2275 Dictee vrijdag 25-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (250) √ x

Dictee – dictees [2275]

Oefendictee 607 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (250)

1. Een bidonville is een uit krottenwijken bestaande voorstad. Een bougainville (bougainvillea) is een Zuid-Amerikaanse plant. Het euville is een zekere soort van Franse kalksteen. De karmijn 2025 de Sonnaville (VD) is een bepaald soort winterappel, een kruising tussen een cox en een jonathan. Dat kan de hindoe gewoon in zijn vedaatje opzoeken. Sta je nu bij VenW, het Ministerie [instelling] van Verkeer en Waterstaat? Je vleit me, je wilt zeker bij me in het gevlij komen [vaste uitdr., anders ook gevlei]? VLSI (very): zie ULSI [ultra large scale integration – chip met meer dan 1 miljoen componenten]. De vof's [vennootschap onder firma] zijn weer en vogue [in de mode]. Voorbereiden was in dit geval een kwestie van voorbijrijden. Hoe vaak moet ik je dat nog voorkauwen: dat is allemaal kouwe kak. Hij kreeg vrijaf voor het vrijdaggebed en de vrijmibo (vrimibo – vrijdagmiddagborrel). Hij zal wel weer vreemd doen en vreemdgaan. Welke steden hebben een vrijthof [omheind plein, kerkhof]? Een vrille [tolvlucht] kunnen vliegtuigen maken. Hij liep over de waalklinkers. Spreek vrijuit! Hij draagt vaak een waxcoat [waxjas].

2. VWS is het Ministerie [instelling] van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Een Walkure is een door Odin uitgezonden godin (en een walkure een struise vrouw). De wasabi [Japanse hete groene mierikswortelpasta] was in washipapier [zuurvrij] verpakt. Asjemenou, was me dat een watjekouw. Hij edit een webzine [ien]. Breng dat wedgwood [golf: wedge] maar naar het programma Kunst en Kitsch. Hij verdween in de wijde weidsheid. Hij was een weifelachtige twijfelaar, of was hij een twijfelachtige weifelaar? Hij eet liefst weitebrood met weisswurst. Zij kweekt weigelia's [sierheester]. Werkeloos zag de directie erop toe dat haar medewerkers werkloos werden; de werkstress was enorm. Ho! Stop de winch [lier]! Een wildwestfilm moet je in het Wilde Westen situeren. Zijn woedeaanval leidde tot een woede-uitval. Na het zien van de winst-en-verliesrekening verkeerde hij in de (ook: the, VD) winningmood. Gierigaard, luiaard, valsaard, wreedaard of snoodaard? Het verblijdt (verblijt – ww. verblijden = verblijen) me dat ze me verbeidt. Ze stonden zich van woede behoorlijk te verbijten.

3. Een ijsfeest vereist wel ijs (of verijsde sneeuw). Ouwetjes, oude mensen, verouwelijken en vergrauwen. Je moet Bach niet willen verjazzen. Er zat een laag verguldsel [geen d uitspreken] op. Deze streng gereformeerden (GB) zijn strenggelovig. Als je ver reikt, ben je verreikend. Nadat hij zich verreikte, heeft de verzekeringsmaatschappij hem flink verrijkt. De vertellersstem debiteerde: vallen verzetsstrijders ook onder dat verzekeringsstelsel? Dat is ver verwijderd en verafgelegen in Verweggistan. Een vetweiderij werkt voor de slacht, niet voor de melk. Met hun ballonreizen rijzen ze tot grote hoogte. Een video-editor werkt met een VCR, een videocassetterecorder. De
vice-eersteminister was ook nog vicevoorzitter van de kerkenraad. De mens is een vijfvingerig (5-vingerig) wezen, en soms nog vilein [vals, boosaardig] ook! De Vinex-wijkbewoner [Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra] moest een flinke vierkantemeterprijs [vierkante meter] betalen voor zijn grond. Hij ontbeert een vitamine B12-kuur (GB, VD).

4. Werkt deze koeienhouderij voor die vleeshouwerij? Piet, à propos [wat ik zeggen wilde, daar valt mij in], hoe kijk je hier a prima vista
[op 't eerste gezicht] tegenaan? Wij vermijden om hun vermeien in te perken. Die vlamingen [aanhanger zekere sekte] moet je onder doopsgezinden zoeken. Is 'autotaks' een vlamisme? Ja. Zie je met
x-stralen de X-chromosomen? Had die xantippe X-benen? Dat is een kwestie van yang en yin [mannelijke en vrouwelijke beginsel in de kosmos]. Behoort hij ook tot de yogi's (VD ook mv.: yogin – vr. yogini's]? Een yuccamot [sierplant] komt nooit op de yuca [maniok, broodwortel]. Wat heeft yuppificatie met de yuppieziekte van doen [yuppie = young urban professional = jappie – jonge, ambitieuze professional]? Hij yelde een bekende yell. Deze zaag is opnieuw geschrankt [gescherpt]. Een zedendelinquent is zedeloos. Hem is een zegenrijk leven ten deel gevallen; hij speelt in een zegerijk [n/s] voetbalteam. Zeoliet is een lichtgekleurd mineraal. Hij liep een lelijke zeper(d) op. Een zielenknijper hoort iemand niet op zijn zielement te geven (komen, zitten). Hij was zielsalleen, maar wel zielsblij. Neem de zijingang. Zijn zigzagkoers gaf aan hoe hij zich zachtjes voorbereidde

5. Niet alle zoute vis is zoutevis. Hij spreekt Zuid-Afrikaans-Engels. We keerden bij de zuiderkeerkring. Een zuur-base-evenwicht luistert heel nauw. Kom nou! De lapzwansen (GB, VD ook: z) waren aan het zwanzen. Een enkele zwei is L-vormig, een dubbele zwei T-vormig. Dat zijn aerobe bacteriën [vrije zuurstof nodig]. All right, als die
all-inverzekering maar allrisk is. Dat gerecht is au bain-marie, in een bain-mariepan, bereid. Zij handelen in bakkerijingrediënten. Ze droeg bluejeans. Hij is een bullebak, een bullenbijter. De bohème druipt van die bohemienne af. Zij zullen eraan toe zijn. Een semifinale is een demi-finale. Hij zat met de gebakken jutteperen.

6. Masala is een specerijenmengsel (en een Indiaas filmgenre). Een laissez-passer is een grensoverschrijdende vrijbrief. Zij zijn militant nationalistisch, wat dat ook moge zijn. Met een plooi-ijzer kun je friseren en gaufreren. Privé-uitgaven hoor je niet uit de gemeenschapskas te doen. De verdediging moet standhouden en de voorsprong in stand houden, maar ook de andere linies zijn voor de instandhouding daarvan verantwoordelijk. Een ariërverklaring is een niet-Joodverklaring: een ariër is immers een blanke niet-Jood. Weet jij, wat een bewariër [WO II – beheerder Joodse bezittingen] is? Handelingen der Apostelen is een Bijbelboek. Wat is vandaag de ankeiler, de leader [bv. trekker op voorpagina krant]? Voor hem is dit ab(r)acadabra. Zij gaf een abominabele [afschuwelijke] presentatie. De popgroep ABBA bestaat uit Agnetha, Björn, Benny en Anni-Frid [niet in wdb.]. De afkorting ADSL (GB in toelichting ook wel: adsl) staat voor asymmetric digital subscriber line en ADHD (GB in toelichting ook wel: adhd) voor attention deficit hyperactivity disorder [ook wel: alle dagen heel druk].

7. Zijn hier nog acidhousefans [acid house]? Hij schopte het tot adjunct-directeur. Enne … ad multos annos [nog vele jaren]! Die
ad-hominembenadering [ad hominem: op de man af] lijkt me wel wat. Ik houd van je ad vitam aeternam (tot het eeuwige leven, voor de eeuwigheid). In de hovercraft (aerotrein) zaten veel hooligans [voetbalvandaal]. De afkorting aids staat voor acquired immune deficiency syndrome. Schip, ahoi. Ben je weleens in sportpaleis (Rotterdam) Ahoy geweest? Wat is aerotropie [ontwikkelen in richting zuurstofrijke lucht] bij planten? Ze maakten muziek à gogo [ononderbroken]. Een agonie is een zeer hevig lijden of de dood(s)strijd. Aikido is een oosterse vechtsport. Ze droeg een paar ajour kousen (VD ook: ajourkousen) [met kleine openingen]. Eén aloë, twee aloë's, een aloëetje. Met ALS wordt amyotrofische laterale sclerose aangeduid. In welk jaar A.M. (anno Mundi, sedert de schepping der wereld) was dat? Het was toen 7 uur a.m. (ante meridiem, na de middag – antoniem p.m. – post meridiem, ervoor). Een alpaca is een schaap, het alpaca een legering, een bepaald soort nieuwzilver. Barcelona [de voetbalclub] is een soort Spaanse furie. Dat waren ambigue, equivoque [dubbelzinnige] uitspraken.

8. Zijn uitleg stond bol van de ambiguïteit [dubbelzinnigheid]. Een amourette is een affairetje [GB]. De ambrosia is een zeker composietengeslacht net als onder andere hoefblad en paardenbloem. Een ATB is een all terrain bicycle (GB, mountainbike, MTB). De atb is de automatische treinbeïnvloeding. Op Atjeh gelden Atjehse gebruiken en gewoonten. Dit is een a-vistawissel [a vista, op zicht]. Hij is in Utrecht baccalaureus. Daar vliegt een AWACS-toestel (airborne warning and control system). Autarchie is zelfbestuur, autarkie economische zelfstandigheid. Een anaconda is een reuzenslang, een waterboa. Gold binnen het ancien régime [voor de Franse Revolutie] de gewone anciënniteit? Het angostura-elixer is genoemd naar de plaats van herkomst. In Breskens c.a. slaat de afkorting op 'cum annexis' [met wat erbij hoort]. Ik ben geboren A.D. (anno Domini) 1944. Anonymi zijn geanonimiseerd. Hij verplaatst zich met een soort lichtvoetige antilopegang [n/s - antiloop = stof]. Antifascisme, geweldig!

9. Deze AOW'er [Algemene Ouderdomswet] heeft altijd zijn
AOW-premie betaald. Antarctica is het vasteland, Antarctisch is daarop betrekking hebbend, (ant)arctisch is zeer koud, de Antarctische cirkel is de zuidpoolcirkel en antarctis is land en zee samen. Is Ardenner ham hetzelfde als Ardense hesp? Wat ben je weer à rebours, tegendraads. Hij sprak ardentia verba, vurige, hartstochtelijke woorden. Een arcade is een op twee kolommen rustende boog. De (Wet) AROB regelde tot 1994 de Administratieve Rechtspraak Overheidsbeschikkingen. Het meervoud van Asjkenazi is Asjkenazi's of Asjkenazim (GB ook: Asjkenaziem). Het initiaalwoord AI staat voor artificial intelligence (ook ki: kunstmatige intelligentie of kunstmatige inseminatie), maar ook voor Amnesty International en aviaire influenza (de klassieke vogelpest). De (het) ars gratia artis is de kunst omwille van de kunst (l'art pour l'art). Een arrowroot is een plant, de pijlwortel.

10. De aspirant-trainer klom op tot assistent-trainer. Appassionato spelen doe je hartstochtelijk. Een ascendant is een teken van de dierenriem en ascendenten zijn verwanten in opklimmende lijn. De AWW is de Algemene Weduwen- en Wezenwet (eigennaam, donorprincipe). De ascotstijl kenmerkt zich door extravagante hoeden. De hesperidenfontein is een zeker kunstvuurwerk. Umami is 'de vijfde smaak'. Ze had zich al te voyant, opzichtig, gekleed. De zymurgie is de leer en kunst van gistingsprocessen en -technieken en de zythologie de bierkunde.

 

2274 Dictee donderdag 24-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (249) √ x

Dictee – dictees [2274]

Oefendictee 608 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (249)

1. Ben je Fransdol, dan ben je een heftige franskiljon en anti-Vlaams dus. Het bsn is het burgerservicenummer. De bse is de bezinkingssnelheid van erytrocyten. Een BS'er was lid van de Binnenlandse Strijdkrachten. Ze kon haar brassière [beha, bh, jumper] niet aankrijgen. Die braziliaan is een edelgesteente (topaas). Een brugge (brogge = boterham) kun je opeten. Bruschetta [oe k] is zeker geroosterd brood. Op een bugel kun je spelen. De BSE is de gekkekoeienziekte (boviene spongiforme encefalopathie). Bij een
cd-speler zie je een caddy [lade voor schijfje], bij golf heb je een caddie [(drager van) koker met golfclubs]. Heb jij nog een goed cadeau-idee? We verwachten dat ad calendas graecas [met sint-juttemis, nooit]. Bij hem is er geen gebrek aan blague [grootspraak, lef]. Zullen we dat maar blauwblauw laten [doen alsof er niets gebeurd is]? Bij het blinddaten heb je een blind date. Wat moest deze blitskikker [modieus gekleed] in die blitzkrieg [overrompelende veldtocht]? Wat hoort in dit rijtje niet thuis: blue chip [Amerikaans aandeel], bluegrass [countrymuziek Kentucky], blue movie [pornografische film] en bluejeans [spijkerbroek- of stof]?

2. Ze gaan nu bollen pellen (en zijn dan aan het bollenpellen). Bogeys vind je bij het golfspel [een boven par]. Een bojaar is een adellijk grootgrondbezitter. Een bonhomme is een goedzak, een goeierd. Hij deed het maar op de bonnefooi [op goed geluk]. Zij zijn de Bonnie en Clyde van de matchfixing [wedstrijduitslagen manipuleren]. Dat moet dan maar, à la bonne heure [dat zij zo]. Een bon vivant [levensgenieter] die de bon-tonmanieren beheerst [bon ton: welgemanierdheid]? Het bosnegerdorp lag er verlaten bij: geen Bantoe te zien! Het bouclétapijt [stofnaam] lag er stevig bij. Zonder bouffante [lange gebreide wollen das] zag je haar nooit. De bourree is een oude, snelle rondedans uit Auvergne. Bouilli is soepvlees, bouillie bordelaise is Bordeauxse pap. Een baghera is een welpenleidster. Een baguette is onder andere een stokbrood. Aan de toonbank stond een balienees ons te woord. Balletje-balletje speelden ze. Een bank-verzekeraar doet aan bankverzekeren. Byebye, banzai [Japans: hoera], dat deze bonsai (is dat een buxus? Nee.) groeie en bloeie! Geef de bearnaisesaus even door, wil je? Hij zong deze basaria regelmatig.

3. Een bavet(je) is een slabbetje. 'Bankroetier' [tier] en 'stoepier' [pjee] zijn befaamde dicteewoorden. Naar aanleiding van Beëlzebub [god van de ...]: 'Fenicisch' mag je ook schrijven als 'Foenicisch'. Hij dronk graag een franse (dat is brandewijn). De afkorting van de eenheid becquerel is Bq. Een belladonna [plant – pupilverwijder] is een wolfskers. De bentgenoten [genootschap, club] lagen in het bentgras [bent(e)]. Een bellefleur [tafelappel] ligt als regel [in de regel] op tafel. In de berceau [het prieel] zong ze een berceuse [wiegeliedje – ww. wiegen] voor de kleine. Een bergamotcitroen [oh] komt uit Bergamo. De BM-klasse is de bergumermeerklasse. Hij heeft een goedbetaalde functie maar zijn broer heeft de bestbetaalde baan. Een bigband [groot jazzorkest] speelt bigbandmuziek, dat is big business [veel geld mee te verdienen]. Die bietebauw nuttigde een zelfverbouwdebietenmaal [zelfverbouwde bieten]. Wanneer is de biddag voor gewas en arbeid? Een bijdetijds persoon is bij de tijd. Dat bilzekruid (malwillempjeskruid, dolkruid, giftig) mag je niet plukken! Het bimbambeieren begon. Deze vrouw lijdt soms aan bimboficatie [aanpassen meisjes en vrouwen aan een o.a. door de media gecreëerd ideaalbeeld van de seksueel aantrekkelijke vrouw].

4. Het CBS [college van burgemeester en schepenen] van Dendermonde kwam in moeilijkheden. De afkorting CD staat voor corps diplomatique en voor conduct disorder [een gedragsstoornis, m.n. agressief wangedrag], maar cd voor compact disc. Een ciabatta [(t)sj] is een langwerpig brood. De Commune was de revolutionaire gemeenteraad van Parijs van 1789 tot 1795. De compotelepel [vruchtenmoes] stond nog in de brijpot. Mijn welgemeende condoleances! In een confrérie zitten mijns inziens confrères. Hij kreeg zijn congé [ontslag]. Ook in Chili gouteren [proeven] ze de chilipeper. De chef-redacteur interviewde de chef de mission [leider nationale ploeg naar de OS]. Zij zijn echt jantjes-contrarie [spreken altijd tegen]. Verwar de lait russe [koffie verkeerd] niet met charlotte-russe [roomijspudding met biscuits]. Hij heeft chimerischespookgedachtecomplexen. Hij koopt altijd a conto
[op rekening]. De copywriter had lak aan het copyright. Coq au vin is een gerecht met kip. Coq-à-l'âne is gewoon wartaal. Een counselor counselt [geeft raad]. Ik walg van coquilles Saint-Jacques [jakobsschelpen]. Het meervoud van 'crux' [kernprobleem] is 'cruces', dat van 'crypt' 'crypten' [ook 'crypte, mv. crypten/s].

5. Je hebt je cv, je curriculum vitae, niet ingesloten. Hij zei: "Dank je wel." Heb jij een datrecorder (digital audio tape)? De afkorting DDT staat voor dichloordifenyltrichloorethaan. Hij was getuige à décharge
[in het voordeel van verdachte]. In een crêperie [pannenkoekenhuis] crème brûlée [nagerecht] nuttigen met crémant [licht mousserende wijn] toe … Hij deed het af met 'après nous le déluge' [na ons de zondvloed]. Hij is deputé [gedeputeerde] van Provincie Friesland
[= instelling]. Ik heb ben mijn deo [deodorant] vergeten. Is
democratisch-sociaal hetzelfde als sociaaldemocratisch? Hij was desperaat [wanhopig], maar toch paraat [klaar, gereed]. Hij was niet zo groot, dat derwisje [bedelmonnik]. Hun pas de deux [mv. (s)] [voor
2 balletdansers] was vlekkeloos. Het diesfeest is aanstaande. Lastige dicteewoorden: 'direct mail' [mail aan potentiële klanten], 'direct mailing' [idem], 'directmailactie'.

6. Een dp [die-pie] is een displaced person. Er waren nogal wat ditjes en datjes. In Dixieland zijn dixielandnummers populair. De afkorting DNA staat voor 'deoxyribonucleic acid'. Van Dale schrijft trouwens: desoxyribonucleïnezuur [thans – 2018 – niet meer]. Het donjuanisme [stelselmatig verleider spelen, satyriasis] is naar Don Juan genoemd, de donquichotterie [onpraktisch en onberedeneerd idealisme] naar Don Quichot. Hij zou doldraaien: hij is dol geworden. Ze droeg een doublé ketting (ook: doubléketting). Elke dag twee dragees [geneesmiddel, versuikerde tablet]. Toch wel handig, zo'n draai-kiepraam. Wie is daar de Dritte im Bunde (derde factor, partij die ertoe doet)? Hoe werkt een dropdownmenu [rolmenu, aanklikken]? Je krijgt een dvd-recorder (digital versatile (ook: video) disk). Hij dronk enkele eaux de vie (aguardientes, aquavits, brandewijntjes – ook: eau de vies). Was er een edict [besluit landsoverheid] over de edikproductie [azijn, eek] uitgevaardigd? Deze woorden lijken op elkaar: ecstasy (xtc – hallucigeen middel, MDMA, liefdesdrug) en ectasie (uitzetting, verwijding)? De écriture automatique is een surrealistische schrijftechniek waarbij de gedachtestroom ononderbroken op papier gezet wordt.

7. Een écriture artiste is een impressionistische prozastijl [e.a. = épreuve d’artiste, kunstenaarsproef]. Het Zuid-Afrikaans is geen echte taal. Wordt 'ecru' verbogen? Ja, GB: ecrue. Hoe heet een gesteeld afrikaantje in het Afrikaans? Wist je dat coelacanten [ee/eu – beenvissen; ovovivipaar] levendbarend zijn? Hij speelde een prachtige etude [muzikale oefencompositie]. Euratom is de Europese Atoomgemeenschap en de EGA, de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. De missionarissen wilden Afrika europeaniseren. Excitatie is staat van opwinding (vergelijk: excitement). U koopt deze aandelen voor de notering ex dividend [zonder dividend, afkorting xd of x]. Excretie is uitscheiding (antoniem: secretie - nuttige stoffen). De
ex-vicepremier was er ook. Hij geeft een e-zine [ie-zien] uit. Eigenbaat is altijd te eigen bate. Elke IJslander is een eilander. Te dien einde (t.d.e.) is met het doel, om, teneinde. Verwar niet elan en élan vital [stuwende levenskracht], élégance en elegantie [sierlijkheid]. Schrijf je 'ellenmaat' en 'ellepijp' goed? Ja. Als je van 'tehuis' 'thuis' maakt, is dat een vorm van elisie [uitstoting van een klinker].

8. Eén éminence grise, twee éminence(s) grises [grijze eminentie, graue Eminenz]. Epochemachend is epoque makend (epochaal). De epitheelcellen [dekweefsel] zijn aangetast; ze konden niet meer gered worden door de erytrocyten [rode bloedcellen]. Er zit een knoeper, knoeperd, knaap, joekel, kanjer, knoert van een fout in de dicteetekst. Een heraldische keper is een chevron. Wat naaisters doen is tussen zetten (resultaat: een tussenzetsel) en wat fruitkwekers doen is tussenzetten (een zekere wijze van enten). De winnaars: je zult er maar tussen zitten. Tjintjangen is tot moes slaan, ook van appelen. Kun jij die weggetipp-exte tekst nog achterhalen? Zijn lezing was tiré à quatre épingles [als om door een ringetje te halen – er keurig uitzien]. Tire-fonds zijn kraagschroeven en hebben te maken met railstoelen en (letterlijke) dwarsliggers. Voor tours de bâton [trucje] en tours de
passe-passe [goocheltoer] moet je wel vingervlug zijn. Een baton kan trouwens ook een militaire onderscheiding vervangen of de witte stok van een Franse politieagent zijn.

9. Een psykter is een O/oud-Griekse, met name Attische of Korinthische bolronde vaas van aardewerk voor wijn. De psyops is de psychologische oorlogvoering [operations]. Dat was weer kantje boord. Lekker maken is tantaliseren [seksueel]. Een taste-vin is een wijnnapje. We eten biefstuk à la tartare [met pikante saus]. In de klassieke mythologie is Tartarus het schimmen- of dodenrijk. Een tartuufje [tartuffetje] is een kleine huichelaar. Volgens Tante Cor [automatische tijdmelding via telefoon] was het 12 uur, 3 minuten, 48 seconden. Een tapu [oe] is een Surinaamse amulet. De getaquineerde [kwellen] marquise [markiezin] gaf het op. Een telepate [m.: telepaat] is een gedachtelezeres [telepathie]. Tekko is afwasbaar behang. Dezer weken wordt doordeweeks het vijfjaarlijkse wereldminimalmusicfestival in Nederland gehouden. Het paartje paardjes dartelde door de wei dat het een lieve lust was. Wat is niet-directief leidinggeven? Laisser-aller. Wat verstaat men in de regel [als regel] onder een laisser-fairestijl van leidinggeven bij een projectleider [vrijlaten]?

10. Tot de moeilijkste dicteewoorden behoort 'rhythm-and-blues'
[r&b, arrenbie]. In het Spaans zeggen ze 'quién sabe' [uh], wie weet? Het woord 'faliekant' [volledig] wil ook nog weleens een dicteestruikelblok zijn. Troqueren is ruilhandel, barter, bedrijven. Een kween [oude vrouw] kan wel queenies [damesschoen] dragen, maar is beslist geen (dancing) queen (of jazz) [meisje als ster van de dansvloer]. Als er meer van zijn, zijn dat trucs of truken (VD, u weet wel: van die trukendoos). Een truqueur doet aan trukeren [vr.: truqueuse]. Wat is fosfortri-jodide voor een goedje? Gefrituurde langwerpige stukjes cassave worden aangeduid met teloh [tee-loo].

 

 

2273 Dictee woensdag 23-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (248) √ x

Dictee – dictees [2273]

Oefendictee 609 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (248)

1. Dat lijkt me ten enenmale onmogelijk, zelfs als je het ten tweeden of ten derden male probeert. Een he is een heteroseksueel. Een heavymetalband speelt heavy metal. Een hebe is een bevallige schenkster of een altijdgroene sierheester. Voor de betekenis van hebi's [onhebbelijkheid] moet je in het Sranan(g)(tongo) zijn. Geldt die hectaretoeslag (VD, GB - n/s) nog steeds? De hedjra (hidjra – H de herdenking ervan) is het trekken van Mohammed van Mekka naar Medina, 622, begin van de islamitische jaartelling. Van heken [enk.: heek] wordt stokvis gemaakt. Hatsiekadee (GB; VD: hatsekiedee, hatsiekiedee, hotsiekiedee), wat een flits! Hatsjie, gezondheid! Wat is hawkingstraling [uitgezonden door zwart gat], mijnheer de fysicus? Wat is dat een mooie hazelaren bank! In zijn hawaïhemd nuttigde hij een hawaïburger. Hebben jullie ook vaak haagschool gehouden [spijbelen]? Haagwindeslingers [n/s], zijn dat pi(e)spotjes? Mensen met haantjesgedrag moeten wel haantjes-de-voorste zijn. Wie aan haarkloven doet, is heel duidelijk een vitter. Doe jij aan hathayoga?

2. Het haarknippen is het haar knippen. Haarplukken is zich of anderen de haren uittrekken. Het hadeïcum is een onaards (niet-aards) geologisch tijdperk. Kinderen kunnen op haciënda's [landgoed, farm] heerlijk ravotten. Een hakkenei is een damespaard. Halfgeopend is halfgesloten. Halfopen [bnw.] is half dicht. [De deur stond half open – bijwoord]. Rare wiskunde: halfeen plus halfzeven is halfacht (vier dus?). Chauffeur, stop even bij deze halteplaats [n/s]. Die halvegare dacht dat het halvemaan (GB ook: halve maan) was. Een hamas is een Hamasstrijder. Deze brug wois nog handbediend. De werkwoorden hamergooien, hamerslingeren en handboogschieten worden voornamelijk als infinitief gebruikt. De handbreedtemaat [n/s] wordt weinig meer gebruikt. Wil jij hand-en-spandiensten voor hen verrichten? Er wordt geen kunst-en-vliegwerk 2025 gevraagd! Het handlezen komt alleen voor in de onbepaalde wijs. Handtekenen staat tegenover (tgov. – ook: t.o.) lijntekenen. Handspel of handsbal is gewoon hands. Handzetten is letterzetten met de hand, en dus niet machinezetten.

3. De hangglider [zweeftoestel] hangglidede en de boekenwurm bloemleesde. Een grote hans [zich laten voorstaan op rijkdom] kan moeilijk een schraalhans [gierigaard] zijn. Een hapax is een opzichzelfstaand woord (ook: hapax eirèmenon of hapax legomenon). De happy few [de paar bevoorrechten] hadden een happy hour met een happy end. Een man die hard draaft, is nog geen harddraver, misschien wel een doordraver. Die Harderwijker heeft gerookt, die harderwijker [gerookte haring] is gerookt. Wil je het ei hardgebakken of hardgekookt? We eten onder andere haricots verts [mv. – dunne sperzieboontjes]. Hij is kampioen haring kaken [ww., anders: het haringkaken]. Schrijf correct: 'harteloos' en 'hartenlust'. Zou een donjuan vaak harten jagen? Ik herken de hartneuroseproblemen [n/s]. Palm-, pok- en brazielhout worden hardhout genoemd, harthout is kernhout. Het Apachevolk, de Cheyennes en de Cherokees zijn indiaanse volksstammen uit Noord-Amerika. Spreken alle indianen hetzelfde Indiaans? Zambo's [zwarte man, indiaanse vrouw], tercerone(n) [ook: terceroon, West-Indische kleurling, kind van mulatten (blanke en zwarte) en mestiezen (blanke en indiaanse vrouw)], squaws [indiaanse vrouw], sachems [indiaans opperhoofd, ook: sachembij] en piaimannen (GB, VD ook piaimans – SR: indiaanse sjamaan).

4. Hij kent hier heg noch steg. Zo'n heidebrand [n/s] is imponerend, maar triest. Hei, dat is verkeerd! De heiige lucht bedierf het uitzicht. Wat voor mat is een heimat [geboorteland]? Het optreden van Heintje Pik [de duivel] heeft inmiddels een soort heintjedavidseffect. Hij heisterde [gejaagd heen en weer lopen, ijsberen] nogal. Hela, wat moet dat? Hij is een heldensagenverzamelaar. Een helicon is een militairemuziekinstrument [militair muziekinstrument]. De heliogravuremaker [n/s] oogstte succes. Een heliosis is een zonnesteek. De eurocrisis is een beetje gehelleniseerd, gegraeciseerd. Een heloot is kortweg, kort gezegd, een lijfeigene. Hij is een echte
he-man [geprononceerd mannelijke man]. Hemeltjelief, helemaal vergeten! In een hemerotheek vind je ook kranten. Een hemicyclus is een halve boog. De hemotoxinegehaltebepaling [beide n/s] (van slangengif) is lastig. Een hendiadys is een bepaalde stijlfiguur. Hij hengstte erop los. Een gekke henkie is vaak gauw geneigd te zeggen: "Ik ben gekke Henkie niet." De herculesarbeid van zo'n hercules is herculisch. Waarom is herdersmat geen het-woord? Nu – 2021 – wel in GB en VD!

5. Klinkt raar, dat het meervoud van 'heros' 'heroën' is. De her(i)heri is een eenpansgerecht. De vorst was getooid met hermesstaf en hermelijnen mantel. Ook hernhutters, Moravische broeders [vgl. Loutere Broeders], nuttigen weleens een hernhutter gebakje, een hernhuttertje dus. Wie worden aangeduid met het herrenvolk [natuurlijke heersers, t.o. slaven]? Hij heeft een hersenholteontsteking [n/s]. Een goed Nederlands woord voor braindrain is hersenvlucht, hersenemigratie. Ik vind hem behoorlijk superstitieus [bijgelovig]. De kauw- en slikbewegingen vinden vrijwel tegelijkertijd (terzelfder tijd, tezelfdertijd) plaats. Geef mij maar hespenspek [varkenslapje met spekzwoerd]. Wat is het verband tussen hertz [eenheid frequentie] en hertshoorn [plant]? Antwoord: geen enkel.

6. Lang leve Piet! Hij heette de soep. Denk maar aan heet maken. De hevea [plant] levert rubber. Het hiëratisch [priesterlijk] schrift is een vereenvoudiging van het Egyptische hiërogliefenschrift (GB ook: hiëroglyfenschrift) bij het schrijven op papyrus. Dat wordt in de hiernavolgende alinea uitgelegd. Hiertegenover staan ook voordelen. Professor, wat is een higgsdeeltje [godsdeeltje, higgsboson]? Is dat ons hinterland [achterland]? Hihats [= 2 bekkens, met voetpedaal bewogen] vindt men aan een drumstel. Deze schrijver hanteert altijd de hij-vorm. Het hindekalf [n/s] verdronk. Hoe zeg je dat in het Hindi? Hij hintte [een hint geven] de onderwereld op een politie-inval. Hij is altijd al een hinkepoot geweest; hij hinkepinkt nog steeds. Veel geboren en getogen Hindoes spreken Hindo(e)staans en hebben hindoese gewoonten. Wat in de volksmond weleens 'moesjes' of 'vliegjes' genoemd worden, zijn zwarte vlekjes die je ziet als gevolg van fijne troebelingen in het oogglasvocht, de officiële benaming ervoor is 'mouches volantes' of 'muscae volitantes' [beide mv.].

7. Hummus [h/ch 2x oe] is puree van gekookte kikkererwten (kekers, kekererwten). Humus [uu uh] is teelaarde. Zij is erg gecharmeerd van blue (blauwe) stilton [kaas]. Bij het schrijven van hiv-geïnfecteerde [haa-ie-vee] lijk je bij dictees twee mogelijkheden te hebben, maar dat is schijn: de schrijfwijze hivgeïnfecteerde [hihf] heeft immers een andere uitspraak. Een ho is een homoseksueel. Op het hobu (hoger onderwijs buiten de universiteit) zitten hobuers, op de havo havoërs en op het vwo vwo'ers [en heao'ers - gedeeltelijk initiaalwoord]. Ik houd niet van dat hocus-pocusgedoe [hocus pocus]. De hoedna is een wapenstilstand met een niet-islamitische vijand. Ik vind 'de hoegrootheid' een raar begrip. Het gaat er hoeks en kabeljauws aan toe (als waren het de Hoekse en Kabeljauwse Twisten – GB: T, VD: t – 2021 VD ook T!). Waar is het hoestpastilledoosje [s]? Ken je de Emser en Drostes pastilles? Hij zweert bij hoeveboter [n/s]. De Meierij van
's-Hertogenbosch is heel bekend. Dat hofsteetje is hooggelegen.

8. Hoofdpijnwijn wordt meestal aangeduid met chateau migraine. Zowel Nederland als België hebben een hof van cassatie. Er zijn meerdere hoven van assisen. Hij wil graag hogerop komen. Komt hogeschoolrijden ook bij kunstschaatsen voor? Holderdebolder is een bijna-synoniem van halsoverkop (kop over bol, in allerijl, in aller haast). Hij holede bij het putten [golf]. De grotbewoner (hij hoolde - ww. holen) zag toe. De holklinkende (of: holst klinkende) vaten zijn meestal leeg. Een holoniempje is een term die het geheel van iets weergeeft, terwijl in werkelijkheid slechts een deel wordt bedoeld [lichaam voor hoofd of dat laatste voor mond]. Met homeostase wordt zelfregulering bedoeld. Holtedieren [n/s] zijn coelenterata (ee, evt. eu coelenteraten). Kun je een holsteiner berijden of moet je die bereiden? Homespun [zeker weefsel] dient voor sportkostuums. Een 'kan' als vaatwerk en 'kan' als hulpwerkwoord zijn homofoon. De hominidenfamilie bestaat uit dieren zoals mensapen [Hominidae].

9. Wee de homofobe [met homohaat] medemens. 'Wet-staal' en
'wets-taal' [dictee beide: wetstaal] zijn homogrammen of -grafen. Het is hommeles: hij loopt te hompelen [gebrekkig lopen]. Een faillissementsakkoord moet gehomologeerd [door de rechtbank bekrachtigd] worden. 'Hard' en 'hart' zijn homoniemen, 'kater' is homoniem. Een hommer [mannetjesvis] is geen kuiter [wijfjesvis]. Hij zette ons een hondsvottenmaaltijd voor. Hij had er hoofse manieren aan overgehouden. Zijn dit hoog- of laag(radio)actieve stoffen? Hij is hobbyist in het hooggebergtetoppen [n/s] fotograferen. De Schotse Hooglanders schoten de Schotse hooglanders af. Die komen overigens allebei uit de Highlands. De minister van Buitenlandse Zaken vaardigde de hoogstgeplaatste ambtenaar af. Ik acht deze theorie hoogstonwaarschijnlijk. Het wordt een goed hooi-jaar. De hoogvlaktebegroeiing [n/s] heeft erg geleden dit jaar. De term 'hooked' [verslaafd] wordt vooral gebruikt door harddrugsgebruikers. Hoornaars behoren tot een grote wespensoort. Van je hopsa, hopsasa.

10. De hysop is een lipbloemige heester met lancetvormige bladeren en hemelsblauwe bloemen, die rijk is aan etherische olie (ook: een wijwaterkwast). De term 'hysteron proterons' (ook: hystera protera) ["Hij schaafde zijn knieën en viel."] is ontleend aan het Grieks. Het leven is een hordeloop [n/s]. Horae [hora = hoek t.o.v. de magnetische noordrichting] hebben met de magnetische noordrichting te maken (het zijn ook getijdenaanduidingen, getijaanduidingen). De horen [mv.] zijn godinnen van de jaargetijden, van de tijdwisseling. Die Siberische kou laat me siberisch. Zijn dat nu dagactieve nachtvlinders? Jantje Kaas was een koning [Willem I], Jan Kaas zit bij de marine.

 

 

2272 Dictee dinsdag 22-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (247) √ x

Dictee – dictees [2272]

Oefendictee 610 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (247)

1. Ik doe hors concours [buiten mededinging] mee aan dat dictee. Gisteren hortten [ww. horten – horren, horden, zeven – dus ook horden of hordden] wij de cokes. Een host is een computer of een mens. 'Hij hostte' komt uit het Engels. Met de hostis humani generis (hostis generis humani) wordt de duivel bedoeld. Het hotelbediendebestand
[n/s] dunt behoorlijk uit. Hij is een beetje hoteldebotel. Is dat een Nederlandse hotelier (GB/VD) of een Franse hôtelier [GB, VD]? Hij housede (housete) geregeld. Welke stad heeft als motto 'hou en (ge)trouw' - Fides et Amor? Gent. Hij is houtgravure-etser [n/s]. De houtje-touwtjejas werd houtje-touwtje (provisorisch, ad hoc) gerepareerd; de ad-hocreparatie was erg geslaagd. Het houtsnedenmuseum [GB/VD] is veelbekeken [GB, VD]. Die redenering zal geen hout snijden (niet houtsnijden!), zijn uitleg achteraf heeft wel houtgesneden. Wat doet een houtvlotter? Houtvlotten! Hij kreeg toch nog een houwtje van die degen mee. Wie gebruikt er nog een houwitser? Een hoving bestaat in feite uit hofjes. Kreeg ze haar zin niet, dan ging ze weer usantieel [als gewoonlijk] huilebalken.

2. De Hubertusdag valt op 3 november. Willen jullie dit huwelijksaangifteformulier [n/s] invullen? Dan stop ik het in het huwelijksaktebestand [n/s] . Hybris [ie ih – ook: hubris] is overmoed in de Griekse tragedie. Wie kent nog de hydra van Lerna [waterslang], prooi van Hercules [hij doodde deze]? Onze eerste huwelijksjaren waren de beste: toen was alles nog koek en ei. Is dat een
hydroxide-ion? Hij is hymnedichter. De kranten hypeten regelmatig overjarige kwesties. 'Paard' is een hyperoniem (overkoepelend begrip) van 'hengst'; nu dus mét voorbeeld. Een te lage lichaamstemperatuur, hypothermie, kan tot de dood leiden. Hoe ontwikkelt zich de problematiek van de hypotheekrenteaftrek [n/s]? Het hypofysegebied [n/s], waar zit dat? Hij heeft weleens last van hypo's [te laag suikergehalte in het bloed]. Een hypsometer werkt met het kookpunt van een vloeistof om de hoogte te meten. Ken jij dat spel, hurling [soort van ijshockey]? Bij het Breskense dictee zitten ze hutjemutje. Hutsekluts [hutspot, rommel] wordt regionaal (Zeeuws-Vlaanderen) ook wel peekluts (niet in wdb.) genoemd.

3. Waar vindt men nog humboldtpinguïns? De humanresourcesafdeling houdt zich met human resources bezig. Zo handelt een humaninterestverhaal over human interest. Ze zou veel huldeblijken
[n/s] in ontvangst nemen. Wat je gewoon in huis, tuin en keuken gebruikt, is bijvoorbeeld een huis-tuin-en-keukenmiddeltje. Huisbakken brood is thuis gebakken. Huisje, boompje en beestje zijn de ingrediënten van een huisje-boompje-beestje-ideaal. Hier serveren we huisgemaakte apfelstrudel. De huisgenotenbijeenkomst – allemaal vrouwen! – liep een beetje uit de hand. De ontmoeting tussen Ajax en Heracles liep uit op een waar Grieks koningsdrama. Met de IJslandroute wordt een belangrijk stuk btw omzeild. Een huisbediendehoofd [n/s] verdient heel behoorlijk. Humiliëren is vernederen. De huurquote is het percentage van je inkomen dat je aan huur uitgeeft. Een humoreske [kort humoristisch verhaal, mv. + n] is kort en humoristisch.

4.Een huttentut is een vlasdodder [plant, ook: vlasdotter]. De wedstrijd ging gelijk op. Met veel kunst-en-vliegwerk 2025 werd de klus geklaard. De langerhanseilandjes zijn de eilandjes van Langerhans [cellen in de pancreas – alvleesklier – die glucagon en insuline produceren]. Hij wees met zijn langejaap [middelvinger] naar de Langedijker [inwoner], die langedijker [soort van fijne bloemkool] at. We liepen over het hallkleed [oh:]: was dat een berberkleed? Haal de soireeklederen maar tevoorschijn. Zij heeft last van lagerugpijn [ook: onderrugpijn, hoge, lage rugpijn]. Van marsepein krijg je tand- en kiespijn. Zeer: hartzeer, hoofdzeer (favus), mond-en-klauwzeer, oud zeer en niet zozeer. De zevendedagsadventisten lieten van zich horen. Een boutonnière draag je in het knoopsgat. Hij is (van Kleef), van de familie Van Kleef: en dus niet van de geef … Wie behoren er tot de Heilige Familie? Hij is heel verre familie van me: familie van het zevende knoopsgat. Een dagobert (met als naamgever Dagobert Duck) is van Kleef, hij houdt meer van de heb dan van de geef. Die dagobertstoel [middeleeuws, X-vormige poten] is billijk te koop.

5. Tympanie is trommelzucht [windzucht]. Hij typecastte [auteurs selecteren] heel intensief. Een überbrettl is een literair (GB ook: tt - doe in dictee 1 t!) café chantant. Dat is toch wel een überchick [op-en-top lekkere meid], zeg. De furor teutonicus is de teutoonse razernij [antisemitische uitspattingen Duitsland]. Bij het tewerkstellen van nieuw personeel moet je zorgvuldig te werk gaan. Heb ik je nu voldoende tevredengesteld? Hij doet aan muay-thaiboksen. Hij bestudeert de thetische dogmatiek [stellingen los van elkaar met weinig verbanden]. Geestenbezwering wordt ook wel theürgie genoemd. De afkorting t.h.t. betekent: ten minste houdbaar tot. De termieten maakten handig gebruik van de thermiek [opstijgende warme luchtstroom]. De deelnamecertificaten [n/s] van alle dicteetjes worden zo meteen daaraan vastgeclipt (vastgeklikt).

6. Ik heb hem wel degelijk gezien! Voor thermocauter mag je in de geneeskunde ook zeggen thermocautère [weefseldelen uitbranden]. Timpana (timpanons, timpanen) zijn tamboerijnen. Ik heb tig fouten gemaakt: een tigtal, een tig aantal dus. Dat is nu al de tigste keer. Thermiet is een zeker chemisch mengsel voor brandbommen.
Tire-fonds zijn kraagschroeven. Wat doe je in ('s) hemelsnaam met thermische lansen? Er zijn meer hondjes die Fikkie, Mops of Blom heten. Is 'op z'n hondjes' nu een coitus a tergo of more canino
[beide, ook: doggystyle]? Dat laatste klinkt als 'bij de konijnen af'. Het iconoclasmenfenomeen heeft met een beeldenstorm te maken. Idolatrie is afgoderij. Dit idylleverhaal [n/s] is aandoenlijk. Brijpap schrijf je met een ij'tje, breiwerk met een ei'tje (treinreis met 2 ei's en zeiklijster is een tussengeval) en baby'tje met een y'tje. Dit ijlbodegoed [n/s] wordt straks opgehaald. Wanneer is de IJzerbedevaart? Een ijsvlaktebegroeiing [n/s] is minimaal.

7. Het ikebana is een zekere bloemschikkunst. Wordt er voor vrouwen een specifieke immigrantenstop ingesteld? Een onbekende vijand vormt een imminent gevaar. Kent dat apparaat ook een i-mode [internet]? Wat is het verschil tussen een impotentia generandi [geen bevruchting] en een impotentia coeundi [geen erectie]? Hoe kunnen we deze impassesituatie [n/s] doorbreken? Leden van de Académie française zijn immortels [onsterfelijken]. Sommige Braziliaanse papegaaien zijn inséparables [onafscheidelijk, vgl. agapornis]. Kreeg jij een goede impressie van die impresario? Moeten we dat in abstracto of in concreto interpreteren? In absentia [afwezigheid] van de preses treedt de vicepreses op. Een indemniteit is een schadevergoeding
[n/s]. Meestal wordt zo'n verzoek afgewezen, in casu (i.c. – in dit geval) ook. Bij een inderminneregeling wordt iets in der minne geregeld. Het Indiaans is een indianentaal. We hebben in extenso [volledig] gedelibereerd en in dubio [twijfel] gestaan of we dat in duplo
[in tweevoud] moesten aanschaffen.

8. In dienst nemen is indienstneming en in dienst treden is indiensttreding. De indogermanistiek bestudeert mede de
Indo-Germaanse talen. De kindermoord van Bethlehem [VD; NBG: Betlehem] was infanticide. In sommige culturen gebeurt de infibulatie [dichtnaaien schaamlippen] nog strijk-en-zet. Zij heeft een heel informatricenetwerk [s]. De infectieziektebestrijding [n/s] wordt steeds beter. In fresco [mv. fresco's, freschi] is al fresco: op verse, natte kalk geschilderd met waterverf [antoniem: secco, mv. secco's of secchi]. Er heerste een inlandse, eilandse, insulaire, IJslandse crisissfeer. De
in-memoriamschrijver wist zijn leven in het in memoriam [i.m.] treffend te verwoorden. Die tegenstander heeft nog heel wat in petto. Hij is een gentleman in optima forma [volledig]. Wanneer vindt die in-situsanering [in situ: ter plaatse] plaats? Zijn die reptielen insectenetend? Insjallah [in islam: zo God wil] gaan we op pad. Heeft hij inside-information? Het inspectierooster is klaar. Kan je voor hem instaan en kun je stand-in [vervanger bij gevaarlijke film of toneelstuk] zijn voor hem? IQ betekent: intelligentiequotiënt [ook: landcode Irak].

9. We hebben geïnlineskatet. De intensivecareafdeling (ic-afdeling) verleent intensive care. Daar gaat Interpol over. Een intestaat is zonder testament gestorven. Daar heb je die intrigant weer met zijn obligeante [dienstvaardig, beleefd] stijl. Een instantaneetje [momentopname] komt du moment dat je dat maakt, tot stand. De coalitie in statu nascendi [in wording] vordert gestaag. Een id-baan is een
instroom-doorstroombaan. Instore reclame vind je in en om de winkel. Invert is geïnverteerd. De Investituurstrijd [keizer vs. paus] woedde rond 1100. Met ivf wordt in-vitrofertilisatie bedoeld. In voce [i.v.] betekent: bij dat woord. De invraagstelling alleen al was een heikele stap. Het Chanoeka is het Inwijdingsfeest. Geldt daarvoor het inzagerecht? Ipso facto [door het feit zelf] was hij dader. Een irenische bemiddelaar is vrede stichtend. Een italianisant is een schilder: zie verder internet. Ik stuur u dit s.p.r. (sub petitione remissionis, met verzoek om terugzending). Dat is een spouwwig. Die specialist is heel goed in spraakafzien, liplezen.

10. Malrovekruid werd als hoestmiddel gebruikt. Als een homeopaat met homeopathische middelen succes heeft, is dat een placebo-effect. Kinabast zou malaria genezen. Jaargemiddelde-, jaarrente- en jaarweddeberekeningen [3 x n/s] zijn lastig. Dat voedsel is ziekmakend, pathogeen. Op scholen hebben ze een jaarklassensysteem. Het jachtakte-examen [n/s] was moeilijk. Wat is jachtspringen [van paarden: springen bij jachtritten in geaccidenteerd terrein]? Echte dames droegen jabotjes [oo] [geplooide stroken]. Hebreeuws voor 'God' is Jahwe(h) (ook: JHWH of JHVH). Volgens GB kun je alleen een jaden schaal hebben en overigens een jadeschaal (VD eventueel wel: jade – bnw. – schaal). Jakarta, Indonesië.