0990 Dictee vrijdag 18 nov 2016 (1): dictee Vijfde Groot Leiderdorps Dictee 2016 √

Dictee - dictees [990]

Vijfde Groot Leiderdorps Dictee 2016

De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld, de (5) rode woorden waren grammaticaal fout en moesten worden omcirkeld. Groen is goed!

Leiderdorp, epicurisch walhalla of snellehappenparadijs? (auteur: Tanneke Schoonheim)

1. Het hedendaagse koken is een makkie vergeleken bij vroeger. Onze keukens zijn voorzien met (van) state-of-the-artkookeilanden (ook: state of the art kookeilanden).

2. We maken gezonde courgette-boerenkoolsmoothies in onze hippe smoothieblenders en volkorenrijstgerechten in de stoomoven.

3. De standaard aardappel-groente-vleesmaaltijd van voorheen is vervangen door exotische wereldgerechten op basis van couscous of quinoa.

4. De supermarkt ligt vol met kant-en-klaarmaaltijden en anders zijn er wel maaltijdboxen met ingrediënten en bijbehorende recepten die ons stap voor stap naar verantwoorde creaties als fettuccine met warmgerookte makreel, cherrytomaten en paprika of gnocchi met pompoen, venkel en pecorino leidt (leiden).

5. Wie echter een avondje geen zin heeft om zelf te koken, heeft in Leiderdorp volop keuze.

6. Een fastfoodmenuutje, een patatje oorlog van de snackbar of een babi pangang van de chinees zijn snel besteld en worden ter plaatse genuttigd of meegenomen naar huis, of je laat de pizzakoerier de telefonisch bestelde maaltijd bezorgen.

7. Uit eten gaan in een restaurant hoeft niet duur te zijn, want dankzij de restaurantactie van een landelijke grootgrutter is het tweede driegangenmenu (ook: 3 gangenmenu) vaak gratis.

8. Net over de grens van, maar met een verleden in, Leiderdorp ligt nog een pannenkoekenrestaurant, die (dat) behalve spek- en gewone pannenkoeken ook varianten met shoarma, goulash en vis serveert.

9. In restaurants die in een wat exquiser segment behoren (die tot een ... behoren – of: die in een ... liggen), verwerken chef-koks steeds vaker zelfgekweekte producten of biologisch-dynamisch geteelde gewassen in smakelijke streekgerechten.

10. Zij presenteren appetijtelijke voorgerechten, bij voorbeeld (bijvoorbeeld) overheerlijke bruschetta's met hummus en auberginetapenade of carpaccio van runderentrecote met spekjes en Parmezaanse kaas, of buffelmozzarella met tomaat, balsamico-uitjes en pijnboompitjes.

11. Wat te denken van hoofdgerechten als tournedos met bloemkoolstamppotje en sjalotjesjus, of gegrilde zwaardvis met kerriesaus, roergebakken broccoli en sugarsnaps, of zalmfilet met een taartje van spinazie en ricotta en beurre blanc van tomaat en basilicum?

12. En tot besluit kun je je laten verwennen met een tarte tatin van ananas, mascarpone-ijs en vanillesabayon of een tompouce (ook: tompoes) van aardbei met banketbakkersroom en yoghurtijs.

13. Ja, op culinair gebied is er genoeg te beleven in Leiderdorp. En mocht het allemaal wat veel worden, dan eten we thuis toch gewoon een lekkere ham-kaastosti?
 

0989 Dictee dinsdag 15 nov 2016 (2): dictee Oefendictee november 2016 (8) √

Dictee - dictees [0989]

Oefendictee november 2016 (8)

1. Na het drinken van taffia en ratafia gingen ze raffia kopen. Bij de mocromaffia steken ze vaak een saffiaantje (saffie) op. Ook de cybermaffia is maffia-achtig. Met epitafia (enk.: epitafium) of epitafen (enk.: epitaaf) worden grafschriften bedoeld

2. Doe maar gewoon, doe maar recht op en neer. Heb jij weleens seks in de missionarishouding (zie de Dikke Van Dale), een op-en-neertje of een recht-op-en-neertje, bedreven? Die strip staat bekend om zijn recht-op-en-neerkarakter. Een recht op-en-neer is trouwens een gewone (oude of jonge) klare. Een cilinderzuiger gaat recht op en neer.

 3. Hij schrijft altijd erg rechtop (steil), hij zit rechtop in bed, hij loopt en zit rechtop en hij kan zich op het gladde ijs moeilijk rechtop houden. Punkers dragen stekelhaar, rechtopstaand haar (hanenkam, mohawk). Door de boze droom schoot hij rechtop. Voordat je een paal de grond in slaat, moet je deze rechtop zetten. Een aardse kijker geeft een rechtopstaand beeld. Het achterlijf is het achterste deel van het lichaam van niet-rechtop gaande dieren. Een antefix is een rechtopstaande siertegel. Een bilboquet is een soort van duikelaartje. Een cromlech is een laatneolithische steencirkel, bestaande uit grote rechtopstaande stenen, die om een nog grotere steen geplaatst zijn. De homo erectus is de rechtop gaande mens. Wat is de structuur van een ithyfallisch vers? Een keeshond heeft rechtopstaande oren. Een loutrofoor heeft rechtopstaande oren. Een orthostaat is een rechtopstaande stenen plaat. Een pinguïn is een rechtop gaande watervogel. De pithecanthropus erectus (letterlijk: de rechtop lopende mens) wordt ook javamens genoemd. Een plusteken is een rechtopstaand kruisje. Uit eerbied en bewondering gingen we rechtstaan na de uitvoering van de passion (passie). Een ezel heeft steiloren: rechtopstaande oren (een wolf ook!. Water trappen doe je rechtop in het water. Een zeepaardje (!) zwemt rechtop. Een zoutzak zit niet rechtop.

4. Ziehier een rijke oogst aan '*quis*': (het communautair) acquis [k, niet: kw], acquisitie [kw], een aliquis in omnibus, nullus in singulis (iemand die een beetje thuis is in alles, maar niets geheel beheerst – een manager weet steeds meer van steeds minder tot hij niets van alles weet; een expert weet steeds meer van steeds minder toe hij alles van niets weet, antiquiseren (antiek doen lijken), cadavre exquis [k] (een collectieve tekst), ceux qui savent (zij die (het) weten), conquistador (Spaanse veroveraar van Amerika in de 16e eeuw), croquis [k] (schets), exquis [k] (exquise, meer exquis, meest exquis – GB ook: exquiser, exquist – exquisiet = uitgelezen, voortreffelijk), franquist en franquisme (politieke beweging Spanje), fresquist (frescoschilder), grootinquisiteur (voorzitter), haud passibus aequis [kw] (van navolgers: ver achterblijvend bij hun voorbeeld), le goût de la perfection qui stérilise (het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid), maquisard en maquis(e), perquisitie (o.a. huiszoeking), qui s'excuse, s'accuse (wie zich verontschuldigt, bekent daardoor juist dat hij schuldig is), quisling (collaborateur), cuisse [kwies] (culinair: gedeelte van een (gebraden) kip), reconquista (Iberisch Schiereiland, Moren), requisitoir (eis OM), sum qui sum (Ik ben die Ik ben, Exodus 3:14), ubiquist (voelt zich overal thuis), ultraquist (calixtijn) en ventriloquist (buikspreker).

5. Ten slotte nog wat hits op '*quic*': aquicultuur, donquichotterie, omne animal post coitum triste, praeter gallum qui cantat (na de coïtus is elk dier terneergeslagen, behalve de haan, die kraait), quiche (lorraine), quick-and-dirty, quick ratio, quicksteppen, quicunque vult (ieder die wil) en paddenstoelen- en tonijnquiche.

6. Dan nog '*quia*': credo quia absurdum (ik geloof het omdat het absurd is), reliquiarium (reliekschrijn of -houder)en colloquia docta (mv. van colloquium doctum).

 
 

0988 Dictee dinsdag 15 nov 2016 (1): dictee Tweede Enkhuizer Dictee 2016 √

Dictee - dictees [0988]

Het Tweede Enkhuizer Dictee (2016)

(geen titel, auteur: Gerard Wortel)

1. Het hedendaagse serene en idyllische karakter van de Drommedaris [eigennaam!] (voorheen de Ketenpoort), waar cultuursnuivers, vergader- en feestbeesten, curieuzeneuzen, eendagstoeristen en Joost mag weten wie hun verstrooiing botvieren, contrasteert alleszins met de historische context van deze citadel.

2. Zo wordt de toenmalige geschutskelder vanwaaruit [GB, VD, Taaladvies dat los ook kan lijkt achterhaald] naderende flottieljes met molesterende gauwdieven naar de filistijnen werden geschoten en als zodanig buitengebruikstelling geplaatst [buiten gebruik werden gesteld] , nu aangewend voor allerhande jolijt, zoals cabaretvoorstellingen, variététheater, optredens van singer-songwriters en breugeliaanse gelagen, die ongebreideld plaats kunnen vinden al naargelang de APV het toelaat.

3. De eerste etage, die dienstdoet als grand café waar bijwijlen slovende, nietsontziende linguïsten zich buigen over woorden als 'jijen' en 'jouen', was oorspronkelijk een cachot voor gannefen, Maleiers, terdoodveroordeelden, het janhagel en ander louche volk die in een klanttevredenheidsonderzoek hun domicilie hoogstwaarschijnlijk niet als een luilekkerland zouden kwalificeren.

4. Als na-ijleffect van het cataclysme van de Tachtigjarige Oorlog werd de vesting verhoogd met een ribgewelfde [= met ribgewelf?] etage die dienstdeed als bajes, buskruitopslag en accijnskantoor, totdat omstreeks negentienhonderdzestig de Drommedaris geconfisqueerd werd door een groep altruïstische studenten, die om hunnentwil het bolwerk atypisch transformeerden in een studentencentrum waar cultureel-maatschappelijke, bacchanale en culinaire soirees georganiseerd werden.

5. De augiasstal die deze studentikoze goochemerds aanvankelijk creëerden in de door hen buitgemaakte accommodatie sloeg godzijdank successievelijk om in een geordende bedoening, waardoor de Drommedaris is geüpgraded tot een prestigieus buurtcentrum met een ongeëvenaarde programmering, voornamelijk gerund door volontairs die zich er niet met een jantje-van-leiden van afmaken.

6. De kolossale vesting, die dienstdoet als epicentrum van de cultuur in Enkhuizen, moet zich in tweeduizend zestien nog steeds pantseren tegen de dreiging van buitenaf.

7. Nu ligt het gevaar echter bij de politiek met haar gewauwel over bezuinigingen, terwijl een remissie op het budget desastreus zou zijn en de Drom [verkorting van Drommedaris] subiet in armoede zou doen vervallen.

8. De partijen zijn gewaarschuwd: de alom geduchte kerkers zijn nog steeds intact.

 
 

0987 Dictee zondag 13 nov 2016 (4): dictee Klein Gents Dictee 2016 √

Dictee - dictees [0987]

Klein Gents Dictee 2016

Tweeduizend zestien, annus horribilis [rampjaar]? (auteur: Peter Catrie)

1. Anno Domini 2016 was een jaar met veel ups-and-downs [voorgelezen met duidelijk Engelse uitspraak] waarin de wereld een stuk minder caleidoscopisch werd. Zo ontvielen ons creatieve genieën van felgesmaakte muziek: Zijne Purperen Hoogheid [= Prince] zal geen segno meer neerpennen in partituren en Bowie zal niet meer out of the box denken, laat staan alter ego's met idiosyncrasieën verzinnen. Gefundenes Fressen uiteraard voor goedgeïnformeerde muziekjournalisten en de taikoens [= titel van een shogun, moet hier tycoons zijn] van de platenfirma's.

2. Toen ik het nieuws vernam, voelde ik mij een ongelovige thomas die net een onzinzin hoorde. Een vroege [cijfers] 1 aprilgrap? Op Facebook en WhatsApp regende het unisono geblèr en emoji's van getroebleerde fans. Vrees niet, ik ga er hier noch trocheeën noch een shakespearesonnet aan wijden, hoewel het voor sommigen wel een echt Shakespearedrama was. Hun muziek was dan ook je van het waarmee ze toentertijd mensenlevens verblijdden [NB 'verblijden' kan ook: ww. verblijen] als waren het Godsgezanten.

3. Het wordt nu in elk geval queueën aan gene zijde waar ze andere rocksterren djoinen [GB]. Louter coïncidentie? Nee, de
sturm-und-drang van de babyboomgeneratie is allang voorbij en velen worden oud. Zelfs de grondlegger van het zogenaamde
paradise-by-the-dashboardlight werd dit jaar bijna door Magere Hein kaltgesteld [GB - vernederlandst, maar VD: kaltgestellt - heeft andere uitspraak!], waarna hij terugkwam alsof hij nooit weggeweest was.

4. Niet alleen muziekliefhebbers zijn er dit jaar bekaaid van afgekomen [in VD geen van, maar in GB expliciet: er bekaaid van afkomen!] maar ook voetballiefhebbers. Je moest bijna tv'loos zijn of in een Eskimohut wonen om te ontsnappen aan de deconfiture van de [Rode] Duivels [VD] die kopje-onder gingen: onze nationale popiejopies verloren onder andere [mv., beter: onder anderen - Taaladvies, groep met duidelijk mv.] van de Azzurri [Italiaans voetbalelftal, niet in wdb.] van wie de verdediging volledig uit gereputeerde linkmiegels [ook: linkmichels; uitspraak geheel hetzelfde!] van De Oude Dame [Juventus, 'de' lijkt ook te kunnen; niet in wdb.] bestond. Niet gehinderd door enig tactisch gogme [bij voetbal het gogme, elders: de chochme!] hing onze ploeg als los zand aan elkaar waarin geen enkel patroon gegaufreerd [wafelmotief aanbrengen] kon worden aldus de cocommentator van dienst.

5. Tussendoor verloren we bijna het accent circonflexe, gelukkig zitten we nog gebeiteld met het skûtsjesilen.

6. En nu, in deze tijd van het jaar, kan ik door het koude weer mijn beanie [nauwsluitende – aaneen! – muts] en kaffiya [arafatsjaal] al uit de kast halen: de periode van Duitse dirndls in oktober en allerheiligendag [= in november!]  is dan ook voorbij. Zelfs
onnozele-kinderendag is in aantocht.

7. Weinig reden dus in 2016 om bourrees te dansen bij vollemaan [GB ook: volle maan]. Gelukkig leerde ik dit jaar wel nog enkele
wist-je-datjes voor spellingtesten kennen: eten we vanavond gnocchi of yuca [= maniok, yucca = sierplant]?

8. Kortom, voor we de kroniek van 2016 lumbecken, mogen enkele gebeurtenissen getipp-ext worden. En zo niet, een ex libris voor Beëlzebub erin dan maar!

 
 

0986 Dictee zondag 13 nov 2016 (3): dictee Oefendictee november 2016 (7) √

Dictee - dictees [0986]

Oefendictee november 2016 (7)

1. Is 'ontslapen' een eufemisme voor 'sterven', 'zeik- of kloteweer' is een dysfemisme voor 'slecht weer'. Waarin verschillen reserva en crianza? Op de keper beschouw is die keeper zo slecht nog niet.

2. Met '*serv*' (een selectie): ars artium omnium conservatrix (de kunst die alle andere bewaart, t.w. de boekdrukkunst), arte conservatus (formeel: door kunst behouden, bewaard), at your service (Pim Fortuyn), cavaliere servente (gedienstige ridder, vaste begeleider en minnaar van een gehuwde vrouw), client-serversysteem, coitus reservatus (carezza), coming backservice, [cijfers] 24/7-service, fullservicebureau, Pop-server, proxyserver (firewall), SERV
(Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen, ad­vies­or­gaan), foto- en video-observatie, serve-volley, serviette (NL mét 'tuh'), servitus personae (persoonlijke dienstbaarheid), maan- en Marsobservatorium, Servo-Kroatisch spreken, (imitatorum) servum pecus (de slaafse kudde na-apers; die doen aan na-aperij), contraobservatie en
stand-byservice.

3. Met '*serf*' (een selectie): pantserfort en -fregat, een Serf en
laisser-faire.

4. Met '*kote*' (een selectie): (ben je) bekotebikkerd?, een kalfskotelet, een côtelette suisse en een ribkotelet.

5. Hij zou zijn ei niet kwijt kunnen, maar is ongelukkigerwijze ook nog een ei kwijtgeraakt.

6. Zij heeft haar maagdommetje versnoept en hij kijkt alsof hij zijn laatste oortje versnoept heeft. Zou hij overigens een oortje in hebben, er de pee (p) inhebben en ook nog spraakwater inhebben? De kanarie heeft al het kanariesnoepzaad opgesnoept. Klein Mariaatje kreeg een poepsnoepje en ze kreeg – asjemenou – ook nog een echt snoepie toe. Weet je dat er voor de islamitische snoeperij zelfs halalsnoep is? Ik kreeg het uitgebreide inkopenlijstje van Sint-Nicolaas onder ogen: babbelaars, babelutten (karamelachtige snoepjes), boerentenen, borstplaatjes, candy(bar), uitgebreide confiserie, cuberdon (een neus), medicinale drop, fruitella's, gomballen, griottes (hoestbonbons), guimauves (in de vorm van een madonna), halloweensnoep(!), heksenhaar, (van de) kapittelstok (likken), (als een kind in de) snoepwinkel, lekkers, lekkertje, likkepot, mietnasser (pooier, meesnoeper), nasjen (lekker eten), okkie (iets met geroosterde rauwe groene erwten), piñata's (écht uit Spanje!), rotsje, salmiakpoeder, smikkelen, smok, snuisteren, snaaien, snack- of snoepgroente, sneukelen en sneuken, (die deerne is een) snoei, (in WO II de) snoepkaart, snoepsaté (spek op een satéstokje), spekkies, spinnenkop, stoetboom, strooiavond, toffee (kokinje, karamelbrok), toverballen, tumtums (tumtummetjes), wijnballen, winegums en frambozen- en mintzuurtjes.

7. Uitrustend van de malagueña kreeg ik van een paar verdwaalde mammelukken wat ariary's om een makartboeket te kopen. Zij spraken Malagasi, Malayalam noch Mandarijnenchinees en dan kom je in de Malagassische contreien niet ver. Altijd met taal bezig, heb ik ook maar even alles met '*maison*' gecheckt: het maison de passe, de
rendez-vous en de société zijn alle (eufemistisch) bordelen, het maison de plaisance is een lustslot, een buitenhuis en het maison de santé is (eufemistisch) een particulier ziekenhuis, met name voor geesteszieken; ook mode huizen en -zaken worden wel met 'maison' aangeduid. Een maisonnette is een appartement met eigen toegang, waarbij woon- en slaapverdieping boven elkaar liggen. Een petite maison is (eufemistisch, antoniem: dysfemistisch) de woning voor een maîtresse en een spécialité de la maison is een product, m.n. een gerecht of een drank, dat in het bedoelde huis bijzonder goed bereid wordt.

8. De maréchale (maarschalkse) vierde Vastenavond (mardi gras) altijd in haar uppie en niet met haar leescluppie.

 
 

0985 Dictee zondag 13 nov 2016 (2): dictee Huidige stand Voorronde GDNT 2016 √

Dictee - dictees [0985]

Hoe krijgt zo'n Piet Paaltjens dat nou toch voor elkaar?

Je kunt hier nog boven komen ... Een mailtje en de nodige vingervlugheid volstaat ...

0984 Dictee zondag 13 nov 2016 (1): dictee Zinnen met fouten Voorronde GDNT 2016 √

Dictee - dictees [0984]

Voorronde GDNT 2016

NB Deze Voorronde staat ook in blogpost [1681]!

Tien zinnen. Zoek de fouten.

Het hele verhaal staat hieronder nogmaals met de fouten in rood, erachter in groen de juiste schrijfwijze!

1. Hoe zit het nou met ons weer? Smelten de poolkappen, of wacht ons een nieuwe IJstijd?

2. In de file schuiven de ruitewissers mistroostig over de vooruit, inktzwarte donderwolken jagen langs het zwerck.

 3. Chagerijnig probeer je de einder te ontwaren in een verzopen polderlandschap waar geen koe haar tong nog om een malse graspol draait.

4. Nee, dan de winters dat je schaatsend over de plassen vloog, het krakende ijs was je bondgenoot en een pitsstop nooit ver weg.

 5. Er kwam misschien weer een elfstedentocht, als de vrieskou niet snel weer zou verdwijnen.

6. Nu moeten we het doen met een paar dagen sneeuw, die binnen de kortste keren in een vieze drap veranderd.

7. Wanneer zien we weer sneeuwpoppen met strooie hoed en een shawl om de nek?

8. Mogen we nog eens de taferelen beleven zoals geschilderd door Hendrick Avercamp of Jan van Goyen?

9. Boreas, ontbind uw duivels en gesel ons met een ongëevenaarde vrieskou en meedogenloze sneeuwjachten!

10. Laat ons kou lijden, onze handen en voeten opwarmen bij de cv, de roodgloeiende kachel of de openhaard.

Hier nogmaals het verhaal met de fouten in rood en de verbeteringen in groen! 

1. Hoe zit het nou met ons weer? Smelten de poolkappen, of wacht ons een nieuwe IJstijd ijstijd?

2. In de file schuiven de ruitewissers ruitenwissers mistroostig over de vooruit voorruit, inktzwarte donderwolken jagen langs het zwerck zwerk.

 3. Chagerijnig Chagrijnig probeer je de einder te ontwaren in een verzopen polderlandschap waar geen koe haar tong nog om een malse graspol draait.

4. Nee, dan de winters dat je schaatsend over de plassen vloog, het krakende ijs was je bondgenoot en een pitsstop * nooit ver weg.

* Ook: pitstop (GB, VD).

 5. Er kwam misschien weer een elfstedentocht Elfstedentocht, als de vrieskou niet snel weer zou verdwijnen.

6. Nu moeten we het doen met een paar dagen sneeuw, die binnen de kortste keren in een vieze drap drab veranderd verandert.

7. Wanneer zien we weer sneeuwpoppen met strooie strooien hoed en een shawl * om de nek?

* Ook: sjaal (GB, VD).

8. Mogen we nog eens de taferelen beleven zoals geschilderd door Hendrick Avercamp of Jan van Goyen?

9. Boreas [zekere wind], ontbind uw duivels en gesel ons met een ongëevenaarde ongeëvenaarde vrieskou en meedogenloze sneeuwjachten!

10. Laat ons kou lijden, onze handen en voeten opwarmen bij de cv, de roodgloeiende kachel of de openhaard open haard.