3466 Dictee zaterdag 30-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1077) √

Dictee – dictees [3466]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee XXX, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1077)

Oefendictee juni 2020 (7)

1. Is dit een streks [metselen, lengterichting] of kops [dwars] verband? Ook dit Oefendictee zal wel weer een succes(s)story worden! Hij is stronken: stoned en dronken. De stropersbende had het voorzien op een stropers. Structures vivantes zijn mobiles. Zijn kop in het zand steken is struisvogelen. S.T.T.L. is op grafstenen: sit tibi terra levis, de aarde zij u licht. Ze moesten wel sub divo [sub Jove (frigido)] overnachten. Sucrine is little gem (kleine soort van bindsla, zoet). Die zweetdoek staat bekend als het Sudarium van Oviedo. Het syndroom van Sudeck [verkort: sudeck] is het complex regionaal pijnsyndroom. Suède [bnw., znw. – ook: daim – hertsleer] is peau de suède [bnw.!] en suèdine is peau de pêche [fluweelachtige stof]. Wat eten we vandaag? Hussen met sukenerie en wat water erover [antwoord op die nieuwsgierige vraag]. Een sukuk is in de moslimwereld een soort obligatielening zonder rente, maar met winstdeling. De sullenpiet [dommige zielenpiet] genoot op de sullebaan [glijbaan – het ijs is de sullebaan van de liefde]. Jullie zien daar rijkgeornamenteerde [met veel ornamenten – versiersels] gevels.

2. We aten surf-and-turf [gerecht met zeevruchten, vis en vlees]. Moge Allah (swt = subhana wa ta’ala = de Heilige en Verhevene) ons hiervoor belonen. Een strike is een superieure worp bij bowling [alle kegels om]; je speelt dat spel in een bowlingalley [modern soort kegelbaan]. Hier gelden strikte restricties. Striping is het op een auto aangebrachte strepenpatroon. Strofantine is een hartglucoside (zit ook in pijlgif). Wie kent het Strohoedenveem [sjouwers hadden strooien hoeden] nog? Stroke- [golf – rondgaan in zo weinig mogelijk slagen] staat tegenover matchplay [twee teams of spelers tegen elkaar voor zo weinig mogelijk slagen]. Zo’n strompelrok [zeer nauw], dat loopt niet lekker. Zo’n strontje is een paddenschieter, hordeolum of studentje (dat laatste in Indië – pijnlijke ontsteking ooglid). Eskimovrouwen en -kinderen beoefenen de strotzang, het strotzingen [keel- en neusklanken voortbrengen]. Heerlijk, die (apfel)strudel. Bij het melken hoor je de struil [ruisende straal, struilen, stroelen] lopen. De referee liep studie-an(door) in de weg. Een praatgraag heeft een studium immane loquendi [geweldige drang om te praten]. Dat studje heeft stufi [studiefinanciering] en een study [studeerkamer of deel van een kamer]. Een stuka is een duikbommenwerper van het type ‘Junkers JU-87’. Stuken is stuccen, pleisteren.

3. Een stuprum [stuu-pruhm] is een schending of verkrachting (en een zoöstuprum een bestialiteit), een stupor een psychische shock en de stupor mundi keizer Frederik II (1194-1250). Cybernetica is stuurkunde. De Stuwadoorswet gaat over het laden en lossen van zeeschepen. Deze film is helemaal in westernstyle. We onderscheiden de style rayonnant [= gothique rayonnant = rayonante gotiek, 1250 – 1400] en de dito flamboyant [= flamboyante gotiek, 1400 – 1450]. Dat geschiedt onder (de) schijn van het recht: sub colore juris. Hij werd sub conditione, onder voorwaarde van stilzwijgen, vrijgelaten. Hij werd sub fide, op erewoord, geloofd. Sub finem [aan het eind, s.f.] kwam de racistische aap uit de mouw. We reageren nooit op zaken die nog sub judice, onder de rechter, zijn. Submarino is martelen met de
bijna-verdrinkingsdood. In het register vind je dat onder de letter (sub littera) f (sub numero is onder het betreffende nummer). Een succès fou is een daverend succes.

4. Sub praetextu [onder het voorwendsel] ‘vergeten’ bleef hij het antwoord schuldig. Sub poena [op straffe van] nietigheid moet het contract de vereiste vorm hebben. Sub parvo sed meo: onder een klein dak, maar wel onder het mijne. Sub rosa vertel je iets off the record [vertrouwelijk]. Sub sigillo confessionis is onder geheimhouding en sub sigillo silentii is onder het zegel van de stilzwijgendheid. Er is niets nieuws sub sole (onder de zon = alles schon da gewesen). We doen het voorstel sub spe rati: in de hoop op, behoudens nadere goedkeuring. Wat zijn nu vijf minuten sub specie aeternitatis, in het licht van de eeuwigheid? Sub tecto coeli is onder de blote hemel. Sub una specie nuttigt de communicant bij het avondmaal alleen het brood (en de priester ook wijn), sub utraque specie brood én wijn. Dat is op te zoeken sub voce (s.v. – onder het woord) ‘infinitivus’. Succinaat [chemie] is geen succiniet [barnsteen]. Een suctie is een afzuiging. Sudamen [zweetuitslag] komt voor bij sterk zwetende personen (die kunnen een sudoriferum = zweetdrijvend middel gebruiken). Een suddendeathgoal besliste de wedstrijd. Diabetici hebben een suikerdieet.

5. Suicide by cop is een uitgelokte zelfmoord, bv. door met een nepwapen een politieagent te (be)dreigen. Bij de strafcorner bij hockey figureert de suïcideloper [in de baan van het schot werpen]. Het Suikerfeest is het islamitische feest ter afsluiting van de ramadan: Eid/Ied-al-Fitr, ramadanfeest. De suikerstad, dat is Tienen (BE). De Suikerwet gaat ook over de accijns op suiker. Hij droeg een gedistingeerde suit [soet, kostuum, pak]. Suja, suja, kindje [woordje bij wiegen]. Een sula [oe] is in SR een stroomversnelling of waterval. Sul ponticello is dicht bij de kam (van de viool) gestreken (sul tasto is boven de toets). Summo numine is met Gods gunst, onder begunstiging van het Opperwezen. Sumptibus publicis is op overheidskosten. Sum qui sum: Ik ben die Ik ben = de naam waarmee Jahweh zichzelf aanduidt. In de Sun Belt [gordel van staten – bv. in VS – met warm klimaat] wordt veel sundae (plombière – portie ijs, 2 soorten) genuttigd. Het Sunfed is (historisch) het Special United Nations Fund for Economic Development.

6. Het SUP, het suppen is stand up paddle surfing, peddelsurfen. Super flumina Babylonis: aan de rivieren van Babylon. Superis deorum gratus et imis (van hovelingen en vleiers gezegd): bij de hoge en de lage goden in een goed blaadje staand. Gezocht op *katie: alleen SME = in NL Stichting voor Milieu-Edukatie (nu actief onder de naam SME MilieuAdviseurs). Een suppliek is een smeekschrift, een dupliek een antwoord op een repliek (het antwoord daar weer op is een tripliek). Een suppositoire, suppositorium of suppo is een zetpil. Een supralibros is een superex-libris. Het supremum vale is het laatste vaarwel. Een sûreté de corps [suur-tee-duh-koor] is een vrijgeleide. Een SURB is een strafuitvoeringsrechtbank in BE. De surgens aurora is de opkomende dageraad. Sur lie is van witte wijn: doorgerijpt op gist. Onder de suriprofs [voetbalprof van Surinaamse afkomst] vind je waarschijnlijk geen surineds [Surinaamse Nederlander] meer. De vijand leek surround [schijnbaar van alle kanten komend]. Surra: ziekte paarden, soera: hoofdstuk Koran, surah: weefsel.

7. De surtaks is een bepaalde belastingverhoging. Sursum corda: de harten omhoog! Sus, meisje [tussenwerpsel: stil, kalm]! Susceptibel is vatbaar, ontvankelijk. ‘Suskewiet’ bootst de zang van een vink na. Suspendens omnia naso = bij alles zijn neus ophalend, overal mee spottend. Een SUV is een sport [GB: + s en ook wel: suv – in toelichting] utility vehicle (luxejeep, stadstank). Suum cuique: ieder het zijne, elk wat hem toekomt. Een suttee of sati doet aan suttiisme, weduweverbranding. Sv = WvSv = in NL: Wetboek van Strafvordering. SVGA is de computerterm super video graphics array (internationale resolutiestandaard (van 800 × 600 pixels)). S.v.r. is sub voto remissionis, met het verzoek (of de belofte) van terugzending. S.v.v. = sit venia verbo, met verlof gezegd. Swapo = South West Africa People’s Organization (Namibië). En swath = een small waterplane area twinhull model, schip met twee onder water gelegen rompen (bv. Vlissingen – Breskens).

8. De wedstrijd leverde voor Nederland een (clean) sweep op [alle prijzen naar hetzelfde land]. Een swf is een sovereign wealth fund (staatsinvesteringsfonds). Bij het swishen moet je met de heupen wiegen. De SWR is de Sociaal-Wetenschappelijke Raad (donorprincipe, VD fout – 2023 oké). Sycosis is baardschurft. Sync is synchronisatie. Syncrude [sihn-kruu-duh] is synthetische olie. Een syndicus of syndic beheert in BE een flatgebouw. Een synth is een synthesizer. In NL is SyRI Systeem Risico Indicatie (opsporing fraude). Syrah = shiraz [wijnstok, rode wijn]. Syzygie = samenstand van bv. zon en maan. Szechuanpeper = soort van Chinese peper, anijspeper. SZL is de muntcode voor de lilangeni (Swaziland). SZW is in NL het ministerie [gebouw, voor instelling: M] van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zij zijn lid van de Syrisch-orthodoxe kerk. Een syrinx is een pan(s)fluit [VD; GB geen s]. Syndactylie is de vergroeiing van vingers of tenen. Een synaps(is) is een schakelplaats van zenuwcellen. Een sylfide is een vrouwelijke sylfe [luchtgeest].

 

 

3465 Dictee vrijdag 29-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1076) √

Dictee – dictees [3465]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee juni 2020 (6), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1076)

Oefendictee juni 2020 (6)

1. De sprawl is het geheel van de bebouwing (industrieterreinen, voorsteden) rond een grote stad. Jantje draagt een spreidbroek [bij heupdysplasie en heupluxatie]. We zagen een spreid- en een zijsprong [bv. bij gymnastiek]. Wat een sprekerd is die man! De beauty leed onder de spretae injuria formae: (de belediging in de vorm van) de miskenning van haar schoonheid. Sprezzatura is quasiachteloze virtuositeit. De sprite is een meteorologisch verschijnsel [bij zwaar onweer waarbij lichtstralen waaiervormig omhoogschieten]. Spritzer is een drankje van witte wijn (of vruchtensap) aangelengd met koolzuurhoudend mineraalwater. De Grote Sprong Voorwaarts vond in China plaats [Mao Zedong, 1958 – 1960]. Hier is sprake van het sprongsgewijzemutatiefenomeen. S.p.t.: salvo pleno titulo, met voorbehoud van volledige titel. De ruzie zou de spuigaten uitlopen (en de pan uit rijzen). Ken je het spul van Blanus [kermisattractie]? Spv is: sociaalpsychiatrisch verpleegkundige.

2. Het SQL is de Structured Query Language [bij databases]. Voor een squinch knijp je een oogje dicht [poseren, bv. voor foto]. Een squishy [speelgoed, knijpen, daarna weer oorspronkelijke vorm] is heel flexibel. Sriracha is scherpe Thaise chilisaus. De S.R.E. is de Sacra Romana Ecclesia, de Heilige Roomse Kerk en S.R.I. is Sacri Romani Imperii, van het Heilige Roomse Rijk (d.i. het voormalige Duitse Rijk dat van 962 tot 1806 heeft bestaan). Een SRI is een serotonin reuptake inhibitor, een serotonineheropnameremmer (SSRI = selective). Een SSD is een solid state disk (apparaat voor dataopslag zonder bewegende delen). Een sst is in BE een supersnelle trein. In BE is de v-dienst de verzorgingsdienst. Dat is goed te stade [van pas] gekomen. De oorlogsgeschiedenis kent heel wat staakt-het-vurens. Soldaten, staak het vuren en vrienden, staak uw wild geraas [2 x staakt = archaïsch]. In de slagerstaal komt het begrip slagersstaal voor. Bij 0123456789 is er sprake van ‘tabelcijfers’. Bij ‘uithangende cijfers’ [uithangers] komen de 34579 ‘onder de lijn’ uit net als bij de letters de g, j, q en y.

3. Van een staartnummer heeft het laatste cijfer een staart (7 of 9 dus). De staats [= staatssecretaris] heeft het besloten. Van 1801 tot 1805 bestuurde het Staatsbewind Nederland. De Staatsdoema is de Doema (Rusland, sinds 1992). Het Staatsblad is de Staatscourant. Het schip van staat [de staat met een schip vergeleken] is de staatshulk (de hulk van staat ). De RKSP was de Rooms-katholieke Staatspartij (Nederlandse politieke partij van 1926-1945, voorloper van de KVP). De Staatsveiligheidsdienst is de veiligheidsdienst van de Belgische (federale) staat. Het stableford is bij golf een spelvorm met een aparte puntentelling [handicap speler en moeilijkheidsgraad hole]. Geen gezicht: stepdansen met een stabjack [trimvest] aan. Die stadhuistaal (stilus curiae), dat is maar niks. Stagering of stadiëring [onderzoek naar het stadium van een tumor] vindt bij een tumor plaats. De regering is uitzonderlijk genoeg overstag gegaan. Aristoteles (van Stagira) was een Stagiriet.

4. Het woord ‘stalag’ komt uit WO II: Stammlager. De man met stalinsnor voerde een stalinspectie uit. Bij een stall hebben de vleugels van een vliegtuig een te verticale stand. Een stambha is in India een zuil als gedenkteken. Een stamnos is een zekere antieke vaas. Er is nog stamwort [ongegist bier] genoeg. Een standee is een levensgroot reclamebord, gewoonlijk van een persoon. Ajax won de wedstrijd stans pede in uno [zonder enige inspanning, met het grootste gemak: niet in 2023 dus!]. De stapes is in de anatomie de stijgbeugel [3 gehoorbeentjes in oor]. Op auto’s kun je CH tegenkomen: Confoederatio Helvetica (Zwitserland). De stas [staatssecretaris] kwam te laat. Star Wars is de sterrenkrijg, het SDI (Strategic Defense Initiative – afweer tegen intercontinentale raketten). Waar worden er eigenlijk geen stats [statistiek] van bijgehouden? De Statbel of ADS is in BE de Algemene Directie Statistiek van de Belgische federale overheid. In het Statencollege konden theologiestudenten vroeger gratis studeren [1592]. Een stater is een Oud-Griekse [GB] gouden of zilveren standaardmunt. Beschrijf eens wat een statue-colonne is [zeer slanke gebeeldhouwde figuur in de vroeggotische portaalarchitectuur, een overgangsvorm tussen de functionele zuil en het vrijstaande beeld]. De status quaestionis is de stavaza [de stand van zaken]. Een stayokay is in NL een jeugdherberg. Hij fietst al uren steady state [tempo van lang doorgaan, niet uitgeput raken].

5. Dit is een staurogram: een christelijk symbool dat de almacht van Jezus verbeeldt. Denk ook aan de letters tau en rho. Stauros is overigens het Griekse woord voor kruis. De Khoikhoivrouwen lijden aan steatopygie [sterk ontwikkeld zitkussen op het zitvlak]. Pas op het tweede gezicht mag je naast gesteggel ook gestechel [GB; VD via ww. stechelen] schrijven. Stecho- of stoichiometrie kom je tegen in de chemie. Hier ter stede is een andere uitdrukking gangbaar. De steebewoners [boerderij] gingen weer stedewaarts [naar de stad]. Een steeldief is een beetje dubbelop. Sommigen noemen hem een steenezel [zeer dom of koppig mens]. Een steenmannetje [stapel stenen, bv. als markering bergwandeling] kan een gedenkteken zijn. Met knoldragende steenbreek of steenroosjes wordt het Haarlemse klokkenspel [plant, dus] aangeduid. Die steentjes [zekere succulente sierplanten] kunnen wel degelijk bloeien.

6. Zo, krullenbol steilhaar [met stug haar], ben je daar? Een stelle is een stelberg [opgeworpen hoogte of heuvel]. Ik vind mezelf best een goeie stelkundige [algebraïst]. Een epitheton van Maria is stella maris (maris stella, ster der zee). Steller dezes tekent hierbij protest aan. STEM-onderwijs betreft: Science, Technology, Engineering and Mathematics ((exacte) wetenschap, technologie, engineering en wiskunde). Een stemfie maak je in het stemhokje [selfie aldaar]. De Stemra is in NL de Stichting tot Exploitatie van Mechanische Reproductierechten der Auteurs. De STER is de Stichting Etherreclame. Een stereobril is een 3D-bril. Stereotiep is stereotypisch. Cholesterol en ergosterol zijn sterolen. Een sterrenet kun je eten [sterappel]. Op Sint-Steven is het tweede kerstdag. De STI is de Straits Time Index (beursindex van Singapore). Heb je even een stiekje [elastiekje] voor me? Een stifado is een Griekse stoofschotel met rundvlees. Een ozena is een stinkneus. Een stipo is een heel oud schrijfmeubel. De StiSan is de Stichting Samenwerkende Abortusklinieken Nederland, dat was vroeger de Stimezo = Stichting voor Medisch Verantwoorde Zwangerschapsonderbreking. Een stobá is op de Antillen een stoofschotel.

7. De Stiva is de Stichting Verantwoorde Alcoholconsumptie en de Stivoro de Stichting Volksgezondheid en Roken. Een stock américain is een dump. De samenstelling ‘benzoylecgonine’ staat niet in VD, maar de samenstellende delen wel: je kunt die dus rustig in een dictee gebruiken … Hier zet men koffie en over [dat heet een zeugma]. Houd afstand en vol [dubieuze samentrekking]. Die snelheidsduivel is pro motor [voor de motor] en dus promotor van snelheidswedstrijden zoals grands prix (ook: grand prixs – s uitspreken), anders gezegd:
grand-prixwedstrijden. Wat betekent het en waar ligt de klemtoon: stoffijn [bnw.: zo fijn als stof] ? Elke riffie is een Riffijn [bewoner Rifgebergte, Marokko]. Een stokargument is een argumentum ad baculum (doorslaggevend). Is dat stolwijker [Goudse kaas] op die boterham? Een stolpruim is geen pruim [bewaren levensmiddelen op vissersschip]. Dat zijn een paar poepieouwe stompen [soldaten die al lang in dienst zijn]. Interessant: stomppuntige berlicummers [soort van wortel, peen].

8. Een stondoifi [SR, stohn-dohj-fie] is een steenduif en een stonfutu [oe] een steunpilaar. Vallen de stoomvinkies [vliegtuig] ook onder de Stoomwet [toezicht stoommachines]? De naam ‘Stopera’ komt van ‘stadhuis en opera’. Een stop-motion [film] wordt beeld voor beeld opgenomen. Het vliegtuig maakte een stop-over [korte tussenstop] in Jemen. In de maand stoptober [oktober] zou je niet moeten roken. In de alternatieve geneeskunde [ook: parfumerie] wordt storax = styrax gebruikt. De Storting is het parlement van Noorwegen. In de kerk betaalden ze ooit plaats- [voor vaste zitplaats in de kerk] en stovengeld [huren van warme stoof – onder de voeten]. Bij het IMF [International Monetary Fund = Internationaal Monetair Fonds] is een str een speciaal trekkingsrecht. De Straat van Gibraltar is een zee-engte. Het straatsgoed [majolica = aardewerk, faience] werd door de Straatvaarders via de Straatvaart [= door de Straat van Gibraltar] binnengebracht. Daar is hij weer: Temmincks strandloper [zekere steltloper]. Een strap-on is een voorbinddildo. Hoe was de strategiesafari [brainstormsessie over richting van de onderneming]? Een stratier [straa-tjee] is in BE een straathond. De bewolking was cumuli- [verticaal] en niet stratiform [horizontaal]. Een stream of consciousness [lit(t)erair procedé met directe gedachteweergave] is niet-samenhangend. Wat zijn koppelteken-Nederlanders
[streepjes-Nederlanders, Turks-Nederlands, Marokkaans-Nederlands, etc.]?

 

 

3464 Dictee donderdag 28-09-2023 (3) – dictee Groot Lisses Dictee 2023 √

Dictee – dictees [3464]

Groot Lisses Dictee 2023

Lisse 825 jaar? (auteur: Lou Buijze)

1. Fouten in wat je ge-e-maild krijgt, kunnen bijwijlen choquerend [ook: shockerend – zelfde uitspraak] zijn. Maar een perfect taalproduct maken is sowieso geen sinecure. Het valt niet te loochenen dat het zeer difficiel [moeilijk] is om nooit taal-, spellings- of typ(e)fouten [beide goed!] te maken. Niet iets om te panikeren [BE: in paniek raken, NL: panieken]. Het bestaan van hoogbegaafden met dyslexie [woordblindheid] bewijst dat uit iemands spellingsfouten weinig tot niets is te deduceren [logisch afleiden] over diens intelligentiequotiënt (IQ).

2. Mensen met een tekort aan historische kennis zijn ook al niet per se tekortschietende dommeriken. Zelfs een polyhistor [veelweter, vooral geschiedenis en letterkunde] is niet alwetend. En geschiedenis kan uit bijvoorbeeld een ideologisch motief zijn vervalst. Met de slogan [slagzin, leus] ‘Lisse 825 jaar’ is ontegenzeggelijk succesvol geappelleerd aan de gemeenschapszin van de bevolking van Lisse. Die is niet ideeëloos en dus is de slogan in 2023 verbonden aan een scala van activiteiten.

3. Velen weten nu te vertellen dat Lisse in 2023 825 jaar bestaat. Dat is nochtans geen historisch feit. Lis bestaat mogelijk langer, volgens een hypothese zelfs eeuwen langer, ook onder namen als Liusna en Lux. Van de genese [ontstaan, wording] van Lisse is minuscuul [bnw., geen bijwoord] weinig bekend.

4. Dankzij de Annalen van Egmond * [internet: geschiedwerk] weten we wel veel van de twaalfde- en dertiende-eeuwse graven van het Huis van Holland [internet] tot wier [slaat op graven] oudste territorium – tussen de monding van de Rijn en de grensafbakening Suithardeshage [internet] bij Bennebroek – ook het grondgebied van Lisse behoorde.

5. De annalen [als verkorting van * ook wel: A] bieden een chronologische en contemporaine geschiedschrijving en de chroniqueurs zullen monniken zijn geweest die in de abdij van Egmond, waar ook de grafelijke kanselarij [kantoor van een kanselier, griffie, producent van staatsstukken] langere tijd ondergebracht was, vaak heet van de naald over gebeurtenissen rapporteerden.

6. Graaf Dirk VII was in 1195 gebrouilleerd [in onmin leven] geraakt met zijn broer Willem die hun vader op kruistocht had begeleid. Willem was terug in Holland op zoek naar geld en bezigheden en verbond zich met malcontente [ontevreden] Drechter Friezen [internet: ambacht Drechterland in West-Friesland in Noord-Holland]. Het conflict liep hoog op. De eega [vrouw] van de graaf, de machiavellistische [meedogenloos, duivels sluw] en martiale [ook: marziale - krijgshaftig] gravin Aleid, stelde zich aan het hoofd van een troepenmacht en versloeg haar zwager.

7. In 1198 kwam na bemiddeling een verzoening tot stand. Willem kreeg inkomsten plus de titel graaf van Midden-Friesland [met o.a. Oostergo en Westergo] dat een condominium [met gemeenschappelijke soevereiniteit] van de graaf van Holland en de bisschop van Utrecht was. Zijn standplaats: Stavoren. Een functie elders dus. Daarmee zal gravin Aleid – altijd op haar qui-vive [hoede] voor haar zwager – content [tevreden] zijn geweest.

8. Vrijwel onmiddellijk na de verzoening kwam de gehele grafelijke familie ‘op Lis’ samen en tekende Dirk VII de oorkonde waarmee hij voor het zielenheil van zijn vader een kapel aan het bisdom Utrecht doteerde [= van inkomsten voorzien].

9. In deze oorkonde van 825 jaar geleden vind je de oudste vermelding van de naam Lis. Dat is wat in 2023 in Lisse wordt gecelebreerd [plechtig gedenken, vieren]!

10. De adellijke lieden verbleven ‘op Lis’ vast niet in een achenebbisj [armetierig] onderkomen. Maar de precieze coördinaten van de locatie zijn niet bekend en er zijn geen restanten van de bebouwing van Lis overgebleven noch beschrijvingen. Ook daardoor kan de locatie Lis van 1198 niet als het historische begin van het dorp Lisse worden gekwalificeerd.

 

 

 

3463 Dictee donderdag 28-09-2023 (2) – dictee Groot Almeers Dictee 2023 √

Dictee – dictees [3463]

Almeers Dictee 2023

Soelaas [verlichting, vertroosting] voor zwaarlijvigen (auteur: Bernadet Timmer)

1. In Almere heeft een vijfde van de jongeren tot en met achttien jaar overgewicht, waarvan vier procent obesitas [ernstige vorm ervan]. Met alle risico’s van dien, zoals diabetes [suikerziekte], hartfalen en slaapapneu [stokken ademhaling tijdens slapen]. Overdaad schaadt. Maar gezond eten kan zonder streng diëten. Leven van de lucht is nu eenmaal een broodjeaapverhaal [broodje aap, volkslegende]. Toch blijft het gecompliceerd om gezond te kiezen met de schijf van vijf als leidraad als je wordt bekogeld met secondelange close-ups van voluptueuze kipnuggets en posts van overmaatse pizza margherita’s.

2. Het schijnt beter te zijn als je je eten zelf bereidt. Sommigen koketteren openlijk met hun broccolirecepten of kangoeroesteaks. Anderen kokkerellen liever met een entrecoteje of gaan barbecueën met saucijzen. Je mag zelf kiezen of je volledig veganistisch [ook geen zuivel, eieren, zijde of leer] of als chronische carnivoor [vleeseter] door het leven wilt gaan. Het zij zo. Zolang je elkaar maar niet uitmaakt voor neanderthaler [prehistorisch mensenras]. Zelf houd ik het nog even fiftyfifty [allebei de helft].

3. Je hoeft geen keukenprins of -prinses in spe [in de dop] te zijn. Laat niet meteen bij het horen van termen als mousseren [schuimen, opbruisen], blancheren [voorkoken], au bain-marie [in warm water bereiden en warm houden beneden 100^o C] of konfijten [in suiker inleggen] je hoofd terneergeslagen hangen. Bezorg jezelf geen
burn-out(syndroom) [emotionele uitputting door langdurige overbelasting op het werk]: met volkorenmacaroni, mozzarella [zekere Italiaanse kaas] en courgette [vrucht] krijg je ook voldoende vezels en vitamine C binnen.

4. Een gewoonte verander je niet zo een-twee-drie. Zelfs met een boodschappenlijstje ben je niet per se gevrijwaard van impulsaankopen en grijp je in de koelvitrine toch naar de vla met cappuccinosmaak in plaats van de magere yoghurt of skyr [IJslands melkproduct, lijkt op yoghurt]. En wie wil er nu geen tiramisu’tje [zoet Italiaans nagerecht], panna cotta [zoete Italiaanse roompudding] of crème brûlée [nagerecht met gekaramelliseerde suiker] na? Wees niet bang voor een debacle. Prima als jij het houdt bij rauweandijviestamppot met
half-om-halfgehakt [half varkens-, half rundvlees].

5. Want thuis word je ongetwijfeld onthaald door uitgehongerde wolven en wordt de met zorg bereide maaltijd hartstikke hardvochtig afgewezen of juist binnen nanoseconden [heel snel] opgepeuzeld, zodat je stiekem terugverlangt naar een in elkaar geflanste maaltijd met kant-en-klaarpakjes en -zakjes. Houd vol. Bon appétit (eet smakelijk)!

 

 

3462 Dictee donderdag 28-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1075) √

Dictee – dictees [3462]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee juni 2020 (5), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1075)

Oefendictee juni 2020 (5)

1. Daar heb je die kiebitzer [toeschouwer bij spel met ongevraagd advies] weer. In Rotterdam heb je ‘t Nakie op het Blakie [beeld van naakte vrouw op de Rotterdamse Blaak]. Doe mij maar een spaatje blauw. Spaans spek is cantaloupe of kanteloep (andere uitspraak). Spaanse foksie is een zeker soort enkel garen. Een Spaans ameublement bestaat uit sinaasappelkistjes [NL: ah, BE: aa]. Zijn er nog airmilesspaarders [waardepunten van winkels voor korting op vliegtuigreizen]? Met één spadesteek was het gebeurd. Met een spadeling [late vrucht, geen deling] zijn het er niet opeens twee. Zijn spagnolet [zeker flanel] kwam klem te zitten tussen de spanjolet (espagnolet = draairoede om openslaande deuren en ramen te sluiten). Een spalierboom is een leiboom [geleiden]. Vuur vonkelt en wijn fonkelt [ook: ogen]. In BE is sparadrap [spah-rah-drah] hechtpleister. Sparsa [verstrooide, verspreide dingen] komen sparsim [hier en daar, verstrooid] voor. Een spatha is een lang zwaard van de Romeinse cavalerie. Lekker, die spätlese [wijn van laat geplukte druiven]! Spätburgunder, dat is: pinot noir.

2. Spätzle [pasta in verschillende vormen] eten ze in Zuid-Duitsland en Zwitserland. S.P.D.: salutem plurimam dicit, (de schrijver) groet u zeer [gewone opschrift van Latijnse brief]. Een speaking name is een aptoniem [bv. Jan Grutter, die kruidenier is]. Specs [specificaties] zijn heel [afko] spec [klopt niet, = speculant], zeker. De Molukken heten ook specerijeilanden. Zijn optreden was heel speci [jongerentaal: speciaal]. Een specialneedkind is een zorgkind. De runderbiefstuk is hier echt een spécialité de la maison. Je moet maar weten dat het ophieuwen van specie [in een specienet] het optakelen van goud en zilver is … De specs [specificaties] van dit product zien er goed uit. Hebben wij hier een spectrumanalyzer [om (kleuren)spectrum te bepalen]? Dat is met de spediteur [expediteur] meegegeven. Je kunt daar Laekense, Mechelse en Tervuerense herders bewonderen [internet – 2023 ook VD! – ook: Lakense, Tervurense, Tervuurse]. Zijn maidenspeech [eerste als volksvertegenwoordiger] was tevens een keynotespeech [belangrijke speech die bv. de te kiezen politieke richting aangeeft]. Het management by speech [geen daden maar woorden …] is contraproductief. In de speedgarage [vorm van popmuziek] worden geen auto’s gerepareerd. De Speetwet [over speten van haring = aanrijgen en in de rokerij ophangen] is van 1902. Een spekkers [Spaanse kers], dat is iets lekkers! Hij was spectator [toeschouwer] bij een opmerkelijke spektor [spekkever]. Een spelboek [spelling!] is – je weet wel – een a-b-boek.

3. Dit is nog (spik)speldernieuw. Het woord ‘auto’ heeft een spellinguitspraak [dus niet naar herkomst: oo-too]. Zwevend tussen hoop en vrees: spemque metumque inter dubii. Spero meliora: ik hoop op betere tijden. Blijft een lastig woord: spetsnaz (s, z alfabetisch –sabotage-eenheid Russische leger). Hij is de laatste hoop van zijn geslacht: spes ultima gentis. Hij heeft spie [geld, centen]. De SPH is de sociaal-pedagogische hulpverlening. Met een spiegelcanon [tweede partij volgt de eerste stem in spiegelbeeld] kun je niet schieten. 232 is een spiegelgetal. ‘Moord’ en ‘droom’ zijn spiegelwoorden. Hij is naar Spijkerborn verhuisd [zit in de gevangenis]. In de maag wordt spijssap gemaakt. Een spillenwervel [deel van een weefspil] behoort niet tot de spillebenen [lange, dunne]. Hij is een erkend spinozenkraker [brandkast: spinoos, spinoze, gemakkelijk te openen]. De goudkleurige legering van koper en zink heet (s)pinsbek of similor [niet: legering]. Hij spinsde op die betrekking. Spiraaltje [voorbehoedmiddel in vagina]: IUD, intra-uterine device.

4. Das war einmal [iets aangenaams uit het verleden komt niet meer terug] in BE: een Spiritist [s… is iets anders] was aanhanger van Spirit [Belgische politieke partij: Sociaal, Progressief, Internationaal, Regionalistisch, Integraal-democratisch, Toekomstgericht]. De stoottroepen moesten de (het) spits afbijten [het grootste gevaar tegemoet]. Hij kukelde in het water: splash [nabootsing geluid, plons]! Zijn die er echt: splendida vitia, mooi schijnende zonden? Splitlevelwoningen zijn split level [verspringing met halve verdiepingshoogte]. In a split second [een fractie van een seconde] was het gepiept. Een splog is een spamblog [weblog, gevuld met reclamemateriaal]. Het spo was in NL het sociaalpedagogisch onderwijs. Het spoken word is een zekere performancekunst [woordkunstenaars met speciaal woord- en zinsritme]. Spongieus is sponsachtig. Je hebt dat sponte (sua) [vrijwillig, uit eigen beweging] gedaan, toch? Spoofing wijst op een valse identiteit van de internetafzender. Een spopo werkt bij de spoorwegpolitie. Het spotifyen doe je met Spotify [muziek]. S.p.r. is sub petitione remissionis, met verzoek van terugzending. Op *bb: de abb (GB, VD, algemene bestedingsbelasting – Antillen) en (VD) kubb, ook: kubbspel [houtblokken omwerpen], kubbbewonderaar [niet: rummikuppen, rummikub spelen]. Met *cc: ik cc [bij e-mail: carbon copy, copie conforme], dcc = digital compact cassette en (BE) icc = internationaal cultureel centrum. Met *dd o.a. odd = enkelvoudige kans bij Amerikaanse roulette. Met *ff in GB: riff (rifffantasie – loopje bij muziek), teff (tefffarm – glutenvrije graansoort Ethiopië), skiff (skifffenomeen – rank roeivaartuig 1 persoon), stuff (stufffreak [ hasj) en (bull)mastiff (mastifffreak – hond).

5. Gebruik alles rustig in je eigen dictee, want geloof me: niemand leest deze Oefendictees echt ooit! Ook: pay-off (slagzin, slotzin reclame), rip-off [plagiaat, namaak], (hulp)sheriff (sherifffunctie), bike-off [beslissing bij wielrennen], face-off [spelbegin, -hervatting bij ijshockey], kick-off [aftrap, letterlijk of figuurlijk], lift-off [GB], play-off (play-offfinale – om kampioenschap), spin-off (spin-offformatie -bijproduct van uitvinding of vernieuwing), take-off [opstijgen vliegtuig], skate-off(finale – bij schaatsen), trade-off(functionaliteit ), gitaarriff(fantasie – loopje) en stroganoff(fan – saus). In VD nog: bff (best friends forever), een buffe [bruingeel] buff [bruingeel hoen], der kühne Griff [vermetele ingreep], fuck off (tw. – vulgair om iemand weg te sturen), een tifffile (tiff = tagged image file format, de standaard is TIFF – beeldbestand), whiffen [de bal compleet missen bij golf] en een whiff (airshot, dat is dus een whifffout). Met *gg in GB: Riagg, Riagg’er en Riagg-medewerker [Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg – psychiatrie]. In VD nog: gg = gouverneur-generaal of genetisch gemanipuleerd, tgg = transformationeel-generatieve grammatica [Noam Chomsky], cgg (BE) = centrum voor geestelijke gezondheidszorg en ugg = soepele laars van schapenleer (die geef je als ugggeschenk). Ik ken iemand die zo af en toe Riagg-gelegenheidscliënt is.

6. Hiëroglyfen (hiërogliefen) schrijf je echt zonder trema [instinker]. Het meervoud van T.H. is TT.HH. (in gedrukte redevoeringen – toehoorder(s)). Op *kk in GB: PKK-leider (en dus ook: PKK-kern – Partiya Karkeren Kurdistan). In VD is de wkk de warmte-krachtkoppeling (en dus ook: wkk-koppeling). In GB op *ll: goodwill [bij overname bedrijf], modemall [luxe winkelpromenade], overkill [een teveel – ook aan kernwapens], bossaball [lijkt op volleybal], dancehall, femtocell [GB], filmstill(liefhebber – filmfoto), floorball [= unihockey], musichall(leider), ovengrill(leverancier), paintball(league), screwball(lachfilm), smartball [GB], softshell(leverancier – jas, waterafstotend, vanbinnen zeer comfortabel), troefcall(en) [lijkt op klaverjassen], videowall [videoscherm mat vele monitoren], baseball(en) [baseball = honkbal], baseballleraar, standstill(legitimatie – geen veevervoer), steengrill, Twitterpoll (enquête – twitnick = picknick met Twittervrienden, twitter = tweet = Twitterbericht, twitteraar = tweep, twitteraarster, twitterati, twitteratuur, twitterazzo, verder alles met T!), steengrill, extra small (vgl. S, XS, XXS, XXXS, L – large, XL, XXL, XXXL = extra extra extra large), mixed grill [verschillende soorten vlees], paintballen [oorlogsspel, verfbolletjes schieten], tuinoverall (ook: overal), bull (bull’s eye, bull’s eye score – stier), pull (= pulli, pullover), chill(locatie) [zich ontspannen, relaxen], grill (grillpan – znw. – en grilpan – ww.), krill [walvisvoedsel], skill [vaardigheid] en swill (spoeling).

7. Ook nog in GB: twill (keper(weefsel)), recall [terughaalactie fabrikant], maxwell(leesvenster), payroll(laksheid – loonlijst), pitbull(lijder), de poppolllat ergens langs leggen (populariteit), babydoll(lintjes), downhill(en) [van de heuvel af met geprepareerde fiets of skates – vgl. uphill], dumbbell(lessen) [halter], exitpoll(leider) [uitgang stembureau] en firewalllek [bescherming computer]. Verder in VD nog: badwill [zie goodwill], barbell [halter], bill [wetsontwerp Engeland] , buckyball [fullereen, voetbalmolecule], call(optie – beurs), clamshell [klaptelefoon], dead ball [golf: vlak bij de hole], deadballsituatie, galluppoll [opiniepeiling, naar George H. Gallupp], in een (a) nutshell [in een notendop – kort samengevat] , jack russell [hond], jackrussellterriër, ledwall [groot ledscherm, sportwedstrijd, concert], poisonpill [beschermingsconstructie tegen overname bedrijf = gifpil], rock-‘n-roll(llanero = herder op de llano’s – uitgebreide boomloze grassteppe), saved by the bell [op het nippertje gered], soft skill(s) [niet-vakinhoudelijke vaardigheid of kennis], we waren terug bij Stunde null [bij ‘af’ – monopoliën], too close to call [onzekere verkiezingsuitslag – partijen of kandidaten bijna gelijk], too little, too late [te weinig, te laat], vauxhall [publieke tuin, feestzaal], wake-upcall [wektelefoontje, eyeopener] en yell(leuzen). Een twixter (21-29 jaar) woont bij de ouders en zoekt steeds nieuwe banen. In GB op *mm: mm en mmm, in VD nog: schlamm (kolenslik), schlammmateriaal en SIMM (single
in-line memory module). Op *nn in GB: djinn [goede of boze geest, tussen engelen en mensen], dobermann(pincher) [hond] en Dáil Éireann [kamer van afgevaardigden in Ierland].

8. In VD: hoffmann(s)(druppels) [tegen zenuwen en voor flauwgevallen mensen – Duitse arts Friedrich Hoffmann], immelmann(na-aperij – kunstvliegen, halve looping + halve tonneau = rolvlucht, wenteling om lengteas), lebemann(natuur) – rijke man die zich uitleeft in zinnelijke genoegens, nordmann(spar) – zilverspar, kerstboom, heel hoog, nordmannnaaldboom en V-Mann (mv. V-Mannen of V-Männer – WO II – Vertrauensmann, betaalde verklikker bij SD = Sicherheitsdienst nazi-Duitsland). In GB op *pp: heel veel samenstellingen met ‘app’ zoals: appen, 112-app, chatapp, whappen = whatsappen, verappen [GB], whatsapp (bericht via WhatsApp), corona-app, lifestyleapp, mindfulnessapp en vertaalwoordenschatapp. In VD nog: SIPP (single in-line pin package), KOPP = kind(eren) van ouders met psychische problemen, groepsapp, in-appservice [= binnen de appomgeving] en een appje sturen. EPP = erytropoëtische protoporfyrie (stofwisselingsziekte die gepaard gaat met een allergie voor zon- en ander licht). Met *qq: niks. Met *rr (GB): brr en VD: torr (eenheid van druk) en birr (munteenheid Ethiopië). Op *ss (GB en VD): huiswerk (te veel)! Op *tt (GB): putt (bij golf), watt (W), megawatt (MW) en milliwatt (mW), etc. VD nog: schnitt [rechthoekig stuk gebak om plakken van te snijden], pitch-and-putt [van golf afgeleid spel met kortere afstand tussen afslag en hole] en kerbschnitt [kerfsnijwerk]. Op *vv: niks bijzonders. Op *ww: www-winkelen, op *xx: xxx = kusjes [begin zin: Xxx] en seksextensie in URL’s [porno- en sekssites]. Op *yy: niks en op *zz (GB): buzz [geruchten die de nieuwsgierigheid (op)wekken], jazz(zanger) en gin-fizz [zekere cocktail – een G&T of G&T’tje =
gin-tonic]. Stort het bedrag maar op mijn birrrekening [munteenheid Ethiopië].