2216 Dictee dinsdag 11-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (205) √

Dictee – dictees [2216]

Oefendictee 652 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (205)

1. Aperto libro (ad aperturam libri) is bij de opgeslagen bladzijde, à pas de géant is met reuzenschreden en aperto vivere voto is rond voor zijn wensen en drijfveren uitkomen. Vlees à point is zo gebakken dat het binnenin nog rood is. Hij hield van apotheosenachtige ontknopingen. Hij had beperkte gaven, maar dit was voor hem à portée [binnen zijn bereik]. A potiori is naar het gewichtigste of grootste, [afko] t.w. datgene waar een benaming aan ontleend wordt. Het ideale stel: een venus en een apollo. Van appeal zijn afgeleid snob- [aantrekkingskracht op snobs] en sexappeal. De Appenzeller kaas noemen we kortweg appenzeller. De appoggiatura is het slepen, het aanhouden van de tonen [bij muziek]. Het schrijven van 'appeler un chat un chat' (het kind bij de naam noemen, het beestje bij zijn naam noemen), 'à prendre ou à laisser' (graag of niet, take it or leave it) en 'après coup' (achteraf beschouwd) zijn voor de ware dicteefanaat natuurlijk ronduit
appeltje-eitje [predicatief!].

2. Die bedrijven hebben tezamen (samen) een arbeidspool. Het woord 'mara' (pampahaas) komt uit het Araucaans. Een aquifer is een ondergronds waterbassin. Het Latijn (en Frans) zijn onuitputtelijk: a prima vista (op 't eerste gezicht – zingen, spelen), apud novercam queri (aan het verkeerde adres zijn), a puero (van kindsbeen af), aqua destillata (gedistilleerd water), aqua et igne interdictus (verbannen, uitgestoten), aqua fortis (sterkwater; aaneen!), aquam a pumice postulare (iets onmogelijks willen), aquam infundere in cinerem (de put dempen als het kalf verdronken is), aqua pompa (pompwater), aqua pumpaginis (idem), (tiré) à quatre épingles (in de puntjes – verzorgd), aqua vitae (brandewijn), à qui la faute? (wiens schuld is het?), a quo (waartegen het ingestelde rechtsmiddel is gericht), à quoi bon? (waar is dat goed voor, cui bono?), Arabia felix (het schiereiland Arabië) en Arabia petraea (het gebied van de Sinaï).

3. Biljartballen zijn van aramith. De term 'à ravir' betekent 'verrukkelijk'. Een archont was een belangrijke overheidspersoon in het oude Athene. De aretijnse lettergrepen komen van Guido van Arezzo, het Aretijnse aardewerk van Arezzo. Is er verschil tussen een arietta en een ariëtte? Nee. Er zijn nogal wat argumenten: argumentum a (e) contrario (gevolgtrekking bij wijze van tegenstelling), argumentum ad hominem (ad rem) (argument op de man af), argumentum ad ignorantiam (bewijs dat gebaseerd is op de onwetendheid van de tegenpartij), argumentum ad invidiam (argument waarbij men speculeert op afgunst of lage hartstochten), argumentum ad populum (argument dat gericht is op het volk, dat speculeert op het vooroordeel van de massa), argumentum ad verecundiam (argument dat een beroep doet op het natuurlijk schaamtegevoel van de tegenstander) en argumentum a posteriori (bewijs uit ervaring geput).

4. Verder: argumentum a priori (bewijs dat alleen op redenering berust), argumentum a (e, ex) silentio (argument ontleend aan het stilzwijgen van de wet of overeenkomst over een bepaalde kwestie) en argumentum probabile (op waarschijnlijkheid berustend bewijs). Per fas et nefas (per omne fas et nefas) is met geoorloofde en ongeoorloofde middelen, langs allerlei wegen. Een perfecto is een klassieke leren jekker. Zijn faillissement was een soort van perfect storm [noodlottige samenloop van omstandigheden]. Het pergamijn dient voor vensterenveloppen en is van huis uit Pergameens [uit Pergamon]. Per habitum infusum (door zijn aangeboren aard) is hij nogal driftig. Zijn er Bijbelperikopen, waarin het woord 'periscoop' voorkomt? Nee. Waarin verschillen perigeum [astronomie: het dichtst bij de aarde gelegen punt in de baan van een hemellichaam] en -helium [astronomie: het dichtst bij de zon gelegen punt in de baan van een om de zon bewegend hemellichaam]? Je zou hem per inania regna (in het schimmenrijk) wensen. 'Perinde ac si cadaver' betekent 'als een lijk': kadaverdiscipline. Periode-eigendom is timesharing [bijv. van een vakantieappartement]. Peripatetici maken veel kilometers [aristoteliaan of iemand die veel rondloopt].

5. Een peritus artis is een kenner (van de kunst, niet van kunstjes). Zijn 'peristyle' en 'peristilium' synoniemen? Ja; in de betekenis 'zuilengang'. De zaak is afgedaan, abis perkara, basta, uit! Perl is een programmeertaal (Practical Extraction and Report Language). Per mare per terras: over land en over zee, per me: mijnentwege en per mese: per maand. Een permit is een permis [verlof- of geleidebriefje]. Een permissive society [waarin (te) veel getolereerd wordt] kan nooit lang gedijen. Pas op voor pernoze [van het vak, dieven – van de penoze = vak, onderwereld] mannen. Toediening per os gaat via de mond. Hij mag per pro, per procurationem (p.p.), per procuratorem (bij volmacht) tekenen. Per saltum (door, met een sprong) ontsprong hij de dans. Een pers is een oosters tapijt.

6. Hoeveel pershingraketten [middellange afstand] hebben we nog? Perspex [doorzichtige stof, plexiglas] is polymethylmethacrylaat. Een sinaasappel geeft kostelijk perssel. De auto was perte totale, total loss. Per tot discrimina rerum: door zovele gevaren. Peruaanse rijst wordt ook quinoa [kihn-waa/kie-noo-waa] genoemd. Per viam (door middel van) een brief kregen we helderheid. Dat perunage [percentage gedeeld door honderd] is [letters] tweeëntwintig honderdste (0,22). Per vias naturales: (medisch) langs natuurlijke wegen. Met de peseta Guineana [thans: CFA-frank] betaalde je in Equatoriaal-Guinea
[CFA-frank-Centraal of CFA-frank BEAC (Communauté Financière Africaine – Banque des États de l’Afrique Centrale) = XAF,
CFA-frank-West of CFA-frank BCEAO = XOF]. BEAC = Centraal-Afrikaanse Republiek, Congo-Brazzaville, Equatoriaal-Guinea, Gabon, Kameroen en Tsjaad, BCEAO (Communauté Financière Africaine – Banque Centrale des États de l’Afrique Occidentale) = Benin, Burkina Faso, Ivoorkust, Mali, Niger, Senegal en Togo. Pessimi exempli is verderfelijk, tot een zeer slecht voorbeeld strekkend. Deze somberman is een pessimist. Het pessimum inimicorum genus, laudantes is het gemeenste slag vijanden, nl. zij die (u, ons) prijzen. Met PET wordt de positronemissietomografie (positron emission tomography) aangeduid. Per varios casus: door verschillende lotswisselingen. Een peshmerga is lid van een nationalistische Koerdische strijdmacht.

7. Zijn persianer pattes [bont van de poten van pasgeboren lammeren] duur? Het peterprinciple [bijna iedereen zit op een functie die net te hoog is voor zijn kwaliteiten] geldt in het bijzonder voor lijders aan het peterpancomplex [verzetten van een man tegen volwassen worden]. Hij zocht per se kroeze [gekrulde] peterselie (krulpeterselie). Een petinggi is een dorpshoofd. Klein maar fijn: petit restaurant [tussen snackbar en restaurant], petit point (zekere kruissteek), een geding ten petitoire [het eigendomsrecht betreffend], dat is een petitio principii: dat is juist de vraag [een cirkelredenering], petit-maître (saletjonker),
petit-gris (grijze pelterij van de huid van Siberische eekhoorntjes), petitfour (klein koekje), petite maison (woning voor een maîtresse), petite histoire (de geschiedenis van de kleine, anekdotische voorvallen, de geschiedenis van de bijfiguren) en petit-beurre (rechthoekig biscuitje met gekartelde rand). De petkuser haver is een zekere haversoort (gekweekt door Von Lochow op zijn landgoed Petkus). De petrinische [Petrus] haan is spreekwoordelijk. Een petrarcasonnet [Italiaans sonnet] heeft niets, maar dan ook niets, van een shakespearesonnet [Engels sonnet]. Wat doe je met petroklastiet? Juist, de boel opblazen!

8. Met lpg koop je liquefied petroleum gas. De olie-industrie bloeit. Dankzij het petroleumkomfoor [kooktoestel]? Ze droeg een petticoat [wijduitstaande – VD – stijve onderrok]. Ik vind dat maar peu de chose: niet veel zaaks, een kleinigheid. Het pausschap is het Petrusambt. Dat is maar een peulenschilletje voor hem. Peut-être doe ik het wel. De afkorting p.ex. staat voor par exemple, bijvoorbeeld. Het pharming [naar valse website] en het phishing [achterhalen van wachtwoorden e.d.] zijn een vorm van digitale fraude. Een philibertspant is een schenkelspant [dak, houten kapspant] en een philosophicum een opleiding na het kleinseminarie. Phoe, 't mocht wat. De Phoebo digna locuti zijn mannen die dingen gezegd hebben, Phoebus waardig. Dit dient een vroom (weldadig – niet: gewelddadig) doel: pia causa (ad pias causas). Pia desideria zijn vrome wensen. Piae memoriae: vromer, zaliger nagedachtenis. Een pia fraus is een leugentje om bestwil. De pia mater is het weke of zachte hersenvlies. De pieds noirs [mv.] waren de blanke kolonisten in Algerije.

9. Een piano nobile is de belangrijkste verdieping van een groter gebouw (villa, paleis en dergelijke), met name de eerste verdieping. Pia vota zijn vrome wensen. Een piassave is een palmyra [lontarpalm]. Picca's (pics) zijn webafbeeldingen. We eten tong picasso. Hoe spreek je 'pick-uppers' uit? (Het gaat niet om pick-ups.) Ik maak 't pico bello. Bij een picpus(pater) denk ik altijd aan Parijs [Rue de Picpus]. (Toneel)stukken: pièce à clef (toneelstuk waarin onder verzonnen namen een ware (actuele) geschiedenis wordt verhaald), pièce de milieu (middenstuk van een tafelversiering), pièce à tiroir (toneelstuk dat uit een losse aaneenrijging van episoden bestaat), pièce de résistance (hoofdschotel, belangrijkste onderdeel) en pièce montée (bruidstaart of berg lekkernijen). Voeten(?): pied-à-terre (optrekje, buitenhuisje), pied-de-mouche (hanenpoot), pied-de-poule (tweekleurig weefsel met dambordeffect), piëdestal (voetstuk, postament).

10. Een suisse is een piekenier [suisse, kerkwachter, zwitser]. We schrijven christusachtig, jeroenboschachtig en Hollywoodachtig. De arma Christi zijn passiewerktuigen. De aron hakodesj is de heilige ark in de synagoge, arrectis auribus betekent: met gespitste oren,
arrière-gout is nasmaak, onaangename bijsmaak, en arrière-pensée een (verzwegen) bijgedachte, voorbehoud; een artium liberalium magister is een meester in de vrije kunsten, a sadder and wiser man is een man die door zijn ervaringen droever en wijzer geworden is [die is dus: sadder-and/but-wiser!] en a sheep in sheep's clothing is een schaap in schaapskleren [variant van wolf].

 

2215 Dictee maandag 10-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (204) √

Dictee – dictees [2215]

Oefendictee 653 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (204)

1. Dat is as large as life and twice as natural: levensgroot en dubbel zo natuurlijk. A solis ortu usque ad occasum: van zonsopgang tot zonsondergang, à son aise: op zijn, haar gemak, à son goût: naar zijn of haar smaak. De kunsten: ars aequi: het recht, de rechtspraak, ars amandi: de liefdeskunst, ars artium omnium conservatrix: de kunst die alle andere bewaart, te weten de boekdrukkunst, ars clericalis: de schrijfkunst, ars gratia artis: de kunst omwille van de kunst, als principe (l'art pour l'art), ars moriendi: de kunst van het sterven, met name als boektitel, art brut: primitieve of pseudoprimitieve kunst, art deco: artistieke stijlrichting uit de jaren 10 en 20 van de twintigste eeuw, min of meer ontstaan als reactie op de jugendstil of art nouveau, met name gekenmerkt door strakke en eenvoudige vormgeving, arte conservatus: door kunst behouden, bewaard, art engagé: tendenskunst en arte povera: soort minimal art.

2. En ook: arte, non vi: door kunst (beleid), niet met geweld, artes liberalis: de vrije kunsten (grammatica, retorica, dialectica, aritmetica, geometrie, astronomie en muziek) en arti et amicitiae: aan kunst en vriendschap gewijd. Hé, asymptoot [doubleur KMA], hoe was het assaut [jaarfeest, bal] dit jaar? Alfastralen noemen we ook a-stralen. Die krasse grijsaard is nog buitengewoon sthenisch [krachtig, vitaal]. Zij is mijn associee [vennoot, compagnon], hij mijn associé, mijn associeetje. Een atlant is een telamon [dragende mannenfiguur]. Die Grote Spellinggids van Van Dale stikt van die buitenlandse uitdrukkingen: a suo arbitrio (naar eigen inzicht), asylum ignorantiae (toevlucht voor onwetendheid), a teneris (annis) (van kindsbeen af), a tergo (van achteren, in de rug), à terme (op het verwachte tijdstip, op de uitgerekende datum), à tête reposée (bedaard, rustig – over iets nadenken, overleggen), à titre personnel (op persoonlijke titel, als privépersoon), at home (thuis, vgl. athomegevoel) en attacher le grelot (de kat – de bel aanbinden).

3. Hij lijdt aan atherosclerose (arteriosclerose). Is een attache (toevoegsel) een attachment (bij e-mailbericht)? Nee, dus. Volgens mij torst die vrouw (zij is attachee) een attachékoffer. Daar gaan we weer: à tout hasard (in elk geval), à tout prix (tot elke prijs, wat het ook koste), at random (willekeurig, gerandomiseerd), atrium mortis (voorportaal, voorbode van de dood), carbone (atro) notare (iets – zwart afschilderen – niet meer in VD), à trois (met z'n drieën), attestatie de vita (bewijs of akte van in leven zijn), au bain-marie (methode om te verwarmen), au banquet de la vie, infortuné convive (rampzalige gast aan de dis van het leven), au bout de son latin (aan het eind van zijn Latijn), auch eine schöne Gegend (ook een mooie streek), au contraire (integendeel), au courant (op de hoogte), auctor intellectualis (aanstichter van enig misdrijf), auctoritate sua (op eigen gezag), audax Japeti genus (Prometheus), au fait (op de hoogte), au fond (eigenlijk) en auf Wiedersehen: tot ziens.

4. Hij is een geestig, attisch (vernuftig), kereltje, en kruidt zijn taal nogal eens met Attisch zout (fijne geestigheid). Het auralezen [emoties, karaktertrekken en fysieke gesteldheid aflezen aan iemands aura =
fijn-stoffelijk of vluchtig omhulsel] is populair. Hoe krijg ik geld uit het August Vermeylenfonds? Don't shoot the pianist, ik doe mijn best en ben ook maar de boodschapper: au grand complet (voltallig), au grand sérieux (in volle ernst), au gratin (gegratineerd), au naturel (rauw of ongekookt dan wel zonder toevoegingen die de smaak beïnvloeden), au pair (tegen kost en inwoning, zonder verdere vergoeding), au pied de la lettre (letterlijk), au porteur (aan toonder), aura popularis (veranderlijke, onzekere volksgunst), aurea mediocritas (de gulden middelmaat), aureo hamo piscari (met veel inspanningen iets onbeduidends tot stand brengen), au revoir (tot ziens), auribus lupum tenere (niet voor- en niet achteruit kunnen, in grote verlegenheid zijn), auri sacra fames (de vervloekte honger naar goud) en aurora borealis (noorderlicht).

5. Verder: aurora australis (zuiderlicht), aus der Tiefe seines Bewusstseins (uit de diepte van zijn bewustzijn), aus einem Guss (uit één stuk, een volmaakt en afgerond geheel), aut nunc, aut nunquam (nunc aut nunquam: nu of nooit, dacht de nonmoeder), au sérieux (in ernst, als ernst), auspicio tuo (auspiciis tuis: onder uw auspiciën, uw leiding of bescherming), aut omnia, aut nihil (alles of niets: een
aut-omnia-aut-nihilpoging), autos epha (hijzelf – de meester – heeft het gezegd), au vif (sprekend), aux âmes bien nées (bij hooggeboren zielen, niet meer in VD), aux fines herbes (met geurige tuinkruiden), auxiliante Deo (met Gods hulp) en à vue, a vista (op zicht).

6. Ook nog: aux petits soins (attent), a verbis ad verbera (van woorden tot klappen, tot handtastelijkheden), a vinculo matrimonii (van de band des huwelijks – gescheiden), avoirdupoids (een zeker gewichtsstelsel), avoir toute honte bue (de schaamte voorbij zijn), à vol d'oiseau (in vogelvlucht), à volonté (naar willekeur, naar believen) en à vos ordres (tot uw orders, tot uw beschikking). Ik vond ook nog een rijtje met 'avant': avant-corps (voor de hoofdgevel oprijzend min of meer zelfstandig gedeelte van een gebouw, verder uitspringend dan een risaliet), avant-garde (jonge generatie van kunstenaars die met nieuwe vormen experimenteert), avant la lettre (afgedrukt voordat de prent van het onderschrift is voorzien), avant-première (voorpremière),
avant-propos (woord vooraf) en avant-scène (voorgrond van het toneel, tussen scherm en voetlicht). De termen 'ayurvedisch' (volgens de ayurveda, traditionele Indiase gezondheidsleer) en 'axminster' (tapijt) bespaar ik u.

7. Een pielenman (haalt cassettes uit gekoelde oven) is meestal gekleed, een pieleman (penis) juist niet. De piemonteses (Italiaans) zijn van oorsprong Italiaanse vleesrunderen. Piepschuim is geëxpandeerd polystyreen. Grote of Lange Pier, (in het Fries: Grutte Pier) was een Friese vrijheidsstrijder. De Piëriden zijn de muzen. Ik vind je eruitzien als de dood van Pierlala. Hij moet naar de piesemopsantee (verbastering van puis-je m'absenter – toilet). Zij stinken als de pieten [luizen]. Met Pieterbaas wordt Zwarte Piet aangeduid. Is een pietje hetzelfde als een Pietje bedroefd? Ja, ook: zevend'halfje. Een pifont is een font dat bijzondere (letter)tekens bevat. Een giclee is een piëzografie [zekere kunstdruktechniek]. Deze jeruzalemmer (appel) kun je eten, ook als je geen kannibaal bent. In de PIGS-landen [Portugal, Italië, Griekenland en Spanje] was de economische crisis het zwaarst. Piis manibus: aan de zalige schim, de nagedachtenis (van de genoemde). De Zusters van het Arme Kind Jezus (Sorores Pauperis Infantis Jesu) worden aangeduid met P.I.J. Een peilstok zit in een peilkoker.

8. Je hebt de noordse en Kuhls pijlstormvogel. Hij geeft de pijp aan Maarten (het opgeven, sterven). De wereld is een pijpkaneel …(alleen bij het spreekwoord, anders: pijp kaneel). Zij is nu ook al aan het pijproken geslagen. Aan een blussende lullenman [brandweer] heb je meer dan aan een lulleman [vervelende babbelaar]. Mooi, die
pijpjes-lak [kamerplant]. Het zit in de pijplijn (VD, GB ook: pipeline). Zit niet te pijpzeiken [zeuren]. Hij is een echte corpspik (studentencorps). Pikkedillen zijn kleine zonden of misslagen (vergelijk: peccadille en peccavi: ik heb gezondigd). De pil van Drion is de drionpil (stervenspil). Bij het pilates worden zowel lichaam als geest geoefend. Op de Pilatustrap (in het Lateraan in Rome) kun je een aflaat verdienen. Wat ben jij een lelijke pilatus (valsaard), zeg. Ze had een pillbox [dameshoed: plat rond doosje] op. Twee pina colada [cocktail], graag. Hoe spreek je 'pilstrip' uit [geen bieruitje ...]? Een pince-sans-rire is een droogkomiek. De pinot blanc, noir en gris (grigio) zijn wijnstokken, pineau is een likeurwijn. Niet alleen Pinokkio heeft een pinokkioneus. De school werd gepint [versierd] met bloemen, de rekening werd gepind.

9. Een piñata [met snoep gevuld] moet stukgeslagen worden. Een primus inter pares is een pip. Hij lijdt aan het piriformissyndroom [pijnlijk stuitbeen]. Een pishtak is de centrale toegangspoort van een karavanserai. Ik ben behoorlijk pissed [erg boos, kwaad].
Pitch-and-putt [vgl. pitch-and-run] is een van golf afgeleid spel. Zij drinken pisang ambon [groene vruchtenlikeur]. De pittura metafisica is een beweging in de Italiaanse schilderkunst van 1915-1919. Ook 'plaatstaal' verdient eigenlijk wel een koppelteken. Più allegro: sneller, più forte: harder, krachtiger, più mosso: vlugger, opgewekter, più piano (p.p.): zachter en più stretto: korter, sneller, haastiger. Au pis-aller: in het ergste geval. Een remplaçant remplaceert [vervangt]. Place aux dames: maak plaats voor de dames. Een neppil geeft een
placebo-effect. Pladijzen (pladijs) zijn schollen. Een place to be is een hotspot. Een stukadoor maakt stucwerk. Wat deed een eerstegraadsleraar met plage-uren [BE, onbezoldigd]? Eenstemmige koorzang is plain chant. Plaît-il (wat belieft, wat zegt u?)?

10. Plaisir de vivre is douceur de vivre [het zachte genot van het leven], duidelijk, toch? Bij parkinsonpatiënten [ziekte van Parkinson] komt vaak het pisasyndroom [zijdelingse standsafwijking van de romp bij parkinsonpatiënten] voor. Waar is het Groot Plakkaatboek te koop [te zien in het museum ...]? De tekoopstelling van dat huis verbaast me. Het plan B was niet het plan-Lubbers. Het CPB is het Centraal Planbureau. Een planchette [tafeltje, 3 poten, derde is potlood] heeft een potlood, een planchet [smalle plaat boven wastafel] niet. Deze boeken zijn plankklaar [in de bieb]. Doe het maar planplan [in Indië: zachtjesaan]. De plantenanatomie heet ook wel fytotomie. Arteriosclerotische plaques [vet op wanden slagaders; arteriosclerose = atherosclerose] zijn onwenselijk.

 

2214 Dictee zondag 09-05-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 153 RL√

Dictee - dictees [2214]

Wekelijkse dicteetest 153 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 653

1. ………….sclerotische …………. zijn onwenselijk.

a. Atero                                plaques

b. Athero                              plaques

c. Athero                              plaks

2. Bij …………… komt vaak het ………….. voor.

a. Parkinsonpatiënten                        Pisasyndroom

b. parkinsonpatiënten                        Pisasyndroom

c. parkinsonpatiënten                        pisasyndroom

3. Deze biebboeken werden …….. allemaal gemaakt.

a. plan-plan                         planklaar

b. plan plan                         planklaar

c. planplan                           plankklaar

4. Een ………… moet ………….. worden.

a. piñata                                stukgeslagen

b. pinata                                stukgeslagen

c. piñata                                 stuk geslagen

5. Een ………….. is de centrale toegangspoort van een 

……………..

a. pishtak                             karavanserai

b. pisjtak                              karavanseraai

c. pishtak                             caravanserai

6. Cum ………. in ………...: met een boekje in een hoekje.

a. libello                               angello

b. libelo                               angello

c. libbelo                             angelo

7. De ………… vroeg de …………… de oren van het hoofd.

a. lulleman                               lulleman

b. lulleman                               lullenman

c. lullenman                             lullenman

8. Echte ………….. willen graag …………..

a. corpspikken                          pijpzijken

b. corpspikken                         pijpzeiken

c. korpspikken                         pijpzeiken

9. De ………….. droeg haar eigen …………....

a. attachee                            attacheekoffer

b. attaché                              attachékoffer

c. attachee                             attachékoffer

10. Ieder nam van het ………... (vieruurtje) ………....

a. goûtertje                           à son goût

b. goutertje                           à son gout

c. goutertje                           a son goût

 

Oplossingen [153]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [153]

1b 2c 3c 4a 5a 6a 7b 8b 9c 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2213 Dictee zondag 09-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (203) √

Dictee – dictees [2213]

Oefendictee 654 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (203)

1. Speelt zij bugel? Bühnekoorts [NL – beetje vergezocht] is bühnenfieber. Een platenbon is een dvd- of cd-bon. Dat is plateresk [platerescostijl = ornament of decoratie in de vorm van fijn zilversmeedwerk] gedecoreerd. Is platina-asbest [asbest met tussen de vezels platinazwart] ook gevaarlijk? Waar wordt platina-iridium voor gebruikt? Geen idee. Grappig: platinizout is platina-IV-zout en platinozout is platina-II-zout. Philo van Alexandrië was de Joodse Plato [20 v.Chr. – 40 n.Chr.]. Vlakke trigonometrie is plattedriehoeksmeting. Geweldig mensen, plaudite (applaus)! Wie wonnen er in de play-offs [wedstrijden voor bv. promotie] en de playdowns [voor degradatie]? Het heeft Zijne Majesteit gepleased (behaagd), … Een pleister op een houten been is net zoiets als boter aan de galg. Veel vogels pleisteren [reis onderbreken] op het Waddeneiland [RL – lijkt fout in VD] Griend. De advocaat was pleite, maar bleek pro Deo uit pleiten te zijn. Hebben Madrid en Barcelona ook (een) plaza(s) mayor(es) [centraal stadsplein]? De mystieke bijeenkomst was plena luna, bij vollemaan (GB ook: volle maan). Hij deed dat pleno jure, met volkomen recht. En ook pleno titulo (titulo pleno): met volle titel (rechtsgrond). Een tranquillizer staat bekend als een kalmerend middel.

2. Hij drijft een bacoveplantage (GB s, VD: n/s). Ze had een bad trip [angstige ervaring met lsd]. De onderneming werd met badwill [met geld toe] verkocht. De baghera [welpenleidster] droeg een bain de soleil [zonnejurk] en werd gekoeioneerd door haar superieure, de akela. Een baksis (baksjisj) is een extraatje, een fooi. Een ballon captif is een kabelballon en een ballon d'essai is een proefballon. Een bapao is een snack, een banyan een boomsoort met steltwortels en een bansuri een Indiase dwarsfluit van bamboe. Een baret draag je op het hoofd, een barette draag je ook, maar dan op de borst [staafvormige broche]. Ook bij de b vinden we weer veel buitenlandse termen: barbae tenus sapientes (slechts wijs in schijn, niet meer in VD) en barking up the wrong tree (de verkeerde voorhebben). Een barquette is een bakje van bladerdeeg voor ragout. Een bas-bleu is een blauwkous met minachting voor huishoudelijke zaken. Hij speelt basdrum [ah – VD ook: ss – dan ee]. De Batavian grace is Bataafse elegantie, d.w.z. de plompheid die Nederlanders eigen zou zijn.

3. Er was een hele bastille [versterking, fort] opgetrokken. In Bijbeltaal is de bath een inhoudsmaat van ongeveer 36 liter. Bij de klederdracht van Marken komt een bauw [van sits] te pas. Een batterie de cuisine is een complete keukenuitzet, een batterie de campagne wordt bij de picknick gebruikt. Een bébé was in Nederlands-Indië een lange, wijde jurk. Is hij werkelijk een amateurvoetballer (en ook nog leerling-kok)? Batucada is opzwepende Braziliaanse dansmuziek. Het Indo-Europees (Indo-Germaans) is een zekere taalfamilie. Het Indisch, Iraans, Keltisch en Sanskriet (Oudindisch) behoren daartoe. Plethora is volbloedigheid. Kan in dat geval minder dan vol ook? Bij natte pleuritis wordt exsudaat [door de vaten uitgezwete vloeistof] in in de pleuraholte [tussen long- en borstvlies] gevormd. U wilt vast niet weten, dat de PLKP de Partido Laboral Krusada Popular (Nederlands-Antilliaanse politieke partij) is. Een pl-lamp is een piëzoluminescentielamp. Een ploeggenoot is een co-equipier.

4. 'Jukos' [dier] verdient een streepje (niet in dictee). Een slummy mummy is een ploetermoeder. Sommige wallen van een versterking hebben een plongee [afhellend bovenvlak van borstweringen]. Wat is in vredesnaam plooiingstektogenese [orogenese: ontstaan van een geplooid gebied]? Plopperdeplopperdeplop, beste kijkbuiskindertjes. Hij of zij heeft de eerste steen gelegd: primum lapidem posuit (P.L.P.). Een pluimes (boom !) is een manna-es (en geen mes!). Een coleoptiel is een pluimschede [bij grassen]. Crin is krijn [plantaardige vulling meubelen]. Charpie [pluksel] werd vroeger als verbandmiddel gebruikt. Wordt die pluk-ze-wet [plukken van criminelen] nog veel toegepast? De pluralis modestiae is het bescheidenheidsmeervoud [uitvinder die zegt: we ...]. De (het) plurima mortis imago is een veelvoudig beeld van de dood. Als je vijfenzestig plus [65 plus, 65+] bent, ben je vijfenzestigplusser (65-plusser, 65+'er). Plus aequo: meer dan billijk, dan nodig. De plusquamperfectum is de voltooid verleden tijd. Hij is plus royaliste que le roi, overdreven beginselvast, roomser dan de paus. De baas heeft zijn stafmedewerker geplutood [in rang of functie verlaagd].

5. De pluviôse is de regenmaand van de Franse Republiek. PMA is paramethoxyamfetamine, een bepaalde synthetische, zeer gevaarlijke, psychedelische drug. Het PMC was het Provinciaal Militair Commando, de pmc is de product-marktcombinatie. Stuur het maar naar de PO Box, de post office box. Dat miese (VD ook: miesje – bangelijk) mannetje kun je gemakkelijk intimideren. Poco forte is enigszins sterk, luid (p.f.). Afdrukken in variabele oplagen is POD: printing on demand. In goed Nederlands: je hebt des poedels kern gemist [des Pudels Kern]. Met een poedja [drum, SR] maak je vrij hoge tonen. Poetin had daarvan liefst vier poed [= ca. 16 kg] ingeslagen. Poehpoeh, was me dat werken!

6. Poelepoele, kom maar, mijn eendje. Poe-ee, wat was het warm. Een poema is een cougar [roofdier]. Hij heeft (maakt) veel poerem (poerim – drukte, lawaai). Poesieplaatjes horen in een poëziealbum. Een poeta minor is een minor poet [mindere dichter]. Heeft die directeur wel voldoende poids [overwicht] op zijn personeel? Heb jij al een
point-and-shootcamera [richten en afdrukken]? Een point-lacé is een borduursel met kleine ingeweven figuurtjes. Het aantal poise geeft de viscositeit aan (P). Hoe zou je de polder-Koran (van Kader Abdolah) willen omschrijven? Hoe zou je het Poldernederlands willen typeren? Polerwten komen uit de Over-Betuwe [groeien laag bij de grond aan een pol]. Ik wil graag een pondszak friet. Een olibrius is een windbuil, een pochhans. Het politiekorps vormde een politiekordon voor de leden van het studentencorps. Hij ging door het politielint. Een zoön politikon (politikon zoön) is een sociaal dier (Aristoteles). Opportunistische politiek wordt ook wel Politik von Fall zu Fall genoemd. Aan politique politicienne [politiek om de politiek] heeft een land weinig.

7. Een poljenvoorbeeld [vlakke laagte] vind je in een karstgebied [met spleten, holen, grotten]. Uit polychloorbifenyl (pcb) komt dioxine voort. Het is pet: polyethyleentereftalaat. Polygaam bij planten is gemengdslachtig. Polyfyllie is vermeerdering boven het normale aantal van de bladeren in een bladkrans. Bij de polyidie werken verschillende pangenen(!) samen. Teflon is polytetrafluorethyleen. Pur is gewoon polyurethaan. Heb je weleens pommard [rode bourgognewijn] gedronken? Pomodori zijn romatomaten. Ook Pommeren [Pommer, enk., is bewoner van Pommeren] lusten graag aardappelen: pommes allumettes (heel fijne pommes frites), pommes dauphine (pommes duchesse: hertoginnenaardappelen, gebakken torentjes van aardappelpuree) en pommes parisiennes (gebakken krielaardappelen). Hij zong van pompompom. Een bramahslot is een pompslot [voor brandkasten]. Een pond Vlaams was een denkbeeldige munt van 20 schellingen van 12 groot = 6 gulden. Een vladdertje is een behangersborstel. Welke Zuidzee-eilanden ken je zoal?

8. Ik werk graag met een pons asinorum, een ezelsbrug(getje). De Pontische gevaren zijn inherent aan de Zwarte Zee. Een husky is een eskimohond. Zij was onze leidsvrouwe, onze poolster. De Poolwachter vind je op het zuidelijk halfrond. Als poolzeeën kennen we de Noordelijke en de Zuidelijke IJszee. Het verschil tussen poop en popi is heel subtiel. In Roemenië heb je de IJzeren Poort. Poortaderontsteking is pyleflebitis. Dat wordt pootaan spelen, als het vandaag nog af moet. Wat is er leuker dan pootjebaden? Ook 'popelpee' (pop-lp) is wel rijp voor een streepje! Kinderen noemen een slappe pop een poppelijs. Die gereformeerden zijn zo fijn als gemalen poppenstront. Een poppesnor(!) is een overijverige speurder. Met een POP-server worden e-mailberichten uitgewisseld. In Vlaanderen houden ze nu maar een poppoll [populariteitspoll]. Een pop-upstore is een guerrillashop [heel tijdelijk geopend, daarna gesloten]. Wordt quenastporfier [granietsoort uit Quenast] nog steeds gebruikt?

9. Porfine: purperrode, chelaatvormende, heterocyclische verbinding met vier pyrroolringen in de molecule, basisskelet van porfyrinen, toch? Na de eagle [golf] liep de beagle [brak, hond] te kwispelstaarten. Dezer dagen hadden ze gelukkig hun beaux jours [goede dagen, er goed uitzien]. Beatae memoriae: zaliger nagedachtenis, beaucoup de bruit mais peu de besogne: veel geschreeuw maar weinig wol, beau désordre: bevallige wanorde, beauté du diable: de vergankelijke schoonheid van de jeugd en bêche de mer: zeekomkommer. Het was een echte bedstedestory: ze belandden al snel in het bedsteetje. Het 'been there, done that'-gezegde drukt een blaséë [zo verwend dat genieten niet meer lukt] houding uit. Ze zijn alleen uit op behoeftebevrediging. Kunnen we het al bekendmaken? Geef hem nog een laars beiers [= Beiers bier]. Begging the question (petitio principii) is iets als een argument aanvoeren wat eerst zelf nog bewezen moet worden. Wat was de Bel-20 [België-20, beursindex van Brussel] ook alweer? Be my guest: ga je gang!

10. Een bel-esprit is iemand die thuis is in en aangenaam weet te spreken over literatuur (GB ook: tt) en kunst. Een belle conclusion et digne de l'exorde is een fraaie gevolgtrekking, de vooropstelling waardig. Een belle dame sans merci is een schone jonkvrouw zonder genade. De belle indifférence is de serene onverschilligheid. Bene est: het is goed, bellum omnium in (contra) omnes: oorlog van allen tegen allen, bel paese: zachte Italiaanse kaas, bene merentium praemium: loon van hen die het echt verdiend hebben – is dat misschien zoiets als: paarden die de haver verdienen, krijgen die wel? We gaan
jeu-de-boulen (en spelen dus jeu de boules).

 

2212 Dictee zaterdag 08-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (202) √

Dictee – dictees [2212]

Oefendictee 655 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (202)

1. Portakabins zijn kant-en-klaar geleverde tijdelijke gebouwen. Een waterspuwer is een gargouille. Wat is de portee (strekking) van de volgende begrippen porte-bonheur (armband, sieraad), porte-brisée (dubbele openslaande deur(en)), porte-cigares (sigarenkoker),
porte-crayon (om potloden vast te houden), porte-lettres (omslag voor stukken en brieven), porte-malheur (onheilsbode, ongeluksvogel) en porte-manteau (staande kapstok)? Hij heeft een goedgevulde portefeuille en een welgevulde ijskast. Ze kwam weer op krachten met een porto flip [glas port met geklutst ei en poedersuiker – als versterkend drankje]. Voor rooktabak zweert hij bij portorico. Een medaille is geen medaillon. Een bepaald merk zachte trappistenkaas is port-salut. De (Verheven) Porte is de regering van het Ottomaanse Rijk. De brief werd eigenhandig door Tante Pos bezorgd. Hij heeft geen rooie pozer [ook pose: cent, duit] te makken. Positis ponendis: verondersteld wat verondersteld moet worden. Heb jij nog stuff [hasj, drugs]?

2. Post alia: na andere dingen (die hier weggelaten worden). Dat komt als post bellum auxilium, mosterd na de maaltijd. Hij is verzot op postbop en postrock. Post coitum hebben sommigen een postcoïtum. De postcheque-en-girodienst is toch wel achterhaald nu? Dat is posteriores curae, van later zorg. De controle vond post factum [achteraf] plaats, en eigenlijk ook post festum [te laat, mosterd na de maaltijd]. Postiches [vals haarwerk] zijn er voor de kalen. Een posticum is een opisthodomos [achterhal van een Griekse tempel]. Hij komt om 2 uur p.m. (post meridiem). Een postmortaal onderzoek (een
post-mortemonderzoek) vindt post mortem [na de dood] plaats. Zo'n gebeurtenis zal post saeculum evenire, maar eens in de honderd jaar voorkomen. In Indië is de postweg de door Daendels op Java aangelegde grote weg van Anjer tot Banjuwangi. Waar gebruiken ze pots à feu voor? Pot-au-feu is stoofpot (de pot à feu een decoratieve vaas!) van vlees met bouillon en groente. Een pot de chambre is een nachtspiegel, een pot-de-vin een fooi.

3. Shingles [dakbedekking] vindt men op het dak. Een ketellapper is een potje-dek. Potztausend [verdorie], niet aan gedacht. Een poulaine is een tootschoen, een poularde een jong gemest hoen. Als op een wissel staat 'pour acquit' betekent dat 'voldaan'. Pour cause: om een goede reden, pour épater le bourgeois: om te overdonderen, pour la bonne bouche: als een lekker hapje voor het laatst bewaard, pour la frime: voor de schijn, voor de leus of voor de grap, pour la galerie: om de bijval van het publiek te verwerven, pour le besoin de la cause: ter wille van het geval, voor deze gelegenheid (uitgedacht, klaargemaakt), pour le mérite: Pruisische ridderorde, ingesteld door Frederik de Grote in 1740, pour les beaux yeux de –: voor de mooie ogen van –, d.w.z. uit pure liefde, zonder bijbedoeling, pour leurs beaux yeux: idem om hun mooie blauwe ogen.

4. Pour passer le temps: bij wijze van tijdverdrijf. We moeten naar de poussettewinkel [BE: kinderwagens, buggy's]. Een PowerPointpresentatie [Taaladv.: ook ppp…] werkt met het computerprogramma PowerPoint. Vergelijkbare(!) presentaties noemen we ook powerpointpresentaties. Powwows [ceremoniële bijeenkomst indianenstam], bestaan die nog? De Triple P of PPP verwijst naar people, planet, profit [naast winst zijn ook welzijn en milieu van belang]. Hij voegde nog een PPPS'je toe [PS, PPS, PPPS = postpostpostscriptum]. Hij lijdt aan loquomanie, praatzucht. Vind je die prachtanjer [soortnaam] en die prachtkaars [plant!] niet mooi? Een practical-joker grossiert in practical jokes [poets bakken]. De
prada-islam draait mede om uiterlijke verzorging en kleding. Praecepto monitus: gewaarschuwd door een goede raad. De bijnaam van Melanchthon is Praeceptor Germaniae (de leermeester van Duitsland). Praemisso titulo: de titel aan te vullen, er in gedachte bij te plaatsen, praemonitus praemunitus: een gewaarschuwd man telt voor twee, praesens absens: met zijn gedachten er niet bij, verstrooid, praesidium libertatis (ook: libertatis praesidium): bolwerk, verdediger van de vrijheid.

5. Praesta-quaesumus: priester die alleen de mis leest, praeter propter: om ende bij, min of meer. De Pragmatieke Sanctie beneficieerde Maria Theresia. Het Prakrit zit dicht tegen het Sanskriet aan [taal]. De praktikant nam deel aan het practicum. Een praline [bonbon] kan praliné [vulling] bevatten. Geloof jij in preadamieten [van voor Adam en Eva]? Prêcher pour sa paroisse (oratio pro domo): voor eigen parochie preken, iets aanraden of aanbevelen om eigen voordeel. Hiervoor is een precisie-uurwerk met grote precisiteit vereist. Andere namen voor Prediker zijn Ecclesiastes en Kohelet. Hij trekt zijn pree (werkloon). De jehova's (Jehova's getuigen) doen aan huis-aan-huisprediking. Hij is preëminent: boven anderen voortreffelijk. Een preëmptieve aanval is een preventieve aanval.

6. Wat is een preferred partner [leverancier van bedrijf]? Heeft de bergamot [peervormige citroen] zijn naam te danken aan Bergamo? Ja. Ook in Bergen op Zoom zijn er liefhebbers van het berenbijten (hondengevechten). Welke leer hangen de bergmanianen aan? Een bergère is een leunstoel, een bergerette een herdersliedje. Een berceau is een loofgang of prieel, een berceuse een wiegeliedje of een schommelstoel. Benignus is net als benigne (medisch) goedaardig. Een berkenmeier is een drinkbeker. Rijden er in Berlijn nog berlines [reiskoets, auto] rond? In de Bermudadriehoek en op de
Bermuda-eilanden zie je veel bermudashorts. De bernage (of bernagie) is het komkommerkruid. De bersaglieri is de Italiaanse lichte infanterie. De bertillonnage is een stelsel om een antropologisch signalement vast te stellen, m.n. van misdadigers (naar Alphonse Bertillon). Een berthe is een pelerine, maar wat of wie is dikke bertha [kanon WO I van Krupp]?

7. Een bestilla is in de Noord-Afrikaanse keuken een ovengerecht. Best practices zijn proefondervindelijk getoetste werkmethoden. Het bête humaine is het dierlijke in de mens, het bête noire is het zwarte schaap. Dat jochie is een beetje bête [dom, schaapachtig]. Met beurre noisette wordt bruine boter bedoeld. Op Bevrijdingsdag wordt het bevrijdingsfeest [NL 5 mei] gevierd, de dag ervoor is het nationale dodenherdenking [NL 4 mei]. Bezique is een Frans kaartspel, een bezoar een puimsteenachtig lichaam in de maag en het darmkanaal van vele herkauwers. Bhaktiyoga is een mystieke vorm van yoga, waarbij devotie centraal staat, de bhangra is een Aziatische muziekstijl [bhang/bheng is een verdovend middel]. Tot hoever loopt de Biblebelt (Bijbelgordel)? Met de biblia pauperum [plaatjes] kun je ook analfabeten bereiken. De Biblia Sacra is de Heilige Schrift. Volgend jaar is die biënnale [tweejaarlijks evenement] weer. Hij zei het totidem verbis, met evenzoveel woorden. Ze verschillen toto coelo (hemelsbreed).

8. Spreek eens uit 'premiereductie'. Omschrijf een
premier-risqueverzekering . Een spel kaarten is des duivels prentenboek. Een prenttekening is een aquatint volgens het
procedé-Ploos van Amstel, waarbij de etsgrond met fijne amaril werd bestrooid. Zij volgen preppy [met modieuze tienerkleding dus] het onderwijs. Presbyacusis is ouderdomsslechthorendheid. De presides [enk.: preses] van de corpora [enk.: corps] kwamen bijeen. Moet 'president elect' nu met of zonder streepje [vgl. past president]? Wil je patat met of zonder (mayonaise)? De presocratici zijn de Griekse denkers voor Socrates (de Ionische natuurfilosofen, Pythagoras, Herakleitos en de Eleaten). Een presumptio juris is een rechtsvermoeden. Haute couture [chic] of prêt-à-porter [confectie] is (ook) een kwestie van geld. Deze schoenen zullen nog wel prêteren [ruimer worden, uitlopen]. De pretium affectionis is de affectiewaarde. Een preux chevalier is een onvervaard ridder. Previliën is uitrafelen voorkomen. Vanmiddag bloed prikken, niet vergeten!

9. De prévôt is (verouderd) een rang op floret, degen, sabel of geweer. Priapeeën [gedicht ter ere van Priapus] zijn aan een priaap [wellusteling] welbesteed. De Pythia is de priesteres van Apollo te Delphi. Ik koop dat te allen prijze. Hij deed zo dom: dat was prijsschieten! Ze zullen me wel het graf in prijzen, maar dat heb ik ingeprijsd. Prijzijen worden aan de vorige pachter betaald [voor verbetering van de grond]. Een zekere held van een kinderboek, bewerkt door Goeverneur en Komrij naar een boek van R. Töppfer, heet Prikkebeen. Prima facie is op het eerste gezicht. De prima malorum causa is de eerste oorzaak van al dit kwaad. Primo intuitu is bij de eerste aanblik. Primo occupanti: voor hem die het het eerst in bezit neemt, primum mobile (primum movens): de eerste beweegkracht, datgene wat al het andere in beweging brengt, primus omnium: de eerste van allen en primus perpetuus: leerling die elk jaar van de middelbare school de beste van de klas is.

10. Het prince-de-galles is een wollen weefsel. De princess charming [daar word je gemakkelijk verliefd op] bleek een princesse lointaine [uit de verte vereerde, onbereikbare geliefde] te zijn. Het principium exclusi tertii is het beginsel van de uitgesloten derde mogelijkheid (of het een of het ander dus). Hier wat prinsen: de Prins der Nederlanden (de prins-gemaal), de Zwarte Prins, de prins van Wales, de Prins van Oranje, de Prins der Duisternis, Prins Carnaval en Petrus, de prins der apostelen. De prinses-van-de-nacht is een 's nachts bloeiende zuilcactus. CJD: Creutzfeldt-Jakob disease,
creutzfeldt-jakob(syndroom), ziekte van Creutzfeldt-Jakob, in NL: CJ.