2046 Dictee zaterdag 02-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (76) √

Dictee – dictees [2046]

Oefendictee 781 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (76)

1. Als je vibe [vaajp] (groepsgevoel) hebt, ga je gemakkelijk viben (dansen). Bij het ov [openbaar vervoer] kom je soms vics (NL: veiligheid, informatie en controle – wagenbegeleider bij het openbaar vervoer) tegen. De vicaris apostolicus [apostolisch(e) vicaris, mag namens de paus zelfstandig optreden in missielanden] en de
vicaris-generaal [helper-plaatsvervanger van een bisschop in zijn bisdom] ontmoetten elkaar recent. Die ex-viceadmiraal is nu al enige tijd vice-eersteminister. Ook in de victoriaanse tijd dronken ze al victoriawater [Victoriabron te Oberlahnstein]. Vitamine V is vakantie en V is victorie. Het woord 'vicuña' (vigogne, lama(wol)) schrijf je dat met of zonder tilde? Doe het wel goed! De Nijmeegse Vierdaagse is een vierdaagse afstandsmars. De verloren zoon werd gefêteerd. Wie heeft die 24 uursrit (die 24-urige tocht) gewonnen? Bij het vierlandenpunt was ook Moresnet [onverdeeld gebied, behoorde, 344 ha, van 1816-1920 bij het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en bij Pruisen] betrokken. De viermeiviering (ook: 4 meiviering) is de nationale dodenherdenking. Wie weet er nog van de Vietcong [communisme, ondergronds] en de Vietminh [verzetsbeweging tegen de Franse overheersing, opgericht in 1941 door Ho Tsji Minh]? Dat nieuwtje is vieux jeu [oude kost]. De Maya's hadden het vigesimale (twintigtallige) stelsel van tellen. Met viezevazen (wissewasjes) houd ik me niet bezig. Lucebert was de keizer der Vijftigers.

2. Een vihuela [vie-wèh-laa] is een soort middeleeuwse Spaanse gitaar. Wordt vijgetouw echt nog gebruikt? Wat deden de vincentianen [Vincentiusvereniging: huisbezoek en steun arme gezinnen]? In de Indiase keuken vindt men vindaloo [curry of vlees ...]. De uitvoering zal vanavond plaatsvinden: hopelijk kunnen we daar nog (een) plaats vinden. Een knaagmaki is een ayeaye [vingerdier, halfaap]. De rozenvingerige dageraad diende zich aan. De vinho verde is een frisse, licht mousserende Portugese wijn. De vinsanto is een dessertwijn uit Santorini. Van de violenwortel (de welriekende wortelstok van de Florentijnse lis) maakt men poudre de riz (poudre d'iris). De eersteviolengroep speelde de sterren van de hemel. Een godswoord is een Bijbeltekst en dat komt uit Gods Woord, de Bijbel. Hoe werkt een viral (internetadvertentie die iedereen gaat delen)? Virginische tabak is virginiatabak. Mooi om te zien, zo'n Virgo inter Virgines [schilderij maagd Maria met kind]. De viri docti [geleerde heren] zullen het wel weten.

3. Welk verhaal hoort er bij de naakte waarheid (nuda veritas)? De waarheid zal die fides Punica [valsheid, verraad] wel achterhalen. Aeneas had in de fidus Achates een trouw metgezel. De leus van de stad Gent is 'hou en (ge)trouw' (Fides et Amor). Het Leidse studentencorps heeft als zinspreuk 'deugd, eensgezindheid, trouw' (Virtus, Concordia, Fides), het Groningse 'wederzijdse trouw' (mutua fides) of volgens een andere bron 'Vindicat atque polit' (niet meer in oVD; 'Handhaaft en beschaaft' – archaïsch). Een oeioeimachine is een hoeihoutje [toverstokje]. Hij barst van de vis [vies] vitalis, de levenskracht. Vita ante acta (de vroegere levenswandel), is dat een juridische term voor een soort van cv [curriculum vitae]? Een vita sedentaria (zittend leven) kun je moeilijk een vita vitalis (waarachtig leven) noemen. Zo'n éminence grise [graue Eminenz, grijze eminentie] hoef je echt geen nieuwe vitamine R [relaties] toe te dienen. Zo'n vitium originis (fout als gevolg van een verkeerde opzet) komt meestal niet meer goed. Met explantatie wordt vitrocultuur (kweken van levende weefsels buiten het lichaam, vergelijk ivf – in-vitrofertilisatie) bedoeld.

4. Op een expeditie heb je vivres (levensmiddelen) nodig. Die Vlaam [Vlaming] houdt vlamen (Vlaamse reuzen, konijnen). De Blue Peter [vertrekvlag] was al gehesen. Wat wordt door de vlagsurtaksen [in- en uitvoer onder nationale vlag] bevorderd? Hij woont vlak bij de kerk, vlakbij dus. Mocht je die vlamingen (sekte van zekere doopsgezinden) nog wel tot de doopsgezinden rekenen? Wist je dat f.a.s. (free alongside ship) hetzelfde is als v.l.b. (vrij langs boord)? De rosse vleermuis komt veel voor. Vandaag eten we fondue bourguignonne [vleesfondue]. Mag ik de vleesjus [vlee-sjuu]? Guarana (stimulerend middel) kun je met guarani's [Paraguay – PYG] betalen. Ik heb dat vleespaleis [grote gespierde man, kleerkast] op de vleesmarkt [ook: plaats om uitsluitend een partner te ontmoeten] ontmoet. We zijn toen naar de vleesschuur [zeker soort restaurant – veel vlees] gegaan. Een sycofant is een vleier. Iemand als ik wordt niet zo gauw opgewonden. De mens is gehuld in een vlezen kleed. In Zeeland klonk zoiets niet raar: de boer, hij vliedt met zijn vee naar een vliedberg. De drone vloog onder de Vlieg [sterrenbeeld]. 'Vlieg-' en 'haalbijen' zijn synoniemen. Is hij vliegerarts [vliegt niet] of arts-vlieger [vliegt zelf ook]?

5. Als je de duiven nog een keer laat uitvliegen, zul je eruit vliegen. Werden op de Vliegende Hollander ook vliegende hollanders [zekere kamerplant] gekweekt? Die vliegende vis vloog onder de Vliegende Vis [sterrenbeeld]. Vliegtuigtrombose is het economyclasssyndroom. Vliegden(!), wat is dat nu weer voor een begrip? [den, ontstaan door toevallige verspreiding van zaad]? Ik zou dat fleecejack (fleece jack) maar aantrekken. Het snelvlietende water voerde het plastic mee. Ik vlei me gelukkig met die vlij (band of strook, afvoerrol). Die toelage vlijt me bijzonder goed. Je zult maar Lepidoptera [vlinders!] in je buik hebben. De buddleja [vlinderstruik] trekt vlinders aan. In een vloedbos vind je rizoforen (luchtwortelbomen). Ik draai mijn shagjes (sjekkies) nog met vloe [spreektaal voor 'vloei']. Vloei-ijzer is gewoon staal. Dat ding is puce [puus] (vlokleurig) gekleurd (VD ook wel: pucegekleurd – analogie). De zilveren vloot heet ook wel Zilvervloot.

6. Het schip werd vlot getrokken(!). De afkortingen bb, gl, kbl en tl komen uit het vmbo – voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (basisberoepsgerichte leerweg, gemengde leerweg, kaderberoepsgerichte leerweg en theoretische leerweg). Ik noteerde de volgende kwaliteitsaanduidingen: f (fijn), ff (zeer fijn) en superfijn (algemeen), rood-, zilver- en goudmerk (koffie), FDC (fleur du coin) en unc. (uncirculated) van munten. Let wel: fdc staat voor first day cover, eerstedagenveloppe. Verder: high fidelity (hifi voor geluidsapparatuur), made in …, Michelinster(ren) (voor restaurants), premier cru (de op een na hoogste kwaliteitsaanduiding van bourgogne), grand cru (hoogste kwaliteitsaanduiding van sommige Franse wijnen zoals bourgogne en bordeaux), van cognac op volgorde van minder goed naar goed: VS (very special), VSO (very superior old), VSOP (very superior old pale) en VO (very old), VVSOP (very, very superior old pale) en XO (extra old). Een cvr is een cockpitvoicerecorder.

7. Sinds De Gaulle (1958) is er sprake van de vijfde Franse Republiek, maar dat vind je niet (meer) terug in VD. De derde was trouwens van 1870-1940. Ik heb die uitzending gevod = gevodcast (digitale
video-uitzending downloaden – VOD is video on demand). Een voddenjood is een (Joodse) voddenkoopman. Lijden lekkerbekken aan voedisme (gericht op lekker eten en drinken; niet te linken aan voodoo – magie)? Polsvoelen is iemand de pols voelen. Dat moeten we eens organiseren: een wedstrijd tussen voetbalnederlanders en -belgen. Een voerman moet op een helling soms voeten [tegen staartaanzetting paard]. We zullen moeten voeteren [ee], op de apostelpaarden (per pedes apostolorum = te voet) gaan. Floreert die vogelaarwijk [opgeknapte achterstandswijk] nu? Zie je die vogeltjes-op-de-kruk (helmbloem)? Helpen die moliken [vogelverschrikkers] nou? Voor het voguen heb je wel een oude Vogue nodig. Hij is een volbloed Europeaan. Dat is een te voldingen feit [en daarna: voldongen]. Ik kom, volente Deo (V.D., Deo volente, D.V.). Dit zijn volgefourneerde, volgestorte aandelen.

8. Het Duitse volk is het Volk der Dichter und Denker [ook wel: Volk der Richter und Henker = lett. volk van rechters en beulen]. De volkspot zal niet snel onderwerp van volksspot worden. Wanneer vond de Grote Volksverhuizing [binnendringen in Romeinse Rijk, 4e tot 6e eeuw n.C(hr).] plaats? Een Volkswagenbus is van het merk Volkswagen. Vroeger had je te Amsterdam het Paleis voor Volksvlijt [tentoonstellingsgebouw]. Geef mij maar producten van de vollegrond en dus niet uit een warenhuis. Hij is strandvonder [legaal], geen strandjutter [illegaal]. Op deze voltaire [fauteuil] kun je zitten. Die partij heeft een flinke volte-face [ommezwaai] gemaakt. Aan volubiliteit [welbespraaktheid] mankeert het hem niet. Hij zal bij het declameren wel weer gaan vondelen [verzen zeggen à la Vondel]. Ik zou je wel von Kopf bis Fuss op willen eten [helemaal, van top tot teen]. Zij woont tweehoog-voor en hij driehoog-achter. Ze konden met een voordewind (geen schip, maar een gunstige wind) zeilen. Voordezen [vroeger] ondertekende men een gemandateerde brief vaak met 'voor deze(n)'. Hij heeft ook nog een geëcht kind [niet-eigen kind wettig verklaren]. Mamma mia, wat een joekel.

9. Mijn tante is op bedevaart naar Santiago de Compostela (VD en Spaans, Nederlands, althans site NTU: (ook) ll). Een succès d'estime [zelfde mv. – berustend op de naam, niet op de innerlijke waarde] kun je geen echt succes noemen. Een voorkristal is een fenocryst. Je krijgt van mij een voornietje (vrijkaartje) voor het circus. We zullen het gevogelte vast kleinsnijden. Het kind van de waarzegster droeg een voorspelddoek. Een voorstem is een ja-stem. We stonden voor tjoema [voor niets, vergeefs] op de staantribune. 'Tjoema' is Maleis voor 'tjomme'. Het is tjomme, het is tevergeefs, het is gratis. Gouverner, c'est prévoir: regeren is vooruitzien. Als versiering hebben zij een voorwant [want voor de voormast] aan de voorwand van het huis. Zo'n alles-in-eenapparaat is heel handig: je hebt dan alles in een. Aan deze pc is ook een all-in-one [pc met in monitor geïntegreerde processor, ook: randapparaat – printer – met veel functies] gekoppeld. Sommige ex-DDR'ers [Deutsche Demokratische Republik] worden nog boos bij een Vopo-herinnering [Volkspolizei, grenswacht]. Vorrei e [ee] non vorrei (letterlijk: ik zou willen, maar ook niet – gezegd ter uitdrukking van twijfel). Met de Vorstendommen worden de Vorsten, een van de 9 (negen) engelenkoren bedoeld.

10. Bouwvakkers kunnen een vorst- of winter-WW [werkloosheidswetuitkering] krijgen. Zekere tabak uit Soerakarta en Djokjakarta wordt vorstenlanden [mv.] genoemd. Djizja is protectiegeld dat dhimmi's (niet-moslims) moeten betalen. Op de dhow [dau – schip] zaten enkele dholes [dool – alpenhonden]. De Vos (met de Gans) is een klein sterrenbeeld aan de noordelijke hemel. Een voscursus was een cursus Vrouwen Oriënteren zich op de Samenleving (VOS). Een vox clamantis in deserto is iemand van wie de woorden in de wind worden geslagen (letterlijk: de stem van een roepende in de woestijn).

 

2045 Dictee vrijdag 01-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (75) √

Dictee – dictees [2045]

Oefendictee 782 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (75)

1. Het was een bijna-botsing, een near miss. Is een VPN een Virtual Private Network, de VR is de virtual reality. Hij is door- en doorslecht [minder gebruikelijk: door en door slecht], in- en ingemeen. Bij deze nepwebshop kun je een nepopenhaard kopen. Rekruten worden gerekruteerd via rekrutering (vgl.: recruitment). Het onlangs afgetreden PvdA-Tweede Kamerlid heeft nu een andere baan. Op fietsenplaatsen kun je fietsen plaatsen. Een chertepartij is een charte-partie (een scheepsvrachtovereenkomst). De Vrede van Münster betekende het einde van de Tachtigjarige Oorlog, de Vrede van Versailles van de Eerste Wereldoorlog. De godsvrede [wapenstilstand] wordt ook wel treuga Dei of pax Dei genoemd. De zegenwens aan het einde van een kerkdienst luidt: pax vobiscum [vrede zij met u]. Een vredesdemonstrant is een paxzalver. Bekende vredessymbolen zijn het V-teken en het ban-de-bomteken.

2. De zeven vreugden van Maria zijn aanbidding der koningen, annunciatie (herdacht bij de Annunciatie of Maria-Boodschap), geboorte (kerstfeest), hemelvaart (herdacht op Hemelvaart of Hemelvaartsdag) en drie andere, wisselende momenten, onder andere bezoek aan Elizabeth (herdacht op de Onze-Lieve-Vrouwevisitatie) en de terugvinding van Jezus in de tempel. De Vreugde der Wet is de israëlitische feestdag in oktober (Simchat Thora) ter herinnering aan het herstel van de godsdienst na de Babylonische ballingschap. Hij kwam langs, Vriend Hein [de dood]. Valse vrienden zijn faux amis of false friends [vb. Duits 'Meer' = Nederlands 'zee']. Een amicus curiae is letterlijk een vriend van het hof (juridisch). De Vrije Gemeente was in Amsterdam gelokaliseerd [vrijzinnigen]. De vrijdagpreek in de islam is de khutbah. Is het mare liberum [vrijheid van de zee] een vrijplaats voor kapingen? Nee, dus. Vrijmad is etgroen [tweede grasgewas, nagras]. Een maçon [vrijmetselaar] is in ht Engels een freemason.

3. Bekende vrijplaatsen waren Culemborg en Vianen. Koen, je moet je vrijspelen! Dat mensje is vroegoud, haar kleinzoon vroegwijs. Hij is tweeds [uitspraak: twees] geworden bij het hardlopen. Vroeger zat ze bij de Rooie Vrouwen. Vrouwe Justitia heeft gesproken. Jaarlijks op 8 (acht) maart is het Internationale Vrouwendag. Vuilakken zijn viezeriken [vuiliken]. Als het vulgus [gewone volk, gepeupel] zich vereent, berg je dan maar. Die autobanden zijn gevulkaniseerd [nieuw loopvlak]. Dat is een besmettelijke ontsteking van de oorspeekselklier, vulgo [= dat heet in gewone taal] de bof. Van vulgate teksten [als standaard aanvaard] mag je niet afwijken. Met Vulcanus (Vulcaan) werd een fictieve planeet binnen de baan van Mercurius bedoeld. De afkorting W3C staat voor world wide web consortium [vgl.: www en het wereldwijde web]. De Waadi is de Wet Allocatie Arbeid door Intermediairs. De rode Walen, dat zijn de Teuten [Limburg: ketellappers en marskramers]. Er waren Frans- en Waalsgezinden.

4. Dat is toch niet waar, nietwaar? Hij gaf het zowaar toe: dat is zo waar als tweemaal twee vier is (vergelijk: certo certius). Drie maal drie is negen, eenieder zingt zijn eigen lied. Hij is een pur sang romanticus. Kende je trouwens het pur-sangbegrip? Waaro? O, daaro! Dat waarschuwingsschot trof onbedoeld doel. De Wase hoofdstad is
Sint-Niklaas (het Land van Waas ligt in Oost-Vlaanderen). Wablief(t)? Of je peultjes lust, of je een wacho [half watje, half macho] bent! De Wachtendonckse [kanunnik, geen plaatsnaam!] psalmen kennen een vertaling in het Nederfrankisch (Oudnederlands). Het wachthouden is de wacht houden. Noem de Friese Waddeneilanden eens op. Je tanden zijn een soort van ivoren wachters. In nieuwe wijken worden wadi's [droge bedding in een wijk voor overvloedige regenval] aangelegd. Van wafers [ee] (siliciumschijfje) worden computerchips gemaakt. Een wagenburg is een soort van burcht. Hoeveel wagyu's [k] (Japanse runderen) houden zij?

5. Een bekend wagenspel is Marieken van Nimweghen. Zijn mond stond wagenwijd [geen n uitspreken] open. Rijden er binnenkort geen wagon-littreinen [mv. wagons-lits] meer? Die wait-and-seehouding lijkt me hier wel gepast. We kennen meerdere wajangs: wajang gedog, wajang koelit en wajang orang (ook: wajang wong; allemaal Japanse poppenspelen). Hoeveel Wajongers (Wajongeren – VD; juist lijkt: Wajong'ers en Wajong'eren – schrijfwijze Rijksoverheid – wel:
Wajong-uitkering) zijn er in Nederland? De waldenzen zijn later calvinisten geworden. In de Walenstreek worden veel Walenstreken – niet in wdb., vgl. Belgen- en Hollandermop – uitgehaald. Ze stoken daar walesantraciet. Een lopend buffet (wandelbuffet), een walkingdinner, loopt niet zelf. Een forse, struise vrouw is een walkure [uu]. Bij wallstreetkapitalisme (VD 2019, genoemd naar Wall Street) gaat het vooral om de aandeelhouders. Een walmgat [zeewezen] is een [in cijfers] 2 à 3 duimsgat.

6. Wat is de Walpurgisnacht [volksgeloof: feestnacht van de heksen op de Blocksberg (in de Harz)]? Walrussen worden gelenst [doorstoken]. Wagenwielen behoren gelunsd te zijn [van een spie voorzien]. Hij ging ervantussen, hij poetste de plaat. De raddraaier werd ertussenuit, tevoorschijn, gehaald. Hij is een wannabe-uitblinker. Wie combineert er nu de Wandelende Jood met Lord Wanhoop? De WAP is de Wettelijkeaansprakelijkheidsverzekering voor Particulieren (of (het): wireless application protocol). De Wapenstilstand wordt in België op 11 november herdacht. Warehousing kan concreet [opslag en distributie] en abstract [datapakhuis] zijn. Warez [wèhrs] (een Engels woord) is illegale software. De wtw is de warmteterugwinning. De war of the worlds is nog niet gestreden. Is de warong keliling (venter met Indische producten) al langs geweest? De jager riep: wartoe (waarschuwingsroep voor haarwild). Een hoya is een wasbloem. Die seropositief houdt zich met ceroplastiek (wasboetseerkunst) bezig. Ik stel van jongs af aan belang in alles was da kreucht und fleucht (kruipt en vliegt: allerlei dieren).

7. Een WASP is in de VS een white Anglo-Saxon protestant (blanke protestant met Britse voorouders). Dat is de moriaan gewassen [zwarte: vergeefse moeite]. Waar dient grijswater [oppervlakkig gezuiverd: wc, etc.] toe? Een haarstilist is een hairstylist. Een waterkrachtinstallatie is iets anders dan een warmte-krachtkoppeling (wkk). Door de waterleiding van Sylvius [middenhersenen] loopt geen leidingwater. Een holmeslicht is een waterlicht. De Nieuwe Hollandse Waterlinie [NHW is normaal hoogwater] vervangt de Oude. Hij heeft zijn Waterloo gevonden [VD] en dus een waterloo [beslissende nederlaag] geleden. Riet en Ingrid zijn Watermannen. Een desman (bisamspitsmuis) kan geen desdochter hebben. Tijdens een watersnood is er geen waternood. Een yapok is een wateropossum. Napi's [zekere eetbare knol] kun je eten, evenals nashi's [zekere appelvormige peer]. Hookahs, nargilehs en shisha's zijn waterpijpen. Ik waterski, jij waterskiede, hij heeft gewaterskied en wij gaan waterskiën. Een spijer is een gargouille [waterspuwer, vaak aan fontein].

8. De Kleine Waterslang heet ook wel Otter [sterrenbeeld]. Een clepsydra is een wateruurwerk. Boiler en geiser zijn waterverwarmers. De waterwolfsspin is geclassificeerd als de Pirata piratica. Een bekende waterweg is de Nieuwe Waterweg. Watskeburt? Dit houdt het midden tussen watjes- en rambobeleid. Smaakt watoessivlees een beetje? 'Gedogen' is een wattenwoord [uit de zachte sector]. Tweemaal een waza-ari [judo] en je hebt een (vol) punt. Wazzup [what's up, wat is er]? De WCC is de World Council of Churches (Wereldraad van Kerken, organisatie van een aantal niet-rooms-katholieke kerken). Wanneer wordt dat (die) webinar [webseminar] gehouden? Hoeveel potten kunnen er in die weckketel? 31 oktober staat bekend als Hervormingsdag. In 1834 werd de Akte van Afscheiding en Wederkering [terugkeer, Christelijke Gereformeerde Kerk, kortweg: Afscheiding] vastgesteld. Na de oorlog hadden we de Rijksdienst voor de Wederopbouw, een rijksdienst.

9. Met de wedge [golf: zekere club] sloeg hij het wedgwood [Engels porselein] aan gruzelementen. Zullen we hem een wedgie [onderbroek in bilnaad, vgl. birren, broek in reet] geven? Een weduwe draaien deed je met tabak van de Weduwe van Nelle [merknaam – anders: weduwe Van Nelle]. De bijnaam voor de particuliere werkverschaffing voor gedemobiliseerde militairen tijdens WO II was 'weduwe', gevormd naar Wij Doen Uw Werk. De douairière genoot een flinke douarie [weduwgeld]. Die weduwnaar is een kooltje vuur dat rookt en niet goed doorbrandt, in tegenstelling tot dat kooltje-vuur in de tuin. De weduwvrouw was in de weduw(e)rouw. Er hing een weeë lucht. Moet je 'wiet' of 'weed' schrijven? Beide, zelfde. De Orde der Weefsters is de vrouwelijke pendant van de Orde van Vrijmetselaren. Alle Weegschalen, licht of zwaar, zijn geboren onder de Libra (sterrenbeeld). De lange week loopt van Hemelvaartsdag tot Pinksteren. Sparren- en lindehout is weekhout.

10. Hij zal zijn geluk niet op kunnen. Weepies [ie] zijn tearjerkers. Hoe zat het ook alweer? Die weergase meid draagt weergaas mooie kleding. Bravo, dat is poets wederom poets: leer om leer. Een ave mariaatje [keer bidden, naam: Ave Maria] kon er nog net af. Wat is weeuwenaarspijn [weduwnaarspijn, binnenzijde elleboog]? Een
wist-je-datje is een weetje [vgl. ditjes en datjes]. Wat was in staatkundig opzicht de Derde Weg [middenkoers, bv. tussen SU en VS]? De
SoW-kerken waren Samen op Weg en vormen nu de PKN [Protestantse Kerk in Nederland]. Al pratende weg begrepen we dat dit werkende weg moest worden opgelost. Een weggie [Eng.: roadie] is een manusje-van-alles. Dat roadblock [verkeersblok, wegversperring] houdt een roadtrain (XXL-truck, ecocombi) niet tegen. De Wehrmacht was, zoals bekend, tot 1945 het Duitse leger. Een beetje tv-programma doet aan voxpoppen (voor een radio- of tv-programma de mening van de gewone man over een onderwerp vragen). Een voyeur (gluurder) kan beter geen voyante (opzichtige) kleding dragen.

 

2044 Dictee donderdag 31-12-2020 (1) dictee Dictee van de dag (74) √

Dictee – dictees [2044]

Oefendictee 783 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (74)

1. In een goodiebag zitten goodies [hebbedingetjes, presentjes]. De Duizend-en-een-nacht is een grote verzameling verhalen, sprookjes en spreuken … van duizend-en-een nacht [ook: 1001]. Hij is een weirde [zonderlinge] weirdo [zonderling]. Wilde [soort van zwartkoren] en valse weit [zandhaver] zijn geen boekweit, weit is daar wel een verkorting van. Best lekker, dat weizen(bier) [witbier, van tarwe]. Na de rit in de achtbaan voelde ik me wejiewerig [wiebelig]. Wanneer functioneerde de Weimarrepubliek? 1919-1933. En wanneer valt dit jaar het Wekenfeest [joodse pinksterfeest, 7 weken na het paasfeest]? Welwel, gaan we op die toer? We zijn er goed (van) afgekomen. Wanneer is de Maatschappij van Weldadigheid opgericht? 1818. Weldadigheid is een kwestie van goeddoen. Het gebeurt weleens, dat ik het wel eens ben met hem. De herder tegen zijn assistent: weid mijn schapen. In het Haarlemmerdijks kun je maar al te goed haarlemmerdijkjes (haarlemmerdijkies) maken [praatjes, drukte, ruzie]. De Welfen (Guelfen) [Italië: steunden de paus tegen de Duitse keizer] stonden tegenover de Ghibellijnen [steunden de Duitse keizer]. Gezond en wel gingen we slapen.

2. Ik wens je toe, dat het je welga. Wel bekome het u! Welkom thuis! Heb je ook nog een welkomthuis [cadeau] voor me meegebracht? De wellbeing (wellness) van onze kinderen is belangrijk. Een spelletje van welles en nietes is een welles-nietesspelletje. Geef eens een voorbeeld van een wellerisme (zeispreuk: spreuk waarin een gezegde aan een persoon in de mond gelegd wordt, bv. 'dat heeft geen zwarigheid, zei de bakker, en hij had zijn brood te licht gebakken' = ook een apologisch spreekwoord). Een wellinélapje (welliné lapje) [dubbelweefsel] heeft een gegolfd oppervlak. Hij mp [minister-president]? Welnee! Het Welsh is de taal van de Welshe [Welsh = taal + bnw. – vgl. Rotwelsch]. Welshmen (niet in VD). De val van de Berlijnse Muur in 1989 en de daaropvolgende [dov.] Duitse hereniging worden ook wel de Wende genoemd. Dat zijn beide West-Slavische bevolkingsgroepen in Duitsland, de Sorben (in het noordoosten van de deelstaat Saksen) en de Wenden (in het zuidoosten van de deelstaat Brandenburg). Dat ze wel varen, betekent nog niet dat er sprake is van Hollands welvaren.

3. Zouden Weners ook van harde weners [taartje] en Wener pudding [warme pudding van oud brood en karnemelk] houden? Harry Mulisch schreef Wenken voor de jongste dag. Wishful thinking is wensdenken: voor een selffulfilling prophecy heb je dat niet nodig. Een gelukkig nieuwjaar kun je wensen, Nieuwjaar kun je vieren. Een wentelteefje is gewonnen brood, verloren brood [BE: spreektaal – ook de helften apart!]. Hij, zij is wepel (weduwnaar, weduwe of ongetrouwd). Dat is nu broeder Martinus, in (voor) de wereld Jan van der Putte. Rein is wereldberoemd in Breskens [thans: Middelburg] en omstreken. De Yggdrasil is de wereldboom. De Wereldbibliotheek geeft geen origineel Nederlandse teksten uit. Subsidieert de Wereldbank Werelddierendag? Behoren de molens bij Kinderdijk tot het werelderfgoed? Rotterdam is een wereldhaven en heeft een Wereldhandelscentrum [WTC = World Trade Center]. Is Radio Nederland Wereldomroep [RNW] nog steeds in de lucht?

4. De wereldslang is de Midgardslang (Jormungandr). Brevieren doe je lopende weg, arbeiden doe je werkende weg en ouder worden gebeurt gaandeweg. Ik heb zin in drugs en bel uiteraard mijn 06-dealer, pas terug uit Suriname, maar door de 100 procentcontrole lukte mijn crackdeal krek [net] niet op Schiphol. Na een bad trip beland je in een afkickkliniek. Basuco [oe] is een harddrug, gefabriceerd uit het restproduct van cocaïne. Een bolita is een eivormig pakketje met cocaïne of een andere harddrug die gesmokkeld wordt, synoniem: bolletje. Hij is mijn drugsafkickbuddy. Het CAD is het Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs. Wat doet een duwer, als hij niet duwt (smokkelaar, gazonmaaier, duwmaaier)? Hij gebruikte crack, maar is nu clean (schoon). DA staat voor Drugs Anonymous (vergelijk AA: Anonieme Alcoholisten). Craving is het onbeheersbaar verlangen naar verslavende middelen.

5. Een designerdrug is een chemische drug met als voorbeeld meowmeow [mie-jauw], bijnaam van mephedrone. De DEA is de Drug Enforcement Administration (Amerikaanse drugsbestrijdingsorganisatie). Detoxificatie is ontgifting. Doorgezakt of doorgetript is stoned (als een garnaal). Ook heroïne behoort tot de dopes. Voor softdrugs moet je niet bij de drugsscene [harddrugs] zijn (en ook niet in een drugstore = drogisterij). Je kunt beter geen dwelmkruid [= verdovend middel] gebruiken. DXM is dextromethorfan (bepaalde psychedelische drug, een bestanddeel van veel hoestmiddelen). Andere aanduidingen voor ecstasy zijn lovedrug, liefdespil, liefdesdrug en xtc. Fencyclidine (PCP – ooit: Ph) is een narcosemiddel voor koeien en paarden. Een fixer is een (zelf)spuiter.

6. Harddrugs kunnen leiden tot een flash [heftige gewaarwording]. Ook een freak [zonderling] kan flippen [verkeerd reageren op drugs]. Coffeeshops (koffieshops) moeten in een gedoogzone liggen. De drugsgerelateerde misdaad tiert welig. GHB (gammahydroxybutyraat of gammahydroxyboterzuur) wordt als party- of feestdrug gebruikt. Na een bezoek aan de headshop (winkel in drugsartikelen) werd zij high. Zij zijn hooked [verslaafd aan harddrugs]. Horse bestaat voor ten minste acht negende uit heroïne. Ice is een opwekkende drug, een amfetamine. Zij is een cokejunk. Het verdovingsmiddel ketamine wordt ook wel als smartdrug gebruikt. Grappig: bij zoeken naar '*drug*' vindt men ook land- en aardrug. Met lsd wordt lysergsäurediäthylamid (Duits) of lyserginezuurdi-ethylamide (GB, een reuk-, kleur- en smaakloze drug die hallucinaties en tijdsbelevingsstoornissen veroorzaakt) aangeduid. Wie is niet ooitgebruiker?

7. MDMA is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy). Methadon is een vervangingsmiddel. Methamfetamine is een zeer verslavende drug, ook crystal meth of meth genoemd. MTA is methylthioamfetamine (bepaalde synthetische, psychedelische drug). De NSAID is de nonsteroidal anti-inflammatory drug: niet-steroïde
anti-inflammatoir geneesmiddel (pijnstiller die naast een pijnstillende werking ook een ontstekingsremmende en koortsverlagende werking heeft, zoals ibuprofen). De narcostaat heeft als betaalmiddel narcodollars, geloof het of niet. Die junk was behoorlijk out [zeer onder invloed]. PCP is phencyclidine (in het Nederlands geschreven: fencyclidine – komt van pentachloorfenol). PMA is paramethoxyamfetamine (bepaalde synthetische, zeer gevaarlijke, psychedelische drug). Met gratis drugs wordt er gepusht [overhalen ze te gaan gebruiken].

8. Popper is een drug, voornamelijk amylnitriet, met een libidoversterkend effect. Ripdeals [overval m.b.t. drugs] zijn aan de orde van de dag. Rohypnol is van nature een slaapmiddel, het kan met alcohol of drugs gevaarlijk zijn (rooie knol, vergeetpil). (Lijm)snuiven wordt ook wel rugby genoemd. Drugsverslaafden moeten scoren [een shot nemen]. Een shot zetten is een injectie met drugs. Sobriëtas bestrijdt tegenwoordig ook drugsgebruik [naast alcohol]. Speedball is een combinatie van coca- en heroïne. Zij vormen een speedy [= high] stel. Stashen is, vooral drugs, in een geheime bewaarplaats opslaan. Wat houdt de steppingstonetheorie in [je vervalt 'vanzelf' tot steeds zwaardere drugs]? Hulde aan de straight edges [jeugd die niet rookt, drinkt, etc.]! Stuff is hasj, maar wordt ook als verzamelnaam gebruikt. Na zijn laatste trip [via lsd-gebruik] kreeg hij bezoek van Magere Hein [de dood]. Trippy muziek kan drugssfeerverhogend werken. Waar vinden we dat overbekende wietkot?

9. Volgens mij zijn de opiaten in dit verhaal nog niet genoemd. Het UNODCCP is het United Nations Office for Drug Control and Crime Prevention (VN-bureau voor Drugscontrole en Misdaadpreventie). Zijn ecodrugs zo verantwoord, dat die kunnen leiden tot polydruggebruik? Huiswerk dat je op krijgt, is opgegeven werk. 'Bakker' en 'leider' zijn voorbeelden van het nomen agentis (werkersnaam). 'Beschouwing' en 'leiding' zijn voorbeelden van nomina actionis (werkingsnamen). Ik zal je werk geven, je werkgever zijn. De inwerkingtreding van deze wet is opgeschort. Een rush of flash is een heftige, aangename gewaarwording na het gebruik van harddrugs. Het werknemen maakt je tot het zijn van werknemer. Een werst is ruim een kilometer. We gaan toch niet weer wertheriaans (overdreven sentimenteel, naar Goethes Werther) doen, hè? Een wervelkuip is een kuip waarin de wort (aftreksel van mout – basis voor bier) ronddraait.

10. Werwaarts gaat gij? Ik ben ziek, weshalve ik niet kom. Een wessi is een Westdeutsche, Westdeutscher (iemand uit het voormalige
West-Duitsland, vgl. ossi – Ostdeutsche(r) – en denk ook aan aussie – Australië). De westbouw of westpartij van een kerk wordt ook
avant-corps genoemd. De western style is een zekere paardendressuur. Neder- en Hoogduits behoren tot het
West-Germaans. Is er ook een woordenboek Nederbreeuws [Nederlands + Hebreeuws]? Die Westhoek [West-Vlaanderen ten westen van de lijn Oostende-Menen] moet je uiteraard in
West-Vlaanderen zoeken. Kijk daar: viervoetige westfalers [paarden]! Hoe wordt een westlander (lange, smalle, ondiepe schuit) voortbewogen [lange stok, man met borst, etc.]? Leven de joden onder de Oude Wet, de christenen leven onder de Wet en de profeten. Leg uit: WET [West-Europese tijd] is hetzelfde als GMT [Greenwich Mean Time].

 

2043 Dictee woesdag 30-12-2020 (1) dictee Dictee van de dag (73) √

Dictee – dictees [2043]

Oefendictee 784 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (73)

1. Hier geldt het wetboek van mevrouw Etiquette (Zij dicteert het keurs der etiquette.) Hillbilly is countrymuziek. Je weet wel, wie ik bedoel: die man die vaak in zijn blote je-weet-wel loopt. Ik weet niet hoeveel jij er gezien hebt, maar er liepen ik-weet-niet-hoeveel dronken lieden, dronkenmannen, op dat plein. De wetschool (madhhab) is een stroming, (soennitische) richting in de islamitische plichtenleer. Fraus legis (wetsontduiking) lijkt me niet altijd strafbaar. In het Vlaams Parlement gebruiken ze vaak wetstratees. Vraag dat maar eens na in de wewi (wetenschapswinkel). De Zoon is wezenseen aan de Vader (en de (Heilige) Geest). Wham, die botsing zag je aankomen! Whappen (appen) is whatsappen. Wysiwyg: what you see is what you get. Hij is een kei in wheelies en stoppy's. Whiffen (een airshot slaan) is toch wel een afgang (bij golf). Bij whisky-soda moet je eigenlijk ook whiskysaus nuttigen. Lees die whodunit (detective) maar.

2. Whistleblowers (klokkenluiders) zijn vaak vogelvrij. Is er in
Zuid-Afrika sprake van een white trash (minachtend: onderste sociale laag van blanken in een overwegend blanke maatschappij)? Die kinderen verkommeren, who cares [wie kan het wat schelen]? In een wibbussie [wip(je)] was de wibowoning [wonen in een beschermde omgeving] voor de ex-wibocri [witteboordencrimineel] ingericht. Een augur is een vogelwichelaar. Het aantal auto-inbraken neemt toe. Dat is dan drie keer (driemaal) zoveel als nodig is. Het meervoud van widoei is widoejim (zoek maar op – gemeenschappelijke schuldbelijdenis tijdens de synagogedienst op Jom Kipoer). Wied [SR: onkruid] is beslist geen drug [wel: wiet = weed]. Wat zijn wiedauw [wilgentenen], landouw [meestal mv.: velden, akkers] en landauer [vierwielig rijtuig voor vier personen met afzonderlijk beweegbare voor- en achterkap]? Duh [zelfs een dom persoon snapt iets wel], dat is nogal wiedes! Triest: eerst een wiegelied en dan de wiegendood. O ja, een wie-met-wietje [relatie] zeker. De Sargasso- of Krooszee is een wierzee. Doe niet zo wieties (NL, Bargoens: onnozel, simpel, boers). Met de Ouden worden meestal de Grieken en Romeinen bedoeld. Een wigstaart is een gewone zwarte zee-eend, dus geen Zwarte Zee-eend. In België slaat de term wigw's op weduwen, invaliden, gepensioneerden en/of wezen.

3. Ze droeg iets wijds, toen ze naar de weidse dreven op weg ging. De zalving met wijolie wordt ook chrisma genoemd. De wijdte hield niet over [lengte, breedte, hoogte]. Die steppen zijn wijduitgestrekt. Escargots zijn wijngaardslakken, bouquet is wijngeur. Van wijntje (zoals madera) en trijntje houden, is Bacchus en Venus dienen. Een oenologencongres [eu] [wijnkenner] in een chateau [wijnkasteel] en dan in de bodega [wijnlokaal met wijn van het fust] de chatelaine [kasteelvrouw, gastvrouw] chateau migraine [hoofdpijnwijn] laten serveren in plaats van châteauneuf-du-pape (rode rhônewijn) en dan ook nog het wijnnapje, de taste-vin [schaaltje om wijn te proeven], laten vallen … Een wijnpruim is een reine-claude. Dat doet me dan weer denken aan: reinette (renet, renetappel), reine Tor (reine dwaas), een Bahreiner en eau de la reine (lodderein). De opinie of de pers wordt wel verwoord met 'la Reine du Monde'. Ik moet er niet aan denken: verreinen, rein of (nog?) reiner maken. Hazenrug met wijnsaus, tsjakka.

4. De wijtenwagen [lijkwagen] ging naar het houtenjassenpark [kerkhof, begraafplaats]. Dat wijzemannencollege geeft vaak goede raad. Hij bracht het op niet mis te verstane wijze te berde. De Drie Koningen zijn de Wijzen uit het Oosten. Wij zijn geen kannibalen en het vlees van Schotse hooglanders smaakt ons goed. Het wilhelminische tijdperk loopt van 1880-1918 [Duitse keizer Wilhelm]. Is er ook een vereniging van wilhelmina's-vooruit? Een wilfer denkt voortdurend: what was I looking for? Een variant daarop is winozzen (waar was ik naar op zoek?). Alleen in Luxemburg wordt er nog Letzeburgs gesproken. Ik heb het niet zo op selffulfilling prophecy's. Met '*full*': fullback, full colour (en fullcolourdruk, GB), fulldress (galakleding), full employment, fullereen (buckyball), full house, fullprof, fullservicebureau en fulltime(r).

5. Full speed en full swing ging hij ertegenaan. Had een wrongful life(!) beter niet voorkomen kunnen worden? RGB: rood, groen en blauw, de namen van de drie primaire kleuren, waarmee door kleurmenging een weergave of reproductie in full colour kan worden verkregen [fullcolourweergave – vooral op tv, etc.]. Vergelijkbaar is CMYK: cyan, magenta, yellow, key, de namen van de drie primaire kleuren (cyaan, magenta, yellow) en zwart (Engels 'key', verwijzend naar de laatste letter van 'black'), waarmee door kleurmenging iets full colour kan worden weergegeven [vooral bij drukwerk]. Je hebt gouden willems (tienguldenstuk) en witte willems (wittebrood). Hij is zo'n stille willie [zegt niet veel]. Die whizzkid doet niks anders dan williewortelen [uitvindingen doen]. Met een winchester [soort magazijngeweer] kun je schieten. Te loever(t) is aan de loefzijde [windkant].

6. De WiMAX is de worldwide interoperability for microwave access, een standaard voor breedbandige netwerken. Amsterdammers noemen Hagenaars windhappers [opschepper]. Is dat nu een windjak [wijd overjasje, katoen] of een windjack [van ondoorlaatbare stof]? Ik waande me in het originele Winjewanje (Wingiewangie: land waar wonderlijke zaken plaatsvinden). Zijn handelsmerk is wining-and-dining [drinken en dineren voor de sociale contacten]. Wat is een kap- [modelhoofd voor pruikenmakers, mutsenbol] en wat een kaapstander [windas]? Spreek jij 'wingerdrank' wel goed uit? Sta je toch raar te kijken als een webwinkel de naam Winkel van Sinkel draagt. Theo loog, dat hij theoloog was. De vertaling van 'mindfulness' is 'achtzaamheid'. Die actions de jouissance [bewijs van deelhebberschap] zijn gewild. Nog geen knoop van mijn gulp, voor de Winterhulp [propaganda voor NSB, WO II]. De Winterkoning wordt ook wel Sneeuwkoning genoemd [bijnaam van Frederik V van de Palts, die in 1619-1620 (een/één winter lang) koning van Bohemen was]. De WISC is de Wechsler Intelligence Scale for Children (een bepaalde intelligentietest voor kinderen).

7. Roden is rood kleuren [vgl. roodgekleurd]. Wiseguys [weet alles beter] verkopen (soms zelfs) wisecracks [kwinkslagen]. Een wisent is een Europese bizon. Een witte jood is een niet-Jood, die bedrieglijk handelt. We drinken zoetemelk met room. Die jurist is gespecialiseerd in wobben (dat is niet: op een wobbelfiets rijden, maar een beroep doen op de Wob: Wet openbaarheid van bestuur). De afkorting wma betekent Windows media audio, een zeker bestandsformaat c.q. standaard. Die veelgeprezen artikelen zijn ook nog eens heel aantrekkelijk geprijsd. Ik vergeet het steeds weer, maar S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanum. Wanneer heb je voor het laatst gewinozd [winozzen – waar was ik naar op zoek?]? Het WODC is het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (van het Ministerie – instelling – van Veiligheid en Justitie – VenJ). Een woedeorgasme is een woede-uitbarsting. Dat stond bovenaan deze pagina. Ik ben VD-watcher. Woela [= wollah – betekent ook:], ik zweer het! De woedoe [rituele reiniging] gaat vooraf aan de vijfmaal daagse salat [islamitisch gebed].

8. Een woekerklank of svarabhaktivocaal is bv. de toonloze e in 'melluk'. Hoe ziet de rosse of roze woelmuis eruit? Wat betekent het kledingvoorschrift 'tenue de ville' [wandelkostuum]? Woeps, daar lag zij. Woepie, ik heb de toto gewonnen! Een vrolijke frans is altijd wohltemperiert [goedgeluimd]. Je moet desertie [bv. uit het leger] en desertificatie [verwoestijning] niet met elkaar verwarren. In welk land kennen ze woiwodenbestuurders? In Polen. Dat is een mooi woord: wokkok [wadjan(g)kok]. Een scrunchie is een wokkel(tje – om hoofdhaar in een staartje te binden). De wetenschappelijke naam van de wolf is Canis lupus. Dat sterrenbeeld heet Wolf of Lupus. Zijn zij echt lid van de Grijze Wolven [extreemrechts, Turkije]? Hoe zou je het naar een volk verwijzende 'oud-Germaans' in het Oudgermaans schrijven? Piet en Jan zijn germaine neven [zelfde grootmoeder]. Kun je op een lycopodium optreden [plant wolfsklauw of sporen ervan]? Nee, dus. Die Kaapwolken kun je niet eten, de Kaapse wolken [nagerecht met vla] wel. Dat kun je verkeerd uitspreken: wolkaarde [kaarden = kammen]? Een woordenaar is een lexicograaf.

9.Wolmans zoutmengsel wordt ook wel wolmanzout [impregneren van hout] genoemd. De Woman is de World Organization of Mothers of All Nations (internationale vrouwenorganisatie op het gebied van de ontwikkelingssamenwerking). Hij had me wonder [= heel] wat te vertellen. Een wondhaak is een ecarteur, een sperhaak. De jockey [op paard] droeg een wonderjock [corrigerende herenonderbroek]. Goethe schreef in 1775 het gedicht Wonne der Wehmut. Huisvredebreuk is woonstschennis [BE]. Die Woonruimtewet is thans niet meer van kracht. Hij is bijzonder woordenrijk (verboos): hij is welsprekend, eloquent. Die L. te B. [thans: M.] is een woordenvitter pur sang [ook: pur sang woordenvitter]. Hij is de nieuwe IenM-woordvoerder [Ministerie van Infrastructuur en Milieu]. Woppen, gebeurt dat nog (wippen, ontbijten, pleite)? Is het ‘hij wordfeutte’ of ‘wordfeudde’? Beide! De worgvijg is een ficussoort die als boomwurger [boommoorder – slingerplant] bestaat (bv. van de rubberboom en de Aziatische banyan).

10. Hans Spekman (PvdA) kan een working class hero zijn voor de jeugd (idool uit de arbeidersklasse). Rutte creëerde een working majority [parlement, werkbare meerderheid]. Een WORM heet zo vanwege 'write once, read many times'. Rizomanie leidt tot steeds nieuwe haarwortels aan suikerbieten. Zij hanteren nog steeds de wortel-en-stokmethode [gewenst gedrag beloond, ongewenst gedrag bestraft]. Noem de vier Woudkantons of Woudsteden [Zwitserland: Uri, Schwyz, Unterwalden en Luzern]. Opzoekvraag: wat is Wotro? NL: Stichting voor Wetenschappelijk Onderzoek in de Tropen. Een wouwou is een zilvergibbon. Die dj heeft een hoge wowfactor [GB ook: wauwfactor]. De wraakzucht zou ten hemel schreien. Dat wraken is verlijeren [zeewezen: naar lij afzakken = van de wind af, loefzij = windkant]. Wrevel wekken is wrevel wekkend. Wrijvingssas [sas = snel verbrandend mengsel] ontbrandt bij wrijving. 'Wuppie' [popje als promotiemateriaal] komt van world unique promotional product identity & emotion.

 

 

2042 Dictee dinsdag 29-12-2020 (1) dictee Dictee van de dag (72) √

Dictee – dictees [2042]

Oefendictee 785 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (72)

1. Een wüstung is een in de (late) middeleeuwen door de bewoners verlaten nederzetting of dorp, waarvan de contouren nog in het landschap herkenbaar zijn. Een shime-waza [sub lemma ‘wurggreep’ bij judo] kun je beter niet doorzetten. De wu [oe] wei is een basisbegrip in het taoïsme, berustend op het uitgangspunt dat het nalaten van een handeling ook kan worden gezien als een handeling waarmee men een doel kan bereiken. Gisteren heb ik nog wildgeplast, maar vandaag heb ik in het wild geplast. Hij had hooggespannen verwachtingen van de tocht door het bos, maar die eindigde bij een laag gespannen valstrik. Dat is een van onze gewildste artikelen. We mogen toch wel aannemen dat diaklaas en diaklasis (Grieks – niet in wdb.) hetzelfde betekenen [spleet zonder dislocatie, paraklaas is een breuk met verschuiving]? De marsmannetjes komen! Antrax is miltvuur en antraciet kun je stoken. Het heeft allebei met 'kool' te maken.

2. Een rollator helpt tegen vallen, de prijs ervan kan behoorlijk tegenvallen. Fenegriek heeft weinig met een Griek te maken: het is een zekere plant (de naam komt van fenum graecum: Grieks hooi). Frenetiek is overigens (als) bezeten, dol, razend. Wat moet een politicus met een spindoctor, een mannetjesmaker? Zou elke diknek [ook: rijkaard] een dikke nek hebben? Nee, dus. Het huis had een rococoachtige uitstraling. In VD zijn we inmiddels aanbeland bij de 'x'. Daarbij horen x zoveel woorden, anders gezegd: een x-aantal. De term 'ex dividend' wordt afgekort tot xd. De dader, X, ligt inmiddels op het kerkhof. XAF is de genormeerde valuta-aanduiding voor de CFA-frank BEAC (munteenheid van de Centraal-Afrikaanse Republiek,
Congo-Brazzaville, Equatoriaal-Guinea, Gabon, Kameroen en Tsjaad). En wat weet u over XCD [genormeerde valuta-aanduiding voor
Oost-Caraïbische dollar (munteenheid van Anguilla, Antigua en Barbuda, Dominica, Grenada, Montserrat, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia en Saint Vincent en de Grenadines)] en XOF [genormeerde valuta-aanduiding voor CFA-frank BCEAO (munteenheid van Benin, Burkina Faso, Ivoorkust, Mali, Niger, Senegal en Togo)]? XPF:
CFP-frank.

3. Wist je dat 'xantippe' [feeks] het enige woord in VD is met 'xant', maar zonder 'h'? Een xaveriaan is lid van de congregatie van de Broeders van Sint-Franciscus Xaverius (Congregatio Fratum Xaverianorum). Ecofobie [afkeer van de eigen cultuur] heeft wel wat van het eigen nest bevuilen. Grassen en yucca's [plant, adamsnaald, palmlelie] zijn niet-succulente [sappig, vochtrijk] xerofyten [gedijt in droge omgeving] (en yuca is maniok). De DAX heet officieel Xetra DAX (zoek maar op – Exchange Electronic Trading – Deutscher Aktienindex). Zijn x-factor ['uitstraling'] en nixfactor [onaantrekkelijkheid] erfelijk? Nee, dus. De X-generatie, de generatie X, is dezelfde als de generatie nix [verloren generatie: in 1990-2000 naar de arbeidsmarkt]. In Zuid-Afrika wordt de Bantoetaal Xhosa [koo-zaa] gesproken [kliktaal]. Bij de Grieken was de xystus de lange gang, waarin de atleten zich oefenden. Probeer de een-na-laatste bus te halen. Dat is dus de op een na laatste. De NVWA [NL: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit] rapporteerde veel E. colibacteriën (de E is van de Duitse bacterioloog Theodor Escherich). Een spopo is (lid van) de spoorwegpolitie.

4. Een kales is een calèche. Hij dacht dat ik een gekke henkie was, maar echt: ik ben gekke Henkie niet (noch gierige Gerrit). Het schip zocht aan hogerwal (opperwal) te komen en de schipper was aan lagerwal geraakt. Ik ben VD-watcher, een echte Van Dalewatcher. De butoh is een moderne, zeer gestileerde Japanse dans. Ik word dol van al die gekke henkies en gierige gerrits (gerriten). Een trepanatie is een schedelboring. Een fint is onder andere een kleine soort van elft [zeevis]. De dikke bertha was een Kruppproduct. Boven het toneel van de Koninklijke Schouwburg in Den Haag staat S.P.Q.H.: Senatus Populusque Haganus (niet in wdb.). De yakuzaclan [georganiseerde misdaad Japan] vermaakte zich in jacuzzi's [bubbelbad]. De yamashitaspringer [overslag uit handstand] werd over het paard getild. 'Yawl' [twee masten, kleinste achter roer] komt van het Nederlandse 'jol'. Hoed je voor de yellow press [gele pers, (Engelse) sensatiebladen], hoedje af voor die Engelse liberale krant.

5. Wat, een party [partij] voor yuppies [young urban professional] en yeps [young ethnic professional – allochtoon]? Mogen yetties [young entrepreneurial technocrat – ICT – GB ook: ict] en yippies [politieke hippie – Youth International Party (Internationale Jongerenpartij)] ook komen? De yogi [m.] en de yogini [vr.], zij yogaden voort. Ga toch lekker mee uit, joh, yolo: you only live once. Koeien, paarden, you name it [noem maar op, enzovoorts]. De yuppieziekte is, dat yuppen ME (myalgische encefalomyelitis = cvs = chronischevermoeidheidssyndroom, VD: CVS = ME) hebben. In deze yurta [joert(e), ger – tent] had de yuppificatie [veryupping] nog niet plaatsgevonden. De Y-generatie is de generatie Y [de generatie van personen geboren tussen ca. 1980 en 1995 die in grote voorspoed en met allerlei technische vernieuwingen zijn opgegroeid]. Yuzu's zijn Japanse citrusvruchten. Het loopt als een tierelier: wat is de herkomst van die uitdrukking? Wat wordt er bij een splenectomie [de milt] weggehaald? De verfijndste kant van de Japanse grafiek is de surimono [oe] – Japanse nieuwjaarsprent. Ook Japanners rekenen op niet-menselijke japanners(!). Origami is Japanse papiervouwkunst. Wat is een oriflamme [geen 'muh' uitspreken – de heilige banier van
St.-Denis]? Een knockdown [bokstegenstander op de grond] is nog geen knock-out [minstens 10 sec op de grond].

6. De jongen, een lijk gelijk, begon al te ontbinden: 10 = 2 x 5. Een jolie-laide(s) is een meisje dat of vrouw die betrekkelijk lelijk is, maar van een aantrekkelijke onregelmatigheid. Hem werden brieven van venia aetatis toegekend [volledige meerderjarigheidsverklaring]. De Venezolaanse munteenheid is de bolivar [VEF]. Die sleutel kan wel God weet waar liggen. Door zijn huwelijk werd zijn vrijheid van handelen volledig gefnuikt, tenietgedaan. Die lastige verhuizing, hij zit er nog midden in. Hoeveel z's (z'jes) telt het woord 'zaalquiz' [en hoeveel v's, v'tjes 'qui-vive']? Een zettameter heeft als symbool Zm en een zeptometer zm. (E)-2-buteen refereert aan het Duitse 'entgegen', (Z)-2-buteen aan het Duitse 'zusammen'. Wist je dat een zaadpartij een klotepartij is (klote is kloten van de bok)? Spero meliora: ik hoop op betere tijden. Vogels die zaad eten zijn zaadetende vogels. Uit milletzaad groeit pluimgierst.

7. Is DM diabetes mellitus, IADM is insulineafhankelijke diabetes mellitus. Een zaagtand is onder andere een tandlijst van een laag bakstenen die enigszins schuin naar voren uit het verband zijn gemetseld, zo dat beide zichtbare delen van de steen ongelijk van lengte zijn. Zakendoen kan slaan op goede of slechte zaken doen. Het droit de suite is het zaaksgevolg. Je had vroeger zaal- en klassenpatiënten (verpleegd door klasseverpleegsters). De boer reisde van zijn havezate [kasteel, grote hofstede, ook: havezaat] naar het schip op de havenzate [droogvallend deel van de haven] Het zachtrode voorwerp straalde een zacht rood uit. Zachtjesaan, dan breekt het lijntje niet. Ik vind het op zijn zachtst gezegd belachelijk. Een zadelpunt in de wiskunde is een maximum-minimumpunt van een zadelvlak. Zág, kaerel, loop eens deur. In het voormalige Zaïre betaalde je nog met zaïres. De Democratische Republiek Congo heeft de CFA-frank.

8. De ZAio was de Zorgautoriteit in oprichting. Bij het voetbal kennen ze zak- [harde bal op scrotum] en hakballen. Die businessopportunity moet je pakken. Zaklopen [volksspel] is niet op iemands [andermans] zak lopen [klaplopen]. De zakoeski [mv., borrelhapjes] komen uit de Russische keuken. Boksers doen aan zakstoten [oefenen op stootzak]. Zo'n dollefie zallefie [halfzachte, eitje] heb ik nog zelden gezien. De acht zaligsprekingen vindt men in de Bergrede [Matth. 5-7]. Peroba is zalmhout. Van een zalmsnip [minister Gerrit Zalm – 100 guldenbiljet] kon je geen zalmsnippers maken (wel: zalmsnipsnippers). Wat doet de kwacha [Zambia – ZMK en Malawi – MWK] momenteel? Een zamboni is een dweilmachine [voor de binnenijsbaan]. Het was daar zand happen en stof happen. Bij zandergymnastiek (zanderen bij een zanderinstituut) wordt de methode van Zander [fysiotherapie] toegepast. Zandman is een synoniem van Klaas Vaak. Waarin verschillen sanella (sanel: soort geweven katoen) en zanella (zwart weefsel van katoen)? Zanen is zaan [room] afscheiden. Houden wij het Zandsteenbesluit aan? Hij gaf een sandwichhanddruk [hand tussen twee handen].

9. Het ZAP in België is het zelfstandig academisch personeel. Wat horen we daar: een Cetti's zanger [vogel]? De zangvogels hebben een goed ontwikkelde syrinx (orgaan in luchtpijp vogels). In Tanzania – en dus ook in Zanzibar, eiland van die staat – betaal je met shilingi's [TZS – Tanzaniaanse shilling]. Genieten de zapatisten (volgelingen Zapata – revolutionaire Mexicaanse boerenleider) ook van zapote (donkerbruine vrucht)? Een zapvinger is een RSI-achtige aandoening [van het zappen]. De rand [munt] wordt aangeduid met ZAR [Zuid-Afrika]. Lichte zavel bevat 80 tot 90% zand. Ik ben rein van zeden (niet: koning Rein van Zweden). Een comédie(s) de moeurs is een zedenkomedie. Hoe spreek je 'zecchino' [tsèh-kie-noo] uit? Je moet echt die zebraoversteekplaats gebruiken. Een zawiya is een islamitisch klooster voor soefi's. Zij van hiertegenover heeft me gebeld. Is dat een gnome [zedenspreuk] over een gnoom (aardgeest, berggeest, kabouter)? Zij zijn zazous [oe](modern, excentriek jong mens) onder de yuppies [zie alinea 5]. Hij was zo zat als een zwitser en een Maleier bij elkaar. Met zazen [zaa-zèhn] wordt zenboeddhistische zitmeditatie aangeduid.

10. Ik geef geen waardeoordeel over dat normen-en-waardendebat. Wie straight, rechtdoorzee, is, zal recht door zee gaan, wie par bricole is, juist niet. Een zeebeer is een soort van oorrob. Hij studeert mariene [m.b.t. de zee, mare] biologie. Het gaat hier over de zeeblei [vis] en de schardijn [haringachtig visje]. Zouden alle Moskovieten weten dat een moscovie een zeeden is [dennenboom aan zeekust]? Het verschil tussen een noordse of zwarte zee-eend en een geografisch geduide Zwarte Zee-eend blijft curieus. Wat is floëem precies? Bastweefsel! De dienaren van de zeegod Poseidon (bij de Romeinen: Neptunus) heten tritons (lagere zeegoden – vanboven mens, vanonder vis). Een andere naam voor de trits der Bevalligheden is de drie Bevalligheden, de drie Gratiën.