3713 Dictee dinsdag 12-10-2024 (2) – dictee Oefendictee december 2024 (1), tevens Dictee van de Dag 1181 √

Dictee – dictee [3713]

Oefendictee december 2024 (1)

1. Een frozen shoulder (bevroren schouder) is de pijnlijke stijfheid van de schouder, m.n. als gevolg van een ontsteking of een trauma (periarthritis humeroscapularis). De asti spumante is een mousserende wijn uit de Italiaanse stad Asti (Piemonte). Bagna cauda is een dipsaus van ansjovis met knoflook, olijfolie en eventueel andere ingrediënten zoals rauwe groente of vis. De barolo is een droge rode wijn uit de gemeente Barolo in Piemonte. De nebbiolo is een wijnstok die blauwe wijndruiven oplevert, m.n. in Piemonte in Italië of de rode wijn van die nebbiolo. Een carmagnole is een lied en dans tijdens de eerste Franse Revolutie of een wambuis met opstaande kraag en revers zoals de jakobijnen dat tijdens de Franse Revolutie droegen, ook: metonymisch een jakobijn. Een piëmontese is een van oorsprong Italiaans vleesrund (mv. s of ‘s). Piëmontees = geografisch bnw. of persoon (GB, mv. -tezen – vrouw: Piëmontese, Piëmonteses).

2. Maar niet voor dictee, want VD heeft Piemontees zonder trema! Let op: emb. is de afkorting van ‘embargo’. In Werther, boek 2, is glänzendes Elend stralende ellende. Een livre de chevet is een lievelingsboek. De schicksalsstunde is het noodlotsuur. Een okshoofd is een vochtmaat. Het Erets Jisraël is het land van Israël, d.w.z. dat deel van Palestina dat het Joodse volk beschouwt als zijn historische thuisland. Aethiopem dealbare: de moriaan wassen (Erasmus); het is de moriaan gewassen (vergeefse moeite doen). Maar: Moriaantje zo zwart als roet, ging eens wandelen zonder hoed (uit een kinderliedje – enige met M). Bij ‘iemand een aar laten’ denk ik altijd aan aâren! De abaya is een lang, wijd gewaad van traditionele moslimvrouwen. Een absidiool is een kleine apsis [mv. apsissen], abside [mv. absides]. Let op: de apsiden (mv.) zijn in de astronomie uiteinden van de grote as van een planeetbaan, resp. perihelium [nabij], aphelium [veraf]. De apsidenlijn: de grote as van een planeetbaan.

3. In de apsis bevindt zich de bema of bima [verhoogd vloergedeelte apsis]. Dat woord wordt vaak fout geschreven: alhamdulillah [alle lof en dank zij Allah]! Tijdens de arrenbie, de r&b, de
rhythm-and-blues werd de arrabbiatasaus geserveerd. Bij het tête-à-têteje kon je het eau de toiletteje goed ruiken. Het dohr of dhuhr is het noengebed van de islamieten. Niet verwarren: bakru, bosgeest en bakra, blanke (Nederlander) [beide SR]. Een ombervis is baarsachtig. Het ombré is een zeker weefsel. Een hebi (mv. ‘s) is een als last ervaren (on)hebbelijkheid [SR]. Ze dronken biest bij de bisjpaal en droegen bishts. Hij had iets blasés. Een bodhisattva bezit al het kandidaat-boeddhaschap.

4. Boots on the ground [grondtroepen] en bootees [stevige, lage laars] zijn niet bedoeld om tegen booty’s [achterwerk] te schoppen. Heeft de chemische vrije energie (symbool: A, helmholtzenergie) iets met een vrije-energierelatie van doen? Vraag het een alchimist, alchemist of chemicus! Opzoekitem: bûter, brea en griene tsiis, wa’t dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries! Een caduceus (mv) is de staf van Mercurius, de mercuriusstaf (herautsstaf). Nieuwe loot aan het firmament: caffè americano [mv. ‘s]: espresso, aangelengd met een grote hoeveelheid heet water. El caballero de la triste figura is de ridder van de droevige figuur, m.n. Don Quichot (de la Mancha) [NL: een donquichot – vgl. donquichotterie] (deze bijnaam is door zijn bediende en schildknaap Sancho Panza verzonnen – het boek erover is geschreven door Miguel de Cervantes).

5. Zijn geliefde was Dulcinea. Een dulcinea is (ironisch) een beminde. Zijn paard heette Rocinante, vgl. een rossinant = een slecht paard, een knol. Van hem kennen we ook het windmolengevecht, tegen windmolens vechten. De prada-islam [naar Prada, een Italiaans modehuis] is een vorm van islam waarbij uiterlijke verzorging en kleding zeer belangrijk zijn. Horse is ook heroïne, junk. A horse! A horse! My kingdom for a horse [Richard III: een paard, een paard, mijn koninkrijk voor een paard] (uitdrukking dat je er veel voor over hebt om het genoemde te bemachtigen). Hij had een five o’clock shadow [stoppelbaard eind van de dag]. Een caixa is een snare- of snaardrum. Emunctae naris (bnw.) = over een fijn onderscheidingsvermogen beschikkend. Ken je eufemismen (mijdwoord) in euphuïsme (barokstijl)? Twee carmenères [wijn], graag!

6. Een banketbakker gebruikt af en toe crème chiboust [banketbakkersroom gemengd met stijfgeslagen eiwit]. Dat is van crêperubber gemaakt. Zij houdt van crêpe de Chine, een zeker weefsel. Soutache of soutas is garneerband voor dameskleding. De stof seersucker lijkt op crème. Crêpe suzette [(gevuld) flensje geflambeerd met likeur] kun je eten, crêpe georgette is een zeker weefsel. Een flensje noemen ze ook wel crêpe. De gerbil (woestijnrat) tornde tegen de ghibil (woestijnwind) op. Ze kregen niet genoeg van het høken [uit je dak gaan] en hakkûh [heftig dansen op housemuziek]. De Hypophthalmichthys molitrix is de zilverkarper. Helpen jatropha’s tegen iatrofobie? Vast niet! Het draaiorgel (ka’i òrgel – SR) speelde bij de foodtruck (trùk’i pan – SR). Een snackbar noemen ze op de Antillen een snèkbar. Hij is kat’ exochen (bij uitstek) de juiste man op de juiste plaats, the right man in the right place. Hoeveel kyats [MMK Myanmar, tot 1989: Birma] krijg je voor een baht [THB, Thailand]?

7. Gaan we dit jaar nog naar de Matthäus Passion? Schrijf je liever moksaleisi of moksialesi (beide: geen mv.)? Hoeveel is milliljard gedeeld door milliljoen? Antwoord: duizend! Dat geldt ook voor elk x-jard en x-joen! Nuraghen zijn natuurstenen bouwsels op Sardinië en zeker niet nutteloos; folly’s of folies zoals een nagebouwde Griekse tempel zijn dat zeker wel. Een pechakucha duurt 20 x 20 = 400 seconden. De porfyrie is een stofwisselingsaandoening, niet te verwarren met porfier [granietsoort] en het daarvan afgeleide adjectief porfirisch. Het naskhi-(!) is Koefisch schrift [modern, cursief Arabisch]. Een recueil is een verzameling. Hij is een liefhebber van rummikub, rummikuppen, rummyen en het kubbspel. Stoofschotels op de Antillen heten stobá’s. De sucuk is een zekere, Turkse gekruide worst, çay is Turkse thee.

8. Taotjo is pasta van gefermenteerde sojabonen, taolu is een Chinese 'sport' met schijngevechten met een denkbeeldige tegenstander. Twirlende majoret(tet)jes zijn niet aan het twerken [op seksueel suggestieve manier dansen]. Churchill wist het al: V is victorie. De Tibetaanse meditatie is de qi dao [a!], de Chinese de qi gong [bevat geen a’s]. Een yurta, joert of joerte is een ger [grote, ronde dubbelwandige tent van de Kirgiezen en nomadische Mongolen]. Hij was reuzegroot en had een enorme fightingspirit. Het was een reuzenkarwei om dat karwijzaad te oogsten. Mag ik zo’n 0.0’etje van u? Een 101’tje vindt men op teletekst. Wat is dat mooi ge-3D-print! VVN [Veilig Verkeer Nederland] is nu deel van 3VO [in NL
Ver­enig­de Verkeersveiligheidsorganisatie
(ont­staan uit een fu­sie van VVN, Voetgangersvereniging en Stich­ting Kin­de­ren
Voor­rang)]. Moeder de vrouw, (ons aller) moeder Eva zorgt daar voor het gezin. Karel heeft de ware eva gevonden en ze draagt een evaatje, een morsschortje. Agal(loche)hout is adelaarshout.

9. Is hij weer uit zijn krammen (slof) geschoten? Wat weten die agnio’s en aniossen daar nu van? De animus possidendi is juridisch de wil van de bezitter om als eigenaar te worden aangemerkt. Anisette (een anisetje) is witte onschuld, anijslikeur. Die asoër [asociaal] volgde een aso-opleiding [algemeen secundair onderwijs] en was dus aso’er. Deze taal heet Akan of Twi, gesproken door de Ashanti. Koos Koets’ zwakte voor (soft)drugs kennen we van Koot en Bie. Die Koos Werkeloos kwam niet meer aan de bak. Jij vindt dat belachelijk, o zo Koos! Een koosnaam, vleinaam, troetelnaam; kosewort: apengatje, lekker dier, moppie of wijfie. Een alcarraza is een aarden kruik om dranken in koel te houden, het alcantara is een zekere kunststof (Japan, lijkt op suède) en een alcazaba is een Moorse citadel. Vanuit de ab’s [algemeen bestuur] worden de db’s [dagelijks bestuur] samengesteld.

10. Bij de Algemene Beschouwingen [geen afko] kwam ook de Algemene Rekenkamer [geen afko] in beeld. Bezoek jij die alt-right [alternative, extreemrechts] website vaak? AB: bloedgroep en Algemeen Beschaafd, ABN: Algemeen Beschaafd Nederlands, Standaardnederlands en AN: Algemeen Nederlands. Ze gingen tekeer als waren het (ze) beesten. Een amfion is een toonkunstenaar. Voces angelicae zijn orgelregisters. Met antarctis wordt Antarctica of de Zuidpool bedoeld. Hij was apetrots, pauwentrots, beretrots. Hij was apezat en schrok zich het apezuur. Een arassari is een vogel en een ap een anus praeternaturalis [operatief (in de buikwand) aangebrachte anus]. Kruiden is assaisonneren. Auscultatie is een soort borstklopperij. Een AR-bril is een augmentedrealitybril. Met een autoped zonder pedaal kun je toch autopetten. Erethisch is prikkelbaar, overgevoelig.