0049 Dictee woensdag 16 januari 2013: Dictee Bijbelse termen (2) √

Woensdag 16 januari 2013: Dictee Bijbelse termen (2)

1. Hierbij dan een aantal Bijbelse termen. Die ik hier opneem, zijn alle overgenomen van de betreffende bijlage in de papieren VD naar de online-VD. Van Dale noemt de aronskelk ook aäronskelk. De aäronitische zegen stamt van Aäron, zoon van Amram en Jochebed. Je moet geen Abrammetje willen spelen. Wat belijden de abrahamieten? Die vormden een Syrische sekte in de negende eeuw die de godheid van Christus loochende. Abraham teelde Izaäk en Izaäk teelde Jakob. Achab huwde met Izebel. Jesaja is de profeet die optreedt tijdens de koningen Jotham, Achaz en Hizkia. De Bijbelse figuur Achitofel is naamgever van alle achitofels (niet te vertrouwen raadgevers). Zijn adamieten naaktlopers? Ja. Hard studeren is adammen. Iedereen is familie van mij van Adamswege, maar wie is jullie echte adam (stamvader), voor zover bekend? Ahasverus was de Wandelende Jood. De Amorieten vormen in de Bijbel een stam van de Kanaänieten.

2. Twee van de twaalf apostelen zijn Jakobus, de zoon van Zebedeus en Jakobus, de zoon van Alfeus. De Ammonieten wonen ten oosten van de Jordaan en de Dode Zee, ammonieten zijn fossiele weekdieren. Amos is een van de profeten, maar het Bijbelboek met die naam ook een van de kleine Profeten. Zonder de apostel Andreas hadden we nu nooit dolle of kouwelijke driesen gehad. Anna (Sint-Anna) zou de moeder van Maria geweest zijn. Een voorstelling van het laatste oordeel is (volgens Van Dale) een apocalyps(e), het laatste Bijbelboek is de Apocalyps(e) (Openbaring van Johannes). In het woord (de logos) wordt het Woord geopenbaard. Wat zijn de zeven gaven van de Heilige Geest (die zelf de gave Gods is)? Volgens Jesaja: wijsheid, inzicht, raad, sterkte, kennis, vroomheid en ontzag voor God.

3. Bethesda was een vroege zorginstelling. Beth-El (Betel) ook [alle drie niet meer in VD]? Berseba is een plaats aan de zuidgrens van Kanaän. De benjamin van de familie dankt zijn naam aan de jongste zoon van aartsvader Jakob. (Koning) Belsazar is verbonden met de uitdrukking 'mene, mene, tekel ufarsin' (letterlijk: geteld, geteld, gewogen, te licht; gij zijt gewogen en te licht bevonden). Met Belial wordt de duivel bedoeld (met zijn kinderen Belials of belialskinderen). Voor Bel: zie Baäl [ook: Beël]. Een behemoth wordt vereenzelvigd met een nijlpaard [2020: groot en viervoetig dier]. Een beëlzebub is – letterlijk of figuurlijk – een brulaap. Met Beëlzebub [god van de Foeniciërs - ook: e - en Sy­riërs] kun je de duivel of de boze geesten uitdrijven. Het beëlzebubsfeest is de schoonmaaktijd. Nou zeg je alweer 'och': 'Och' [eigenlijk: Og] was de koning van Bazan. Wat heeft de (Sint-)Bartholomeusnacht (Bloedbruiloft) met een discipel van Jezus te maken? B was discipel van Jezus: een van de twaalven. In de NBV (Nieuwe Bijbelvertaling) spellen ze trouwens Bartolomeüs (zo ook: Matteüs, maar in onze dictees gewoon nog: Mattheus). Asafoetida is duivelsdrek (gebruikt als specerij). U ziet: we zijn bij de b. De rest zoekt u zelf maar op!
 

0048 Woensdag 09 januari 2013: Dictee Bijbelse termen (1) √

Woensdag 09 januari 2013: Dictee Bijbelse termen (1)

U weet toch dat het Groene Boekje (gratis) inclusief Leidraad, etc. (meer dan 100 pagina's) raadpleegbaar is via internet? Het adres is www.woordenlijst.org. En voor de echte diehards onder u: in 2005 bij de laatste spellingherziening gaf de NTU, de Nederlandse Taalunie, een zogenaamde Technische Handleiding uit, die door alle woordenboekenmakers als referentie gebruikt werd. De NTU heeft ook die handleiding op internet gezet. U kunt deze als pdf-bestand van 168 pagina's downloaden via het adres:

http://taalunieversum.org/archief/spelling/download/technische_handleiding.pdf
2020: http://taalunieversum.org/sites/tuv/files/downloads/Technische Handleiding 2016.pdf

Of googel anders even op '(taalunieversum) technische handleiding'.

Sinds dit jaar staat de Dikke van Dale online: de online-VD, de oVD. Daar moet u wel voor betalen (een aantal euro per maand), maar dan hebt u ook wat. Zie www.vandale.nl. De laatste papieren Van Dale telde zo'n 4500 pagina's die ik inmiddels voor de tweede keer aan het lezen ben … Achterin deel 3 staan de bijlagen I, II en III. Bijlage I bevat allemaal vreemdtalige gevleugelde woorden, titels en citaten. Ik heb die niet doorgenomen: dat is echt vreemdetalenonderwijs. In de oVD worden geen aparte gedeelten meer (als bijvoorbeeld bijlage) behandeld: alle woorden zijn geïntegreerd in de lange (alfabetische) lijst van woorden. Wat van belang is, kom ik in de oVD t.z.t. wel tegen!
Ook de papieren versie van oVD 2020 heeft geen bijlagen meer!

Bijlage II is een lijst van namen uit de Griekse en Romeinse oudheid. Die heb ik wel helemaal doorgenomen en gekeken welke termen wel en welke niet in de oVD terecht zijn gekomen. Ik schat 25%. En VD heeft verstandige keuzes gemaakt. Ik ben natuurlijk geen gemiddelde woordenkenner, maar als niet-gymnasiast heb ik daar weinig mee te maken gehad. In de loop der tijden ben ik (met name uit de gewone VD) wel veel van die termen tegengekomen. En juist termen die me 'iets' zeiden, zijn in de oVD terechtgekomen en andere, die me niets zeiden, dus juist niet! Misschien geef ik binnenkort in een van de blogs wel eens een kleine bloemlezing.

Bijlage III was een lijst met Bijbelse namen, die ik ook doorgenomen heb. Daar is flink in geknipt, maar 'bekende' termen als farizeeën, Sodom en Gomorra, een (!) sodom en gomorra en allerlei Bijbelse uitdrukkingen, waarvan onze taal doorspekt is – zonder dat we het vaak weten – als een gideonsbende, de Babylonische spraakverwarring, een (!) babylonische spraakverwarring, zo wijs als Salomo, een gevecht als van David en Goliath, de benjamin zijn, naar de filistijnen gaan, de Filistijnen, het Bijbelboek Exodus, de exodus (uit Egypte), lazarus zijn (stomdronken), zo arm als Job of Lazarus zijn, de Rode Zee, de Sinaï, het Bijbelboek Spreuken en Ur der Chaldeeën, we vinden ze allemaal geïntegreerd terug in de (huidige, 2020) oVD. De titel van deze blog suggereert nu al een bloemlezing daarvan, maar die komt nog wel …
 

0047 Dictee Woensdag 02 januari 2013: Dictee - Jaarverslag als dictee √

Woensdag 02 januari 2013: Jaarverslag als dictee

Let op de hoofdletters.

1. Het begon vanzelfsprekend met oud en nieuw: de overgang van oudjaar (oudejaar) naar Nieuwjaar (de eerste dag van januari 2012). De oud-en-nieuwperiode verliep knallend. Op de eerste dag van het nieuwe jaar hebben we elkaar een gelukkig (of zalig) nieuwjaar gewenst. Niet onvermeld mag blijven het Joods Nieuwjaar, Rosj Hasjana, feest op 1-2 tisjri (september/oktober) dat de tien boetedagen inleidt die met Grote Verzoendag eindigen. In de oudejaarsnacht en op nieuwjaarsmorgen vroeg vonden er betreurenswaardige – zeg maar – nieuwjaarsrellen plaats, die door politie en OM via snelrecht werden afgedaan.

2. Dit jaar viel het carnaval in februari. Wat is carnaval eigenlijk? Een feest dat gedurende de drie dagen die aan het begin van de veertigdagentijd, dus aan Aswoensdag voorafgaat. De nodige carnavalsschlagers werden door Prins Carnaval (die het ook als prince charming goed zou doen …) meegedanst met een duidelijk 'alaaf'. Buutreedners, confetti, dweilorkesten, fasching, fiësta, het hoort er allemaal bij.

3. Ook de 1 aprilviering (eenaprilviering) mag niet onvermeld blijven. Er werden weer heel wat poetsen gebakken. Bij het aprillen op gekkendag wordt iemand nog wel eens om de hooischaar gestuurd. Daarom wordt de dag gewestelijk ook wel verzenderkensdag genoemd.

4. Het 1 meifeest (eenmeifeest) is de Dag van de Arbeid. Trouwens: de PKN, de Protestantse Kerk in Nederland viert op 1 mei 2014 alweer haar 10-jarig (tienjarig) bestaan. In mei kun je trouwens ook om de meiboom dansen (zoek maar op!). Ook de Brugse metten vonden ooit in mei plaats.

5. Ik moet me beperken verder: Olympische Spelen, zomer- en winterspelen - wel: Olympische Zomerspelen en dito Winterspelen, Paralympics (Paralympische Spelen) met al die paralympiërs, Hemelvaart of Hemelvaartsdag, waarop we de hemelvaart van Jezus gedenken, Pasen en Pinksteren (wanneer vallen die op één dag?), het paas- en pinksterfeest dus, Allerheiligen en Allerzielen, allerheiligen- en allerzielendag dus, Koninginnedag (nog steeds op 30 april - 2020 Koningsdag op 27 april NL) en koninginnenacht [nu: koningsnacht vóór Koningsdag], de TT (Tourist Trophy) van Assen, de late kerstmis op het kerstfeest, advent, Driekoningen, Vastenavond, het desastreus verlopen EK voetbal met alle Oranjefans met hun Oranjegevoel als EK-gangers, en ga zo maar door …
 

0046 Dictee woensdag 26 december 2012: Dictee en jurymisère √

Rotary Dictee Delft

Op 19-12 was het Rotary Dictee Delft. Allereerst moet het bij een dictee gezellig zijn. Daar was ruimschoots aan voldaan (tot en met de glühwein aan toe). Verder moet het een aardig dictee zijn (ook dat haalde meer dan voldoende) en het moet goed worden voorgelezen (meer dan gemiddeld goed, ik herinner me wel bulterriër [oe] en sudoku'tje [tweemaal 'uu']). Blijven over: niet te veel fouten: zogoed als (eerst los), rechttoe rechtaan (eerst met streepje) en eenieder (eerst los) werden tijdens de correctie nog rechtgezet, maar 'prinsenstad' bleven de eigenwijze Delftenaren (waar zagen we dat eerder) met een hoofdletter schrijven (ondanks VD).

Verder moet er een goed reglement zijn dat tot een eenduidige uitslag leidt. En daar ging het mis. De jury verkrachtte haar eigen reglement:

1. (reglement stond op internet:) norm zijn GB en VD 2005, maar … op de jurytafel lag niet de lichtblauwe VD 2005, maar de donkerbruine versie van 1999. Daardoor hadden we 'OV-knooppunt' moeten schrijven en niet 'ov-knooppunt': ongelooflijk!

 2. Op internet (en de beamer vooraf!) stond duidelijk dat per woord meerdere fouten gemaakt konden worden. Daar heeft de jury zich absoluut niet aan gehouden. Ware dat wel gebeurd dan had de huidige winnaar (ruw geschat) 10 fouten gehad en ik 5.

3. Als klap op de vuurpijl bij zoveel soepelheid: in titel en slotzin had ik 'Delft en Rotary: (volgt een aantal Engelse woorden)' – moest kennelijk zijn 'and', ik heb het niet gehoord en 'Delft' en 'Rotary' zijn toch beide goed Nederlandse woorden? – en dat werd nota bene 2 keer fout gerekend (bij mij al verdisconteerd in die '5'). 

4. Op internet stond: bij een ex aequo een barrage, in werkelijkheid en de eerlijkheid gebiedt te zeggen ook bij uitleg van de reglementen vooraf: wie de eerste fout maakt, verliest. Hoe het afliep? O ja, ik had ook nog twee échte fouten (dom): langgewenst (los) en grands seigneurs (eerste s niet - NB 2020: grand(s) seigneurs - VD!). De jury bepaalde in haar wijsheid, dat de beste twee deelnemers elk 6 fouten hadden. En omdat mijn tweede woord in de titel ('en' i.p.v. 'and': Nederlands dictee?) al fout was, ging ik terecht voor de bijl. En een kniesoor die dan nog op de rest let. De almachtige jury heeft gesproken en er is een winnaar. Basta. Waarvan akte. Ik heb overigens Rotary Delft meermaals om een reactie gevraagd, maar die is er nooit gekomen. Daarom het verhaal maar op de blog. Toevoeging 27-12: heden alsnog een sportieve reactie ontvangen (de inhoud doet er verder niet toe). Daarmee is de zaak voor mij afgedaan.
 
 

0045 Dictee woensdag 19 december 2012 Dictee 10-12 Amsterdam √

Woensdag 19 december: hier het beloofde dictee van 10 december, Amsterdam

UvA-HvA-dictee

Een humaninterestverhaal

1. Derdejaarsstudent Olaf de Boer had na het vwo gekozen voor een hbo-bachelor met een strikte numerus  fixus, en was onmiddellijk toegelaten op de opleiding, die als het ware een à-la-carterestaurant van kennis was, een allterrainbike om de wereld van de wetenschap mee te kunnen berijden.

2. Olaf had er fiducie in dat hij zou voldoen aan de studiesuccesmeerjarenafspraak en was gek op de knowhow van zijn docenten die researchintensief  onderwijs gaven, bepaald niet ideeëloos waren, en altijd bezig om hun didactische kennis up-to-date te houden.

3. Maar waar Olaf bij de studie beschikte over indrukwekkende zelfsturingcapaciteiten, was het op sociaal gebied minder feeëriek gesteld. Hij kende alleen een paar hbo'ers uit het kleiige 's-Gravenhage met wie hij in het Studium Excellentie Programma  zat, het epicentrum  voor disciplineoverstijgend onderwijs.

4. Olaf had dyscalculie  … in de liefde. Hij datete nooit. Hij was verliefd op een altijdgroene lolita vol sexappeal en élégance: Anne, een studente met monalisaglimlach die naar hartenlust essays in een schattig schoolengels schreef over de anciënniteit bij het achtuurjournaal. Ze wilde Amerikacorrespondent worden, maar zou ook makkelijk een miss-wet-T-shirtverkiezing kunnen winnen.

5. Natuurlijk kon Olaf bij het honoursprogramma  over newagebewegingen een face-to-facegesprek met Anne initiëren, maar om zoiets sans gêne te doen kwam hem even realistisch voor als een sciencefictionroman. Zo werd Olafs falen op liefdesgebied een selffulfilling prophecy.

6. Maar toen hij de dag voor het kerstreces had besloten om van zijn leven een houdiniact te maken, zich als een eskimohond in een Eskimohut te sekwestreren, en de hoop op te geven dat hij ooit een jeroenboschachtig hans-en-grietjehuis zou delen met Anne, voelde Olaf een tik op de schoudervulling van zijn hawaïhemd.

7. Anne stond achter hem met een A4'tje. "Is dit jouw peer reviewed [Engels, ook aaneen?] publicatie?" vroeg ze. Olafs hart maakte een hink-stap-sprong.

0044 Dictee woensdag 12 december 2012: Dictee Amsterdam

UvA-HvA-dictee 2012 (Universiteit en Hogeschool van Amsterdam, 10 december)

Geweldige happening. Bijna 200 deelnemers in de collegezaal aan de Wibautstraat 2-4 in Amsterdam. De organisatie was perfect, koffie vooraf en een drankje na afloop. Het nakijken was binnen een uur gepiept, omdat de Taalwinkel (van de universiteit en hogeschool Amsterdam, de vernieuwde website werd die middag gelanceerd) ik denk wel 20 correctoren had ingezet.
Aaf Brandt Corstius had een uitdagend dictee gemaakt, wat ze zelf ook (vrijwel) perfect voorlas. Toen ik Bert Jansen ontwaarde (ja, één d maar), dacht ik: o nee, toch niet weer (denk aan het Groot Katholiek Dictee), maar Bert was genereus, hij had besloten om een paar domme fouten te maken, waardoor ik kon winnen. Serieus: Bert 10 fouten (5 à 6 echte en domme, rest mogelijk discutabel), Rein 5 fouten (2 à 3 echt en dom, rest discutabel).

Er waren 4 categorieën: bij de docenten had de winnares 15 fouten, bij de studenten de winnaar 18 fouten, bij het ondersteunend personeel was er een heer met 20 fouten en bij de (meest Amsterdamse) prominenten had de winnares 19 fouten. De winnares van 15 fouten ging terecht met de beker huiswaarts (tuurlijk moet die in Amsterdam blijven; als ik volgend jaar weer mee mag doen, doe ik dat met het allergrootste genoegen buiten mededinging of in een aparte – vijfde – categorie: de buitenpoorters). De winnaars kregen alle vier een e-reader. Tijdens de correctie kwam men mij vragen waar ik nu eigenlijk vandaan kwam, etc. In haar wijsheid heeft de jury besloten Bert en mij 'hors concours' te verklaren, maar we krijgen beiden later nog wel een e-reader thuisgestuurd …Mooie oplossing!

Jammer dat op www.foliaweb.nl (het gezamenlijke blad van de UvA en de HvA) gesuggereerd werd dat ik stiekem zou hebben meegedaan. Het tegendeel is het geval. Als je als Googlealert 'dictee' instelt, krijg je van Google 1x per dag een melding van alle plaatsen in het Nederlandse taalgebied waar 'dictee' voorkomt. Zo heb ik ook dit dictee ontdekt. Ik citeer van de link die ik toen aanklikte: voor studenten, medewerkers, hoogleraren, prominenten, geboren Amsterdammers en import – kortom: voor iedereen. Ben ik zo dom als ik denk dat ik tot 'iedereen' behoor? Enfin, ik heb me via de website waarnaar verwezen werd, ingeschreven (de categorieën weet ik niet meer, ik meen dat er een categorie 'gasten' was), kreeg een mail van 'subscriptions@hva.nl' met een link waarop ik moest klikken om mijn deelname te bevestigen. Vervolgens kreeg ik een mail met 'BEVESTIGING AANMELDING' – bij dezen is uw aanmelding voor het UvA/HvA Dictee bevestigd … Nu ben ik ook niet helemaal van gisteren, dus enige nattigheid voelde ik wel. Ik hield rekening met een berichtje dat ik niet tot de doelgroep behoorde … Mogelijk had ik er voor vertrek nog wel een telefoontje aan gewijd, ware het niet dat ik op vrijdag 7 december een mail kreeg met als aanhef 'Beste deelnemer …'. Toen heb ik het telefoontje maar niet meer gepleegd, maar illegaal of stiekem, hoezo?

De reis is prima verlopen. Om 11 uur vertrok ik per auto naar Goes, om twaalf uur zat ik in de trein en om half drie was ik op Amsterdam-Centraal. Boel een beetje verkend en met de metro naar de Wibautstraat. De ov-reisplanner geeft naast de vervoermiddelen zelfs de looproutes die je moet afleggen van trein naar metro en van metro naar bestemming. Ik was daar al om vier uur, maar er was een royale hal, waar je aan de balie de koffieprijs alleen kon chippen (geen probleem) en waar ik de puzzeltjes uit de op het station opgeviste 'Metro' nog even heb zitten oplossen. Enfin, vanaf goed vijf uur gingen we aan de slag (nogmaals: leuk, goed en excellent georganiseerd, kom je niet overal tegen …). Ik kon pas tegen halfacht weg, maar uit de uitgebreide ov-informatie wist ik dat er om acht uur een trein naar Goes (eindbestemming Vlissingen) vertrok (Je kunt blijven zitten, geen overstap, goed geregeld, je kunt zelfs al vanaf Lelystad of Almere in deze trein zitten – elk halfuur). Met flink doorstappen haalde ik die trein royaal. Half elf in Goes en om kwart over elf met moeder de vrouw aan een glas overwinningswijn. Mooie dag! De tekst volgt later!