2139 Dictee donderdag 18-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (151) √

Dictee – dictees [2139]

Oefendictee 706 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (151)

1. Doe maar piano aan, zachtjesaan. Het IMAP is het Internet Message Access Protocol. Op de imax [image maximum (techniek waarbij een film op een wandvullend scherm wordt geprojecteerd)] waren een imaret [Turkse gaarkeuken voor armen en studenten, vaak een onderdeel van een moskee] en imari [Japanse porseleinsoort die vanuit de havenplaats Imari werd geëxporteerd, vaak met bloemen als versieringsmotieven] te zien. Tja, een imbrex [Romeinse bolle dakpan tegen inwatering] sluit de naad tussen twee tegulae af [ook: tegula's – enkelvoud: tegula – vlakke dakpan] … Zo spreek je imbroglio
[ihm-brohl-joo] [verwarring, verwisseling] uit. Im Brustton der Überzeugung: op een toon van zelfverzekerdheid, van volle overtuiging. Het IMEI-nummer is het international mobile equipment identifier-nummer (15-cijferig identificatienummer voor gsm's). De imitatorum servum pecus is de slaafse kudde na-apers. De imitatio Christi is de navolging van Christus. Het IMK is het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (overheidsinstelling voor advies aan het midden- en kleinbedrijf). Een immelmann is een halve looping [vliegtuig: volledige cirkel in een verticaal vlak], gevolgd door een halve tonneau [rolvlucht om de lengteas]. Immanuel en Emmanuel lijken dezelfde te zijn. Ooit of(te) immer zal ik …

2. Is een immerschoon [soort tulp] ook immergroen [altijdgroen, semper virens]? De immortels zijn lid van de Académie française. Ze kunnen immortellenpopulaties [strobloem] zien opbloeien. Een mobiele telefoon in i-mode (internetmode) is wel handig. Je hebt nu eenmaal expats [langere tijd in buitenland] en impats [omgekeerde]. Een impegno is een borgstelling. Impensen zijn onkosten. De expensen zijn de kosten (van een proces). De imperatoria brevitas is de 'kortheid van de heerser': daar zou je nu mee aan moeten komen … Imperium et libertas, heerschappij en vrijheid, zijn onverenigbare begrippen. Een imperium in imperio is een staat in de staat (bv. de kerk). Implicite [VD èhm] is impliciet [ihm]. De olie-import loopt terug. Impetigo is een andere naam voor krentenbaard [rozijnenbaard, baardvin – branderige ontsteking rond de mond]. Imperiaal papier (imperiaalpapier) is om en nabij van het A1-formaat (55 cm x 74 cm, A1 = 59 cm x 84 cm). De impotentia coeundi [see] is het onvermogen tot het krijgen van een erectie.

3. De impotentia generandi daarentegen is het onvermogen tot het veroorzaken van bevruchting. Die weg lijkt me imprakticabel. Die misdaad is imprescriptibel [onverjaarbaar – ww. verjaren]. Na het 'nihil obstat' (er is geen bezwaar) van de censor [Vaticaan, Rome, paus of gemachtigde] volgt de imprimatur [verlof tot drukken]. De majesteit droeg een jurk van imprimé [bedrukte japonstof]. Een Belgisch SIF is een sociaal impulsfonds. Im Westen nichts Neues: all quiet along the Potomac [niets te melden]. Hij liep daar in en uit. Hij liep erin en -uit (het bos). Zijn ideeën vind ik inaan [leeg, zinloos, dwaas – verbuiging: inane]. In abrupto necessitatis: in uiterste noodzaak, in aere aedificare: luchtkastelen bouwen en in albis: in losse vellen. Een inamboe is een pampahoen. Inanis verborum torrens: een stroom van nietszeggende woorden en in antecessum: (bij financiën) vooruit, op afrekening. Zij is inasser met inasopleiding [inas(ser): inrichtingsassistente]. Waar denk je aan bij (in)nidatie [nestelen bevruchte ei in baarnoeder]. In België heeft de Rijksvoorlichtingsdienst ooit Inbel [Institut Belge d'Information et de Documentation = Belgisch Instituut voor Voorlichting en Documentatie] geheten.

4. In between jobs is (eufemistisch) werkloos. Zullen we die taken maar weer inbesteden [weer zelf gaan verrichten]? In casum casus: als het geval zich werkelijk voordoet. Deze lijnen zijn incident [snijdend: punt gemeen]. Wat doet de kamer van inbeschuldigingstelling [BE, afko met hoofdletters: KI – beroep tegen handhaving voorlopige hechtenis] in België? NB KIB = college dat oordeelt over het gerechtelijk vooronderzoek in hogerberoepzaken. Onder de patiënten bevinden zich inco's [die is incontinent]. Hij werd in continenti [onmiddellijk, op staande voet] ontslagen wegens incontinentie. Incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en de naakte waarheid. De opzichtig geklede reactionairen na de val van Robespierre waren de incroyables. Het indecent proposal [voorstel buitenechtelijk seksueel verkeer] klonk hem als muziek in de oren. De Independenten vormden een staatkundige partij in Engeland in de zeventiende eeuw (17(d)e eeuw). In des Wort(e)s verwegenster Bedeutung: in de stoutste betekenis van het woord. Wij zijn in de (ook: the – VD) winningmood. Hij spreekt zowel Indiaas als Indiaans, dat is een unicum, dunkt me.

5. De oude man genoot van een Indian summer [fig.: mooie levensavond]. De Indochinezen wonen in Indochina en indo's zijn
Indo-Europeanen. Indo(o)l is benzopyrrool. Hij had een indrukmakend [ww.: indruk maken] cv. Een inductieklos is een ruhmkorffse klos [ruhmkorffklos]. Een indycar is een zekere raceauto. Hij dronk zijn glas in einem Guss [in één keer, ad fundum] leeg. Gisteren hebben we hem [nieuwe collega] ingegeten . Van infectief schelden [met ziektewoorden: pestvent, kankerlijer] loop je geen besmetting op. Betekent
functie-inflatie [in betekenis, belangrijkheid afnemen] dat je baan op de glooiing [helling] gaat? Hij nam dat in folle, voetstoots, aan. Ze waren wat blij met die informal investor [niet via beleggingsmaatschappij of -fonds]. Zo'n al-frescoschilderij [al fresco – ook: in fresco: op verse, natte kalk] is dus niet al (a) secco [op droge ondergrond] geschilderd. Wat hield het INF-verdrag [Intermediate-range Nuclear Force-verdrag (verdrag uit 1987 tussen de VS en de Sovjet-Unie inzake de vernietiging van alle middellangeafstandskernwapens)] in? Een ingebrekestelling is een in-morastelling [in mora stellen]. Er wordt overmorgen een commissie van in- en uitgeleide samengesteld.

6. De ingénu [bnw. – geen verbuiging, wel: iets ingénu's – argeloos] ingénue [znw. – naïef, onschuldig meisje (in toneelstukken)] droeg een ingénuekapsel [pijpenkrullen, etc.] en blonk uit in ingenuïteit [u-wie – naïeve eenvoud]. Als je kort ingespannen bent, dan ben je kortaangebonden. Zijn ingesletengewoonte-uitingen waren verbluffend. Een baar goud noemen ze ook wel een ingot [ihn-guht]. Het Ingveoons is Noordzee-Germaans. Ook INH (isonicotinezuurhydrazide) kan helpen tegen tuberculose. Een inhaal- of nonmoeder is een
nu-of-nooitmoeder. In hac lacrymarum valle, in dit tranendal, moeten wij ons zien staande te houden. [Spreek goed uit:] Inimitabel [ihn] is onnavolgbaar. In integrum restituere: in ongeschonden staat herstellen. Wat heeft hij dan wel bij jullie geïnjiceerd [injiceren = injecteren]? In de wielrennerij was een epo-injectie heel gewoon. Op de in- [teraardebestelling] volgt soms later een exhumatie [opgraving van een lijk]. De afkorting I.N.I. staat voor 'in nomine Iesu' [in (de) naam van Jezus]. Hij volgt post-hbo-onderwijs.

7. Cefalopoden zijn koppotige weekdieren of inktvissen. De manifold pressure is de inlaatdruk. Inlegwerk [mozaïek] is intarsia of marqueterie. Wat is in de Nederlandse geschiedenis de Inlijving [bij Frankrijk]? Het in-memoriamstukje [in memoriam, i.m.] was heel empathisch [invoelend, begrijpend]. Mijn inner circle [groep van intimi] weet dat wel. Hij is in nubibus, in de wolken. Het shantoeng is een stof uit (Chinese) tussorzijde, met name voor tropen- en strandkleding. Zijn team speelde op safe, maar toch moest de keeper een geweldige save uitvoeren. In (omnia) saecula saeculorum: tot in de eeuwen der eeuwen. In omni scibili (in scibilibus): op alle gebieden thuis. In otio cum dignitate (otium cum dignitate): in rust met waardigheid. Hij merkte dat in parenthesi, tussen haakjes, op. Wat betekent dat in praxi [in de praktijk]? Inquilienen zijn commensalen [kostganger]. Vroeger, lang geleden [en zeker niet: kortgeleden], heette de inquisitie het Heilig Officie.

8. INRI staat voor Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum. Een ebi is een extra beveiligde inrichting. Wat is het verschil tussen in- [dollen op de boorden van roeiboot] en outrigged [erbuiten, buitenboord]? In rixa, bij een twist, moet je geen stresssituatie creëren. Insalutato hospite: in allerijl, in grote haast (vertrekken). Zij werd ingeschaald bij de categorie 'bekende Nederlanders' [BN’ers, BN'sters]. Raar, dat verschil tussen 'k.i.d.' [ki donor] en kie [ki echtgenoot]: daar zou VD iets aan moeten doen. Hij kent alle ins en outs van de gemeentewet [wel: de Gemeentewet van 1851]. De afkorting 'irl' staat voor 'in real life' [in werkelijkheid]. Is die inside story [volgens een betrokkene] nu wel of niet inside-information [van ingewijden]? Ja, dus. In silvam ligna ferre: water naar de zee dragen. Hoe werkt de vang van Prony [toestel om mechanische arbeid te meten]? In nomine Sanctae Trinitatis, in naam der [van de] Heilige Drie-eenheid: I.N.S.T. Het instagrammen is foto's maken, bewerken en uitwisselen met een of meer anderen via de app Instagram. De vreemdelingen bleken goedgeïnformeerd te zijn.

9. Maar nu even met dit terzijde ter zake: ze moesten onverrichter zake terugkeren. Een kladderadatsch is een economische of morele ineenstorting. Een kornet is een muziekinstrument, een
cornet-à-pistons ook, en een verkorting daarvan is piston. Instar montis equus: een paard zo groot als een berg. De orde van het Gulden Vlies is ingesteld door Filips de Goede. Wat staat er in de Instituten [eerste beginselen Romeinse recht]? Hoe heette de voorganger van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen [KNAW] [Het Koninklijk Nederlands Instituut]? Is instore reclame [in en rond de winkel] in het e-tijdperk wel nuttig? Hij won in straight sets [tennis, geen game verloren]. Is blind vliegen (instrumentvliegen) nu wel verantwoord? In suc(c)um et sanguinem: tot een deel van iemand geworden, gemaakt. In sudore vultus tui: in het zweet uws aanschijns. De Indonesische archipel wordt ook wel Insulinde genoemd.

10. Ingesuikerde vruchten zijn gekonfijt. In België is het insz het identificatienummer sociale zekerheid. Een intaglio [ihn-tahl-joo] is een gem(me) of camee [gesneden (half)edelsteen]. Integer vitae scelerisque purus: van onbesproken levenswandel en vrij van schuld. Integros haurire fontes: uit zuivere bronnen putten. Intellegenti pauca: voor de verstandige zijn weinig woorden voldoende (Erasmus: een goed verstaander heeft maar een half woord nodig). Het ID is het intelligent design. De KI (kunstmatige intelligentie) is hetzelfde als de AI (artificial intelligence, artificiële intelligentie). Aan de intentie van een dader ligt vaak de intensie [begripsinhoud] van een idee ten grondslag.

  

2138 Dictee woensdag 17-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (150) √

Dictee – dictees [2138]

Oefendictee 707 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (150)

1. Uiteindelijk stonk hij er in [ww. instinken – rest los: in tuinen, etc.]. In tenui labor: veel moeite besteed aan een kleine zaak. Vanuit de centrale-interfaculteitgedachte is dit wel te begrijpen. Deze studiecahiers zijn geïnterfolieerd [doorschoten met wit papier]. Inter jocos et seria: onder scherts en ernst. Zij is helemaal into de Japanse cuisine. Een isp is een internetserviceprovider. Internetpesten is digitaal pesten. Dat van Panama is een interoceanisch kanaal. Intra (inter) parietes privatos: in het geheim, onder vier ogen. Een IPZ is een interpolitiezone [BE vero, thans PZ]. Inter pontem et fontem: op het nippertje. De recensie van de flamenco-interpretatie was himmelhoch jauchzend. Interrogatoria captiosa zijn strikvragen. Inter spem et metum is tussen hoop en vrees. De iui is intra-uteriene inseminatie. De eredienstelijke introïtus is iets anders dan de introitus vaginae, de schede-ingang.

2. Het (de) cello-intro was mooi. Intus et in cute is door en door. De Inuit [Eskimo's] spreken Inuktitut. De Investituurstrijd [keizer vs. paus] vond van 1073-1122 plaats. Hij ging invita Minerva [zonder aanleg] toch naar het conservatorium. Hij is er lelijk in gevlogen [alleen instinken aaneen]. Hebben 'amusie' [toondoofheid] en 'amuzisch' [onmuzisch, onkunstzinnig] iets met elkaar te maken? Nee, dus. Beheers je de fonetische IPA-code [International Phonetic Alphabet] helemaal? Van ipecacuanhatinctuur ga je braken. De ipodduim (GB ook: iPodduim) is een vorm van RSI [repetitive strain injury]. Dijkgraaf, I presume [veronderstel ik]? Hij herhaalde het met ipsissima verba, precies dezelfde woorden, ipsissimis verbis, woordelijk. De identificatie en registratie (diergeneeskunde) wordt aangeduid met i&r. De Iraanse munteenheid is de rial [IRR]. Hij staat bekend om zijn irascibiliteit, zijn prikkelbaarheid. Ire ad plures is sterven (naar de meerderheid gaan). We eten Irish stew [stoofpot]. Iroko [houtsoort van de moerbeifamilie] is kambala, tja … Marianne Vos: iron lady van de Tour Féminin?

3. Is 'Italia irredenta' net zoiets als het Groot-Nederlandse streven? Ja. Zo arm als de mieren oftewel Iro [hoofdletter – Irus was bedelaar in de Odyssee] pauperior. Irritare crabrones is zich in een wespennest wagen. In de schrijfwijze lijkt de Isabellastijl [hoofdletter, laatgotisch, 15e eeuw] op de Queen Annestijl [bouwkunst, meubels, variant op late barok], in de tijd gaat deze vooraf aan de platerescostijl (geen persoon! – die is plateresk – vroegrenaissancistisch vanaf ca. 1500). Een islamschool is een Koranschool en de isha is het nachtgebed van de salat [de vijf dagelijkse rituele gebeden]. Isocyanuurzuur is hexahydrotriazine-2,4,6-trion, een automeer van cyanuurzuur (chloorderivaten worden gebruikt als desinfectans). Leg de isoglossenmethode [begrenst gebied met zeker taalverschijnsel] eens uit. Wat is de kracht van isotypepictogrammen [voor non-verbale communicatie, geen 'tekst']? Dat lokale issue daar is een hot item. Een snelle (tekst)repetitie zonder kostuums of decor noemen we een italiaantje. Het Italum acetum (Italiaanse azijn) wordt [door Horatius] gesteld tegenover het Attische zout, waarmee je je taal kunt kruiden [= fijne geestigheid]. Bestaat Itar-Tass [Russisch persbureau] nog?

4. Imponderabilia hebben een ingeslopen polyinterpretabiliteit [natuurkunde: onweegbare zaken en figuurlijk: zaken waarvan de waarde niet precies aan te geven is]. Een informatietechnoloog is een IT'er. Een it-girl [ze heeft 'het' (it)] krijgt veel media-aandacht, maar waarom een grrl niet? It's a long way to Utopia [moeilijk bereikbaar doel]. It's the war, stupid [daar draait het om, sufferd]! Wat doet het Ivoren Kruis? Het rad van Ixion is het beeld van een altijddurende marteling. We kochten de tweedehands tv's [teevees] in een tweedehandswinkel. Ik vind het jammer dat de kinderen niet mee willen (gaan). Ik vrees dat mijn benen niet meer meewillen. Denk je dat je het werk vanaf nu alleen afkunt? Ik weet niet of je dat wel zult aankunnen. Wat we daar nu weer mee aanmoeten … De mug achtervolgde de beyoncévlieg [opvallend, goudkleurig achterlijf]. De Stivoro was in Nederland de Stichting Volksgezondheid en Roken. Is die furbyrage (niet in wdb.; furby = elektronisch speelgoedbeest) nu echt voorbij? POD betekent printing on demand [geen voorraden van een boek]. De macwaarde slaat op de maximaal aanvaarde concentratie.

5. Met het takehometentamen op zak ging hij nog even langs het takeawayrestaurant. Don Quichot (de la Mancha, de hoofdpersoon van een roman van Cervantes; zijn knecht was Sancho Panza) was de ridder van de droevige figuur, el caballero de la triste figura. Vergroot uw kennis van de islam: asr, namiddaggebed (1), een van de 5 gebeden van de salat, azan (ook adhan): oproep tot het rituele gebed (de salat) door de muezzin [oe] vanaf de minaret, dhuhr [doer – ook: dohr]: gebed kort na het middaguur (2), fajr [fah-dzjuhr]: ochtendgebed (3), ikama: tweede oproep tot de salat, net voor de aanvang hiervan, in de moskee, isha: nachtgebed (4) en maghrib: avondgebed (5) [dat bidden ze ook in de Maghreblanden].

6. Verder: khutbah: preek van de imam voorafgaand aan de salat en met name het vrijdag(s)gebed [GB, VD], die veelal in de landstaal wordt gehouden, raka: vast onderdeel van de salat, zoals de takbir of de recitatie van een soera (levensregel), takbir: verheerlijking van Allah door het uitspreken van de frase ‘Allahoe akbar’, bijvoorbeeld als onderdeel van de salat en de woedoe: rituele reiniging voorafgaand aan de salat. Woorden op 'que': attaque, cheque, claque, plaque, toque. Let ook op de volgende woorden: abdiqueren [k], abdiceren [s], appliqueren [k], attaqueren [k], calqueren [k], choqueren (shockeren) [k], confisqueren [k], demarqueren [k], evoqueren [k], evoceren [s], expliqueren [k], expliceren [s]. 'Scepter' [koningsstaf] en 'sceptisch' [twijfel uitdrukkend] worden beide met of zonder een k uitgesproken. Je schrijft 'lokaal' en 'locatie' [k].

7. Verder: alloceren [s] en allocatie [k], publiceren [s] en publicatie [k], medicijn [s], medicinaal [s] en medicatie [k]. Als Piet ook meezingt, kan hij met Karel alsook Leendert een mooi trio vormen. Ze bleef alsmaar roepen dat ik zo snel moest vluchten als maar mogelijk was. Er kwamen veertig alumni [oud-student, enk.: alumnus] op af.
Amsterdam-Z.O. is de verkorting van Amsterdam-Zuidoost. Leenwoorden uit het Grieks die we met th schrijven zijn onder meer: anesthesie, apotheose, atheïst, atheneum, authentiek, esthetiek, ethiek, ethologie [gedragsleer], kathedraal, katholiek, mythologie, ornithologie [vogels], pathologie, theater, thema, theologie, theorie, therapeut, thermisch, thermometer, thesaurier, these (uiteraard worden ook varianten van deze woorden, zoals esthetica, theoloog en theatraal met een th geschreven). Ook (homeo)pathie en (disco)theek schrijven we met th.

8. Let verder nog op: homeopaat (einde woord zonder h), althans, thans, thee, thuis en nochtans. Crème, caissière [ook: kassière] en carrière hebben als Franse leenwoorden een accent grave (dat is nodig voor de uitspraak), maar in de dito woorden dedain, depot en epoque is een accent (aigu) niet nodig voor de uitspraak. Wel bv. en dépôt, dedaigneus en belle époque. Ik doe trouwens een zwaar benadrukt appél op u. Is dat te omschrijven als niet-politiek dan wel apolitiek? Hoeveel steriele infusen (VD, België: baxters; GB ook: infuzen) zijn er nog? Naar verluidt, naar luid van zaken, zit de zaak even in de ijskast; wordt vervolgd … De afkorting op motorvoertuigen van dat land komt niet van onze gebruikelijke schrijfwijze, maar van Ukrajina (UA dus). Udu's zijn Nigeriaanse percussie-instrumenten. Heet die stad nu Beijing of Peking? Uche-uche [klinkerbotsing], het stikt hier van de muggen. Een nummerbord UG verwijst naar Uganda (VD, GB ook: Oegandees --- > Oeganda).

9. Een uilenspiegel is een snaak, een schalk, een guit. Dat stadsdeel wordt ingebreid. Uitgavendiscipline is juist nu nodig. Ik heb hen
uit-en-te(r)-na gewaarschuwd. Zelfs de ukkepuk kon op de ukelele tokkelen. Kun je echt uit zijn zonder goed humeur? Haar situatie is uitzichtloos. OK (oké), de herder weidt (hoedt) zijn schapen, maar dat hij daar nu zo veel [vgl. weinig] over uitweidt .... Ulcus molle is zachte, ulcus durum harde sjanker: het zijn allebei ulcera. Ullages zijn expansieruimten. Ultima forsan: wellicht uw laatste uur. Zou met ultima Thule [fabelachtig land] IJsland bedoeld worden? Ultra captum: boven het begrip, het bevattingsvermogen. De umbra Dei is de schaduw van God. Mij een underbergje [Duits kruidenbitter], graag. Waar is dat Unicef-gala? Op een unicaat [slecht één exemplaar] moet je heel, héél zuinig zijn. De Unizo is de Unie van Zelfstandige Ondernemers.

10. Wat, gaan de Unie KBO [katholieke bond van en voor ouderen] en de Unie mhp [middelbaar en hoger personeel] fuseren? Je gaat toch wel tekeer als een ours mal léché [een ongelikte beer], vind je ook niet? Volgens mij is unverfroren ongezouten. Is de Unvollendete [u… = i.h.a. een onvoltooid werk] nu Schuberts achtste of toch zevende symfonie [VD: 8e]? Je zou die upper ten en upper class toch een uppercut verkopen … In goed Nederlands wordt 'ups-and-downs' vertaald met 'ups en downs'. Zonder utensiliën [gereedschap] beginnen we niets. Lukt die uranium 235-productie nog een beetje? Urten zijn onbeduidende personen. De Eeuwige Stad is urbs aeterna, Rome dus [het eeuwige Rome, Roma aeterna]. Ut retro (u.r.): als aan ommezijde, ut semper (u.s.): als steeds en ut supra (u.s.): als boven. Ut pignus amicitiae: als pand van vriendschap.

 

2137 Dictee dinsdag 16-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (149) √

Dictee – dictees [2137]

Oefendictee 708 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (149)

1. Bij Blokken [quizprogramma Vlaamse tv] moet een van de twee deelnemers een tijdje naar een Studio Brusselstudio (StuBru-studio). Et voilá [kijk eens hoe makkelijk], daar is de winnaar. Op de unief [universiteit] is ad valvas, 'aan de valven' [publicatiebord], een bekend begrip. Een nieuwe loot aan deze begripswereld is e-valven [elektronisch bekendmaken]. Kijk daar, een V van wilde eenden. Doe jij dat vakkenvullen nog steeds? Kunnen vadertje tsaar en vadertje Cats elkaar ooit ontmoet hebben? En Vadertje Staat en Vadertje Tijd? Van beroep is hij volgens zeggen valuta-arbitrageant. De GDNT-jury [Groot Dictee der Nederlandse Taal – niet meer in VD] moet meer proactief zijn. Doe het om harentwil, zij is van goeden wille. De VARA is de Vereniging van Arbeiders-radioamateurs. Een vaquero is een cowboy. Met varices heb je spataderen. Een varicocele is een zakaderbreuk. Ik had mijn vedaatje [gedrukt exemplaar van Veda = heilig boek hindoeïsme] vergeten. Heeft Vaticanum II vernieuwing gebracht? Op V-dag [Europa: 5 mei 1945] had ze v-dienst [BE: verzorgingsdienst].

2. De VDAB is de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. Hou die vedetteneigingen [n/s] maar voor je. In onze wijk is een veiligheidsraad actief. Het V-effect verwijst naar vervreemding. Dat is veie [vet, zeer vruchtbaar] grond. De vena poetica is de dichtader. Ken je sommige Vendéese gebruiken al? Hij werkte vroeger bij VenW [V&W, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, vgl. IenM]. Verba et voces, praetereaque nihil: woorden en uitspraken, en anders niet. Een stressverschijnsel bij opgesloten kippen is het verenpikken. Hij ging verder op de volgende pagina. Vergépapier heeft waterlijnen. Vergelet is kalksteen uit het Oisegebied [rivier
Noord-Frankrijk]. Vergures zijn stelsels van waterlijnen. Verheid impliceert geen onhaalbaarheid. Verheid nog a(a)n toe! Is Verkavelingsvlaams enkel maar een begrip of spreekt iemand dat ook echt? Verjus is sap van onrijpe druiven. De mist verijlt [wordt dunner, lost op].

3. Heb je het opgegeven? Ben je nu verlangeloos [VD, arch.] (vgl. levenloos en belangeloos)? Verlijden doet de notaris, verleiden trouwens soms ook. Het schip moest verlijerd [naar de lij = van de windzijde afgekeerd, afzakken – antoniem: loef] worden. Met vermeil [znw.] wordt in vuur verguld [= vuurverguld] zilver bedoeld. Ze keken vreselijk vermijd = beteuterd. Een vernier [ie] is een verbeterde nonius [hulpschaalverdeling]. Vermout [oe] drink je als aperitief. Ze gingen het lijk vermummiën. Hij verpleitte deze zaak. Vero distinguere falsum: de leugen van de waarheid onderscheiden. Verre-murailles zijn mozaïeken van stukjes gekleurd glas. Zou ik echt herpes zoster [gordelroos] hebben? Wat zijn verschansingsleiers [beweegbare rondhouten – vgl. armen-en-benenboot – daaraan – denk ook aan kapitein Rondhemd]? Hij verschlimmbesserte [verfouterde] 'cafeetje'. De gevangenen werden vershanghaaid [van ene kamp naar andere]. Wie heeft de boel nu weer versjteerd [verstierd]? Verso pollice is met uitgestoken duim (in de arena: dood de verslagen gladiator!). Versus leonini [kleine letter] zijn genoemd naar de monnik Leo [12e eeuw] en zijn leoninische verzen. Een vertebraat is een gewerveld dier.

4. Wat hebben jullie gedaan? Wel, verstoppertje spelen en bokjespringen. Vertus héroïques [+] zijn heldhaftige deugden. De keeper, veruit de beste, liep ver uit zijn doel. Verveine is een aftreksel van ijzerkruid of een daarmee bereide odeur. Zijn roman heette Ver weg en toch dichtbij. Om het geheel liep een vetfijne lijn [buitenste: vet en binnenste: dun]. Een veston is een colbertjasje of vervanger daarvan. Een vesicle [vèh-zih-kuhl] is hetzelfde als een vesikel
[vuh-sie-kuhl] [chemie, zeker deeltje]. Een vespasienne is een vespasiaans hokje [openbaar urinoir]. Vestigia amoris: de sporen der liefde, vestigia flammae: sporen van vuur en vestigia nulla retrorsum: geen stap terug. Via recta is rechtstreeks. Zonder vice anglais [homoseksualiteit] was er niet één gaykrant geweest. Vi aut voluntate: gedwongen of vrijwillig. We noemen: de Via Appia [Appia Via,
Rome-Capua, later Brindisi], de via crucis [kruisweg] en de via dolorosa [idem, ook: lijdensweg]. Ik ben allergisch voor ve-tsin [glutamaat, smaakversterker]. Vieux jeu is oude kost.

5. Een vexata quaestio is een veelbesproken, onopgeloste vraag. Een vicuña is een kleine soort van wilde lama. Victus et amictus: eten en kleren, victis honos: eer aan de overwonnenen, vi coactus: door geweld gedwongen (v.c.), vi cessionis: krachtens een overdracht en vice versa (v.v.): heen en terug, over en weer. Vi et armis: door wapengeweld. Vient de paraître, zojuist verschenen: De blauwe engel. Bij Vietcong [communisten] en Vietminh [verzet tegen Franse overheersing] denk ik automatisch aan die Vietnamveteraan. Hij betaalde met een vijftigje. Allemaal één pot nat: vin de pays, vin du pays of vin de table. De viri docti [geleerde heren] zouden het wel even regelen. Virtute, non astutia: door deugd, niet door sluwheid. Coûte que coûte, koste wat (het) kost, zullen we overleven.

6. Cursus Latijn: vis medicatrix naturae: het natuurlijk genezend vermogen van het lichaam, vis probandi: bewijskracht, vis vitalis: levenskracht, vis viva: kinetische kracht, vita ante acta: het voorheen geleide leven, iemands vroegere levenswandel, vita minima: uiterste graad van verval van krachten (van een zieke), vita sedentaria: een zittend leven, vita vitalis: een leven dat de naam van leven waard is, een waarachtig leven, viva voce: mondeling en viva vox: gesproken woord, vivendi perdere causas: de redenen om te leven verliezen (niet meer in VD), vivere parvo: van weinig leven en vivere pericolosamente: gevaarlijk leven. Wat had Livingstone zonder vivres [levensmiddelen] gemoeten? Zijn Vlaams-nationalistische inslag was bekend. Wat waren V-Mannen, V-Männer ook alweer [verklikker SD, WO II]? De Voetbaloorlog tussen Honduras en El Salvador vond plaats in 1969.

7. De Zoeloes zijn een Bantoevolk. De desslachtoffertjes
(di-ethylstilbestrol) waren soms voeteloos. Een voetjeskeier [maakt voetjes onder wijnglazen] kan ook best een voetjevrijer zijn. Een vole annoncée [aangekondigd halen van alle trekken bij het omberspel] lijkt nog mooier dan een kale vole [zonder aankondiging]. Een vol-au-vent is een koninginnenhapje. Het Duitse volk: Volk der Dichter und Denker [dichters en denkers], of Volk der Richter und Henker [rechters en beulen]? Ook de Volksduitsers hoorden er echt bij. De Volkerenslag vond bij Leipzig plaats. Volitare per ora virum: allerwegen bekend zijn (als de bonte hond). Vols planés zijn zweefvluchten. De Voor-Alpen (niet in wdb.) zijn niet zo hoog. Hij stond daar als een voltaire [fauteuil]. Hij is een voodooadept [rituele magie op Haïti, etc.]. Zij wilde von Kopf bis Fuss [helemaal] aan hem behoren. Vond je onder de Vondelparkjeugd veel vondelianen [Vondelliefhebbers]? Een volte-face [ommezwaai] is niet iets voor paarden, wel voor politici. Uit een volutenkrater [schaal of vaas] komt geen lava. Hij woont op
Voorne-Putten.

8. De auto stond niet in zijn vooruit, dus vloog hij door de voorruit. Als vijfde wiel aan de wagen mocht ik er voor tjoema (tjomme – niets) bij zitten. Volventibus annis: in de loop der jaren. De voraussetzungslose Wissenschaft is de waarachtige, onbevooroordeelde wetenschap. De VPRO is de Vrijzinnig-protestantse Radio-omroep. Een furlong is het achtste deel van een Engelse mijl. Drink je nog een vouvray [wijn] mee? In een voutenkamer [opkamer] verwacht je eigenlijk gewelven. Het vorticisme [kubisme, futurisme] is een kunststijl. Votum consultativum: een raadgevende stem. Dan nog wat voces: de vox angelica – engelenstem, de vox clamantis in deserto – de stem van een roepende in de woestijn, iemand van wie de woorden in de wind worden geslagen, de vox humana – het (mensachtige) stemregister, de vox populi – de stem des volks, wat het volk wil (de vox Dei is de stem Gods).

9. Het vraag-en-aanbodmechanisme is een soort van
vraag-en-antwoordspel. Mag ik je een goede vriendenraad (goedevriendenraad) geven: gij zult niet vreemdgaan. Hij is
vrijzinnig-democratisch. Is Piet nou oud- of vrij-katholiek? Nou, oudkatholiek natuurlijk. Komt die uitdrukking uit het Vroegmiddelnederlands of het Vroegnieuwnederlands? De vérités de Monsieur de la Palisse zijn waarheden als koeien. Het kenmerk VSOP duidt very superior old pale (tussen VS en VVSOP in) aan. Hij heeft vues [vuus, een oogje] op Marietje. Vues d'ensemble zijn een soort algemene beschouwingen. Vulkanen zijn naar Vulcanus genoemd. Een vulnus immedicabile is een ongeneeslijke wond. Vind jij smörrebröd (VD alleen en GB ook: smørrebrød – belegd roggebrood) en knäckebröd [harde en knappende dunne koek] echt lekker [vergelijk ook: smörgåsbord = uit verschillende koude gerechten bestaand buffet]? Zo komt Jan Splinter [gewone man] wel door de winter [moeilijke tijden]. Het was een overheerlijke fondueavond [znw., met ww. evt. fonduavond].

10. Bah, wat is dat verachtelijk. Het Elysée is het 18(d)e-eeuwse (achttiende-eeuwse) paleis in Parijs, sinds 1873 ambtswoning van de president van de Franse Republiek. Hoe uit te spreken: van aerobics krijg je een lenige tong [spraakwater]? Goh, dat is niet mis(selijk). Hoe spreek je 'maharadja' [titel inlandse vorsten India] uit? Van welke woordenboeken mag je het meervoud van 'tendens' op hoeveel manieren schrijven? Nu allemaal: tendens/zen. Duh: dat snap zelfs jij wel. Hij wilde pugnis et calcibus, met alle middelen, winnen. Maar, lekker puh, de taart ging aan zijn neus voorbij. De dugazon [karakter en stem van bepaalde soort; operette] mocht vanuit de dug-out [op voetbalveld] de Marseillaise [Franse volkslied] zingen. Zij hing de reinlevenbeweging [reinheid van zeden] aan. Het urbisme is nog steeds de steedsheid [lemma geschrapt, woord nog wel zichtbaar – ook in 2021 – VD: moet ik aan steeds, stad, denken?].

 

2136 Dictee maandag 15-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (148) √

Dictee – dictees [2136]

Oefendictee 709 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (148)

1. Met afkortingen kan het raar gaan: dominee (ds.), televisie of teevee (tv) en aanstaande (a.s.). Hij woont in Alphen aan den Rijn. De generaal b.d. [buiten dienst] zweert bij biologisch-dynamisch (bd) voedsel, ook wel biodynamisch genoemd. Een dag- en weekbladenuitgever geeft dag- en weekbladen uit. Een design(er)baby is een redderbaby [kunstmatig verwekt ten behoeve van genetisch materiaal om daarmee een ziek broertje of zusje van de dood te kunnen redden]. Met h.o. volg je in Nederland hoger onderwijs (verzamelnaam voor wo en hbo). De maestro is verzot op paella [Spaans rijstgerecht]. Zij is een déléguée [afgevaardigde] pur sang [volbloed]. Het perpetuum mobile is al uitgevonden, nu het echte nog … Een wacho is een halfwas watje, halfwas macho. De Walenkerk is de Waalse kerk. Er zijn tegenwoordig veel wakke winters [zachte kwakkelwinter]. Die wagons-lits [+][slaapcoupé] zijn toch wel handig. Het wagyurundvlees [Japan] is een delicatesse. Het wallstreetkapitalisme (VD, niet-specifiek, ook: Wall Streetkapitalisme, echt daar ...) verwijst naar Wall Street. Washipapier: Japans, zuurvrij.

2. Wie luiwammest, krijgt op zijn wammes [slaag]. Kunnen zzp'ers als WAO'er in een WAO-gat vallen? Bij het wappen gebruik je het WAP: wireless application protocol. Een waringin is een wurgvijg en een warrigal een soort dingo. Was da kreucht und fleucht: wat er kruipt en vliegt (te weten: allerlei dieren). Was sich liebt, das neckt sich: wie van elkaar houden, plagen elkaar (en omgekeerd). Een WASP is een white Anglo-Saxon protestant. Zij is Waterman [sterrenbeeld]. Wat is dat een wauwelaar [kletsmeier], zeg. Er woei een wauwe [gunstig] wind. Een watoessi is een kruising van het stepperund met de zeboe. Ik zal je een watjekouw [opstopper] verkopen [gratis, kost niks]. In het waterrad zat een waterrat. Hé, heb jij wederiken [uit de sleutelbloemfamilie] in de tuin? Het wedgwood is zeker Engels porselein en heeft niets te maken met wedge [zekere club bij golf]. Hem werd een waza-ari [half punt, score bij judo] toegekend. Heb jij wel een WA-verzekering [wettelijke aansprakelijkheid]?

3. Ach en wee, botert het weer niet tussen die twee? Is zijn weedverbruik (wietverbruik) echt afgenomen? Wat was de relatie tussen de WA, de Weerafdeling van de NSB [Nationaalsocialistische Beweging (Nederlandse politieke partij (1931-1945))] in Nederland, en de SA, de Sturmabteilung van de NSDAP [Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (de politieke partij (1920-1945)) van de Duitse nazi's)] in Duitsland? Het Duitse leger tot 1945 heette de Wehrmacht. Sjavoeot of het Wekenfeest is het joodse pinksterfeest, met het Loofhuttenfeest en het paasfeest vormt dat de pelgrimsfeesten. Welcome to the club! We zullen het wel eens worden, dat weleens [GB ook: wel eens] een bijwoord van frequentie is. Wegwezen nu! De wind is behoorlijk gewestelijkt [ww. westelijken – naar het westen draaien]. Het is nu welletjes met dat welles-nietesspelletje van welles en nietes. Hij is welsprekend in het Welsh, maar ook in het Vroeglatijn? De term 'wertheriaans' slaat op de hoofdpersoon (Werther) uit een zeker boek van Goethe ... Wanneer valt dit jaar Wereldspaardag [29 oktober]?

4. Een westonnormaalelement levert een spanning van vrijwel 1 volt op. Humani generis decus: een sieraad van de mensheid, met name als opschrift op het grafmonument van Newton in de abdij van Westminster. De plaatsen Oost- en West-Souburg worden gescheiden door het Kanaal door Walcheren en liggen vanuit Breskens bezien 'aan de overkant'. De stad Charleston is de hoofdstad van West Virginia (in goed Nederlands: West-Virginië). De Wbp is de Wet bescherming persoonsgegevens (eigennaam). De WAO is de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (eigennaam). Toen de westminster [ouderwetse pendule] sloeg, was het kinderbedtijd. De Wob is de Wet openbaarheid van bestuur (eigennaam; Rijksoverheid – NL). Oostvoorne behoort tot de gemeente Westvoorne. Is een wetsuitje [surfpak] er alleen voor juristen?

5. Wham [boem, doef], die klap kwam hard aan. Als wheeler [rolstoel met armbeweging als sport] kun je geen wheelie [motor: voorwiel omhoog] maken. Een whisker ('snorhaar') is een zekere vezel. Heb je een prof ooit zien whiffen [een whiff slaan, bal compleet missen – bij golf]? Laten we naar Burundi gaan of whatever. Overdag was hij wever, 's avonds wavede en houset/de hij als de beste. Een whistleblower is een klokkenluider. Who's afraid of de who's who [lijst van bekende personen]? Een wicca is een witte heks [in de natuur]. Het wied [onkruid] moet je wieden. De wiedergutmachung [herstelbetalingen na WO II] is nu toch wel voltooid? Nogal wiedes dat ik als de wiedeweerga kom. Er is een wezenlijk verschil tussen een wiel- [op de lijnbaan, touw] en een wielendraaier [arbeider voor spoorwagenwielen]. Wat zijn wigw's? Antwoord: weduwen, invaliden, gepensioneerden en/of wezen. Versterken een wijepigram [op een ex voto, votiefbeeld, wijbeeld] en een wijinscriptie het wij-gevoel? Nee, dus. Krijgt hij nu alsnog die wildcard [deelname door een niet-geplaatste speler]?

6. Over een kar of wagen kan een wijte [huif] zitten: dan wordt het een wijtenwagen [huifkar, lijkwagen]. Dat krijg ik niet uit mijn strot: hij plaste wild … De hoofdstad van Namibië heet Windhoek [niet in wdb.]. Een winchester [magazijngeweer] heeft niets met Winchester [nou ja, hij was de fabrikant ervan] te maken. Die wilhelmina-vooruit is beslist geen voetbalclub [maar vrouw met grote boezem]. Bij een winstgevende zaak moet je winst nemen. Onze pr-afdeling doet veel aan wining-and-dining [sociale contacten op informele basis] … en dan maar hopen dat de gasten van wijntje en trijntje houden [Bacchus en Venus dienen – in Baccho et Venere (zijn)] … Hier was sprake van een wirtschaftswunder. Ik geef het ten slotte toe, tenslotte ben ik een wiseguy. In een witz is niet alles wit-zwart [zwart-wit]. Een woiwodenlijst [bestuurder, stadhouder] zul je het meest waarschijnlijk in Polen vinden. Met wkk wordt warmte-krachtkoppeling bedoeld. De man was wohltemperiert, goedgeluimd. De Wonne der Wehmut is het genot van de weemoed. Worship is gospelmuziek.

7. Probeer eens wat van die gieser wildemannen [stoofpeer] te pakken te krijgen. Een wrongful life [genetische afwijkingen, ware beter niet geboren] is maar een triest gebeuren. Een writer in residence geeft aldaar gastcolleges. Wat wyclifitisch is, slaat op [John] Wyclif [Engelse theoloog, ca. 1320]. Wushu is de verzamelnaam voor verschillende Chinese vechtsporten. Het xiang qi [sj tsj] is het Chinese schaakspel, verwant aan het Perzische. De DAX (beursindex van Frankfurt) is opgewaardeerd tot Xetra DAX: Exchange Electronic Trading – Deutscher Aktienindex. De verouderde X-eenheid was 100 femtometer [10^-15]. En een femtometer? O ja, dat is één duizend biljoenste [1/(1000x10^12) – ook: duizend triljoenste meter = 1000/10^18] meter. Ik telde drie X'en [onbekenden] in het gezelschap. Het xanthofyl, een gele bladkleurstof, gokje: met f of met ph? De YMCA is de Young Men's Christian Association [vgl. YWCA – Women’s]. Hij verloor op yuko [judo: laagste score, lager dan een waza-ari = half punt]. Dat 'yucca' de plant is, onthoud je makkelijk(?): het is immers ook 'yuccamot' … [en yuca = maniok, struik, broodwortel --- > cassavemeel]

8. Het wort [aftreksel van mout] wordt later bier. Enne, 'yuca' heeft maar één c, zoals maniok ook maar één k heeft, simpel toch? Waar is de worcestershiresaus [woester = kruidige saus]? Er vielen enkele yuans [China – renminbi (yuan)] uit zijn zak. Een zekere witte bordeauxwijn, yquem, heeft een lekkere (na)dronk (zeggen ze). (Het) Yorin (You're in) was ooit een commerciële tv-zender [2001-2005] gericht op Nederland. Het giftige alkaloïde uit de bast van een
West-Afrikaanse boom, yohimbine, wordt als afrodisiacum [geslachtsdrift prikkelen] gebruikt. Een oxymeter meet zuurstof. Bij gymnastiek zie je soms een yamashita [sprong over het paard, met overslag uit de handstand]. De tiktaalik is een uitgestorven dier [overgang vissen --- > landdieren]. Zeekapel of krill is walvisaas [4 cm lange vinpotige zeeslak]. Bedoel je anderhalfduizend of anderhalf miljoen? Ik heb het al een tigtal keren gezegd: dat zijn er echt geen tig duizend. Reken maar na: elfhonderdduizend is een miljoen honderdduizend. Leuk, die moedertjes-van-duizenden [moederplant].

9. Hoeveel is een ziljoen [onbekend, heel groot getal] eigenlijk? 1358 viel in het trecento [Italië, cultuur, 14e eeuw, 13xx]. Duurt een doornroosjesslaap 100 jaar? Het is anderhalfmaal zoveel. Ik heb de hele ceel [grote reeks] vanmorgen in beeld gehad. Hoe zou jij 'tweeënhalfmaal' en 'drieënhalfduizend' schrijven? Er is verschil tussen telwoorden en bijvoeglijke naamwoorden. De (het) ylangylang [etherische olie] komt uit de bloesems van de cananga [tropische boom]. De Yggdrasil is de wereldboom, symbool van de kosmos [noordse mythologie]. Yes, ik heb de yeti [de verschrikkelijke sneeuwman] gezien. Waarom schrijft de yellow press [sensatie] nooit over yellows [vroegrijpe zurige appel]? Zij yelden yells [kreet]. Met een yawl [scheepje met twee masten waarvan de kleinste achter het roer geplaatst is] kun je varen, met een jol [licht roei- en zeilvaartuig] ook. De yanks (yankees: zou dat van Jan Kees komen? - onzeker) zongen de Yankee Doodle [Amerikaans volkslied tijdens de Vrijheidsoorlog]. Is yakult een yoghurtdrank? Nee, melkachtig. De yakuza is de georganiseerde Japanse misdaad. Zag, kaerel, loop eens deur [bekakt]. Wat was de zaak-Profumo ook alweer? Het zakendoen is hij nog niet verleerd, dus zal hij wel goede zaken doen ....

10. Het ZAP is in België het zelfstandig academisch personeel. Een zarzuela kun je eten [stoofschotel] , maar het is ook een soort Spaanse operette. Zazous zijn moderne, excentrieke jonge mensen. Zecchino's (zecchinen) zijn oude gouden munten. Het zechsteen is het jongste tijdvak van het perm. Kijk, hij zijgt [zakken, neerzakken, neerzijgen] met een zeiger (platte viskorf – niet meer in VD – komt van 'zegen') op de grond. Kijk (ver) omhoog: het Zeil van het Schip [sterrenbeeld zuidelijk halfrond, Vela, niet meer in VD – het heet nu Zeilen]! Hek en hekken, hekken en hekkens, zeis en zeisen, zeisen en zeisens. Een bekend zeisel [zegswijze, spreuk] luidt: oog om oog, tand om tand. In het Zend [taal, ook: Avestisch, verwant met Sanskriet] is de (Zend-)Avesta [heilig boek van de oude Perzen dat de leer van Zarathoestra bevat] opgesteld. Een zemelap (ook: zeemlap) is een zemen lap. Het gebeurde tezelfdertijd (terzelfder tijd – t.z.t. = te zijner tijd), niet terzelfder plaatse (t.z.p.). De zeitgeist (tijdgeest) speelt hierbij een rol.