Dictee - dictees [0447]
Merelbeke: Groot Dictee aparte
1. Ik wil daar toch nog even op terugkomen, sans rancune en no hard feelings. Zoals bekend werden mij 8 fouten aangerekend: 4 voor 'dictee' i.p.v. 'Dictee', 2 voor 'alibabataalschatkamer' i.p.v. 'Ali Babataalschatkamer', 1 voor 'Willy II' i.p.v. 'Willy de Tweede' en 1 omdat ik in het tweede 'ontken' vergeten was de t op te schrijven, wel heel dom natuurlijk. Ik heb nog even contact gezocht met de jury, uiteraard niet om de uitslag bij te stellen – dat zal, kan en mag ook nooit gebeuren! – maar wel om mijn teleurstelling uit te spreken over de gang van zaken.
2. Ik stuurde de spelregels 2014 mee van de website https://grootdictee.ntr.nl/dicteetekst/?jaar=2014 [nog actueel!] en meldde dat herhaalde fouten voor 1 werden geteld (niet voor 4), dat je in een hele uitdrukking 'Eerste Kamer der Staten-Generaal' maar maximaal 1 fout kon scoren (net als in alle vet gedrukte passages in de tekst op genoemde site). Dat betekent dat ik maximaal 4 fouten zou hebben en als 'Willy II' zou zijn goed gerekend (mogelijk wel de regel: alles in letters, maar 'Willem II' lijkt mij net zo gewoon als mp3 of CO2) mogelijk maar 3.
3. Over 'Ali Baba' heb ik het maar niet gehad, dat stond bij de Haagse jury niet ter discussie, in ons dicteecircuit des te meer. Ter verdediging werd mij gemeld: de jury kijkt anoniem na (je naam stond in een dichtgeplakte envelop, maar na vele jaren zullen ze je handschrift toch wel herkennen ...), voor alle kandidaten gelden dezelfde strenge regels, elk werk wordt door 3 juryleden nagekeken, de jury beslist in gezamenlijk overleg wat fout is, een fout is een fout (sommigen schreven afwisselend 'dictee' en 'Dictee'), volgens de jury in Den Haag zijn meer dan één fout in een woord mogelijk en is een hoofdletter i.p.v. een kleine letter (en omgekeerd) nu eenmaal fout. Vervolgens werden de spelregels die vanaf 2006 (en ook in 2013, ik ken die uiteraard) gelden, aangehaald.
4. Men hoopte dat ik me volgend jaar strijdvaardig weer voor dictee (en taalquiz) zou melden. Ik heb daarna nogmaals – nu expliciet, gekopieerd van genoemde site – de spelregels 2014 toegestuurd. In dupliek werd gezegd, dat men nu pas die spelregels had gezien, en dat ze pas NA het dictee werden gepubliceerd. Men
zou er volgend jaar (sic!) rekening mee houden. Mijn tripliek (en daarna hield ik er maar echt mee op) was: 1) Het is toch van de gekke dat je wel vooraf de tekst van het dictee zou kunnen bemachtigen en niet de correctienormen? Die laatste lijken me minder geheim dan het dictee zelf (Overigens had ook minstens één jurylid naar de 'rest' van de
tv-uitzending kunnen kijken, dat had al heel wat geholpen!), 2) De bedoeling van een meeschrijfdictee lijkt me – onder zo goed mogelijk met 'Den Haag' vergelijkbare omstandigheden – je te meten met de deelnemers aldaar. Nu werd het in Merelbeke een geheel afwijkende wedstrijd, 3) Volgend jaar ga ik naar Lierop (NB). Daar hadden ze – volgens zeggen – hun zaakjes wel op orde. Als ik goed ingelicht ben, kijkt men samen tv, ook naar de bespreking, terwijl men ondertussen elkaars werk corrigeert. Na afloop zijn beperkte discussies mogelijk, wat beslist zijn charmes heeft. En na afloop kijkt de jury de beste dictees nog eenmaal na en zo komt het tot een einduitslag.
zaterdag 20 december 2014
vrijdag 19 december 2014
0446 Dictee woensdag 17 dec 2014 (9): dictee Voorronde Woerden 2015 √
Dictee - dictees [0446]
Voorronde Groot Woerdens Dictee 2015
Oplossingen - zie blogpost [0449]
A Zinnen
In de zes zinnen hieronder zijn sommige woorden onjuist gevormd of onjuist gespeld. De interpunctie telt niet mee. Als fouten gelden: spelfouten, het onjuiste of onnodige gebruik van koppeltekens en/of afbrekingstekens (of het ontbreken daarvan), het niet op de juiste manier aaneenschrijven van samenstellingen, het foutieve gebruik van hoofdletters/kleine letters, accenten, apostrofs en trema's. Per woord of woordgroep telt u één fout. Bijvoorbeeld: *Jip en Janneketaal (moet zijn:jip-en-janneketaal) rekent u als één fout. Vul de foute woorden in onder de zin en neem de foutieve woorden EXACT over. Vul NIET de correcte spelling in.
1. In grote getalen kwamen de leeuweriken af op de pinda’tjes en macadamianoten.
2. Vorige week smeeden de schurken nog vilijne plannen, maar gisteren belanden zij in een fuik van de Politie.
3. Als je de programma’s niet update, kunnen de fluorescerende
TV-schermen ernstige schade leiden
4. Met haar vergrootte decolletee behaalde de mezzo-sopraan grote successen.
5. De chef-kok bestelde boerekool, kabeljouw en vijftien kilo T-bonesteaks.
6. Wordt je benauwd of krijg je maag-darmklachten van teveel gluten, dan heb je mischien coeliakie.
B Woorden (meerkeuzetoets)
Selecteer van onderstaande woorden het juiste gespelde woord of woordgroep.
1. choqueren shockeren choqeren
2. ruggegraat ruggengraat ruggengraad
3. sciencefiction science fiction Science Fiction
4. EHBO-er ehbo-er EHBO’er
5. gestrest gestresst gestressd
6. hang-en-sluitwerk hang en sluitwerk hang- en sluitwerk
7. pyramide piramide piramyde
8. hij is verhuist hij is verhuisd hij is verhuisdt
9. eczeem exceem ecxeem
10. Ebolapatiënt ebolapatiënt Ebola patiënt
Voorronde Groot Woerdens Dictee 2015
Oplossingen - zie blogpost [0449]
A Zinnen
In de zes zinnen hieronder zijn sommige woorden onjuist gevormd of onjuist gespeld. De interpunctie telt niet mee. Als fouten gelden: spelfouten, het onjuiste of onnodige gebruik van koppeltekens en/of afbrekingstekens (of het ontbreken daarvan), het niet op de juiste manier aaneenschrijven van samenstellingen, het foutieve gebruik van hoofdletters/kleine letters, accenten, apostrofs en trema's. Per woord of woordgroep telt u één fout. Bijvoorbeeld: *Jip en Janneketaal (moet zijn:jip-en-janneketaal) rekent u als één fout. Vul de foute woorden in onder de zin en neem de foutieve woorden EXACT over. Vul NIET de correcte spelling in.
1. In grote getalen kwamen de leeuweriken af op de pinda’tjes en macadamianoten.
2. Vorige week smeeden de schurken nog vilijne plannen, maar gisteren belanden zij in een fuik van de Politie.
3. Als je de programma’s niet update, kunnen de fluorescerende
TV-schermen ernstige schade leiden
4. Met haar vergrootte decolletee behaalde de mezzo-sopraan grote successen.
5. De chef-kok bestelde boerekool, kabeljouw en vijftien kilo T-bonesteaks.
6. Wordt je benauwd of krijg je maag-darmklachten van teveel gluten, dan heb je mischien coeliakie.
B Woorden (meerkeuzetoets)
Selecteer van onderstaande woorden het juiste gespelde woord of woordgroep.
1. choqueren shockeren choqeren
2. ruggegraat ruggengraat ruggengraad
3. sciencefiction science fiction Science Fiction
4. EHBO-er ehbo-er EHBO’er
5. gestrest gestresst gestressd
6. hang-en-sluitwerk hang en sluitwerk hang- en sluitwerk
7. pyramide piramide piramyde
8. hij is verhuist hij is verhuisd hij is verhuisdt
9. eczeem exceem ecxeem
10. Ebolapatiënt ebolapatiënt Ebola patiënt
donderdag 18 december 2014
0445 Dictee woensdag 17 dec 2014 (8): dictee Haren 2014 √
Dictee - dictees [0446]
Dictee Haren 2014
Haren en het aardbevingsdebacle
1. Het kan niemand zijn ontgaan bij de gemeentelijkeherindelingsdiscussies in Haren: Jan en alleman moet met de billen bloot. Worden we met Tynaarlo een rurale agglomeratie, of gaan we als dorpse jaknikkers op in het grootsteedse gebied van Groningen en Ten Boer? De ad remste politici dreigen hier met hun steile stijl van achterkamertjespolitiek een kat in de zak te verwerven. Ze denken met een abc’tje van voorstellen deze ja-neekwestie op te lossen, maar zowel zij als de beide colleges van B en W vergeten een heikel punt: de zogeheten aardbevingsbesmetting. Tot nu toe lag het epicentrum van de tribo-elektrische schokken aan de oostelijke kant van de Martinitoren. De seismiciteit was volgens de NAM niets om ons zorgen over te maken.
2. Noord-Groningen, nee, het hele Noorden is veilig, zo was hun adagium. Er waren wel wat na-ijleffecten in de tektonische platen, maar de soms hoogoplopende richtergetallen hoefden ons, na intensief geomorfologisch onderzoek, geen zorgen te baren. Maar niets is minder waar, want de bevingen rukken, sinds het bekend worden van de herindelingswensen, voortvarend op naar het zuidwesten van de provincie. Hoe harder de tamtam klinkt van goed opgeleide hbo’ers en heaoërs voor die felomstreden samenvoeging, hoe meer hifiapparatuur er soms lijkt te verdwijnen in de gapende scheuren van diverse
pied-à-terres in de provincie. Normaal gesproken zou hierover een x-aantal enquêtes worden georganiseerd, tot het Waddengebied aan toe. Nu komen er slechts slecht gedrukte glansbrochures in de brievenbus die de critici wegzetten als querulanten. We worden
knock-out geslagen door hun als Kerklatijn geformuleerde santenkraam van geruststellende litanieën.
3. We voorzien hier echter een domino-effect. Langzaamaan kruipen de trillingen tot binnen het 16 metergebied (zestienmetergebied) van de middeleeuwse toren, die tot verbijstering van de cappuccinootjes drinkende Stadjers op de Grote Markt een down-to-earthachtige dronkenmansbeweging maakt, om ten slotte in één grote gruiswolk te verdwijnen. Dit horrorscenario zal zonder enige élégance oprukken: hup, de provincie in. En hoe geëxalteerd er ook ge-e-maild wordt, en hoe er ook met veel flux de bouche wordt vergaderd, uiteindelijk gaat ook Haren neer. Wacht dus niet tot u met half ontbloot bovenlijf en trillende O-benen, al biddend tot Onze-Lieve-Heer, de instortende vroegchristelijke dorpskerk staat te stutten. Raadpleeg haastje-repje een pro-Deoadvocaat, check of er gehandeld is met voorbedachten rade, stop het geoha over de bevingen, speel een relaxed spelletje yahtzee, en daarna kijken we weleens verder wat we aanmoeten met onze dorpse re-integratie.
Dictee Haren 2014
Haren en het aardbevingsdebacle
1. Het kan niemand zijn ontgaan bij de gemeentelijkeherindelingsdiscussies in Haren: Jan en alleman moet met de billen bloot. Worden we met Tynaarlo een rurale agglomeratie, of gaan we als dorpse jaknikkers op in het grootsteedse gebied van Groningen en Ten Boer? De ad remste politici dreigen hier met hun steile stijl van achterkamertjespolitiek een kat in de zak te verwerven. Ze denken met een abc’tje van voorstellen deze ja-neekwestie op te lossen, maar zowel zij als de beide colleges van B en W vergeten een heikel punt: de zogeheten aardbevingsbesmetting. Tot nu toe lag het epicentrum van de tribo-elektrische schokken aan de oostelijke kant van de Martinitoren. De seismiciteit was volgens de NAM niets om ons zorgen over te maken.
2. Noord-Groningen, nee, het hele Noorden is veilig, zo was hun adagium. Er waren wel wat na-ijleffecten in de tektonische platen, maar de soms hoogoplopende richtergetallen hoefden ons, na intensief geomorfologisch onderzoek, geen zorgen te baren. Maar niets is minder waar, want de bevingen rukken, sinds het bekend worden van de herindelingswensen, voortvarend op naar het zuidwesten van de provincie. Hoe harder de tamtam klinkt van goed opgeleide hbo’ers en heaoërs voor die felomstreden samenvoeging, hoe meer hifiapparatuur er soms lijkt te verdwijnen in de gapende scheuren van diverse
pied-à-terres in de provincie. Normaal gesproken zou hierover een x-aantal enquêtes worden georganiseerd, tot het Waddengebied aan toe. Nu komen er slechts slecht gedrukte glansbrochures in de brievenbus die de critici wegzetten als querulanten. We worden
knock-out geslagen door hun als Kerklatijn geformuleerde santenkraam van geruststellende litanieën.
3. We voorzien hier echter een domino-effect. Langzaamaan kruipen de trillingen tot binnen het 16 metergebied (zestienmetergebied) van de middeleeuwse toren, die tot verbijstering van de cappuccinootjes drinkende Stadjers op de Grote Markt een down-to-earthachtige dronkenmansbeweging maakt, om ten slotte in één grote gruiswolk te verdwijnen. Dit horrorscenario zal zonder enige élégance oprukken: hup, de provincie in. En hoe geëxalteerd er ook ge-e-maild wordt, en hoe er ook met veel flux de bouche wordt vergaderd, uiteindelijk gaat ook Haren neer. Wacht dus niet tot u met half ontbloot bovenlijf en trillende O-benen, al biddend tot Onze-Lieve-Heer, de instortende vroegchristelijke dorpskerk staat te stutten. Raadpleeg haastje-repje een pro-Deoadvocaat, check of er gehandeld is met voorbedachten rade, stop het geoha over de bevingen, speel een relaxed spelletje yahtzee, en daarna kijken we weleens verder wat we aanmoeten met onze dorpse re-integratie.
0444 Dictee woensdag 17 dec 2014 (7): dictee - commentaar GDNT 2014 √
Dictee - dictees [0444]
Bespreking GDNT 2014
1. Hoewel vele malen beter dan vorig jaar – dat Van Kootengedoe – voldeed ook dit dictee toch weer niet aan de eisen die je aan een kwaliteitsdictee zou mogen stellen. Dat 'het Dictee' met een hoofdletter geschreven werd, had ik moeten weten na de discussie vorig jaar over 'groot dictee' en 'Groot Dictee'. Quod non. Onze Taal vindt een kleine letter overigens ook verdedigbaar.
2. Ik had overigens 'Kinderdictee' wel met hoofdletter. En 'Het Dictee' werd ook goed gerekend. Het gebruik van 'koning Willy' (Willie werd ook goed gerekend) was ridicuul (ik ben het eens met Van Agt). Dat 'de Tweede' alleen goed was, is vreemd: volgens mij is 'II' ook goed. In VD komt 'Karel I' voor maar ook 'Karel de Vijfde'. Volgens mij spreek je ook 'II' uit als 'de Tweede'.
3. Ik meen dat oe's en a's als meervoud van klanken een apostrof met s krijgen (net als ei's en ij's). Kennelijk is ook (gillende keukenmeiden!) 'oehs' en 'ahs' goed gerekend. De betreffende regel heb ik nergens terug kunnen vinden. Onbekend woord: brossel (opschrijven wat je hoort, loont) = brokje, stukje (gewestelijk), maar dat sloeg als een tang op een varken (niet: geschreven stukje!). Soepel dat de jury ongelooflijk en ongelofelijk allebei goed rekende, maar dat moet je niet willen [opschrijven wat voorgelezen wordt]! De uitspraak is verschillend, laat één van beide vormen duidelijk uitspreken en dat is het dan!
4. Het onbekende woord 'tafa' meende ik wel te kennen (betekenis: muizensoort). Ook 'oeioeimachine' had niet gebruikt mogen worden: in de papieren VD met koppelteken, in de oVD zonder. 2020: oeioeimachine. Wie die wijziging geïnitieerd heeft? Geen idee … 'Gribbelgrabbel' is een bijna-reduplicatie. 'Grote of Dikke Van Dale' vind je in het voorwoord van de papieren VD! Ik acht naast 'Ali Babataalschatkamer' zeker ook 'alibabataalschatkamer' zeer wel verdedigbaar. 'Ali Baba' komt binnen artikelen voor in VD (bij 'een alibaba', dat hier verder niet past), maar ik zie toch weinig verband met de 'echte' Ali Baba.
5. Het onbekende woord turbe kende ik ook niet: opschrijven wat je hoort, turco kende ik wel. O ja, ik heb meegeschreven in Merelbeke (B), 8 fouten: 'dictee' i.p.v. 'Dictee' (4 maal fout, echt ridicuul!), Willy II (1 fout, discutabel), alibabataalschatkamer (2 fouten, discutabel) en (wel heel dom) in 'ontdek' de 't' vergeten. Enfin, niet alleen die 't' maar ook dit hele dictee maar weer gauw vergeten, overgaan tot de orde van de dag en op naar het volgende 'echte' dictee.
NB Volgens de officiële Haagse spelregels had 'dictee' maar 1 x fout gerekend mogen worden, was 'alibaba...' maar één fout en zou Willy II mogelijk goed gerekend zijn. Dus geen 8 fouten, maar 3: absurd!
Bespreking GDNT 2014
1. Hoewel vele malen beter dan vorig jaar – dat Van Kootengedoe – voldeed ook dit dictee toch weer niet aan de eisen die je aan een kwaliteitsdictee zou mogen stellen. Dat 'het Dictee' met een hoofdletter geschreven werd, had ik moeten weten na de discussie vorig jaar over 'groot dictee' en 'Groot Dictee'. Quod non. Onze Taal vindt een kleine letter overigens ook verdedigbaar.
2. Ik had overigens 'Kinderdictee' wel met hoofdletter. En 'Het Dictee' werd ook goed gerekend. Het gebruik van 'koning Willy' (Willie werd ook goed gerekend) was ridicuul (ik ben het eens met Van Agt). Dat 'de Tweede' alleen goed was, is vreemd: volgens mij is 'II' ook goed. In VD komt 'Karel I' voor maar ook 'Karel de Vijfde'. Volgens mij spreek je ook 'II' uit als 'de Tweede'.
3. Ik meen dat oe's en a's als meervoud van klanken een apostrof met s krijgen (net als ei's en ij's). Kennelijk is ook (gillende keukenmeiden!) 'oehs' en 'ahs' goed gerekend. De betreffende regel heb ik nergens terug kunnen vinden. Onbekend woord: brossel (opschrijven wat je hoort, loont) = brokje, stukje (gewestelijk), maar dat sloeg als een tang op een varken (niet: geschreven stukje!). Soepel dat de jury ongelooflijk en ongelofelijk allebei goed rekende, maar dat moet je niet willen [opschrijven wat voorgelezen wordt]! De uitspraak is verschillend, laat één van beide vormen duidelijk uitspreken en dat is het dan!
4. Het onbekende woord 'tafa' meende ik wel te kennen (betekenis: muizensoort). Ook 'oeioeimachine' had niet gebruikt mogen worden: in de papieren VD met koppelteken, in de oVD zonder. 2020: oeioeimachine. Wie die wijziging geïnitieerd heeft? Geen idee … 'Gribbelgrabbel' is een bijna-reduplicatie. 'Grote of Dikke Van Dale' vind je in het voorwoord van de papieren VD! Ik acht naast 'Ali Babataalschatkamer' zeker ook 'alibabataalschatkamer' zeer wel verdedigbaar. 'Ali Baba' komt binnen artikelen voor in VD (bij 'een alibaba', dat hier verder niet past), maar ik zie toch weinig verband met de 'echte' Ali Baba.
5. Het onbekende woord turbe kende ik ook niet: opschrijven wat je hoort, turco kende ik wel. O ja, ik heb meegeschreven in Merelbeke (B), 8 fouten: 'dictee' i.p.v. 'Dictee' (4 maal fout, echt ridicuul!), Willy II (1 fout, discutabel), alibabataalschatkamer (2 fouten, discutabel) en (wel heel dom) in 'ontdek' de 't' vergeten. Enfin, niet alleen die 't' maar ook dit hele dictee maar weer gauw vergeten, overgaan tot de orde van de dag en op naar het volgende 'echte' dictee.
NB Volgens de officiële Haagse spelregels had 'dictee' maar 1 x fout gerekend mogen worden, was 'alibaba...' maar één fout en zou Willy II mogelijk goed gerekend zijn. Dus geen 8 fouten, maar 3: absurd!
0443 Dictee woensdag 17 dec 2014 (6): dictee GDNT 2014 √
Dictee - dictees [0443]
Groot Dictee der Nederlandse Taal 2014
Tussen niemendalletje en blankebabybilletjesprivilege
1. Geef het Dictee terug aan de kijker, kopte De Telegraaf vorig jaar. Daar schrok het Dictee wel even van. De genuttigde zwezeriken lagen plotseling zwaar op de maag. Maar na een medoc te hebben gedronken, toog het Dictee alsnog welgemoed aan de slag.
2. Dames en heren thuis en in deze parlementariërsruimte, bij dezen proficiat: u hebt, onder toeziend oog van koning Willy de Tweede, nog steeds nul fouten in uw brossel!
3. O, als gisteren herinner ik me het eerste Dictee: na aankomst in een havelock met andere BN’ers bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal bekroop me het rodelopergevoel. Een halfuurtje later kwam een kokospalm voorbij, en zee-egels uit het Middellandse Zeegebied en een kasuaris en nochtans; en apensoort, apenrots en apekool: een taalkundig houtenjassenpark, en kookte ik vanbinnen want ik kende de Van Dale niet vanbuiten.
4. De oe's en a's waren niet van de lucht tijdens dat gillendekeukenmeidenvertoon van het Nederlands.
5. Sindsdien hebben we ongelooflijk veel geleerd: aanwensel, bespioneren, ge-sms’t en kippenragout kennen voor ons bollebozen geen trubbels meer, en ook uitentreuren, hawaïshirt of gestrest en een rock-‘n-rolllegende in goeden doen spellen wij foutloos.
6. Ooit mocht ik het Kinderdictee schrijven en vergastte de bollewangenhapsnoeten op de oeioeimachine, een perubalsempopulier en een tafa of West-Australische penseelstaartbuidelmuis; een gribbelgrabbel van woorden, alle uit de Dikke Van Dale, de toverballenautomaat van onze taal.
7. Sla de Dikke willekeurig open en ontdek de geheimenissen van de brougham, een gesloten rijtuig voor twee personen getrokken door één paard; blader door die Ali Babataalschatkamer en ontdek dat een turbe een menigte is, en een turco een Noord-Afrikaanse inlandse tirailleur in Franse krijgsdienst.
8. Dat was het jubileumdictee. Rest de vraag: wilt u de komende jaren meer of minder dicteeën? Het antwoord moet wel luiden: ’Meer! Meer! Meer!’
Groot Dictee der Nederlandse Taal 2014
Tussen niemendalletje en blankebabybilletjesprivilege
1. Geef het Dictee terug aan de kijker, kopte De Telegraaf vorig jaar. Daar schrok het Dictee wel even van. De genuttigde zwezeriken lagen plotseling zwaar op de maag. Maar na een medoc te hebben gedronken, toog het Dictee alsnog welgemoed aan de slag.
2. Dames en heren thuis en in deze parlementariërsruimte, bij dezen proficiat: u hebt, onder toeziend oog van koning Willy de Tweede, nog steeds nul fouten in uw brossel!
3. O, als gisteren herinner ik me het eerste Dictee: na aankomst in een havelock met andere BN’ers bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal bekroop me het rodelopergevoel. Een halfuurtje later kwam een kokospalm voorbij, en zee-egels uit het Middellandse Zeegebied en een kasuaris en nochtans; en apensoort, apenrots en apekool: een taalkundig houtenjassenpark, en kookte ik vanbinnen want ik kende de Van Dale niet vanbuiten.
4. De oe's en a's waren niet van de lucht tijdens dat gillendekeukenmeidenvertoon van het Nederlands.
5. Sindsdien hebben we ongelooflijk veel geleerd: aanwensel, bespioneren, ge-sms’t en kippenragout kennen voor ons bollebozen geen trubbels meer, en ook uitentreuren, hawaïshirt of gestrest en een rock-‘n-rolllegende in goeden doen spellen wij foutloos.
6. Ooit mocht ik het Kinderdictee schrijven en vergastte de bollewangenhapsnoeten op de oeioeimachine, een perubalsempopulier en een tafa of West-Australische penseelstaartbuidelmuis; een gribbelgrabbel van woorden, alle uit de Dikke Van Dale, de toverballenautomaat van onze taal.
7. Sla de Dikke willekeurig open en ontdek de geheimenissen van de brougham, een gesloten rijtuig voor twee personen getrokken door één paard; blader door die Ali Babataalschatkamer en ontdek dat een turbe een menigte is, en een turco een Noord-Afrikaanse inlandse tirailleur in Franse krijgsdienst.
8. Dat was het jubileumdictee. Rest de vraag: wilt u de komende jaren meer of minder dicteeën? Het antwoord moet wel luiden: ’Meer! Meer! Meer!’
woensdag 17 december 2014
0442 Dictee woensdag 17 dec 2014 (5): dictee BN DeStem √
Dictee - dictees [0442]
Klein Dictee der Nederlandse Taal – BN DeStem
Grappig dicteetje uit BN DeStem ter voorbereiding op het Groot Dictee vanavond - december 2014
1. Spellingsextremisten en interpunctiefetisjisten opgelet: wie meedoet aan dit Klein Dictee is vanavond beter opgewassen tegen het Groot, vooropgesteld dat de correcte spelwijze niet wordt opgezocht via geëigende digitale kanalen of een tablet – anders is het kiezen tussen ei en ij Appletje-eIT'je – en vermijd ook ge-e-mailde afkijkerij.
2. Voor redacteuren van periodieken – onder wie schrijver dezes – is de eindejaarsperiode überhaupt een beangstigende beproeving: drijft de spatielocatie in ‘goedheilig man’ * ons niet tot waanzin, dan doen de conventionele christelijke hoogtijdagen dat wel, met hun quasiconsequente aanwending van kapitalen en koppeltekens.
* Thans - 2020 - VD goedheilig man, GB ook nog aaneen!
3. Toch valt het gemor daaromtrent in het niet bij gejeremieer over de tenaamstelling van de fijnbesnaarde Fijnaartse finalisten van The Voice of Holland; menig gepijnigd collega peinsde hardop over de uitspraak van OG3NE ** – met zo’n naam maak je nog eerder een kentekenplaat dan een cd, verzuchtte er een ostentatief.
** Nederlandse meidengroep!
4. Niet elk nieuwsfeit leent zich overigens voor opname in deze opgaaf: frequent geweifel van Herman Wijffels is een twijfelgeval.
5. Minister Kamp daarentegen lijkt bij elke geagendeerde excursie naar onze contreien getroffen door antiperistaltische neigingen: hij liet verstek gaan toen Philip Morrisbanen in rook opgingen en maandag werd de spanning rond het 380 kV-tracé hem te veel – laten we de bewindsman voortaan minister Kramp noemen.
6. Desalniettemin wijden wij ons welgemoed aan de zelfindoctrinatie van de lettervolgorde in Woord van het Jaar dagobertducktaks.
7. Wie excelleerde in bovenstaande exorbitante exercitie mag door naar de volgende ronde: voor hem of haar klinkt straks het sonore stemgeluid van ex-journaalcoryfee Philip Freriks; de rest kan zich alvast verkneukelen op mooiere midweekse gewoonten, zoals een uitgebreide avonddis of een dito cohabitatie.
Klein Dictee der Nederlandse Taal – BN DeStem
Grappig dicteetje uit BN DeStem ter voorbereiding op het Groot Dictee vanavond - december 2014
1. Spellingsextremisten en interpunctiefetisjisten opgelet: wie meedoet aan dit Klein Dictee is vanavond beter opgewassen tegen het Groot, vooropgesteld dat de correcte spelwijze niet wordt opgezocht via geëigende digitale kanalen of een tablet – anders is het kiezen tussen ei en ij Appletje-eIT'je – en vermijd ook ge-e-mailde afkijkerij.
2. Voor redacteuren van periodieken – onder wie schrijver dezes – is de eindejaarsperiode überhaupt een beangstigende beproeving: drijft de spatielocatie in ‘goedheilig man’ * ons niet tot waanzin, dan doen de conventionele christelijke hoogtijdagen dat wel, met hun quasiconsequente aanwending van kapitalen en koppeltekens.
* Thans - 2020 - VD goedheilig man, GB ook nog aaneen!
3. Toch valt het gemor daaromtrent in het niet bij gejeremieer over de tenaamstelling van de fijnbesnaarde Fijnaartse finalisten van The Voice of Holland; menig gepijnigd collega peinsde hardop over de uitspraak van OG3NE ** – met zo’n naam maak je nog eerder een kentekenplaat dan een cd, verzuchtte er een ostentatief.
** Nederlandse meidengroep!
4. Niet elk nieuwsfeit leent zich overigens voor opname in deze opgaaf: frequent geweifel van Herman Wijffels is een twijfelgeval.
5. Minister Kamp daarentegen lijkt bij elke geagendeerde excursie naar onze contreien getroffen door antiperistaltische neigingen: hij liet verstek gaan toen Philip Morrisbanen in rook opgingen en maandag werd de spanning rond het 380 kV-tracé hem te veel – laten we de bewindsman voortaan minister Kramp noemen.
6. Desalniettemin wijden wij ons welgemoed aan de zelfindoctrinatie van de lettervolgorde in Woord van het Jaar dagobertducktaks.
7. Wie excelleerde in bovenstaande exorbitante exercitie mag door naar de volgende ronde: voor hem of haar klinkt straks het sonore stemgeluid van ex-journaalcoryfee Philip Freriks; de rest kan zich alvast verkneukelen op mooiere midweekse gewoonten, zoals een uitgebreide avonddis of een dito cohabitatie.
dinsdag 16 december 2014
0441 Dictee woensdag 17 dec 2014 (4): dictee Ditjes en datjes (11) √
Dictee - dictees [0441]
Ditjes en datjes (11)
A. Vroeger was een ambtenaar vertuid aan hetSchip van Staat. Omdat elders 4 x 'schip van staat' voorkwam, heeft VD het (waarschijnlijk na een tip van iemand - wie zou dat zijn ...) veranderd in 'vertuid zijn aan het schip van staat'.
B. Stad en statten, autoped en autopetten, Lelystad en Lelystatter. Studenten kennen de uitdrukking 'ad fundum': een biertje of borreltje (bijwoord) ad fundum (leeg)drinken is de inhoud van het glas 'tot op de bodem' in één keer leegdrinken. Ook wordt de uitdrukking als aansporing gebruikt: ad fundum! – tot op de bodem! Verder mag het ook nog een znw. zijn: een ad fundum drinken. Studenten verkorten dat znw. ook wel tot een adje. Maar wat nu als je van die bezigheid een ww. wilt maken? Tja, uit het begin van dit item blijkt dat dit dan ontegenzeggelijk 'atten' wordt. De Dikke van Dale kent dat ww. (nog) niet, hetWitte Boekje – waar ik verder niets mee heb – geeft correct 'atten', maar VD Hedendaags Nederlands geeft ten onrechte 'adten'. Dat het echt ten onrechte is, blijkt uit een zojuist ontvangen Taaladvies (van de NTU). Je moet echt 'atten' schrijven.
C. Klinkerbotsing blijft een lastige kwestie: je schrijft 'café-elftal', terwijl je dat echt niet verkeerd kan uitspreken, maar de regel is absoluut: e-e levert, hoe dan ook, klinkerbotsing op. Andere voorbeelden:
sproei-installatie (samenstelling) en draaiing (afleiding, ongeleed woord) – voor i-i geldt, net als voor i-j, e-ui en e-ij een aparte regel ***! Voor u-i geldt de regel onverkort: smeuïg (afleiding) en menu-uitdraai (samenstelling). Met die u-i zijn er toch nog wel wat 'rare' zaken: je schrijft 'gratuit', kennelijk vanwege de Franse herkomst en de uitspraak 'twie'. Daarnaast is het wel 'gratuïteit' (afleiding, dus trema), omdat de uitspraak daar echt 'tuu-wie' moet zijn. Recente voorbeelden uit dictees zijn 'hightea-etagère' (klinkerbotsing a-e, samenstelling en dus koppelteken) en 'rousseauïaans' (klinkerbotsing u-i, afleiding en dus trema. Dat alles volgens de Taalunie althans.
*** In die 4 gevallen bij samenstelling wel klinkerbotsing en koppelteken (sproei-installatie, gummi-jas, college-uitstap en vanille-ijs) maar bij afleiding en ongelede woorden geen klinkerbotsing (kopiist, bijectie, geuit en beijveren).
D. In een cafédictee in Rotterdam kwam de volgende zin voor. “Hier in Café Voorheen Voigt”, oreerde hij in de ontstane kakofonie, zodat eenieder hem erbovenuit hoorde, “is de klandizie gewoon om van achteruit de staminee ordinaire brouwsels te pramen, waarna 's zaterdagsavonds een colloquium nochtans kan uitdraaien op een drinkgelag waarbij veel wordt gerock-'n-rold”. Ik heb aan Taaladvies * gevraagd of 'van achteruit' hier wel klopte. Volgens hen niet, want 'achteruit' is een bijwoord. Of de juiste schrijfwijze nu 'vanachter uit' of 'van achter uit' moet zijn, bleef in het midden. Zelf heb ik (met VD) een voorkeur voor 'vanachter uit' en dat had ik dus ook opgeschreven.
* Zie ook blogpost [0423].
Ditjes en datjes (11)
A. Vroeger was een ambtenaar vertuid aan het
B. Stad en statten, autoped en autopetten, Lelystad en Lelystatter. Studenten kennen de uitdrukking 'ad fundum': een biertje of borreltje (bijwoord) ad fundum (leeg)drinken is de inhoud van het glas 'tot op de bodem' in één keer leegdrinken. Ook wordt de uitdrukking als aansporing gebruikt: ad fundum! – tot op de bodem! Verder mag het ook nog een znw. zijn: een ad fundum drinken. Studenten verkorten dat znw. ook wel tot een adje. Maar wat nu als je van die bezigheid een ww. wilt maken? Tja, uit het begin van dit item blijkt dat dit dan ontegenzeggelijk 'atten' wordt. De Dikke van Dale kent dat ww. (nog) niet, het
C. Klinkerbotsing blijft een lastige kwestie: je schrijft 'café-elftal', terwijl je dat echt niet verkeerd kan uitspreken, maar de regel is absoluut: e-e levert, hoe dan ook, klinkerbotsing op. Andere voorbeelden:
sproei-installatie (samenstelling) en draaiing (afleiding, ongeleed woord) – voor i-i geldt, net als voor i-j, e-ui en e-ij een aparte regel ***! Voor u-i geldt de regel onverkort: smeuïg (afleiding) en menu-uitdraai (samenstelling). Met die u-i zijn er toch nog wel wat 'rare' zaken: je schrijft 'gratuit', kennelijk vanwege de Franse herkomst en de uitspraak 'twie'. Daarnaast is het wel 'gratuïteit' (afleiding, dus trema), omdat de uitspraak daar echt 'tuu-wie' moet zijn. Recente voorbeelden uit dictees zijn 'hightea-etagère' (klinkerbotsing a-e, samenstelling en dus koppelteken) en 'rousseauïaans' (klinkerbotsing u-i, afleiding en dus trema. Dat alles volgens de Taalunie althans.
*** In die 4 gevallen bij samenstelling wel klinkerbotsing en koppelteken (sproei-installatie, gummi-jas, college-uitstap en vanille-ijs) maar bij afleiding en ongelede woorden geen klinkerbotsing (kopiist, bijectie, geuit en beijveren).
D. In een cafédictee in Rotterdam kwam de volgende zin voor. “Hier in Café Voorheen Voigt”, oreerde hij in de ontstane kakofonie, zodat eenieder hem erbovenuit hoorde, “is de klandizie gewoon om van achteruit de staminee ordinaire brouwsels te pramen, waarna 's zaterdagsavonds een colloquium nochtans kan uitdraaien op een drinkgelag waarbij veel wordt gerock-'n-rold”. Ik heb aan Taaladvies * gevraagd of 'van achteruit' hier wel klopte. Volgens hen niet, want 'achteruit' is een bijwoord. Of de juiste schrijfwijze nu 'vanachter uit' of 'van achter uit' moet zijn, bleef in het midden. Zelf heb ik (met VD) een voorkeur voor 'vanachter uit' en dat had ik dus ook opgeschreven.
* Zie ook blogpost [0423].
Abonneren op:
Posts (Atom)