2834 Dictee vrijdag 29-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (649) √

Dictee – dictees [2834]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 208, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (649)

1. Een antiutopie (dystopie) is een toekomstbeeld dat het tegendeel van een utopie behelst, een anti-ideale toekomststaat. De taal van de Berbers wordt Tamazight genoemd. Een Amazigh is een lid van het Berbervolk, een volk in Noord-Afrika. De Berberssprekenden noemen zichzelf Imazighen (vrije mensen, meervoud van Amazigh). De archeo- en neofyten ['nieuwe' planten] gedijden naast elkaar. Een archimandriet is een opperabt in de Griekse kerk. Zij spraken honderduit, met zijn achttienen. Als je zoekt binnen artikelen op '*dt*' vind je onder andere: coldturkeymethode [abrupt stoppen bij afkicken], creutzfeldt-jakobsyndroom [verwant met gekkekoeienziekte], wijdte (en weidsheid), grotemensenbedtijd, hdtv (VD, GB: hd-tv), humboldtien (oxaliet, een mineraal), koudtrekken (van metaaldraad: zonder verhitting), zijn Kronstadt halen (twijfelen aan waarde politieke overtuiging), leidtoon [muziek], marylandtabak [naar: Maryland, staat USA], oldtimer [oud, goed onderhouden exemplaar van een auto (uit de jaren 10-50 – geen apostrof! – van de twintigste eeuw)], rondte en – u kent hem – de veldtjakker [kramsvogel]. De oesophagus is de slokdarm [daar kan je esofagitis aan krijgen] en fytoftora is een uiterst gevaarlijke ziekte in o.a. aardappelen en tomaten.

2. De meeste van de volgende woorden schrijf je met ph of met f: amphigouri[‘s] (nietszeggend gedicht), Aphrodite (godin), alfalfa (luzerne), catchphrase (typerende uitspraak van een stripfiguur), dauphine [vrouw dauphin, kroonprinses], filatelie, euphuïsme (gekunstelde literaire – GB ook: tt – barokstijl), graphic [getekende figuur], falangist [fascistische, extreemrechtse politieke stroming, o.a. in Spanje en Libanon], nymphe du pavé (straathoer), de pH-waarde [zuurgraad], de filosofie op het philosophicum [rooms-katholiek: opleiding na het kleinseminarie, voorafgaand aan de theologiestudie], de phone-in (radioprogramma), fylum (meervoud: fyla, stammen dierenrijk), franchiser [zelfstandige winkel in een keten], saint-émilion, saint-estèphe, saint-julien (3 wijnen), selffulfilling prophecy [voorspelling die wel uit moet komen], Efeziërs [inwoner Efeze en Bijbelboek – brief van Paulus aan ...], sint-philippuskruis [liggend Latijns - = 'gewone' – kruis], de sisyfusarbeid [zwaar, nutteloos], genoemd naar Sisyphus, sophisticated [verfijnd, geavanceerd], de wet van Murphy [alles wat mis kan gaan, gaat mis], xenofilie (liefde voor vreemdelingen), russofilie [liefde voor al wat Rus of Russisch is], trypanofobie (beklemmende vrees voor injecties), gefyrofobie (brugvrees) en aichmofobie (angst voor alles wat scherp is). Laten we ten slotte de sainte nitouche, het kruidje-roer-me-niet (ook: mij), niet vergeten.

3. Ze roepen daar wel o en a [uiting van verrukking], maar het is er altijd o zo netjes. Wist u dat oarsen boordroeien is? De obbligatopartij (obligaatpartij – kan niet weggelaten worden) ontbrak bij het concert in de oasestad. Je had guldens- en ecuobligaties. De oboe
[oo-boo-wee/wèh] d'amore is lager gestemd dan de gewone hobo. Met een obsessief-compulsieve stoornis heb je een dwangneurose. 'Och' was de koning van Bazan [tegen iemand die vaak 'och' zegt]. Het OCR-apparaat [optical character recognition] verwerkte de gescande tekst perfect. Dat octet [achttal] speelde de hele maand oktober. Zij overleden aan de od's [overdosis – e]. De odestijl is een verheven stijl, die in oden (ook: s – n uitspreken) gebruikelijk is. Tijdens zijn odyssee [langdurige en moeitevolle tocht] had hij last van odynofagie (slikpijn). Oebies zijn yams [yamswortels], de eenheid oersted, een
niet-SI-eenheid van magnetische veldsterkte, wordt aangegeven met Oe en oeds [oet] zijn Arabische luiten. Het oefen [hijgen, geluid 'oef' maken] kun je oefenen. Oesies zijn Birmaanse olifantberijders.

4. De oefenweeën werden allengs realistischer. De oemma is de wereldwijde islamistische gemeenschap. De Oekraïense Oekraïner ontmoette de twee oelama's [= alim = islamitisch rechts- en schriftgeleerde]. Oeraalse (Oeralse) talen is de samenvattende naam voor de Fins-Oegrische talen en het Samojeeds. In het oer-Hollandse woordenboek staat dat Oergermaans een taal is. De oerknaltheorie gaat over de big bang [bigbangtheorie], de Oernevel speelt daarin een rol. Met creuseteelt [n/s] heb je het over Japanse oesters. Chablis is zogeheten oesterwater, een droge witte bourgogne. De fijnproever genoot op de Dnjeproever [Oost-Europese rivier] van asperges, de kaviaar binnen de groentefamilie. Cabotage heet ook wel oevervaart [kustvaart]. Als hij geen offday heeft, wint Joost of all people het dictee in Breskens of all places. Niet elk offerfeest is het Offerfeest [islam] en niet elk offerlam is het Offerlam [Jezus Christus]. Het exclusieve gezelschap trad off Broadway op. Hun muziekboeken hadden het oblong formaat (oblongformaat = liggend). Wat staat er in het geciteerde artikel 5 octies [5e lid of punt]?

5. De obelix was obees en leed dus aan obesitas. De obi, de Japanse gordel, was niet afdoende. De obstetrix [vroedvrouw] had de aanleg van de jongen voor die ziekte al zien aankomen. Zou het een obex (impediment = beletsel voor het sacrament) kunnen zijn? Een ochèma is een astraallichaam [occultisme: tweede, etherische – vergeestelijkte – lichaam van de mens]. Een oenau is een tweetenige luiaard, dus niet die tweehandige luiaard, de mens. De muziek werd obliquus [muziek: met traps- of sprongsgewijze voortschrijding (van een partij tegenover een andere die blijft liggen)] ten gehore gebracht. De spelers waren heel obligeant (dienstvaardig). De bamaopleiding [bama =
bachelor-master(opleiding)] stelde een numerus fixus [numerus clausus: beperkt aantal studenten] in. De bankroetier had geen banktegoed meer. De bantoeïstiek bestudeert ook de Bantoetaal. Bij de barbershop zing je a capella. De baritonsaxofoon begeleidde de baritonzanger in de bar van het restaurant. In de baroktuin stond een bamboestoel. Terwijl zij aan de barre het ballet beoefende, hield hij de gitaar in zijn barrégreep [vinger over meer dan één snaar]. De barracuda's [vraatzuchtige vis] in het aquarium keken lusteloos toe. Een barouchet is een luxerijtuig (luxe rijtuig). Hier volgen enkele zaken uit cryptogrammen: 'een bedeesde familie van het T-ijzer' is de schroom (s en chroom), hyperlinks zijn 'zo ontzettend rood, dat ze blauw worden weergegeven', 'experimenteel toneel' is de try-out, een 'lievelingsnaam' is Koos en 'slakkenfamilie van de heilige eik' zijn sintels (sint en els).

 

 

2833 Dictee donderdag 28-07-2022 (3) – dictee Column Aardrijkskundige namen √

Dictee – dictees [2833]

Aardrijkskundige namen

1. Omroep Zeeland verblijdde – verblijde mag ook: verblijen en verblijden zijn allebei goed en betekenen hetzelfde! – mij met de vraag: is het een Thools onderonsje of een Tholens onderonsje? GB (gratis: www.woordenlijst.org) helpt ons niet verder, Van Dale (VD, niet gratis) een beetje: alleen lemma ‘Thools’ vinden we (Thoolser, meest Thools; betekenis: van, uit Tholen). De meest secure bron is de ANS, de Algemene Nederlandse Spraakkunst, 2 delen, pakweg 4000 pagina’s. Deze bron is overigens op internet gratis te raadplegen: googel – werkwoord googelen – op Google – eigennaam – naar het www-adres e-ans.ivdnt.org. Dit werk heeft een register van Aardrijkskundige namen. Daarin komt de plaats Tholen voor met bijvoeglijk naamwoord (bnw.) Thools en inwoner Tholenaar (niet vermeld, maar vrouw: Thoolse). Het is dus een Thools onderonsje of het Thoolse onderonsje (bnw.). Voor het bezittelijk voornaamwoord geldt hetzelfde: de Thoolse burgemeester (= van Tholen). In het algemeen: de gemeente Tholen, als instelling, organisatie ook wel: Gemeente Tholen.

2. Zeeland staat er ook in met bnw. Zeeuws en als inwoner Zeeuw (vrouw: Zeeuwse). Wel grappig, want bij Nieuw-Zeeland hoort bnw. Nieuw-Zeelandse en als inwoner Nieuw-Zeelander
(vrouw: Nieuw-Zeelandse). Nog wat voorbeelden uit de ANS: Goes, bnw. Goese (één s!) en inwoner Goesenaar (idem). Nergens in VD -naarse, dus ik denk dat de vrouw gewoon een Goese is (geen Goesenaarse). Zo ook: Terneuzen, bnw. Terneus (niet Terneuzens, een Terneus groepje mensen dus) en inwoner Terneuzenaar (voor de vrouw zou ik eerder Terneuzense kiezen dan het mogelijk betere: Terneuse). Bij Hulst mag als bnw. zowel Hulsts als Hulster – een Hulstse winkel of een Hulster winkel, inwoner Hulstenaar
(vrouw: m.i. Hulstse en niet: Hulsterse). Cadzand en Groede worden niet vermeld. Vlissingen levert geen verrassingen op: alleen mag je bij bnw. kiezen tussen Vlissings erfgoed of Vlissinger erfgoed.

3. Nu op naar Bresjes! Ik heb al eerder gemeld, dat sinds kort een Bressiaander een inwoner van Breskens is in VD, je kunt dus een Bressiaans (bnw.) feestje vieren, dunkt me. De uitdrukkingen: een Bresjes (bnw.) complot of (heel lang geleden) Bresjes’ (bezittelijk voornaamwoord, als het woord op een sisklank eindigt, niet + s, maar een apostrof!) burgemeester zijn in ieder geval niet officieel.

4. Maar ik doe ook weer niet moeilijk: hoewel niet ‘officieel’ mag je van mij best zeggen: plaats Breskens, (bnw.) een Breskense winkel, Breskens’ (bezittelijk) glorie, maar bij de inwoner loopt dat toch spaak: Breskenaar is echt fout (en Bressiaander goed). Voor de vrouw zou misschien: zij is een Breskense (naast Bressiaanse) wel kunnen ...

 

 

 

 

2832 Dictee donderdag 28-07-2022 (2) – dictee Oefendictee juni 2022 (3) √

Dictee – dictees [2832]

Oefendictee juni 2022 (3)

1. Bakso is soep met vleesballetjes, ei en mi, bakzo is een hoeveelheid kleine vis om te bakken. Zijn existentie was afhankelijk van excitantia [opwekkende middelen]. De hele modefinefleur [fine fleur, als vernederlandst beschouwd] was aanwezig. De flos is het vlossig uiteinde van bepaalde sigaren. Waar komt de uitdrukking ‘geen geld, geen zwitsers’ vandaan? Een zwitser is een (Zwitserse) huursoldaat. Een fourreur is een bontwerker. De frêle freule bezat freischwebende Intelligenz [niet primair doelgericht nadenken, ook: luchtfietserij] en behoorde tot de focolarini [gemeenschap van leken en priesters], die het ‘Werk van Maria’ deden. Is een calamondin of kalamansi, kruisingsproduct van mandarijn en kumquat, nou echt lekker? Een fylloxera is een druifluis die de wijnstok verruïneert. Zijn reactie was de bon augure, een goed voorteken.

2. In gruit [kruidenmelange] zit gagel. Op een autoped kun je autopetten. De sofer [VD - kopiist - overschrijven!] heeft een jaar geschreven aan de nieuwe thorarol. Na de solfège had je dus gesolfegieerd. Met trubbels ben je getroebleerd. Bariatrie is obesitaschirurgie. Wanneer stopte het UEFA-cuptoernooi [GB]? Voor ons drie gin-fizz graag. Verwar glycine (Gly of G) niet met glyceride
(+ n/s). Een goalgetter moet wel iets van een go-getter hebben. Een weide, het weideland of het weidelandschap, daarop laten de boeren – ze dragen vaak iets wijds – hun koeien weiden, in een weids landschap dus, met serene en gewijde rust. Tussen de sterren groeien geen sterrenetten [appel]. Ecarteren is écarté [2 personen, 32 kaarten] spelen. Een smousbaard of griffon [jachthond] is geen griff(i)oen
[grijp, grijpvogel]. Hardporno = harde porno(grafie).

3. Mooi woord: halfonderstandig = plantkunde: van een vruchtbeginsel ten dele met de kelk vergroeid en ten dele erboven uitstekend. Een heilbot mag je ook ijlbot noemen. Ze speelt het meisje dat zu haben is. Meerdere lettergrepen: syllabussen of syllabi, syllaben of syllabes. Hem trof een hard gelag, een hard lot. Leedvermaak daarover leidde tot een hard gelach. Een helmint is een helmins [ingewandsworm]. Rotwelsch is nu eenmaal geen Welsh. Op heterdaad = tijdens het plegen van een (strafbaar) feit= en flagrant délit, flagrante delicto,
in flagranti. Het IPA is het International Phonetic Alphabet [ook: India pale ale]. Een jaliefgevoel [geluksgevoel bij de derde partner] treedt op in een driehoeksverhouding. Hij houdt van jeu-de-boulen, hij is een jeu-de-boulesspeler [jeu de boules], hij jeu-de-boult vaak. Bij 'juggelen' is 'beat' weggelaten [scratchen - = een gram­mo­foon­plaat snel en rit­misch on­der de naald heen en weer be­we­gen - op de beat van muziek].

4. Wat is een T-helpercel of T-lymfocyt (ook wel: T-cel)? Me­disch: een uit de thy­mus af­kom­sti­ge lym­fo­cyt die an­ti­ge­nen her­kent en onschadelijk maakt. Wat hoort in dit rijtje niet thuis: amsoi, kaisoi, malgré soi, paksoi en tatsoi? Een cantele kan wel 34 snaren hebben. De schildersziekte – met tussen-s – is een beroepsziekte die voorkomt bij huisschilders en drukkers door het inademen van schadelijke dampen uit oplosmiddelen en die leidt tot onomkeerbaar verlies van hersenfuncties (ook: CTE = chronische toxische encefalopathie of OPS, organisch psychosyndroom). Wist je dat klip-en-klaar een germanisme is? Een chromen tafel is van Cr (chroom, 24) gemaakt. Een sbh is een stafbrevethouder. Le petit caporal is bij VD ingewisseld voor ‘de kleine Napoleon’. Miosis is mydriasis [pupilvernauwing]. Wat een gedoe, je bent terecht gekomen! Een mondop is een mandapa (bouwkunde - zuilenhal).

5. Deze oud-oudkatholiek is nu vrij-katholiek. Het woord ‘perpetuum’ is niet, ‘vacuüm’ wel ver-NL'd. Ik moet de was nog binnenhalen, wil jij het teiltje nog even binnenhalen? Die toestand blijve in statu quo, in de bestaande toestand . De ouvreuse begeleidde [geen aanvoegende wijs!] de religieuze naar haar plaats. Het is recommandabel om ‘remarquabel’ en publicabel correct te schrijven. Ze hadden al meerdere rendez-voustjes gehad, die pince-neztjesdragers. Ken je die truc (van [de] jen) [geheim van de smid]? ‘Tetterettet’ is synoniem met ‘retteketet’. Een velocipedist rijdt op een vélocipède. Hij vertelde een reuzemop over gebroken reuzenmoppen. Nieuwe update oVD geconstateerd op 10-07-2022: aantal lemma’s wordt 393.277
(was: 393.184).

6. Reintje (de Vos) en Reinaert de Vos verwijzen naar ‘Van den vos Reynaerde’. Met hoge frequentie frequenteert hij cafés. De RIAGG'er was RIAGG-cliënt of -klant bij een RIAGG-kliniek of -centrum. Dat was geen hardlopen, dat was gewoon hard lopen. Die skiester is een echte skister. Een SRBM is een short range ballistic missile (ballistisch wapen voor afstanden tot 800 km). Cs'en [cs] zijn chefs-staf, chef-stafs of chefs van staven (GB). Goed schrijven: teppanyaki, sukiyaki, teriyaki! Gedenk Brahma, Shiva en Visjnoe! De Hawaïaan en de Jamaicaan ontliepen elkaar niet veel (qua spelling). Hé poppelepee, is me dat een mooie popelpee (pop-lp)! Een velocipedist berijdt een vélocipède [velo, fiets] en bereidt dus geen maaltijden. Trikini: bh, slip, jas.

7. Een Vendéeër is een interessante Fransman. Een ofos is een opgeblazen fietsopstelstrook. Wat is juist: achenebbisj of oggenebbisj? Beide. Okkendollen bij scouts is purken [stukken snot uit de neus wegschieten]. Oliezuur is het (cis-9-)octadeceenzuur [uitspraak: s]. Oligemie [ver­min­der­de hoe­veel­heid bloed in de bloed­baan] is geen onderdeel van de chemie. Oh la la kun je ook schrijven als olala
(en omgekeerd). Beider clubs’ alv’s hebben dat besloten. De cafés zullen vollopen en vol zitten. Voor een gedeelde tramrit met je coupe soleil kun je één coupé, een coupeetje of meerdere coupés afhuren. Wil je de roerige rijing der dagen doorbreken? Die showlijders
[raar woord] leidden toen de show. GB heeft ‘kaltgesteld’ (NL), maar VD ‘kaltgestellt’ (DE). ‘Bogey’ slaat op golfen, ‘bogie’ op een loc(omotief) [draaibaar onderstel].

8. Gezocht op ‘omni*’: omnia cum Deo: bij alles rekening houdend met God, omnia fausta: alle goeds, alles wat wenselijk is, omnibus credere et nulli: allen en niemand geloven, omnibus et lippis et tonsoribus notum = lippis et tonsoribus notum: bekend bij Jan en alleman, omnibus idem: voor allen dezelfde, omni exceptione major: boven alle verdenking verheven, omni jure: met alle recht, omni mode: op elke manier, omnis homo: factotum, doeal, manusje-van-alles, omnium consensu: met aller instemming, eenstemmig, unaniem, omnium horaro homo = homo omnium horarem: aangenaam gezelschap, omnipracticus (BE): huisarts, omnipotent: alvermogend, almachtig, omnipresent: alomtegenwoordig, ubiquitair en omnivalent: voor alles geldig.

 

 

2831 Dictee donderdag 28-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (648) √

Dictee – dictees [2831]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 209, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (648)

1. Op het Tweede Groot Breskens Dictee, 13 juni A.D., anno Domini 2009, waren er helaas geen shoot-outs. De auteur geeft toch zijn bedenksels prijs, volgend jaar verzint hij wel weer nieuwe … De elf shoot-outwoorden of -uitdrukkingen voor de liefhebbers, waren: (a) beider clubs' alv's, (b) trainer-speler, (c) Johan Cruijff himself, (d) een flip-over met de nodige sheets, (e) de kleiige klei-industrie, (f) au pairs in au-pairgezinnen, (g) een gewürztraminer of een moezelwijntje, (h) vee van Laban is tuig van de richel, (i) het janhagel is overstag gegaan, (j) de captain is, nadat hij thuis onder kapitein Rondhemd gediend had, met het gft-afval mee naar kapitein Jas gegaan, (k) een oratio pro domo houden betekent prêcher pour sa paroisse [preken voor eigen parochie].

2. De elf supermoeilijke items voor de specialisten waren: (a) daar gaat(-)ie dan, dat is een enclitische uitdrukking, (b) de eagle of bogey bij het golfen en de bogie als onderstel van de locomotief, (c) whiffen, putten (een putt maken) en een hole-in-one scoren over de fairway heen, (d) tenniscourts van floid, tartan of gravel, (e) de cafés zullen vollopen en vol zitten, (f) veelvoorkomende angstkreten en gekrijt van elkaars gasten aftroggelende hotelbazen, (g) als welkomstgeschenk een coupe of coupeje champagne, (h) voor een gedeelde tramrit met je coupe soleil kun je één coupé, een coupeetje of meerdere coupés afhuren, (i) de roerige rijing der dagen doorbreken, (j) de pochhanzen, de showlijders, die leiden de show (k) de vervoeging van een der goed Nederlandse, nou ja, werkwoorden luidt: kaltstellen, stellte kalt, heeft kaltgestellt [Duitse uitspraak]! NB VD; GB heeft 'kaltgesteld' [Ned. uitspraak].

3. In het AVRO-programma 'Tussen Kunst & (en) Kitsch' werden enkele interessante termen genoemd: de neo-Louis XVI-periode [spreek uit: sèh-zuh], crinoline (hoepelrok) en lapis lazuli (lazuursteen). Lapis infernalis staat bekend als helse steen. Bij het programma 'Blokken' noteerde ik quiche lorraine, dat is quiche met spek en kaas. Verder vloog daar een smelleken (dwergvalk, leeuweriksvalk) – een roofvogel – voorbij. Een preek in de Gedächtniskirche in Berlijn suggereerde ten onrechte dat de scheldnaam 'mof' voor Duitser een letterwoord was voor 'Menschen ohne Freunde'.

4. De inquisitie, het Heilig Officie, is de Congregatie voor de geloofsleer. Het klein officie wordt in bepaalde actieve congregaties gebruikt. Was je oom nu Officier in de Orde van Oranje-Nassau? En heeft hij indertijd een officiersmes gekregen in de officiersmess? De offshore-industrie vind je buitengaats. Offtopic [niets met het onderwerp te maken], bij cricket heb je offspinners [zeker effect] en legspinners [idem]. Ofossen dienen voor fietsers (opgeblazen fietsopstelstroken). Wist de of-ofgeneratie (of/of-generatie) dat al (antoniem:
en-engeneratie – en/en-generatie)? Het ogam is het Oudiers alfabet. De missive gelastte zijn onmiddellijke terugkomst. Een ogenschaal is een Griekse drinkschaal, een kylix.

5. Helpt rode ogentroost tegen rode ogen? Welke schrijfwijze wordt meer gebruikt, oggenebbisj of achenebbisj? Wie verbindt het oginoïsme nog met de verloskundige Ogino? De ohm is de SI-eenheid [Système International d'Unités] van elektrische weerstand. De trilling vertoonde de sinusoïdevorm. De oio's [onderzoekers in opleiding] willen promoveren. Nederland kende ooit een Ministerie instelling van OK en W (Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen – gebouw met m). In België verleenden oki's (openbare kredietinstellingen) kredieten. Wat doen scouts als ze okkendollen? Antwoord: purken [stuk snot uit neus] wegschieten, duidelijk? Okra's (okers) vind je in de soep en (d)oksalen in de kerk. Volgt op een oksel-armzwaai en een oksel-nekgreep vaak een houdgreep bij het judo?

6. In Vlaanderen heet Maria-Hemelvaart ook wel
Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart. De heilige oliën worden op de vooravond van Witte Donderdag gewijd. Volgens Van Dale bevat een olie-en-azijnstel impliciet ook een peperbusje en zoutvaatje. Het werkwoord oliepeilen kan niet vervoegd worden. Een
olie-watermengsel komt als regel niet uit een oliewatermolen. De rooms-katholieke oliewijding staat ook wel bekend als chrismamis (een mis!). Het oliezuur is het cis-9-octadeceenzuur [s], een vloeibaar vetzuur dat wordt verkregen uit natuurlijke vetten en oliën.

7. Een kornak is een olifantsleider. De olifantsvogel behoorde tot de familie van de madagaskarstruisen. Oligemie is geen onderdeel van de chemie, maar duidt een verminderde hoeveelheid bloed in de bloedbaan aan. Wie kent niet het 'ollekebolleke, rubisolleke, ollekebolleke knol'? De Surinaamsen droegen hun oloysiketi's [VD: ketting]. Goethe wordt de olympiër van Weimar genoemd. De verheven dichter is even van zijn Olympus afgedaald naar het plebs. De timmerman verrinneweerde [verruïneerde] met zijn ojiefschaaf [met zeker profiel] de ogiefboog [op kruisribgewelf]. Oh la la kun je ook schrijven als olala (en omgekeerd). Olewesjolem [wijlen] Menachem Begin leeft voort in onze herinnering. Was deze klassenpatiënte, geheel gekleed in ombré [zeker weefsel], nu oligo- [zwakzinnig] dan wel schizofreen [gespleten]?

8. De FIDE, de internationale schaakfederatie, is een afkorting van Fédération Internationale des Échecs (nee, geen echecs!). Het
fideï-commis is een erfstelling over (uit) de hand. Fidelisme is hetzelfde als castroïsme [Fidel Castro, Cuba]. Zijn er nog steeds kolengestookte elektriciteitscentrales? Krijg de kolere (koleire, klere)! Omeprazol doet dienst als maagzuurremmer. De spanten van een in aanbouw zijnd schip kun je een sent omleggen (fluitje van een cent!). Het verkeer werd via een bypass omgeleid. Brengt zo'n korteomloopbos nu veel geld op? De gebeds- en toverformule der noordelijke boeddhisten en lama's is 'om mani padme hum' (niet meer in VD – ik eer de parel in de lotus). De Ommelanden zijn de landstreek die zich om de stad Groningen uitstrekt, omvattende de drie kwartieren van Hunsingo, Fivelingo en het Westerkwartier, anders gezegd: de Ommelandse gebieden.

9. Het picot (omoog) is een oogje dat aan de buitenzijde van het kantwerk is aangebracht. Veel oma's lijden aan omatitis. Dat leidt tot verregaande bemoeizucht. Een ombiliek is in de wiskunde een navelpunt. Ombrelles [vgl. umbrella's]zijn parasols. Het omein (nee, niet: o, mijn God, OMG, oh my god – GB, VD: God) is het amen van de joden. Omfalitis is navelontsteking. Omissis jocis, alle gekheid op een stokje, nu even serieus graag. De kennelijke hoofdverdachte was omni exceptione major [boven alle verdenking verheven]. Een omnis homo is een soort van factotum, een allround man [allroundman]. Omnium consensu, eenstemmig, werd de beul achteloos ter dood veroordeeld.

 

2830 Dictee woensdag 27-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (647) √

Dictee – dictees [2830]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 210, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (647)

1. De once-eenheid is het twaalfde gedeelte van het vroeger gebruikte medicinale pond. U wist, dat onchocerciasis rivierblindheid is? Wat is het nu: onconformistisch of non-conformistisch? Onze specialisten zijn on demand (op afroep) beschikbaar. Een onderbalk, een architraaf, bevindt zich onder de (het) fries. Een onderflens is het onderste gedeelte van een [kapitaal!] I-profiel [zoals L-profiel]. Onderhuids is subcutaan, hypodermaal. Waarom heet een onderdoortje ook wel een achterommetje? Waar is mijn (gele of rode) lieb? De Onderwijsraad is door de minister van Onderwijs ingesteld. De onderwijswethouder (wethouder – van – Onderwijs) van Rotterdam sprak hem daarover trouwens aan.

2. Ondeskundig is niet ter zake kundig. Een on-dit is een gerucht. Een onduline is een golvende kromme lijn waarvan de bochten elkaar zeer dicht benaderen, een slangenloop. Dat onechie [volkstaal: onecht kind, bastaard] van jullie is toch nog goed terechtgekomen. Het betreft een in onecht geboren kind. One for the road [afzakkertje, 'eentje voor onderweg'] , en hij klokte het glas jenever naar binnen. Het begrip oneirisch heeft betrekking op dromen, oneirodynieën zijn nachtmerries. Ongelijkstijligheid is heterostylie [bloemen]. Een ongeluksvogel vliegt niet, maar is een porte-malheur (onheilsbode). De Satan is de zoon der ongerechtigheid.

3. Soldaten noemen tomatenpuree een blikje ongesteld. O ja, de oneet (niet meer in VD) heet gewestelijk de lidrus. De slaaf viel bij zijn heer in ongenâ. Een  ongle-bleu is een cultuursnob. Mijn vrouw lijdt aan oniomanie, koopziekte. De onnozele Hals [betwistbaar] verkocht zijn eigen schilderij voor veel te weinig. De onnozele-kinderendag is de feestdag van Onnozele-Kinderen [kindermoord Bethlehem (VD; NBG: Betlehem)]. Een onomasticon is een naamboek. Wie aan onomatofobie [ziekelijke angst voor woorden en namen] lijdt, is zelfs bang voor de onomatopoësis [woordvorming door klanknabootsing – vb.: koekoek]. Ben je niet oprecht, dan ben je deloyaal. Met de Onoverwinnelijke Vloot bedoelen we de Spaanse Armada van 1588. Een iniquiteit is een onrechtvaardigheid.

4. Onrein is besmet, on-Reins, wat Rein niet geschreven heeft
(on-Rijns betekent dat iets niet van de Rijn is). Een tevreden roker is geen onruststoker, geen stokebrand. Voor de onzen geldt 'ons kent ons'. Die zou men Ons Heer (de heilige hostie) geven zonder biecht(en) [ziet er vroom uit, maar is dat niet]. Bij osm (ons soort mensen) [oo-wèh-sèhm] geldt de ons-kent-onssfeer. De entartete Kunst [kon niet als nazipropaganda dienen] vinden wij geen Kunst met een grote K. De Koning [grondwettelijke aanduiding] heeft het recht de Kamers der Staten-Generaal te ontbinden, dat is dan een Kamerontbinding. Hij nam voor zoete koek aan, dat ontbijtkoek als zoete koek geslikt wordt. Ontgoocheld constateerde hij dat de gegevens ontgoogeld [van: Google] waren.

5. Off the record, on the spot, on the rocks, het leven on the wild side: zwart-op-wit onthoudt wel. Ik geniet zeer van mijn DAF'je van het merk DAF. Ik heb heel wat wild gedood en de niet-sacrale beesten daarna zelf ontweid [ontweien = uitweiden!]. De kerk werd door de politie ontwijd. Waar heb je dat ontwerp van wet tot regeling van het hoger onderwijs [VD: eerst hoofdletters – 2022 oké]? Exsecratie is ontwijding. De onus probandi is de bewijslast. Hij keerde onverrichter zake terug naar de basis. De onychia is een ontsteking van weefsel rond de nagel. Onychitis is ontsteking van het nagelbed. De begrippen 'onychofagie' [nagelbijten] en 'onycholyse' [loslaten nagel] zoeke men op in de Dikke Van Dale.

6. De ring aan de hand met onyxis [dwangnagel] bevatte een onyxen steen. Houd toch op met die zotteklap, nonsens, quatsch en larie(koek). Een oogbedrieger is een trompe-l'oeil. Wat is
Onze-Lieve-Vrouwhalfoogst [15-08: Maria-Tenhemelopneming] ook weer? De nystagmus is de oog(bol)siddering (oogbeving). Het collyrium is de oogwassing. Het zal je familie maar wezen: Oom Jan (= Jan oom; Oom Jan leerde zijn neefje schaken), Ome Hein (de dood), Oom Kool, Ome Jan (= janoom, de lommerd) en ome Gevert is dood, ome Hebbert leeft nog. Een otorragie is een oorbloeding. De uitdrukking 'zijn laatste oortje [VD ook: oordje] versnoepen' komt van een oud koperen geldstuk, het oord [= oortje]. Een oorkondeboek is een charterboek, het was inzet van de bendeoorlog.

7. Op oorlogswinst (afkorting: ow) kan zelfs belasting geheven worden. Een oorlogswinstmaker is een oweeër (ow'er). Het Nederlandse RIOD is het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Oorlokken zijn peies (bij ultraorthodoxe joden). Sommige Oostenrijkers zijn het ook wel, maar een oostenrijker is een van nature vrijgevig persoon. Een oostenrijker hebben is een voordeeltje hebben. Onze oosterburen zijn de Duitsers. Hier volgt een aantal begrippen om op te zoeken in de Dikke Van Dale: de Oost (het voormalige Nederlands-Indië), de Grote Oost (oostelijk Nederlands-Indië), de Levant (zekere kusten), het Nabije en Verre Oosten, de Oostpolitiek (Ostpolitik), de Oostpriesterhulp en de oot (aat, wilde haver). De afkorting o.p. staat voor onderwijzend personeel en met O.P. [Ordo Praedicatorum] achter je naam behoor je tot de orde der dominicanen.

8. Opaline [stofnaam] wordt gemaakt uit getwijnd [ineengedraaid] cheviot [fijne Engelse wollen stof] kamgaren [van kamwol = kaardwol]. We zagen opalen [van: mineraal opaal] luchten. De Latijnse term voor 'in het aangehaalde werk' is opere citato, gedeeltelijk afgekort wordt dat op. cit. en geheel afgekort o.c. Hij stond nogal op-de-borst-klopperig voor het glas-in-loodraam. Make-up doe je op. De OPEC is de Organization of the Petroleum Exporting Countries. Ope et consilio (met raad en daad) stond zij mij als ter zake kundige terzijde. Een sloopregeling voor auto's wordt algauw een openeinderegeling. Een op-en-afrelatie heet ook wel knipperlichtrelatie. Bestaat het Openbaar Lichaam Rijnmond nog steeds?

9. De Openbaring van Johannes (Apocalyps) is een van de Bijbelboeken. Die jongen is op-en-duit (op-en-top) zijn vader. Zij droeg een paar ajour [opengewerkte] kousen. Trek je vandaag je opanken [zomerschoenen] uit Bohemen aan? Op-en-neren [plaat tegen te stutten muurwerk] worden in de bouwkunde gebruikt. Hij was op-en-top een heer. Wat bij de Fransen een opéra bouffe (opéra comique) heet, noemen de Italianen een opera buffa. De opera quae supersunt zijn alle nog bewaarde werken van een schrijver, de opera omnia zijn de gezamenlijke werken, de opera selecta zijn de uitgelezen werken. Voorbeelden van opera's zijn de opera seria's [serieus] en de grote opera's of grand(s) opéras [met koren, aria's en massascènes].

 

2829 Dictee dinsdag 26-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (646) √

Dictee – dictees [2829]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 211, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (646)

1.De [levenslang] gevangene juichte, toen hij van de opjarenstelling vernam. De dokter kon me weer aardig opkal(e)fateren. Een opkoopfonds is een private-equityfonds. Een straat opzoomeren heeft veel met opleuken te maken. Ondertussen was het weer aan het opzomeren. Opmaak kan make-up zijn maar ook lay-out
(mise-en-page). De (het) Latijnse pendant van 'bid voor ons' is 'ora pro nobis', afgekort: O.P.N. Je hebt vaste en vloeibare opodeldoc(h) (zeeppreparaten). Het was allemaal opoe Herfst in (ook: te) Rotterdam: een en al triest- of somberheid dus. De opopanax is een rotsplant en behoort tot de schermbloemenfamilie. Opossums zijn buideldieren. De orkaanschaal van Saffir-Simpson geeft de kracht van orkanen weer.

2. Die aardappel (de opperdoes) ontleent zijn naam aan Opperdoes in Noord-Holland. De Opperbouwmeester van het heelal, de Opperheer en de Opperherder, de Opperrechter, het Opperwezen en de Oppermacht zijn allen dezelfde [God]. Het opprobrium medicorum [een ziekte waartegen de medische wereld niets kan doen] is aan dokters niet besteed. Via een opril [oplopende weg] kun je een verschansing bereiken [antoniem: afril]. Het OPS, het organisch psychosyndroom, is een bepaalde hersenaandoening. Het Opsinjoorken maakt deel uit van de folklore in Mechelen. Een opsologe is een viskenster en opsonine [zekere antistof] ten slotte bereidt voor op het fagocyteren, de fagocytose [de eigenschap van bepaalde cellen om bacteriën en schadelijke stoffen te kunnen vernietigen].

3. De Opta is in Nederland de Onafhankelijke Post- en Telecommunicatieautoriteit, een zelfstandig bestuursorgaan dat toeziet op eerlijke concurrentie. Bij het opteren werd de weg opnieuw geteerd [daar was al lang voor geopteerd]. Waar opteer jij voor? Opart heet voluit optical art. Opting-out is een mogelijkheid voor bedrijven [terugtrekken uit collectieve regelingen]. Opuntia's zijn vijgencactussen. De croesus [zeer rijk man] 'leed' aan opulentie [grote rijkdom]. Een opus postumum is een nagelaten werk, het opus Dei is een koorgebed, de (het) Opus Dei is een organisatie [conservatief, katholiek, spiritueel] en een opus Herculeum is een reuzenwerk. Hüttenkäse is een op wrongel lijkende kaasmassa met weinig vet.

4. In Vlaanderen zijn opz's [oo-pee-zèht] openbare psychiatrische ziekenhuizen. In een filmvenster vindt een beeld-voor-beeldbeweging plaats. Een settopbox (opzetkast) is een decoder. Dat was een opzichzelfstaand geval. Hé, ga eens opzij. Denk je echt, dat ze ervoor opzijgaan? De spreuk van de benedictijnen sinds de late middeleeuwen is 'ora et labora' (bid en werk). Een oraison funèbre is een lijkrede. Het pythische orakel was het orakel van Delfi (te Delphi), het Delfts orakel was het epitheton voor Hugo de Groot. Het Oranje Kruis verstrekte geen gratis oranje pecco (pekoe: thee). Het huis van Oranje (de Oranjeboom) stamt oorspronkelijk uit de Franse plaats Orange (in de Provence).

5. Niet alle oranjehemden [sportploeg] zijn volgeling van de goeroe Bhagwan Shree Rajneesh. Cicero was de eerste die een oratio pro domo hield. De Willemsorde is niet de Orde van de Nederlandse Leeuw. In WO II [wee-joo-twee] was een schimpscheut: "Nieuwe Orde, lege borden". Die meid was heel ordi(nair). Het ordovicium is de tweede periode van het paleozoïcum. Het oregon [grenenhout] komt uit de gelijknamige VS-staat. Oreïd is kunstgoud. Or's kunnen olympische records zijn [ook: or = ouderraad, ondernemingsraad]. Van de orbis terrarum [landen om de Middellandse Zee, ook: wereldrond] is Rome meestal het middelpunt. De ORDU [Organisashon pa Restourashon di Unitur] is een Nederlands-Antilliaanse politieke partij. Het Latijnse 'ore rotundo' betekent: in een verzorgde, welluidende stijl, en 'ore tenus' betekent: met de mond alleen.

6. Koketteren is haantjesgedrag, het komt van het Franse woord coq (= haan). Een behaagziek meisje is een coquette (ook: kokette). In dankbare herinnering aan mijn nabestaanden, nodig ik allen die mij na staan uit voor de plechtigheid. Deze vindt plaats vanaf halftwee [GB ook: half twee]. Een voorbeeld van een organometaalverbinding is tetra-ethyllood. Je stottert niet met het uitspreken van het woord organonomie (leer en studie van de wetten van het organische leven). De orgelgalerij wordt ook wel (d)oksaal genoemd. De (het) orgelpunt is een grondtoon en heet ook point d'orgue. Oriëntaquamarijn is de handelsnaam voor de groenblauwe saffier. Een oriëntzweer is een aleppobuil. Het or(e)illon (bolwerksoor) stamt uit de vestingbouw. De Orioniden [zwerm vallende sterren] zie je in de tweede helft van oktober. Hij koos voor het balalaikaorkest [Russisch driehoekig snaarinstrument met vlakke klankbodem], niet voor het schrammelorkest [Oostenrijkse populaire muziek].

7. Het orleaan [anatto, geelachtig rode kleurstof] komt van de tropische anattoboom. Dat orleansen [stofnaam] lijfje stond haar goed. In de chemie staat Orn [oo-wèh-rèhn] voor ornithine. De ornithopter is door Leonardo da Vinci ontworpen. De ORS (oral rehydration salts/solution) helpt tegen uitdroging. De orthoëpie is de leer van de juiste uitspraak, de ortho-ester is de ester van een hypothetisch organisch zuur. Het orvietaan [vie-jee] diende als tegengif. Paardantilopen heten ook wel oryxen. Het Oskisch [Italië, verwant aan Latijn] wordt niet meer gesproken, het OSL is het Oud-strijderslegioen. Als je de
oeils-de-boeuf niet kent, kun je gewoon ossenogen zeggen. Een Oekraïner spreekt Oekraïens. Het ostrakon [potscherf] kun je ook gebruiken voor ostraciseren [aan een schervengericht onderwerpen]. Het politie-OT [oo-tee] (observatieteam) kwam in actie. Loutre is otterbont.

8. Een octet wordt ook ottetto genoemd. In de oubliëtte [onderaardse kerker] kreeg hij een o(u)blie [oblie = wafel, oublie = chocolade]. Het regent oude wijven met klompen [zeer hard], het is dan zeker geen oudewijvenzomer [mooie nazomer, september, oktober]. Aanstaande vrijdag is het oud papier [GB ook: oudpapier] (ophalen). De oudpapierophalers doen allemaal liefdewerk oud papier. Ouder gewoonte begon hij weer in het Latijn. Mijn oud-collega bestudeerde de oudchristelijke geschriften. Oud en nieuw vieren doe je tijdens de
oud-en-nieuwviering. De AOW is de Algemene Ouderdomswet. De klassieke oudheid was de tijd van de Grieken en de Romeinen. Het oud-Hollands zilver met hoog zilvergehalte wordt ook ringgitzilver genoemd, het oud-Hollands papier ook wel oudhollands. Wat zou oudmelkte [van laatste lactatieperiode] melk zijn? Hij vroeg 100 ouguiya voor de knipbeurt in Mauritanië.