Dictee –
dictees [3113]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
OUD 031, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee
van de dag (826)
Waarom
komen er geen huskypuppy'tjes voor in dit dictee?
1.
Hoe dichter bij Dordt, hoe rotter het wordt. De Dordtse Synode, de
synode van Dordrecht, is gehouden in 1618-'19.
2.
Een loerah (kepala
kampong) is dorpshoofd van een
kampong (negorij).
Een tjot is een heuvel en tjintjangen is personen tot moes slaan.
3.
Bij Newfoundland wordt de dory als open vissersboot voor de
kabeljauwvisserij gebruikt.
4.
Liggen Windows en MS-DOS (niet
in wdb.), dat laatste was een
disk operating
system, dos-à-dos (rug
tegen rug) in de pc-scene
neergevlijd?
5.
Was het dossier-Dutroux compleet in de zaak-Dutroux? Was er geen
enkele méprise [vergissing,
misvatting, dwaling], error facti
[dwaling over een
feit] of error juris
[rechtsdwaling]?
6.
Filariasis (draadwormziekte)
is een besmetting met guineawormen, een draadwormensoort.
7.
Dralon is een polyacrylonitrilvezel en wordt gebruikt voor onder meer
stikgarens en kousen.
8.
Een dreestrekker trekt van Drees (ook:
krijgt Drees). Het is dus een
AOW'er die AOW
geniet (Algemene
Ouderdomswet),
geen vutter [VUT
= vervroegde
uittreding
uit dienstverband] dus.
9.
Het meervoud driepoeders slaat op poeders van acetylsalicylzuur,
fenacetine (van:
ph…)
en cafeïne. Zijn dat gewoon apc'tjes?
10.
Een drionpil is een laatstewilpil. Die moet je liever niet gebruiken
bij verblijf in hospiesen (hospices).
11.
Gaan we rijden, rijden, rijden in een wagentje? En in welk wagentje
dan wel? In een vigilante [gesloten
huurrijtuig] (ook:
droschke = open rijtuig), een
tilbury (licht
tweewielig rijtuig op veren, met één paard, voor twee personen),
een kibitka (ook:
kibitke; kunnen beide ook een tent zijn!),
een karikel (licht
tweewielig rijtuig) of een faëton
(licht open
rijtuig op vier (later
ook op twee)
wielen)? Die laatste is trouwens
ook een visetende keerkringsvogel.
12.
Andere voertuigen zijn de betjak
(betjah:
fietstaxi in Indonesië), de
boerensjees, de brougham [uitspraak:
broo-wuhm]
(vierwielig
gesloten rijtuig voor twee personen, getrokken door één paard),
de buggy (rijtuig,
auto, kinderwagen), de cabriolet
(rijtuig of auto
met opvouwbaar open dak), de
calèche (ook:
kales: licht vierwielig open rijtuig)
en de diligence (rijtuig
voor geregeld personen- en postvervoer).
13.
Ecgonine is een alkaloïde uit bladeren van cocastruiken, een
hydrolyseproduct van cocaïne.
14.
Een sint-bernard (sint-bernardshond)
gedijt met zijn vaatje rum het best bij de Sint-Bernhardpas.
15.
De weken door elkaar gehutseld leveren bijvoorbeeld – wel op
volgorde – op: rozenzondag(!),
koppermaandag, blikkendinsdag, Dolle Dinsdag,
Aswoensdag, Witte Donderdag, quatertempervrijdag en Goede Vrijdag,
paaszaterdag (zaterdag
voor Pasen)
en Stille Zaterdag.
16. Een
edisonaccu is een nikkel-ijzeraccu, edelzwicker is een witte
elzaswijn, maar wat is in godsnaam EDI?
17.
Wel, dat betekent electronic data
interchange. En wilt u een educated
guess naar EDP doen? De P
staat in ieder geval voor 'processing'
(electronic
data
processing).
18.
Ee is de naam van kleine rivieren, zie bijvoorbeeld de Dokkumer Ee.
Dat verklaart tevens de naam Edam.
19.
Het eemien, genoemd naar het riviertje de Eem, is de
Saale-Weichsel
interglaciale tijd.
20.
Het giorgistelsel, ook wel eenhedenstelsel van Giorgi genoemd, wordt
ook met mks(a)-stelsel
(meter,
kilogram,
seconde; k:
zie ook: kg) aangeduid.
21.
De a staat in zin 20 voor ampère
(symbool: A).
Eenheden van vermogen en weerstand zijn de watt
(symbool: W)
en de ohm (symbool:
Ω).
22.
Woon je eenhoog(-)
of driehoog-achter? Je kunt ook vijf- of zeshoog wonen. Of vertoef je
als pensionado [SR:
penshonado]
na je pensioen in een sick building (waarin
het ongezond wonen of werken is – vgl.
sickbuildingsyndroom)?
23.
Iets uit de Vendée is Vendées. De Vendéeër en de Vendéese gaven
elkaar het jawoord.
24.
In Rome, de Eeuwige Stad, klonk urbanisten, aanhangers van de paus
tijdens het (Groot,
niet: Oosters) Schisma, het urbi
et orbi [van de
paus: aan de stad (Rome)
en aan de (gehele)
wereld] als muziek in de oren.
25.
Het cruijff- en het michelseffect horen bij Koning Voetbal. Die
mannen waren dan ook epochemachende [uitermate
belangrijk] big bosses (leider,
hoofdman in een kring, in het industriële of politieke leven),
die wel bobo's [bondsbonze]
maar ma foi (op
mijn woord) figuurlijk beslist
geen bijnummer of backbencher (minder
belangrijk politicus) waren.
26.
Van Shakespeare is uit 'Othello' de uitdrukking 'egregiously
[ie] an ass': bij uitstek een ezel.
27.
Eh bien (welaan,
welnu), er was ook een EHBO'er
van de
EHBO-afdeling [eerste
hulp bij
ongelukken]
aanwezig bij de uiteenzetting over de EHS
(ecologische
hoofdstructuur).
Hij was nodig vanwege de vele ecotoeristen [toerist
in natuurgebieden zonder de natuur (al
te veel)
schade toe te brengen] die
aanwezig waren, onder wie ook egosurfers (informatie
zoeken op het internet met de eigen naam als zoekterm).
28.
Als een nieuwsgierig aagje heb ik mij op het onderwerp diminutieven
(verkleinwoorden)
in de ANS [Algemene
Nederlandse
Spraakkunst]
gestort. Het begon met een kattebelletje
over het zoekgeraakte klingelende kattenbelletje.
Verder kwam ik tegen: secretaressetje (ook:
secretaresje), stewardessje,
bijdehandje, vieruurtje, cd'tje,
cd-rommetje, baby'tje, framepje, déjà vuutje, [in
cijfers] 3'tje, crapaudje,
tournedostje en deux-chevauxtje en [met
cijfers en letters] 2cv'tje (VD:
2021 oké,
wel: Fiat, T-Ford, Jaguar, MiG).
29.
Maar dan zijn we er nog lang niet. Denk maar aan coulombtje,
doucheje, jus d'orangeje, jongetje,
cafeetje, haiku'tje, actricetje, solderinkje, zolderingetje,
clowntje, reçuutje, bakske leut, balustradetje, dinertje, depotje,
chaletje, relaistje, chassistje [ie]
(ook: chassisje;
uitspraak! [ihs]),
vieuxtje, poppenkleertjes, kaftje,
fetisje, zonneroosje, ijzertje, loodje,
nikkeltje, kolombijntje en ten slotte diminutiefje.
30.
Vervolgens noteren we een aantal lastig te schrijven woorden als
havoleerling, havo 4-leerling, havoër, vwo'er, vwo-diploma, ABOP'er
[vero: Algemene
Bond van
Onderwijzend
Personeel,
nu: AOb –
Algemene
Onderwijsbond],
kniller(!)
(Koninklijk
Nederlands-Indisch
Leger)
en de overgekarakteriseerde uhd'ers
(initiaalwoord:
universitair
hoofddocent)
en aioërs [letterwoord:
assistent
in
opleiding].
31. Dit
dictee wordt besloten met een aantal woorden, die in een shoot-out
van een dicteewedstrijd niet zouden misstaan: Bunniker, tiener =
teenager, chomskyaan – naar de computerlinguïst N. Chomsky
(internet: Noam), aristoteliaan
(volgeling
Aristoteles) en Braziliaan,
nietzscheaan [volgeling
Nietzsche], brahmaan
(volgeling god
Brahma), bramahpers
(o.a. voor
bankbiljetten), de
middelbareschooltijd van de middelbare scholier, het Joodse volk en
de Kanaäniet. Basta, finito!
