningen zijn de babyccino’s [kinderkoffie] en hummushapjes [puree van gekookte kikkererwten] niet aan te slepen. Jongeren spreken er hun eigen patois [jargon, volkstaal]. In beide steden kun je horen dat ‘die cisman [cisgender man] lekker gechild [relaxen] heeft met zijn skere [skeer = eigenaardig] screenager’ [kind opgegroeid in de tijd van televisie, beeldcultuur en multimedia].

4. Kortom, de producenten creëren een niet-bestaande decalage [kloof] tussen Nederland en Vlaanderen. Als ANV'ers [Algemeen-Nederlands Verbond] zouden wij zeggen: houd de rug recht en wees trots op ons bangelijke volk! Of eh … moeten we dat precies niet zeggen?

Rein: nulfouter; ik kende alle woorden en uitdrukkingen.

 

 

3308 Dictee zaterdag 10-06-2023 (2) – dictee Dictee Vertaalacademie Maastricht 2023 √

Dictee – dictees [3308]

Dictee Vertaalacademie Maastricht 2023

Geen titel (auteur: Erik van Muiswinkel)

1. De contemporaine [hedendaags] twaalfjarige [GB, VD, beide ook: 12-jarige, dus zonder nadere spelregels allebei goed!], vaak reeds actief als semiprofessioneel gamer, appontwikkelaar, dj-boothbouwer [niet in wdb., internet: Engels booth = o.a. stand of show] of online visagievlogentrepreneur [ook: onlinevisagievlogentrepreneur – visagie = opmaken van het gezicht en entrepreneur = ondernemer – onderstreping = klemtoon!], is begiftigd met een intelligentiequotiënt [IQ] dat vaak torenhoog uitstijgt boven dat van haar verwekkers, docenten, conciërges [huisbewaarder bv. op school, custos] en amanuenses [enkelvoud, amanuensis = assistent bij proeven in laboratoria, op scholen, e.d.].

2. Het prepuberale brein wordt in Nederlandse scholen nochtans gedwongen dag in (,) dag uit de gemummificeerde encyclopedische kennis van zijn grootouders te herkauwen, bijeengeveegd in een kartonnen curriculum [ook: + vitae = levensloop] dat al eonenlang [eon = elk van de drie tijdperken van het menselijk bestaan] de bedompte moeraslucht uitwasemt van het laatnegentiende-eeuwse [GB, maar VD zeker ook: laat-19(d)e-eeuws] patriarchaat [vaderrecht].

3. Kinderen die foutloos hoofdrekenen en spellen worden toegejuicht; jonge acteurs, beeldhouwers, aquarelleerders en danstalenten van streetdance- of capoeirahuize [capoeira = Braziliaanse zelfverdedigingstechniek – vgl. van goeden huize] daarentegen worden minzaam toegeglimlacht: “Knap hoor! Nu maar weer aan het werk.”

4. En dan volgt al spoedig de markies de [d; Frans] Sade [lemma sadisme in VD] van de taal. Het dictee, volgestampt met opgedregde pyjama’s, niet-bestaande kofschepen of bromvliegzwanen, fascinerende zee-egels en ontplofte quasars [onzichtbaar sterachtig object in de ruimte – QSO – quasi-stellar object].

5. Dit alles niet uit enthousiaste nieuwsgierigheid naar de pijlers onder genoemde fenomenen, maar uitsluitend veroorzaakt door gênante [schaamtelijke] controlezucht en taalregelneverij, gefossiliseerde [fossielen] educatieve eigenschappen die hopelijk nog deze eeuw goeddeels weggeëbd [ww. wegebben] zullen zijn.

6. Onze razend moderne [los: in wdb. bv. razendsnel en razend dol, maar razend modern aaneen staat niet in de wdb.] maatschappij met haar hightechinfrastructuur [ook: hightech infrastructuur] en informatietsunami’s [tsunami = vloedgolf t.g.v. aardbeving], bedreigd door Russische en andersoortige trollen [boze geest op internet], artificiële [kunstmatige] intelligentie [AI] en gevaarlijke filippica’s [strafrede] van fake politici [bnw. nep, ook: fakepolitici, dan fake = znw.], vraagt om scherp denkende en snel handelende burgers, die hun beste jeugdjaren niet zouden moeten verbeuzelen met wrakkige spellinghindernisbanen.

 

 

 

3307 Dictee zaterdag 10-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (965) √

Dictee – dictees [3307]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2017 (6), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (965)

Oefendictee december 2017 (6)

1. Worden espadrilles [linnen schoen met touwzool, sandaal] nog steeds gedragen? Een hutteriet [hernhutter, persoon, Moravische broeder] eet graag hernhuttertjes [zeker zandgebakje]. Een hodegetria [ee] is een Maria-icoon. Het lambdacisme is een stamelgebrek [de l voor de r zeggen] en een lykantroop is een weerwolf. Een nosocomium is een hospitaal. Het diaconium en de prothesis vormen de pastophoria [zekere ruimten in de vroegchristelijke of Byzantijnse kerk, soms met verdieping]. Het empyreum [ee] is de hemel. De meeste woorden hiervoor komen uit het Byzantijns-Grieks. Ik zocht naar de Comédie-Française en het Théâtre-Français, maar vond de Académie française. De aio [assistent in opleiding, nu: promovendus] nam afscheid met de afscheidsgroet 'ayó', terwijl de aytkanti [lederschildpad] toekeek. De Deux-aesbijbel is de Bijbel van deux aes [met een kanttekening bij Nehemia 3:5b]. Zouden de Moravische, Boheemse, Zeister broeders, de hernhutters, weet hebben van de tiende-eeuwse (10e-eeuwse, 10de-eeuwse) Loutere Broeders [school van islamitische filosofen – 10e eeuw]? Die handige harry's kickten op haar harries [borsten]. Een botol tjebok is een fles water voor de billen- op een wc. Zijn die engelsebollen lekkerder dan die Bossche bollen, of zullen we de berlinerbollen nemen? Met zijn bootee [laars] schopte hij schandelijk en schandalig tegen haar booty [vrouwelijk achterwerk].

2. Een camperaar [met camper] kampeert [in tent] niet. Met veel kapsones maakte hij capties [kahp-sie – tegenstribbelen]. De gitarron [Midden- en Zuid-Amerikaanse basgitaar] wordt bespeeld door mariachi's [maa-rie-aht-tsjie], Mexicaanse straatmuzikanten. Wie ME [myalgische encefalomyelitis] heeft, is volgens GB een cvs-patiënt [VD: CVS]. Een chuchubi [tsjoe-tsjoe-bie] is een Antilliaanse spotlijster. Ook Chroesjtsjov hield wel van borsjtsjsoep. In Gallië werden ze toentertijd (ook: toendertijd) gallisch van de galloways [vleesrund, natuurgebieden] en de Dougalls sternen [ook: sterns]. Een glatik is een rijstvogel of -diefje. Je wist dat bombazijn fustein [met linnen schering en katoenen inslag] is? Je kunt daar de malste [mals] en verste [vers] gerechten kopen. Met een croftybom [flessenbom, doe-het-zelfbom met gootsteenontstopper] kan de gootsteen ontploffen. IS [ISIS] of Daesh heeft nu ook een uitspraak: daa-èhsj. Zie je die dhimmi's [scheldnaam niet-moslims] de shimmy dansen? De dieperik in gaan is zoiets als de bietenberg opgaan. Ik douch: ik sta onder de douche.

3. Een echinacea is een zonnehoed (plant!). Zo'n eva [extern verzelfstandigd agentschap] in BE zal niet met eva's [evangelische jongeren] bemand (en bevrouwd) zijn. Eerstvolgende is ev., elektronvolt is eV, en volgende is e.v., electric vehicle is EV en alhier (in deze stad) is E.V. (en ville). Glazuur is verglaassel. Hij beheerst het Franglais en het Dunglish. Die coq-à-l'âne kun je rustig galimatias [beide: wartaal] noemen. Is er verschil tussen gros-de-Tours en
-de-Naples? Alleen de plaats van herkomst! Is de graafschaderegeling al gereed? Ze zaten elkaar te guetteren [geen u uitspreken – beloeren, bespieden]. De halfopen [bnw.] deur stond half open (bijw.!). Bij een jan-contant is het handje contantje en Jantje Contantje [contant betalen, boter bij de vis]. H- en LDL [dubieus, beter: HDL en LDL] betreft cholesterol [HDL: high-density lipoprotein, goed cholesterol, L = dito low] , H- en LDPE [beter: HDPE en LDPE] betreft polyethyleen [HDPE: high density polyethylene, hogedichtheidpolyethyleen, L = dito low]. Die hoogtezonnenstraling werd hem te veel. Wij wilden de haven inroeien, maar moesten naast de wind ook tegen de stroom in roeien [adverso flumine niti]. Spim is spam in instant messaging (IM). Een instantcamera [instant camera] is een directklaarcamera, een
kant-en-klaarcamera. Klopt dat wel: 'jüdische Selbsthass' zo schrijven? Ja, wel Joodse volk, maar het betreft een Duits(!) bnw.! De keiisten (stratenmakers) werkten stevig door.

4. In BE is het KISS het Kandidateninformatie- en Selectiesysteem. Het jus criminale is het strafrecht, een crimiclown is een horrorclown. Er gingen heel wat lady's naar de ladies' night. Zij liggen in lepeltjeshouding, lepeltje-lepeltje. De lebaal [dikke paling] in de moutketel [basis voor bier] was leblam en leplazarus. De kamerpalm komt van het Lord Howe-eiland. De scouting is door Lord Robert Baden-Powell gesticht. Ik zag, dat hij luit speelde. De luit klonk luid en was dus luid klinkend, ook: helderklinkend. Een manamaopleiding is een master-na-masteropleiding [net zo: banaba, vergelijk ook: banama en manaba]. Een Manxe kat is een manxkat. Een condottiere voerde de huursoldaten aan. Ik was meteen klaarwakker. Beste mattie [vriend], wat moet jij nu toch met die mati [lesbienne]? Het wondere verhaal over die medieval [mèh-die-jie-vuhl – muziek op middeleeuwse muziek geïnspireerd popgenre] was in het lettertype Hollandse mediëval
[mee-die-jee-vahl] gezet. De mindervalide kwam met minder valide argumenten. Je zult monsieur Prudhomme (Joseph Prudhomme) maar als prud'homme [vertrouwensman] hebben ... Vergelijk Monsieur Calicot [VD?], monsieur de Paris en monsieur Jourdain. Neenee, ik wil geen nee-neesticker.

5. Hij volhardt in het nietsdoen: niets doen dan luieren. Breng je uit die onsbelang [buurtwinkel] even de boodschappen mee? Hij woont tenden [aan het eind van] de straat. Hij had iets overdresseds [te formeel gekleed]. Freerunning wordt ook wel parkour genoemd [parcours met hindernissen in de stad, de vrije natuur of indoor afleggen]. Pas op voor zo'n cybernantroop [cybernetisch bestuurde robot]. Bij 'zijn voetbalschoenen in de wilgen hangen' is er sprake van een troop (trope – stijlleer: metafoor in figuurlijke betekenis). Een zoötroop is een fenakistiscoop [optisch apparaat met draaischijf] waarbij door een trommel wordt gekeken. De paratroepers daalden te midden van de felgekleurde troepialen [spreeuwachtigen]. Er zijn pecannoten bij de pecco(thee) (pekoe). Een pennerecept [mv.] is voor Italiaanse buisjespasta. Die peronisten [Perón] lijden vast niet aan pyrronisme [Pyrrho: twijfel aan alles om de waarheid te vinden]. De popo [jongerentaal: politie] is meestal niet poop [populair], popiejopies [is populair] zijn wel popi [geforceerd populair]. De precieuses [damesgezelschap Parijs 17e eeuw], dat waren geen religieuzes. Hè, eindelijk 'procrustesbed' goed geschreven. Rust maar lekker uit op de récamier [rustbank]! Van kroet of crude [ruwe olie] kun je geen crudités [voorgerecht van rauwe en geblancheerde – enkele minuten opkoken – groenten] maken. De paladijnen, de ridders van de Tafelronde, waren de ridders van de ronde tafel.

6. Na het rummikub heb je gerummikupt, na het kubbspel gekubd. Rrrt, GB heeft VD ingehaald! In de safesexcampagne wordt er op safe sex, veilige seks, aangedrongen. Jammer, hij liet de scag [SR-heroïne] in het crag [schelpgrind] vallen. Een schotsbonte ruit is van Schots bont gemaakt. Ze dansten de jig, de horlepiep. De Schotse drie [een dans] is de écossaise. De DAB is de digital audio broadcasting (digitale radio). Heb je de carmagnole weleens gedanst? Bailefunk
[bahj-luh-fuhnk] wordt ook favela- of riofunk genoemd. De gigue
[zjie-guh g van goal] is een oude Engelse dans. Die sjaak-afhaak
[niet-nagekomen afspraak, ook: als eerste van feestje weg] was de sjaak [pineut]! Sjahids zijn martelaren voor Allah. Een fabliau wordt ook wel boerde of sproke [kleine humoristische vertelling] genoemd. De term (speed)pedelec komt van pedal electric cycle [speedbike]. De spetsnaz is een sabotage-eenheid van het Russische leger. Ken je het peddelsurfen? Dat is suppen of SUP: stand up paddle surfing. Wist je, dat je de wijn(stok) syrah ook shiraz mag noemen? Ik doe aan [het] tai chi en tae-bo: ik tai-chi [ww.] en tae-bo. Heb jij weleens getae-bood?

7. Een tapa op een stukje brood is een pincho [hapje]. Een tapassistent serveert geen tapa's (tapas – maar tapt). De tefffoerage verliep niet naar wens. Als je het niet vaak schrijft, lijd je aan schrijfwijzenverlies [geen n uitspreken] bij teriyaki, sukiyaki en teppanyaki. In de kweek met chijl (chylus – vet met lymfe) en chijm (chymus – spijsbrij maag) bleek tijm [plant, keukenkruid] te zitten. Dat woord is toch niet te schrijven: trùk'i pan (mobiele snackbar)? In BE kun je vanop een balkon toekijken. Een foodie lijdt aan voedisme [gericht zijn op lekker eten en drinken]. In de Wall Street weten ze alles van het wallstreetkapitalisme [VD: Angelsaksisch, aandeelhouders centraal]. Wat, drinkt zij een whico [longdrink van cola met een scheut whisky]? Volgt na een wheelie [voorwiel omhoog] meestal een stoppy [achterwiel]? Gezellig, als een jan-weetal [2023] en een lijsje-weetal [betweter, mv.] een tweetal vormen? Geloof het of niet: van GB mogen wauwfactor en wowfactor allebei [VD: alleen wow]! Ik heb een x-aantal blunders gemaakt: het waren er x zoveel. Zo'n zoön politikon [politiek dier, ook politikon zoön] zal toch wel policor [BE ook: poco, politiek correct] zijn? De Zuidas vindt men in Amsterdam, net als de Noord/Zuidlijn, een zekere noord-zuidverbinding.

 

 

3306 Dictee vrijdag 09-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (964) √

Dictee – dictees [3306]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2017 (5), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (964)

070 Oefendictee december 2017 (5)

1. Mag ik nog een sjampie [champagne, sjampoepel]? Houden sjappies (sjappietouwers – ruwe klant) van sjappie hendele mendele (hutspot – Chopin, Händel, Mendelssohn)? Hij droeg een skai broek (skaibroek). Dat was nou echt een cabaretierssketch. Gaan we skateboarden of skeetschieten? De skrakipoku (skratjie pokoe) is de voorloper van creools-Surinaamse kaseko [dansmuziek]. De arrensledehond werd moe. Met slicks [gladde banden] spinde hij in het slik. Makkelijk, zo'n sleutel-op-de-deur [bnw. = sleutelklaar] huis. Het beslote [sloot] weiland was nog drassig. Is slowen in slow motion dansen? Ja: slijpen. Een mitella [draagdoek] heet [medisch] ook wel: sling. Slurry is schlamm [kolenslik. steenkool in water]. Smishingfraude [smishen] gaat met een link aan een sms. 's Morgens vroeg bedacht hij al dat hij morgenvroeg naar de dokter moet. Ook Sneeuwwitje dronk graag een sneeuwwitje [glas limonade met bier]. Een snoge [synagoge] is van een Portugees-israëlitische gemeente. Zit je vaak op zo'n sociaalnetwerksite? De sociaalzwakkeren moeten het vaak ontgelden, ook bij de sociale werkplaats en in de sociale werkvoorziening. Het socialmediabeleid moet om.

2. Met social profit wordt de socialprofitsector bedoeld. Waar is dat soja-eiwit? Hij runt een speciaalzaak voor speciaalbieren. Heb je die Spielbergfilm gezien? Zij spinsden [aasden] op die job [baan]. Waar zijn mijn spitzen [balletschoenen met harde neus]? En waar is mijn fingerspitzengefühl [vingertoppengevoel]? Is een splitlevelwoning hetzelfde als een split level [bnw.] woning? Ja. Dat was een splitsecondbeslissing: die werd in een split second genomen. Zijn spondengenote gaf niet thuis. Een chimère is een hersenschim. Gnocchi [njoh-kie, ook wel: gnoh-kie] is een entremetstje [tussengerecht]. Met stamina wordt uithoudings- of weerstandsvermogen bedoeld. Hij frequenteert staminees, cafés. Het was er stamp- en stampvol. H5N1 [het vogelgriepvirus] sloeg weer toe: standstill [geen veevervoer]. Een voorbeeld van een standaardtaal is het Standaardnederlands. Fluitend, stans pede in uno [zonder enige inspanning, met het grootste gemak], slaagde hij. Een stance is een stanza [couplet, strofe], een seguidilla een Spaanse stanza of ook volksdans.

3. Opa krijgt een sta-opstoel. Hij heeft zijn statenbijbel [boek(je)] altijd bij zich. De medische status quo is de status praesens. Ik steengril [ww.] vaak op de steengrill [znw.]. Een stèle (GB ook: stele) is een pilaar. De militair was met bren(gun) [lichte mitrailleur] en sten(gun) [machinepistool] bewapend. Het stèrevolume [n/s] is een kubieke meter (ruimtemeter, ook: wisse, symbool: S of st). Deze STER-reclame [Stichting Etherreclame] is abject [verwerpelijk, volstrekt verachtelijk]. Met een stijltang kun je haar stylen [en met een steiltang krullend haar ontkrullen]. Je moet die room eerst stijfkloppen [stijfslaan]. Je kent de stilton, die Engelse schimmelkaas toch wel? Stoai (stoa's) zijn zuilengangen. De stop-motion is een zekere filmopnametechniek. Een stonfutu is in SR een steunpilaar. Een storyboard is een overzicht van de voor een film te draaien scènes. De vent was straal bezopen (straalbezopen) en starnakel zat (starnakelzat). Die jongeren leven straight edge [niet roken, drinken, vegetarisch, etc.]. Hij is een strenggelovig(e) man. Ik stres [ww.] me in de stress [ww.] en ben nu gestrest. Hij had het woord 'stroganoff' nodig bij zijn strofebouw. Een ijverige stud [student, studiehoofd, ook: studeerkamer] is een stuud [vaak: te ijverig].

4. Het stucwerk werd als stukwerk uitgevoerd. Met een stylo schrijf je, met een stylus raak je (het scherm) aan. Het woord van de suffragette werd door suffocatie [verstikking] gesuffoqueerd [verstikt]. Rare zin! De suisses [geen s uitspr. – BE, NL: wel?] bewaarden de orde (in de kerk). Een sukwa [oe] is een zekere plant of de vrucht ervan. Een sula [oe] is een SR-stroomversnelling of -waterval. Wist je dat een sumovrouw een rubensvrouw is [weelderig, mollig]? Was een superrib wellicht een rib van Adam, alleen een superrhib [super rigid hull inflatable boat] kan varen. Het wachten was op het moment suprême [meervoud: moment(s) suprêmes ook: supreme/suprême moment]. Een surfactant is een oppervlaktespanningsverlager. Ze droeg een swants [èh] [van oude trui gemaakte strakke broek – sweater + pants]. Swipen is 'vegen' op je tablet en swypen is 'letteren' [in tijdsvolgorde van ontstaan: alfabetisch!]. Wat zijn de verschillen tussen BIC-code [Bank Identifier Code], SWIFT-code [hetzelfde!] en IBAN-code [International Bank Account Number = idem, maar met het rekeningnummer erbij]? De syncope als taalkundige term [weglating van een letter in het midden, vb. broer i.p.v. broeder, vergelijk procope – begin: 'k was – en apocope – eind, vb. eind' i.p.v. einde] heeft maar liefst drie meervoudsvormen, welke? Deze: syncope's [ee], syncopen of syncopes [beide: uh]. Mag ik drie syrahs [ook: shirazs?] van u? Gebruik van 'kiel' voor schip is een synecdoche [deel voor geheel, als pars pro toto]. Ook bij klankkleur [geluid, oog] en klankparfum [geluid, geur] is er sprake van synesthesie [waarnemingen uit verschillende zintuigsferen]. Synergie [geheel is meer dan de aparte onderdelen] zou ik willen omschrijven als '1 + 1 = 3'.

 

 

3305 Dictee donderdag 08-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (963) √

Dictee – dictees [3305]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2017 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (963)

Oefendictee december 2017 (4)

1. De kaassoort manchego komt uit La Mancha. De op z'n Nederlands gespelde fait accompli's spraken voor zich [naast faits accomplis, nog Frans aandoend – allebei goed]. De Rode Kruismedewerkers kregen een sûreté [suur-tee] de corps (vrijgeleide). De leden van het docentenkorps geven les aan de leden van het studentencorps. Die Saks eet vaak saks (en hij speelt sax). Mag je salamblad [GB] Indonesische [ook: Indische] laurier noemen? Ja, dus. Kan port-salut [zachte trappistenkaas] ook op het brood? Ja, dus. Het samenzijn is beter dan het alleen-zijn. Een sappeur is een sappenwerker [geen n uitspr. – legt loopgraven aan]. Een sangrafu is een zekere plant en een sapakara een hagedis. Is dat daar nou een sardineblikje of een sardienenblikje [n uitspr.]? Beide! Wist je dat sawpaw [soh-poh] gewoon bapao [warm geserveerde (gestoomde) snack bestaande uit een deegrol met vlees] is? Een tegalan, tegal of ladang is een rijstveld dat hoog en droog ligt, een sawa is laag en nat. De wolf drong binnen in de schaapsstal. Aan boord gaan is scheep gaan. Geld zat, maar hij loopt toch op de schobberdebonk (hij klaploopt – niet: hij loopt klap, wel: dat hij klaploopt).

2. Deze woorden hebben volgens GB een c-cedille (*ç*): reçu [ontvangstbewijs], maçon [vrijmetselaar], aperçu [schets, resumé, rake typering], façade [schijn, rookgordijn], garçon [kelner, ober], açaibes [rijk aan vitaminen en oxidanten], cachaça [Br. sterkedrank – GB in toelichting ook wel: sterke drank], curaçao [likeur van schillen sinaasappels], Curaçaos, Française, façadisme [voorgevel van oud gebouw behouden], maçonniek [des vrijmetselaars], Provençaal [inwoner Provence], bagagereçu, commerçant [gewiekst, op winst beluste handelaar], façadebouw, remplaçant [plaatsvervanger], Brabançonne [Belgische volkslied], Provençaals, Curaçaoënaar [met kleine c... is een … je-weet-wel, u-weet-wel], façadepolitiek [etalagepolitiek], potemkinfaçade [plaats of gemeenschap die niet meer dan een façade is], salade niçoise [van tonijn, sla, gekookte aardappelen, etc.] en Provençaalse kruiden. In VD is dat niet simpel op te zoeken. Gelukkig zijn er ook nu nog Florence Nightingales [cijfert zichzelf weg]. Zij is plicht(s)bewust. Religieus kun je anti-joods zijn, qua volk anti-Joods. In BE dacht ik dat hij nog schoolliep. Een schotelvod is een vaatdoek (vadoek, schottelset, schoteldoek, potdoek, konkel, keukendoek, duizenddingendoekje). Haar schoreme [schunnig] kleding zag er niet uit. Wie uit de sidoer [joods dagelijks gebedenboek] leest, moet wel een schriftgeleerde zijn. Dat schrijfgerei geeft veel schrijfgerief. Zijn handschrift vertoont veel schrijfwijzenvariaties [geen n uitspreken]. Een auto kun je verschrotten [VD ook: verschroten]. Hij kwam schuddebuikend van de schuifaf [glijbaan] af.

3. De multiple sclerose wordt ook MS genoemd. En scoliose [zijwaartse] moet je niet verwarren met kyfose [achterwaartse verkromming wervelkolom]. De scope [reikwijdte] van die scoop [oe – opvallend bericht] was dat medici veel scopen [zoals de stethoscoop, etc.] hebben. Met scotch wordt uiteraard Schotse whisky [uit gerst –deze schrijfwijze ook de Canadese – uit mais en rogge] bedoeld [whiskey: Iers, Amerikaans]. Bij het scrabbelen speel je scrabble. Een scuba [self-contained underwater breathing apparatus] is een onderwaterapparaat. De Scythen woonden bij de Zwarte en Kaspische Zee. Meerdere fresco's heten ook freschi [muurschildering met waterverf op verse laag kalk] en meerdere secco's ook secchi [muurschildering op droge ondergrond]. Ik houd van secce wijn.
SD-kaarten [secure digital card] vindt men vaak in telefoons. De tiran ervoer secreta haec murmura vulgi [dat zachte gefluister van het volk] als storend. Een cedula of sédula [see-doe-laa] is een ID-bewijs op de Antillen [niet geschikt voor dictees: zelfde uitspraak]. In die sektarische sekte drinken ze vaak sekt [(Duitse) mousserende wijn, gemaakt volgens de méthode champenoise]. Die seksevermelding is toch overbodig? Deze senior adviseur behartigt het seniorenbeleid. Het semtex is een plofstof (voor een plofkraak). Zo'n Servisch servies vind ik mooi. Is zo'n vierparensetdans [4 parensetdans] moeilijk? De shovelbestuurder was shabby (sjofel) gekleed. Een lady shavet [scheren met een ladyshave] zich. Kan ik die shiitakes [uh] (shiitake's [ee]) eten?

4. In die short story [BE: kortverhaal, novelle, NL: kort verhaal] zat ze altijd in de shoppingmall. Wie won die showbizzquiz (showbizzkwis)? Bij een shuffle wordt er gereshuffeld. Een siamang is een soort gibbon. Het is Siberisch koud, maar dat laat me siberisch. Sicavs [BE: société d'investissement à capital variable] zijn beleggingsfondsen. De sibbenkunde [geen n uitspreken] houdt zich met familie of clan bezig. Het peilen van die sibille [raadselachtige vrouw] is een sibillijns raadsel. Een sibibusi [Sranan(g)(tongo)] is een zware bui. De sidderaal had weinig benul van het siderale jaar [sterrenjaar]. Hij sightseede bij het sightseeën. De sikhs [monotheïstische godsdienst] komen oorspronkelijk uit de Punjab. Een siksiyuru is een sjirpende cicade [ook: tsjirpen, tjirpen]. Een simadan is een oogstfeest (net als seú). De SIS-kaart verwijst naar Sociaal Informatie Systeem. Kun je de sixtijnse geschiedenis terugvinden in de Sixtijnse Kapel?

 

3304 Dictee woensdag 07-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (962) √

Dictee – dictees [3304]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2017 (3) , geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (962)

Oefendictee december 2017 (3)

1. Bij cinéma vérité [film] is er geen regie. De minute/het moment de vérité [ook: het moment of truth] is allesbepalend. Severiteit is strengheid. De vérités de Monsieur de la Palisse kennen we zo langzamerhand wel. Denk maar aan de lapalissades, waarheden als een koe. De folle du logis is een benaming van de verbeelding. De staatsraison (raison d'état) lijkt strijdig met een correcte democratie [de staat als instelling hoeft zich niet aan de zedelijke normen te houden]. Heeft die opvatting eigenlijk wel een bestaansgrond (raison d'être)? Heb je die lege coca-colafles (GB) al ingeleverd? De fraîcheur [frisheid] van de crème fraîche [zure room, BE: slagroom] viel me op. Niet te geloven: een kat aan het qatten, qat [verdovend middel] kauwen! De voorbijijlende quatter [ook: quadder, ww. quadden – naast quatten] schrok zich het leplazarus [het lebbes]. Wil je die questionnaire [vragenlijst] met menige question brûlante [brandend probleem, vraagstuk] even invullen? Hij moest op zijn qui-vive zijn om de status quo te handhaven. Ik wil heel veel; op mijn recept stond dan ook: q.v. [quantum vis, zoveel u wilt]. De prijs van die rachels [smalle planken] was een raggel [tegenvaller]. Kies random maar een cadeautje.

2. Die man met de rakhi [armband] om heeft een raki [Turkse brandewijn] besteld. Radicaalislamitisch en radicaalfeministisch gaat m.i. niet samen. Die raffinaderijinstallatie moet vernieuwd worden. Volgens de radio-omroeper doet radicchio [rode sla] hem aan een rodeslafantasietje denken. Hij verramsjte zijn bezit schaamteloos. Hoe gaat rappelleren bij biljarten [bal na stoten terug bij de twee andere]? Ratatouille noemt VD ook wel ratatoelje. Bij raspen krijg je raspsel. Ik noem dat niet razendsnel, maar razend langzaam. Geef mij maar reality-tv of een reallifesoap. Zij doen aan realpolitik. Zo'n readymade [object, zonder nadere bewerking tot kunstwerk gebombardeerd] voor die prijs? Die recente recensie was goed gerecenseerd. Zo'n rechaud [warmhouder, warmhoudplaat] kan dat idee moeilijk warm houden. Ga rechtop staan, dan sta je rechtop en ben je rechtopstaand. Uit eerbied gingen ze rechtstaan. Wat recyclebaar is, moet gerecycleerd worden.

3. De référérechter [in kort geding] is een soort referee [scheidsrechter]. Reflux [terugvloeien] naar de slokdarm is vervelend. Hij is reggaeartiest. Het Belgische Rekenhof zal wel goed kunnen rekenen (in Nederland de Algemene Rekenkamer trouwens ook). Die Rein drinkt altijd rein water. De rekwirant [eiser, reclamant] bleek een rekruut te zijn. Bij relokaliseren vindt relocatie [herallocatie] plaats. Ik kwam er par rénommee [bij toeval] achter, wat voor goede renommee [naam] hij had. Bij reologie [stromingsleer] moet ik altijd aan 'panta rhei' denken [alles stroomt], met de interpretatie van Heraclitus: "Je kunt nooit twee keer in dezelfde rivier stappen." [door het stromen is die dan anders ...]. De SR-repweek [repetitie] vind je alleen op school. De residuen [rest, overblijfsel] zijn nog aanwezig. Den Haag is onze Residentie (met zijn vele résidences). De RVD is de Rijksvoorlichtingsdienst en RWS is Rijkswaterstaat. De rijnaak vervoerde de rijnstenen over het Rijnwater. Met rips wordt ribbetjesgoed bedoeld.

4. Smaakt dat, een roggenvleugel op je roggebrood? Dat is gedrukt in het lettertype romein. Geef mij maar van die kleffe romcoms [romantische comedy]. Het woord 'rorschachtest' [inktvlekken bij de psycholoog] schrijf ik meestal fout. Hij hield ruggespraak en toonde weinig ruggengraat. In SR is een rumblestrip een verkeersdrempel. Ik zag er ruwweg tachtig (80). Zijn er Rwandezen in de zaal? Ik heb hem rut gespeeld [blut]. De RVA (Raad van Advies) vindt men op de Antillen [daar specifiek: adviesorgaan van de regering over wetgeving en bestuur], de rva (raad van advies) voornamelijk in Nederland. De rustscore was tevens de eindstand. Die russen [rechercheurs] hebben vier Russen gearresteerd. Wie hier kent het runenalfabet? Het RST is het recherchesamenwerkingsteam. Een rugbyer rugbyt. Kan een rottweiler weil hebben (de ziekte van Weil)? Hij komt vaak in de rosse buurt [prostitutie]. Borsjtsj is rodebietensoep en wordt van rode bieten gemaakt. Hij verkocht een rist [rij, reeks] ritssluitingen tegelijk. Voor ADHD (GB in toelichting ook wel adhd) [attention deficit hyperactivity disorder, ook wel geherinterpreteerd als 'alle dagen heel druk'] hebben Hollanders ritalin, Vlamingen rilatine. Voor een riks [rijksdaalder] mochten we met de riksja [licht tweewielig door één man getrokken karretje] mee. De Ridderzaal is een zaal bij het Binnenhof in Den Haag. Daar stond het publiek rijendik, wel twee rijen dik. Rime riche is rijk rijm. Het geld was ribbedebie (foetsie).

 

 

3303 Dictee dinsdag 06-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (961) √

Dictee – dictees [3303]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2017 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (961)

Oefendictee december 2017 (2)

1. Het naskhischrift was het vroegere cursieve Arabische schrift. Je schrijft 'gloeiend heet' toch wel goed? En 'kokendheet'? Ze maakte een reverence, anders gezegd: een reverentie of knicksje. Hij is groupie [trekt met muziekgroep mee], maar van wie of wat? De cesartherapeut [bewegingstherapie afwijkingen natuurlijke houding] beval als remedie caesarsalade aan. Jazeker: 36 is paar [even; 37 = onpaar = oneven]. Zou er een witte paas [Pasen] komen? Een paaslelie is een gele narcis. Een paddo is een magic mushroom (met de stoffen psilocybine en psilocine). Met veel panache (bravoure) prees hij zijn panaché [mixdrankje] als panacee [middel tegen alle kwalen] aan. Ik kan
papier-maché [papierdeeg] en papier collé [collage] nooit uit elkaar houden [zie: col]. Papegaaien is echolalie. Mijn korfbalclub houdt vrijdag weer een papierslag [inzameling]. De Papoea's hebben een Papoeaas uiterlijk. Een parabellum is een lugerpistool. Hij woont in een Paramariboos huis in Paramaribo's binnenstad. Wat houdt zo'n parisoordeel [is moeilijk: Paris moest beslissen wie van de drie godinnen de schoonste was en de gouden appel kreeg] in? Het meervoud van 'pas de deux' is 'pas de deux' (GB en VD ook: pas de deuxs). Ik denk dat die pasja's [meester over een aantal vrouwen] het Pascha [= Pesach, joods paasfeest] niet zullen vieren.

2. Een mitella [draagdoek] doe je niet om je patella [knieschijf]. Hoeveel paulijnse (paulinische) brieven zijn er in het NT [Nieuwe Testament]? Een pcb is een polychloorbifenyl. Een pay-off is een (wervende) slotzin [slagzin]. Een pegapega is op de Antillen een huisgekko. Wij noemen penshonado's gewoon pensionado's. Nogmaals: peperoni is peper en pepperoni is salami. Peprewatra is dunne pepersoep met vis of vlees. Dit bedrijf kan een perestrojka [hervormingspolitiek] best gebruiken. Ze zijn tot personae non gratae [enk.: a a] verklaard. Wat is het verschil tussen petit-beurre [rechthoekig biscuitje met gekartelde rand – mv. (s) s] en petitfour [fijn koekje of heel klein gegarneerd, opgespoten gebakje in een papieren bakje – mv. s]? Met Phagwa vieren wij het phagwafeest. Schilderde Picasso ook picassovissen [met helder kleurenpatroon]? Vast niet. Zou een piel de sapo (pie-jèhl-duh-saa-poo) [zekere meloen] lekker zijn? Piepschuim noemen ze in BE ook wel isomo. De pierewiet [grappenmaker] belandde in het pierenbad. Een yobibyte (YiB) is een yottabyte (YB). Deze stoffen moeten bijbesteld worden: dimethylether (DME), dimethylformamide (DMF), dimethyltereftalaat (DMT) en tetrahydrofuran (THF).

3. Met A.a.C. wordt anno ante Christum bedoeld, met a.C. ante Christum, met a.Chr.n. ante Christum natum, met BC before Christ, met j.v.C. jaar voor Christus en met v.C. en v.Chr. voor Christus [vgl. n.C. En n.Chr.]. De saltimbanques [kunstenmaker] hadden na hun kunstjes wel een saltimbocca (It. gerecht; alleen enkelvoud) verdiend. Ik doe aan pilates, we gaan pilatesen [oefenen lichaam en geest: adem en vloeiende bewegingen]. In moambe [Congolees gerecht] zit ook pilipili [exotische specerij van chilipeper]. Ook piment (allspice, jamaicapeper) is een specerij. VD noemt GB's pilotstudy gewoon pilootstudie of pilotstudie. Ik drink graag pina colada [cocktail van rum, kokosmelk en ananassap, veelal met ijs]. Met pinkster vieren we Pinksteren. Hij is een pip (primus inter pares) en heeft een pip (persoonlijke internetpagina). Dat zoekt die goudzoeker: een pipit (pépite = goudklomp). Pietje, ga maar pipi doen [plassen]. Een pipo gedraagt zich clownesk. De biljarter van die piqué [stoot met verticale keu] droeg een piqué vest (piquévest – zekere stof). Een piren [ie, ih] of pireng [zelfde uitspraak] is een soort van piranha. Zwemmen deed hij in een piscine [zwembad], plassen in een pissijn [urinoir]. Hij is ook pisteontwerper [n/s]. In het pittoreske dorpje nuttigde hij een pitabroodje [shoarmabroodje].

4. Een pkl-kandidaat wil pkl'er worden (praktisch kadergerichte leerweg). Een planchette ['tuh' uitspreken – klein tafeltje, 3 poten] wordt bij spiritistische seances gebruikt. Dat is overduidelijk een planken vloer (plankenvloer). Zit die planning-en-controlcyclus wel goed in elkaar? Met Luikse plaketten (plaquettes) kon je betalen [oude munt]. De plastic fles zat in een plastictas. In BE noemen ze een plastieken zak een plastiekzak. Bij het opdrinken van zijn plat water debiteerde hij heel wat platitudes [platheden]. In zijn plaid [reisdeken] zat heel wat pleet [met laagje edelmetaal overdekt] verstopt. Is het pleistoceen gesteente of pleistoceengesteente? Beide: znw., bnw., klemtoon. Is een 'oude grijsaard' een pleonasme, 'jonge grijsaard' is een contradictio in adjecto [in het toegevoegde]. De Franse Pléiade [Franse groep van zeven dichters] was een loepzuivere plejade [groep van (7) personen], die ook wel naar de Plejaden [Zevengesternte, sterrengroep] keek. Het verschil tussen een demi-plié [hielen op de grond] en een grand plié [gehurkte stand] zit 'm in de hielen. Een pluchen beer is ook een pluchebeer. Voor p.m. (pro memorie) mag je ook pm [alleen GB!] schrijven, in de betekenis post meridiem [na de middag, nm = namiddag, a.m. = ante meridiem, voor de middag, vm. = voormiddag] mag p.m. alleen. Dat is je reinste slijmjurkerij [kruiperig vleien].

5. Wist je dat een poclain een graafmachine is? Met podosiri wordt de açaipalm (of drank van de bessen ervan) bedoeld. Poeh, wat heeft die vent een poeha [drukte]. Stop met die poep-en-pieshumor! Het woord 'pogrom' wordt vaak verkeerd geschreven. Pokopoko is langzamerhand, allengs, zeg maar: poco bij poco [beetje bij beetje]. Een polak is een Poolse Jood. We gaan naar de indycarrace [type raceauto VS en Canada]. Het Politiehandvest in Suriname is ook maar een politiehandvest. Jij mag nu ponyrijden. Een poolster [gidst] poolt [treedt op als gids, niet in wdb.]. Een pope is een priester
(Russisch-orthodox). Ik heb het niet zo op die popi [populaire] popiejopies [populair iemand]. Je kunt 'popelpee' korter schrijven als 'pop-lp'. Die muziek is poppy [zeer populair en commercieel]. Van een popsicle [SR: ijslolly, waterijsje] krijg je het water in de mond. Een portal is een webportaal [startwebpagina voor een bepaald onderwerp]. Een portobello is een kastanjechampignon. Wat bij VD een
POS-apparaat is, heet bij GB een posapparaat (point of sale – betaalautomaat). Post factum is achteraf en je posterieur is je achterwerk, je kont.

6. In het post partum [na de bevalling] kun je een post-partumdepressie krijgen. Een post-mortemonderscheiding (ook: een postmortale dito) kan veelbetekenend zijn en betreft post mortem: bw.: na de dood. En let op: onbetekenend is niet veel betekenend. Een postillon d'amour is wel een heel speciale postiljon. Bijtende potas is kaliumhydroxide. Voor mij een pousse-cafeetje graag [poesje]. Een powisi is in SR een hokko (fazantachtige). Kan een PP'er [pharmacy practitioner] met een
PP-kaart gratis zorg krijgen? Als je het over ver- in veranderen hebt, is er sprake van prefigering (toevoegen van een prefix 'ver'). Een preiskoro is in SR een peuterschool. In BE prepareren ze een preparé (filet americain). De prediker predikte over Prediker (Ecclesiastes, Kohelet) 12. Je kunt niet meer zonder prepaid kaart (prepaidkaart). De redenaar had een geweldige présence [wijze van zich presenteren]. Leg die presse-papier er maar op. Eén prieel, twee priëlen. Haar
privé-uitgaven zijn veel te hoog. Hij kreeg een proces-verbaal.

7. Pro-bonowerk (werk pro bono) is ten algemenen nutte (voor het algemeen welzijn, voor de publieke zaak). Een processus (ook mv.) is een uitsteeksel van organen, met name het geraamte. Een prodowaka is een gezamenlijke wandeltocht (bij een jubileum of zo). Een pmc is een product-marktcombinatie. Die non-profitinstelling heeft alleen profi's [professionals] in dienst. Een promesse is een betalingsbelofte. Met promiscuïteit [volledig vrij seksueel verkeer] ben je promiscue. Zo'n
non-proliferatieverdrag [niet-aanvalsverdrag] over kernwapens is heel belangrijk. In BE kreeg ik een pro justitia [proces-verbaal], maar het betrof geen GAS-boete [gemeentelijke administratieve sanctie]. De prosciutto [achterham] en de prosecco [wijn] smaakten me preëminent [boven andere(n) voortreffelijk]. Dit is geen r.-k. [rooms-katholieke] maar een p.-c. school [protestants-christelijke].

8. Deze clericus leeft van zijn provenonderhoud [prove: jaarlijks inkomen uit geestelijke goederen]. Met provitamine A wordt bètacaroteen bedoeld. In SR zijn ze beducht voor een prowagen [patrouilleauto politie]. Kun je je eigen psyche [geest] in de psyché [spiegel] zien? Drie puutjes [pu = Chinese lengtemaat, 5/3 m] zijn vrijwel precies 5 meter. Een publireportage is een advertorial [advertentie in de vorm van een redactionele tekst]. De Puerto Ricaanse [VD: Porto Ricaans] inwoners hebben het moeilijk. Met een putt [golf] wil je scoren. Het pyaw is een Chinees gokspel [met loterijbriefjes]. Een pylon [afbakeningskegel] kun je rustig voor een zo'n pyloon [gedenkzuil] zetten. Pyridoxine is vitamine B6, adermine. Pyriet (zwavelkies) is geen pitriet [uitspraak ... piht]. Weer een pyrrusoverwinning ... Was het pythisch orakel te gast bij de Pythische Spelen? Een netpython wordt ook wel Schneiders python genoemd.