2181 Dictee zondag 18-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (182) √

Dictee – dictees [2181]

Oefendictee 675 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (182)

1. Hij had de koffer met kleren omgekieperd: de hele klerenzooi lag op het bed. Een kletskous verkoopt kletsica [kletskoek]. Meeuwen kliauwen en katten miauwen. In het hoogveen kun je klijn (klien = laagveenspecie) trekken. De klezmorim speelden klezmer [muziek]. Een Klingenvrouw is een Klingalese: bewoonster van de kust van Coromandel (vroeger Kalinga geheten) en Malabar. Het is klinkklaar, klip-en-klaar: haar kleurenzien is oké (OK), maar ze lijdt wel aan klinefelter, de ziekte van Klinefelter [man met enkele vrouwelijke geslachtshormonen]. Wat heeft ze toch een sukkel van een kloris [vrijer: naar De bruiloft van Kloris en Roosje]. Loop niet zo te kloothannesen! Wil je knäckebröd of een kaiserbrötchen [kaiserbroodje , keizerbroodje, keizertje]? Geef die knakenpoetser [vrek, duitendief = centendief] niet één vinger … De KNAW is de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de KNAU [vero] was de Koninklijke Nederlandse Atletiekunie. Zouden de Knickerbockers [afstammeling van de oorspronkelijk Hollandse bewoners van New York] nu nog een knickerbocker [wijde kniebroek, samengebonden onder de knie] dragen?

2. Was dat knarsetanden of tandenknarsen? Een kneippkuur houdt kneippen [koudwaterkuur] in. Ze is van de generatie nix [verloren generatie: zonder illusies, idealen en idolen de arbeidsmarkt op (ca. 1995), ook: generatie X], maar maakte toch een knicksje [reverence]. Ik heb daar een knoeperd van een wrat [een grote]. Vaak gaat een knockdown [boksstoot waardoor tegenstander neergaat] aan een knock-out (ko) vooraf. Dit is een kobalt-chroom-wolframlegering. Trap niet in die koeienpannenkoek! Waar komt het Koefisch schrift (naskhischrift – Arabisch) vandaan? Het kobevlees (wagyuvlees) komt oorspronkelijk uit Kobe. Welke vogels vang je met een kobbennet? Zilver- en kokmeeuwen! Deventer is de koekstad. Deze koempoelan is iets voor de scouting [jaarlijkse bijeenkomst]. Koenjit is kurkuma [oe] als specerij. Een kutai [vissoort SR] is een hoogkijker. Wat Koïsch is, komt van Kos. Een bekend Turks gerecht is köfte. Een koksiaanse volgde Hendrik de Cock, een coccejaanse daarentegen Johannes Coccejus (Koch). Op de kermis had je een kokanjemast [gladgemaakte paal]: dat is niet het Land van Kokanje = Luilekkerland!

3. Je bent een klerelijer, je kan de klere, de kolere, de koleire, krijgen! Als je daaraanvolgend [afkorting: dav.] dan maar niet in een Franse colère schiet [BE: razend worden]! Wat volgens de beginselen van Kollewijn [taalkundige, stelde in 1801 een nieuwe spelling voor] is, is kollewijniaans. Een bekende kolossus [reusachtig beeld van bovenmenselijke grootte] is de Kolossus van Rhodos [een van de zeven wereldwonderen]. Vroeger was Koloniën een verkorting van de betreffende departementsnaam. Een komfoor ['vuurpan'] diende het comfort [gemak]. Een oude dame in het blijspel heet soms de komische Alte. De kompels [mijnwerker, ook: koempel] waren kompanen [makker, kameraad] en compagnons [makker, gezel]. We willen kond doen van ons voorgenomen huwelijk [bekendmaken]. Wat doet de Koning Boudewijnstichting [Wikipedia: filantropisch instelling]? Met de Koninklijke wordt meestal die benzine- of petroleummaatschappij aangeduid. Prins Willem III van Oranje was Koning-Stadhouder. Hier is de koolstof 14-methode gebruikt. Wie zijn die kongsi [kliek om voordeel te behalen] begonnen? 'Babe' is Koos' koosnaam. Hoeveel kopeken [kopek, kopeke] gaan er in een roebel [BYR, Wit-Rusland, Belarus]?

4. In mijn misjpooche [familie] is alles koosjer [rein]. De kortgedingrechter [NL: kort geding, BE: kortgeding] was kortgerokt en kortgeknipt. Wat leert in dit geval de kosten-batenanalyse van kost en inwoning op? Een gewone kotelet is nog geen côtelette suisse. Een kossem is een halskwab. Een costumier [mjee] meet kostuums aan, maar slechts in een deel van die gevallen is hij aan het kostumeren [= gebonden aan tijd of streek]. De kou(de)-inval was vroeg dat jaar. Meerdere kouroi (enkelvoud: kouros) en dito korai (enkelvoud: korè) vullen elkaar goed aan [naakte mannen- of geklede vrouwenfiguur]. De kotomisi is een creoolse vrouwendracht. Een krabbedraaier is een vechtersbaas, een krabbenschaar een krabbenpoot. Mijn dicteewoordenkramerij wordt zeer gevreesd. De krav maga is een zelfverdedigings- en gevechtstechniek ontstaan in het Israëlische leger. Dat kost maar een (habbe)krats. De krautrock komt vast uit Duitsland. Piet de Visser is Kreeft (en Piet Kreeft is visser).

5. De Surinaams-Nederlandse krawkraw [2 x kraa] is chips, met name van de cassave. Dat paard is een kribbebijter [bijt in ruif of kribbe]. De krimlinde dankt zijn naam aan de Krim. Tot wanneer werd daar
Krim-Gotisch gesproken? Mag je de krijttijd de witte periode noemen? Krijn of crin (met name crin végétal) wordt als vulmiddel gebruikt. Van kritikaliteit spreek je bij een kernreactor. De kroeskop maakte een cruise. In die krottenbuurt wonen veel krotenkokers [zonderling] met hun kokker(d)s [grote neus]. Bij de inhuldiging van koning
Willem-Alexander kwamen de rijksinsignes (kroningsinsignes, kroningsinsigniën) weer eens tevoorschijn. De veelgeplaagde politicus ging zijn Kronstadt halen [gaan twijfelen aan de waarde van zijn politieke overtuiging]. Hoe hoog staat de krugerrand, beleggingsmunt? Het kruisken-a, het abc is weg uit VD!

6. Kubben zijn visfuiken, dat zijn dus geen kuubs [kubieke meter]. De KSJ-KSA-VKSJ [BE: Katholieke Studerende Jeugd – Katholieke Studentenactie – Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd] is een soort van federatie. In een kruitvat zit geen kruid (wel kruit). Een ktèma eis aei [ee-jies ee-jie] is een bezit, een verworvenheid voor altijd. Het wapen van de Gurkha's is de kukri [mes met gebogen lemmet]. Wat zijn jullie toch kuddedieren! Bestaat de Ku Klux Klan [2020 – KKK] nog steeds [anti katholieken, Joden, vreemdelingen, kleurlingen, enz.]? Met kuna's [oe, HRK] betaal je in Kroatië. Een kür [schaatsen] past niet in een kurhaus [kursaal: kuur met bad]. De kuru [oe] is de spongiforme encefalopathie bij kannibalen in Papoea-Nieuw-Guinea, gekenmerkt door ataxie [stoornis samenwerking spieren] en onbeheersbare lachbuien (verwant met gekkekoeienziekte, scrapie en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob). Hij fungeert als knuffel-Marokkaan. Hij is altijd de kwade (kwaaie) pier in 't kwadraat. De kwacha is de munteenheid van Zambia [ZMK] en Malawi [MWK]. De KVP was niet alleen de Katholieke Volkspartij, maar het is beslist ook de klassieke varkenspest.

7. Het kwarts is een zekere delfstof. Elk kwartaal zingt het kwartet een ander lied. Een kwant is een rare snuiter, een kwantum is een hoeveelheid en een lichtquant is een foton. Kwaliën is zeuren of zaniken. Een kweekwee is een gebakje in Indië. Het kwestieuze [twijfelachtig] akkoord staat op losse schroeven. Dat fluitkwintet weet echt wel wat een kwint [vijfde trap in een toonladder] is. Wil ik iets kwijt zijn, dan heb ik het kwijtgemaakt of het is kwijtgeraakt. Die rare kwibus is goed in kwezelarij. De quickscan [globaal onderzoek] werd
quick-and-dirty [snel, van mindere kwaliteit en goedkoop] uitgevoerd. Ze dansten kwiek de quickstep. Is de quick ratio [som liquide middelen gedeeld door de hoogte van de korte schuld] in orde (en de monnik ook – in de orde)? Een kwikwi is een vis. Ik ben gek op quizzen (kwissen). Bij de ruggengraatsverkrommingen kennen we kyfose (achterwaarts), lordose (voorwaarts: holle rug) en scoliose (zijwaarts). Een kwo-student volgt een korte wetenschappelijke opleiding.

8. Wat bekendgemaakt is, zal meestal ook in den brede bekend raken. Dat gebeurde halsoverkop, à corps perdu, als de donder, halje travalje, hol over bol, holderdebolder, kop over bol, pardoes, plompverloren of sol over bol. Het Letzeburgs is een Germaanse taal, gesproken in Luxemburg. Zijn horloge loopt altijd op de binkert [verkeerd]. Een escarpemuur [n/s] bekleedt het binnentalud van een droge gracht [van een vesting]. Je zal maar op het Binnenhof zitten … Het Binnenlands Bestuur (BB) was een van de negen voormalige departementen van algemeen bestuur [van de staat, niet: gewest of gemeente] in Nederlands-Indië. De monologue intérieur wordt wel met 'binnenpraat' [directe rede van gedachten en overwegingen] aangeduid. Naast de buitenste zijn er binnenste lagen van de aardkorst. Als je iets binnenstebuiten keert, zit de boel binnenstebuiten (buitenstebinnen?): het binnenste zit dan buiten en het buitenste binnen, toch?

9. Met bioactieve stoffen worden antioxidanten [antioxidans – tegen bederf], carotenoïden [oranjerode tot gele plantaardige en dierlijke kleurstoffen], fyto-oestrogenen [voor vrouwen in de overgang] en glucosinolaten [zit in bepaalde koolsoorten] bedoeld. In biobenzine is bio-ethanol (groene diesel) bijgemengd. Een biocoenose [ee] is een levensgemeenschap. Het woord 'biodanza' [biodans, therapeutisch] is in 2007 toegevoegd aan VD. Biodynamische landbouw is
biologisch-dynamisch [bd]. Yoghurt met uitsluitend rechtsdraaiend melkzuur heet biogarde. Biogenetica is genetic engineering
(DNA-manipulatie). Individuele biogenie is ontogenese [van eicel tot volwassen toestand] , met betrekking tot de soort heet die fylogenese. Zijn broek heeft een bioscoopzak [uitgeknipt om te kunnen vrijen in de bioscoop]. Nog een paar 'bio'-woorden: biosyngas [biologisch synthesegas], biota [de verzamelde levensvormen in een tijdperk of op een plaats], biotiek [levensleer], bionica [leer van het gedrag van levende wezens en hun organen in de ruimte] en mariene biotoxine [natuurlijke gifstof in voor consumptie bestemde dieren en planten]. Apen hebben het quadrupedalisme [viervoetigheid] achter zich gelaten – zij zijn immers bipeden [bipeed = tweevoetig wezen]. Een brigittines is lid van de brigittenorde (1348). In Ethiopië betaal je met birrs [ETB], in Eritrea met nakfa's [ERN]. Het woord ‘bir’ is afko van: broek in reet.

10. Een birmaan (burmees – kat) is geen siamees [Siamese kat]. Hou eens op met die bisbilles, met dat gekibbel. Biscotti di Prato zijn cantuccini (knapperige, tweemaal gebakken Toscaanse bitterzoete amandelkoekjes). Wat vind je van die biscuit [slechts eenmaal gebakken, nog ongeglazuurd en onbeschilderd porselein of ander aardewerk] buste? Bisette is boerenkant. Bij de Papoea's moet je zijn voor een bisjpaal [met beeltenissen van gestorvenen, dodenritueel]. Een oester is een bivalvedier [n/s] [schelpdier met 2 schalen]. De bizon plette de bisamrat. De afkorting bkg staat voor broeikasgas en bkh. voor boekhandel. De aanhef B.L. (benevole lector, welwillende lezer) is wat vriendelijker dan alleen maar L.S. (lectori salutem, den lezer heil). Bij het BKR (Bureau Kredietregistratie) kun je beter niet ingeschreven staan: dan heb je schulden …

 

2180 Dictee zaterdag 17-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (181) √

Dictee – dictees [2180]

Oefendictee 676 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (181)

1. Om een pijp tabak te roken, heb je pijptabak, baaitabak (genoemd naar Chesapeake Bay in Maryland) of een mixture nodig. Verder vond ik nog: boerentabak (in Nederland verbouwd), braziel(tabak) [Brazilië], deli(tabak) [Deli], havanna(tabak) [Havana], java(tabak) [Java], kerftabak, korftabak (knaster, kanaster, varinastabak), krul(tabak), makuba(tabak) [Macuba], manilla(tabak) [Manilla], maryland(tabak) [Maryland], nachttabak (sierplant met witte bloemen – L.: Nicotiana alata Link), pruim(tabak), reuzentabak (= maryland), roltabak [shag, gerolde pruimtabak], rooktabak [roken, niet pruimen of snuiven], snuif(tabak), siertabak (eenjarige geurende tuinplant), sjiektabak (pruimtabak, tabakspruim), sumatra(tabak) [Sumatra], spintabak [tot banden en rollen ineengedraaid], gesausde tabak [met smaakstoffen], ergens (de balen) tabak van hebben, Turkse tabak [zacht, zoet, geurig], dat is andere tabak (dan knaster – iets heel anders of beters), tabaksaccijns, tabaksbibit [jonge zaailingen], tabakskarot [rol gesponnen tabak], zuigtabak en veldtabak [virginia(tabak) uit Virginia]. Als ze je (een) zak tabak noemen ben je een klootzak of een zakkenwasser. Jij bent lelijk de sigaar (de dupe, de pineut).

2. Er zijn meer koeien die Blaar (of Bles) heten. De bedeguar is een hondsrozenspons. Hij speelt bugel [flügelhorn]. De Black Powerbeweging, bestaat die nog steeds? Zijn commentaar was bladzijdelang. Een blagueur [opschepper, zwetser] blagueert met blague. Is er verschil tussen een blakaman [SR: zwarte of negroïde man] en een blaka [ah aa – slang [èh]: zwarte]? Niet echt, dus. Daarover moeten we maar eens blamestormen [wie is de schuldige van de mislukking?]. Wie heeft de blank-om-een [niet in wdb. wel
een-om-niet, bij domino, 0 + 1]? Wat is een blancokrediet [onbeperkt, geen zekerheid]? Wat krijgen we nou: blaming the victim [slachtoffer beschuldigen]? Een blanc-bec is een melkmuil, de (wijn) blanc de blancs komt van chardonnaydruiven, blanc de Chine is zeker porselein, een blancet [s] is een blanco accept en blanc fixe is een witte verfstof. Een blanc-seing is een blanco volmacht, een blanket(!). Kalfsblanquette (ook wel: blanquette de veau) is een vorm van ragout. Waar vind je dat nog, het spul van Blanus [kermisattractie]? De Blasiuszegen [3 februari, de Heilige Blasius] voorkomt keelaandoeningen.

3. De blastocyste [k] is een voorstadium van het embryo. Bij het geerten of verkeerdjassen kan er sprake zijn van blauwe Jan [in dezelfde kleur alle acht slagen maken]. Bedoel je de blauwe knoop [geheelonthouders] of het Blauwe Kruis [internationaal hetzelfde]? Dat is een sprookje van Blauwbaard [vrouwenbeul]. Blauwdruk is cyanotypie [kopie van een (bouwkundige) tekening in witte lijnen op blauw papier]. Die savante, een blauwkous [geleerd, minachting voor huishouden], droeg een blauwlakense jurk. Zijn er ook blauwpelde (niet meer in VD – wel: geelpeld = geelgekleurd) kippen? Een nahoer heeft niets met prostitutie van doen, maar is een Tibetaans schaap, een blauwschaap. Onder blauwschimmelkaas of bleu vallen gorgonzola [dorp bij Milaan], roquefort [plaats in de Cévennes], bleu d'Auvergne [regio in Frankrijk], bleu de Bresse [oude Franse provincie] en bluefort [variatie van roquefort]. Zwollenaars zijn brijbekken [brijen = onduidelijk spreken] of blauwvingers [scheldnaam]. Je kan iets geel of rood verven. Je kan ook iets geel of rood kleuren. In de papierindustrie kennen we de bleek- [roerbak ter ontkleuring] en de heelgoedhollander [heelgoed = de bereide pap]. Mijn voortanden zijn gebleacht [bleken]. Als je een blei [vis, bliek] beethebt, dan ben je blij. De dictee-industrie bloeit als nooit tevoren en dus als een roos.

4. De clairet is een lichtrode, droge wijn, ook wel: paillet of blekerd genoemd [clairette = wit]. De single malt [onvermengde, van gerstemout gestookte whisky] is natuurlijk heel wat anders dan de blended (Schotse) whisky. Het Blendwerk der Hölle is de begoocheling uit de hel. Bij soldaten is blenko blanco. Een blessing in disguise is een meevaller die aanvankelijk een tegenvaller leek te zijn. De
Belgisch-Luxemburgse Economische Unie is de BLEU. Bleu chaud is rauw en lauw, bleu froid rauw en koud. Een caissière (kassière) is een bliepmiep. Is Blijde Intrede hetzelfde als Blijde Inkomst? Ja. Een toneelstuk met een happy ending is blijeindend. Dat schip is op de Banjaard gebleven [gestrand, vergaan]. De bliksem van het Vaticaan (excommunicatie) trof haar. Een blindaas (steekvlieg) is een blinde daas. Het caecum is de blindedarm. De linkerd gaf niet thuis. Is een blintse een joodse blini? Ja. Een blob is een binary large object (en een blobvis een diepzeevis).

5. Die sfygmomanometer [bloeddruk, kwikkolom] moet nodig gecontroleerd worden. Het sorbenkruid wordt ook wel bloedkruid genoemd. Je kunt de bloemetjes wel buiten zetten, maar dan moet je ze ook water geven [de bloemetjes buitenzetten = feestvieren]. De btw is de belasting over de toegevoegde waarde. Een trompe-l'oeil is misleidend [echt lijkend, natuurgetrouw]. Een niet- of
non-gouvernementele organisatie is een ngo. Een doyen(ne = vr.) is de deken, het oudste lid van een college, met name het corps diplomatique (CD). Welke fragmenten zou jij in zijn anthologie (chrestomathie – bloemlezing) stoppen? Een blokart is een zeilwagen met drie wielen. Dat nieuwe boekje is een must-have, een onmisbaar hebbeding(etje). Blokzandsteen is quaderzandsteen. Er zijn meer hondjes die Blom [Mops, Fikkie] heten. Dat blondinetje (blondientje) is een blondie [blondje, naar popgroep Blondie].

6. Met blondes d'Aquitaine worden vleesrunderen bedoeld. Blood, sweat and tears is de Churchilluitdrukking voor bloed, zweet en tranen. Aan blootliggen gaat blootleggen vooraf. Een blouson noir was een nozem, de blouwel is de hennepbraak (blouwelen is hennep braken). Met BMX'en kun je een fietscross houden. Wat gebeurt er zoal op een boap: beestenontmoetings- en activiteitenplek? Een bondsbonze [bons, mv. bonzen] is een bobo [bondsbons]. Een bodhisattva (nog geen boeddha) is verre van egoïstisch. Een bodhrán [bau-rahn/ruhn] is een Ierse [hoofdletter I] handtrommel. Boeën is boe roepen [door een boeroeper]. Wie mogen er in het Gulden Boek [patricische, vorstelijke een hooggeplaatste personen] staan? Helmut Kohl beloofde de DDR'ers blühende Landschaften. Een bluestocking is een bas-bleu [blauwkous: geleerd, afkeer van huishouden]. Op blu-rays [optische schijf, blauw laserlicht] kun je informatie opslaan. Het nationaalsocialisme had als leus Blut und Boden.

7. Het Boek Gods is het Boek der boeken, de Heilige Schrift. In het biljartspel zijn er bloques [forse stoot, rechtuit]. Het boekenbal vindt plaats in de Boekenweek. De vendumeester [verkoping, veiling] is ziek. Geen gezicht: het uitje van de boerenbond met deszelfs leden in het boerenbont. Hij sprak goed Stads- en Boerenfries. Een boerengeneraal was een generaal van de Boeren in de Zuid-Afrikaanse oorlog. Bisette, goedkope garen kant, is boerenkant. Een tilbury is een boerensjees. De Boerenkrijg was tegen de Fransen gericht, de Boerenoorlog tegen de Engelsen. Ze schenken hier boerenjongens en -meisjes. Regen op Sint-Margriet, zes weken boerenverdriet. De boerentaal is de taal van de Boeren in Zuid-Afrika: het Zuid-Afrikaans. Een hijood [hie-dzjoet] is een boerkini. Kijk, daar zijn de boertjes van buut'n [plattelanders]. Zich boetvaardig tonen, is het cilicium [boet(e)kleed, boetehemd, boetgewaad] aandoen.

8. Zij is expert in netten boeten. Een wederbeleggingsvergoeding is gewoon de boeterente. Boetplegend is boete doend. De boeuf bourguignon [rundvlees] is gestoofd in rode wijn en bouillon. Daar heeft Jan Boezeroen [arbeider; boezeroen = korte kiel] geen verstand van. De jurk was van rouwkrip [zwart krip, vgl. crêpe]. Een bo-gesprek
[bee-oo] is een collect call. Een bogerd of bogaard is een boomgaard. Een bogey vindt men bij het golfspel, een bogie bij de spoorwegen. De Boheemse broeders zijn de hernhutters [vgl. Loutere Broeders]. Dat heeft duidelijk de boholook [zigeunerlook – van Engels bohemian = zigeuner]. Die atoomfysische afstand is twaalf bohr [= a_0, ca. 5 x 10^-11 meter]. Boiseren is een lambrisering [houtenwandbetimmering] aanbrengen. Zij zijn met farao's bokken weggegaan [met de noorderzon vertrekken, gevangengezet worden]. Een boîte de nuit is een nachtclub. Bokens zijn houten oefenzwaarden [bij kendo]. Hij doet als de Maas bij Bokhoven [voorbijgaan zonder groeten]. Die afrastering is bokitoproof [bestand tegen grof geweld]. Hij is bokke- en botergeil. Geef mij maar een Bossche bol, geen berlinerbol of engelsebol.

9. We gaan eerst naar de Razende Bol [zandplaat bij Marsdiep, Texel] en dan naar de bollen, de Bollenstreek. Zien we ze dan bollen pellen [ww.]? Zeilen die bol staan, zijn bolstaand. Een boldootwagen [strontkar] vervoert geen eau de cologne. Is de bollenplanter ook verantwoordelijk voor het bollenpellen? De eenheid lambert wordt afgekort met L (niet: La) of la [kleine letter l] . In Laag-België spreken ze geen Platjavaans, Platmaleis of Laagland-Schots. Labbeien is gewestelijk babbelen of kleppen. Gelukkig hebben we bij het dansen de labannotatie [het dansschrift]. Ik las in het Laathoogduits een verhandeling over de laatbarok en de laat-19(d)e-eeuwse kunst [in cijfers]. Lacs d'amour hebben de vorm van een oneindigheidssymbool. Bij Laconische [Laconië] k/ceramiek [k] moet je denken aan het zuiden van de Peloponnesus, met als hoofdstad Sparta. Een kortharige labrador [variant van de newfoundlander] heeft Labradoriaanse roots.

10. La clarté française is de helderheid in de Franse uitdrukkingswijze. Ik kan niet wachten op la città eterna, het aloude Rome, het eeuwige Rome, de Eeuwige Stad. Laborum dulce lenimen: omschrijving van het dichten. U vervoegt zich (vervoeg u) in de laden-en-lossenzone. Lacedaemoniërs zijn inwoners van Lacedaemon (Sparta – beide niet meer in VD). Een ladykiller is een donjuan of casanova. La grande règle de toutes les règles: de regel dat een toneelstuk voor alles in de smaak moet vallen. Een laideron [lelijkerd, lelijk meisje] is niet moeders mooiste. Een lait de poule is een in water of melk geklopt ei. Het LAKS is het Landelijk Aktiekomitee Scholieren. Die lakhs [munt] waren elk honderdduizend roepies waard.

 

 

2179 Dictee vrijdag 16-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (180) √

Dictee – dictees [2179]

Oefendictee 677 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (180)

1. Een landaulet(te) is een coupé-landauer [VD: alleen sub lemma: auto of koets met neerklapbaar bovendeel]. De lanciers [lahn-sjee] is (zijn) een oude dans. De Landarbeiderswet is van 1918, de Landbouwarbeidswet van 1955. De ländler is een dans. Er kan hier land- en zeewind optreden. Hij studeert algemene land- en volkenkunde. Langedijk ligt in Noord-Holland. La plus noble conquête de l'homme is het paard. Met la Reine du Monde wordt de pers (de opinie) omschreven. Is dit een largo [langzaam muziekstuk], een larghetto [langzaam en gedragen] of een larghissimo [zeer breed]? Waar moet dit lashschip [vaartuig met lichters = lichterschepen aan boord] afmeren? God lof, laus Deo! De laus stultitiae is de lof der zotheid. Let op: Desiderius Erasmus' werk wordt aangeduid met Laus Stultitiae. Dat gebied ligt in het noordwesten van Zuidoost-Amerika. Een quiche lorraine is met spek en kaas [vergelijk: quisse = kip]. Lazzaroni zijn Napolitaanse bedelaars, lazzi vernuftige zetten, gepaste antwoorden, kwinkslagen.

2. Le démon de midi is de nieuwe seksuele impuls die op middelbare leeftijd vaak optreedt. Bij het leblancproces [sodaproductie] heb je geen leclanché-element [batterij] nodig. Hij deed het le coeur léger [lee-zjee], met een licht gemoed. In welk land geldt de Leen-en-pachtwet? Vlamingen leveren hun leeggoed [fust] meestal in. De
lees-en-schrijfkop is kapot. In de slotscène laat men de leerscene [ie] zien. Een leidinggevende is leidinggevend (GB, VD ook ww. leidinggeven). Speelt hij nog met legoblokken (van het merk LEGO)? Le goût de la perfection qui stérilise: het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid. Le geste auguste du semeur is het verheven gebaar van de zaaier. Lege artis (l.a.) of secundum artem (s.a.) is volgens de regelen der kunst. De vertaling van 'lier en zwaard' is 'Leier und Schwert'. Een vloek of krachtterm noem je eufemistisch le mot de Cambronne.

3. Les défauts de ses qualités zijn de gebreken van zijn goede hoedanigheden. Body(stocking) [nauwsluitend, sluiting in kruis] wordt ook wel leotard genoemd. De LETS is het Local Exchange Trading System [plaatselijk ruilhandelsysteem]. Heeft lethargie [slaapzucht, geestelijke ongevoeligheid] veel gemeen met letaliteit [dodelijkheid]? Een paar letters! Hij is een kei in lesgeven. De levant waait gewoonlijk in de Levant. Maar zelden vaart er een Levantijn [oosterling, uit de Levant] mee op een levantijn [schip dat op de Levant vaart]. De leylijnen [ie] [banen van energie] lopen naar het leycentrum. Een libellé is een ambtelijke aantekening. Met Lichtfeest en lichtjesfeest wordt soms hetzelfde bedoeld [Lichtfeest = bij joden: Chanoeka – en lichtjesfeest: Divali bij hindoes en joelfeest bij Germanen]. (Non) licet: het is (niet) geoorloofd. Een liebelei [laaj] is een flirt of amourette. Life's little ironies zijn de kleine ironieën van het leven. Ik lig niet lekker bij dat ligniet [soort bruinkool]. De Ligurische [volk: Liguriërs] kust vind je bij Genua. Ze spreekt nogal lijzig. Limae labor et mora is de zorg voor de fijne afwerking. Een lilium inter spinas is een lelie tussen de doornen.

4. Wat heeft limogeren [aan de dijk zetten; oorspronkelijk: generaals] met Limoges te maken? Daar werden niet-functionerende generaals naar de achterhoede verplaatst. Het stelsel van Linnaeus [systematische beschrijving plantenrijk = L. of Linn.] is heel duidelijk. Zij kochten lits-jumeauxs [tweelingbedden] en gros in. Je ziet het direct: hij is een lombrosotype [geboren misdadiger, naar verluidt]. Een longshot [foto van grote afstand] staat tegenover een close-up [van heel dichtbij]. Hoe ziet een lood-tin-antimoonlegering eruit? Edward VII van Engeland was de l'oncle de l'Europe [vanwege veel familiebetrekkingen]. Louisine is madapolam [katoenen weefsel]. Wat was een lucaskind [met zekere extra belastingaftrek – IB]? Het lsd is lysergeenzuurdi-ethylamide [drug]. Een lowrider is een showy [opzichtig] personenauto of een fiets, een lowbrow iemand met weinig ontwikkeling. Een lucretia [kuise vrouw] zal niet vreemdgaan. Het lucite is polymethylmethacrylaat [plexiglas, perspex]. Een Luciaan komt van Saint Lucia. De Luchtvaartrampenwet is al van 1936. Een
luchthart-treurniet is altijd zorgeloos, opgeruimd en vrolijk. Dat is voor mij puur Luikerwaals en dus koeterwaals. Een luiewijvenknoop is een vrijgezellenknoop [niet opgenaaid maar door het kledingstuk gestoken].

5. Luiewijvensoep is soep in blik of pakjes. Het lumbecken is een wijze van boekbinden. Lumen mundi is het licht der wereld, bijvoorbeeld Erasmus. De lune de miel zijn de wittebroodsweken. Een lupus in fabula is een persoon die onverwacht(s) verschijnt (precies als men het over hem heeft). Een lutz kun je bij het kunstrijden maken. De lux mundi is het licht der wereld, bijvoorbeeld Wessel Gansfort. De lux perpetua (lux aeterna) is het eeuwige licht of de godslamp. Het lux in tenebris is het licht in de duisternis. Asfyxiëren is door inademing van gassen doen stikken. Een croche is een achtste noot, het crochet is een haakwerk. Het croix de guerre is een zekere Franse militaire decoratie. Hij heeft crohn [de ziekte van Crohn, dunne/dikke darm].

6. De Bolognaverklaring [1999, Europese landen] grondvestte de bachelor-masterstructuur. De boltzmannverdeling heeft te maken met de equipartitie van energie over de aanwezige vrijheidsgraden en de constante van Boltzmann (= k, die van Planck: h). Hij kon het op den duur niet bolwerken. Deze kleren zijn op de duur gemaakt. Een bombardesteen is een stenen kogel van een bombarde [middeleeuws kanon van groot kaliber]. Is die leerling weer naar Bommelskonten [spijbelen]? Zijn er nu ook nog bonapartisten [aanhangers van de familie Bonaparte]? Ze was bcbg: bon chic, bon genre [goede stijl, goede instelling, jong, Parijs]. Wil je een bonekampje (een glaasje bonekampbitter – niet meer in VD)? Met de Bond wordt meestal de Protestantenbond bedoeld. Een bondshotel wordt door de ANWB aanbevolen. Je zult betalen: bon gré, mal gré [goed- of kwaadschiks, tegen wil en dank]. De bonheur(-du-jour) is een salonkastje. Iemand eruit bonjouren is hem te verstaan geven dat hij moet vertrekken, eruit gooien. Een bekende strip in Het Volk heette Bulletje en Bonestaak. Hij is op weg naar Bommel [gaat sterven]. Een bonito is een zeevis.

7. Bon souper, bon gîte et le reste (niet meer in VD): goed eten, goed logies en de rest. Een fourreur is een bontwerker. Een Koninklijke Boodschap is een brief van de Koning aan de Staten-Generaal, ten geleide van voorstellen. Verum, bonum, pulchrum: het ware, het goede, het schone. Boogaloo is Zuid-Amerikaanse dansmuziek met invloeden van mambo, rock-'n-roll en soul. Een caddie is een boodschappenwagentje [of drager van golfstokken; caddy: opbergruimte als doos, tas en lade schijfje cd-speler]. Het is bon ton [het staat goed] om nu niet te applaudisseren. De boom des levens stond in de Hof van Eden, de boom des doods is de taxusboom. Heel vroeger zouden ze dat tot op de boôm [bodem] uitgezocht hebben. De 'poestaha's' van de Bataks zijn boombastboeken. Als je een chihuahua en een maltezer kruist, krijg je een boomer [oe:]. Boontjis [ie] zijn sperziebonen (oosterse keuken). Een boorbuis is een casing [ter bekleding van boorgat]. Boordroeien is oarsen. Ken je Borneose houtsoorten?

8. Jouw handelwijze is volstrekt verwerpelijk, uit den boze. De booze is een alcoholhoudende drank. De Wet BOPZ is de Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen. De bordeauxs zijn wijnen uit het departement van de Gironde. Een bordeelsluiper is een suède herenschoen (suèdeherenschoen) met crêpezool. Boreh is welriekende gele zalf van kurkuma. Een bore-out [stress door verveling] is weer de andere kant van een burn-out [stress door drukte]. In de Provence kun je bories [klein koepelvormig gebouwtje] tegenkomen. Wat is het borrelnootjeseffect [bij schudden: grote boven]? De BOS is de Boeddhistische Omroepstichting. Een bosamarant is een witte majer. Voor het bose-einsteincondensaat moet je wel heel dicht bij het absolute nulpunt [= 0 kelvin, 0 K] zijn. Dat zoeken we op in de Bosatlas. De Bosjes van Poot vind je bij Den Haag. Wie kent Paulus de Boskabouter niet? Een San is een Bosjesman. Een bosneger heet ook wel marron.

9. O jee, waar zit hier de bosskey [snel privégebruik pc op werk beëindigen als de baas komt]? Een bosseerhamer is een bouchardhamer [ruw behakken zachte steensoorten]. En wat is bossnapping [gijzeling directeur door werknemers]? Hij liet het touw bot vieren [tot het einde, lusten kun je botvieren]. Voor het boterwegen moet je rug-aan-rug staan. De Boterwet moet fraude voorkomen. Die vrouw wil graag gebotoxt [rimpelvorming tegengaan] worden. In Botswana betaal je met pula's [BWP]. Een bouchee is een pasteitje van bladerdeeg. De botol tjebok is [een fles water] voor de billen. Een bouffante is een lange gebreide wollen das. Een woord als paraskevidekatriafobie [vrees voor vrijdag de dertiende] onthoud je wel gemakkelijker als je weet dat 'paraskevi' in het Engels 'preparation' is en dat slaat dan op de vrijdag, de dag van de voorbereiding op de sabbat, dat 'deca' in het Nederlands 'tien' is en 'trio' voor 'drie' staat. Een bouilloire is een schenkketel, theeketel op een bijpassend komfoor [theelichtje, gasstel]. Dat fobie een angstbeklemming is, wist je natuurlijk wel. Hij zei het boudweg [kordaat. zonder omwegen].

10. In bottelrieën [voorraadkamer] vind je wijn en drank. De senaat van een Griekse stad kwam samen in een bouleuterion [ou èh]. Een boulingrin is een verzonken grasveld voor balspelen. Een bourdalou is een damespo (voor in de kerk …) Een bourgeois satisfait is een antihervormer. Aan het eind van een sabelschede zit een bouterolle [sluitstuk]. Een boutist [au] is aanhanger van Desiré Delano Bouterse. Een bouton d'orient is een besmettelijke zweer in oosterse landen. Akkerbouw is de akker bewerken. De grote bouwheer des heelals is de Schepper. Een bouzouki is een Grieks snaarinstrument met lange hals. Revolutie van boven af? Dat valt onder de dienst Bouw- en woningtoezicht [B – Vergelijk: dienst Gemeentewerken = GW].

 

 

2178 Dictee donderdag 15-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (179) √

Dictee – dictees [2178]

Oefendictee 678 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (179)

1. Zij zijn bewuste bovs [bewust ongehuwde vader]. De Lekdijk bovendams wil zeggen: boven het Klaphek, waar de Hollandse IJssel van de Lek afgedamd is. Die Boven-Voltaanse producten komen uit de republiek Opper-Volta. Sint-Maarten, Saba en Sint-Eustatius behoren tot de Bovenwindse Eilanden. Een eenmansduikboot behoort niet tot de bovenwatervloot. Bovicatie is verrundering. Hij ging met het bowiemes [groot jachtmes] de bowdenkabel [holle kabel om bijv. rem te bedienen] te lijf. De bokser droeg een boxershort. Een bozzetto is een voorstudie [van sculptuur of schilderij]. Een indertijd veelgelezen boekje van N. Anslijn heeft als titel De brave Hendrik. Dat onderzoeksonderwerp zal nog wel helemaal braak liggen [onontgonnen zijn]. Wat komt er op die braakliggende gronden? De Brabançonne [Belgische volkslied] is door Jenneval gedicht en door François Van Campenhout op muziek gezet. Een bracha is een joodse zegenspreuk, een lofzegging.

2. Braderen is verkwanselen, versjacheren en een brado is een kipper [zekere haring]. Een cecogram is een poststuk in braille. Vroeger werden bankbiljetten met een bramahpers genummerd. Dit bramzijgertje [Jan de Hartog: jongen als geronselde werkkracht op botter] ging over de bramzeilen [aan de bramra]. Hete brand is het
sint-antoniusvuur [ook antoniusvuur: ergotisme, gordelroos, karbonkel en lupus] en koude brand is koudvuur [gangreen]. Brandstichten is brandstichting. Vermarktte de vorige eigenaar het product beter? In Indië is brandy [èh] kring: cognac sec. Drakars en snekken zijn Vikingschepen en een snack kun je nuttigen. Trendwatchers onderscheiden trendsetters en -volgers. Als een interstellair object de aanduiding M37 heeft, weet je dat dat genoemd is naar Charles Messier. In Maaseik zag ik veel maaseenden, maar geen maashagedis. 'Maäravim' is het meervoud van 'maäriev' (avondgebed bij de joden). Hoe herken je macaronische verzen [burleske verzen waarin verschillende talen gemengd zijn, of waarin de woorden van een nieuwere taal naar de vormen van een oudere, m.n. de Latijnse, zijn verbogen en vervoegd – denk maar aan macaroni]? Een macula is een huidvlek.

3. Een madison [èh uh] is een koppelkoers (vergelijk Madison Square Garden in New York). Ik heb liefst maduro [bnw.] sigaren. Een mahout [au] is een kornak (geleider van een olifant). Deze reportage gaat over de making-of [totstandkoming] van de film. Het mandarijnendom spreekt Mandarijnenchinees. Een manicheeër hangt Mani [Perzische sekte] aan [ook wel: schuldeiser]. Dit is één groot mal-à-propos [misverstand]. Je maîtresse moet je niet maitriseren [er de meester over spelen]. Wat moet die mannequin in een mannengemeenschap? De manumissio is de vrijlating van de slaven. De managing director en de marketingmanager gingen samen lunchen. De Markenwet ging over woeste gronden. Hebben ze op de Marshalleilanden eigenlijk wel een marshal bij golfwedstrijden? Heb je die marte/ikootjes (aap) gezien? Gestreepte katoenen stof in keperbinding geweven is marseille. Hun houding was marziale (martiaal – krijgshaftig). Mass/ticot is poedervormig loodoxide – gele verfstof. Maté is (groene of paraguay)thee.

4. Dat wordt een materieelrechtelijke zaak. Hij werd afgeranseld met de matrak [BE: knuppel, gummistok]. Mazout [oe] is (ook) stookolie. Het stuk over de medieval [E] werd in mediëval [NL] gedrukt. De medioneerlandistiek houdt zich met Middelnederlands bezig. In het theaterprogramma zat een meerkeuzeavond. De meesterzanger zong een meesterschlager voor de megayup. Een meiose/is is een reductiedeling. Heerlijk, die meise [mei] boter. Melismatisch [verschillende noten op één enkele lettergreep] gezang is het antoniem van syllabisch gezang. Oceanië bestaat uit: Melanesië, Micronesië en Polynesië. De meldenstruik (VD) vind je in Zuid-Europa. Melissekruid is melis, broodsuiker. Kledingvoorschrift: cravate noire, black tie [klein avondtoilet]. We eten straks patates frites. Heb je de Melopee van Van Ostaijen weleens horen voordragen [verder: melopee]? Handelt een memoiresschrijver voor zichzelf of voor een ander? Een mella is een Jodenbuurt [in Marokkaanse of Ottomaanse stad].

5. De Mensa Domini, de tafel des Heren, is de avondmaalstafel. Nietzsche schreef in 1878: Menschliches, Allzumenschliches (menselijk, al te menselijk). Het Latijnse 'mens (sibi) conscia recti' betekent: een hart dat zich van zijn zuiverheid, oprechtheid bewust is. Aan een mensenlijk zit weinig menselijks meer. Wat is pepermunt zonder menthol? Dan denk je ook meteen aan crème de menthe, pepermuntlikeur. De peyote is een Mexicaanse cactus. Hij gebruikt methamfetamine [crystal meth, meth, tik: zeer verslavende drug]. Wat houdt het meter-ton-secondesysteem (niet in wdb. – zeker eenhedenstelsel) in? Meticuleus is eng (erg) precies. Is die microwaveoven al besteld? Waar spreken ze nog
Middel-West-Perzisch? In Midden-Limburg wordt nog wel Middellimburgs gesproken, maar zeker geen Middellatijn.

6. Een midterm review is een tussentijdse evaluatie. De middle class is de middenklasse. Geëmigreerd uit het middenwesten van Drenthe, geïmmigreerd in het Midden-Westen van Amerika. Milanaise is kettingtricot. Ze liep nog in haar tricotje [maillot, ook: sporthemd]. Hij mijtte het hooi [aan een mijt zetten]. Als je uit Milete komt, heb je een Milezische afkomst. Die milieueconomiestudie is in trek. De student neemt zijn intrek in de studentenstad. Het ging er erg militairement [met militaire discipline] aan toe. Milocorn is zekere gierst [graangewas] of sorghum. Deze mingvaas behoort tot het mingporselein [Ming = Chinese dynastie (1368-1644)]. Ze kreeg een minnekästchen van hem (de bruidegom dus). Ze droeg een mirtenkrans. Wat is het missionstatement [taak en doel van de organisatie] van dit bedrijf? Jazeker: vadertje tsaar regeerde over Moeder(tje) Rusland. De moffrikanen [scheldwoord voor Duitser] spreken Moffrikaans [scheldnaam voor Duits; dat is M... voor me]. Een molinist (antoniem: thomist – aanhanger leerstelsel Thomas van Aquino) volgt de leer van Molina [genade afhankelijk van de wil]. Het ging mis, mon Dieu [mijn God, lieve hemel].

7. Het was een mondbeglänzte Zaubernacht [maan]. Van de kazen prefereer ik mon chou. Hij handelt in epo, erytropoëtine [sport(doping)]. In dat andere middel [marihuana] is de werkzame stof THC, tetrahydrocannabinol. Een mopé is een vrucht uit de sumakfamilie [sumak = plant --- > specerij]. De morbus Paget is in de diergeneeskunde een botziekte. Een moreske [mv. + n] is een lineair versieringsmotief van Aziatische oorsprong, een arabesk(e) [mv. + n] van Moorse vorm. Hij is mortelefitikus, mortjes [dood]. England is the mother of parliaments (J. Bright). Mouliné is moulinetgaren [twijnen draden van verschillende kleur]. Moutons de Panurge: schapen die elkaar volgen als er maar één over de dam is. Lust jij moutse challetjes [Jiddisj/ch: gevlochten broodjes]? Het mozarteffect [muziek: betere prestaties] is gunstig voor kinderen. Een myorrhexis is een spierscheuring. Een mugshot [foto voor politiedossier] is voor de politie. Muscae volitantes zijn mouches volantes [zwarte vlekjes: glasvochttroebeling, zeker niet kunstmatig aangebracht door moucheteren – algemeen, niet m.b.t. oog]. Multiplechoicevragen gaan volgens het principe van de multiple choice.

8. Ik voel me heel erg branie [moedig, dapper, kranig]. Een goed Hollandse brak [jachthond] gebruik je bij het jagen: braque d'Auvergne, braque ariégeois [braque de l’Ariège, braque Saint-Germain]. Ze liepen arm in arm, bras dessus, bras dessous. Brasilethout is onecht brazielhout. Die bratsch [3-snarige zigeunerviool] moet wel heel antiek zijn. Topaas uit Brazilië heet braziliaan, een braziliaantje is een kleine sigaar en voor een brazilian heb je natuurlijk brazilian wax nodig. Een synoniem van toitoitoi is 'break a leg'. Brechcokes is gegoten gietcokes. Op een bredstokje is de breedte van het inhout (van schepen) op verschillende punten aangeduid. Je kunt het best breedwerpig zaaien. Met een breektiejijs [breekijzer] kwamen ze binnen. Een breel is een joon [tonnetje aan de repen van een haringvleet], snap je? Kun je dat nog rechtbreien? Let op: gelijkbreien, recht breien, is iets anders! Een breischei is een breihoutje. Ze gaf haar breidelloze (tomeloze) hartstochten de vrije loop.

9. Onvoldragen lammeren van het persianer schaap leveren breitschwanz (zoals de persianer pattes). In het honkbal kennen we de vrijelooptoekenning door de hoofdscheidsrechter. Hoofdbrekens deden hem het hoofd breken. Met baan breken ben je baanbrekend bezig. Een brekespel is een spelbreker. De bremersteen komt uit de omgeving van Trier en de Weser. Op die totstandbrenging mag je trots zijn. Hij las in het Schuchardtbrevier [verzameling uitspraken over gedragsregels en levensbeschouwelijke kwesties, (meestal) in dichtmaat]. Het bresaola is gedroogd rundvlees. Bekende lettersoorten zijn nonparel en galjard (gaillard). Brevity is the soul of wit: kortheid is de essentie van geestigheid. Bridgen is bridge spelen. Brief as woman's love: zo kort als de liefde van een vrouw. Nee, hij is geen brigadier-majoor, maar brigadegeneraal. Dicteefanaten geilen op een letter- en woordenbrij. Zij gaat straks de aardappelen brijen [tot moes koken].

10. Zijn briljante brille glom [figuurlijk] als zijn brillantine. Jan brilleert in de voordrachtskunst, bij Piet is het briller par son absence: schitteren door (zijn) afwezigheid. Wat is brinkmanship [balanceren op de grens van oorlog en vrede]? We eten briouat [brie-waht = ovengerecht van dunne deegbladen gevuld met (lams)vlees, vis, kip of groente]. Kun je met briquets [aansteker] briketten [langwerpig stuk brandstof] aansteken? Nee, dus. Let op: het brittanniazilver komt uit Brittannië. De British Commonwealth of Nations bevestigt het: Britannia rules the waves, Brittannië heerst over de golven. Brocatel is een brokaatachtige stof, broccatello is marmer. Met turista [oe] wordt de reizigersdiarree bedoeld. Een brief aan een kerkenraad begin je met 'Eerwaarde Broeders'. De eerste fratricide [broedermoord] is die van Kaïn op Abel. Als er een broek is, betaalt er geen doek [mannen horen vrouwen vrij te houden].