zaterdag 8 november 2014

0356 Dictee woensdag 05 nov 2014 (11): dictee 799 (deel 2) √

Dictee - dictees [0356]

Oefendictee 799 (deel 2)

Bijgaand dictee 799, alinea 4 - 6 .  

NB Als u de dictees wilt knippen-en-plakken naar uw eigen pc, doe dan eerst alinea 1 - 3, dan alinea 4 - 6 en vervolgens alinea 7 - 10. Of, doe 7 - 10, plak 4 - 6 erboven en 1 - 3 daar weer boven ...

4. Rijmvaardigheid slaat op verzenmaken. Waar komt de rijnlei vandaan? De RIJP was de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders. Kijk, een echte rijst-met-krentenhond (dalmatiër). De godin van de landbouw op Java (Dewi Sri) is de rijstgodin. Een rijsttaart komt niet omhoog. Met een rijswaard [kat- of bindwilg] kun je niet vechten. Ik was benauwd, ril als een hert. Ik zag rilde [rild = slank] korenstengels. Beschrijf nauwkeurig de rilievo schiacciato, een Italiaanse reliëfstijl uit de 15e eeuw. We eten rillettes, pasteitjes. Wat is rime batelée [slotwoord regel + delen volgende regel]? Ken je de rugosaroos? Op het gebied van ringen hebben we in de aanbieding: de ring van Gyges bezitten [onzichtbaar maken, krijgen wat je wenst], de ring van Cardanus (cardanusring), bol en ring van 's-Gravesande [uitzetting van lichamen], de groene ring of ring van Wilson [ziek­te die leidt tot de­ge­ne­ra­tie van be­lang­rij­ke hersencentra, de olympische ringen en de ring(en) van Saturnus. In Maleisië betaal je met ringgits [MYR]. Lijdt zij al lang aan ringxiety [inbeelding gebeld te worden + teleurstelling]?

5. Een voorbeeld van een ringreactie zijn de Liesegangse ringen in een gel. Hinderlijk, die rinorragie. Je zal maar met je rioslip in het rioolslib vallen … Het RIOD was het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Waar woonden de Ripuariërs? Ook 'rire entre cuir et chair' betekent net zoals een eerder genoemde uitdrukking: in zijn vuistje lachen. Kalfszwezerik heet ook ris de veau. Dat is risky business. Mooi, die driedubbele rittberger. Rivastigmine vertraagt alzheimer. De Amerikaanse Rivièra is Miami Beach, de Engelse Rivièra omvat Cornwall, Sussex en Devon. De Turkse Rivièra is gesitueerd rond Antalya. Ze hebben trouwens alle een rivièraklimaat. Onchocerciasis is rivierblindheid. Republiek Libanon: RL.

6. Daar zijn jullie sterk in: rixari de lana caprina, ruziemaken (ook ruziemaker, vergelijk: ruzie zoeken en ruziezoekend) over niets. Daar was een roadblock opgericht. Enkele afkortingen: rji (rijksjeugdinrichting), rks (rijkskweekschool), rns [rijksnormaalschool], Rn (radon), RN (Republiek Niger), RO (Residentieorkest, symfonieorkest uit Den Haag) en (historisch): ROA (Regeling Opvang Asielzoekers). We zaten rug-aan-rug, rug tegen rug. Co-instructie is onderricht aan jongens en meisjes. Co-educatie is de gemeenschappelijke opvoeding van jongens en meisjes. Waren al die inbraken in onze wijk echt een typisch gevalletje van coïncidentie? Bespreek de begrippen co-evolutie en co-existentie. De advocaat pleitte voor de verdachte die wel pleite was. Een pluchen beest is een pluchebeest. Hij was niet plichtvergeten, maar plichtbewust. Ik ben zó snel, ik ben een soort speedy gonzales [niet in wdb.]. Dol word ik van al die Oekraïense Oekraïners.

 
 
 

0355 Dictee woensdag 05 nov 2014 (10): dictee 799 (deel 1) √

Dictee - dictees [0355]

Oefendictee 799 (deel 1)

Bijgaand dictee 799, alinea 1 - 3.

NB Als u de dictees wilt knippen-en-plakken naar uw eigen pc, doe dan eerst alinea 1 - 3, dan alinea 4 - 6 en vervolgens alinea 7 - 10. Of, doe 7 - 10, plak 4 - 6 erboven en 1 - 3 daar weer boven ...

1. Een pirlamp werkt met een ingebouwde passief infrarode sensor. Au pis-aller [in het ergste geval] moet alles opnieuw. Hij beheerst het Platduits en het Plat-New Yorks. Achter op zijn fiets vervoerde hij een platteband [lastig ...]. RNA staat voor ribonucleic acid en RNZ voor ribonucleïnezuur. Met r-RNA (ik stotter niet) wordt ribosoom-RNA ofwel ribosomaal RNA bedoeld. Behoren oude richards ook tot de nouveaux riches? De woorden 'richelieuwerk' en 'voltaire(stoel)' hebben iets gemeen. Kleine letter ... Ricinine is de chemische verbinding
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, die voorkomt in ricinuszaden, een neutrale stof, gebruikt o.a. voor organische synthesen. Richten is (ook) recht doen. Rickettsiae veroorzaken rickettsiose. Trek je smoel af, haal die rictus [grijns] van je gezicht. Een van de bekendste gebouwen op het Binnenhof in Den Haag is de Ridderzaal.

2. De ultieme genoegdoening: ridere in stomacho, in zijn vuistje lachen. Ridiculum dictu: het is belachelijk om te zeggen. Ze is maar een riel [slank. schraal] meisje. Je zou er de riebels van krijgen [huiveren]. Ik stond perplex, was van 't Lam Gods geslagen. De gekrookterieters zijn heel zwaar in de leer. Bij het rietdekken wordt een rieten dak aangebracht. Een rietsomp [VD ook z] is een rietzodde. Blyths rietzanger is een zeldzame herfstgast in Noordwest-Europa. Het riffie, de Riffijn, speelde een gitaarriffje. Het rifraf, het rifjerafje ging tekeer … Kabouter Piet Piraat zou van de Rifpiraten kunnen afstammen. Is de riftvalleykoorts al wijdverbreid? De rigaudon is een Provençaalse dans in alla-brevemaat, verwant aan de bourree. Het publiek stond rijendik, soms wel vier rijen dik. De ridders zouden op elkaar in rijden. Dat kostte toen zeven gouden rijders. Een molenijzer is een rijn.

3. Wat zijn de rijeigenschappen van dit voertuig? In het zeewezen kom je rijgers [rijgdraad, touwtje] tegen. Voor hechten met grote steken gebruik je rijggaren. Rijjool hoort bij studenten. Van deze rijken zijn sommige al verdwenen: Eerste, Tweede en Derde Rijk, het Heilige Roomse Rijk, het Verborgen Rijk (Ethiopië), het Hemelse Rijk (Rijk van het Midden, China) en het Romeinse Rijk. Een croesus is zo rijk als Croesus. Niet elke rijkaard heeft een rijkaart. Dit tijdschrift is rijkgeïllustreerd (VD). Een rijklamp geeft geen licht en een rijkram is geen beest. Zetelt de Duitse Rijksdag in de Berlijnse Rijksdag? Op rijkskosten is op 's rijks kosten. In Nederland valt alles onder de Rijksoverheid. Ze droeg een rijkversierde japon. De rijkspolitie is ook al weer achterhaald, net als de Nederlandse Hervormde Kerk (voorheen: staatskerk). Het Rikilt
is in NL (his­to­risch) het Rijks­kwa­li­teits­in­sti­tuut voor Land- en Tuin­bouw­pro­duc­ten.
 



vrijdag 7 november 2014

0354 Dictee woensdag 05 nov 2014 (9): dictee 798 (deel 3) √

Dictee - dictees [0354]

Oefendictee 798 (deel 3)

Hierbij de alinea's 7 - 10 van dictee 798.

7. Kijk ze vliegen, die nonganzen. De balansen van sommige dochters vallen te negatief uit qua resultaat. Rev.D. staat voor: Reverendus Dominus of Reverende Domine, eerwaarde heer. Het ethisch reveil en het Aziatisch reveil moet je niet verwarren met het Reveil van pakweg de jaren 10 en 20 in Zwitserland en 30 in Nederland, let wel: van de negentiende eeuw. Leg het verschil uit tussen het
Belgisch-Nederlandse 'revendicatie' [sociale of politieke eis] en het algemenere 'revindicatie' [terugvordering eigendom]. Hij leeft op zijn revenuen. Prachtig, die reverbères die zich door de mist heen boren. De termen voor eerwaarde vader zijn 'Reverende Pater' en 'Reverendus Pater'. Wat is een reversed take-over [zekere bedrijfsovername]? Enkele revoluties waren: de Franse Revolutie, de Russische Revolutie (Oktoberrevolutie - na wijziging tijdrekening: Novemberrevolutie]), de tweede industriële revolutie, de Culturele Revolutie in China en nu de digitale revolutie.

8. Klopt het, dat er steeds meer revues komen? Aan die straat staan enkele rez-de-chaussees [benedenwoning]. Helemaal duidelijk is: rex apostolicus (Apostolische Majesteit), rex catholicus ((ware) katholieke koning), rex christianissimus (Zijne Allerchristelijkste Majesteit) en rex fidelissimus (allergelovigste koning). De afkorting RFID staat voor radio frequency identification (technologie waarmee d.m.v. een chip een product op afstand kan worden gelezen). Het scheikundig element Rg isntgenium [111, unununium]. De Rfv is in Nederland de Raad voor de Financiële Verhoudingen (adviesorgaan van de overheid). Tot mijn verbazing staat RGB voor rood, geel en blauw. Vergelijk ook CMYK. Het chemisch element Rh is rodium [45]. Een rhinestone is een rijnsteen en zit op kleding. Wat heb jij een rhinophyma (aardbeienneus), zeg!

9. Mogen Rhodesian ridgebacks nog steeds gehouden worden? Het 'bedienen' van een rhönrad is best moeilijk. Geef mij maar Amsterdam (en rhythm-and-blues). De afkorting Rib staat voor ribose. Een riad [paleis, stadsvilla] in Noord-Afrika heeft veelal een fontein. De (het) Riagg is in Nederland de Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg. De rial is de munteenheid van verschillende landen in Azië, onder andere Iran [IRR], Jemen [YER] en Oman [OMR] (vergelijk de riyal van Saoedi-Arabië [SAR] en Qatar [QAR]). De Rialto is een beroemde brug in Venetië met winkels erlangs. Een riaskust is een kustvorm met veel verdronken rivieren (bijvoorbeeld in Bretagne). Een rib is (naast een bot ook) een rigid inflatable boat: speedboot bestaande uit een platte, veelal aluminium romp met daaromheen een met lucht gevulde rubberen band.

10. Een ria is een door de zee overspoeld rivierdal. Ongebruikelijk, maar men deed de pelsers [zeevis, grote sardine] in een pelsen (pelzen, beide GB) zak. Zij die pidginengels spraken, waren lang niet altijd cockneys die ook het Cockney(dialect) beheersten. Tenue de ville is stadskleding. We eten maar eenvoudig: een pilavje [VD ook: pilautje]. Pelleterieën zijn bontzaken. Zo'n veertje is piepschuimlicht. Ze had haar pillbox op, toen ze de pillegift in nota bene een pillendoosje offreerde. Traditionele rolverdeling: de vrouw pikeert, de man piqueert. De prince charming ontpopte zich als een pince-sans-rire [droogkomiek]. De planchette [spiritistisch klein tafeltje met 3 poten] komt in beweging, het planchet [smalle plaat boven wastafels] niet. Die pierewiet is een kei van een pirouettedraaier, maar daarna was hij wel kierewiet [tureluurs, niet goed wijs] en dus (=) kierem.

 
 

0353 Dictee woensdag 05 nov 2014 (8): dictee 798 (deel 2) √

Dictee - dictees [0353]

Oefendictee 798 (deel 2)

Hierbij de alinea's 4 - 6 van dictee 798.

4. Vervelend, jouw répondre en Normand [ontwijkend]. De reporente [refirente, korte termijn] is verhoogd. Een reprograaf werkt op de repro(ductie). Prulpoëten worden aangeduid met reptilia Parnassi. De république des lettres is de republiek der letteren, vergelijk: res publica litteraria. Bij rescissie wordt een testament ongeldig verklaard. Reseceren is operatief wegnemen. Reserva [enige tijd op fust en langere tijd op fles] is nu eenmaal geen crianza [idem, korte tijd op fles]. Een vrouwelijke (ouwe) zeur is een dramster, eitekop, femelkont, kieskauwster, klooister, (ouwe) loel, troela, seibelaarster, slijmjurk, tuthola, zagevrouw, zeikster, zeiklijster, zeikmier, zeikstraal of zemelknoopster. In de Residentie vind je heel wat résidences (van residentieburgers dus). In Frankrijk heette de resistentie de résistance. Is dit contract echt resiliabel [opzegbaar]? De Scherpe Resolutie stamt van 1617.

5. Het resonantie-effect is het doneren of accepteren van elektronendichtheid via overlap van pi-orbitalen. Een respectueuse is eigenlijk een putain respectueuse [prostituee]. Dat zijn res praeternaturales, bovennatuurlijke dingen, zo leert de theologie. Het tijdvak van 1814-1830 wordt de restauratie genoemd. Het rustelozebenensyndroom wordt ook aangeduid met restless legs. De RET is de Rotterdamsche Electrische Tram (Rotterdams stadsvervoerbedrijf). De retardatietheorie is de theorie van Bolk. Een retardo [kansarm kind] heeft maar weinig kansen. Zeg, ik ben niet achterlijk, ik ben geen retard [rie-tahrt] (achterlijk iemand). Een Retiër en een Retische leefden in de Romeinse provincie Noricum. Het
Reto-Romaans stamt uit de Romeinse provincie Raetia.

6. Kennen jullie de Drachtster kopieer-, corrigeer- en correctiefabriek, het taal- en spelfoutendestructiebedrijfje DrukDruk? (DrukDruk is een voorbeeld van CamelCase, net als GroenLinks, ChristenUnie, JavaScript en FireFox - laatste twee niet in wdb.). Zo'n filosoof moet je gewoon retorqueren [met eigen woorden bestrijden]. Een retourbiljet is een heen-en-terugbiljet. Een ignatiaanse retraite is er een van 30 dagen op basis van de Geestelijke Oefeningen van Sint-Ignatius van Loyola (kan ook in verkorte vorm worden gedaan). Kan dat retrievalsysteem [opzoeken in databank] ook produceren wat een retriever [jachthond] is? Op dat traktaat volgde later de retraktatie [herroeping]. De retteketetsjingboem [harmonie] kwam ook nog langs bij de koninklijkeonderscheidingontvanger. Hij heeft een olfactorisch [reuk] gebrek. Die reumatoïde artritis is buitengewoon vervelend. Je kent het sprookje van Klein Duimpje en de reus? Reüsseren levert een réussite [succes] op. Dit bericht komt van Reuters [persbureau]. Reuzenbeeld: kolossus. Het was een reuzezwijn dat hij bij het tentamen de vraag over het reuzenzwijn goed had.

 
 

0352 Dictee woensdag 05 nov 2014 (7): dictee 798 (deel 1) √

Dictee - dictees [0352]

Oefendictee 798 (deel 1)

Hierbij alinea 1-3 van dictee 798.

1. Een manillakabel kan rekken. Een rek-op kan klimmen. Spreek snel uit: rekrol. Een rekstok is een barre [bahr]. Een rekwirant of rekestrant is een reclamant. Op het theaterraam stond: vanavond relâche. Schepen met averij kunnen een relâche forcée hebben. Er zou een economische relance [ruh-lahns] op komst zijn. Relaps(e) (relapsus - terugval) bij junks is heel verdrietig. De UvT is de Universiteit van Tilburg. Deze arcs de triomphe staan niet in Parijs, die andere Arc de Triomphe wel. Die film wordt gereleased (gereleaset). De relevé is een basisbeweging bij ballet en dans, waarbij het lichaam zich op de tenen verheft. Zijn deze maatregelen echt klimaatrelevant? Dat land krijgt economische relief [steun]. Bespreek de(!) reliefs en bas (bas-reliëfs) en de reliefs en creux. Een reliekschrijn is een reliquiarium.

2. Op de relizender werd over een reliekkruis gesproken. De banken ondergingen een stresstest, ondergaan nu ook de kerken een religiestresstest? Lekker, die bananenrelish. Een religoeroe is een religiegoeroe dan wel een religieuze goeroe. Relschoppen is een rel schoppen. Er zijn rel- en kastnichten. Het REM-eiland was en is een soort booreiland van de Reclame-exploitatiemaatschappij, het is vanaf 2011 opnieuw open in Amsterdam. De nota van remarque [van de Algemene Rekenkamer] was nogal remarquabel. De balans van Curie is de rembalans. Jammer dat die remblai [op te werpen] en déblai [af te graven grond] zich op verschillende locaties bevinden. Spreek uit: rembourstikster. Dit is een rembrandtieke schildering naar mijn hart. GB prefereert echter 'rembrandtesk'. In het Rembrandtjaar waren er extra veel Rembrandts [schilderijen] in Nederland. Hoeveel was het remis [ruh-mihs - korting op straf of schuld]? Het moest velis et remis [met de grootst mogelijke spoed - remis velisque], en dus paste 'remisso animo' [met slappe of trage geest] geheel niet.

3. Een bowdenkabel is een remkabel. Heeft de Remonstrantse Broederschap nog veel leden? In Vlaanderen noemen ze een aanhangwagen een remorque. Bij remplaceren krijg je remplaçantengeld. Wat betekenen 'remotis arbitris' [r.a., onder vier ogen] en 'remotis partibus' [na wegzending van beide partijen]? Niet storen, ik ben in mijn remslaap (rapid eye movement)! Hoe kwam die vos in de hoenderren? Madapolam is renforcé. Reneweren is verrinneweren (vergelijk: renuatie of renewatie). Weldoen geeft rente: wat men de armen geeft, leent men de Heer. Rentenieren kan (niet: kunnen) lucratief zijn. Renvooieren betekent ook: in handen stellen van. Een reparatrice repareert niks; ze gaat wel voor Maria's Eerherstel. Die ploeg kreeg nog een repêchage, een herkansing. De (het) repentir [overgeschilderde lijnen en contouren] is het pentimento. Op repli's [
po­si­tie waar­op een le­ger­on­der­deel zich kon te­rug­trek­ken] hebben legeronderdelen even rust: die hebben dan gereplieerd. Echt een prachtige repo [reportage]!
 

0351 Dictee woensdag 05 nov 2014 (6): dictee Schiedam 2014 √

Dictee - dictees [0351]

Groot Schiedams Dictee 2014

Ziek en zalig: Liduina  van Schiedam

1. Op Palmzondag 18 maart 1380 geschiedde het: Liduina van Schiedam zag het levenslicht, als vijfde kind van negen en enige dochter van Peter Janszoon en Pieternel, terwijl toevallig genoeg de kerkgangers zich in groten getale naar het godshuis spoedden om daar Jezus' lijdensverhaal te beluisteren.


2. Dankzij de pennenvruchten van chroniqueurs en biografen is onze kennis over Liduina geüpgraded: ze was van kindsbeen af hartstikke vroom, op haar twaalfde helemaal niet van zins te zoenen en ze smeekte God stiekem om een ongeneeslijke ziekte, waarna ze op de dichtgevroren Maas ten val kwam, wat leidde tot een gebroken rib en een opengebarsten gezwel in haar rechterzij, zodat ze was veroordeeld tot platliggen.


3. Liduina – zeker geen huilebalk – kon zich geenszins onmiddellijk met haar situatie verzoenen, maar de pastoor wist te bewerkstelligen dat ze Christus' passie ging overdenken, waarna het devotionaliseringsproces kon beginnen met haar consecratie en transsubstantiatie tot gevolg; te harer ere begonnen wonderen plaats te vinden.


4. Een van de archivarissen van het gemeentearchief van Schiedam heeft in 2006 gecheckt bij medewerkers van het Vaticaanse archief van de Congregatie voor de heilig- en zaligverklaring van dienaren Gods of er persuasieve bewijsstukken zijn voor de canonisatie van Liduina van Schiedam.


5. Hoewel het archief van de pauselijke nuntius nochtans geen papieren bewijsstukken voor haar heiligverklaring bevatte, raakte de archivaris niet gestrest, want volgens de Confirmatio cultus  (de verklaring van paus Leo uit 1890) mag Liduina als heilige worden vereerd.


6. Het is sowieso miraculeus dat Liduina's hagiografie niet per se ten gevolge heeft gehad dat Schiedam als Lourdes met zijn talrijke souvenirtjes is geworden; eveneens is het verbazingwekkend dat de relikwieën van de patrones van de zieken de stad niet tot een ongeëvenaard bedevaartsoord als Santiago de Compostela hebben gemaakt.


7. Maar ook zonder pelgrimage zou Schiedam de geschiedschrijving van de bekendste Nederlandse heilige moeten kunnen aanwenden voor commerciële doeleinden door de mystiekste openluchtschaatsbaan van de Lage Landen te exploiteren en daar de gemaniëreerde barokke Liduinatrofee uit te reiken aan de doerak die dat jaar de scheefste schaats heeft gereden.

 

donderdag 6 november 2014

0350 Dictee woensdag 05 nov 2014 (5): dictee Santiago... √

Dictee - dictees [0350]

Santiago...

1. Nee, in dit geval niet Santiago (voluit: (1) Santiago de Chile), de hoofdstad van Chili. Al doende leerde ik alvast dat Santiago een verbastering is van Heilige (Sint, sant) Jakob ('iago'). Sint-Jacobus (niet in VD) dus, of Sint-Jakob (ook wel: Sint-Japik), nergens: Sint-Jacob. Ook ontdekte ik dat er op Cuba een (2) Santiago de Cuba is, bij die plaats ligt Daiquiri, waarnaar onze drank daiquiri (cocktail van rum, citroensap, vruchtensuiker en geklopt ijs) genoemd is.


2. Wat dan wel? Men vroeg me naar de spelling van (3) Santiago de Compostel(l)a in Spanje, dat bekende bedevaartsoord. Een pelgrimspad daarnaartoe is een camino, de bedevaartgangers zijn vaak getooid met een jakobsschelp (ook: sint-jakobsschelp, wat daarin zat heet ook wel coquille Saint-Jacques) als pelgrimsschelp of pelgrimsinsigne (op jas of hoed) op hun pelgrimage. Maar goed, het antwoord op de vraag. Bekende plaatsen zijn allemaal in het Nederlands vertaald: zo wordt London Londen, Berlin Berlijn, Napoli Napels en Paris Parijs. In andere gevallen handhaven we gewoon de buitenlandse naam (New York, ik ken tenminste geen vertaling daarvan, en Nîmes, Saint-Tropez en Perth).

3. Nu wordt het spannend: in dictees moet je in ieder geval Santiago de Compostela (de Spaanse naam) schrijven, want zo staat het enkele malen binnen artikelen in de Dikke Van Dale. Maar in het dagelijks leven zijn er buiten dictees geen regels voor … Of je dus (buiten dictees) ook het vernederlandste Santiago de Compostella met dubbel-l zou mogen schrijven? Geen idee. Wel kan ik nog melden dat googelen op 'Santiago de Compostela' 2.410.000 treffers (hits) oplevert en op 'Santiago de Compostella' 166.000, dus er is enige hoop voor de 'Nederlandse' schrijfwijze.

4. Ik kon het niet laten nog even in VD op '*compost*' te zoeken. Dat bracht me niet veel verder dan 'compost' (landbouw – meststof van fecaliën en allerlei andere dierlijke en plantaardige stoffen, met huis- en straatafval vermengd) en 'composteren' (tot compost maken of worden), wel nog: champost = champignoncompost en compostaal (geen aal dus!) = compoundstaal (plaatstaal uit verschillende lagen van hard en zacht staal vervaardigd – gebruikt voor pantserplaten). Voor de quizzers (GB, VD: quizzen en kwissen) onder u ten besluite nog een quizvraag: in welke drie landen kent u uit VD een plaats die Santiago heet? Antwoord: zie boven! (1) (2) (3) Nabrander: in het Spaans spreek je één l echt uit als l, dubbel-l als lj, zoals in paella.