3536 Dictee donderdag 16-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1124) √

Dictee – dictees [3536]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2023 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1124)

Oefendictee januari 2023 (1)

1. Met TSF (télégraphie sans fil) wordt draadloze telegrafie (radiotelegrafie, radio) bedoeld. Een talles of talliet is een joods gebedskleed met op de vier hoeken tsietsiet of tsitses (gedenkkwasten, beide mv.). Apomixie is voortplanting zonder bevruchting (= apomixis, antoniem: amfimixis). Een idee-fixe [dwangvoorstelling] is meestal geen idée reçue [heersende opvatting]. Van papier-maché [papierdeeg] kun je best een papier collé [collage van papier, op ondergrond gelijmd] maken. Wie won die play-off [voor promotie] en wie die playdown [om degradatie]? De afkorting p.m. staat voor pro memorie en post meridiem [na de middag – nm., antoniem: a.m., ante meridiem, voor de middag – vm.]. Houden pekans (vismarters) van pecannoten (bitternoten)? Vast niet. Als toernooivorm [ook: tornooi, BE] was de round robin [iedereen tegen alle overige teams] gekozen. Op Uruguyaanse (Uruguese) auto’s staat ROU.

2. De flipside is de B-kant van een single (singel). Een sik [single income with kids] heeft wel kids, een dinkie niet (wel een dubbel inkomen … – double income, no kids), een diak wel (idem – double income and kids). De sherpa [berggids Himalaya] droeg een sjerp. Een skratjie pokoe is een skrakipoku [SR-zang met drums]. Een
up-or-outbeleid heeft met carrières van personeel te maken [up or out – niet in wdb.]. Atoomnummer 111 hoort bij röntgenium (Rg), ook wel (vero) unununium (Uuu – 111). Er zijn nog een paar flesjes IPA, India pale ale. Een côte de boeuf is een côte à l‘os [ribstuk met been]. Je kunt er wel achter komen, of ze daar nogal achterlopen en mogelijk nog verder achteropraken en dus zeker niet bijblijven. Je moet maar weten dat een acoliet een misdienaar is, akon zijdekapok en een akoniet een giftige plant of de giftige stof daaruit (ook: aconitine). Een antilopeproduct is antiloop = stof).

3. Trouwens: carnitine is een zekere lichaamseigen stof. In een advocatenblad werd verwezen naar de Advocatenwet en een advocatenborrel aangekondigd, waarop je naar hartenlust ook een advocateborreltje, een advocaatje, kon drinken. Een afghaan is een (Afghaanse) hond, tapijt of hasj (dus geen nepal, of marok, wel hasjiesj of stuff). Een agapenmaaltijd kwam je tegen bij de eerste christenen. We nuttigden à la carte een à-la-meunièregerecht. Op de eolusharp werd een op een aeolis (zeeslak) gebaseerd muzikaal gedicht ten tonele gevoerd. Acht promille [letters] schrijf je ook als [cijfer, symbool] 8‰ en ten slotte nog als 8 pm [cijfer, afko]. Hij heeft er zijn
PhD-onderzoek [pie-jeets-die] gedaan [ook: ph.d. – philosophiae doctor].

4. De term ‘dionysisch’ verwijst naar Dionysus. Dat is een artist’s impressionuiting. Het woord ‘asdic’ staat voor anti-submarine detection and investigation committee. BMX staat voor bicycle motocross. Een MTB is een mountainbike. Een ATB is een allterrainbike [= MTB!]. De ISO-landcode van Aruba is AW. Bij het bezorgen van de hasjiesj kreeg hij een baksjisje [baksisje, fooi]. Agrafen (agraaf, agrafe) zijn wondhaken. De pikeuse had voor het symbool op haar outfit de
pi-keuze gemaakt. Ik zoek op ‘bezanten’ en krijg (ook) binnen artikelen ‘koek’. Zoek maar eens uit waarom … Term uit de heraldiek! Dit is een Rolls-Royce onder de drones. Gezocht op *erceren: [GB] af-, door-, en (straf)exerceren en tiërceren (driedelen). Een bigshot, big boss. Engels voor cement: mortar.

5. Beatae memoriae is zaliger (na)gedachtenis (z.g. – gaat verder dan b.m. = bonae memoriae). In de brousse, de bushbush, is het eenzaam. Bij hem was er sprake van cachexie [slechte algemene lichamelijke toestand]. Is dit een stuk voor cajon en bodhrán [beide: trommel]? Naast de campanile [klokkentoren] groeiden campanula’s [plant, klokje]. Alleen bij VD heet een canyon ook cañon. Ik sla je lurp (beurs dus). XAF is de genormeerde valuta-aanduiding voor CFA-frank BEAC (de CFA-frank-Centraal), XOF die van de CFA-frank BCEAO (de
CFA-frank-West). Met een pootje heb je podagra, voetjicht. Heerlijk, vooraf als cocktail een margarita en daarna een lekkere pizza margherita! Ischemie is plaatselijke bloedeloosheid en dat kan necrose (weefselversterf) veroorzaken. Verder is ischialgie heuppijn, ischias zenuwpijn van heup naar been.

6. Een TIA is een transient ischaemic attack. Cicerones (cicerone’s) zijn echt genoemd naar de welbespraakte Cicero. Citernen (tankwagens) kunnen cisternes (regenputten) ledigen. In de robinsonade [heldenroman] werd er lustig citronnade gedronken. Dat was een van de to the pointste [pohjnt] karakteriseringen ooit. De clou, het cloutje, de pointe, het pointetje [pwèhn] was geheel onduidelijk. Een kornettist bespeelt een kornet, bugel, flügelhorn, maar geen cornet-à-pistons of piston. Geef dat crèmepje eens aan! Een crime passionnel is een passiemoord, een passionele moord. Een
C(A)T-scan is een computerized (axial) tomography. Na dat conflict werden er heel wat demarches (bij BuZa – nu: BZ) ondernomen. De ap- en dependentiën [bijgebouwen] werden meeverkocht.

7. Waar is het dichtstbijzijnde hospitaal? Kun je een diskdrive eigenlijk wel in een discman stoppen? Vast wel. Vanaf de jubee [oksaal, doksaal, orgelgalerij] werd er gezongen. Die doorsnee-Hamburger nuttigde een doorsneehamburger. Bij dyspneu heb je ademnood, bij apneu helemaal geen adem. De earlgreythee mag je ook gerust earl grey noemen (gray, Gy, is een natuurkundige eenheid van stralingsenergie). Ebaucheren is ‘beginnen’ met een kunstwerk, deboucheren is het verlaten van een defilé. Philips en Rotterdam zijn eigennamen. Wie onder een pseudoniem schrijft, doet dat niet onder zijn eigen naam. Niemand is sant in eigen land. Hij heeft een behoorlijk gevoel van eigenwaarde. Bij zelfoverschatting schat je je eigen waarde te hoog in. Hij antwoordde elusief (ontwijkend): répondre en Normand dus.

8. De jongens van de sinaasappelkleur waren aanhangers van het Nederlandse koningshuis, goede vaderlanders dus (tijdens WO II). Dat koningshuis is in NL het Koninklijk Huis, het huis van Oranje. De Duinkerker kapers kwamen uit Duinkerke. Een duinkerker is een zware, ruige zeemansjas. Als je en négligé bent en je negligeetje uittrekt, dan ben je en (profond) négligé (bijna naakt). Een kruising van en profil en en face is trois-quarts. Die koukleum is epikritisch [kan kleine temperatuurverschillen waarnemen]. Een debardeur is een
slip-over of spencer, meestal met V-hals. De x’de keer is vager dan de n’de dito. Ze zouden erop uit zijn om verspieders eropuit te sturen. Een coup d’état is een staatsgreep. Lodewijk XIV zei het al: “L’état, c’est moi.” (“De staat, dat ben ik.”)

 

3535 Dictee woensdag 15-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1123) √

Dictee – dictees [3535]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2022 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1123)

Oefendictee december 2022 (2)

1. De caesarsalade is niet naar de titel van de Romeinse keizer [maar naar een beroemde kok], caesar, genoemd, het cesarisme wel. De naamgever was Caesar [kok]. L.B.S. = lectori benevolo salutem, den goedgunstigen lezer heil. Gladgeschoren, dat is gewoon
clean-shaven. Gezocht op *afro*: [GB] afromen, etc., afrohaar, afrolook, afrocoupe, permafrost (bevroren grond onder oppervlaktelaag aarde), afrokapper, afro(kapsel), hermafrodiet [tweeslachtig wezen, interseks, androgyn], afrodiasicum [de geslachtsdrift prikkelend middel], euroafronding, op afroepbasis en afroepcontract. VD: afrobeat (in relatie tot de Afrikaanse oorsprong), Afro-Surinamer, Afro-Belg, etc., afrodite (beeldschone vr., vgl. Aphrodite).

2. Ook: afrofobie, afrormosia (houtsoort) en Afropessimisme. Aan een bisjpaal [boomstam dodenritueel indianen] moet je geen bishts [veelal versierde traditionele Arabische overjas] ophangen. Een bomzj (mv. -i – eigenlijk letterwoord!) heeft in Rusland geen vaste verblijfplaats. Cappuccino [koffie met melk en cacaopoeder] na de cacciucco [traditionele Italiaanse vissoep], dat gaat er wel in! Cheiloschisis plus gnathoschisis plus palatoschisis is cheilognathopalatoschisis [lip-, kaak- en gehemeltespleet]. Hoe groot is zijn chimaerenkennis [enk.: chimaera, entbastaard]? Een ruitermantel is een chlamys, mv. chlamydai [chlamydiasis is een geslachtsziekte]. Opgemerkt 22-12-2022: nieuwe update oVD: 393.963 trefwoorden (was 393.610). De donna [Italiaanse vrouwelijke eretitel] en de doña [idem Spanje] hadden een coño [schoft] van een doño [baas]. Dat is een hele mond( )vol [beide vormen in VD, GB aaneen]: het eeuwige Rome, de Eeuwige Stad, Roma aeterna, urbs aeterna en la città eterna. Ze wenste hem forsa [kracht] toe met de Italiaanse kreet ‘forza’ [hup! – tussenwerpsel].

3. Het gebeurde in allerijl, in aller haast, in vliegende haast. Wat is onbeleefder: doen als de Maas bij Bokhoven [niet groeten] of répondre en Normand (als een Normandiër dus – een ontwijkend antwoord geven)? Op de vergadering van onze vve [vereniging van eigenaren – van een appartementsgebouw] is het altijd gezellig. O ja, de specifieke naam is: VVE Hemelboom. De afkorting van doctor mag D. [dee] of dr. [dee-jèhr] zijn. En voor dienstplichtig soldaat was dpl. sld. gebruikelijk. Dit waren mijn waarschuwingen. Dixi. Ook dixiecraten [democraten in zuiden VS] kunnen deze dixi’s [mobiel toilet] gebruiken. Op een djembéfestival kun je djembeeën; je hebt dan gedjembeed [djembé = soort trommel]. Het politiekorps zou een esprit de corps [korpsgeest, solidariteit] moeten hebben (en een studentencorps kan een eigen muziekkorps hebben). De veroordeelde was doli capax [toerekeningsvatbaar]. Hij was al dood gewaand. Een stayokay is een jeugdherberg.

4. Het lijkt wel om feestdagen te gaan: het hanzeverbond = de Hanze. Het ZiN is het Zorginstituut Nederland. Met *zin o.a. muezzin (bij minaret oproeper van gelovigen tot gebed = azan of adhan), markiezin (die van het markizaat) en hoatzin (vogel Amazonegebied met prehistorisch uiterlijk, SR: stinkvogel). Hij kreeg een oplawaai van heb ik jou daar. Die zagenzetter is een zageman. Een havezaat [grote hofstede] is nu eenmaal geen havenzate [verhoging voor schepen]. Een wigger is een white nigger (vereenzelvigt zich ermee). Een spider op internet is een crawler [internet systematisch afzoeken], toch? Met de kop hieps sta je kophieps [met het hoofd omhoog]. Aan de Mensa Domini [tafel des Heren] wordt het (afko) H.A. (Heilig Avondmaal) gevierd. Het Dzongkha is een taal van Bhutan. In goed Nederlands is löyly gewoon aufguss [= opgieting], toch?

5. Noorderlingen kun je niet eten, noordelingen wel [aardappel]. Wat wil je: mojito [cocktail] of fajita [Mexicaans gerecht]? Twee woorden met *yi*: [VD] myiasis (parasitisme) en myiologie (leer van muggen en vliegen) [de enige twee!]. Een yobibyte wordt afgekort tot YiB [2^80 bytes = ongeveer 10^24 bytes; een yottabyte, YB, is precies 10^24 bytes!]. Het bedrijf onderging een (management)buy-in [buitenstaander koopt bedrijf en neemt de leiding]. Vergelijk: een managementbuy-out (overname van alle aandelen door het management). Nangka is jackfruit en een ginkgo is een Japanse waaierboom. Met *skh*: kioskhouder (ook GB), bruuskheid en nashkischrift: cursief Arabisch schrift. Die oetlul kan wel oed [luit] spelen. VD heeft Pinokkio en pinokkioneus, GB in beide gevallen ook nog cch. Bij qaly’s
[quality-adjusted life years] moet je ook aan daly’s denken
[disability-adjusted]. Q&A staat voor questions and answers (bv. rubriek in de krant). Vergelijk: Q&A’s en Q&A-sessie.

6. We gebruiken een peer-to-peer-, afgekort een p2p-verbinding. ‘Stresssymptoom’ heeft een vaste schrijfwijze, maar ‘successstory’ mag ook wel met een s’je minder … [GB, VD heeft alleen ss]. Glas in lood, maar glas-in-loodramen. Voor bataclan kun je ook rataplan of santenkraam lezen. Een aki is in NL een overweg met een automatische knipperlichtinstallatie en de AKI de Academie voor Kunst en Industrie. Het woord ‘berd’ [alleen GB + VD: berde] doet denken aan te berde brengen, ter tafel brengen. Bewustmaken onderga je, bewust worden doe je zelf. Een calotte is het bovenste deel van een schedel. Crimen nefandum is tegennatuurlijke ontucht. Discant [hoge tonen] en baskant [lage tonen] zijn delen van klavieren. De beril is een mineraal (beryllium[Be, 4]-aluminiumsilicaat).

7. Ze droeg een baret [hoofddeksel] en barette (staafvormige broche). De chanboeddhist [zen-] zat onder de bodhiboom [vijgenboom, Gautama – stichter boeddhisme] als bodhisattva [stelt boeddhaschap uit om anderen te helpen]. Een pyroop of pyrope is een Boheemse granaat (edelsteen). De damp kwam bovenuit. De vlag stak erbovenuit. Kleding tot (aan) de hals, dat wil zeggen dat alleen het hoofd erboven uitsteekt. Een cewebrity is beroemd geworden via www, het world wide web [vgl. celebrity, celeb]. Een c/kashupete [GB] is een cashewnotentaart. Er is niet veel verschil tussen charlotte-russe [room(ijs)pudding met biscuits] en montagne russe [nagerecht van vanillevla met puddingbiscuits]. Wie zijn er momenteel lid van CoTerm [Commissie Terminologie van de NTU = Nederlandse Taalunie] en SaNT [idem: Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie]? Het NFI is het Nederlands Forensisch Instituut en het NIFP is het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie. Franchepane [GB] = [boomstruik] of frangipane [VD,GB, betekenis!]?

8. Tja, service à la russe [op z’n Russisch] is nu eenmaal niet dito à la française [op z’n Frans]. Hij is bijna girly, meisjesachtig. De kofimama [GB] of koffiemama is een boom. Een kupari [oe] is een teek. Een matseive (mv. s) of matseva (mv. matsevot) is een grafsteen. Een oesie is een olifantenbegeleider en een uzi is een machinepistool. Een ofisina is een bureau of kantoor, een officina is de werkplaats van een apotheker. Pectine of pectien is een geleermiddel. Zij zou zijn deur platlopen. Poelet is soepvlees, poulet is kip. Geef mij die Provençaalse provenceolie maar! Voor ‘professor’ wordt zowel de afkorting ‘prof’ als ‘prof.’ gebruikt. Ruziemaken, ruziemaker en ruzie zoeken, ruziezoeker. Stercoraal en stercorair betekenen fecalisch. Stupéfait (stomverbaasd), stupefactie.

 

 

3534 Dictee dinsdag 14-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1122) √

Dictee – dictees [3534]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee XXX, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1122)

Oefendictee december 2022 (1)

1. Hij heeft een lelijke knauw opgelopen. Het kol nidree (VD ook: nidrei – gebed) is een Kol Nidreegebed (VD ook Nidrei – naam feest). Een lady’s-avond is een ladies’ night. Ook lansiers [soldaten] dansen weleens de lanciers. Bovenaan de brief betekent L.S. Lectori salutem (den lezer heil). Met *manibus*: di(i)s manibus (sacrum) = gewijd aan de zielen der gestorvenen (D.M.S.), illotis manibus = onvoorbereid, illotis pedibus et manibus ingredi = zonder de vereiste eerbied binnenkomen, junctis manibus = in alle bescheidenheid, manibus pedibusque = uit alle macht, met hand en tand, manibus sacrum = gewijd aan de schimmen van de genoemden en pius manibus = aan de zalige schim, de nagedachtenis (van de genoemde).

2. De litas was vroeger betaalmiddel in Litouwen (LTL). Hoewel de ij dan formeel geen klinker moge zijn, vind ik dat de Leidraad in GB [7.1.] toch aandacht aan de ij zou moeten schenken: a + ij is 'klinkerbotsing', vb. cassata-ijs, e + ij idem, vb. vanille-ijs, i + ij idem, vb. kiwi-ijs, o + ij idem, vb. choco-ijs u + ij idem, vb. milieu-ijveraar – samengevat is dit dus: * + ij. Apart geval: ij + ij, geen ‘klinkerbotsing’, vb. snijijzer. Verder: ij +a geen ‘klinkerbotsing, vb. zijarm, ij + e idem, vb. specerijeilanden, ij + i idem – die wel in 7.1! – vb. zijingang, ij + o idem, vb. rijopleiding, ij + u idem, vb. zijuitgang – samengevat: ij + *. Ovoviviparen zijn eierlevendbarend. Een oxymeter meet zuurstof, oxiden/s zijn verbindingen van zuurstof met een ander chemisch element. H₂O dus? Nee, dat niet!

3. Tja, pyrrool is azool [chemie]. Rypofobie is smetvrees. Een kritiekleveraar, kritiekleverancier, commentaarleveraar of commentaarleverancier is een criticus of criticaster, die zijn kritiek spuit, dus. De Woo is de Wet open overheid (VD, 2022, het jaar van de tijger overigens in het boeddhisme – legende, Boeddha). De critical path method is de CPM. De critical race theory (VD, 2022) is de kritieke rassentheorie. Je kunt iemand een aar [ader] laten, of meer mensen wat ouderwetser zelfs aâren [aders]. Een a priorietje is a-priorisch. Bij het tête-à-têteje had ze een eau de toiletteje(!) op. Een voorbeeld van het singulare [mv. singularia] tantum is chocola(de) [alleen enkelvoud, ook: ijs, vee, antoniem plurale – mv. pluralia – tantum, vb. hersenen – alleen meervoud]. Bnw.: chocolade of chocoladen.

3. Diminutief, verkleinwoord: chocolaatje [van chocola, niet van chocolade!, vgl. karbonade en karbonaadje, karbonadetje]. DNA is deoxyribonucleic acid. Ook, SR: De Nationale Assemblee. Vergeet ook cDNA (complementary, dubbelstrengig) niet, noch hoedna (wapenstilstand met niet-islamitische vijand). GB heeft ook nog mtDNA (mitochondriaal). RNZ is ribonucleïnezuur, synoniem met RNA, ribonucleic acid [GB]. Bij RNA hebben we ook nog mRNA
[messenger-RNA, boodschapper-RNA], tRNA [transfer-] en rRNA [ribosoom-RNA]. DNZ ten slotte is desoxyribonucleïnezuur [= DNA] Gezocht op *one [VD]: 30 kilometerzone, 30km-zone, abalone (zeeoor, + n) en absque causae cognitione (zonder kennis van zaken).

4. Verder: absque ulla conditione (onvoorwaardelijk), agone (+ n) (lijn getrokken over plaatsen waar de declinatie [hoek met meridiaanvlak] van de magneetnaald = 0), all-in-one (computer, randapparaat), amazone (strijdbare vrouw), arpeggione (+ s/’s, strijkinstrument), backbone (deel netwerk met snelle basisverbindingen), calandrone (+ s/ ‘s, houten blaasinstrument), calzone (+ s/‘s, dubbelgevouwen pizza), canzone (+ s/’s, gedicht, compositie), cassone (bruidskist, mv. s/’s of cassoni), chitarrone (+ s/’s, zekere luit), cicerone (+ s/’s, gids voor toeristen), con espressione (muziek: met gevoel), con precisione (m.b.t. beweging, schakering, uitdrukking) en cortisone (+ n, ook cortison = hormoon uit bijnierschors).

5. Ook nog: côtes du Rhône (zelfde mv. of + s, rhônewijn), Decamerone (boek Boccaccio), dumbphone (weinig functies, t.o. smartphone), duotone (drukwerk in twee kleuren), ecdysone (hormoon insecten) dat is nou een voorbeeld van een opnoemer in VD –zone: regenzone, flegmone (+ s/ ‘s weefselontsteking met etter), hole-in-one (golf, ace), icone (+ n, icon, icoon, vlak beeld Christus, Maria of heiligen), in agone (in het uiterste geval), interpolitiezone (BE, IPZ), Kanaalzone (5 km naast Panamakanaal), kerbstone (stenen band racecircuit), ladyphone, lazzarone (Napolitaanse bedelaar, mv. -ni), leone (munt Sierra Leone, SLL, + s/’s), lithopoon = lithopone (dekwit, geen mv.), mascarpone (+ s/’s, It. roomkaas) en matrone (n/s, deftige gehuwde vr.)

7. Verder: minestrone (n/s, groentesoep), mixed zone (+ s, voor sporters en pers), nafkone (+ s, nafke, + s, meisje, prostituee),
no-flyzone, no-gozone, none (+ n, negende toon van de grondtoon af), not done (ongepast), nulla ratione (op generlei wijze), obione (+ n, ganzenvoetachtige planten), octorone (+ n, = octoroon, kind quarteroon en blanke), overdone (overdreven), panettone (+ s/‘s, It. brood, Kerstmis), pari ratione (volgens overeenkomstige redenering), pro continuatione (als vervolg, ten vervolge), provolone (+ s/’s, It. kaassoort), quadrone (+ n, quadroon, quarteroon, quarterone , +n, kind van blanke en tercerone), rhinestone (rijnsteen, glittersteentje), ringbacktone (beltoon), sacra conversazione (Maria, Christuskind, heiligen).

8. Ten slotte: salva approbatione (behoudens goedkeuring), salva ratificione (behoudens bekrachtiging, s.r., salv. rat.), salva remissione (onder voorbehoud van terugzending, s.r., salv. rem.), salvo errore et omissione (behoudens vergissingen en weglatingen, s.e. et o.), Schengenzone, scone (+s, sconetje, brood), silicone (+ n, silicon, chemie, bnw. silicone(n)), sine causae cognitione (juridisch: zonder onderzoek), sjablone (+ n, sjabloon, mal), softtone (bnw., van gloeilamp), standalone (computer, t.o. netwerkcomputer), steppingstone (+ s, stapsteen), stone (+ s, Engels: gewicht steenkool en jockeys), sub conditione (op voorwaarde), tenzone (strijdgedicht, + n/s/’s), tercerone (+ n, terceroon, kind mulat/mesties).

9. Voor ‘mesties’ mag je ook ‘metis’ schrijven. Ook: to(f)felemone (bnw., Bargoens: rooms), trombone (+ s, bazuin), well done (goed doorbakken rood vlees = medium), bien cuit (ant. rare, bleu, saignant), zabaglione [+ s/’s, sabayon, zabaione + s/’s).

 

 

3533 Dictee maandag 13-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1121) √

Dictee – dictees [3533]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee november 2022 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1121)

Oefendictee november 2022 (2)

1. Een myosotis [vergeet-me/ij-niet] kan geen myositis [spierontsteking] krijgen, dunkt me. Soggen is studieontwijkend (enige met *ontwijkend) gedrag vertonen. De NCOS (Nationaal Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking) is het overkoepelend(e) orgaan van de ngo’s (niet/non-gouvernementele organisatie). Een mond vol (mondvol): het Schapen- of Offerfeest wordt ook wel Ied-al-Adha,
Eid-al-Adha of het grote Beiram (Bairam) genoemd [Schapenfeest: kleine, Ied/Eid-al-Adha]. Dat pietje-ongeduld is een janongeluk! Zo schrijf je dat: Arbowet-expert, CAT-scan, IKON-programma, mede-SERV-lid, Riagg-medewerker, Wajong-uitkering [let op: Wajonger – donorprincipe], Cito’er, GOS’er, OESO’er, Riagg’er, SERV’er en LOP’s (lokale overlegplatforms).

2. Let dus op: letterwoorden met hoofdletters worden behandeld als initiaalwoorden: Cito’er, net als EHBO’er! Wel: havoër (geen hoofdletters) en Tokioër (geen letterwoord)! De prota- [hoofdrol], deutera- en tritagonist [tweede, derde rol] kunnen allemaal een eigen antagonist [tegenspeler] hebben, maar meestal betreft het die eerste figuur. Je hebt questionnaires en dictionaires (vgl. vocabulaire, secretaire en MeTooaffaire). Tegen de requirementsmanager [bewaakt bouwen van een ICT-systeem] werd in het requisitoir (ook: rekwisitoor = eis, GB) een celstraf gerekwireerd [geëist]. Dat was remarquabel [opmerkelijk, verder alles: *cabel]! Relikwieën in een relikwieënkast of reliquiarium zijn, zeg maar, geestelijke relieken van een gestorvene, een soort van rekwisieten. In het holst van de nacht werd er op het scherp van de snede geduelleerd. Een frigidaire is een koelkast.

3. Je hebt sous-vide [langzaam vacuüm gegaard en snel gekoeld] voedsel, het sous-entendu is een bedekte bedoeling, een souspull is een dikke trui met rolkraag, een sousbras is een okselpad, een souschef een adjunct-chef, een sousmain een onderlegger of vloeiblad en een souspied is een riempje onder de voet, bijv. bij het skiën. Dat pietje-ongeduld is ook nog een janongeluk. Mijn buurvrouw had een sectiogeboorte (keizersnede).’s Zomers plant die sylvester [stijlentrekker, mijnbouw] vaak silvaners, maar zeker niet op silvesteravond [oudjaar, oudejaar, oudejaarsavond]. Sneeuwruimen: ik ruim sneeuw. Spelletjes: snip-snap, triktrak en ju-ju [juju: magie of voorwerp]. Een snorremans heeft meestal een snor(ren)baard. Meer dan één spondeus, spondei dus. Voor je [afko] tel. heb je een [afko] telnr. De zeldzame aarde dysprosium heeft atoomnr. 66, aanduiding (2 letters) Dy.

4. Schrijf vooral ‘(jan-)moeial’ [bemoeial] niet verkeerd! Ik geef les. Ja, het klopt dat ik lesgeef. Ga jij ook lesgeven, af en toe zelfs non-stop? Afkortingen van landen: Fr., Eng., Du., etc. Wijdopen ogen, die zullen wel wijd openstaan. Ik ben gewaargeworden dat hij ziek geworden is. Hij had echte bierbrouwerswenkbrauwen. In Japan betaal je met yens (JPY), in China met renminbi’s, yuans of renminbi yuans (CNY). Een yuko vind je bij judo. Die zagevent is zagenzetter. Bij ‘zefier’ hoort als adjectief ‘zefirisch’. De Sinto [m.] en de Sintezza [vr.] behoren tot de Sinti [mv., Manoesjen]. Hij was iet of wat [ook: ietwat] aan de late kant. Dat is iets dat zeker is. Heb jij kennissen in Saoe/udi-Arabië? NL: een spopo werkt bij de spopo (spoorwegpolitie). Ik ben mijn passe-partout [doorlopende toegangskaart] weer eens vergeten!

5. Een L-trein is een lokaaltrein (BE). Een luster is een kroonluchter en je kunt een lustre jasje [bnw.] (lustrejasje – znw.) dragen. Wist je dat ‘pfos’ in VD perfluoroctaansulfonzuur is? ‘s Middags had hij nog een asfixatie [vastmaken, vastzetten] verricht, maar stierf ‘s avonds een betreurenswaardige asfyxiatiedood [verstikking]. Een poelie is een riem- of snaarschijf, een pulli kun je dragen (pull, pullover – voor
fly-over: zie het verkeer). Een sous-pull is een dunne trui met rolkraag. Een pull is trouwens ook nog een zekere slag bij golf, antoniem: push. Een oblast is een regio of provincie in Oost-Europese landen. Het chemisch element moscovium heeft atoomnummer 115 (Mc), ook: ununpentium (Uup). Met * + Enter in het zoekvak krijg je wel alle trefwoorden: het is wel ver schuiven!

6. Een stickie is een blowtje, reefer, joint of marihuanasigaret, maar ook (stick, stickje, USB-stick) iets dat je in een laptop steekt … Met james bonds worden 007’s bedoeld. Een bonhomme doet aan bonhomie [wellevendheid]. Bunny’s zijn konijnen, buní’s tonijnen (en biná’s herten). Die janongeluk en dat pietje-ongeduld zijn gegarandeerd, vast en zeker, familie van Adamswege. Een kokette [behaagziek, ijdel] coquette [behaagziek meisje/vrouw] noemt VD ook wel een kokette. Zij liepen het rechtstop(!) van allen. Die diehardpolitici [znw. – maar GB en VD ook: bnw.] hebben iets diehards [bnw.]. Bij het dienstdoen kun je iemand een kwade dienst doen. Je hebt dinges (huppelepup, huppeldepup) (aan het dingesen), ook: meneer Dinges (meneer Van der Hummes/Ipschoten) en Dikke Dinges (begin zin!) zit in een syllepsis [zelfde woord in 2 betekenissen] van Van Iependaal.

7. Pylon (verkeerskegel), dipylon [grote, hoge grafvaas], tetrapylon (poort met aan vier zijden een doorgang): het lijkt wel een meetkundige reeks … [1, 2, 4, 8, etc.] Een pyloon is een poortgebouw. Ziedaar: de proximale, middelste en distale falanx van je ringvinger (falange = falanx: fascisme, Spanje). De ringvinger (ringeling, korte knaap), wijsvinger (likkepot), duim (duimelot, duimeling), pink (‘t kleine ding) en middelvinger (middenvinger, langejaap, langejan – die niet in wdb.) zitten aan je hand. De doula [oe] helpt de kraamvrouw
(niet-medisch, niet medisch). Ook riet wordt aangetast door het pijpenstrootjemoederkoren. Zij reist eerste klas, in een eersteklascoupé dus. Eén egraz [strijkinstrument], twee egraz. Wat leert het euhemerisme [goden zijn verheerlijkte bijzondere mensen]? Wie won de fairplaybokaal [fair play]? Zijn kleren waren casual [informeel, nonchalant] chic.

8. Faire sans dire is handelen zonder er verder over te spreken. Faire bonne mine à mauvais jeu = zich groothouden, lachen als een boer die kiespijn heeft. Faire de la prose sans le savoir = proza schrijven zonder het te weten. Een grivna is een hryvnia (Oekraïne). Dat is nou iets halfvergaans. Halfnaakt is half ontbloot. Handenschuddend ging hij rond bij het handen schudden. Bij een jan-contant is het altijd Jantje Contantje of handje contantje. Er speelde een ka’i òrgel (draaiorgel). In (omnia) saecula saeculorum betekent: tot in de eeuwen der eeuwen. Post saeculum evenire betekent (alleen infinitief): maar eens in de honderd jaar voorkomend. Er werd heel wat afgehoused/t. Een
ANPR-camera voorziet in Automatic Number Plate Recognition.

 

3532 Dictee zondag 12-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1120) √

 Dictee – dictees [3532]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee november 2022 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1120)

Oefendictee november 2022 (1)

1. Stikstofdioxide is NO₂. Hij wilde hach noch wach [niet meer in VD – niets] zeggen, terwijl hij heg [ook: weg] noch steg [de weg niet] wist. Opvallend: een Nederduitser [Nederlander van Duitse afkomst] die ooit Neder-Duitser [uit lage, noordelijke streken van Duitsland] was! De powwow (vergadering indianen) vond onder de pawpaw (boom) plaats en men at er sawpaw (snack,bapao). Het me-too-effect is zoiets als to keep up/keeping up with the Joneses [vgl. MeToobeweging]. Preparé is in BE filet americain. Ik vind hem maar een rare kwant. Met joie de vivre wordt levensvreugde bedoeld: in Franse uitdrukkingen met ‘de’ staan (bijna) nooit koppeltekens. In pahoehoe [touwlava] gedijen palulu’s [plant] niet. Is het Euro- of euro-? Een selectie: (VD) eurocentrisch, eurocentrisme, m.b.t. EU: euroambtenaar, eurocheque, Eurocommissaris, Eurocommissie, eurodollar, euro-enthousiasme.

2. Ook: eurofobie, euromarkt, Europarlement, Europarlementslid, europoliticus, euroscepsis, euroscepticus. M.b.t. de euro: eurokapitaalmarkt, eurorekening, eurorente en m.b.t. EU-regels: eurofles, euroverpakking, eurovignet. Eurogroep: Ministeries [instelling – niet: gebouw, m] van Defensie, Eurokorps: gezamenlijke defensiemacht EU, Eurotransplant, Eurovisie, Europalover, Europagetrouwen, eurozeepbel, eurozwakte, etc. Dat is (me) ook (zo)wat [aaneen!]! Scheep gaan en geen scheeps [taal zeelieden, ook: scheepvaart] verstaan? Gaan ze echt uit elkaar, scheên, scheiden? De intelligentsia was goed vertegenwoordigd met een highsociety- oftewel beau-mondegezelschap. Hij had me toch een verzameling snorre- oftewel lorrenpijperij … [prullen]. Een snuffmovie is een soort tranentrekker, tearjerker.

3. Ook sobstory trouwens. De sjiieten van de sjia erkennen alleen bloedverwanten van de profeet Mohammed als hun leider, de soennieten van de soenna hebben een ruimere opvatting. De soroptimiste [sor, alleen als organisatie S] en de Rotarian [GB: Rotaryclub, Lionsclub] ‘kwamen tot elkaar’. De soussies [Soussgebied, Marokko] en de riffies [Riffijn, Rifgebergte] speelden onder één hoedje. In een spartaanse [strenge] opvoeding worden je Spartaanse [Sparta] zeden bijgebracht. Na de recrudescentie (exacerbatie – verergering) trad later toch de remissie [verminderen ziekte] in. Man: refugié [uh], refugiés, refugieetje, vrouw: refugiee, refugiees, refugieetje. Er solliciteerden havoërs en vwo’ers. En kleine suçon is een suzonnetje (coupenaad). Sydneyse inwoners, Sydneyers dus, rijden graag op sydniërs [paarden]. Een tyfoon is een taifoen [hevige wervelstorm], een tycoon een magnaat. Een taikoen is een Japanse shogun.

4. Is dat nou ‘halloumi (kaas) of sashimi (een Japans gerecht)? Hij is een krullenbol steilhaar: zijn haar is gesteild (met de steiltang). Na de takfir (ontmaskeren van gelovige als ongelovige) volgde een welgemeend takbir (uitspreken ‘allahoe akbar’). Wie heeft mijn smartphone gezien? Andere woorden met *phone: dumbphone en ladyphone, met *foon: (228 in VD, kleine selectie:) aerofoon [sluit, orgel, lucht], afoon [geen klank of stem hebben], aquafoon (lekzoeker), balafo(o)n (soort xylofoon), bamafoon (bandmagnetofoon), brailletelefoon, cryptofoon [versleutelde spraak], DECT-telefoon(!) [digital enhanced cordless telecommunications], difoon (klankpaar), dramafoon (draadmagnetofoon), anglofoon [Engelssprekend, bnw.], francofoon [Franssprekend, bnw.], homofoon [hart en hard, wei en wij] en octofoon [8 delen, elementen]. Met *phon* in VD o.a. bellerophonsbrief (uriasbrief), hulphond, phone-in (radioprogramma) en taphoning.

5. Verder nog: smartphoneaccu, etc. Een discals (mv. -en) is een ongeschoeide karmeliet. Een myrialiter is 10.000 l of 100 hl. Het was de tig duizendste leugen van Trump. Aciclovir is tegen herpes. Zo’n paradise-by-the-dashboardlight [seksueel verkeer in auto] is wel iets anders dan een paradise lost [verloren paradijs]! In Monaco hebben de Monegasken Monegaskische gewoonten. Op Madagaskar hebben de Malagassiërs Malagassische trekjes. Bob heeft een verzameling groningana [collectie over Groningen]. Hij vertrok per arabier [bij toeval, geluk] per arabier [paard]. Hij had beter ge-a.u.b.’d dan ge-ajb.’d. Als snack was er beef jerky (geen mv. – reepjes gedroogd rundvlees, als snack gegeten). In het Boek der boeken wordt de Koning der koningen beschreven, niet de Kunst met een grote K of de kunst met een kleine k. Is die babyccino [kinderkoffie] al klaar? Met Gods gunst: summo nomine.

6. Een epifyt vraagt weinig van een gastplant, een endofyt daarentegen veel. Nou nee, een feniksdichter [zeldzaam begaafd] is geen rijmelaar. Een FDC is een munt, een fdc een eerstedagenveloppe. Hij heeft geautopet met zijn autoped. Ook Gerrit heeft een gerrit [penis]. Een stroppendrager: dat moet een Gentenaar zijn. Die winkel had een heel stille zaterdag. Z.Em., Zijne Eminentie, maakt deel uit van een groep die we met Hunne Eminenties aanduiden [geen afko]. Is het ‘solider’ of ‘solieder’? Dat mag allebei: eerste van ‘solide’, tweede van ‘solied’! Die sergeant is een intrigant. Irrefutabel is onweerlegbaar en irrecusabel is onwraakbaar. Irresistibel is onweerstaanbaar en irrevocabel onherroepelijk. Ken je de kleinedoodervaring [kleine dood: orgasme]? Denk eraan: kiesjeliesj [hamansoren, Poerim] en gremzelisj (Pesach – pesachgebak).

7. De ko(e)mpel [mijnwerker] kreeg een compel (aanmaning). Je krom lachen, ga je daarvan krompraten? Een crime passionnel is een passionele moord. GB schrijft ‘PFAS-stoffen’, VD ‘pfasstoffen’. Let nou op: het is niet ‘groepie’ maar ‘groupie’ [overal met (pop)groep meetrekken]! De obese vrouw was obees en leed aan obesitas [vetzucht, overgewicht]. Ja, dat klopt: alle moffrikanen spreken Moffrikaans [Duits]. Zoeken op *monsieur* – mijnheer: [VD]
croque-monsieurs (verkort: croque – croque-madames, croques hawaï), monsieur de Paris (beul), monsieur Jourdain (rijke burger maakt zich belachelijk bij de adel), monsieur/Joseph Prudhomme (kleinzielige burgerman, schermt met grote woorden, vgl. een prud’homme = een vertrouwensman), (vérités de) Monsieur de la Palisse (lapalissades, waarheden als koeien).

8. Monsieur mag je trouwens met M. Of Mr afkorten. Gezocht op *madam*: [VD] madam (vooral BE), de madam spelen/uithangen, een kale madam, straffe madam, een chichi madam (bekakt – ‘madam’ ook aanspreektitel voor een vrouw – ook: bordeelhoudster), Madame Blanche (waarzegster, helderziende) of Madame Soleil [idem], een madame-jeanette is een Spaanse peper en madammen is de mevrouw spelen, veel praats hebben. Het trou-madame is een volksspel (met 13 ivoren balletjes). Madame de Pompadour: après nous le déluge (wie dan leeft, die dan zorgt = na mij de zondvloed), Madame Bovary (vgl. bovarysme – onvrede over het leven), ook Mad. en Mme betekenen mevrouw, Madame Melba (van Melbourne, Dame Nellie Melba), was naamgeefster van de melbatoast, idem: pêche melba (ijs met perziken) en een tripmadam is een plant.

 

3531 Dictee zaterdag 11-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1119) √

Dictee – dictees [3531]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee september 2022 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1119)

Oefendictee september 2022 (1)

1. Een sjwartse jood is orthodox. Opininions chic zijn populaire misvattingen. Een choc des opinions is een botsing van meningen en opioïde is een morfineachtige pijnstiller. Leg maar uit: Pyreneeën, Pyrenese, Goeree, Goereese, farizeeër, farizese. Goeree is wel een, farizee en Pyrenee zijn geen bestaande woorden. Leg maar weer uit: extreemlinks en links-extreem … Ook trouwens: extreemrechts en rechts-extreem. Wat kun je vertellen over een newtonse vloeistof? Wel, daarbij treedt geen plastische vloei of thixotropie op. De mise-en-scène [toneelschikking] dat doet een metteur au scène. Mise au point is een kwestie van iets zuiver stellen. Een prokaryoot is een eencellig
(1-cellig) micro-organisme.

2. Het majoretje (majorettetje) liep in haar majorette-uniform mee in de majoretteparade. Studeert hij aan de UA of de UGent? Uitentreuren is tot in den treure of (tot) uit den treure(n). Kunnen ze het schip vlot trekken, voordat het zal vlam vatten? Zm, een zettameter [10^+21 m], is 10^42 keer zo groot als een zm, een zeptometer [10^-21 m]. Hij was zo zat als een zwitser en had een baard als een Zwitser. Het zuidzuidoosten kort je af met ZZO, het zuidwest ten westen met Z.W.t.W. Winden in de aanbieding: Africus (zuidwestenwind, wind uit Afrika) en Aquilo [Romeins] of Boreas [Grieks] (noordoosten- of noordenwind). Ik ver-adhd, jij ver-adhd’t, hij ver-adhd’de en zij zijn
ver-adhd’d [ver-adhd’en]. De apgarscore komt van appearance, pulse, grimace, activity, respiration [bij baby’s].

3. AWACS staat voor airborne warning and control system. De QI is de queteletindex, de BMI is de body mass index. Die zijn overigens hetzelfde! Komt ‘blaxploitation’ van ‘black’ en ‘exploitation’? Vast wel. Een bleinenbijter is een zekere libel(le). Op de beurs staat bullish [koersstijging verwachtend] tgov. (t.o.) bearisch [koersdaling verwachtend]. Het verzonken metaal was verzinkt tegen oxidatie. Er is (émail-)cloisonné [verhoogd aangebracht] en (émail-)champlevé [verdiept aangebracht]. ‘Los’ zijn cloisonné en champlevé bnw. Een maai-dorsmachine is een maaidorser. De bakru [bosgeest] was in de bakra [blanke] gevaren. Het is een weetje hoe je een w’tje schrijft. Veel Bantoes dragen bantuknots. Schrijf je ‘behaviorist’ echt wel goed?

4. Hij had geen bird’s eye view, maar wel het writer’s block syndroom. Aan een blinde geleidehond heb je niet veel [vgl. blindengeleidehond]. Bombazijn, fustein, pilo en barchent [stoffen]. Je booty [achterwerk] zit boven je bootees [laarzen]. Na de cesartherapie [bewegingstherapie] was er caesarsalade. Het brugadasyndroom is een erfelijke hartritmestoornis. Slokdarmontsteking is esofagitis, aan de oesophagus dus. Het boerhaavesyndroom is een breuk in de slokdarm. EPR is elektroparamagnetische resonantie en ESR is elektronenspinresonantie. Er moet aceetaldehyde besteld worden! Jij vertelt fibbetjes [leugen]: schaam je! Bij flashmobben wordt een flitsmenigte gevormd [via internet]. Koning Victor Emanuel (1820-1878) had de bijnaam il re galantuomo (gentleman). Dat was een heerlijk fonduetje!

5. Als je gesjochten bent, ben je een beetje mesjogge, mesjoege, besjokke of mesjokke. Een doula is een niet-medische helpster van kraamvrouwen. Met la città eterna wordt de urbs aeterna, het eeuwige Rome (Roma aeterna), de Eeuwige Stad bedoeld. Drie kwart [= ¾] (driekwart) van zijn vermogen is belegd. Ik zei het nog: dat joggende en jokkende joch kent daar heg noch steg. Tike [tie-kèh] is onzuivere opium. Tileen is een verkorting van polyethyleen. Een
madame-jeanette is een soort van grote, rode of gele, zeer scherpe Spaanse peper, een dame-jeanne, een demi-john of dameraan is een grote mandfles. Het zijn wijsneuzen, die jan-weetals en lijsjes-weetal. Jouïsseren [genieten] heeft wel iets te maken met een action de jouissance [bewijs van deelhebberschap].

6. Een taqiyah is een gebedskapje voor moslims. Hij bezat de graad van kiyu bij het judo en droeg een afbeelding van een kiur [uitgestorven reuzenvogel Madagaskar] op zijn pak. Voeg aan dat rund, die gaur [gau-wuhr], een klinker toe en je krijgt giaur [gaa-voer], de Turkse scheldnaam voor een niet-moslim. In een ginkgo [gihn-koo] (Japanse waaierboom) hangt in de regel geen nangka [nahn-kaa], jackfruit. Het stikt hier van de kob- en kapmeeuwen [niet: kop-!]. Het toppunt: kombu [zeewier om bouillon van te trekken] bij de kombucha [theezwam --- > gezondheidsdrank]. De groothertog van Luxemburg bestiert het Groothertogdom Luxemburg. Dat kan wel: half Joods, maar dat kan echt niet: half joods. Trouwens een half-Jood is dus half Joods. Het apparaat vertoonde een vervelend hiccupje [probleempje, hapering]. Een laaienlichter is een ladelichter [rooft uit toonbankladen/s, ook: oplichter]. Die beesten leiden een kwijnend bestaan. Dat lijdt geen twijfel.

7. In het kavietje [café] stond een kevietje [kooi]. Schrijf dat maar op mijn conto (m.c. = mio conto, c.m. = conto mio). Een conto a metà (gemeenschappelijke rekening – een deelnemer hieraan is een metist of metiste) is een meta-affaire, rekening voor tweeën, gelijk opdelen in winst en verlies. Conto nostro (nostro conto = n.c.) is onze rekening, conto suo (suo conto) is zijn rekening en conto vostro (vostro conto = v.c.) is uw rekening. En ten slotte is een conto de reis [ree-jies] een oude munteenheid van Portugal. De mp was er in hoogsteigen persoon. Bij de limbo [dans!] wordt de lat [letterlijk] steeds lager gelegd. Een nabo is een niet actief beveiligde overweg: spoorwegovergang zonder bomen of knipperlichten. Het paard neit [neien = hinniken] van nijd.

8. Die Cito’er(!) maakt toetsen voor aspirant-vwo’ers en -havoërs. De koebba is de koepel van een koepelmoskee. Hij was bezig de laatste lootjes te verkopen. In het medulla ossium (beenmerg) worden de bloedcellen en -plaatjes gemaakt. Pasja Erdogan [boven de g nog zo’n teken, zeg maar: ronde haček – naam: breve, geen ogonek!]: duidt erop, dat die machtige alleenheerser zich in weelde baadt. Dat is zeker old- of newskool. Hij housete/housede bij het housen op het housefeest in zijn housecoat. Zit de Britse adel in het House of Commons (Engelse Lagerhuis) of in het House of Lords (Engelse Hogerhuis)? En waar zitten de backbenchers (minder belangrijke politicus, in het Engelse Lagerhuis op de achterste rij)? Een backdoor is een achterdeurtje voor een computervirus. Backbeat is afterbeat.