3320 Dictee zondag 18-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (973) √

Dictee – dictees [3320]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2018 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (973)

Oefendictee januari 2018 (4)

1. GB schrijft 'skaifauteuil', van VD mag ook: 'skai fauteuil'. Op een skraki (skratjie – soort SR-trommel) kun je skrakipoku [skratjie pokoe – traditionele creools-Surinaamse zang begeleid door drums, voorloper van kaseko] begeleiden. Op de medische beurs was ook een stentstand aanwezig. Bij elkaar insteken is gearmd gaan. Je kent Pinocchio [Italiaans] wel: een ledenpop, hoofdfiguur van het bekende kinderboek van Carlo Collodi (1883) – VD: een pinokkio is een grote leugenaar. Eén Inuk (Eskimo), twee en drie Inuit (die spreken Inuktitut). Een bovenlandse aak komt van de Weser of de Boven-IJssel, bovenlandse hengsten uit Holstein, Oost-Friesland. Meum et tuum is mijn en dijn. Hoe schrijf je 'te werk gaan' en 'tewaterlating' [vgl. te water laten]? De Japanse term voor harakiri is seppuku. De
oud-FIOD-medewerker [in NL: Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst – voor 2010: FIOD-ECD – Economische Controledienst] liep tegen de lamp. De latah [laa-taa] is een dissociatieve stoornis, waardoor de patiënt gemakkelijk schrikt en van streek raakt. Juridisch is lata culpa grove schuld. Als je belatafeld bent, ben je bekotebikkerd [niet goed wijs].

2. Doneer aan de AzG (Artsen zonder Grenzen, eigennaam, donorprincipe – VD heeft 2 x Z – 2023 nog fout, weer gemeld - in NL! - in BE wel AZG!), in het Frans: Médecins Sans Frontières (MSF, niet in wdb.). Die hoogspringer kon hoog springen en zeker hoogspringen. Hoeveel erytrocyten (rode bloedlichaampjes) heb jij? Een hospice is volgens GB en VD een bijna-thuishuis voor terminale patiënten; VD heeft ook nog het woord 'hospies': dat is een gastenverblijf of een (zoals dat vroeger heette) bejaardentehuis. Wat je in depot geeft, is en dépôt. De weggaande man haalde de al eerder weggegane man gaandeweg in. Bij de vogeltelling hebben we ze weer niet gezien: Blyths rietzangers, Cetti's zangers, nachtegaalrietzangers (snorren), rivierrietzangers, trimtrampjes (tjiftjaf = duimpje of rietzanger), gras- of waaierstaartrietzanger, waterrietzanger, de grote, noordse en zwarte stern, koningsstern, kaugek (of: zeezwaluw) en Dougalls sterns (sternen).

3. Even repeteren: IChThUS: Jezus Christus, de zoon van onze God, (is onze) redder (Ièsous Christos Theou [H]uios Sotèr). De advocaat pleitte voor het avas [in NL: afwezigheid van alle schuld]. De precieuses [damesgezelschap, Parijs, 17e eeuw] stonden om hun precieze preciezerigheid bekend. Een vriend van Tijl Uilenspiegel was Lamme Goedzak. Bedenk wel: astheen is asthenisch [met zwakke constitutie], distheen is de stof cyaniet, neurastheen (neurasthenisch, neurastheniek) is lijdend aan een depressieve neurose en psychastheen (psychasthenisch) is lijdend aan psychasthenie (zielszwakte, overgevoeligheid). Bij *theen* geeft GB polytheen, polyetheen en etheen; VD verder nog [selectie]: fenyletheen,
(E)-1,2-dichlooretheen, (Z)-1,2-dichlooretheen,
trans-1,2-dichlooretheen (en trans-1,2-dichloorcyclohexaan), de psalmen van Datheen (liederen – in diens berijming), trichloorethyleen, tetrachlooretheen en vinylchloride (= chlooretheen). Acquiesceren en quiëscentie, VD [die trema lijkt echt fout – Taaladvies – goed! – eerste voelt nog als Latijn aan, tweede is ‘vernederlandst’ – betekenissen: berusten c.q. innerlijke rust]?

4. Wat is effectiever: rokkenjagen of hartenjagen? In Amsterdam bij de Zuidas weten ze dat wel: de Noord/Zuidlijn is niet zomaar een
noord-zuidverbinding. Sommigen namen zuccotto, anderen cappuccino toe. Zouden rawahs [moeras] ook als sawa's [rijstveld] kunnen dienstdoen? Nee, dus. De taolu [tau-loe] is een Chinese 'sport' [met wapen en denkbeeldige tegenstander]. Er was weer zo'n ddos-aanval: distributed denial of service. Met karyolyse wordt het oplossen van een celkern bedoeld. Onze onderbuurman heeft hyperacusis: hypoacusis ware [voor ons] beter! Idées reçues zijn algemeen aanvaarde ideeën. Hij was verbannen en uitgestoten [hem was water en vuur ontzegd]: aqua et igne interdictus. De Gezegende [met G niet in VD – aanduiding van Mohammed] zegene het: Benedictus benedicat. Ik neem afstand van sommige van onze partijideeën. Dat sta (S.E.) Son Eminence [evt É] (Zijne Eerwaardigheid) mij toe. Dat zal er nooit en te nimmer [nooit ofte nimmer] van komen. Deze goederen zijn confiscabel [remarquabel is de enige vorm met qu], confisqueerbaar [verbeurdverklaarbaar]. Een 3 vwo-leerling is een 3 vwo'er. Waarom wil je toch altijd açaibessen [aa-saa-jie]?

5. Hij auditte [organisatie van een bedrijf kritisch doorlichten] daar en stuurde zijn rapport naar het geaudite bedrijf. Als banlieusard was hij barista [werkzaam in espressobar] in zijn banlieue [voorstad]. De
BES-bestuurders [Bonaire, Sint-Eustatius & Saba – GB] aten rode bessen en dronken rodebessensap [rode bessensap]. Bij bikramyoga is het 40 graden Celsius (in cijfers en symbolen: 40 °C = in technische teksten, daarbuiten vaak zonder spatie). Hij droeg een goatee [sik, kinbaardje], zij droeg bootees en had een meer dan opvallende booty [kont, achterwerk]. Die tuttebol geilt op berliner-, engelse-, Bossche, smoute- en krentenbollen. In VD gaat dat niet: *ç'* geeft (ook) alle woorden met een gewone c. De zoekactie in GB levert op: reçu, maçon [vrijmetselaar], aperçu [kort overzicht, resumé], façade [voorgevel, schijn], garçon [vrijgezel], açaibes [van açaipalm], cachaça [Braziliaanse sterkedrank – GB in toelichting ook: sterke drank – op basis van suikerriet], curaçao [likeur], Curaçaos [van Curaçao], Française [vrouw, VD ook: française, dans, gewone quadrille], façadisme [voorgevel van oud gebouw behouden], maçonniek [des vrijmetselaars], Provençaal [inwoner Provence], bagagereçu, commerçant [gewiekste, op winst beluste handelaar], façadebouw [voorgevel domineert], remplaçant [vervanger], Brabançonne [Belgisch volkslied], Provençaals [van de Provence], Curaçaoënaar [met een c is … een penis], façadepolitiek [etalagepolitiek], potemkinfaçade [potemkindorp – alleen gevels], salade niçoise [maaltijdsalade] en Provençaalse [uit de Provence] kruiden.

 

3319 Dictee zaterdag 17-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (972) √

Dictee – dictees [3319]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2018 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (972)

Oefendictee januari 2018 (3)

1. Bij het F-belastingbiljet (NL) staat de F voor 'Finale' (bij overlijden). In NL is de FBO de Federatie van Betaaldvoetbalorganisaties. Voor februari hebben we de volgende vier afkortingen: febr, feb, febr. en feb. De laatste twee komen van GB. De Fed is de Federal Reserve Board. De officiële naam van Rusland is Russische Federatie. Het 1 meifeest wordt ook Dag van de Arbeid (BE: Feest van de Arbeid) genoemd. Een ramadanmoslim heeft veel weg van een feestchristen (alleen nog met Pasen, Pinksteren, etc. naar de kerk). Het feestgelag leverde veel feestgelach op. De kleur was felmauve. Met felix Austria wordt het gelukkige Oostenrijk bedoeld. De felo de se [zelfmoordenaar] pleegde felo de se [zelfmoord]. Dat wist je toch wel: een femcee is een vrouwelijke mc [master of ceremonies, ceremoniemeester]. Een fenakistiscoop is een optisch apparaat met spleten [illusie van bewegende figuren]. Fencyclidine [narcosemiddel voor koeien en paarden] wordt ook als drug gebruikt. Spreek uit: 'feng shui'
[fèhng-sjwee – VD ook: fèhng-sjoe-wie]? [NL] Fenylanaline of [vaktaal] phenylanaline [een aminozuur] heeft als symbool Phe of F. Fenylketonurie is PKU [erfelijke stofwisselingsaandoening: ook phenylketonuria].

2. Na zijn bezoek aan China heeft hij fernweh ['heimwee naar verre landen']. Ken jij de formules van ferro-oxide [(rode) ijzersteen, hematiet, ijzer-III-oxide – Fe₂O₃ – vergelijk ijzer-II-oxide = FeO] en ferroïne [te moeilijk]? Het nieuwe bedrijf gaf een start-upfeest [opstarten nieuw bedrijf]. Ook bèta's houden van feta (kaas), fettuccine (lintpasta) en fettunta (It. voorgerecht). Een FEU [forty feet equivalent units – 40 voet, feet, ca. 12 m lang] bevat tweemaal zoveel als een TEU [twenty feet equivalent units, 6 m lang – afmeting van containers]. Zo'n feuille de chou [minderwaardige krant] mist gewoon het feu sacré [heilige vuur]. Een fez is een tarboesj [hoofddeksel]. Tot het geslacht Ficus behoren de Ficus elastica [Indische rubberboom] en de Ficus benjamina [waringin, treurvijg, baniaanboom]. Noemt GB VD's saudifiel ook saoedifiel? Nee; geen van beide. Hij stond erop dat ik fiebelefors (fiemelefors – op stel en sprong, overhaast) meeging. Ik ben je fieselemie [gezicht, tronie, fysiognomie, fysionomie] meer dan beu. Er zijn zelfs al fietsfiles op de fietsostrade. Een foodie [vgl. voedisme] is een culi, een fijnproever. Veel honden heten Fikkie [Mops, Blom] en veel koeien Blaar [Bles]. Kom, we gaan nog even naar de
fish-and-chipsstand. Hij heeft last van een five o'clock shadow [stoppelbaard].

3. Ot(o)akoestiek is de kunst om de gehoorzin te versterken, de acustica (akoestiek) is de geluidsleer. Een ostrakon [mv. ostraka] is (neutraal) een oude scherf [o.a. om op te schrijven], een ostracisme is een schervengericht en het bijbehorende werkwoord is ostraciseren. "Flabben zijn conferven" [draadwieren] zei de man zonder spraakgebrek. Zelfs bij 'flamboos' [volksnaam framboos] had hij dat niet. De flakka is een zombiedrug [hallucinaties, agressiviteit]. Hij belaagde me per e-mail en heeft me geflamed [verbaal – met woorden – geweld bij het e-mailen]. Heerlijk, zo'n flammkuchen [koek uit de Elzas]! Je moet me geen flousjes (flauwsies, flauwtjes, smoesjes) verkopen. Bij flebile ludibrium (droevig geval dat niettemin aan het lachen maakt) denk ik vaak aan Don Quichot of aan een pierrot of pierrette als semitragische figuur. Zou 'en flèche' (bespanning van paarden) van flèche (pijl, vgl. pijl-en-boog) komen? Geen idee! Ook bij flegmasie [kraambeen bij kraamvrouwen] kan flegma [onverstoorbaarheid] van nut zijn. Bij flensen denk ik aan walvissen en mensen, bij flenzen aan ruwe zeelui. Geef die kerel die aan de flep [de drank] is en flerecijn [jicht, reumatiek, podagra] heeft, maar een paitje [borreltje]. Het vroegere ununquadium [Uuq, atoomnummer 114] heet nu flerovium [Fl].

4. Een flespompoen heet ook butternut. Een flessenbom is een croftybom. Zij werken onder een flex-cao [collectieve arbeidsovereenkomst]. In BE heb je flexi-jobs. Geweldig, die fliffis [trampolinespringen: tweevoudige salto met schroef]! Een flikflak is een handstand-overslag. Het was Flip en Jacob [past niet bij elkaar], maar nu is Jacob zelfs naar Flip [overleden]. De intrigant [g niet zj, vgl. arbitrageant] zorgde voor een storm in een glas water: fluctus in simpulo. Spreek goed uit: kwalitaria [goede frietzaak] en fluitaria [aria]. Met fMRI wordt medisch functional magnetic resonance imaging bedoeld: een scantechniek voor het maken van hersenscans. Dat moet je nu maar eens van je af zetten. Hier nog wat met *katholiek*: cryptokatholiek [in het geheim], katholiekendag [landelijke jaarlijkse bijeenkomst], katholiekheid [katholiciteit], natuurkatholiek [van nature], oudkatholiek [oudkatholieke kerk], oud-katholiek = ex-katholiek, voormalig, Romeins-katholiek [nadruk op positie Rome],
rooms-katholiek [r.-k.], vrij-katholiek [Liberal Catholic Church, Engeland], antikatholiek, antirooms-katholiek, katholiekenhaat, hardcorekatholiek, hyperkatholiek, neokatholiek, oerkatholiek en ultrakatholiek. In GB nog: niet-katholiek, streng katholiek en duikbootkatholiek [feestdagkatholiek]. Denk ook aan streng gereformeerd en strenggelovig.

5. Waarom is de Poolwachter een niet langer erkend sterrenbeeld op het zuidelijk halfrond? Een kalketrip is een plant. Houd die mannen maar uit elkaar: Huntington [ziekte, erfelijke vorm van chorea, dansziekte] en Hutchinson (hutchinson-gilfordsyndroom = progeria, veroudering]! Wat is moeilijker: Protogrieks of Proto-Iraans? Dat prutske [klein kind of dier: puk] heeft wel iets van een Pietje Pu(c)k [spotnaam]. Die coupe-eters bleken coupplegers te zijn. Gezocht op *eretitel*: aartsabt (titel van oversten van sommige orden (ook alleen eretitel)), aartspriester (r.-k., voornaamste priester bij een kathedrale kerk, vooral als er geen bisschop is (alleen nog als eretitel)), Zijne Allerchristelijkste Majesteit (eretitel van de vroegere Franse koningen, door paus Paulus II in 1469 aan Lodewijk XI verleend), de Allergetrouwste Zoon der Kerk (eretitel van de voormalige Portugese koningen, door paus Benedictus XIV in 1748 verleend), bei (Turkse eretitel), Dame [deem] (tegenhanger van Sir), doña (eretitel dame Spanje), donna (eretitel dame Italië), generalissimo (eretitel opperste bevelhebber), grand old man (eretitel voormalig leider, vgl. grand old lady), hafiz (eretitel van iemand die de Koran uit het hoofd kent), kamerzanger en kammersänger (door vorst verleend), de leeuw van Juda (zelfgekozen eretitel van de vroegere Ethiopische keizer Haile Selassie (1892-1975)), maharishi (grote ziener, wijze), mahout
[maa-hout] (geleider van een olifant, kornak), minister van staat,
Onze-Lieve-Vrouw(e), pangeran(g) (hogere inlandse ambtenaren – Java), patriarch, pontifex maximus (de paus), serenissimus (Venetië, ook: serenissima), s.t.deb. = salvo titulo debito: met weglating van de verschuldigde eretitel, Vader des Vaderlands (Prins Willem I), dichter des vaderlands, etc. en Eerwaardig vat of Schoon vat van godsvrucht: eretitel van Maria.

6. Gezocht op *knikker*: GB geeft knikker, jaknikker, knikkeren, knikkerzak, knikkerspel, knikkertijd, maagknikker [koeien, elektronisch], knikkerprinter [knikkers gevuld met inkt i.p.v. patronen], knikkerjetprinter en VD ertsknikker = pellet, knikkergal = galnoot, omknikkeren, ootjeknikkeren (doel: knikker die in het ootje = kringetje ligt), stuitknikker = stuiter, iemand eruit knikkeren = ontslaan, albast = allebas = basje, alikas (albasten of witmarmeren knikker), bonket, daai, klits, kogel (stalen knikker), kuis (stenen knikker), kuuk of kuulk (knikkerputje), kuutjeknip (zeker spel), lavoor (glazen of porseleinen knikker), loch (knikkerkuiltje), marbel en marmel (knikker), merbel (knikker), mexicaantje (op een bepaalde wijze gekleurde knikker), spelen voor het onechie (verliezers krijgen knikkers terug) en pebblebedreactor (kernreactor met door uranium verrijkte knikkers).

7. Met pic*: pic = picca [webafbeelding; niet meer picaa dus!], pica [typografische eenheid], picador [stierenvechter te paard], picaresk [als van schelmen], picaro [bandiet, schelm], picasso – tong picasso, picassovis, piccalilly, piccola morte [tijdelijk verlies van bewustzijn door narcotica of extase], piccolofluit, piccoloïst, piccolosaxofoon, pickel [pikhouweel], pickelhaube [punthelm, WO I Duitsland], picketline [stakerspost], (mixed) pickles, picknickkoffer, pick-uppers [pers!] en -truck, pickwicksyndroom [apneu], picoseconde [tien tot de min twaalfde], pico bello, piconet [netwerk in woonomgeving], picot [band, oogje], picoteren [mijnbouw] met picoteerijzer, picpus(pater), picrinezuur geeft als zout picraat, picryl is – toe maar –
1-chloor-2,4,6-trinitrobenzeen, Pictenmuur [Hadrianus], pickleschips [chips!] en -saus, Pictisch [Picten, Schotland, Romeinse tijd], in de picture [VD, GB: the], pictoraal [schilderkunstig], pictorial [fotoreportage] en pictogram [icoon, icon, icone].

 

3318 Dictee vrijdag 16-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (971) √

Dictee – dictees [3318]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2018 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (971)

Oefendictee januari 2018 (2)

1. In 2010 is VenW opgegaan in IenM [thans: IenW = Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat] . Met *bour* (alleen interessante zaken): rebours (tegendraads, averechts), boeuf bourguignon (reepjes gesneden rundvlees), bourbon (Amerikaanse whiskey, gestookt uit mais – maïs – en gerst), bourdalou (damespo), bourdon (o.a. zwaarste luidklok), bourdonné (heraldieke, heraldische term – knoppen, aan een kruis), bourette (znw. + bnw. – afval van natuurzijde), bourgeois satisfait (behoudend burgerman), een bourgondiër (joyeus, zwierig, uitbundig mens) is geen calvinist (sober), calembour (naam- of woordspeling), deboursement (uitbetaling), pour épater le bourgeois (om te overdonderen), faubourg (buitenwijk), fondue bourguignonne (vleesfondue), labour (arbeid), Labour(stemmer) (partij), een rembourstikster (stikt niet – maar tikt – typiste dus) en tambour-maître [tamboer-majoor – eerste tamboer of commandant van de tamboers]. Een fâcheux troisième [derde aanwezige die de intimiteit van twee anderen stoort] is hinderlijk. Doortrapte leugenaars hebben een Bourgondisch geloof.

2. Het undinedom omvat vrouwelijke watergeesten. Is een coup de force een gewelddaad, een tour de force is een krachttoer, een tour à bec een snavelbektoren, een tour de bâton een handigheidje, een trucje, een tour de chant een rondreis van een zanger met optredens, een tour de passe-passe een goocheltoer, een tour d'expression een zinswending, een tour d'horizon het afspeuren van de horizon of figuurlijk de stand van zaken en een tour d'ivoire een ivoren toren. De naar de aanvaller gekeerde zijde van een bastion, ravelijn (demi-lune), lunet [brilschans: klein gedetacheerd vestingwerk met twee facen – een facestel], flèche [klein veldwerk bestaande uit twee facen] of redan [twee facen met uitspringende hoek] heet face [fahs]. Je moet die boel nog wel façonneren [fatsoeneren]! La mort sans phrase geeft uitdrukking aan de volstrekte verwerping, bv. m.b.t. een wetsvoorstel. Hij is een eersteklas barista (eersteklasbarista – medewerker espressobar). Een philosophicum is een r.-k. opleiding [tussen kleinseminarie en theologische studie in].

3. Hij is in ongenâ gevallen. Het kruidje-roer-mij-niet [GB ook: me] heeft als meervoudsvormen: kruidjes-roer-mij-niet of kruidje-roer-mij-nieten. Ik wordt steeds weer aan de zonden van mijn jeugd [delicta juventutis meae] [ie oe mee-jee] herinnerd. Sommige zaken zijn malum in se (maa-loe-mihn-see) [kwaad van nature], andere malum prohibitum [kwaad omdat het bij de wet verboden is]. Mooi werkwoord: doorzijgen [filteren met poreuze stof]. Je kon koffie vroeger filteren: laten doorzijgen in een percolator. Een drabzak is een druipzak waarin men de olie laat doorzijgen, zodat de drab erin achterblijft. Een mooie Bijbelse uitdrukking: de mug uitziften en de kemel [kameel] doorzwelgen = een onschuldige zaak veroordelen en een zondige daad, een grove vergissing schaamteloos begaan of niet veroordelen; vergelijk: muggenziften. Ook: het is lichter, dat een kemel ga door het oog van een naald, dan dat een rijke inga in het Koninkrijk Gods (Matth. 19:24 (Stvt.)). Even herhalen: hij kijkt naar (de) Klundert of Willemstad in brand staat: hij is scheel. Gynaefobie is angst voor vrouwen. Dat kan een gynaecoloog niet gebruiken ...

4. Zoeken op *orches*: orchestra (halfcirkelvormige ruimte voor de koren, onderaan de zitplaatsen, voor het toneel midden in een Grieks theater), ABO (Amsterdam Baroque Orchestra (Nederlands kamerorkest, opgericht in 1979)), achterporches (mv. van achterporch: veranda, terras achter een huis – porch(es) = veranda op de Antillen), écorchés (mv. van écorché: tekening of beeld van een figuur zonder huid, waardoor de spieren, pezen en botten goed zichtbaar zijn), orkest, orkestraal, orkestratie, orkestrator, orkestratrice, orkestreren, orkestzetels (stalles in het theater) [alle verwijzend naar Engels, Latijn, Frans of Grieks], orkestrion (mechanisch muziekapparaat waarop alle blaasinstrumenten van het orkest kunnen worden nagebootst) en parodos (zijingang van een Grieks theater naar de (het) orchestra).

5. Wat was die meid hitsig, zeg! Let op: de Bijbel van deux aes, de Deux-aesbijbel, is beslist geen bajesbijbel. De rand van zonnevlekken is de penumbra, het donkere middengedeelte is de umbra (en de umbra Dei is de schaduw van God). De picknickweide werd overspoeld door pickpockets [zakkenrollers]. Jan droeg een loden [jas, mantel, cape van loden], Piet een havelock [mouwloze herenjas], Klaas een zorrocape en Annie een pelerine [kraagmanteltje, pelerinetje, pelerientje]. De oude witte man had capites nives [sneeuwwit haar]. Een capibara is een waterzwijn. Van capellini (pasta) kan ik echt genieten. Een capermovie (heistfilm) is een kraakfilm [diefstal of verovering van iets heel kostbaars]. De capex zijn de capital expenditures (bedrag dat een bedrijf uitgeeft aan investeringen). Gezocht op *gris* (GB): integrist(e) [aanhanger integrisme = islamitisch fundamentalisme], podagrist [lijdt aan podagra = voetjicht, pootje], agrisector, finoegrist (*), grisaille [grauwschildering], integrisme [zie eerder: integrist], weggrissen, Fins-Oegrisch (* = m.b.t. de
Fins-Oegrische talen) , finoegristiek (*), éminence grise [graue Eminenz, grijze eminentie], laagrisicoafval en hoogrisicogebied [GB]. Een ichtyofaag is een piscivoor [viseter]. Met de app FaceTime kun je facetimen [een gesprek voeren].

6. Ook nog in VD: aegri somnia (dromen van een zieke, hersenschimmen), allegrissimo (bnw., znw.: heel snel), gris de lin (lila-achtig blauw – gris-perle is parelgrijs), grisette (naaistertje, scharreltje – o ja, dat naaien ...), grisou (mijngas, niet jouw gas ...), grissini (It. soepstengels), gristen (met duidelijke g-klank – orthodoxe protestant), ontgrissen (weggrissen), pinot gris [wijnstok], petit-gris (grijze pelterij = pelzen en daaruit vervaardigde kledingstukken = bontwerk – van de huid van Siberische eekhoorntjes) en vervolgrisico etc. Met *pill* (GB – je krijgt ook alles met *pillen – o.a.): D-pupil, GHB-pil [gammahydroxybutyraat, gammahydroxyboterzuur], PMA-pil [paramethoxyamfetamine], chippil [ingebracht voor metingen aan een organisme], hasjpil, boorspil(!), drionpil [laatstewilpil], gangspil(!), kleefpil, afkickpil, draaispil(!), ecstasypil (xtc-pil), daterapepil [verkrachting, onbekende persoon, eerste afspraak], antialcoholpil, antikaterpil, antipiekerpil, en amfetaminepil. Die groep is nu wel tv- en Carréfähig [theater Amsterdam].

7. In VD ook nog: tijd(s)verspilling, pupillenploeg(!), en papillote (bereid in bakpapier of aluminiumfolie – aluminium folie, papillotten gaan in het haar), gangspillied(!), in statu pupillari (als, in de toestand van een onmondige), een pillamp is een zaklamp [BE] en een pillbox een hoedje, een pillegift [doopgeschenk] kun je in een pillendoos doen. Kan spillage [gaat bij verzending verloren of wordt gestolen] ook diefstal van een poisonpill (gifpil – nee, niet: fipronil!) zijn? Nee, poisonpill slaat op bedrijven. Bij een spilleleen kan ook een spillebeen erven. Wat is de relatie tussen een spillemaag [in feodale erfrecht: bloedverwant van moederszijde] en een spillenwervel [deel weefspil]? Geen, dus! Ook aan de spillezijde [vrouwelijke linie] vindt men spillepoten [(iemand met) lange en dunne voeten] die soms spillevoeten (ww. = met de benen slingeren). Jammer, dat het antibioticum terramycine [antibioticum tegen vele infecties] niet werkt bij tb(c) [tuberculose – tuberkelbacillen]. De croupier riep: "Faites vos yeux!" – uw inzet graag!

8. Frans: faire bonne mine à mauvais jeu = lachen als een boer die kiespijn heeft, faire de la prose sans le savoir = proza schrijven zonder het te weten en faire sans dire = handelen zonder er verder over te spreken. De fajita [ch] is een Mexicaans gerecht. Het café van een faculteitskring noemen ze in BE fak(bar). Als je heel deftig doet, kun je tot de familje [faa-miel-juh] behoren. Een fanion is een klein vaantje. FAP (familiaire adenomateuze polyposis) kan leiden tot dikkedarmkanker. De farma-industrie gaat voor de winst. Een farmahuis is een pharmaceutical [sjoe]. Het farnasol ruikt naar
lelietjes-van-dalen. De tuin der Hesperiden lag in het verre Westen, dat is niet de Amerikaanse Far West, het Verre Westen. Het FAS is het foetaal alcoholsyndroom. Fasciitis is ontsteking van het bindweefselvlies. In SR is fasyong Chinese worst.

 

3317 Dictee donderdag 15-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (970) √

Dictee – dictees [3317]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2018 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (970)

Oefendictee januari 2018 (1)

1. ENISA is het European Network and Information Security Agency: Europese instelling die zich bezighoudt met de beveiliging van digitale informatie van de lidstaten. Ik prefereer de capri- of knielegging [elastische, nauw aansluitende damesbroek]. Een anklet is een enkel- of halve sok. Bij mijn proefschrift over enquêtes kwam ik heel wat oude (=) enkwesten tegen. Een enneastyle tempel heeft negen zuilen voor zich. Bij mobilisatie kregen militairen een entrée de campagne [soort startpremie]. Wat wil je als entremetstje [tussengerecht]? Het Eolisch kapiteel [bekroning van zuil] dankt zijn naam aan Aeolis (Klein-Azië). Een ep is een extended play (vergelijk lp, elpee), e.p. is en passant, het EP is het Europees Parlement, E.P. staat voor Eerwaarde Pater, een epa is een energieprestatieadvies en het EPA is het European Pressphoto Agency (agentschap dat foto's levert aan bv. kranten). Er manifesteerde zich een zika-epidemie [tropische ziekte, zikakoorts, zikavirus, aedesmug]. Epochaal is epoque makend (epochemachend). Je bent gewoon een malle eppie (appie, beppie). Een e-print is een c-print, toch (computerprint als grafische kunstvorm)? In het bestandsformaat EPUB (electronic publishing) worden epubs [ie] [elektronisch boek in dat formaat] gepubliceerd. Het EQ is het emotionele-intelligentiequotiënt. Een evenveeltje is een quatre-quarts (cake van gelijke delen bloem, suiker, boter en eieren). Evers is geëverteerd [naar het licht toegekeerd, vgl. revers, avers].

2. In Erets Jisraël (Palestina) wordt vaak het sjema jisraël gebeden. Wanneer was de Spaanse Successieoorlog? 1702-'13/14. Binnen de eroev (= omheining, mv. eroevin) mogen joden op de sabbat bepaalde goederen dragen. De ERP is in de ICT (GB in toelichting ook: ict) de enterprise resource planning (= (software voor) logistieke en financiële planning). Berthold Brecht zei het al: erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral (eerst komt het eten, dan de moraal). In Vlaanderen is de ERTS de Evangelische Radio- en Televisiestichting. De ERU is de Europese Radio-unie (organisatie voor de uitwisseling van radioprogramma's). Werken alle esanauten voor de ESA [European Space Agency]? ESB staat voor Economisch-statistische Berichten (Nederlands tijdschrift). Ja. Bij de ESBL-bacterie staan de letters voor extended spectrum beta-lactamase. Het ESCB is het Europees Stelsel van Centrale Banken (EU-orgaan dat de ECB en de centrale banken van de EU-lidstaten omvat).

3. Kijk: Escosijnse (blauwe) steen (blauwgrijze hardsteen uit de groeve van Ecaussinnes, blauwe arduin). Het eskrima is een uit de Filipijnen afkomstige vechtkunst. Met esto mihi wordt quinquagesima aangeduid: (vroeger) de zevende zondag voor Pasen. Deze etappe voert langs een étang. Ethaannitril is acetonitril. Dit etiket met e-ticket kun je afdrukken. Met een etsstift kun je etsen. Duitsland, Frankrijk en
Groot-Brittannië vormen de EU3 (vgl. EU15 en EU27, incl. brexit! – nu met B!). Wat de Eurogroep (ministers van Defensie) besluit, moet de eurogroep (ministers van Financiën) betalen. Met Oud Europa wordt West-Europa bedoeld Het Euroland [gebied van de euro] bestaat uit vele eurolanden (eurostaten). Nee, een lijntrekker zal zeker geen lijn trekken: te veel werk!. Het plaatje hieronder is van een ankh, een hengsel- of sleutelkruis, niet te verwarren met het vrouwen- of venusteken (venussymbool) ♀. Het mannen- of marsteken (marssymbool) is trouwens: ♂.

 

4. E.V. staat voor electric vehicle en op een brief uit je eigen stad staat E.V. (en ville). Jij bent mijn ware eva. Het evangelie is de blijde boodschap. Zij zijn lid van een volle-evangeliegemeente. Een eba [BE: eenmansvennootschap met beperkte aansprakelijkheid] is toch gewoon een evba [hetzelfde]? Every bullet has its billet: iedere kogel heeft zijn bestemming. Wat houdt het jus de non evocando [juridisch: verbod van evocatie, het recht om alleen voor rechtbanken in het eigen land te hoeven verschijnen] in? Het EWS is het earlywarningsystem [waarschuwt meteen als er iets dreigt mis te gaan]. Een hafiz kan de Koran ex capite [uit het hoofd] opzeggen. Dat lijkt een open deur: exceptis excipiendis = met uitzondering van hetgeen uitgezonderd moet worden. Wat is de exdatum bij aandelen [eerste dag verhandeling aandeel zonder dividend- of obligatie zonder rentebetaling]? Hij legde uit, dat de Vlaamse executieve [iemand uit de top van een multinational] best veel in de melk te brokke(le)n heeft. Haar exgenoot [ex-echtgenoot] is tegen.

5. Neem nou exempli gratia (e.g., exempli causa, e.c., bijvoorbeeld, bv.) de dollar. In het toneelscript stond: bakkers exeunt [enkelvoud: bakker exit] [èhk-see-joent] (af) . E vestigio (terstond) poetste hij de plaat. Het summum van de exitus infelix (tragische afloop) is de exitus letalis (dodelijke afloop). De exploitant kreeg een exploot [betekening, aanzegging deurwaarder] op zijn bordje [op de mat]. De EOD is de Explosievenopruimingsdienst. We gaan naar een Cobra-expositie, een
Cobra-tentoonstelling [Copenhagen, Brussels, Amsterdam, experimentele schilders en dichters]. De Expoge is de Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen uit de Bezettingstijd, een expogee is een ex-politiekegevangene. Dat kan ik nog wel ex propriis [uit eigen middelen] financieren. Ze was zo extatisch [in extase, verukking] dat ze ex tacito [niets wetend te zeggen, te antwoorden] was. Die interruptie is extra ordinem [buiten de orde]. Extra vierge olijfolie is – zoals je weet – extra vergine [maximaal 0,8 procent vrij zuur bevattend]. Die vijl is extrazoet [zeer fijn]. Ze heeft een extreme make-over [metamorfose] ondergaan. Het exultet [loflied uit de liturgie van de paaswake dat Christus' overwinning op de dood bezingt – lett.: juicht – archaïsch] komt uit de liturgie voor de paaswake. Een eyeopener is een wake-upcall. Een eyvan is een nis met een koepelgewelf rond het centrale plein van een moskee.

 

3316 Dictee woensdag 14-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (969) √

Dictee – dictees [3316]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2017 (10), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (969)

Oefendictee december 2017 (10)

1. Serums of sera is het meervoud van serum. Pede poena claudo is de straf die laat op de misdaad volgt. Een EKO-keurmerk garandeert een ecologisch verantwoord productieproces. De elektroconvulsietherapie of elektroshocktherapie is de ect. Een E-klimaat is koud volgens [de classificatie van] Köppen. Elektrokeramiek is oxidische keramiek. In GB en VD komt *elisabeth* nergens voor [wel met z]. De elsenaar [vogel] is een meeuwachtige. De elstar is een geel-rode handappel. Haar profiel op het vwo was e&m (economie en maatschappij); ze werkt nu op EL&I, in NL het ministerie [het gebouw!] van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie [als de instelling bedoeld wordt: Ministerie]. Embarkeren [inschepen] doe je op een embarcadère [aanlegplaats]. Wist je dat embarras = ambras (en 'embarras du choix': een te grote keus) [Een embrasse is overigens een gordijnophouder.]? Het blijft een wonder: het embryon in utero matris (de ongeboren vrucht in het moederlichaam). Zijn overgrootmoeder heeft zich als emigree in Zeeuws-Vlaanderen gevestigd.

2. Een emisario is een émissaire. In een transistor zit een emitter of emissor. Tja, emmes is ibbus ... [prettig, leuk, fijn] De keeper raakte aardig ingeschoten: bij het inschieten voor de wedstrijd konden we maar weinig ballen de goal in schieten. Ik vind aioli(olie) [voor koude knoflooksaus] nog lekkerder dan kajapoetiholie [van de kajapoetboom, uit de mirtenfamilie] of neroli(olie) [uit oranjebloesem]. Er waren veel Bredaënaars [GB alleen: Bredanaar] bij de NAC-thuiswedstrijd. De enallage [ee-nah-laa-gee] is een stijlfiguur. Ik waardeer je 'en ami', als vriend. En [Fr.] attendant is ondertussen, en brochette is (culinair) op een vleespen (opgediend) en en cabochon is (bij juweliers, van edelstenen) halfrond geslepen. Een enceinte is de hoofdwal van een vesting. Met 'en cours de route' wordt onderweg bedoeld. Het hoogste doel bij schaken is 'en échec' (mat, in bedwang). Schrijf je deze Engelen echt met een hoofdletter? Of niet? Alleen als de laagste onderafdeling van de negen engelenkoren bedoeld wordt ... Op het medische congres was er ook een stand met stents [voor in het bloedvat]: een stentstand dus. De militair vergat zijn puttees [uh, ie] [beenwindsel].

3. Een censor was belast met de volkstelling, maar kon ook namens de paus het 'nihil obstat' (geen bezwaar tegen publicatie van geschrift) afgeven. Daarop volgde trouwens het imprimatur van de paus (verlof tot drukken). Verder was het censor Appius Claudius Caecus die in 312 de Via Appia (ook: Appia Via) liet aanleggen van Rome naar Capua, later doorgetrokken tot Brundisium, met aan weerszijden vele grafmonumenten. Bij het bouillon trekken kreeg ik de volgende associaties: boeuf bourguignon [gerecht], bouquet garni [bosje kruiden], consommé (niet-gebonden – niet gebonden – bouillon of soep), dashi (met zeewier), fond (ingekookte bouillon), fumet (idem), Geneefse saus is een saus van visbouillon, graanbouillon (jenever), huts(e)pot, kaldoe (in Indië: vleesnat), knoedel (meelballetje), kombu (Japanse keuken: zeewier om bouillon te trekken), pindasoep,
pot-au-feu (stoofpot, maar: pot de vin = fooi en pot à feu is een decoratieve vaas), sajoer [gerecht] en sajoer lodeh [in kokosbouillon], saoto (pittige soep van kippenbouillon), saupiquet (zekere saus), shabushabu [gerecht], sukiyaki [Japans gerecht], umami (de vijfde smaak) en vleesextract.

4. Bij zeewier denk ik aan: agaragar (gedroogd), alginaatgaren [uit zeewier], dulse [dahls] (eetbare zeewiersoort met donkerrode bladeren), hiziki (wordt geweekt gegeten), kelp [as ervan voor jodiumbereiding of soda], nori (Japan: gedroogd of geroosterd), sushi (rijstballetje in zeewier), sushibacterie (in het maag-darmkanaal van Japanners, die een speciaal enzym heeft om zeewier te verteren), wakame (krulwier), zeeleguaan (die eet zeewier!) en Japanse zoutjes (met o.a. soja, zeewier en/of sesamzaad). Vlak bij de kursaal [kurhaus, centraal gebouw in badplaats] lag een quizzaal (kwiszaal).