1474 Dictee donderdag 03 januari 2019 (1): dictee Oefendictee 697 (oud) √

Dictee - dictees [1474]

Met weer veel nieuwe woorden: 697 (oud).

Dictee 697 (DCXCVII) Dictee Specialisten (08-12-2013)

1. De sirenenzang had veel weg van sirenegeloei. Si placet, help ons! Een sitatoenga is een waterkoedoe. Het verrichten van sisyfusarbeid is Sisyphi saxum versare. Mikwes (mikwa's, mikwaot) zijn ritueel joodse baden of badhuizen. Zoek eens op wat een priel is [nauwe doortocht tussen zandbanken]. Zeg maar kaddisj [zand erover, Schwamm drüber]. Eens even zoeken op '*oir*' (niet onoorbaar dus!): reservoir [vergaarbak], abattoir [openbaar slachthuis], abus de pouvoir (machtsmisbruik, détournement de pouvoir), accessoir (bnw. – bijkomend), accessoire (znw. – bijkomstige zaak), accusatoir [beschuldigend], aide-mémoire [geheugensteuntje, korte nota], aleatoir contract (kansovereenkomst), anticipatoir [vooruitlopend], appellatoir [betrekking hebbend op een appel], assertoir (bevestigend), au revoir [tot ziens], avoirdupoids(stelsel) (gewichtsstelsel), baignoire (schouwburgloge op de parterre), bande noire (tijdens de Franse Revolutie), conservatoir beslag [om de goederen veilig te stellen], bête noire (zwarte schaap), blouson noir (nozem), boudoir(mutsje) en bouilloire (schenkketel).

2. Verder: café noir (koekje), coir [koo-juhr] (handelsnaam voor kokosvezels als stof), coïre ('vrijen'), combinatoir [combinatorisch – combinatie], comédie noire (blijspel met een tragische ondertoon), comminatoir (bnw., met straf bedreigend), compensatoir [tot compensatie dienend], compromissoir [betrekking hebbend op compromis], confirmatoir [bevestigend], conservatoire (conservatorium), contradictoir (vonnis), in de couloirs der Kamer [België - wandelgangen], couloirstelsel [stemmen, stemhokje in afzondering], cravate noire [black tie, klein avondtoilet], decisoir [beslissend], declinatoir [het gerecht niet erkennend – wraking], deflatoir [leidend tot inflatie], déjeuner dînatoire [uitgebreid koffiemaal dat een middagmaal vervangt], derogatoir (vernietigend, afschaffend), des histoires de femmes (vrouwenpraatjes), directoire (dirkje – vrouwenonderbroek), een directoirekostuum (uit de Directoire – regeringsvorm in het Frankrijk tijdens de Franse Revolutie, van 26 oktober 1795 tot 9 november 1799), discriminatoir [discriminerend], dooireglement (!), dressoir [kamermeubel tafelgerei], onze gerechten zijn du terroir (regionaal), écartelé en sautoir (schuin gevierendeeld in de heraldiek) en trottoir [stoep].

3. Ook: een suppletoire eed [aanvullend], emancipatoir [gelijkstelling, etc.], entre la poire et le fromage (terloops, bij het dessert), espoir (belofte bij de wielrenners), een peremptoire exceptie [beslist een (rechts)zaak voorgoed], executoir(verklaring) = uitvoerbaar (bij rechterlijk vonnis), film noir [grauw, somber], frustatoir [frustrerend], galasoiree (!), gustatoir (gustatorisch, toch?, ja: de smaak betreffend), hallucinatoir [hallucinatorisch], illusoir (denkbeeldig), ejaculatoire impotentie [uitblijven van zaadlozing], Indo-Iraans (!), inflammatoir [medisch: met ontstekingen], inquisitoir [ondervragend, onderzoekend], interlocutoir [voorlopig, bij vonnis, etc.], justificatoir [tot bewijs strekkend], l'histoire se répète [de geschiedenis herhaalt zich], liberatoir [ontheffend – van verplichting], locomotoir [medisch: betreft voortbeweging], memoiresschrijverij, loirewijn, mansoir [mannelijke erfgenaam], mer à boire [onbegonnen werk: de zee leegdrinken], méritoire [verdienstelijk], een moiré [gevlamd] lint, moireren [watergolven], moment de gloire [finest hour], moratoir (achterstallig), moussoir (moser, champagneklopper), een neonoir [filmstijl – film noir], no-iron (!), non-inflatoir [niet leidend tot inflatie], obligatoir [verbindend, verplicht], octrooirecht (!), oir (nageslacht), olfactoir (olfactorisch – reuk betreffend), onanoir (onanistisch), palpatoir [betasten bij geneeskundig onderzoek], parloir [spreekkamer – bv. klooster], peignoir [ochtendjas dames], percutoir [via percussie], petite histoire (bijgeschiedenis) en pissoir (pisbak).

4. Vervolgens: petitoir (bnw. en znw. – eigendomsrecht betreffend, t.o. 'bezit'), pièce à tiroir (losse aaneenrijging van episoden), pieds noirs (blanke kolonisten in Algerije), pinot noir [blauwe druif], plein-pouvoir (lastgeving tot verrichting van zaken zonder enige beperking), poire belle Hélène, polissoir [nagelborstel], possessoir [bezit betreffend, t.o. eigendom], preovulatoir [voor de ovulatie, de eisprong], promissoire eed [= van belofte], provisoir [voorlopig], redhibitoir [koopvernietigend], reflectoir [een reflex betreffend], refractoir [refractair, zich verzettend], remontoir (horloge – knop aan de kast), remuneratoir [als beloning], repertoire(stuk) [lijst van (te spelen) stukken], repoussoir [schilderij, voorwerp op voorgrond, illusie van diepte], requisitoir [vordering, eis OM], resiliatoir [tot ontbinding strekkend], respiratoir [ademhaling betreffend], revindicatoir (beslag – terugvordering), rogatoir (ondervragend), rouge-et-noir (hazardspel met zes whistspellen, 312 kaarten), sautoir (dwarsstaand (sint-andries)kruis in een schild),
savoir-faire (wereldkennis), savoir-vivre (levenskunst), secretoir (secretorisch – de afscheiding bevorderend), soiree (avondpartij), soirée dansante, soirée musicale, suppletoir (aanvullend), suppositoire (zetpil), suspensoir (suspensorium – draagverband balzak) en trottoirrand.

5. Ten slotte: tenue of toilette de soirée (avondkleding, vergelijk: tenue de ville = wandelkostuum), tours d'ivoire (ivoren torens), transitoir (tijdelijk, voorbijgaand) en vexatoir (knellend, drukkend). Sit venia verbo: met verlof gezegd (s.v.v.). De sjahada is de islamitische geloofsbelijdenis. Nou moeten die Sjanghaiers niet ook nog gaan shanghaaien [overhalen tot onaangenaam werk]. 'Sjana tova' is een gelukwens bij het aanbreken van het nieuwe jaar. Sjasliek (GB ook: sjaslik) bestaat uit stukjes vlees. Het sjema jisraël is een van de belangrijkste joodse gebeden [met 3 Thoragedeelten]. De jeu (sjeu) is eraf [frisse bekoorlijkheid, aardigheid – GB alleen sjeu]. Zijn dat de sjonnies en anita's [ordinair – ook: johnny's en marina's] van deze tijd? Wat is een sjoeracratie [sjoera = (moslim)raad van wijze mannen]? Hij zal geen sjoege (VD ook: sjoechem) geven [zich stil houden]. De Skal [NL Stichting Keurmerk Alternatieve Landbouw] mag het
EKO-keurmerk [ecologisch] toekennen (ook Skal-keurmerk genoemd). Vindt VD 'een skai broek' wel goed? Ja [ook bnw.], GB alleen: skaibroek [znw.]. Een sjouchet(s) [ook: sjocheet, mv. sjochtim] is een ritueel slachter bij de israëlieten. Eén sjoumer [controleur kasjroet, spijswetten], twee sjomrim.

6. Wat is een onvrij territoir [strook grond langs grenzen: smokkelen tegengaan]? Quicunque vult: ieder die wil. Skijøring [laten voorttrekken op ski's door paard/auto] in een ski-jack? Een skifflegroup bespeelt eigengemaakte instrumenten. Een skirt [plaatconstructie zijkant] zit aan een auto. Skottelbraaien [Afrikaans] is barbecueën. Een 'skus' is een 'excuse' [bij tarot]. Dit materiaal is slag- en stootvast. Daar moet nog een backslash (/) tussen. Ze zouden gaan slapen, maar toen brak de pleuris uit. Van het slapengaan kwam dus niks. Een sleeping partner is geen bedstedegenoot, maar een stille vennoot. Vond de Slavenoorlog [Amerikaanse burgeroorlog] aan de Slavenkust [gedeelte van Afrika's westkust, tussen de Goudkust en de delta van de Niger] plaats? Nee, dus. Geef het sleisijzer [rakelijzer voor ovenkolen, ovenkrabber, loet] even aan. Het achtvoetige paard van Odin heet Sleipnir. Slemassel of slamassel [ongeluk] is het tegengestelde van mazzel [geluk]. Sludge bestaat uit olieresten. Dat appartement is sleutel-op-de-deur, sleutelklaar. Slingbacks zijn hooggehakte damesschoenen. Mijn oma maakt nog slowfood. Spaart een smart bomb levens?

7. Kan smalltalk [keuvelarij] ook over een smallcap [kleine onderneming] gaan? Glaasje sémillon [witte wijn van gelijknamige wijnstok]? Of toch maar een verwante sauternes [mv., plaatsnaam]? Hou je snaaiem [mond]! Toppers bij dictees: smörgåsbord en smörrebröd (GB ook, en VD alleen: smørrebrød). Smoothies [drankje] zijn gezond. Boeren en tuinders gebruiken vaak een snebschuit [puntige voorsteven]. Snobistisch is snobby of snobbish [als een snob – zucht naar aanzien t.a.v. kunst en cultuur]. Vertrouw dat snibbenclubje [snib(be): snibbige vrouw of meisje] niet. Bij het snorkelen is hij verdronken. Die snorrenbaard met zijn snorrepijperij is een rare snoeshaan. Die sobstory was een echte tearjerker [tranentrekker]. En soaker, ik herhaal dat nog één keer, is een waterpistool. Krijgt 'sofinummer' een koppelteken? En SIS-kaart [elektronische socialeverzekeringskaart] en 50+-kaart (50-pluskaart, vijftigpluskaart), hij had ze allebei. Hij bestelde sole à la meunière [zeetong die voor het bakken door de bloem is gehaald]. Solemnitatis causa: als vereiste van de juridische vorm voorgeschreven op straffe van nietigheid. Uit de muziek: solfège [zangoefening op notennamen], solfegiëren en solfeggio (solmisatie). Wie zou Snuf en Snuitje te slim af zijn? Dat is sole clarius, zonneklaar.

8. Een soloecisme is een taalfout. Solo e pensoso: alleen en in gedachten verzonken. Cider is een sorbendrank. Je moet niet zaniken [uh] onder het batikken [ih]. Hij heeft sordide [smerig] streken. Wat hebben Lesotho [monarchie] en Sotho [Bantoetaal] met elkaar te maken? Sotto voce zingen is met ingehouden stem. Onze soubise [saus] is genoemd naar het Franse 'sauce de Soubise'. We eten kaassoufflé. Het systolische souffle [hartgeruis, samentrekking] klinkt verontrustend. Met souffre-douleurs worden zwarte schapen aangeduid. De soukous [oe muziek] is ontstaan uit de rumba. Een sourdine is een sordino, geluid(s)demper. Soul is Afro-Amerikaanse muziek met gospel- en rhythm-and-blueselementen Een souger is een rare kwibus. Hij is een soumise, gedweeë, figuur. Beschrijf de Beatlessound. Bij de sound of silence moet ik onwillekeurig aan Simon & Garfunkel denken [Sound].

9. Het sous-entendu moet je er zelf bij bedenken. Sausjes heten in volkstaal sousies. Een souter is een psalter. De Opperste Sovjet was het hoogste Sovjet-Russische bestuursorgaan. De sp.a noemt zich tegenwoordig Sociaal Progressief Alternatief. Het bleek twee spadesteken diep te zitten. Spagnolet is een stof, spahi's zijn lid van een zekere cavalerie. Het spalier is een zeker latwerk. Een spaniël is een hond. Een espagnolet of spanjolet is een draairoede. Spannend, op een spanker [zeiljacht] aan spanking doen … Spatium deliberandi (spatium deliberationis): tijd om zich te beraden (over de erfenis). De SPD is onder andere de Sozialdemokratische Partei Deutschlands. Mooi, zo'n spechtensmidse. We kennen De Hollandsche Spectator [1731-1735, Justus van Effen] en De Nederlandsche spectator [1856-1908]. Species facti: de voorstelling of uiteenzetting van het genoemde.

10. Met de auto kun je niet naar de speedgarage, je kunt er wel heen voor popmuziek. Waarom was er een aparte Speetwet [haring] nodig? Een spencer (slip-over, debardeur, niet: pullover, truivest) heeft meestal een V-hals. Het is als het zoeken van een speld in een speltberg. De speler-trainer ging met zijn team uit spelevaren. Spem mentita seges: een gewas dat niet aan de verwachtingen heeft beantwoord en spemque metumque inter dubii: zwevend tussen hoop en vrees. Die spiderman hing halverwege. Spiccato is met springende stok. Spes alterius vitae: hoop op een beter leven (staat boven kerkhoven) en spes gregis: hoop der kudde.

 
 

1473 Dictee woensdag 02 januari 2019 (2): dictee Oefendictee 696 (oud) √

Dictee - dictees [1473]

Dat is (weer veel) Latijn voor me, 696 oud.

Dictee 696 (DCXCVI) Dictee Specialisten (06-12-2013)

1. Wat moet je met zulke schizo's [schizofreen]? Schoonbijten [scheikunde: reinigen] is geen menselijke bezigheid. Een schöne Seele is een persoon met gevoelige inborst. De schöngeisterei (die beoefent een schöngeist = estheet) slaat door in het esthetische. Naast het schorrenkruid (een ganzenvoetachtig plantengeslacht) kennen we: bilzekruid (malwillempjeskruid), eppekruid (lavas), (so)fiekruid [de fijnbladige raket], malrovekruid [bladeren van de malrove, lipbloemige plant], melissekruid (melis(se)), ruigtekruid [ruigteplant], genadekruid (galkruid, godsgenade), scharrekruid (eenjarig bonenkruid), zeep-, zege- en zonnekruid [graag in de zon – Helenium]. Je kunt gemakkelijk een schram of een krab oplopen; met je nagels maak je een schrab en een schrapje of krasje krijg je bij de mantouxtest [tbc]. De schrödingervergelijking vormt samen met de onzekerheidsrelaties van Heisenberg de basis van de kwantummechanica. Een schroei-ijzer [brandijzer, merkijzer] is nu eenmaal geen snijijzer [schroefdraad buizen, etc.]. Dat is heel schrijnend.

2. Een schroodijzer is een schrooi-ijzer [schrooibeitel: breed en kort]. Een scone [skoon – rond broodje] kun je eten. Scoliose en kyfose zijn ruggengraatsverkrommingen. MS is multiple sclerose (dat laatste is weefselverharding). Dat was Willem de Zwijger, scilicet [te weten] Vader des Vaderlands. Een scientoloog hangt de scientology aan en is lid van de Scientology Church [reliwetenschappelijk]. Met veel schwung [kracht van beweging, vaart, gang] spreekt hij zijn Schwyzerdütsch [Zwitsers-Duits]. Hij geniet altijd van schwarzwalderschinken en -kirschtorte. Je zult maar schwannomen [tumor die uitgaat van de zenuwschede, het buisvormige omhulsel van een neuriet] hebben. Die schwalbe [voetbal: fopduik] wordt je vergeven: Schwamm drüber [zand erover]. Schwadronneren is opsnijden, snoeven, pochen. Is de Schutterijwet nog steeds nodig? Niet echt, denk ik. Je kunt beter geen schund [sjoent – minderwaardige of prikkellectuur] lezen. De scope [skoop – reikwijdte] van deze opvallende scoop [skoep – opvallend bericht] is nogal verreikend. Een scotist hangt het filosofische en theologische leerstelsel van Duns Scotus (een scholasticus – combinatie wijsbegeerte en godgeleerdheid) aan.

3. Scrambelen [ook: scramblen = coderen] doe je met een scrambler. Een scraper is een schraapwagen, de scrapie is de schraapziekte: sponsvormige encefalopathie bij schapen (wat de gekkekoeienziekte is bij runderen) en scraps is afval van smeedijzer en staal voor de staalgieterij of uitschot van rubber. Scrofulose is tuberculose van de lymfklieren. Secreta haec murmura vulgi: dat zachte gefluister van het volk. Uit de second hand weet ik dat er een secondopiniononderzoek komt. Sectio's [keizersnede] geven gave baby's. Een selenaut is een maanvaarder. Dat moet geen selbstzweck [doel in zichzelf] worden. Glaasje sekt [(Duitse) mousserende wijn, gemaakt volgens de méthode champenoise [schuimwijn]]? De Sejm [seem] is het Poolse parlement. Ik seis [seizen: dunne touwen om zware dito slaan], jij ziet een sijs [zangvink]. Seitan is een vleesvervanger (van tarwe). Se ipse amans sine rivali: iemand die van zichzelf houdt, zonder rivaal. Een
sede-vacantist meent dat er quasi een sede vacante is [omdat hij de zittende paus niet erkent]. Hij leidt een sedentair [zittend] leven.

4. Een sedile is een zekere zitplaats. Zouden seelachsen [zeezalm] seedlings [ie grote zure appel] lusten? Het (De) seersucker lijkt op crêpe en is vaak blauw-wit gestreept. Sehnsucht is nostalgische melancholie. Met secunda Petri wordt het verstand aangeduid. Van dat Latijn raken we maar niet af – secundis dubiisque rectus (secundis temporibus dubiisque rectus): in voorspoedige en in onzekere tijden standvastig, loco secundo (secundo loco): in de tweede plaats, secundum artem (lege artes): volgens de regels der kunst, secundum genera: volgens de soorten, secundum legem: volgens de wet, secundum naturam: naar de natuur, secundum ordinem: volgens de orde, op zijn beurt, secundum regulam: volgens de regel, secundum usum: volgens gebruik en secundum veritatem: naar waarheid. Een semiet is afstammeling van Sem, een Semiet een Jood.

5. De titel van de keizers van het Heilige Roomse Rijk was semper Augustus. Semper eadem: altijd dezelfde, semper et ubique: altijd en overal, semper fidelis: altijd getrouw, semper idem: zichzelf altijd gelijk, semper laborans: altijd aan het werk, semper paratus: steeds bereid, semper paratus pro justitia: altijd paraat voor de gerechtigheid, semper, ubique et ab omnibus: altijd, overal en door allen (toegepast op de geloofsstellingen van de rooms-katholieke kerk), semper virens: altijdgroen, sempre agendo: altijd bezig (die bedrijvige martha) en sempre (semper) crescendo: steeds in sterkte toenemend, aanzwellend. De sens commun is de common sense [gezond verstand]. De senectus is de (gezegende) ouderdom. Een serac is een ijskegel.

6. De S.P.Q.R. was de Senatus Populusque Romanus, de senaat en het volk van Rome. De senatus veteranorum is het bestuur van een studentencorps. De SEP, dat zijn de Samenwerkende Elektriciteitsproductiebedrijven. Het senatusconsult of senatus consultum is een senaatsbesluit (niet meer in VD, nu wel bij S.C.: Senatus Consultum, senaats- of raadsbesluit). De septem sapientes [zeven wijzen van Griekenland; Z V (VD) lijkt fout ...] zijn: Thales, Solon, Periander, Cleobulus, Chilo, Bias en Pittacus (ook andere namen worden echter genoemd). Die sestertiën [oude Romeinse munt] zijn elk vier asses (assen – moet dat geen 'as' zijn, vgl. dit biljet was vroeger 100 gulden [niet: +s] waard) waard. Kolonisten zijn settlers. Sesquipedalia verba zijn ellenlange woorden. O ja, en u weet het nog: hippopotomonstrosesquippedaliofobie [Ik houd het achteraan op twee p's – thans zo in GB/VD] is de angst voor lange woorden … Servus observantissimus: (uw) gehoorzaamste dienaar. Weer zo'n stel met die seven-year itch [huwelijksproblemen na 7 jaar]? Het seksistische sextet randde vaak sexy transseksuelen aan.

7. Sensu allegorico: zinnebeeldig, sensu bono: in gunstige zin, sensu latiore: in ruimere zin, sensu lato (sensu latu): in ruime zin, sensu malo: in ongunstige zin, sensu proprio: in eigenlijke, letterlijke zin, senso strictiori: in engere zin, sensu strictissimo: in de engste zin en sensu stricto: in beperkte zin. Ook nog – separatio a toro et mensa (separatio quoad torum et mensam): scheiding van tafel en bed, septum nasi: neustussenschot, sero sed serio: eerst met tegenzin, maar, eenmaal begonnen, met hart en ziel, series implexa causarum: een ingewikkelde reeks van oorzaken en series lectionum: rooster van de aan een universiteit gegeven colleges. De taaislijmziekte is mucoviscidose. Sevroega is fijnkorrelige kaviaar uit de Kaspische Zee. Die sf-roman [science fiction - sciencefictionroman] is in trek. Wie noemen ze de SP-sfinx [Jan, nu Lilian? Marijnissen]? Shabby is sjofel.

8. Sgraffito is het maken van zekere figuren [zwarte muur, witte kalk, lijnen krassen]. Zijn coachschap loopt ten einde. Ik pas altijd op voor kouvatten, maar heb nu een koutje gevat. Als je de bokkenpruik ophebt, ben je slechtgehumeurd. Laat je niet verrassen door het woord 'incineratie', dat lijkverassing betekent. Triootje? Visjnoe, Brahma (niet van de bramahpers voor bankbiljetten) en Shiva. Een shortcut is een snelkoppeling. S(c)hrapnels zijn granaatkartetsen. Shoyu [sjoo-joe] is dunne sojasaus uit Japan. Shuttelen [pendelen] doe je met een shuttleservice. Het siamois is een zekere stof en dankt zijn naam aan Siam. Gaven de Sibillen aanleiding tot de sibillijnse [raadselachtig] spreuken? Eerst het kouwtje, dan het vrouwtje [men moet eerst zorgen een behoorlijk bestaan te hebben [kauwen], alvorens te trouwen]. Dit dictee is speciaal voor incipiënten [aanvangers]. Incipit vita nova: hier begint het nieuwe leven. Die moeder in spe zal wel weer iets wijds dragen.

9. Ik vind je een shitty [waardeloos, slecht] wijf. Moeten we short gaan [speculeren op koersdaling]? Dat laat de meeste Siberische bewoners nou echt siberisch. Hoe belandden de Sabijnse maagden vroeger ooit in Rome [door roven]? De siciliano (sicilienne) is een herdersdans. Zo'n sickjokedebiteur [sick joke: wrange, bijtende grap] zou je toch … Een SIE is in België een speciaal interventie-eskadron. Sibi manus inferre: de hand aan zichzelf slaan en sicut lilium inter spinas: als een lelie tussen de doornen. Van sisyfusarbeid (mits niet die!) krijg geen syfilis (de sief). De Siënese [sie-jee-nee-suh] schilderschool stamt uit Siena [sjèh-naa]. De siemens-martinmethode (staal bereiden uit ruwijzer) staat niet in de woordenboeken, de geiger-müllerteller wel. Welke eenheid hebben we aan Sievert te danken [sievert, stralingsenergie]? Ook in Sierra Leone kennen ze siërra's en houden ze siësta's. Sigillum confessionis: het biechtgeheim (bij biecht horen). De sikhs [monotheïstische godsdienst Punjab, India] schoten geen sikkepit op.

10. Zeg maar Sijmen, dan vloek je niet. Van wanneer stamt de Silicosewet? Gaat die ook over siliconenopslag? Nee, zoek maar op. Ik vind hem toch zo'n simiëske [aapachtig] kerel. Zou die sylvester, die stijlentrekker, ook silvesteravond [oudejaarsavond] vieren? Hoogbejaarden slaken nog weleens een simsonsverzuchting [zucht om de oude kracht nog eenmaal terug te mogen hebben (Richt. 16:28)]. Een SIMM is een single in-line memory module. De Sinn Féin streefde onafhankelijkheid na [van Ierland]. De sinjorenstad is Antwerpen. Had Sint-Bureaucratius de sint-cornelisziekte [meerdere; hij = Sint Cornelis (H. Cornelis) werd voor genezing daarvan aangeroepen]? Hij is zo sinofiel [China( )lievend] als een spleetoog. De beschrijving van de Sint-Elizabethsvloed was in de sint-elizabethsletter gedrukt. Scrofulose wordt ook wel sinte-markoen genoemd. Ik zag een sint-jacobuskruis [heraldiek: spatakruis, dolkkruis] en een sint-jakobslelie [goudlelie].

 

1472 Dictee woensdag 02 januari 2019 (1): dictee Groot Archipel Scholen Dictee 2018 √

Dictee - dictees [1472] 

Groot Archipel Scholen Dictee 2018 [basisscholen]

De volgende 40 [blauwe] woorden moesten worden ingevuld, aan de hand van dia's etc. [41-48 = shoot-out]

Ronde 1 (ouderwetse woorden (1-5))
De schrijver Jules Verne fantaseerde 150 jaar geleden hoe het zou zijn als mensen naar de maan zouden kunnen reizen. Het volgende stukje met ouderwetse woorden komt uit het boek 'De reis naar de maan'.  "Zij hadden de tijd niet erover te praten, want het gesis werd geweldig sterk, en zij zagen voor hun ogen een ontzettende vuurbol, in gloed door de snelheid van zijn vlucht en door zijn wrijving tegen de luchtlagen. Uiteindelijk stortte het gevaarte met een donderend geraas op de golven." 

Ronde 2 (dicteewoorden over het controlecentrum van de ruimtevaartorganisatie (6-10)) 
De gestreste ingenieur had haar antwoord nauwelijks ge-e-maild of ze kreeg het gedownloade bestand retour met de tekst: 'Lekkere timing!' 

Ronde 3 (Wikipediawoorden over de maan (11-16))
Het grootste deel van het maanoppervlak is bedekt met inslagkraters. Dat zijn kraters die in de bodem achterblijven na de inslag van een meteoriet die van een komeet of planetoïde afkomstig is. Deze kraters stammen uit de tijd van het ontstaan van het zonnestelsel. Het ontbreken van een atmosfeer op de maan zorgt ervoor dat de kraters er na 4 miljard jaar uitzien alsof ze 'vers' zijn.

Ronde 4 (dicteewoorden (17-21))
De astronauten hadden een uitgebreide     training ondergaan. Ze leerden omgaan met gewichtloosheid en het bedienen van de apparatuur in een simulator. Na de lancering en een reis van zo'n 3 dagen zouden ze de maanlander op de maan zetten, hun ruimtepak aantrekken, de drukcabine verlaten en de eerste stap op de maan zetten. Een eeuwenlange droom werd werkelijkheid.

Ronde 5 (Maan-zaakwoorden (22-28))
Een fragment uit 'De Maan-zaak', een spannende whodunit over een buitenaards verblijf op de maan. De twaalfjarige Dashiell is een van de uitverkorenen die er mogen wonen. Het lijkt fantastisch, maar niemand op aarde kent de waarheid: het leven op de maan is oersaai! Op dag 188 van hun verblijf op de maan wordt dr. Ronald Holtz dood gevonden buiten de basis. Hij blijkt zonder dat iemand het wist de basis te hebben verlaten en heeft daarbij zijn ruimtepak niet goed aangedaan. De bevelhebber van de basis denkt al snel aan een ongeluk, maar Dash gelooft dat niet en gaat op onderzoek uit.

Ik had dus iets klaargemaakt in de rehydrator waarvan ik dacht dat het Japans rundvlees was, maar dankzij de flauwe smaak was ik al halverwege voordat ik besefte dat ik me vergist had. En toen was het al te laat. Mijn darmen borrelden zo luid dat ik verbaasd was dat niet iedereen wakker werd. De zwaartekracht hier op de maan is zes keer zwakker dan die op aarde. Ik maakte dus sprongen van 4 meter terwijl ik mij door de basis haastte. En toen ik eindelijk op de wc zat hoorde ik dus de stem van doctor Holtz. Hij zei door zijn telefoon: "Ik denk dat het tijd is om de waarheid te onthullen!" Daarna ging hij door de luchtsluis naar buiten. Twee minuten later was hij dood.

Ronde 6 Vier woorden. Drie fout en één goed gespeld. Welk woord is goed gespeld (29-33)?
meteorologie (metiorologie metreologie meteoorologie) 
lancering (lansering lanceering lanseering)
ultraviolet (ultrafiolet ultravioolet ultra-violet)
röntgen (Röntgen Runtgen röntchen) --- r: eenheid, R: naam persoon 
simulator (siemulator cimulator cimuulator).

Ronde 7 Zoek de fout. Een kleine tekst met fouten erin (34-40).
Velen (geen n) malen indrukwekkender moet voor hen in de verte de aarde zijn geweest, een wit-blauwe bol, afgetekent (d) tegen de peiloze (ll) zwarte diepte (*) van de ruimte. Apollo 8 keerde op eerste kersdag [+ t] 1968 terug en op 27 december ontvouwden de paraschutes [geen midden-s] zich boven de maanreizigers. De klap op het oceaanwater deed de capsule kabseizen [p] waarna het toestel dankzij de oblaasbare [op] boeien in de juiste positie werd gebracht.
(*) niet fout, maar 'diepten' had ook gekund.

Ronde 8 (2 winnaars). Shoot-outwoorden (Japanse woorden (41-48)) 

41. bonsai  

42. emoji  

43. haiku  

44. jiujitsu  

45. karaoke 

46. origami  

47. sushi  

48. tsunami.

 
 

1471 Dictee dinsdag 01 januari 2019 (2): dictee Oefendictee (1) januari 2019 √

Dictee - dictees [1471]

Oefendictee januari 2019 (1)

1. VD, Is het nu eedverbond (1566) of Eedverbond (1566. lemma 'compromis')? De making-of van The Sound of Music was klip-en-klaar, glashelder. Zoeken op 'grigio' levert in de oVD niks op; '*grigio' wel: pinot grigio = pinot gris. In het dictee in Utrecht 2018 kwam deësis voor [voorstelling Christus, Maria, Johannes de Doper]. Dat zei me in Utrecht niks meer, maar het woord stond gewoon in Oefendictee 683 (oud): het lukt niet om alles te onthouden ... Nog een stijlbloempje uit dat 683: Philips droomt ervan: het nirwana, toestand van volmaakte verlichting ... Voor de roker was er deli deli uit Deli en voor de snoeper delicieuze delicieuse. Ik kom temee, demee, temet. Na de derby aten ze derby uit Derbyshire. Tot wanneer vormden de Oostbloklanden het Pact van Warschau [1991]? In Tonga betaal je met Tongaanse pa'anga's [TOP].

2. Geelharthout heet ook wel pakoeli. De monnik was pijloos – trouwens met boog, maar wel pijlloos – en zijn gedachten waren peilloos diep. De doerra is het kaffer- of negerkoren (sorghum). De Zwarte Donderdag heeft duidelijk promotie gemaakt ... Nu Zwarte Vrijdag [bv. 9 mei 1873] nog, VD! 'Geschonken (door)' is dono dedit [d.d.]. Douteus [oe] is twijfelachtig. Tja, Mozes (zoek op *mozes*): mozes kriebel (krachtterm – net als in: jezus christus, wat ben jij lelijk), Mozes: bekende Bijbelse persoon, aanvoerder en wetgever der Israëlieten, ongeveer 1500 v.Chr. (v.C.), een kalf Mozes (een echte goedzak, een goeie sul), Mozes en de profeten (= geld), een mozesboom = een stekelige mispelboom, vuurdoorn (Mespilus pyracantha), mozes-in-het-biezen-mandje (bekende kamerplant uit Mexico), mozestraan, jobstranen (traangas), Mozes en Aäron (staat en kerk), alzo sprak de Heer tot Mozes en de baard van Mozes (kamerplant, slaapkamergeluk, vredesmosje). 

3. Verder: de uitdrukking: daar kom ik met de boeken van Mozes, van iemand gezegd die met zware en oude boeken komt aansjouwen, uitdrukking (schertsend): de vijf boeken Mozes = vijf oude ongetrouwde zusters of vrijsters, zo dom als 't kalfke Mozes (heel dom), de staf van Mozes was zijn scepter (teken van waardigheid), het wetboek van Mozes [Pentateuch, eerste vijf Bijbelboeken* – wordt ook bondboek genoemd, net als O.T.], choemasj = * in gebonden vorm, de Pentateuch wordt ook Thora genoemd (Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium), Bargoens: het is een ribbemoos van een vent (een grote, ruwe kerel, verbastering van Mozes), smous, scheldnaam voor Jood (verbastering van Mozes), Bijbeltaal :de tafelen der Wet, de stenen tafelen = de stenen platen waarop Mozes de wet had geschreven.

4. En ook nog: op Asjoera [feestdag] wordt de uittocht van Mozes uit Egypte (de exodus van de Joden) herdacht, een thorarol wordt begraven, niet verbrand, een verspieder was elk van de twaalf mannen die Mozes uitzond om het Beloofde Land [Kanaän, Heilige Land] te verkennen, de Oude Wet = het wetboek van Mozes, de huishouding van het Oude Verbond (Oude Testament). En trouwens: wat een eendenhemeltje is dat, altijd met de bek in het nat! Het is daar het beloofde land voor drinkebroers. Napoli won de treble (triple) en daar namen ze nog een tripeltje op! Hier zijn ze vanaf 109 = meitnerium (Mt), 110 = darmstadtium (Ds, voorheen: ununnillium = Uun), 111 = röntgenium (Rg, voorheen unununium = Uuu), 112 = copernicum (Cn, voorheen ununbium = Uub), 113 = nihonium (Nh, voorheen ununtrium = Uut), 114 = flerovium (Fl, voorheen ununquadium = Uuq), 115 = moscovium (Mc, voorheen ununpentium = Uup), 116 = livermorium (Lv, voorheen ununhexium – Uuh), 117 = tennessine (Ts, voorheen ununseptium = Uus) en 118 = organesson (Og, voorheen ununoctium = Uuo). Het zgn. periodiek systeem der elementen begint bij 1 (H, hydrogenium, waterstof).

5. Een dumbphone is natuurlijk geen dumptelefoon. Ook in het derde geval zou VD 'Pipo de Clown' moeten schrijven ... Wijd en zijn verbreid heerst de opvatting dat je verbrijde rijst moet wegsmijten. Bij een helicopterview [helikoptervisie, helikopterblik] is formosa superne (alleen vanboven schoon) voldoende. Correcties op 'senaat', VD: v.v.v.: senaat (van Rome), filibuster: Senaat (VS) en assessor (een academische senaat – zoals overal elders). Fraîcheur is friste. Spionnenpoeder is de stof NPPD (nitrofenylpentadienal) die via de huid wordt opgenomen en door de KGB gebruikt is als hulpmiddel bij spionage. Moet die gangmaker de boel weer aan de gang maken bij het gangmaken? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Voorganger van de KGB was OGPOe, opvolger GROe.

6. Die cava, ça va! Die lijkt echt, maar het is een nepganzenneb! Gezocht op *cape* (een selectie): a capella (zingen) [a cap.] en a-capellakoor, soundscape (sfeervol muzikaal tafereel), zorrocape, zeemanscape, escapeknop, horecapersoneel, Capellenaar [met Capelse roots], aquascape [bodeminrichting aquarium], capermovie [kraakfilm, heistfilm, roven van iets kostbaars], decaperen (ook: beitsen), escape(toets), escaperoom, escapelit(t)eratuur, escapisme (onttrekken aan verantwoordelijkheden), great escape (spectaculaire ontsnapping), jamaicapeper (piment), beeldscherm: landscape, liggend, landschapstand, oblong (antoniem: portretstand, staand, portrait) en narrow escape (ontsnapping op het nippertje). Vergeet je brei- en strijkgerei niet. Ze hebben een eigen gerij. Je kunt iemand in de misère helpen, maar je kunt ook iemand in de misère (vernieling) helpen.

7. Stiekem had hij de nsfw-link [not suitable for work] toch maar geopend ... Met *back: (gelegenheids)(links)back [voetbal], biofeedback [bewustwording en beheersing eigen lichaamsfuncties], cashback [geld terug als aankoopstimulering], clawback [afroming voordelen zoals belasting], comeback [terugkeer], cornerback [American football – ook: fullback, halfback, quarterback], drawback [hindernis, zwarigheid], fastback [auto met schuin aflopende achterzijde], feedback [terugkoppeling], flashback [teruggrijpen op vroegere gebeurtenis – vgl. flashforward], greenback [Amerikaanse dollar], hardback [hardcover, harde kaft, vgl. paperback], hatchback [auto met 5e deur], kickback [vergoeding voor genereren van inkomsten van anderen], laidback [ontspannen, rustig, relaxed], neurofeedback [neurotherapie – terugkoppeling eeg's om psychische stoornissen te bestrijden], notchback [sedan, vierdeurs], outback [ruige binnenland], playback [mondbewegingen bij afspelen bandopname], pushback [terugsturen bootvluchtelingen], (Rhodesian) ridgeback [leeuwhond, pronkrug], slingback [hooggehakte damesschoen met een riempje achter de hiel langs], slingerback [voetbal: libero], trackback [(terug)link in blogbericht] en vleugelback [voetbal].

8. Een piepauw is een onzelieveheersbeestje. Met *rsjt* allen borsjtsj en versjteren (vgl. ook: Chroesjtsjov). Met *rsj* veel zoals: kaarsjespringen (Driekoningen), poesieversje, steigersjorring, versjachelen en versjacheren [verkwanselen], versjofelen [er sjofel uit gaan zien], versjwartster nar [Jiddisj/ch: dwaas, idioot], trainersjargon, burgemeestersjob en cijfersjoemelaar. Met *sjt* o.a. hasjtransactie en hasjtekort, Pasjtoestam (volksstam), Pasjtoe (taal), sjtreimel (bonthoed van chassidische joden) en sjtetl: kleine joodse gemeente, m.n. in Oost-Europa.

 

 
 

1470 Dictee dinsdag 01 januari 2019 (1): dictee Oefendictee 693 (oud) √

Dictee - dictees [1470]

Ook 693 bevat weer genoeg interessants ...

Dictee 693 (DCXCIII) Dictee Specialisten (01-12-2013)

1. Een genua is een genuafok. Wat genuïen is, vertoont genuïniteit
[uu-wie]. 'Krent' [Korinthe] en 'bikini' [atol Bikini] zijn geoniemen. Vroeger (v.a. 1919) had je het Georganiseerd Overleg, een moderne opvolger heeft als afkorting g.o. Dat zul je te gepasten tijde wel vernemen. Wat te denken van (bij) een verloreneigerecht [gevonden: gepocheerd ...]? Wat zou een gerberligger zijn? Lastig. Aan gerechtshoven hebben we: het Internationaal Gerechtshof, het Europees Gerechtshof en het (Hoog) Militair Gerechtshof. Vergeet je brei- en strijkgerei niet. Ze hebben een eigen gerij. Je hebt Oost-, West-, Noord-Germaans en Oudgermaans, naast Oergermaans. Ik heb dat nooit geringgeacht. Een lang gerokte dame is niet kortgerokt. Laat ik het maar zeggen: ik ben gekke Henkie niet, noch ben ik gekke Gerrit: zo, dat is eruit. Men onderscheidt o.a. twee-, vier- en zesrijige gerst. Zeer lastig, zo'n gerstje in het oog [in ooglid: chalazion].

2. In de chemie betekent staggered geschrankt. Geschubd leer voor boekbanden is veau écaillé. Hou toch op met dat geschwärm [gedweep] voor Cruijff. Je wilde er altijd al bij horen, niet? Hij schrijft geserreerd [compact], het lijkt wel steno. Hij is helemaal gedebiliseerd [debiel] en geïnfantiliseerd [infantiel, kinderlijk]. Zo kun je makkelijk iemand in de seriebel (sereibel) [misère] helpen. Jij bent een gesjochten [arm, zonder inkomsten, de due, de sigaar] gesjiewes [braaf, goedhartig mens]. Sophisticated is gesofisticeerd (gesofistikeerd – mondain, wereldwijs, verfijnd). Je zult maar een zwakke complexie [geheel van aanleg en karakter] hebben. Wat is een twee- of driemaal gestreept octaaf [steeds een octaaf hoger, driemaal =] en wat een eengestreept octaaf [c³-b³. dus boven het klein octaaf, c-b, groot octaaf = C-B]? De drie Gestrenge Heren zijn de ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius. Moet het gesundes Volksempfinden [het gezonde gevoel van het volk, t.w. als maatstaf van het recht, nationaalsocialisme] ons leiden? Een gesyndikeerde is een vakbondslid. De joden kennen de ketoeba [huwelijkscontract] en de get [scheidingsakte]. Get a life [ga eens wat nuttigs doen met je leven], joh. Zij is van lotje getikt [niet goed wijs]. De gettotaal (!) is Jiddisch (Jiddisj).

3. Een gekke henkie laat zich ook voor van alles gebruiken. Even gezocht op '*ceri*': alliancering en arcering [uitspraak!], carboglycerine [met 10% carbolzuur], cerien (roodbruine allanietvariëteit), cerise (limonade), cerium (element 58, Ce), damascering (verzamelnaam: vlammig geëtste figuren), glycerinealdehyde [wil je dat weten: chemie 2,3‑dihydroxypropanal, het eenvoudigste koolhydraat, dat de basis vormt voor de D/L‑nomenclatuur van koolhydraten (het D‑enantiomeer is rechtsdraaiend)], mercerie (fourniturenzaak), montes auri polliceri (gouden bergen beloven), sinceriteit (oprechtheid), tiërcering (vermindering tot op een derde), tracering (het traceren) en triglyceride [glycerol waarvan de drie alcoholgroepen zijn veresterd, bv. natuurlijke vetten en oliën]. Een kleine selectie uit '*seri*': viennoiserie (luxebrood(jes)), una serie (onafgebroken), tracasserie (geharrewar), sero sed serio (eerst met tegenzin, maar, eenmaal begonnen, met hart en ziel), serinette (kanarieorgeltje), serigrafie (zeefdruk), serine
((S)-2-amino-3-hydroxypropaanzuur), serie-parallelschakelaar, en seri(ci)cultuur (zijdeteelt).

4. Verder: rotisserie (grillrestaurant), patisserie (banketbakkerij), opera seria (grote opera, grand opéra), nikserig (niets voorstellend), niaiserie (onnozelheid), negroïsering, miserie (ellende, misère), libanisering, L-serine [linksdraaiend], masculinisering [ontwikkeling van mannelijke kenmerken, m.n. aan de uitwendige geslachtsdelen, bij vrouwelijke individuen = virilisatie, vermannelijking], mcdonaldisering, misericorde (zekere dolk van een ridder), misericordia (geoorloofde afwijking van strenge voorschriften in kloosters), lambrisering [betimmering], laïcisering [rooms-katholiek; m.b.t. een geestelijke ontslaan van alle bij de wijding op zich genomen verplichtingen], judasserig [treiterig], japonaiserie [japonisme: gebruik van stijlelementen uit de Japanse prentkunst], inter jocos et seria (onder scherts en ernst), geiseriet (kiezelsinter), fraisering (op de helling van een talud), etatisering (naasting door de staat), esthetisering [esthetisch maken], declassering [overspelen, terugzetten in rangorde], chinoiserie [kunstvoorwerpen, onpraktische formaliteit], confiserie (banketwinkel), dechristianisering, creolisering [creools worden], carrosserie, boisering (beschot), automythologisering [mythe creëren rond eigen persoon, niet: eigen auto!], au (grand) sérieux en ad misericordiam (een beroep doend op medelijden of genade).

5. Daar zat hij dan met getourmenteerde (getormenteerde = gekwelde) blik: zijn getroebleerde [verstoord, minzaam] jeugd? Pim is een getruukte voetballer: hij vertoont veel trucjes (truken). De Geünieerde Gewesten of Provinciën hadden de Unie van Utrecht gesloten. Getut is muggenzifterij. In 1566 kwam het Verbond der Edelen [beletten invoering Spaanse inquisitie] tot stand. De leden droegen een geuzenpenning en dronken geuzelambiek. Het zwarte of bruine gevaar verwijst naar de Afro-Aziatische volkeren. Ik ga in allen gevalle naar dat concert. Een gevatte meid is ad rem. Een gevecht van man tegen man kan een lijf-aan-lijfgevecht zijn. Een gevechtslaars is een combatlaars. Hebben gestreste militairen vaak gevechtsstress? Gevelouteerd papier is velouté [fluweelachtig]. De Gever van alle goeds is God.

6. Schuin gevierendeeld [heraldiek] is écartelé en sautoir. Gevlamd satijn heeft een gevlamd moiré-effect. Dat zijn epea pteroënta: gevleugelde woorden. Hij deed die afkondiging met gevoileerde [gedempt, omfloerst] stem. Hoe ben je dat gewaargeworden? Ahimsa is geweldloosheid. Ik zal u het boek doen geworden. Hij stierf een gewelddadige dood. Is gewast linnen waterdicht? Ja. De Gezalfde des Heren is de Messias. 'Dus' is een gevolgaanduidend voegwoordelijk bijwoord. De zeven Verenigde Gewesten vormden de Republiek der Nederlanden, de noordelijke gewesten omvatten Noord-Nederland, de zuidelijke gewesten Zuid-Nederland. De Provinciale Staten werden ook wel Gewestelijke Staten genoemd. De Evangelische Gezangen en Gezangen voor de Liturgie zijn liedbundels. Het (de) synovia is het gewrichtsslijmvlies. Hé ja, gezellie [gezellig]!

7. Ankylose is gewrichtsverstijving. Gezelschapsspel zijn inséparables. De visus [gezichtsscherpte] is goed. Ze waren elkaar niet welgezind, maar ook niet vijandig gezind. Wat is de taak van de Gezinsraad [adviezen aan de overheid]? Hij is door en door gezond, zijn broer door- en doorslecht. Op een ghat [India, terras naar de rivier] kan gecremeerd worden. Mijn broer heeft bewerkstelligd dat ik tewerkgesteld ben. Een ghazel(e) heeft rijmschema aa, ba, ca, da. De ghazidsja is de heilige oorlog van moslims tegen de ongelovigen. Ghee is geklaarde boter. Waarom streden Ghibellijnen [steunden de Duitse keizer in de strijd] en Welfen [= Guelfen: zij de paus]? Een nègre is een ghostwriter. Een giclee is het product van piëzografie [inkt computergestuurd op papier]. De uitspraak van giaur [gaa-voer] blijft verrassend (of de schrijfwijze!). Zijn lange lijzen – ze zingen vaak leizen – altijd een soort van giacomettifiguren [zeer langgerekt, mager]? Het giallo antico is goudgeel marmer. Drinkt zij gin-fizz?

8. Giardiasis is een voedselinfectie veroorzaakt door een zekere parasiet. Moet je voor gielerstaal (!) bij de hoogovens zijn? Nee, dat is dieventaal of Bargoens. Gierstmelde wordt ook quinoa [uitspraak!] genoemd. Blijf rustig, eet een gieser wildeman. Hoe ziet volgens de GIF-standaard een gif-bestand (uitspraak gee-ie-èhf, gifbestand, uitspraak dzjihf – graphics interchange format) eruit? Goeie Mie was de Leidse gifmengster. Poison ivy is gifsumak [plant]. Hij, een hollebolle gijs en ook nog een gijsje goochem? Het oude Mesopotamië bracht het Gilgamesjepos [met zondvloedverhaal] voort. Wat is het verschil tussen een gimar [lang gewaad, gezicht onbedekt, moslimvrouwen] en een khimar [hoofddoek die ook boezem bedekt]? De gioer is de overgang tot het jodendom. De giouvetsi is een Griekse gegratineerde ovenschotel. Girihs zijn geometrische tegelpatronen in de islamitische bouwkunst. Het GIS is een geografisch informatiesysteem. Zymose is gisting. Een giveaway is een weggevertje.

9. Gizmo's [voor geluidseffecten] horen bij gitaren. Wat heeft een G-kracht [zwaartekracht] met een g-plek [erotisch zeer gevoelig, vagina] te maken? Op welke glamping [luxe: glamorous + camping] staan jullie? Glanslei is fylliet, glanslinnen is trielje. Glanstaf [goed lezen, geen staf!] is lustre. Hoe moet ik mij glänzendes Elend [stralende ellende] voorstellen? Veel vliegtuigrompen zijn van glare [zeer lichte kunststof]. Zijn er ook glas-in-betonkunstwerken? Geen idee ... Een zekere formica-achtige kunststof is glasal [z]. Glasfiligrein is petinetglas. Wij gebruiken hiervoor glasvezelversterkte polyester. Het Westland wordt de Glazen Stad genoemd – en Den Haag de hofstad en Deventer de koekstad. Glazuur is verglaassel. Was hij een Leidse glibber [niet in wdb., oorspr, glipper = overloper bij Beleg van Leiden naar Spaanse kant, nu is 'glibber' een geuzennaam]? Het traditioneel IJslands worstelen heet glima. Het glimmer is Moskovisch glas. Een glioblastoom zit in de (grote) hersenen [kwaadaardige tumor]. Met kapotte instrumenten maak je glitch [muziek]. Een rhinestone is een glittersteentje. Paillet [clairet, witte wijn] drink je, met pailletten versier je kledingstukken (geen meisjes!).

10. Gloriosae memoriae, roemrijker nagedachtenis, van deze held. Glunge is glamour plus grunge. Glutamaat is umami of ve-tsin [smaakverfijner]. Glutenallergie is coeliakie. Glycaan is polysacharide. Gnathologie houdt zich met kauworganen en de stoornissen daarvan bezig. De Gnawa [afstammelingen zwarte slaven Marokko] hebben als muziekstijl gnawa. Als tussengerecht is gnocchi [uitspraak!] veelgevraagd. De gnoe is het wildebeest. De plié is een basisbeweging bij ballet en dans, bij een demi-plié blijven de hielen op de grond, bij een grand plié niet. Suppliëren is smeken, een superplie is een koorhemd. Zymose is gisting, zymotisch is gistend. De cornucopia (vroeger geen meervoud – nu wel: cornucopiae) heeft als synoniem de cornu copiae: hoorn des overvloeds.

 
 

1469 Dictee maandag 31 december 2018 (1): dictee Oefendictee 691 (oud) √

Dictee - dictees [1469]

T.z.t. alle (oude) Oefendictees 000-856 in één bestand beschikbaar. Nu als ankeiler vast 691.

Dictee 691 (DCXCI) Dictee Specialisten (26-11-2013)

1. Ik ben flabbergasted [èh ih], verbijsterd. Een flambard is een slappe vilten hoed met brede rand. Zij hebben een flag-of-conveniencerederij [goedkope vlag]. Het interesseert je kennelijk geen flap [niets]. Wie zei er steeds 'sapperdeflap' [Pipo de Clown]? Heeft zij meer dan een flatcoated retriever [gladde, veelal zwarte vacht]? Kom, we kopen een flatscreen-tv (wordt 'teevee' echt soms nog zo geschreven - flatscreenteevee)? Flausch is duffelse wollen stof. Flauwsies (Flauwsjes) zijn flousjes [smoesjes]. Flavine is een co-enzym. Trek je die fleece jas (fleecejas) aan? Flegmasie [pijnlijke zwelling van het onderhuids celweefsel van de benen = kraambeen] treedt bij kraamvrouwen op. Eerst de kleren neerflenzen, en dan flensen [het doen] maar. Zijn er nog weckflessen? Let op de volgende flessen: Leidse fles [soort van condensator], fles van Woulfe (woulfefles, Woulfe's bottle – twee of meer halzen), Florentijnse fles [distilleren etherische oliën] en magnetische fles [plasma (vast)houden]. Voedsel langdurig kauwen is fletcheren. Een fleur de lis is een heraldische lelie, met name die in het Franse koningswapen.

2. Met veel flair [gemak] gooide hij de flare [èh] [fakkel: hittezoekende raket misleiden] uit het vliegtuig. Flusjes (zo-even) zat hij daar nog. Tot flus, fleus, flusjes [straks]! Bij flecteren [taal: verbuigen] treedt flexie op. Onze regering streeft naar flexicurity [flexibele arbeidsmarkt en toch sociale zekerheid]. Een flibustier was een boekanier [zeeschuimer – filibusteren is urenlange redevoeringen houden ...]. Een fliffis [trampolinespringen] is een tweevoudige salto met schroef. Een flikflak [gymnastiek] is een achterwaartse handstand-overslag. Flippes [Bargoens] is geld. Functioneel leeftijdsontslag wordt afgekort tot flo. Een flog is een fotolog. Op tennisbanen tref je floid [kunststof, lijkt op gravel] aan. In het rijk van Flora vindt men Flora's kinderen [de bloemen]. Floorball is unihockey. Bij het hoogspringen kennen we de fosburyflop. Gerrit Komrij was de Florence Nightingale van de letteren. Florentijnse zijde wordt florentine genoemd. De Arubagulden wordt ook florin [oo ih] genoemd. Floroglucinol is benzeen-1,3,5-triol. Flossen doe je in de regel met floss, tandzijde.

3. Die foto is flou, onscherp. Een flox is een herfstsering of vlambloem. Een fluctus in simpulo is een storm in een glas water. Het fluitenkruid is een schermbloemige plant. Bij wandelen in het donker heb ik een fluobandje [fluorescerend] om. Hij is professor in de flutkunde [pseudowetenschap, weet-nietskunde] . De fluweelmaluw is een soort van malve [plant, kaasjeskruid]. De fluxie [wiskunde] is een differentiaalquotiënt. De Fluxus was een kunststroming in de jaren 60 van die eeuw. De journaliste bleek goedgeïnformeerd [GB] te zijn. Dat dochterbedrijf zal zelfstandig verdergaan. Cava is Spaanse, volgens de méthode champenoise gemaakte, mousserende wijn [de kav/wa is de peperstruik of een bedwelmende drank daaruit]. Daar heb je die klotenbibber weer. In de Amsterdam ArenA speelde Ajax tegen Club Brugge, of was het Cercle Brugge? Ik zal je diffameren [belasteren], tenware [ware het niet, tenzij] je excuses aanbiedt. Hij hield een bijzonder langwijlig [wijdlopig, langdradig] verhaal. Languissant [smachtend, kwijnend] greep ze ernaast.

4. Ook focolarini [leden van 'Werk van Maria'] eten focaccia [platte Italiaanse broodsoort van deeg waarin olijfolie verwerkt is]. Als je FO ziet staan, staat dat voor het Frysk Orkest of voor de Faeröer [internet: fo]. Je zult maar lijden aan fobofobie [angst voor fobieën]. De Chinese naam voor de Boeddha is Fohi of Fo. Hij toonde een fokse [foks, foksen] spie [gouden tientje]. De foi du charbonnier is het kolenbrandersgeloof. Wie wil er nog fokkie (koffie, BE, niet meer in VD]? Probeer dat nou niet te fokseren [forceren]. De voorzijde van blad 11 heet kortweg folio 11 [afko] r^o [recto]. Zoals je weet, is de afkorting van folio recto: f^or^o [èhf-oo èhr-oo]. Foliumzuur is
N-pteroyl-L-glutaminezuur. De Folketing is het Deense parlement. De folle du logis is de benaming van de verbeelding. Graafse follikels zijn follikels van De Graaf [aan de eierstok]. Die nagebouwde Griekse tempel is een folly (folie – namaakruïne, ornament – versiering). Een fondue bourguignonne is met vlees. Fonduen doe je in een fonduepan. Daar heb ik een fokking [fucking, verdomde] hekel aan. De lambiekbrouwers [Belgisch bier] doen bier in een foeder [groot (eiken)houten vat].

5. Een fondue savoyarde is een kaasfondue. Onder mijn duiven zitten fondvliegers [langeafstandsvluchten]. De quadrafonie (GB, VD ook: quadrofonie) gebruikt vier kanalen [deel frequentieband]. Hij zoekt zijn fons et origo, bron en oorsprong. Kanonnenvlees is food for powder [op te offeren soldaten]. Found footage is historisch beeldmateriaal. Volgens sommige bronnen werden Liederik, Ingelram en Audacer de drie forestiers [voorgangers van de eerste graaf van Vlaande­ren] genoemd. Om 's hemels wil, om Gods wil, for God's sake, for heaven's sake: doe dat niet! De for intérieur is het oordeel van het geweten. God is de Formeerder [Schepper]. Bij een helicopterview [helikoptervisie, helikopterblik] is formosa superne (alleen vanboven schoon) voldoende. Ik doe het for old times' sake, ter wille van vroeger. Hij is een man van veel forsie [kracht, geweld]. Ik geloof daar geen forts [zier] van. Forumen [deelnemen aan een of meer forums] doe je op internet.

6. Een Fortunae filius is een zondagskind, een gelukskind. De fortuynisten [Pim Fortuyn] hebben het niet zo op immigratie. Een gelukkige grijsaard spreek je aan met 'fortunate senex'. Het Forum Romanum was het centrale plein van het oude Rome. Forza [kreet ter aanmoediging] Feyenoord! Hij drinkt fosco [zekere koude drank]. Het ATP (adenosinetrifosfaat) wordt als fosforylerend [een alcohol veresteren met fosforzuur] agens gebruikt. Kansarme kinderen in ontwikkelingslanden kun je fosteren [ondersteunen – Foster Parents Plan]. Een zonnecel is een fotovoltaïsche cel. Waarvoor wordt de foucaultslinger [slinger van Foucault] gebruikt [draaiing aarde aantonen]? Een fouetté is een verlengde pirouette. Een four in hands [rijtuig met vier paarden] rij je van de bok. Deze aandelen zijn volgefourneerd (volgestort). Je zult maar bij een begrafenis in een fourire [lachstuip, slappe lach] schieten … Fourrés [koekje met een middenlaagje van crème] kun je snoepen. De fourthestatevertegenwoordigers [pers, media] waren in ruime mate aanwezig. Is dat leuk, een foursome [twee teams van twee, om beurten de eigen bal] bij golf? Een fouta [oe] is een hamamdoek [in oosters badhuis; ook: pestemal]. Hij foxtrotte met een foxy [aantrekkelijk] deerne [jong meisje].

7. Fra's zijn broeders. Fracking [èh] is hydraulisch kraken [olie]. Fraîcheur is friste. Een hemangioom of frambozengezwel [goedaardig bloedvatgezwel in huid] verdwijnt vanzelf weer. Een Francofascist is een falangist [ook: Libanon] of caudillist [caudillo = leider]. Daar hoor je veel Franglais [Frans, doorspekt met Engels]. Een matamata is een franjeschildpad. Een frankenstein creëert gedrochten. Het franquisme [Franco] was een fascistische, extreemrechtse (extreem rechtse) politieke beweging in Spanje. Een vrolijke frans heeft een leven als vrolijke Frans. Als je een fluwelen frederik [goed, zachtaardig] in de luren legt, kun je zeggen: zo fopt men Frederik [een goedgelovige]. Wat houdt freeganisme [antikapitalistisch: leven van de welvaartsresten van anderen] in? Is er hier een freinetschool [kinderen leren van ervaringen]? Bespreek de French Connection [smokkelorganisatie VS – Marseille, film!] en de French letter [condoom]. Een meervoud van fresco is freschi (ook: fresco's, vergelijk: fresquist). Mijn vrouw loopt bij een freud [psychiater]. Hongerklop [wielrenners] wordt ook fringale [zwakte; gebrek aan voedsel] genoemd. Een frittata is een omelet. Het Friulisch is een tak van het Reto-Romaans.

8. Een balsturige oppositiepartij is een fronde. Fronde super viridi: op het frisse groen. Wat weet je van 'de' Frontbeweging (vergelijk ook: Frontpartij – 1919-1932: Vlaams-nationalistisch)? Zijn er nog froufrous [twee wafeltjes met crème au beurre ertussen]? Wil je nog een froufroutje? Een frownie is een emoticon met frons. De een was nog frugaler [sober] dan de ander. Nietsnutten zijn het: fruges consumere nati. Laat dat die frulleman [knoeier] toch niet doen! Tevergeefs tegen Hercules, het is vechten tegen de bierkaai: frustra Herculi. Een Frygische muts is een jakobijnenmuts. Wat is FSC-hout [Forest Stewardship Council = Raad voor Goed Bosbeheer]? De tekenencefalitis FSME [Frühsommer-Meningoenzephalitis – vergelijk: encefalitis] komt vooral voor in Midden- en Noord-Europa. Favente summo numine (f.s.n.): onder bescherming van het Opperwezen. De personeelssterkte geef je aan in fte's (fulltime-equivalents). Je kunt de ftisis [tering] krijgen. Zij draagt een fuchsiaroze truitje. Fuck off [iemand wegsturen], door jou ben ik geen fuck [helemaal niets] opgeschoten.

9. Bij zwerfdrang spreek je van een fugue. Ze gingen fukkiefukkie [het] doen. Een fuguette is een kleine fuga. Zij heeft een fulpen [met vleiende, flemende taal] tong. Het was een full swing [met volledige inzet] alle-hens-aan-dektoestand. Dat was een fulldress [ook aaneen, bnw. + znw.] buitengebeuren. Hij is functus officio: niet meer in dienst. Dat dal is een fundgrube voor de archeologie. Dat was duidelijk een fundamentalischterroristische aanslag. Een fuselier is een soldaat van het garderegiment Fuseliers 'Prinses Irene'. Trouwens, Jan Fuselier is de doorsnee gewone soldaat. Met fusilli wordt spiraalvormige pasta aangeduid. Het fustein heet ook wel bombazijn. Wat fustig smaakt, is vaats [naar het vat smakend]. Het runenalfabet wordt ook wel futhark [naar de eerste zes letters: f, u, þ, a (of o), r, c] genoemd. Mijn future [aanstaande vrouw] brengt heel wat futures [termijncontracten] mee. De kleine fuut is een dodaars. Een e-mailuitdrukking is fyi: four your information. Een fyle [stam mensen] wordt meestal verdeeld in fratrieën.

10. Fylliet is versteend plantenblad. Zwakziekte in aardappelloof heet fytoftora. Een stukadoor is meestal geen goede stukjesschrijver (goede schrijver, ook: goedestukjesschrijver, andere betekenis: goede stukjes). Een fylum is een stam in het dierenrijk. Als bladvulling gezocht op '*weil*': de ziekte van Weil, weil dus [infectieziekte], een weilam [niet in de, maar gevoed met wei], rottweiler [(politie)hond], nadweilen en dweilstok [op zee; stok van de zwabber]. Ook nog: dweilband en dweilorkest. Na een dweilfeest (zatlapperij) moet er echt gedweild worden. En op '*wijl*': bij tijd en wijle, zonder verwijl, onverwijld, swijlen(s) – intussen, onderwijl, overdikwijls (weinig gebruikt =  overmatig vaak), middelerwijl (inmiddels), langwijlig [langdradig], kwijlslab en -lap, kwijlebal [die kwijlt], kortswijl [grap] en kortswijlen [schertsen], kassiewijle [asjeweine, etc.: dood], dewijl (omdat), bijwijlen [soms. van tijd tot tijd] en allewijl (gewestelijk: tegenwoordig). Terwijl u dit leest, beleef ik mijn [VD] 15 minutes of fame.

 
 

1468 Dictee zondag 30 december 2018 (2): dictee Aangeboden 932 wedstrijddictees 2000-2014 √

Dictee - dictees [1468]

932 wedstrijddictees

Aangeboden: 932 wedstrijddictees
In één bestand, dus makkelijk zoeken naar woorden
Jeugd- en volwassenendictees
Periode (globaal) 2000 t/m 2014

Inhoudsopgave
1234 A4'tjes
Aantal woorden: 362.216
Aantal tekens (excl. spaties) 2.083.417
Aantal tekens (incl. spaties) 2.443.383
Aantal alinea's 12.868
Aantal regels 47.299 

Geheel bijgewerkt naar spelling 2018-2019! 

Achteraan een alfabetisch register op plaatsnaam
Zoek daarin bv. naar Sint Anthonis
Wil je bv. versie 2010, dan zie dat dit dictee 344 is
Als je nu vooraan het bestand gaat staan met de cursor,
zoek dan naar 344 en met enkele klikken ben je bij het gezochte dictee.

Bestand op aanvraag verkrijgbaar: leentfaarrein@gmail.com