2239 Dictee zaterdag 29-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (223) √

Dictee – dictees [2239]

Oefendictee 634 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (223)

1. De limousine (limo – auto) botste op de limousin [rund]. Door dit glas zie je een limpide [doorzichtig, helder] beeld. Dit is de winst limpido [zuiver = bijwoord]. Een linac is een lineaire deeltjesversneller (linear accelerator). Leentje leerde Lotje lopen, langs de lange lindelaan. Zijn lindebladluizen schadelijk? Met een liniaal teken je lineaire verbanden. Je moet nu linea recta [onmiddellijk] naar huis gaan. Kan een déjeuner dînatoire [uitgebreid koffiemaal i.p.v. middagmaal] ook een diner sur l'herbe (niet in wdb., vergelijk: déjeuner sur l'herbe = picknick) zijn? 'Breeches' [rijbroek, jodhpurs] en 'hersenen' zijn pluralia tantum [enk.: plurale tantum]. 'IJs' en 'vee' zijn singularia tantum [enk.: singulare tantum]. Een nopper is niet-overplaatsbaar [N.O.P. – n.o.p. =
niet-onderwijzend personeel, NOP = Noordoostpolder]. Basiliek [basilica, eretitel kerk], basilisk [fabeldier, ook hagedis] en basilicum [= brasilicum, brasilicom = trekzalf; = bazielkruid, koningskruid = lipbloemige plant] gaan terug op hetzelfde Oudgriekse woord. Hoeveel Harry Potterboeken zou die man met dat harrypotterbrilletje hebben? Hij spreekt perfect lingua toscana in bocca romana [omschrijving van het fraaiste Italiaans]. Het Liniaal (ook: de) is de Winkelhaak [sterrenbeeld Norma]. De verdediging van Ajax had iets van de Utrechtse Linie [vroegere benaming van de Nieuwe Hollandse Waterlinie]. Een linieerder [lijnen, drukkerij] moet liniëren. Hij is zo link als een looien deur [slim, leep]. Morganatisch huwelijk: met de linkerhand: vrouw krijgt niet alle (adellijke) rechten.

2. Sinistro- [linkshandigheid] en dextromanie [rechts-] komen beide veel voor. Een linkmichel is een linkmiegel [uitspraak hetzelfde!], een linkerd. Vraag maar eens aan die hindoes wat lingams (= linga's = verering mannelijk geslachtsdeel, antoniem: yoni) zijn. Het linneaanse [Linnaeus] is het taxonomische [taxonomie = classificatie, o.a. van planten] systeem. Daarin komen hoofdsoorten (linneons, linneonten) en ondersoorten (jordanonten, jordanons) voor [de goudsbloem is de Calendula – linneon, hoofdletter – officinalis, jordanon. kleine]. Het eerstgeboorterecht verkopen voor een schotel linzensoep [Bijbel: Ezau aan Jakob]? Lipariet is ryoliet of kwartsporfier. Linoleenzuur is
Z,Z,Z-9,12,15-octadecatrieenzuur, maar linolzuur is daarentegen Z,Z-9,12-octadecadieenzuur (bent u er nog?). Tagliatelle is lintmacaroni en linguine en pappardelle zijn ook lintpasta's. Lio's (met liostage) zitten nog op de lerarenopleiding (met hun lio-opleiding – lio = leraar in opleiding). Dat is een opvallende lipdub [videoclip met playbackende bv. scholieren]. Een bekend besturingssysteem voor computers is Linux. Geef die lipgloss [glansmiddel lippen] even aan. In het
links-extremisme kom je ultralinkse opvattingen tegen.

3. Het breiwerk was links-links. Lipossage [massage] bestrijdt de liposomen [vetcellen]. Lippenstiften is lipstick aanbrengen. (Omnibus et) lippis et tonsoribus notum is bekend bij Jan en alleman. Liquefactie is vervloeiing en een liquette is een hemd. Ken je het liquiditeitsquotenbegrip [economie: hoeveelheid liquiditeiten in een bepaald jaar, uitgedrukt in een percentage van het nationale inkomen van dat jaar]? Met liquor worden soms hoffmann(s)druppels bedoeld. Hoe groot is de lisdoddenfamilie? Lisp is List Processing, een programmeertaal. Een lis [ie, mv. lites] sub [uh] judice [oe ee] is een rechtszaak die nog aanhangig is. Wat is de Lissabonstrategie [verhogen van de arbeidsparticipatie (m.n. onder mensen van 55 tot 65 jaar) binnen de Europese Unie]? Hierin was de hand van de firma List en Bedrog duidelijk herkenbaar. Liquidae zijn vloeiklanken Een list of pardonable sins is een lijst van vergeeflijke (vergefelijke) zonden. Durante lite, lite pendente, gedurende het proces moesten ze hun mond houden. Je hebt literatuur (GB ook: tt) met een kleine l en Literatuur (GB ook: tt) met een grote L. Een lipssleutel is moeilijk na te maken. Een liveopname is nu eenmaal geen studio-opname.

4. Een literatuurhistoricus (GB ook: tt) is een literair (GB ook: tt) historicus. Een lettré is een kenner en minnaar van de letteren, een geletterde. Lithium (Li) heeft atoomnummer 3. Lithopoon (lithopone) is een witte, dekkende verfstof. Er stonden 2 lits-jumeauxs [4 bedden dus]. Ik kwam nog tegen: het livre de bonne foi [te goeder trouw geschreven boek], het livre de chevet [lievelingsboek] en de livres de haute gresse [sterk gepeperde boeken]. De LKR is de Sri Lankaanse roepie. De [regel ‘s!] Lloyd's-classificaties zijn gezaghebbend, net als het Lloyd's-patent. Llanero's zijn herders die de llano's bewonen. De ln is de logarithmus naturalis, de natuurlijke logaritme. Bij Lobith komt de Rijn Nederland binnen. Hij heeft het locked-insyndroom [LIS: verlamd en niet meer kunnen communiceren]. Sommige lokalo's zijn locavoor [alleen voedsel uit eigen omgeving]. Een locopreparaat [onverpakt, goedkoop (genees)middel] is nu eenmaal geen spécialité [gepatenteerd verpakt geneesmiddel]. Hij is loddenvisser [visserij op voorjaarskabeljauw in Finland met haken, geaasd met lodden; lodde = kleinste soort zalmvis, 14-18 cm]. Lodderein is eau de la reine [reukwater]. De gelode diepte was honderdvijftig meter. Een loeach (mv.: loechot) is een Joodse almanak. De discuswerpster kuste de discus. Een musicus is muzikaal.

5. Een loelav is een palmtak (voor Soekot, meervoud VD: loelavs, loelavim, GB: loelaviem). Soms dragen Hindo(e)stanen loengi's [om de heupen gewikkeld doek]. Hij pleegde loense sjoefe, meineed. Loerissen zijn botteriken. Loerahs zijn dorpshoofden op Java. De javamens kwam van Java. Loer(e)man is kaas van afgeroomde melk. Te loever(t) [aan de loefzijde = windkant] bespeurden zij een schip. Een éloge [VD, GB: eloge – niet geschikt voor dictee] is een lofrede en een panegyrist een lofredenaar. De lofzang van Maria is het Magnificat. De decadische (ook: briggse, en dus niet de neperiaanse) log log van tien miljard is een [één]. De grote loge heet in Nederland het grootoosten [vrijmetselaars]. Dat is ook een grootloge. Dat is nu een logeabele [bewoonbaar, geriefelijk] schuur. Heeft de marine meer dan één logementsschip [wacht- en opleidingsschip]? Rabdologie is rekenkunst met staafjes als hulpmiddel.

6. Boeddhologisch betreft het boeddhisme, bryologisch betreft mossen, campanologisch betreft klokkenspellen, cecidologisch betreft de gallenkunde, chorologisch betreft de aardoppervlakte, codicologisch betreft handschriften, conchyliologisch betreft schelpen, didaxologisch betreft de didactiek, ecclesiologisch betreft de kerk, herpetologisch betreft reptielen en amfibieën, ichtyologisch betreft de vissen, malacologisch betreft de weekdieren, myologisch betreft de spieren, palynologisch betreft de pollenanalyse, paroemiologisch (eu/ee – ook: paremiologisch) betreft spreekwoorden, reologisch betreft stromingen, sinologisch betreft China, tabacologisch betreft het roken en thaumatologisch betreft wonderen. Met logofobie [beklemmende vrees voor woorden] kun je beter (h)eremiet [kluizenaar, cenobiet = kloosterling], anachoreet [idem], troglodiet [holbewoner, kluizenaar] worden. Hij lijdt aan logorroe, die tot woordendiarree leidt.

7. Die indianen noemen zichzelf wel Lokono of Arowaks. Turks fruit is lokum [oe]. We gaan lol trappen. Wat, heeft die man een lolitacomplex [meisje als lustobject]? Waarin verschillen lollo bianco, lollo rosso en lollo biondo? Sla: wittig lichtgroen, geelgroen en rood. De lombardse bonen en het lombards hoen zijn van huis uit echt wel Lombardisch [Lombardijs, uit Lombardije]. Lomperiken begaan lompheden. Lomscholen [lom: leer- en opvoedingsmoeilijkheden] plus mlk-scholen [moeilijk lerende kinderen] vormen het speciaal basisonderwijs (sb(a)o). Een lonesome cowboy is een lone wolf, een lone ranger [solist, eenzelvig mens]. Met een longe [touw, band] laat je een paard in een cirkel lopen (werkwoord: longeren). Longae pacis mala zijn ongetrainde troepen. Na de koploper kwam longo sed proximus intervallo: de volgende, maar op grote afstand. Achter de naam betekent LON: Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Heetgebakerd is met een kort lontje.

8. Dat is een lood-om-oud-ijzerkeuze. Het voormalig koninklijk paleis bij Apeldoorn is Het Loo. Bij het loodacetaat kennen we het lood-II- en het lood-IV-acetaat. Geellood is loodcyaanamide. Loodhoudende benzine bevat tetra-ethyllood als antiklopmiddel. Pyriet is loodsteen. Hij plakte er twee keer zoveel postzegels op dan nodig was. Goulardwater zij (is) te gebruiken bij ontstoken wonden. Op de brandstapel lag essen-, elzen-, linde- en wilgenloof. De joden vieren het Loofhuttenfeest (Soekot) in loofhutten. De algologie bestudeert algen en wieren. Uit de looiersboom wordt corduaan (Corduaans leer) bereid. Hij had zowel een jarenzeventig- als een grungelook, kan dat? Bij een xtc-lookalike [afkorting van ecstasy] moet ik altijd aan die Madonnalookalike denken. De verkoopcijfers van een product worden bepaald door de
look-and-feel [geheel van direct waarneembare effecten van een product]. Een sumakstruik (vergelijk ook: dividivi en tannine) is een looiersstruik.

9. Waarom heet look-zonder-look zo en ook wel lookraket? Wat wordt met loonconstantie [vaste verhouding tussen de geldomzet van een bedrijf en de betaalde lonen] bedoeld? Hoe doorbreek je de
loon-en-prijsspiraal (loon-prijsspiraal)? Staat hij echt op jullie payroll? Een loop-in-'t-lijntje is een jonge matroos. Het kinhin is een zenboeddhistische loopmeditatie. De kakapo is een looppapegaai. Dat goede gebruik is te loor: het is teloorgegaan. Zij speelden loos om loos [kijken wie het slimst is]. Heb je een goede sinterklaas (VD, ook: een goed sinterklaasfeest) gehad? Ik heb in dat goedlopende winkeltje een goed lopend uurwerk gekocht. Aan de lopende band wordt lopendebandwerk verricht. Alle hazen zijn lopers [haasachtige – grote afstanden] of gravers [idem, konijn]. Ze is een vrouw met loquomanie [praatzucht]. De loran is de long range navigation (langeafstandsnavigatie). Die kleine lord [verwend kind, mooie kleren] eindigde later als Lord Wanhoop [schutterig en onhandig]: het Huis der Lords, House of Lords, het Hogerhuis heeft hij nooit bereikt. Wie is er thans lord mayor van Londen? Is een monocle dan geen lorgnet? Ja, ook lorgnon. Heidepluis of eenarig wollegras is lok.

10. In de haven vind je meerdere los- en laadbedrijven. De löss wordt ook wel Limburgse klei genoemd. Lösshoudend is löss bevattend. Bestaat de lost generation [1960-'70] voornamelijk uit lost cases [hopeloos geval]? Ze hebben een los-vaste [los-en-vaste] verkering. Je zal maar een vijs los hebben [niet goed wijs zijn]. De leus van de Oostenrijkse nationalisten in het begin van de twintigste eeuw was 'los von Rom' [anti-Duitse houding van de katholieke geestelijkheid]. Het lot valt altijd op Jona(s) [een pechvogel heeft altijd ongeluk]. Het Lotenfeest, het Hamansfeest is het Poerim. Een loterijwet is een wet die de loterijen regelt zoals bijvoorbeeld de Loterijwet van 1905, thans: Wet op de Kansspelen.

 

 

2238 Dictee vrijdag 28-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (222) √

Dictee – dictees [2238]

Oefendictee 635 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (222)

1. Het Lotharingse kruis heeft twee evenwijdige dwarsbalken. De munteenheid LSL van Lesotho is de (ma)loti. De lotie is het wassen van ertsen (nee, niet: erwten!). Leentje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar ze was beslist niet van lotje getikt. De lotsgodin is Fortuna. In Nederland is Lotus (Landelijke Organisatie Tot Uitbeelding van Slachtoffers) actief ten behoeve van
EHBO-oefeningen. Ik dacht te gaan winnen, maar lou loene! Hij stond te kijken als lamme of verdomde Louis [verlegen, beteuterd]. Het verdomde Lowietje (Louistje) is het zwarte schaap [vergelijk: een(!) verdomde louis]. Krijg je als Louis d'Or [toneelprijs, man] een louis d'or [oude Franse gouden munt]? Nee, dus. In Nederland krijgt een politieambtenaar geen lourdespremie [BE, politie, ooit Woord van de Week, niet (meer) in wdb.]. Waar kennen we de Loutere Broeders uit de 10(d)e eeuw van? School van islamitische filosofen! Een catharsis, een loutering, zou wel helpen. Bij de louvredeur [jaloeziedeur, schuine latjes] stond een loutrofoor [hoge vaas] omkleed met loutre [otterbont]. Een lovelace is een donjuan. Hij zit bij de top tien (top 10) en is dus toptienspeler (top 10-speler).

2. Ze zijn lovers. De lowbrows [met weinig ontwikkeling] overtroffen de highbrows ruimschoots in aantal. Met een low budget neem je een lowbudgethotel. Bij een lowcarbdieet [weinig koolhydraten] volstaat geen low care [weinig intensieve zorg]. Ik verwacht uiterste loyauteit [BE: loyaliteit] van jullie. De afkorting L.P.D. betekent laus plurima Deo: Gode zij de hoogste lof. Een lpg-motor loopt op liquefied petroleum gas. Lsd staat voor lyserginezuurdi-ethylamide [ook: lysergamide – s van säure]. De Landelijke Studentenvakbond is de LSVb. In de oude liturgie overheerste de lucaanse [Lucas] traditie. Een motor heeft lubricatie [smering] nodig. Is dat dan niet luce clarius, zonneklaar? Luce prima (cum prima luce, orta luce), bij het aanbreken van de dag, wordt de nachtrust soms wreed verstoord. Er hing zo'n onbestemde eau-de-colognelucht. Een luchtgeest is een sylfe (ook: sylfide). Een luchtcartograaf verzorgt de luchtkartering. Hij heeft een tracheale aandoening, de tracheeën [trachea, enk.: trachee = houtvat hogere planten; trachea = luchtpijp mens], betreffende. De 3 luchttekens zijn Tweelingen, Weegschaal en Waterman [dierenriem, vgl. aardeteken, vuurteken, waterteken].

3. Dat was lucht happen geblazen. Astma- en COPD-patiënten komen lucht tekort. Een luchtwortelboom is een rizofoor. Een Luciaan komt van Saint Lucia. Lucie is het witte, harde hout van de sint-luciakers of weichselboom. Volgens Horatius is de lucidus ordo een heldere, logische volgorde. De opperste der afvallige engelen is Lucifer, de duivel of Satan, de vorst der duisternis. Lucite is polymethylmethacrylaat. Is de Lucifer van Vondel een toneelstuk? Het luddisme [gewelddadige acties tegen industrialisering] is genoemd naar de 18(d)e-eeuwse (achttiende-eeuwse) Ned Ludd. De ballon was een ludibria ventis, speelbal der winden. Een ludi magister is schoolmeester. Het ludolfiaans getal is ongeveer gelijk aan de breuk [letters] tweeëntwintig zevende [22/7 = 3 + 1/7 = 3,14....]. Ze deden het lucri causa, uit winstbejag (Cicero). De drietenige luiaard is de a(a)i, de tweetenige luiaard is de oenau. Dat zijn overigens geen luieriken. Een lugerpistool is een parabellum. Een lucretia is een kuise vrouw.

4. Met lucrum cessans wordt winstderving bedoeld. Een luibert is een ooievaar. Is je babyuitzet al compleet? Dat is Luikerwaals voor mij. Met Luikse kalk wordt maaskalk bedoeld. Hij wil liefst een luilekker leventje leiden. Het Land van Kokanje is Luilekkerland. Het vakantieresort was net een luilekkerland. Hij zou in de luimspiese [Bargoens: slaapplaats, logement] overnachten. Wat weet je van het geheime West-Afrikaanse Luipaardgenootschap [geheim ..., niet in wdb.]? Een écoute is een luistergalerij. Een luitenant-Chinees is lager in rang dan een
kapitein-Chinees. Hij is luitenant-ter-zee tweede (2(d)e) klasse. Dat zijn simpele luitjes (zielen). Komaan, luiwammesen! In het leger heb je geen lulla's, vrouwelijke kletsmajoors. Een beetje spreker heeft geen lullepijp [doedelzak, microfoon] nodig. Hij is lullenman bij de brandweer. Een lumbaalpunctie is een ruggenprik. Erasmus werd wel aangeduid met lumen mundi (licht der wereld), grote geest. Een babbelaar is een lulleman [ww.].

5. In die canon [cultuurverzameling] komen alle lumina civitatis (beroemde mannen) voor. De maan wordt ook met Luna aangeduid. Waar hebben ze hun lune de miel, hun wittebroodsweken, doorgebracht? Vergeet de lupa's [lunchpakket] niet. In het aangezicht kun je lupus [huid-tbc] krijgen. Lurex is goud-, zilver- of bronskleurig garen uit metaal. Een onverwachte verschijning is een lupus in fabula. De Lusitaanse kerk is de episcopale kerk van Portugal [= Lusitania of Lusitanië]. Je moet bouclégaren [voelt hard aan] gebruiken. Lussenkant is kant met frotté-effect [weefsel met ruw oppervlak]. Zij heeft een frozen shoulder: pijnlijke stijfheid door ontsteking of trauma. Lustrewerk [luhs-tuhr] is gelustreerd [glanzend maken, glazuur] aardewerk. Bespeur ik daar een vreemde lusus naturae, een speling der natuur?

6. In eierdooiers zit luteïne [gele kleurstof]. Zijn ouders waren luthers, lutheranen dus. Door de lutte pour la vie, de strijd om het bestaan, werd hij gehard. Maakte ze een drievoudige lutz [kunstschaatsen]? Een luva was lid van de Luva (Luchtmacht Vrouwenafdeling). Hij laat zijn lux aeterna, zijn eeuwig licht, schijnen. Een SUV is een luxejeep (luxe jeep). Zou hij lux in tenebris, licht in de duisternis, brengen? Wessel Gansfort had als epitheton 'lux mundi', licht der wereld. De lux perpetua is ofwel het eeuwige licht ofwel een godslamp. De LVL is de lats, tot 1 januari 2014 de munteenheid van Letland [Latvia]. Lyddiet is een ontplofbare stof (ezelsbrug: DDT, al ploft dat niet), lydiet een mineraal. Borreliose, de lymeziekte, de ziekte van Lyme, is niet naar een arts, maar naar een stad [in de VS] genoemd. Een lymfocyt is een B- of een T-cel. Hij liep in zijn blote je-weet-wel. Er ontbraken
ik-weet-niet-hoeveel juwelen. Je weet wel, lymfangitis [ontsteking lymf(e)vaten]. Kun je een lymfoedeem voorkomen? Een lynxsteen is een belemniet.

7. De Lynx is een sterrenbeeld tussen Grote Beer en de Wagenman. Lyons burgemeester heeft in Dijon niets te vertellen. Het sterrenbeeld Lier heet ook wel Lyra. De afkorting lsd staat voor
lysergeenzuurdi-ethylamide [s van säure]. De lyssa is de hondsdolheid. Je kunt tegenwoordig ook m-bankieren. Gastrorragie is een maagbloeding. Jeanne d'Arc was de Maagd van Orléans, de Heilige Maagd was de maagd Maria, de Moeder Gods. De pylorus treedt op als maagportier. De proef met de Maagdenburgse halve bollen werd door Von Guericke bedacht. In het maagsap zit ook leb [inhoud van de lebmaag; lebbe]. De siderische maand is de omlooptijd van de maan; de synodische is die tussen twee vollemanen (GB ook wel: volle manen). Het sabbatsbrood van de joden wordt met maanzaad bestrooid als zinnebeeld van de overvloed van manna in de woestijn. Bij naam kennen we Menulis en Thot als maangoden (en Artemis, Diana, Luna en Selene als maangodinnen).

8. De Maagdenhuisbezetting was in 1969. Ze is haar maagdom kwijt. Zou hij zijn huiswerk nog afkrijgen? Bij joden is het maäriev het avondgebed (meervoud: maäravim). De Maartrevolutie in de Donaumonarchie en in Duitsland volgde in 1848 op de Februarirevolutie in Parijs. Die lomperd doet als de Maas bij Bokhoven [niet groeten]. Rotterdam is de koningin van de Maas – VD 2020 OK! De Maasgotiek is een gotische bouwstijl uit de 13e-15e eeuw in de Limburgse Maasstreek. Een smient is een maaseend. Een maashagedis is een mosasaurus. De linker Maasoever vind je aan het water in Rotterdam, de Linker Maasoever is een geografische aanduiding aldaar (en ook straatnaam). Drinken ze in Rotterdam – een (de) Maasstad, waarlangs maasschepen varen – Maaswater? Maatslaan is de maat slaan met de maatslag. De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en de Maatschappij van Diergeneeskunde mogen niet ongenoemd blijven.

9. De maca [g. mv.] behoort tot de kruisbloemenfamilie. De macadamiaboom is een altijdgroene tropische boom. Op de Antillen zijn macamba's Europese Nederlanders. Zekere huzarensalades zijn macedoines [met veel groenten en vruchten]. De republiek Macedonië wordt ook wel met FYROM [Former Yugoslav Republic of Macedonia: voormalige Joegoslavische republiek Macedonië] aangeduid. Worden macfarlanes [lichte overjas over herenrok] nog gedragen? Het symbool voor mach [aantal maal geluidssnelheid] is Ma. Wat streven machiavellisten na [doel heiligt middelen]? De machicoulis (mezekooi, mezekouw, werpgang – bij de borstwering, vestingbouw) was er om pek op de vijand te storten. Wat doen een afrei- [af!, vlak afwerken, straat], een wied- [onkruid weg] en een ensileermachine [inkuilen]? Machoch, machochel, machol, machoechel, pieremachochel [lompe, logge vrouw]: allemaal één pot nat. Het macigno [grauwgroen, kalkachtig zandgesteente] vind je in de Alpen en in Italië. Macis is foelie van de nootmuskaat. Mackintosh is een waterdichte stof en een maçon een vrijmetselaar. Macrocheilie is de vergroting van één of beide lippen. Hij heeft macroftalmie: een onnatuurlijk grote afmeting van de oogbol. Een macron [streepje] wordt boven een letter geplaatst.

10. Hou(d) moed: macte animo! Macte virtute: ga zo voort! Maculae [enk.: macula] zijn huidvlekken. Een levis notae macula (macula levis notae) is een vlekje van kritiek. Deze bijbels zijn made in Taiwan. Een madeleine is een evenveeltje in ovale vorm. De madera is een morgendrank op Madeira. Madhhabs zijn soennitische wetscholen. Een madoeravoet wordt door een schimmelplant veroorzaakt.
Onze-Lieve-Vrouw, Madonna, Madre de Dios. Hij rookt maduro [bnw.] sigaren. SOS [save our souls], doe je mae west [zwemvest, gevoerde jas] aan! Ik doe het morgen, ma foi! Het maghrib is het avondgebed.

 

 

2237 Dictee donderdag 27-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (221) √

Dictee – dictees [2237]

Oefendictee 636 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (221)

1. Daar heb je hem weer met zijn goëtie, zijn zwarte magie. Een magic mushroom is een paddo. Theürgie is witte magie. De maglev is de magnetische levitatie, de magnetic levitation. De Magna Charta werd van Jan zonder Land afgedwongen. Hij was de magnae spes altera Romae: de tweede grote man in de staat. Onder anderen Cybele [vruchtbaarheidsgodin] werd met Magna Mater aangeduid. Het gebouw Musis Sacrum (Arnhem) is 'aan de muzen gewijd'. Hij was arm te midden van grote rijkdommen: magnas inter opes inops. Magnetiet is tri-ijzertetroxide. Magnieters zijn functionarissen die verbieden – ‘magweller’. Magno intervallo, na een lange tussenpoos, hernam hij het woord. Een repetitor brengt je veel bij in kort bestek, multum in parvo, magnum in parvo. Magor is een mengsel van mascarpone en gorgonzola [beide: kaas]. Honden kennen de magtest [test op maatschappelijk aangepast gedrag als gezelschapsdier]. Een mAh is een milliampère-uur. Mahdi is de Verlosser van de moslims. Een magnus Apollo is een groot orakel.

2. Surinaamse mahonie komt van de krapboom [meekrap]. Een mahout [au] of kornak is geleider van een olifant. Mahonielak is acajoulak. Hij maitriseert zijn maîtresse. Voor crimen laesae majestatis, majesteitsschennis, kun je een forse douw krijgen. Er zijn 4 majors (golf) bij de heren: US Masters, US Open, British Open en het
PGA-kampioenschap. Hij heeft zelfs twee maintenees [minnaressen op kamer]. In Bijbeltaal is de Maker de Schepper. Een make-updoos is een beautycase. Een bekende aap is de moormaki [zwarte maki]. Het makoré is een West-Afrikaanse houtsoort. Makuba [oe] is zeer fijne snuiftabak. Een malle pietje refereert aan de tv-serie Swiebertje. Malle appie en malle beppie zijn mallerds. Hij is magister artium liberalium (m.a.l.): meester in de vrije kunsten. Een mala is een halsketting met het portret van Bhagwan Shree Rajneesh. Spleen [ie (ee)], weltschmerz, taedium vitae – lichte depressie: geen raad weten met jezelf] wordt ook wel maladie sans maladie genoemd. Wat is dat een schattig makartboeket [gedroogde bloemen en grassen].

3. Hij is makelaar in warm vlees [koppelaar voor ontucht, m.n. met minderjarigen]. Wat is die (door de Malagassiërs) te drinken malaga (wijn) in het Malagasi [taal]? Zij dansen de malagueña. De mal américain, dysthymie, is een depressieve neurose. Die malapropismen [onbewust verhaspeld woord] worden te pas en te onpas gebruikt: ze berusten soms op een mal-à-propos [misverstand], dat je van je à propos [eerste onderwerp, draad van het verhaal – apperpo, apprepo] kan brengen. Ook malathion [minder giftig voor zoogdieren] is insectendodend. De Malawische munteenheid is de Malawische kwacha [MWK], de Maledivische munteenheid is de rufiyaa [MVR], de Maleisische munteenheid is de ringgit [MYR – Malaysia]. Aan het koffiedrinken ging het koffiemalen vooraf. Malgré tout [ondanks alles] hou(d) ik nog van haar. Syfilis heet ook wel mal français. Die tegenslag is al male quidem, male quod sic, erg genoeg. Die gebeurtenis is mali exempli [als een slecht voorbeeld dienend]. De expeditie startte malis avibus [onder ongunstige voortekens]. Hij is mallenmaker, verkoopt mallepraat, en zijn leven is een mallemolen. Zijn malta's [= alfa; aardappelen] afkokers? Geen idee. Zo'n maltezer is een maltezerhond. Een malum in se is dat van nature [kwaad in zichzelf].

4. Marihuana verhandelen is een malum prohibitum [juridisch: iets dat kwaad is omdat het bij de wet verboden is – antoniem: malum in se: iets dat op zichzelf kwaad is]. Ze dronken malvezijwijn [gekookt, Provence]. Papa: "Zal ik mama's kindje(!) eens wiegen?" VLCC's zijn very large crude carriers [olietanker 200.000-300.000 ton]; er bestaan ook ULCC's [U = ultra, nog meer]. Op de man af is zonder omwegen, rechtstreeks, ongegeneerd, à bout portant, ad hominem, à
brûle-pourpoint en de but en blanc. Als één man gedroegen ze zich als een man. Sommigen volgen een banaba- (bachelor-na-bachelor-), anderen een master-na-master- (manamaopleiding). Wie is daar de managing director? Een manatee is een lamantijn [rondstaartige zeekoe]. Dat is mandare litteris [te boek, op schrift te stellen] waardig [mandare-litteriswaardig]. De mandarijnwesp is een Japanse carnivore [vleesetende] wesp. Een mandatum sine clausula (m.s.c.) is een onbepaalde (= onbeperkte) volmacht. Een bendie is een mandenwagen en bandy is een zekere soort van ijshockey. Mangaankies is haueriet. De mangabeys [hondaap met lange snuit] leven in bomen. Geef me één goede reden om mangalitza
[Oost-Europees varken met een dikke speklaag] te eten. Lusten jullie manggissen (manggistans – mango(e)stans – vrucht, Oost-Indië)? Wordt het mangrovebos gekapt?

5. Je bezit moet je manibus pedibusque [met hand en tand] verdedigen. Een manicheeër is aanhanger van de gnostische, Perzische sekte van Mani [ook: manen --- > schuldeiser]. Het Communistisch Manifest van 1848 had als slotwoorden 'proletariërs aller landen, verenig(t) [de t is archaïsch] u'. De manifold pressure is de inlaatdruk. Bij de indianen is Manitoe de Grote Geest, God. Die mannequin is mannengek. De mannapeer is de pauspeer en de manna-es de pluimes. Mannen die 'broeders in de(n) Here' zijn, zijn mannenbroeders. Een couvade is een mannenkraambed. Een mannesmannbuis is naadloos gewalst. Van een 'Mann ohne Eigenschaften' weet je niets. Manou: gladgeschuurd rotan.

6. In België is een Manoesj een lid van de Sinti. Volgens Shaw was napoleon een van de men of destiny [neemt het lot van een groep, een volk op zich]. Hoe klinkt ' allegro ma non troppo' [maar niet te]? Hij sliep onder het mansardedak [met gebroken kap]. Een mansfelder is wat mans: een manwijf, een kenau. Is er een verband tussen 'mansio' [herberg langs Romeinse wegen] en 'mansion' [groot en luxe uitgevoerd landhuis, m.n. in Amerika]? Vast niet. Mantissen zijn decimale breuken van een logaritme [¹⁰log 20 = 1,3010: 1 = de wijzer, 3010 is de mantisse, aanwijzer], maar ook bidsprinkhanen. Ze gingen hem manu armata, gewapenderhand, te lijf. Manuelstijl en manuelinostijl [zekere laatgotische stijl] zijn synoniemen. Daar verzetten we ons manu et corde [met hand en tand] tegen. Zij is manufacturière [bezitster winkel in manufacturen]. Het schilderij is klaar: manum de tabula [de hand van het schilderij af]. Manu militari is met de sterke arm, manu propria (m.p., propria manu) is eigenhandig. Een manusje-van-alles, een factotum, is een maître Jacques. Manus ministrae zijn dienaren of stromannen. De jongeman kreeg een pv'tje [proces-verbaal] aan zijn broek. Draag je bij het maoïsme een uniseks maopak? Het is wat, al die Manxen [bewoner eiland Man] met hun manxkatten.

7. Hoeveel maple leafs (= maple leaves – Canadese munt) hebben jullie? Als maquisard moest je dapper zijn. Poep, jasses marante [basterdvloek, verbastering van Jezus, Maria en Anna]! Hoe luidt de marcaanse [Marcus, Marc., Mc.] interpretatie van die gelijkenis? Marcia's funebre zijn dodenmarsen, marches funèbres. Geldt daar het mare liberum [vrijheid van de zee] of het mare clausum [een mogendheid kan/mag een andere verbieden de zee te bevaren]? De mardi gras is de Vastenavond. De grote marene is de oostzeehouting (VD: O – 2018 gecorrigeerd tot o). Geef mij maar de maashagedis en nijlbaars. Het mare nostrum is de Middellandse Zee. Klein vogelijn, op groene maretak, vogellijm, mistletoe. Margaux [wijn] voor AA'ers [Anonieme Alcoholisten]: dat is paarlen voor de zwijnen, margaritas ante porcos, werpen. Maanzeeën zijn maria. De Maria-Boodschap is de Annunciatie of Aankondiging des Heren. Wat was de Markenwet [ontginning woeste gronden] Hoeveel mark [voorheen: Duitsland, DEM – Deutschland] was een markka [voorheen Finland, FIM] waard? Bloeien de mariadistels op Maria-Geboorte of in de mariamaand (oktober, Mariamaand = mei)? Luiden of bloeien(!) mariëtteklokjes? Is er verschil tussen de marketer en de marketeer [uitspraak van beide: Engels]? Nee.

8. Bij zeemeeuwmanagement [tijdelijk management met veel onrust] is niemand gebaat. Een markiezin (marquise) bestuurt soms een markizaat. Is er dit jaar weer een halfvastenmarkt? Cavia's zijn Guine(e)se biggetjes. Hebben zij echt marok [Marokkaanse hasj] gerookt? Marokijnwerk is maroquinerie [marokijn = korrelig leer]. Thuis spreken wij Marols. Hou(d) ze uit elkaar: marque (gedenkteken), marqué (ee, toneelspeler met verradersrol) en marquee (ie, over een beeldscherm lopende mededeling van één regel). Marrons glacés [mv.] zijn gekonfijte tamme kastanjes. Zekere gestreepte katoenen stof is marseille. Een van de Marshalleilanders zelf was marshal [wedstrijdcommissaris] bij de sportwedstrijd. I love marshmallows [zoet]. Zijn Marsbewoners nu marsmannetjes of niet? Het marsteken (♂) is het mannenteken, het venusteken (♀) is het vrouwenteken. Er zijn nog geen menselijke Martiaanse [Mars] belevenissen. De penc/tjak silat (tj alleen GB) behoort tot de martial art [vechtkunst]. Is maryland [tabak uit Maryland] letterlijk te pruimen? Hij heeft een flinke mascotteverzameling.

9. Databestanden kun je mash-uppen [combineren]. Het letterwoord maser komt van Microwave Amplification by Stimulated Emission of Radiation. Het meervoud van masjiach [joden: heilbrenger, verlosser] is mesjichim. Eitempera bevat ei als bindmiddel. De biljartbal lag masqué (onbereikbaar door een ervoor liggende bal – en een massé bij biljarten is een kopstoot). Al Qaida richt vaak massacres aan. Massicot is poedervormig loodoxide. Ringeloren is massregeln. Het sterrenbeeld Mast maakt deel uit van het Schip Argo. De afkorting MBA staat voor master of business administration [en mba is moderne bedrijfsadministratie]. Mastiffs zijn Engelse doggen. Mastino napoletano's zijn vechthonden. Een mastoc is een overmatig dikke man. Hij droeg een matcrêpe overhemd (ook: matcrêpeoverhemd – VD). De maté is een boom, matelassé een zekere stof. Ze hadden matelotjes [mah-tuh-loo] [hoed] en aten matelotes [BE stoofschotel vis in wijn]. De mater dolorosa is de smart van de Moeder Gods. De mater glorioso is de Heilige Maagd. Bespreek de debrogliegolven [materiegolf]? Wat doen matressen [schoolmeesteres]?

10. Wiskunde geeft lijden: mathemata pathemata. Omgekeerd: pathemata mathemata: van pijnlijke ervaringen leer je. De mater saeva Cupidinum is de wrede moeder van Cupido. Hij is naar de matinée musicale. Een matseive is een grafsteen, een matseva ook [lijken synoniemen]. Een mattie [goede vriend] is geen mati [lesbienne]. Waarin verschillen een Mauritaan [Mauritanië] en een Mauritiaan [Mauritius]? Hebt u ook mauritiushennep, aloëhennep? Met een mauser schiet je (met een uzi ook). Maximus in minimis: het grootst in kleinigheden. Mazout [oe] is stookolie [ook: mix pils-cola], de mazurka een dans. 'Mbalax' komt uit de Afrikaanse taal Wolof. Die Bijbelvertellingen zijn matteaans [Mattheus, Matth., Mt.].

 

2236 Dictee woensdag 26-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (220) √

Dictee – dictees [2235]

Oefendictee 637 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (220)

Proeve van het Groot Alkmaars Dictee 2014

De kaasmarkt (geschreven in 2013 – auteur: RL, niet gebruikt)

1. De Dáil Éireann, het Ierse parlement, beviel de jaarlijkse
kaas-en-wijnavond niet meer zo. De gruyèrekaas had afgedaan, net als de eigen cheshire- of chesterkaas (ook indien met worcestersaus!). Andere merken die gesneefd waren, zijn onder andere: appenzeller (Appenzeller kaas uit Zwitserland), bel paese (zachte Italiaanse kaas), bluefort, een variëteit van de Franse kaas roquefort, brie, camembert en cantal, cheddar, cottagecheese (hüttenkäse), derby (uit Derbyshire), feta (Griekse kaas), het fransje (Goudse kaas), halloumi, witte verse kaas uit Cyprus, gorgonzola (uit een plaats bij Milaan), komijnekaas, leer- en maasdammer, manchego (Midden-Spanje), mozzarella, pecorino, parmezaankaas (Parmezaanse kaas), provola (van buffelmelk), raclette, rauwmelkse kaas, reblochon uit de Franse Savoie, rommedoe uit Limburg, Stolkse kaas, taleggio, tilsiter, trappistenkaas en zoetemelkse kaas.

2. Nee, men wilde duidelijk iets anders. Dus werd een commissie ingesteld. Haar werk had veel van een Poolse landdag. In de openings-, tevens maidenspeech van de voorzitter bleek deze aan glossofobie – speechangst – te lijden. Dat leidde ertoe dat hij stante pede werd vervangen door de vicepreses, een man van de wereld en van de klok. Dat liet onverlet dat sommige leden probeerden te filibusteren. Ten langen leste ontstond er echter toch enige overeenstemming en begon het in Leinster House in Dublin te dagen. Was niet Alkmaar de stad van de 'Victorie', volgens de canon van Alkmaar? Daar gaan we heen, luidde 's commissies adagium. De reis werd gepland. Voor dag en dauw reisden ze af naar het aerodroom, waar ze de approach van de vlucht Amsterdam-Dublin konden waarnemen. Inchecken, sms'je naar huis, iPad in de aanslag, nog even m-bankieren, airhostess (stewardess) begroet … en in the air [vgl. (Eng.) to build castles in the air].

3. In de privéjumbojet van de vice-eersteminister kozen ze met de
take-off het ruime luchtsop. Onder zich het wolkendek (vederwolken, cirri en schaapjeswolken, cumulocirrus of cirrocumuli) en boven zich het wolkeloze heelal. Met zicht op de Andromedanevel buiten onze Melkweg, alsmede op de sterrenbeelden Verrekijker of Telescoop, Achtersteven van het Schip, Zeil van het Schip en het Hoofdhaar van Berenice, in de buurt van de Leeuw. De heenreis duurde zo'n twee uur, de terugreis zal door het tijdsverschil ongeveer nul uur duren. Ierland heeft de GMT (Greenwich Mean Time of WET, West-Europese tijd). Niet de gezagvoerder, maar de copiloot zou op de heenweg het gezag voeren namens de crew. De reizigers moesten wel oppassen om geen vliegtuigtrombose, het economyclasssyndroom, te krijgen. Onderweg zag men een gyro- en een chartervliegtuig. De landing was strikt op tijd.

4. Met de gehuurde P.C. Hoofttractor (met chauffeur) probeerde men richting de kaasstad te tomtommen. Maar dat hebbedingetje, dat gadget, gaf de geest. Maar enfin, ten slotte wist men via IJmuiden en Velsen het beoogde doel na veelvuldig geroepen ach en wee en talloos geuite 'gouwe-dozen-met-blikken-randen' en andere godslasterlijke uitingen de stad van burgervader Piet Bruinooge [2013] te bereiken. Aan een goed dinertje waren ze intussen wel toe. Een amuse-gueule vooraf, daarna borsjtsj (Russische rodebietensoep), als entremetstje naar keuze gnocchi of spoom en als hoofdgerecht boeuf bourguignon, chili con carne, couscous, jambalaya, fish-and-chips, foeyonghai, gefilte fisj, golauyoek, karweivlees, köfte, diverse
kant-en-klaargerechten, sajoer lodeh, shish kebab, souvlaki, teriyaki, mixed grill of eendenpaté. Als dessert was er een kaaswrap, île flottante of poire belle Hélène.

5. De stemming zat er goed in, toen ze besloten via de kaasmarkt naar het hotel te rijden. Maar ja, zoals gezegd: de navigatie faalde. Een ijlings ingehuurde gids vertelde hun over grote Alkmaarders als Cornelis Drebbel, Johan en Hendrik Ringers, Maarten van der Weyden, de held Fritz Conijn, Patrick Cammaert, Rudi Carrell, Kees Boeke, Adriaen Anthonisz, Trijn Rembrands – geen familie van, Frits Wester en Karin Bloemen. Ze hadden niet door dat de malafide gids een een-tweetje met de asobakchauffeur overeengekomen was: die loodste hen van hot naar her en we belandden – begonnen in de Cabeljaustraat – in de Faktorij, de Corfstraat, De Friese Poort, de Graadt van Roggenweg, de Heilooërdijk, de Judith Leysterstraat, Luttik Oudorp, de Molenaerstraat, de Oudiestaete, de Ruysdaelkade, de Strooijonkerstraat [eigennaam, anders: koppelteken!], de Dubbelebuurt, de Ruusbroechof, de Lindegracht en de Lindenlaan, Vogelezang, Fnidsen, Brillesteeg, Gedempte Nieuwesloot en het Overdiepad.

6. Helemaal dolgedraaid – het was ponem noch porem – kwamen ze via de entree bij de maître d'(hôtel). Kamers en suite, eenpersoonsbedden, een bubbelbad, wc's op de kamer, een koude douche, een buffetontbijt, piccolo en gigolo, alles werd tot in de puntjes geregeld. Er waren nogal wat lijders in het gezelschap: het
alice-in-wonderlandsyndroom, emptynestsyndroom en
fragiele-X-syndroom kwamen voor. Voor het slapengaan was er nog een slaapmutsje. De drankenopneemster noteerde onder meer: yakult, whist, vieux, vermout, tequila sunrise, cider of sorbendrank, shandy, punchbowl, mazagran, grog, campari, blackjack, advocaat en anijsdrank. De meesten gingen snel te bed, maar een enkeling, al dan niet met apneusyndroom, manifesteerde zich als barplakker. Maar ook hen – hoewel een dag tenslotte 24 uur heeft en gezelligheid geen tijd kent – riep het klokje van gehoorzaamheid.

7. Om verder een lang verhaal kort te maken: het Ierse parlement eet voortaan kaas uit Alkmaar en overigens leefden ze daar nog lang en gelukkig.