Dictee - dictees [1456]
Hierbij 657 (oud), geheel gereviseerd.
Dictee 657
(DCLVII) Dictee Specialisten (15-09-2013)
1.
Quadragesimo anno is de encycliek van paus Pius XI (15
mei 1931) over het herstel van de maatschappelijke orde. De Quadruple
Alliantie was het viervoudig verbond, in 1718 gesloten tussen Frankrijk, Engeland,
Oostenrijk en Nederland. Een quadruple bogey is bij het golfen niet geweldig (4 boven par). Qualibet ex re: door welke oorzaak
dan ook. Qualis ab incepto: zoals hij (zij, het)
in het begin was. Wat zijn qaly's [medisch quality-adjusted life year]? In dat
spectrum [van kleuren] bevindt zich een quartet [piek met 4
lijnen]. Quasi umbra persequi: (iemand)
volgen als zijn schaduw. Qua talis: als zodanig, quatenis: voor zover. Met
quatre-quarts wordt een evenveeltje [gebakje]
bedoeld. Quel spectacle des dieux: een aanblik, de goden waardig, ein
Schauspiel für Götter. Een quena is een benen blokfluit uit Brazilië. De
querelle des Anciens et des Modernes: langdurig twistgeschrijf in de
zeventiende en achttiende eeuw over de vraag of nieuwere schrijvers de antieke
kunnen evenaren.
2. Een
quesadilla is een met kaas bedekte en vervolgens gegrilde tortilla. Quidlibet
audendi potestas: vrijheid om waarmee dan ook te experimenteren. Quién sabe [uh]: wie
weet? Een quine is een worp van twee vijven bij het dobbelen. Qui nil molitur
inepte: die niets ondoordacht op touw zet. De quisse(je) [kw] is een gedeelte
van een (gebraden) kip
[en quiche een taart]. Quoad sacra: wat de
geestelijke zaken betreft. Hij is een graag geziene gast. Voor de liefhebbers
nog wat Latijnse uitdrukkingen: quaeritur (quaer.):
er wordt gevraagd, de vraag luidt, quaestio (quaest.):
vraag, quaestio vexata (vexata quaestio):
een veelbesproken, onopgeloste vraag, qualibet ex re: door welke oorzaak dan ook, qualiter
taliter (taliter qualiter): op enigerlei
wijze, hoe onbevredigend ook, qua mandatarius: als gevolmachtigde, quantum in
me: voor zoveel het aan mij ligt, van mij afhangt, voor zover ik vermag,
quantum valeat: zoveel het waard is.
3. En ook quantum vis: zoveel men belieft, quarto: ten
vierde, quarto loco, loco quarto: in de vierde plaats, quat.: quatertemper,
quicunque vult: ieder die wil, quid ad me?: wat gaat mij dat aan?, quid ad te?:
wat gaat het u aan?, quid faciendum?: wat te doen?, quid inde?: wat volgt
daaruit, wat dan nog?, quid mirum?: wat wonder? is het wonderlijk (dat …)?, quid novi?: wat voor nieuws (is er)?, quid nunc?: wat nu?, quid plura?:
waartoe meer, er meer van te zeggen?, quid prodest?: waartoe dient het?, quid
rei?: wat is er gaande?, wat is er?, quid pro quo: het beginsel, bv. in de
handel, dat men iets krijgt voor iets anders, dat de ene gunst de andere waard
is, quinto: ten vijfde, qui pro quo: verwisseling van personen of zaken,
misverstand, quo animo: met welke bedoeling?, locus delicti: pd, plaats delict.
4. Het Quai
d'Orsay is het Franse ministerie (gebouw, indien instelling:
M) van Buitenlandse Zaken (naar de straat
langs de Seine in Parijs waar het ligt). Quocumque modo [steeds alleen hoofdletter vanwege begin zin]: op
welke manier dan ook. Quocumque nomine: onder welke naam dan ook. Quod
absurdum: hetgeen ongerijmd zou zijn. Quod licet: wat geoorloofd is. Quod non:
dat is echter niet zo, dat is niet waar. Quo jure: met welk recht? Quomodo: op welke wijze (als
zelfstandig naamwoord de wijze waarop). Quorum pars magna fui: waarin ik
een groot aandeel heb gehad. Quousque tandem?: hoe lang nog? Quo vadimus: waar
gaan wij heen? Quo vadis: waarheen gaat gij? Quovis modo: op welke wijze dan
ook; hoe dan ook. Een pirosjki is (in de Russische keuken) een met kaas, vlees of groente
gevuld pasteitje. Charlotte-russe is room(ijs)pudding
met gelei en een rand van biscuits (vergelijk:
montagne russe). Op die school doen ze aan slöjd [werken met karton, klei, hout]. De Stijlgroep was een zekere
kunstrichting [tijdschrift De Stijl, Theo van
Doesburg, Piet Mondriaan, J.J.P. Oud en Gerrit Rietveld]. Chowder is een
gebonden maaltijdsoep met vis, etc.
5. Bij de
Olympische Spelen spelen bidbooks (ook: biedboeken)
een rol. Een biblist is een Bijbelkenner. De priester heeft biecht gehoord.
Over een bidelotje [oo]
of aapje kun je een das strikken. Bien entendu is welteverstaan. Deze
bietenrooier is een bietebauw. 'Bien étonnés de se trouver ensemble' heeft als
betekenis: zeer verwonderd zich in elkaars gezelschap te bevinden, m.n. in de
betekenis van: samen genoemd te worden. Bier drinken is voorbehouden aan
bierdrinkers. Bigarreaus zijn harde Franse kersen. Met de Biblebelt wordt de
Bijbelgordel bedoeld. De hoofdbel deed het niet, maar het bijbelgeluid (!) was meer dan goed te horen.
6. Dit was bij het bigotte [kwezelachtig]
af. Een bde is een
bijna-doodervaring. Ze bloeien niet, die Bijbelbloemen [archaïsch: treffende plaats in de Bijbel – ook: bloempje].
Een bijoutier is een juwelier. Hij had behoorlijk bijdetijdse opvattingen, zij
een behoorlijke bildung, algemene ontwikkeling. Zeker kinderspeelgoed wordt
bilboquet [vangbeker + koord + bal] genoemd.
Je kunt hieruit evengoed constateren dat Jan even goed biljart als Piet. Help
even: een billfold is … [dubbel te vouwen
herenportemonnee of -portefeuille]. Bij het bimbambeieren doet de klok
bimbam. Hij is in Binnen-Mongolië geboren. De beschouwing kan als bio- en
bibliografisch gekarakteriseerd worden. De ontmoeting eindigde in bisbilles,
met gekibbel dus. Vandaag behandelen we de bisam(rat) en de bizon.
Een biryani is een stoofschotel met
basmatirijst. Dit jeremiëren hield bladzijdelang
aan. Een blagueur [opschepper] spreekt met blague [grootspraak,
lef]. Zet de bledsproeier [aangesloten op
bledkraan = tapse – kegelvormig, conisch – kraan in een gasbuis] even aan. Een bleeder is
een verliesgevend bedrijfsonderdeel. Blanquette de veau [kalfsragout] heeft weinig met blanketsel [maquillage voor schminken] van doen.
7. Hij is blik- en koperslager. Blessing in disguise:
meevaller die aanvankelijk een tegenvaller leek. Schotse blended whisky is een
blend [melange]. Blendwerk der Hölle:
begoocheling uit de hel (Schiller). In de
blindenbibliotheek speelden de kinderen blindemannetje. Terwijl ze in de verkeerstoren aan het
blinddammen waren, moest de piloot met blind vliegen zien binnen te komen. Bij Joden (VD, j lijkt fout)
is een blintse een kleine pannenkoek. De blondes d'Aquitaine zijn goed voor
veel vlees. Blut und Boden: leus van de nationaalsocialistische binnenlandse
propaganda en grondpolitiek. Ze zong een nogal bluesy [bluesmuziek,
melancholiek] song. Blut und Eisen: beginsel van machtspolitiek. Je moet
maar weten dat 'blusher' [rouge in poedervorm]
van 'blozen' komt. Blühende Landschaften: bloeiende landschappen, een belofte
die bondskanselier Helmut Kohl in 1990 de inwoners van de voormalige DDR deed. Hij staat bij het biljart bekend om
zijn weergaloze bloques [een forse stoot, rechtuit].
8. Allemaal
blauw: blue chip (goudgerand aandeel, in 't
bijzonder op de Amerikaanse effectenbeurs), bluefort (een variëteit van de Franse kaas roquefort),
bluegrass (countrymuziek, afkomstig uit Kentucky),
bluejeans (stof voor – een spijkerbroek),
blue movie (pornografische film), Blue Peter
(blauwe vlag met een wit vierkant in het midden, op
schepen gehesen als signaal voor aanstaand vertrek), blueprint (blauwdruk) en bluestocking (blauwkous, bas-bleu, (femme) savante). Een
scheldnaam voor een Duitser is boche [bohsj].
Een bobèche vangt afdruipend vet op. Ze was bobbed [kortgeknipt]
en pissed [pisnijdig]. Een board of trade is
een Kamer van Koophandel. Ze zeilden een BM [zeilboot
van de bergumermeerklasse (klasse van 4,75 m
lange zeiljachten)]. Voor het
vliegtuig heb je een boardingpass [toegangskaart]
nodig. Een boddaertcentrum (niet in wdb.)
vangt kinderen met vele problematieken op. Een bodhisattva
is een heilige die verwerven van het boeddhaschap
uitstelt om anderen te helpen tot inzicht te komen.
9. De
Boekenleeuw is een jaarlijkse Vlaamse literatuurprijs
(GB ook: tt), de Boekenwelp ook. Hij zei boe
noch bah. Lekker, die boemboeboemboe [specerij]?
In Vlaanderen kun je bij de Boerenbond goedkoop boerenbont kopen. Zij zei dat
uit boert [schertsend, spottend]. Het boerhaavesyndroom heeft
met slokdarm en braken te maken. Wilt u dat bo-gesprek [bee-oo
= betaalde oproep], die collect call, aannemen, of niet? Boeuf
bourguignon is een gerecht van in blokjes gesneden rundvlees met ui en
champignons, gestoofd in rode wijn en bouillon. Een boîte de nuit is een
nachtclub. Een bollandist is of jezuïet of aanhanger van een Nederlandse
filosoof [Jean Bolland, levensbeschrijving
heiligen]. Een bonae fidei possessor is een bezitter te goeder trouw.
Een bombe (glacée) is een ijsgerecht in twee
kleuren. Een bonheur(-du-jour) is een salonkastje. De
bondskanseliere moest voor de Bondsdag verschijnen. Bon gré, mal gré: goed- of
kwaadschiks, tegen wil en dank. Boomtown (niet in
wdb.) is een muziekfestival in Gent.
10. Bone deus: goeie god! Het bone china is
serviesgoed van fijne kwaliteit porselein. Elke schrijver uit het Brits Gemenebest
of Ierland kan de Booker Prize winnen. Een bordereau
is een borderel. De bore [uh] is het oplopen van de vloed als getijgolf in
nauwe riviermonden, boreh [ee] is welriekende gele zalf van kurkuma. Hij is
born to be wild: in de wieg gelegd voor een ongeregeld, een onconventioneel
leven. Het was een bontgekleurd gezelschap van velerlei pluimage. Leni
Lagerberg woont in de Bollenstreek en is omringd door bollywoodromantiek.
