Dictee - dictees [0866]
Evaluatie
Dictee Voorthuizen
Dicteetekst:
zie blogpost [0863]!
1. Waar
vind je dat nog, een kleine 200 deelnemers aan een dictee? Jazeker, in de
gereformeerde kerk van Voorthuizen. De sfeer was geweldig, hapje, drankje,
loterij, etc. Als dan ook het verhaal over Zambia een prima verhaal is, denk je
voor, tijdens en na het voorlezen: dit is het echt!
2. Maar
helaas zaten er – alleen in dicteetechnische zin – te veel addertjes onder het
gras. Ik voelde die bui al hangen, toen ik tijdens de pauze op de jurytafel in
de kerk de officiële tekst vond. Daar schrok ik echt van. Overigens was er ook
vooraf al een vuiltje: in het ons toegestuurde dicteereglement was sprake van
GB en VD 2005. Dat is natuurlijk een zwaktebod, als er in 2015 net een nieuw GB
en een nieuwe VD verschenen is. Ik heb overigens tevoren per e-mail daarop
geattendeerd, maar daar taal noch teken op vernomen. In dat reglement stond ook
dat alle getallen in letters moesten worden geschreven (zie verderop) …
3. De
auteur zal erg haar best hebben gedaan, maar 1) 'geë-maild' zou naast 'ge-e-maild' ook goed zijn (lariekoek), 2) naast het duidelijk voorgelezen 'uit-en-te-na'
zou 'uit-en-ter-na' ook goed zijn (maar niet bij dictees - opschrijven wat voorgelezen wordt ...), 3) duidelijk werd
'tompoezen' [z] voorgelezen, dan is 'tompoucen' [s] bij dictees niet goed, 4)
zie voor 'sinterklaas' vs. 'Sinterklaas' – een echte fout in het dictee – verderop,
5) raar dat naast 'goedgeïnformeerd', de enig juiste schrijfwijze in GB, ook
'goed geïnformeerd' werd goed gerekend (als de schrijfwijze vaststaat maakt het
niet uit hoe iets voorgelezen wordt bij dictees) en 6) hand- en spandiensten
was apert fout, dat moet
hand-en-spandiensten zijn!
4. Ook
de enthousiaste burgemeester-voorlezer heeft luid en duidelijk zijn best gedaan.
Toch waren ook daar wel een paar kleinigheidjes mis: 1) in de titel was er
mogelijk verwarring over 'na' of 'naar'. De jury heeft – prima! – na afloop
gezegd dat het 'na' moest zijn, 2) in de titel werd heel duidelijk 'Zambia's',
voorgelezen (bezittelijk voornaamwoord), terwijl dat 'Zambiaans' (bijvoeglijk
naamwoord) moest zijn. Dat werd pas bij de nabespreking gezegd, maar beide
vormen zijn goed gerekend, 3) het woord 'pince-neztjes' werd onjuist voorgelezen.
Ook dat is na afloop door de jury rechtgezet.
5. Ook
de invaljury heeft goed zijn best gedaan. Ik betwijfel alleen of frequent
gebruik van woorden als 'morfeem' bij de gemiddelde deelnemer voor echte
duidelijkheid zal hebben gezorgd.
6. Ten slotte
de mij aangerekende 4 'fouten' [I - IV], die in werkelijkheid niet helemaal of helemaal
niet fouten waren. Oordeel zelf!
I.
Ik wist op een gegeven moment niet meer zeker of getallen in letters of in
cijfers moesten. Dus maar gevraagd aan de voorlezer. Die keek natuurlijk naar
de jury en deze kwam in actie. Ik had op mijn blaadje al 'dertig' staan. Was nu
maar gezegd: dat had u moeten weten, dan wel (zie boven): alle getallen moeten
in cijfers, dan had ik dat laten staan. Er kwam echter een wazig antwoord: wij
hanteren de 'schrijfconventies' en wat die zijn, zult u bij de bespreking wel
horen. Welke conventies zouden dat nu weer zijn en waar kan ik die vinden (in
ieder geval niet in de mij toegezonden versie van de reglementen), dacht ik?
Achteraf lijkt het erop, dat men in Jan Renkema's
Spellingwijzer heeft geshopt. De details laat ik weg. Duidelijk was dat de
invaljuryvoorzitter niet op de hoogte was van de aan de deelnemers toegezonden
reglementen. Enfin, nu ik weer uitstekend hoorde, had ik zelfs tijd om de al
gepasseerde zinnen nog even door te nemen. Verder geen problemen (allemaal
sowieso goed in letters), maar bij 'dertig' twijfelde ik. Dus dat tussen haakjes
gezet met '30' in cijfers erboven. Mooi fout gerekend dus en deze fout schrijf
ik dan toch (een beetje) op het conto van de jury.
II.
De jury had 'voor sinterklaas spelen'. Dat is pertinent fout; het moet 'voor
Sinterklaas spelen' zijn. GB 2015 : Sinterklaas = Sint-Nicolaas en sinterklaas
= iemand die voor Sinterklaas (sic!) speelt. Dat was natuurlijk al voldoende,
maar VD 2015 zegt ook nog: voor Sinterklaas (bij dat lemma) spelen = royaal
geschenken uitdelen. Conclusie: je kunt alleen maar (hulp)sinterklaas zijn en
voor (de échte) Sinterklaas spelen.
III.
Volgens de tekst waren 'vlijtige liesjes koekjes aan het bakken'. Mijn probleem
was, dat een vlijtig liesje (meervoud: vlijtige liesjes) in de woordenboeken alleen
maar een plantje is en niets anders (dus niet: 'een ijverig meisje' of zo). In
mijn gedachtekronkel heb ik toen voor 'vlijtige Liesjes' gekozen. Dat is niet
zo handig, want al die baksters zullen vast niet allemaal 'Liesje' geheten
hebben, maar ja, ik vermoedde een valkuil. Overigens sluit ik niet uit, dat je
met een dichterlijke vrijheid toch de uitdrukking 'vlijtige liesjes' figuurlijk
voor ijverige meisjes zou kunnen gebruiken. In mijn beleving zouden er dan
echter op zijn minst toch aanhalingstekens ('vlijtige liesjes') omheen moeten
staan. Opmerking: met 'brave hendrik' had je dat probleem niet gehad: dat is in
de woordenboeken zowel een plant (VD) als persoon: iemand die nooit
kattenkwaad uithaalt. Toevoeging (grappig): in mijn Oefendictee 270 komt voor de zin Het vlijtige Liesje plukte een vlijtig liesje.
IV.
In het dictee kwam 'vol-au-vents' voor. De uitleg
van de jury daarbij klopte niet. Het is niet bladerdeeg, maar (VD) een
pasteitje van bladerdeeg! In het Nederlands moet je voor het meervoud de eind-s
wel uitspreken, dus het fout rekenen van het enkelvoud (ik geef wel toe dat het
meervoud in de context logischer was), blijft toch een beetje dubieus (omdat de
vereiste eind-s niet werd uitgesproken).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten