3487 Dictee zondag 15-10-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1092) √

 Dictee – dictees [3487]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2021 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1092)

Oefendictee maart 2021 (1)

1. Het suttiisme heeft betrekking op suttees of sati’s. Hoezo? Weduweverbranding! Geef dat meisje eens wat sjok [chocolademelk]! De verkoop van dat chalet is sjalet [op losse schroeven] gezet. De advocaat heeft aan de waterkant gepleid [pleien: kiskassen, keilen, steentje rakelings over wateroppervlak]. PMA is in de chemie paramethoxyamfetamine (een bepaalde synthetische, zeer gevaarlijke, psychedelische drug). Een ecloge [èhk-loh-chee – herdersdicht] moet je niet verwarren met een eloge [VD – lofrede, GB heeft nu ook – 2023 – eloge]. Met de Schutter wordt de Boogschutter (sterrenbeeld) bedoeld. Wat is beter: memorabelst [GB] of meest memorabel [VD]? Zeg het maar! Reculer pour mieux sauter: een klein voordeel opgeven om later een groter te kunnen krijgen [een spiering/kje uitgooien om een kabeljauw te vangen).

2. Voor Mayotte hebben we YT en yt (internet). YTL verwijst naar de nieuwe Turkse lira. Ik rijd in een youngtimer (auto, jonger dan 25 jaar – antoniem: oldtimer). Hij zeeg [ww. zijgen] langzaam op de grond met zijn zeiger (platte viskorf). Het znw. vice anglais duidt de geaardheid aan [homoseksualiteit]. Let bij samenstellingen met ‘vierde’ (klas, kaart) in een dictee op het meervoud: GB n/s, VD n – niet geschikt dus voor dictee. Het kenmerk van een foodie is gericht zijn op voedisme. Laten we hem X noemen. X’ vrouw ging vreemd. Cuckolden, dat doe je toch niet: een (seksuele) relatie hebben waarbij de vrouw met toestemming van de man (en soms in diens aanwezigheid) vreemdgaat omdat hem dit opwindt. Lastig te onthouden: triskaidekafobie is angst voor het getal 13, paraskevidekatriafobie is angst voor vrijdag de dertiende.

3. Een snek is een Vikingschip, een snèk(bar) een eettentje (voor een etentje dus) op de Antillen. Op Curaçao is een snackbar een trùk’i pan. Leg eens uit wat ‘skaeve huse’ zijn. Die zijn voor aso’s, daklozen en overlastgevers in de gewone wijken. Japans bloemschikken: nageire, ikebana, ikenobo, moribana. Sesquipedalia verba zijn (ellen)lange woorden, sesquipedalofobie is de angst ervoor. Een ow’er is een oweeër. Ook hippopotomonstrosesquippedaliofobie is angst voor lange woorden. Geef je visie eens op ‘orthoëpie’ [wordt als één geheel gezien, ongeleed] en ‘ortho-ester’ [echte samenstelling]. Moeralen behoren tot de murenensoorten [geen n uitspreken – een more/aine is gletsjerpuin]. Myoloog: spierkundige [en myioloog: vliegen/muggenkundige], myc(et)oloog: paddenstoelen- of zwammenkundige en myioloog: muggenkundige.

4. Wat is er bijzonder aan een panda-embryo en een
horeca-etablissement? De klinkerbotsing! Mijn gering persoontje is mijn(e) weinigheid of meine Wenigkeit. Duits, citaat uit Also sprach Zarathustra van Friedrich Nietzsche: alle Lust will Ewigkeit / will tiefe, tiefe Ewigkeit: alle lust wil eeuwig zijn (soms als bron van toespelingen, waarin ‘alle Lust’ vervangen wordt door een ander woord of een andere woordgroep). Duits, titel van een geschrift van Nietzsche, 1878: Menschliches, Allzumenschliches: menselijk, al te menselijk. Die website is helemaal da bomb (daa-bohm – jongerentaal: te gek). Behoort hij tot de Grieks- of de rooms-katholieke kerk? Bij deboucheren verlaat je de defilerende stoet, een defilé is ook een nauwe corridor (mil.). Gedebaucheerd is liederlijk, ontuchtig.

5. Een meest direct betrokkene (VD) is kennelijk nog betrokkener dan een directbetrokkene (GB). Met ‘coe*’: [GB] coelacant [uitspraak ee/eu] (beenvis), coeliakie (ongeneeslijke stofwisselingsziekte), [VD]
co-educatie, coëfficiënt, coelenteraten/a (holtedieren), coeloom (lichaamsholte), coenobium (klomp samenhangende eencellige organismen), coenocarp (planten: met vergroeide vruchtbladen),
co-enzym, coërcitie (dwang), coeur de boeuf (tomaat), coeur de palmier (palmhart, spruit van palmen als groente, SR: kabbes), Coevords (van of uit Coevorden), coewl (jongerentaal: cool), Coevordenaar, co-existeren, co-equipier en coërcibel (bedwingbaar). Een emiraat is de waardigheid of het gebied van een emir.

6. Hé meid, mijd de huismijt. Een Oxonian is een Oxfordiaan. Hij coopte [copen: weten om te gaan met …] met zijn probleem. Dashi is bouillon op basis van zeewier. EDP, electronic data processing is een vorm van dataprocessing. Update online-VD: nu 390.421 lemma’s, was 390.085 (medio februari 2021). Wij hanteren een cleandeskpolicy [clean desk: altijd een opgeruimd bureau]. Die Franse woorden zijn verbeulemanst [Beulemans Frans = slecht Brussels Frans]. A.O.C. [wijn en andere producten] staat voor: appellation d’origine contrôlée. Het eetregelcentrum in de hersenen (appestaat) komt van ‘appetijt’ en ‘thermostaat’. De leden van de Académie Française worden ook wel aangeduid met ‘de veertigen’. De alicatado is een decoratief k/ceramisch tegelwerk. Bij de verkiezingen is een realtimevoorspelling en een voorlopige uitslag in real time voor dicteefanaten gesneden koek.

7. Beheerst zij nou het Protogrieks of het Proto-Iraans? De ontvreemde fiets was ontframed [van frame ontdaan]. Tegen Joden uit je als gelukwens: mazzeltof: geluk gewenst. Je kunt hen ook informeel mazzel en broge (ook: brooche) wensen: tot ziens en veel geluk! Een fidus Achates is een trouw metgezel [oorspr.: van een lotgenoot van Aeneas (Eneas)]. De fides Punica (ook: Punica fides) is de Punische, Carthaagse trouw: (formeel) trouweloosheid, valsheid, verraad. Ido, Occidental en Volapük zijn kunstmatige wereldtalen. Drinken we vandaag muscadet [witte wijn] of muskadel [muskaatwijn]? Een madhoen is een plevier. Een friend with benefits is een fuckbuddy [seksvriend]. Gezocht een woord met vier i-grecs: polyhydroxyaldehyde!

8. Hier komt het rijtje weer eens: mani, arafatsjaal, palestijnensjaal, Palestijnse sjaal, palestinasjaal, kaffiya, keffiyeh, kufiyyah. De Arctische cirkel is de noordpoolcirkel en de Antarctische cirkel is de zuidpoolcirkel. Vergilius’ Bucolica wordt 7x aangehaald in de oVD (2021 – wegens ‘oudheid’ logisch in 2023 nog zo!): 1) ab Jove principium = om met de/het voornaamste te beginnen, 2) amor omnia vincit = de liefde overwint alles, 3) Arcades ambo = ze zijn beiden Arcadiërs (d.w.z. goede zangers), 4) canere surdo = voor dove oren prediken, 5) fortunate senex = (als aanspreekvorm) gelukkige grijsaard, 6) fronde super viride = op het frisse groen en 7) spes gregis = (formeel) hoop der kudde.

 

3486 Dictee zaterdag 14-10-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1091) √

 Dictee – dictees [3486]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2021 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1091)

Oefendictee januari 2021 (2)

1. Facta non verba: geen woorden maar daden! Tip: als je bij de oVD ‘godbewaarme’ intypt, krijg je niet de losse vorm. Typ in zo’n geval ‘god bewaar me’ [VD antwoordt met G] in, dan krijg je ook de aaneengeschreven vorm ! Het is crime(s) passionnels [BE: passiemoord, passionele moord], grande(s) passions en passionato (muziek: hartstochtelijk). Waarom mea culpa en mea-culpagevoel, maar zevendagenquarantaine en bestpracticevoorbeeld? Wel, in principe worden Nederlandse en Engelse samenstellingen aaneengeschreven, mea culpa is van vreemde herkomst [Latijn]. Grappig: grand-prixtoernooi [Frans] en grandslamwedstrijd [(Nederlands of) Engels]! Ook hogeherengekonkel.

2. Waarom holadijee (en VD: skijöring – pseudo-Noors]), maar
di-jambe (di-jambus)? Wel, samenstellingen met i + j krijgen een koppelteken, ongelede woorden (als bijectie) niet. Holadijee wordt als één geheel ervaren [skijöring ook], mini-jurk en brei-juffrouw niet. Dit geldt ook voor i + i: uiig en goeiig [geen samenstelling] , maar
mini-instructie. Ook voor e + ij: beijzeld en geijkt, maar
mede-ijsmeester, koffie-ijs en toe-ijlen en ook voor e + ui: fauteuil, portefeuille en geuite verlangens. maar lente-ui, milieu-intensief, oranje- en tarwe-uil, vakantie-uittocht, zee-ui en zee-uitzicht. Nog iets aardigs: VD kijkt bij zoeken (online versie, onlineversie) niet naar spaties, streepjes, hoofdletters. etc. Dat betekent vaak grote hoeveelheden woorden die je niet zoekt, vb. *di-j* naast di-jambe: dijader, gedijen, kledij.

3. Dat doet online-GB (online GB) beter: zoeken op *i-j* geeft keurig 23 resultaten: ski-jas, kiwi-jam, mini-job, naai-juf, ski-jack, demi-john [mandfles], gummi-jas, hooi-jaar, maxi-jurk, mini-jurk, groei-jaar,
nazi-jager, digi-junkie, lawaai-junk, safari-jeep, barzoi-jacht [Russische hazewind, ook: borzoi], bikini-jeans, bonsai-jager [boompje],
mini-jacuzzi, multi-jobben, multi-jobber, anti-judaïsme en strooi-jonker. De uitspraak van ‘mèden agan’ is /mee-dèhn-aa-chahn/. Betekenis: alles met mate, niets te veel, geen excessen. Ook: ne quid nimis. De meme [ee uh] is een eenheid van culturele overdracht, de meme [mie:m] is een verkorting van internetmeme [ie], te verspreiden afbeelding, cartoon, etc. Miosis [pupilvernauwing] is antoniem van mydriasis [pupilverwijding, niet: -verwijdering ...]. Je femur is je dijbeen, mv. femora.

4. Aethiopem dealbare: de moriaan wassen (vergeefse moeite doen). Ook een netizen [internetgebruiker] met een leuk nerinkje [verkleinwoord van nering = handel als middel van bestaan] moet zich aan de nettiquette [gedragscode, etiquette voor e-mail en internet] houden! Volgens GB zijn ‘oeh’ en ‘ah’ tussenwerpsels (geen mv.). Volgens VD ook znw. zoals in oehs en ahs [ah]. GB heeft
oeil(s)-de-boeuf(s) [of], VD alleen oeils-de-boeuf (klein venster in daken, etc.). Uit GB noteren we ook nog: oe-klank, a-klank en s-klank. Moeten we die trap op lopen of die andere trap oplopen? Ze onderging een cosmetischchirurgische ingreep [volgens de cosmetische chirurgie]. Hij wist het schrimpeljeus/zig (angstvallig) verborgen te houden. Het ju-ju spelen [paardje spelen] is geen vorm van rituele magie (juju – West-Afrika). Een pensionaire zit in een pensionnetje in pensionaat en kan best een pensh/ionado (h: Antilliaans-Nederlands) zijn.

5. Volgens de TH moet Pidginengels net als Luikerwaals met een hoofdletter, maar koeterwaals niet [geen echte taal]. Die door de wol geverfde, die dubbelgebeide, dronk graag een dubbelgebeide, een dubbelgebeide (VD ook los) jenever. De biljarters waren met hun keus een queue [rij] aan het vormen, aan het queueën [kjoe] dus. Een reflectie is een weerkaatsing, reflecteren, reflecterend = reflectief [bespiegelend, beschouwend]. Maar reflexie niet in wdb. Wel reflexief = bespiegelend of wederkerend. Een reflexief of reflexief ww. heeft ‘zich’ bij zich. Een reflex is een reactie op een zenuwprikkel. De SAE komt van Society of Automotive Engineers. Teloh [tee-loo], SR: gebakken cassave, vaak gegeten met bakkeljauw – stokvis, bakeljauw.

6. In de quakerij [leringen – catechisatie – van de quakers] hebben ze vaak een kwekerij. Op een schrijfmachine had je zo’n gedeelte snel getipp-ext [met correctievloeistof]. Schrijf nummer 69, Tm, wel goed: thulium. Pens is triep, trip, trijp. Een toerkoe [persoon] is van
etnisch-Turkse afkomst. Vedetteneigingen [n/s] waren de
vedette-eigenaar niet vreemd. Hij was de zes miljoenste bezoeker na al die jaren. Hoeveel mensen vormen trouwens (ongeveer) zes miljoenste van de wereldbevolking? Antwoord: pakweg 45.600 (6/1.000.000*7.600.000.000 – niet helemaal recent). Je [aan je] wordt(!) weleens (GB ook wel los! – in toelichting) gevraagd of je echt foutloos kunt schrijven. Ik heb mijn mening over ‘weleens’ moeten bijstellen: was voorheen alleen ‘wel eens’ bij contrastief gebruik correct, GB en Taaladvies beschouwen nu ‘wel eens’ als vormvariant.

7. Als derderangsacteur correct is, dan ook wel: zoveelsterangsacteur. Zoeken op ? geeft 161 treffers: de letters in alle maten en soorten en met accenten, etc., maar ook: # [hashtag], © [copyright], ® [registered trademark], en @ [apenstaartje, etc.]. Een portakabin [kèh-bihn] is een kant-en-klaar geleverd tijdelijk gebouw, zeker geen cabine [auto, vliegtuig, kleedhokje, etc.]! Aan de vorige pachters moesten we prijzijen [voor verbetering van de grond] betalen. Zij spreken Indiaans en houden van Indiase hennep. Het bonzen deed ons fronsen en het ponsen deed de bijen gonzen. Het meervoud is café(s)-restaurants. Ik vind die biscuit [van zeker baksel] buste mooi! De firma List en Bedrog verkoopt nepnokklampen. Shoot-outwoorden voor de Specialisten: o.a. hijood [hie-dzjoet] = lichaamsbedekkende zwemkleding gedragen door fundamentalistische moslima's.

8. Verder: chaebol [dzjèh-buhl] = Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat, boertjes van buut'n [buu-tuhn], fourreur (bontwerker), foerageur [bevoorrading], fournituren [mv., benodigdheden handwerk], fourneren [verschaffen], briouat [brie-waht – ovengerecht], brønstedzuur [chemie], tagliatelle [tahl-jaa-tèhl-luh – It. lintvormige pasta], brougham [broo-wuhm – rijtuig], bar.esse [afkorting], omnivoor [alleseter], omphalos (navelsteen), groepage [vracht van meer afzenders], Salpêtrière (gebouw, Parijs), capoeira [kaa-poe-wèh-raa = Braziliaanse zelfverdedigingstechniek], giaur [gaa-voer = Turkse scheldnaam voor niet-moslims], gnocchi [njoh-kie/gnoh-kie – tussengerecht] en kiur [kie-joer = uitgestorven reuzenvogel Madagaskar].

9. Ook nog: mycorrhiza = symbiose tussen planten en zwammen, myiologie = muggenkunde, seiches [sèh-sjuhs] = periodieke niveauverandering van een meer, teloh [tih/ie-loo] = gefrituurde stukjes cassave, zoögloea [zoo-woo-gloi-jaa – klomp bacteriën], borsjtsjschranser = rodebietensoepschranser [beide: ook z!] , zoomlens [oo/oe], caixa [kaai-tsjaa] = Braziliaanse snaredrum [èh, ook: snaardrum], cajunkeuken [kee-dzjuhn] en scrollwiel(tje).

 

 

3485 Dictee vrijdag 13-10-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1090) √

Dictee – dictees [3485]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2021 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1090)

Oefendictee januari 2021 (1)

1. Let op: Heiloo, een Heiloos huis, Heiloos burgemeester en Heiloose toestanden, maar: Groenlo, een Groenlo’s huis, Groenlo’s burgemeester en Groenlose verwikkelingen. De trouwerij ging vooraf aan de bouwerij en de daaraan voorafgaande (d.a.v.) heierij. Let op: reïncarnatie [wedergeboorte], reïmponeren [drukwerk opnieuw in de vormen slaan], maar re-integratie. Ik houd het maar op ‘agapenmaaltijd’ [VD, GB mv.: agapen]. VD geeft als uitspraak: /aɣapə, aɣapɛ/. Een kattenkop doet kattenkwaad. Fish-and-chips koop je in een fish-and-chipsstand. Geen woorden, maar daden: facta non verba. Cryptogram, dat lichaamsdeel vindt een kno-arts nooit: de verstopte neus!

2. De sterlet is een Zwarte Zeesteur (zwartezeesteur – net als noordzeegarnaal). Dance is EDM (electronic dance music) Raar: amoureus, maar polyamoreus (GB, VD)? 'Sarahs bikinietje' schrijf je zonder apostroffen [dit is geen strikvraag], 'Sara's bikini's' met twee. Een pullover [met mouwen] is nu eenmaal geen slip-over [zonder]. Angina temporis [tijdnood] is een schertsende verbastering van angina pectoris [hartkramp, stenocardie]. Ze was een chique meid, chic dus, zeg maar: sjiek de friemel/friebel (niet in wdb.), maar vandaag was ze geen sjiek waard [geen sikkepit, niets], toen haar oom sjiekte [tabak pruimen] met chique sjiektabak [pruimtabak], die overduidelijk chic was [chique tabak dus]. De overklede [opnieuw kleden] vrouw nam op de overklede stoel plaats. GB schrijft idee-fixendwang [n], VD
idee-fixedwang [n/s] (niet voor dictees dus). Wat houdt de wuhanshake [begroeting met de voeten – ten tijde van corona] nu precies in?

3. De voltaïsche zuil is de zuil van Volta [stapeling metalen in zwavelzuur om elektrische stroom op t wekken]. In BE lijkt ‘intensieve zorg’ frequenter dan ic (intensive care). Voor het element Rg kun je het beste röntgenium schrijven (voorheen Uuu = unununium – atoomnummer 111). Paks zijn polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Met een Bourgondisch geloof ben je een doortrapte leugenaar. Een stylo is [BE] een balpen. Een prostylos [klassieke tempel] heeft vóór, een amfiprostylos ook áchter een zuilenrij. Echt waar: in de Savoie genoot de Savooiaard van de fondue savoyarde [kaasfondue – fondue bourguignonne = vleesfondue]. In Oman wonen Omani’s, Omani of Omanieten (en vergeet de Omaanse of Omanitische niet!). Je moet de presocratische filosoof Heraclitus uit Efeze vooral niet verwarren met keizer Heraclius.

4. Ken je deze synoniemen: nieuwjaarsdag en Nieuwjaar? GB: koeskoes = dier, couscous = gerecht (Noord-Afrika). Let op: bij VD is koeskoes ook nog, maar wel een ander, gerecht. Een beha-affiche (GB) is een desbetreffende poster (internet). Vanmiddag is die/dat t.d., thé dansant [mv. (s) s]. In SR is een skratjie een skraki, een trommel en – om het simpel te houden: skratjie pokoe is skrakipoku = traditionele creools-Surinaamse zang begeleid door drums, voorloper van kaseko. Schrijf je ‘chebakia’ wel goed [vroeger: sj]? Een tweep is een twitteraar. Het is feest: de jubilaris verblije [ww. verblijen] of verblijde [ww. verblijden] zich! Je kunt spannende sprookjes vertellen [ww.], maar in het spannendesprookjesvertellen is ‘vertellen’ znw.

5. Een afghaan kan zijn een windhond, een jas – een Afghaanse jas dus! – en hasj. De agnèssorelsoep is zekere kippenroomsoep. Een geëcht kind is een niet-eigen kind. Hij is erg Bijbelvast, tekstvast, Schriftvast [buiten de Bijbel: s!]. In qat zit cathine [alkaloïde met stimulerend effect]. Luitenant, luitenants – BE: luitenanten, luitenant-kolonel(s), luitenant-admiraals/alen – VD alleen s, en luitenants-ter-zee zitten op een luitenant-ter-zeeschool. Zijn eersteklastreinreis was een eersteklas treinreis. MDMA, je weet wel, is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy, xtc). Gezocht op *meloen*: boommeloen (papaja), galiameloen, hoornmeloen (kiwano) en kantaloep. Een adenoïdenlijder lijdt aan adenoïden, een adenoïde [klierweefsel] vegetatie.

6. Die jongelui zijn ver-adhd’d [TH]. Ook nog: een watermeloen geeft citrulline [zit in eiwitten], komkommer x meloen = cumelo, andere schrijfwijze: kanteloep en cantaloupe (karbonkel), om mee te eten: parisiennelepel, meloenlepel, een nashi(peer) lijkt op een meloen, piel de sapo [pie-jèhl-dèh-saa-poo], de sukwa [soe-kwaa] (plant of vrucht ervan) geeft een soort komkommer, een veur is een geul [met broeimateriaal], gebruikt bij de teelt, een zuurzak [vrucht] is een guanabana en de yacon is een eetbare knol (appelwortel). Het
GB-woord ‘shordje’ komt van ‘short’ en ‘woordje’. Je moet dan denken aan ‘vnzlfsprknd’ voor ‘vanzelfsprekend’, etc. Voor moai(s), monolithisch beelden, moet je op Paaseiland zijn. En voor de galapagosschildpad op de Galapagoseilanden … Ook voor de darwinvink en de landleguaan trouwens.

7. Taenia (enkelvoud): geslacht van lintwormen, ook iets uit de (Dorische) bouwkunde, dan mv.: taeniae. Mooi duo: tagliatelle [lintmacaroni] en zaba(gl)ione [beide de g niet uitspreken], sabayon [nagerecht]. Vergelijk ook passacaglia [g niet uitspreken] en passacaille [muziekstuk, oude dans, vgl. chaconne]. Een poku is een liedje, een tapu een amulet, een talisman. De orpheusgrasmus klinkt orfisch. Als een Maleier lijdt hij aan latah [schrikken, van streek raken]. Verwar niet: mycorrhiza (symbiose) en myorrhexis (spierscheuring). Eén korè [Griekse meisjes- of vrouwenfiguur], twee korai, één kouros [Griekse naakte jongeman], twee kouroi. De leljacana heeft heel wat namen: chirurgijn, kepanki [ih], lansvogel, spoorvogel en spoorwiek. Wat doet syfilis [sief] met de epididymis [bijbal]? Ik zou het niet weten … Op de jacquard [weefgetouw] verscheen een afbeelding van een jaquemart [staand figuurtje, slaat de uren op een klok]. Stel je voor: Fo [Fohi, Boeddha] at in de caccia [muzikale jachtscène] een focaccia [platte Italiaanse broodsoort]. Aan een ginkgo [Japanse waaierboom] groeit geen nangka [30 m hoge fruitboom of vrucht ervan, jackfruit]. Ook leuk: fyofyo’s [bedwantsen] op een gadotyo [godsvogeltje, huiswinterkoning].

8. Zijn doño [baas] is een coño [schoft]. Wat hebben ducttape, dumbbell en DECT-telefoon gemeen [dubbele medeklinker]? Zou een biná [hert] buní [tonijn] lusten? Met *jee: [GB] jee, o jee, [VD] herejee [tw. en znw.: gedoe], holadijee [tw.], tararaboem(dijee) [sjing-boem], Here jee (tw.) en ouwe taaie, jippie jippie jee [kinderliedje]. Met jee* nog: jeetjemina en Here jeetje. Kudo’s zijn complimenten, kudos kent alleen het enkelvoud. Mogelijk zou je aan ‘whoopie’ denken, maar NL kent alleen ‘woepie’ [tw. – vreugde]. De pisco sour is een zekere cocktail. In saecula saeculorum [tot in de eeuwen der eeuwen] moet echt met ae’s. Savvie [ah] = verstand en savvy [éh] is (bnw.) slim, handig. Het is ‘een handige harry’, maar ‘dikke Harry’ (bekijk het maar!). Phubben is doorgaan met je smartphone tijdens een gesprek.

 

3484 Dictee donderdag 12-10-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1089) √

 Dictee – dictees [3484]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2020 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1089)

Oefendictee december 2020 (1)

1. Hij paardt [ww. paarden, werken als een paard], hij moet vaak sappelen. Het asociaaltje droeg een omslagdoek met het opschrift 'asosjaal'. Hoeveel ouguiya [Mauritanië, MRO, thans MRU] betaalde je nou voor dat ouijabord [communiceren met geesten]? Bij moksatherapie wordt moksa [dons van de bladeren van een Chinese alsem] gebruikt. Breng jij de boontjis, de sperziebonen even mee? De internetextensie van Man is im (Isle of Man). Tussen he’s [hetero] en ho’s [homo] klikt het niet altijd. Het computerprogramma is gecrasht. Oneus is oneerlijk (ww.: oneuzen), onereus is drukkend, bezwaarlijk, onera zijn lasten, belastingen. Onus (enk.) is last, onus probandi is bewijslast. 07/12/2020: nieuwe update VD: 390.085 lemma’s (was: 389.594).

2. Beter blo Jan dan dô Jan [ook: blode en dode: beter te voorzichtig dan gevaar]. De Arabier, gehuld in zijn bisht [versierde traditionele Arabische overjas], was op bezoek bij de Papoea’s en danste mee om hun bisjpaal [bij dodenritueel]. VD, ‘blekhol’ [zeewezen: hel, duister hol] en ‘black hole Engels’, mag dat allebei? Nee! Bohrium [Bh, 107 – h van hoog] staat in de periodieksysteemlijst 102 plaatsen hoger dan borium (B, 5). Buna (VD), synthetisch rubber, komt van butadieen en natrium. Mag ik twee caffè corretto’s [espresso met een scheutje grappa, sambuca of cognac] van u? De machiavellisten [de staat mag ‘alles’ – het doel heiligt de middelen] dronken (caffè) macchiato [espresso met opgeschuimde melk]. Ali Cyaankali [gevaarlijke gifmengster] is vergelijkbaar met Ali Chemicali [de industrie]. Een immergroene plant is altijdgroen [semper virens]. De coccejanen volgden Coch [Leiden, vrijzinnig], de koksianen De Cock [ds., Ulrum]. Een ander woord voor glutenintolerantie is coeliakie. Het openluchtvaudeville [toneelstuk] vond plaats bij die bougainvilles/a’s [plant, trinitaria]. Polyisocyanuraat is pir [voor warmte-isolatie].

3. Een mashrabiya [Arabisch] is een decoratief houten rooster tegen het zonlicht. Wat merk je op bij conchiglie [schelpjespasta, enk.] en zabaglione[s/’s]? De ‘g’ moet je niet uitspreken. Een eclogendichter is een eclogedichter [ee]. Mijn doño [baas] is een coño [schoft]. Er was veel dyugudyugu [drukte] over die dyogo [literfles met of voor bier]. Ik heb er de (bij)ballen – epididymides, enk.: epididymis – verstand van. Kun je sikhs [monotheïstische godsdienst, Indiase deelstaat Punjab] ontmoeten op een fikhschool [islamitische jurisprudentie van de sharia]? Is niet waarschijnlijk! Na uitvoering van de caccia [muziekstuk over jachtscène] was er focaccia [platte Italiaanse broodsoort]. Forsa is sterkte, kracht, ‘forza’ is ‘hup’ [tussenwerpsel]. Bwana Kitoko [lett.: mooie heer] was de bijnaam voor de jonge koning Boudewijn in Congo. Het woord ‘bwana’ is heer, meester (Swahili). Wie heeft mijn rijjas gezien, we gaan veel rijjool beleven! Nangka [boom of vrucht, jackfruit] komt niet van de ginkgo [Japanse waaierboom].

4. Ter eenre zijde speelde Ajax goed, ter andere zijde was Feijenoord effectiever. Je kunt de mist en de diepte ingaan, maar ook de dieperik in gaan. Een foodie lijdt aan voedisme. In de sport is een repêchage een herkansing. Met ‘*cum’: ad (in) usum (ten gebruike), a solis ortu usque ad occasum (van zonsopgang tot zonsondergang), civis Romanus sum (ik ben een burger van Rome), cogito, ergo sum (Descartes: ik denk, dus ik besta), dubiosum (twijfelgeval), Hilversum 3, impressum (vermelding in boek van uitgever, etc.), in antecessum (vooruit, op afrekening), lumpsum (bedrag ineens), pensum (taak, strafwerk), per habitum infusum (door zijn aangeboren aard), (o)possum (buideldier, bont).

5. Verder: secundum usum (volgens gebruik), sum qui sum (Ik ben die Ik ben – aanduiding Jahweh – God), vero distinguere falsum (de leugen van de waarheid onderscheiden), vestigia nulla retrorsum (geen stap terug), opera- en porno-universum. Bij ‘niet meevallen’ is het hij vaarde [ww. varen, GB], met een schip: hij voer. Met ‘*asji*’ alleen hasjiesj (hasj, hennep), masjiach (joden: heilbrenger, verlosser), masjid(s) [mah-sjiht – moskee], tabasjir [ie] (bamboesuiker) enne … wasmasjien [citaat in lemma ‘wasje’ – 2]. Ook nog: midrasjim [mv. van midrasj = interpretatie van commentaar op een gedeelte van Thora], choemasjim (mv. van choemasj = de 5 boeken van Mozes, Thora, in één boek).

6. Dat alles uit VD, GB niks nieuws. Ook gezocht op ‘*ashi*’ (selectie): dashi (bouillon), dashiki (blouse West-Afrika), hashi (Jap. eetstokjes, mv.), nashi(peer), sashimi (Japan, rauwe vis), slashie (iemand met meer banen), washi(papier) en yamashita (turnsprong). Vergeet ook de Washingtonner en de lashitte niet! Dit alles: VD. In GB nog: kipashi = (internet) (bruin en wit) brood. Een entr’acte dient als aktekoppelaar bij een toneelstuk. Zij is het meest promiscuest [altijd e!] van allemaal. Jongen en jongetje, rotjongen en rotjongetje, dus: kwajongen en kwajongetje. Queueën [kjoe] veroorzaakt een queue [keu – rij]. De VR is de Veiligheidsraad [bij de VN]. Sommige breuken zijn lastig. In lichaam en wiskunde ...

7. Het duurde driekwart seconde. Dat mag altijd aaneen, als breuk ook drie kwart, dus drie kwart seconde is ook goed. In die context mag je ook driekwartseconde schrijven, vergelijk tweederdemeerderheid. Onze Taal had deze 10 kandidaten als Woord van het Jaar 2020: anderhalvemetersamenleving, beeldbellen, complotdenken, coronacrisis, hamsteren (gebaar), huidhonger, lockdown, (het) nieuwe normaal, raamvisite en thuiswerken. De marathon is een langeafstandsloperssloper. VD NL had 3 kandidaten (van 20) op de shortlist voor Woord van het Jaar 2020: viruswappie, blokjesverjaardag [gasten in blokken, verspreid over de dag – i.v.m. corona] en hoestschaamte [idem].

8. De complete lijst (20) van VD was: blokjesverjaardag, coronamoe, covid, covidioot, eenzaamheidsvirus, fabeltjesfuik, hoestschaamte, infodemie, jojolockdown, klimaatwanhoper, kuchscherm, lockdownfeestje, raambezoek, racismeknielen, stekkergekte, testsamenleving, uitsluitingscultuur, viruswappie en zelfquarantaine.

9. Bij VD in België waren de 20 kandidaten: aanloopleren, anderhalvemetersamenleving, contactspeurder, coronamoe, covid, covidioot, druktebarometer, dutjestaks, hoestschaamte, knuffelcontact, kuchscherm, lockdownfeestje, raambezoek, reddingsstrook, spookkeuken, sportbubbel, versoepelbrigade, vivaldicoalitie [BE: coalitie van christendemocraten, groenen, liberalen en sociaaldemocraten], vriendenaandeel en zelfquarantaine.

 

3483 Dictee woensdag 11-10-2023 (2) – dictee Voorronde Groot Vlaams Dictee 2023 √

 Dictee – dictees [3483]

Voorronde Groot Vlaams Dictee 2023

Het geheim (auteur: Hanneke Middelburg)

A. Dictee – dit moest helemaal worden opgeschreven.

1. Sommige dingen zijn moeilijk om te incasseren en die wil je niet van een ander horen. Zeker niet van een geëxalteerde schoonzus die professioneel tatoeëert en bikinilijnen harst, omdat ze uitermate van de pijn van een ander geniet. Meestal hou ik me dus afzijdig als Kim langskomt.

2. Deze vrijdagmiddag kan ik er niet onderuit. Marije is naar yoga en ik verwacht een pakketje. Als de bel gaat, doe ik snel open want ik verbeid een koerier met een vuistdik etymologisch woordenboek.

3. Kim staat echter voor me met een gemaquilleerd gezicht, verlengde wimpers en vermiljoenrode lippenstift. Haar zelfgenoegzame, laatdunkende blik ontgaat me niet, evenals haar gemaniëreerde handbeweging. Ze spreekt op delfische toon: ‘Ik heb een nieuwtje voor je.’

B. Meerkeuzeproef

Bij het voorlezen klonk 20 x een ‘piep’. Dan verscheen een tweekeuzevraag op het scherm (10 seconden): groen = goed en rood = fout. Achter elke keuze stond een letter, die moest je noteren. Aan het eind werden de keuzes nogmaals getoond: steeds 2 seconden.

4. Nog voor ik iets kan zeggen, zet Kim een voet over de drempel. De gang is smal en automatisch draai ik me zijwaarts A / zijwaards U, zodat haar lijf het mijne niet raakt. Als ze me ternauwernood P / ter nauwer nood L passeert, ruik ik haar overvloedig gespoten patchoelieolie W / patchoeliolie V. Ik loop achter haar aan naar de woonkamer.

5. Ze gaat zitten in de recent opnieuw beklede E / bekleedde D fauteuil. Het leer kraakt als ze ammechtig F / amechtig R neerzijgt in de stoel dichtbij K/ dicht bij T de open haard. Ze kijkt me aan met een zegepralend I / zegenpralend Y gezicht. Wat heeft ze te vertellen? Over welke jandoedel E / Jan Doedel U gaat het ditmaal? Haar roddels zijn wijd en zijd O / wijd-en-zijd U bekend, al is ze zelf de grootste ontkenner van haar apenkool W / apekool V. Ik hef mijn kin op in de hoop dat ze van wal steekt. Hoe sneller ze haar bom dropt, des te sneller kan ze ervan doorgaan Z / ervandoor gaan I.

6. Kim kijkt rustig om zich heen, alsof ze ons interieur bewondert O / bewonderd B. Ze wrijft met beide handen over de crèmenkleurige D / crèmekleurige M armleuningen, knikt en tuit haar lippen. Mijn handen staan in mijn zij en ik voel dat mijn kaken zich aanspannen. ‘Ik kan het niet langer voor me houden’, begint ze. Haar stem klinkt gedécideerd K / gedecideerd G . Ze gaat kaarsrecht zitten, beweegt haar schouders naar achteren en kantelt haar hoofd een stukje. Vanonder haar wimpers zie ik nog net haar castanjebruine Y / kastanjebruine I ogen.

7. Ik zou het uit willen schreeuwen: ‘Zeg sito presto L / cito presto M wat je te zeggen hebt en donder dan op!’ Maar nee, ik weet dat dit olie op het vuur is en dat Kim grenzeloos N / grenzenloos F geniet van mijn steeds roder wordende hoofd. ‘Vertel maar’, zeg ik laconiek R / lakoniek K. Mijn stem klinkt rustiger dan ik me voel. Ze schud B / schudt S dramatisch haar hoofd. ‘Ik kán E / kàn U het niet. Het is niet eerlijk tegenover Marije.’

=== > Van de twintig letters moest je een zo lang mogelijk woord maken. Gebruik van foute letters leidde tot een score van 0!

De goede letters waren dus:
A P V E R T I E O V I O M G I M N R S E

Van de goede letters had je kunnen maken:
I M P R O V I S A T I E V E R M O G E N

Rein [in Maldegem]: dictee 0 fout, 20 goede letters, maar slechts een woord van 8 letters: S T R O M I N G, te weinig voor de winst!

NB Voor het grijpen: OVERSTROMING!

C Slot (zonder opgave)

8. Weer zucht ze, ditmaal dieper dan een boom ooit kan wortelen. Dan heft ze haar hoofd pijlsnel op. ‘Je hebt het recht om het te weten. Marije is zwanger.’ Ik kan me niet langer inhouden. ‘Jij leugenachtig secreet!’, roep ik. ‘Je spoort niet. Denk je dat Marije zoiets voor me geheim zou houden?’

9. ‘Wat hou ik geheim?’ Ik heb Marije niet binnen horen komen. Ze staat in haar yoga-outfit. Het opgerolde blauwe matje valt onder haar arm vandaan.

10. ‘Ben je zwanger?’ vraag ik direct.

11. ‘Arnold, nee, natuurlijk niet. Hoe kom je daar nu bij?’

12. Marije kijkt Kim vief aan.

13. ‘Ik ga maar eens’, reageert Kim gelaten en ze staat als de bliksem op. ‘Ik moet nog harsen.’

14. Marije vuurt haar wijsvinger bijna af. ‘Ik dacht het niet. Eerst zo’n flagrante leugen, zulk precair nepnieuws verspreiden en er dan vandoor gaan? Dacht het niet. Zitten jij!’

15. Kim blijft stokstijf stilstaan. ‘Ik moet echt gaan. Het was een geintje. Een dom geintje. Niets meer dan dat.’ Ze lacht schamper.

16. ‘Dat jij geen man of vrouw hebt, betekent niet dat je onze relatie kapot moet maken. Weet je wat? Ga fijn harsen.’ Marije klinkt onverwacht kalm. Ze doet een stap opzij en ook ik ga aan de kant.

17. Kim rent de kamer uit. Als de deur dichtklikt, trek ik Marije stevig tegen me aan en wrijf over haar buik. ‘Zo, jij kunt echt goed toneelspelen.’

18. ‘Anders jij wel’, lacht Marije. ‘Wanneer zullen we het nieuws vertellen?’