Dictee - dictees [1786]
Oefendictee nov 2019 (3)
0. Tip voor dicteeteksten in Word (niet
afbreken aan eind van de regel): met de zgn. zachte return (Shift+Enter) ga je
naar een volgende regel, zonder dat die – zoals bij een harde return, Enter – met
een hoofdletter begint!
00. (27-11-2019:) Aantal lemma's VD opgelopen
tot 387.565 (was: 387.152).
1. De powwow [au] van de indianen
vond onder de pawpaw
[au] (boom)
plaats. Ze genoten daarbij van een sawpaw [oh], een snack (bapao). Een sadhoe
is een mannelijke rondtrekkende asceet in India en een sadhvi een vrouwelijke [uitspraak?].
De woorden 'kievit' [ih]
en kieviet [ie]
mag je wel in een dictee gebruiken: je spreekt ze verschillend uit! Het
Indonesische gerecht lontong wordt meestal geserveerd in santen (mv., kokosroom). In screwballcomedy's spelen
halvegaren. Dat doen wij echt niet: aaisykjen en skûtsjesilen.
Skaeve huse zijn asowoningen. Kom omaatje, gaan we tandenpoetsen [GB] (verpleegstersmeervoud)?
Hij moet veel taotjo [tau-tjoh – pasta]
eten, want hij doet aan taolu [tau-loe – een
Chinese gevechtssport]. Haal jij even koffie to go? Men zou hem daar
tewerkstellen. De boeman naderde à pas comptés, met afgemeten schreden.
Inderdaad: twitteren is tweeten, een tweet (T/twitterbericht) versturen. Hij kreeg een bara van
urdimeel (geen dreig-e-mail).
2. Met *ville*: baskerville (lettertype), bidonville (voorstad
met krottenwijken – blik), bougainville(a)
of trinitaria (plant), calville (geribde tafelappel), euville (zekere Franse kalksteen), tenue de ville (wandelkostuum), vaudeville (luchtig toneelstuk), villegiatuur (zomerverblijf buiten, op het land), (paard) villen, villeus (vlokkig)
en vaudevilleachtig. Enne ... de Karmijn de Sonnaville, een winterappel! En
weer eens met *iy*: bhaktiyoga, bigiyari (lustrumfeest),
kaffiya (geblokte hoofddoek), kiyu (leerlingengraad bij budo), krobiya (zoetwatervis SR), külliye (bijgebouwencomplex moskee), mashrabiya (rooster tegen invallend zonlicht, Arabische wereld), ouguiya (munt Mauretanië), (renminbi)
yuan (munt China), riyal (munt Saoedi-Arabië, nieuw, ook van: Qatar! – de rial in Iran, Jemen, Oman), rufiyaa
(munt Malediven), siksiyuru (zingende cicade), sukiyaki (Japans gerecht) en teriyaki (idem, vgl. teppanyaki), taqiyah (gebedskapje moslims), zawiya (islamitisch klooster) en kiwiyoghurt.
3. En vergeet niet de Japanse Oekiyo-e = de
school van het vlietende leven [prentkunst].
En GB nog: (naast kaffiya) keffiyeh en
kufiyyah en kundaliniyoga. Met *yi* (een selectie):
myiasis (parasitisme vliegenlarven),
myiologie (leer muggen en vliegen),
nimbyisme, pinyin (transcriptiesysteem van Chinese
karakters in het Latijnse schrift), polyidie (samenwerken
pangenen), polyinterpretabel, polyisocyanuraat (pir
– kunststofschuim voor warmte-isolatie), puseyisme (ritualisme, anglokatholicisme, Oxfordbeweging),
fyi = for your information, buy-in, dandyisme, eddyisme (gebedsgenezing christian science),
managementbuy-in, roleplayinggame, stegomyia (gelekoortsverwekker),
Tanganyikaan, toyisme (kunststroming met
spelelement), YiB (yobibyte), yield (rendement op een kapitaalsinvestering), yin (het passieve (vrouwelijke) beginsel in de kosmos vs. yang),
yippie (politieke hippie), yips [nervositeit --- > missen bij golf], hockeyidool
en hillbillyinstrument.
4. Een ifo is
een intelligent flying
object (soort drone?).
Een lp is een long-playing record, een elpee
dus, langspeelplaat.
Een ufo is een
niet-geïdentificeerd vliegend
voorwerp = vliegende schotel (unidentified flying object). Violuurzuur is – jazeker! – 5‑hydroxyiminobarbituurzuur.
GB nog: cobuying [coöperatieve inkoop: met meer
mensen meer onderhandelingsmacht], mccarthyisme [Rode Angst, anticommunisme] en privacyinstellingen. Safe sex is
veilige seks. Salve is ave [ee].
Een sandalwood is een sandelhoutpaard. Jazeker: 'sans tache' is zonder vlekje (en zonder dakje ...). Een keulenaar, zo'n
reuzereuzenaak, kan veel Keulenaars vervoeren [= in
vervoering brengen, meeslepen]. Scuba: self-contained underwater breathing apparatus.
5. Simavi
stond oorspronkelijk voor Steun in Medische Aangelegenheden voor Inheemsen. En Stimezo
voor Stichting voor Medisch
Verantwoorde Zwangerschapsonderbreking (thans: StiSAN = Stichting Samenwerkende Abortusklinieken Nederland).
(St.-)Anna-te-drieën
is een afbeelding van de Heilige Anna (de moeder
van Maria) met een kleinere Maria, die Jezus (op
schoot) draagt. Veel van die sjonnies en anita's – ook wel johnny's en
marina's – verdwijnen naar skaeve huse. Onze achtertuinvakantiebestemming geeft
VD weer als Achtertuinië, Balkonië, Environs-la-Maison, Tuinesië of
Côté-de-Jardin. Wil je de skiuitrusting vast klaarleggen? De vertaling van 'rixari
de lana caprina' is 'ruziemaken om niets'. Specialist? Dat ben je bij lange na
zomaar niet ...! Dat staat echt zwart-op-wit
6. Sinds kort staat VD toe, dat een
jan-weetal en een lijsje-weetal een alleszins gelukkig en congruent,
gelijkvormig huwelijk sluiten ... De lororekening van een bank, dat is hun
derdenschuld. Het femur (mv. femora) is je
dijbeen. Wij [namens VD] schrijven: parel
van de Jordaan, parel van het Zuiden (Noorden),
parel van de Waddenzee, parel van de Poel, groene parel van Groningen (maar: Groene Parel), groene hart van Holland (maar: Groene Hart) en ook nog: Meisje met de Parel
(van Johannes Vermeer), de Mona Lisa van het
Noorden (ook: van Nederland).
7. Een topinamboer is een aardpeer. Bij een
kiss-and-ride [BE: zoenzone, NL ook wel:
zoen-en-zoefstrook] zie je vaak een bord met 'K+R' [kaa-èhn-éhr] erop. Let wel: in BE is het KISS ook een Kandidateninformatie- en Selectiesysteem (elektronische
sollicitantenbank van de VDAB = Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding). Vanuit Duitsland kennen we nog
het KISS-syndroom (Kopfgelenk Induzierte Symmetrie Störungen = letsel aan de bovenste nekwervels, dat is ontstaan
in de baarmoeder of tijdens de bevalling) en het verwante KIDD-syndroom (Kopfgelenk Induzierte Dyspraxie und Dysgnosie = letsel aan de bovenste nekwervels, dat gepaard
gaat met dyspraxie = medisch: stoornis in het vermogen tot het uitvoeren van
gerichte handelingen – ook wel: DCD = developmental coordination disorder en dysgnosie = medisch: defect in het
denkvermogen – tot tweejarige leeftijd KISS-syndroom geheten). Het woord
'stafchef' heeft als meervoud 'stafchefs', 'chef-staf' heeft als mv. 'chef-stafs'
of 'chefs van staven' (GB ook nog: 'chefs-staf').
Een kiddo is een kind (uit het Engels). De
kidoesj is de sabbatswijding. Die man drijft een horecaonderneming. Het was
heftig: veel
van-zich-afbijterij.
8. Duitsers. Wie kan het verschil uitleggen
tussen Sudeten-Duitsers en Wolgaduitsers, VD? Verder zijn er Neder-Duitsers [Nederlander van Duitse afkomst = Nederduitser] en
Volksduitsers, Oost-Duitsers,
West-Duitsers en Zuid-Duitsers. Je kunt personen
annexeren [VD] = inlijven. Leg uit:
Atlantikwall en Englandspiel. Een scheldnaam voor Duitser is boche (ook: hunnen, mof, moffin, moffenhoer, moffrikaan, rotmof,
teutonen, valutaschwein). Ook mijn vader was in WO II spitter. Dingen
die een Duitse naamgever hebben: draisine, heroïne, löss (kleefzand), lugerpistool, lumbecken (boekbinden, rug, sterke lijm), magirusladder, manuldruk,
niobium, quisling, sulfonamiden [-ide: lastig
verhaal!], Togo (lijkt wel op koffie to go)
en wurlitzerorgel.