Dictee - dictees [0911]
Oefendictee
mei 2016 (14) – voor, maar niet alleen voor,
specialisten
1.
Ook GB, letter t levert maar weinig nieuwe inzichten op. Nou, tabee hoor! Raar, dat
GB's papieren versie geen 'tabouleh' heeft (eGB wel! - naast taboulé = Fr. - VD alleen tabouleh). Het populairst zijn
tae-bo en tai chi. De tambú(groep) is een zekere muziekstijl (VD: tambu). Van de
tapis-plain stapte je op het tapis-roulant. Een tapu is een amulet. Lekker, zo'n
tarte-tatintraktatie! Tata, dáág! Is een tazzagroep een verzameling
drinkschalen (VD)? Waarschijnlijk niet: is vermoedelijk een (Surinaamse) (brass)band die een soort Hindoestaanse muziek speelt. Help: wat betekent techina? Waarschijnlijn hetzelfde als tahin (sesampasta). Zij boden (BE) tegeneen (op). Door
het afwerken van zijn to-dolijstje (het mistte ook nog) miste de daardoor
telaatkomer het tekoopbord: helaas, pindakaas (GB kent ook: het to do). De tessituur is de omvang van
een zangstem of een instrument. Een verkorting van latexen is texen. De
zogenaamde Thaise lekkernij bleek iets vreselijk taais te zijn.
2.
Een tige is het verlengstuk van de pijpenkop, dat daarmee één geheel vormt. Met
tinnitus wordt oorsuizen bedoeld. Een tirette is een ritssluiting. Met een titi
wordt meestal een aap bedoeld, denk ik. Met een tjap kun je je erf tjappen (en een te vellen boom kun je sjappen).
Door toedoen van Piet ben ik de boot in gegaan. De Toescheidingsovereenkomst is
het verdrag over de onafhankelijkheid van Suriname. Die tomtom kun je eten.
Welke tone of voice zal hij hanteren? De tonkaboom is van het geslacht Dipteryx en levert de tonkaboon.
3.
Leg uit het verschil tussen touche, touché (raak) en het toucher. Traites zijn
getrokken wissels. Een trankeer is op de Antillen een omheining, haag, bv. van
cactussen of wabitakken. Wist je dat transfert (ook) een synoniem is van
transfer? Een treem of tremel kun je in een molen aantreffen. Die Trio [persoon + taal] is niet
erg bekend in Nederland. Volgens mij is een trùk gewoon een truck en een trùk'i
pan een verrijdbare eettent: daar verkopen ze toffe truk (goede waar)! Een tukunari is een pauwoogbaars. Ook in deze dans
zitten
tumba-elementen. Met het twill wordt keper bedoeld. Een twostep is een
dans, de 2 step een muziekstijl. Tyapar is taugé, een tyuku een steekpenning en
de tyuri het zuigend of smakkend geluid dat afkeuring of verachting uitdrukt.
4.
Ook bij het uit eten * moet je je bord uiteten ** (* visie GB = buitenshuis - ** = ). In de geest van GB zeg ik: de
tussen-s hangt meestal echt alleen af van wat je hoort. Unleaded benzine in SR is
ongelood. Hoe zou je in het Urdu 'urdi' schrijven? Bij de posterijen in BE is
een UV een uitgestelde vergoeding. Dat is Latijn/Chinees voor mij. Zij is aan
het eind van haar Latijn. Eerst vaarwelzeggen, dan vaarwel wuiven. Een VB'er is
een ex-Vlaams Blokker of een huidig Vlaams Belanger. Bij een veelte is er soms
een teveel. In die kast zitten nog wat verdoken lijken. Spreek snel en goed
uit: verfrest. Almere heeft grootsteedse allures. Vertigo is draaiduizeligheid.
Een vesikel
[vuh-zie-kuhl] (vesicle [vèh-zih-kuhl]) is een term uit de chemie. De vetusteit (vetustiteit) is
de bouwvalligheid. Bij een vi kom je hoe dan ook vrij: in BE (voorwaardelijke
invrijheidstelling) of in NL (vervroegde invrijheidstelling). Een viral is een
interessante marketingboodschap. Een vitrokeramisch fornuis werkt met inductie.
Wat doet een VKC'er eigenlijk? Een vook is een e-book met videomateriaal. Het
voorbestaan, is dat pre-existentie, en nabestaanden zijn dat postexistentiëlen?
Vort peerd! Er zijn [SR] (voortgezet onderwijs voor senioren: vosscholen en vos-scholen, vergelijk: hivvirus en hiv-virus: letterwoord of initiaalwoord!). Een vos-cursus of voscursus had betrekking op VOS: Vrouwen Oriënteren zich op de Samenleving. Wat is een vop (voetgangersoversteekplaats, VD initiaalwoord, meervoud: vop's of verplaatsbare
ontmoetingsplek, GB, letterwoord, vops)? We kijken nu naar het VRT-journaal. Wat houdt die
vzw-wetgeving in?
zaterdag 14 mei 2016
0911 Dictee zaterdag 14 mei 2016 (1): dictee Oefendictee (14) mei 2016 √
vrijdag 13 mei 2016
0910 Dictee vrijdag 13 mei 2016 (2): dictee Oefendictee (13) mei 2016 √
Oefendictee mei 2016 (13) – voor, maar niet alleen voor, specialisten
SWIFT-code genoemd en is te kraken. Bij synoniemen gaat het om synonymie. De sukwa [plant of vrucht ervan] kwam in de sula [stroomversnelling, waterval] terecht. Er zijn heel mooie suripopnummers. En dan de uitsmijter, niet die van Eva, maar wel een superrhib: een super rigid hull inflatable boat.
donderdag 12 mei 2016
0909 Dictee vrijdag 13 mei 2016 (1): dictee Oefendictee (12) mei 2016 √
Dictee - dictees [0909]
Oefendictee
mei 2016 (12) – voor, maar niet alleen voor,
specialisten
1.
Pagara is (SR) vuurwerk bestaande uit een groot aantal in serie verbonden rotjes.
Is een kleine pakkerd een pakkertje? Een pakira is een halsbandpekari. Palulu
is de benaming voor enige grote planten. Met paris wordt het pariskruid
bedoeld. In het Surinaamse getijdengebied vindt men parwa's [boom of hout ervan]. Het meervoud van
'pas de deux' is hetzelfde (ook: pas de deuxs). De pastechi is een bekende
snack op Curaçao. De pastifi is (SR) het spleetje tussen de voortanden. De
pastis is een anijsdrank [ook: pernod], een pastiche een slechte nabootsing. Een pata is een
schoen, een pataka een
Zuid-Amerikaanse roofvis en pata negra is fijne Spaanse gedroogde ham van
varkens met zwarte poten. Een pateeke is (ook) een gebakje. Patina (patine - GB, VD) is
(ook) de grijsgroene oxidatielaag op bronzen voorwerpen [edelroest].
2.
Een peda is (BE) een studentenhuis. Een pip is o.a. een primus inter pares en
een persoonlijke internetpagina. Een pegapega is op de Antillen een huisgekko. Pemba
(SR) is pijpaarde. Op de Antillen heet een pensionado een penshonado. Peprewatra
is dunne pepersoep met vis of vlees. Persad is (hindoeïsme, SR) zoetigheid van
bloem, melk, suiker en geklaarde boter (ghee - gie: met g van goal) die na het offeren opgegeten
wordt. Een petshop is een dierenwinkel. Met Phagwa vieren we het phagwafeest.
Hij kan het pijproken niet laten. 'De pico gaan' betekent in bepaalde spellen
dat men wil spelen om slechts één slag te halen. Wie weet wat het bnw. pi-ka
betekent? Ik niet. Frank wel: ‘pikant’, naar een bekende pikante saus op de Antillen. Een pikolet is een zekere zangvogel. De pina colada is een
bekende cocktail.
3.
Een pipit is een pépite, een goudklomp (daar zoekt een porknokker naar). De
piren (VD ook: pireng) is een soort piranha. Een poclain is een graafmachine.
De podosiri is de açaipalm. Pokopoko zal wel langzaamaan betekenen. De pomtayer
is een smaakgevend basisingrediënt van pom, een zekere ovenschotel. Popjawa
(SR) is Javaanse popmuziek. Een popsicle is (SR) een ijslolly, een waterijsje.
Een porch is op de Antillen een veranda.
4.
Posologie is de leer van de dosering van geneesmiddelen. Post factum is
achteraf, post festum als het te laat is (mosterd ...). Post mortem is na de
dood: dan schrijf je een i.m., een in memoriam. Een powisi is (SR) een gewone,
zwarte of gekuifde hokko. Wat was een PP'er [GB ook PP-kaart(houder) - PP = pro paupere, voor de arme, betreft o.a. medische voorzieningen] ook alweer? Een prapi is (SR) een
aarden kom. Pratikeren (BE) is praktiseren. Predatie is het verschijnsel dat
sommige dieren andere dieren doden en verslinden. Die pree is een (soort) loon
of soldij. Een preiskoro is zoiets als een peuterspeelzaal. Ik zal je mijn
privé-e-mailadres geven.
5.
Pro bono werken, een pro-bonoactiviteit, dient het algemeen welzijn. Een
prodowaka is (SR) een gezamenlijke (feestelijke) wandeltocht ter gelegenheid
van een jubileum e.d. Een pmc is een
product-marktcombinatie. Een (BE) pro
justitia is een proces-verbaal. Voor welk doel is dit een promoactie? Een
prowagen is (SR) een patrouilleauto van de politie. De pu is een Chinese
lengtemaat: ongeveer een meter plus een el. Een Puerto Ricaan (GB - ook: Porto Ricaan) woont in
Porto Rico - of Puerto Rico (VD, lemma's: pr = internet: Puerto Rico en PR = ISO-landcode Porto Rico - raar, 2020). Een publireportage (BE) is een advertentie in de vorm van een
redactionele tekst, een advertorial. We kennen de Pythische Spelen en het
pythisch orakel. Pyaw (GB, VD: piao) is een Chinees gokspel met loterijbriefjes.
0908 Dictee donderdag 12 mei 2016 (2): dictee Oefendictee (11) mei 2016 √
Oefendictee mei 2016 (11) – voor, maar niet alleen voor, specialisten
1. Hij heeft geen naë verwanten of nabije buren. Naanbrood bevat vaak yoghurt. Nacho is een verkorting van nachochips. Alleen GB kent de naïveteit [naast - ook VD - naïviteit]. Is een nepbroer een surrogaatfamilielid? Een Nanziverteller heeft het toch gewoon over Anansi? De napi is een eetbare, langwerpige wortelknol. We gaan eten met oom Piet: dat wordt weer nassen (nasjen)! We moesten in Brussel zijn, bij de Nationale Bank. Het is ja knikken en nee schudden. Kun je nekton vergelijken met plankton? Er zijn heel wat van die
noord-zuidverbindingen. Volharden zij in niksdoen (nietsdoen)?
2. Bij niet-tijdige instelling van hoger beroep wordt dat niet-ontvankelijk verklaard. Nenes zijn een soort van huishoudsters. In no time [heel snel, in een mum van tijd] waren we er, mag dat ook zijn: no-time (GB - ! geschrapt in 2024 !) waren we er? Is bijwoord ... Neu, ik heb geen tnegentig paarden, maar slechts zeuventig (en geen tachentig)! De neuro zou de tegenhanger kunnen worden van de zeuro. Zie je de nexus hierin, de samenhang, het verband? De nona is de slaapziekte, de noni (de vrucht van) een altijdgroene, oorspronkelijk Aziatische boom en een nono is een onbeduidende persoon, een lichtgewicht (nobody). Het bijwoord nono betekent: ten negende.
3. Dat Oergermaans een taal is, geloof ik graag, GB, maar een bijvoeglijk naamwoord? Nee, dat schrijf ik toch liever als oer-Germaans (= iets anders), nou ja, tenzij het over die taal gaat natuurlijk ... dan OK! 60 pagina's GB met de letter o heb je in een wip gedaan! Het
ob-bedrag is inbegrepen. Ocharm, gaan we verliezen? Offpiste skiën is heel gevaarlijk. Een ofisina zal wel een kantoor zijn. Een okra (oker) is een zekere vrucht. OMG [afkorting! - oh my God], ik heb de olb [openbare leeszaal en bibliotheek] en de ols [openbare lagere school] verwisseld! Mijn kleindochter zegt altijd omi tegen me. Ik heb dit omwille (ter wille) van de helderheid gedaan. Prijsopgave on demand! Wil je deze online-enquête [ook: online enquête] even invullen?
4. Ik ben ontgoocheld: mijn info is ontgoogeld. Langs de weg stonden een lieveheer en een lievevrouw. Op den duur kreeg hij wel door dat hij het op de lange duur niet zou redden. Met een open mind ben je
open-minded. Is hij echt Open Vld'er en zelfs Open Vld-lid? Een (recht-)op-en-neertje is seks in de missionarishouding (wordt verder niet uitgelegd). Volgens de rechter was hier geen sprake van een oorzaak-gevolgrelatie.
0907 Dictee donderdag 12 mei 2016 (1): dictee Oefendictee (10) mei 2016 √
Oefendictee mei 2016 (10) – voor, maar niet alleen voor, specialisten
1. De maashagedissen zwommen ooit in het Maaswater, maar niet onder mauritiuspalmen. het mid-Atlantische koufront rukte op naar Midden-Amerika. Een macamba (makamba) is een Europese Nederlander of een vlindervis. De luiaard, je zou hem een
madame-jeanette [Spaanse peper] in zijn reet steken! Een makaperi is een zeker sieraad. Met een makaslang [bosmeester] kun je de tuin niet sproeien. Wat hebben maneblussers met een manenstelsel van doen? Niets! Het dragen van een mani [kaffiya, keffiyeh, kufiyyah] is hem tot een manie geworden. Kreupelen zullen mankgaan (VD ook: mank gaan - GB niks, dus: mank gaan).
2. Manou is zeker rotan. Ook in een mansaliñabos kun je verdwalen. Een marico en een mariku, zijn dat flikkers? Een maripa is een palm of deszelfs vrucht. Is de mark-up [GB] de opmaak? Een markusa is een passievrucht. De en het Masai zijn een bevolkingsgroep en hun taal. Hoe spreek je 'mazout' [oe] uit en wat is het? BE: stookolie of pils + cola. De masbangu lijkt een zekere vis te zijn op de Antillen. Er ontstond veel soesa over de masusa's [plant of bes ervan - vgl. ook: sousafoon]. Een mata is een stampblok, een matapi een cassavepers. Dat spel (matjok) speel je op een matjoktafel.
3. Met de titel 'maulana' wordt een islamitische religieuze geleerde aangeduid. Met mdf wordt medium density fibreboard (een bepaald soort lijmgebonden vezelplaat) bedoeld. De medina is een oud stadsdeel van een Arabische stad. Het mietje en het grietje gingen naar de meet-and-greet. Een mentsj (VD: mensj) is een goed, rechtschapen mens, waar je wat aan hebt. Een mekanieker, dat is toch gewoon een mecanicien? Mmm, lekker! Een mignonette is een plak van de ontvette en ontvliesde rugspier van een varken. Een mikwe (ook: mikwa) is een ritueel joods bad of badhuis. NB mv. van mikwe is mikwes en van mikwa mikwa's (GB) of mikwaot (VD).
4. Eerst zien en dan bezitten: zo verwordt een must see tot een must have. Een mogul is een buckel, een mogol een voormalige Mongoolse vorst. De miso is een pasta van gefermenteerde sojabonen. Is er veel verschil tussen 'muzisch' [muze(n) - kunst] en 'muzikaal' [muziek!]? Wat is mulchen? Antwoord: op de grond een deklaag van mulch aanbrengen!? En mulch (VD ook: muls) is een deklaag van vergaan of rottend organisch, of ander materiaal over aanplantingen. De musk heet ook wel muskus. Zij is een dolle mina. Op de burelen van GB en VD zouden enkele maria's niet misstaan [GB, VD - niet aanwezig: Mariabeeld]. In een mira-udu kunnen massa's mieren leven.
5. Het woord 'mindfulness' wordt vaak fout geschreven. Een moa is een uitgestorven, zeer grote Nieuw-Zeelandse loopvogel (de reuzenvogel, vergelijk kiur en aepyornis). De moksimeti is een Surinaams gerecht bestaande uit verschillende groenten en meerdere vleessoorten, geserveerd met rijst. De mokomoko is een zekere moerasplant. Kende je het werkwoord moonen al: het ontblote achterwerk naar een ander toekeren als belediging of grap? Waar gebruiken ze een moodboard [visuele weergave concept, bv. collage] voor? Hij is gestorven aan muco [mucoviscidose, CF, cystic fibrosis, cystische fibrose, taaislijmziekte]. Hij rijdt moto en auto. Die Moengonees komt uit Moengo. Het lijkt erop dat 'morille' en 'morielje' synoniemen zijn.
woensdag 11 mei 2016
0906 Dictee woensdag 11 mei 2016 (2): dictee Oefendictee mei 2016 (9) √
Dictee - dictees [0906]
Oefendictee
mei 2016 (9) – voor, maar niet alleen voor,
specialisten
1.
Ik beleefde mijn finest hour: die kop van Jut nu in GB! De Keniaan (GB ook: Kenyaan) had
graag bij de kerst-in (inloop voor alleenstaanden met Kerstmis) willen zijn. Wat is erger: kwaad doen of kwaadspreken?
Wat was de Kultuurkamer? Krijn is gewoon crin. Zou een kort geding in NL
meer kans maken dan een kortgeding in BE? Wat is jullie KvK-nummer? Ik
kreeg kennis aan die kinderboekenweekgeschenkschrijfster. Tegenwoordig is
krawkraw [kraa] chips van de cassave.
2.
In Suriname kunnen ze er wat van: keksi = cake, de kenepa is een boomsoort (in
de papieren VD was dat nog knepa ... Ook: knippa, GB en VD, of is dat een ander soort boom?), Ketikoti is het slavernijafschaffingsfeest,
de kibrahacha lijkt me een zekere boom (met mooie bloemen!), de kofimama (VD:
koffiemama) is een schaduwboom voor koffieheesters, een kokolampu is een
blikken olielamp, kinsena [GB]: ik gok erop dat dit een periode van 2 weken is
(bijv. voor de kinderbijslag), kipashi [GB] heeft met brood te maken, weet jij wat
het bnw. kiut betekent (antwoord: mooi, fraai, knap - vgl. cute!) en ik denk dat met 'klapchi' vuurwerk bedoeld wordt en
dat klarun [GB, VD klaroen, lijkt fout] een zekere bladgroente is.
3.
Verder: een kulaman hanteert op een korjaal de vaarboom, een kumbu is een
palmboom, 'krioyo' - GB - betekent gewoon 'creools', krobiya's zijn
baarsachtige zoetwatervissen, krontobana is een gerecht van varkensvlees met
bananen en kokosmelk, een krutu een vergadering, beraadslaging, de cuatro (zie
lemma typico-orkest - zoek op cuatro*) is verwant met de kuarta (is kwarta - GB - daarvan een vormvariant?), de kudzu is een zekere
bodembedekker, een kunukero – gokje – is een boer (goed gokje!), de kunuku is het landelijke
gedeelte van de eilanden, gelegen buiten de dorpen of steden (betreft de
Benedenwindse Eilanden), een kurkuru is een rieten mand voor gevangen vis, een
kotkoti is een veenmol, een koto = kotomisi is een creoolse vrouwendracht, een
krabita-anu hebben = alles wat men aanpakt, zien mislukken, de Kranshi is
zoiets als de burgerlijke stand, met de krapa wordt de krapboom aangeduid (die
geeft krapaolie) en een krapé is een zeer grote zee- en soepschildpad: die is
eierleggend en legt dus krapé-eieren.
4.
Bij de letter l weer veel gewoon Nederlands: een ladette is een
slechtgemanierde vrouw, een lamunchi is een limoen, jij lazerstraal, je kunt
het lazarus krijgen, hij volgt een leer-werktraject, bij BuZa hebben ze een
LGO-afdeling (landen en gebieden overzee), hij is een erkend libellenschrijver,
een lukuman is een wintimedicijnman, VD kent de linkmiegel ook als linkmichel - zelfde uitspraak,
hij volgt een liostage(!), het meervoud van loelav is (VD) loelavs of loelavim (GB: loelaviem), in
SR is logologo paling, dat product had nou eens een goede
look-and-feel, een
lostu is een moedervlek (de lota is eraan verwant), een louis (d'or) is een
oude gouden Franse munt en lowtechproducten zijn niet erg geavanceerd.
0905 Dictee woensdag 11 mei 2016 (1): dictee Oefendictee (8) mei 2016 √
Oefendictee mei 2016 (8) – voor, maar niet alleen voor, specialisten
1. Een jab is een punch (in de bokssport) en een jabotje is een plooisel voor mannen en vrouwen. Jahwe(h) is de aanduiding van de god van Israël. In het jakamp zitten de ja-stemmers. Hij is net terug uit Jamaica (ook Hawaï heeft hij aangedaan). De (d)jaran kepang is een Javaanse dans met stokpaarden. De jeanet van GB is gewoon een janet. In 'gij liept' is er sprake van de gij-vorm. Heeft het Surinaamse Jeugdparlement echt iets in de melk te brokkelen?
2. Een jid is een Jood, joyriden is gewoon joyrijden, een jock is een dj (deejay), joego's kun je niet altijd vertrouwen, met de jump-in wordt meer bewegen gestimuleerd (dat is dus geen jumping), Karel is een echte jonas, een join heeft met SQL en query's te maken en zoete witte jopen zijn in oktober en november goed. Een jug is een kruik met lange smalle hals waarop bastonen gevormd worden, als vervanger van koper- en snaarinstrumenten.
3. Open deuren intrappen is jugulare mortuos (letterlijk: doden vermoorden). Die spellingvalkuil, daar ben je toch mooi in getuind! Zo, dan eerst maar weer een uitstapje naar Suriname: de kabula is een Surinaamse muziekstijl, een kachu een Antilliaans muziekinstrument, een ka'i òrgel is een orgeldraaier, een kaminata een excursie of zo, een kamisa een omslagdoek en een kandratiki een zilvergrijze ombervis.
4. Een karkó is een grote zeeslak (VD: carco). een karpat is een teek en de karpattenziekte dus lyme (de ziekte van Lyme). In SR is kasiri een indiaanse, zwak alcoholische drank uit cassave. Waar GB kasyu schrijft, noteert VD kasjoe. Een katjang kan een verkorting zijn van katjang tjina, katjang tanah of katjang goreng: apennootjes die door een apekool stovende deugniet van een apenkop, een katjang van een jongen, genuttigd kunnen worden. Waar GB katsjoe schrijft, noteert VD cachou (GB trouwens ook!) of catechu. een kawina is een trommel. De kwasibita is de kwassieboom. Kwikwi's zijn zekere vissen. Zou een koredor een soort recreatiegebied zijn? De vraag stellen, is hem niet beantwoorden ... Juiste antwoord: een koredor is een gang, een lange smalle ruimte (corridor).
5. Kablering heeft vast met kabels te maken. Een kabriet zou een zoogdier moeten zijn. Nooit van gehoord, zei ze: de Kabylen. Een kadee is erg goed, erg slecht of erg groot. Kaffa is een stofnaam en de kaffiya een arafatsjaal. Die benadering is puur kafka. Ze heeft de chocoladereep helemaal kapotgebeten, die was dus kassiewijle. Een Kazach kan best een kazak dragen.
6. Leg het verschil uit tussen kuitschieten, klootschieten en handboogschieten. Het kleinkapitaal heeft niet veel in te brengen, het grootkapitaal wel? De krullenbol (hij was geen zottebol) wist zelfs wat een KSA'er is. Gelukkig is 'knäckebröd' onveranderd. Bij woorden als 'kolere', 'koleire', 'kolerig' en 'koleirig' schiet ik algauw in een Franse colère. Ik zal je een kopie conform (cc'tje) sturen.