Dictee - dictees [1887]
Oefendictee mei 2020 (7)
1. Het resultaat van morfen is
een morph:
een digitaal gemanipuleerde foto. Nieuwe update oVD 24 mei 2020: 388.
830 lemma’s (was
388.727). Delier
is de populaire vorm van delirium: een verwarde psychische toestand
bv. bij ziekenhuisopname. Het delirium tremens is het gevolg van
overmatig alcoholgebruik (of
juist het stoppen daarmee).
Een terminaal delier is de toestand van verwardheid, angst en onrust
die kan optreden als het levenseinde nadert. De afkorting r. kan
rechts betekenen maar ook folio recto (ro),
de voorzijde van een blad (in
een opengeslagen boek: rechts).
Het antoniem is folio verso (vo,
links dus). We
kennen de Hoge Raad van Adel en de REA
(Raad
voor
Economische
Aangelegenheden
– VD:
r
is fout 2025 oké). Het
rabarberen refereert aan het geluid van een volksmenigte. Houden die
rabbi’s echt rabbies?
2. Die rabauwen van
bouwvakkers waren keien in het nabouwen (en
ook: nabauwen).
De rabide hond met rabiës ging rabiaat tekeer tegen de zije sok die
aan rabies theologorum leed. Op het raccrochement kom je via een
raccordement. Met een racemaat kun je niet samen racen en racemus
kan niet vliegen. Rachitis is de Engelse ziekte of morbus anglicus.
Uit Indië kennen we de titels raden adipati en
raden-ajoe. Met een
raderwieltje
kun je raderen.
Gelukkig is dat radicitus [tot de wortel, geheel en al] uitgeroeid. Radicchio
[raa-dih-kie-joo]
is rode sla. Heb jij echt zelf nog Radio Oranje beluisterd? De
radiocauserie was op een radio-cassetterecorder opgenomen. Met RFID
wordt radiofrequentie-identificatie
bedoeld. Een radkaart is een T-kaart (Middellandse
Zee en Nijl).
Een radvenster is een roosraam. De prijs van die rachels [plank] was een
flinke raggel [tegenvaller]. Een railleur [ree-leur]
maakt tramrails schoon. Raita is een bijgerecht uit de Indiase
keuken. Een rakhi is een versierde armband, raki, die drink je.
3. Met ‘rakketakketak’
boots je een mitrailleur na. De ramen (gmv.) is Japanse maaltijdsoep
met noedels van tarwe. Gaan jullie basketten vanmiddag, dus niet
batikken en daarbij grinniken? Ik schrok me het apezuur, toen er
ineens een ramboetan of apenkloot [vrucht uit Indië] op tafel lag. In een ramequin [vuurvast ovenschoteltje voor ...] bereidt hij crème brûlée. Het geluid van een trommel boots je na
met ramplan(plan).
De gemalin van Aegir (Germaanse
mythologie) heet
Ran. Rance [rahn-suh]
is een marmersoort. Een rancher(o)
[reen-tsjuhr,
rahn-tsjee-roo]
woont op een ranch(o)
[idem]
en luistert naar ranchera
[ah],
een Mexicaanse muziekstijl. Alles buiten de Randstad heet Randland.
Rangoli is een Indiase kunstvorm. Ranken
[èh]
is op of tot een ranglijst schikken (vgl.
ranking). Je
weet het: raout [raa-oet]
is rout [raut].
Ranten
[èh]
is tieren (tekeergaan).
4. Rapamycine is sirolimus.
Grappig, zo’n dialectrapper (mc).
Een raptor, largitor is iemand die tegelijk gierig en verkwistend is.
Ra/oskolniken
hoeven nog geen raspoetin te zijn. Een rastaquouère is een exotisch
heerschap. Met een rastraal teken je notenbalken [lijnentrekker, vijfpuntige pen]. Een rateau is het
harkje van de croupier. De rattachisten wilden Wallonië bij
Frankrijk brengen. In het Bargoens zeggen ze rausjen tegen rauzen. Raven
is deelnemen aan een rave
[beide
ee].
Een rawah is een moeras, een sawa een (nat)
rijstveld. Een rawfoodie [GB aaneen, VD los!] eet raw food [GB/VD los!] en is een rawfoodeter. Een
Razzie is een Golden Raspberry Award en geen Oscar (Academy
Award). Hij is
razendsnel en razend knap. Tussenwerpsel (selectie,
u,v,w,x,y,z):
uche-uche, uh (eh),
uhm (ehm,
euhm), verdijd,
verdju, verdulleme, vergeme(s),
vergimme(s),
vernonde, voilà, vroem, wablief(t),
wajo (straattaal,
Marokkaans, verbazing),
warend/tig
(waarachtig),
watskeburt, wazzup, wham, whatever, what the fuck, woep(ie),
woeps, xxx = kusjes, yep, yo, zág,
kaerel, zoef,
zulle, zzz (zoemend
geluid), you
name it en who cares?
5. Idem (a,
b, c, d, e, f):
a(a)rgh,
adé, adie, adieu, adios, afijn (enfin),
ah, aha, ahoe, ahoi, ahum, ai, ajakkert, ajasses, ajakkes, ajakkie,
aju, ajuus, ajuussies, akkebah, alla, allee, allemachtig,
allemachies, allo, allons, alstu, amai, amehoela, ammehoela,
ammenoela, ammenooitniet, arrejakkes, asje, awel, awoert,
babbeldebabbel, blablabla, bijlo, bilo, bis, bliep, bloeb, blub,
blurp, boing, boink, br, brr, burp(s),
een blurbtekst, bye, ça va, cheerio, cheers, chet(sie),
chut (sst),
ciao, dáág, dei, di boni (goeie
goden!), dii
boni (schrik),
dju, doe(g),
(doe)(i)doei,
duh, ebbe ebbe debbe, efkes, elias, emmie, eureka, evoë, ewa
(Marokkaans:
hoe is het),
fak(king),
fuck(ing), fawaka (hoe
gaat het?),
finito (basta),
foei, foert (bekijk
het maar),
fok(king),
forza (sport,
aanmoediging - forsa = kracht),
fuck it, fuck off, fuck you, floep, abuis, apprepo (apperpo) en à propos.
6. De ROB
(fout
VD - Rob - 2025 nog steeds!) is de Raad
voor het Openbaar
Bestuur,
de Rbb
(correct
zo) is
(historisch)
de Raad
voor het Binnenlands
Bestuur.
Een RBT
is in NL een recherchebijstandsteam.
De rc
of rico
is de richtingscoëfficiënt
van een rechte lijn in een
XOY-assenstelsel. Een radiaal
kort je af met rd
of rad.
De RCC
is de Reclamecodecommissie.
De RDW
is in NL de Rijksdienst
voor het Wegverkeer.
De REA
is in NL de Raad
voor Economische
Aangelegenheden.
Een read-only bestand is alleen-lezen. Ik kijk graag reality(-tv).
Bij realtime chatten ben je afhankelijk van de real time van de
computer. Rebadgen
doe je met hetzelfde product onder een andere naam of een ander merk
[vgl.
rebranding
– ie].
Op een rebec kun je rebetika spelen. In 2007 begon de Grote Recessie.
Recht door zee gaan is iets anders dan rechtdoorzee zijn. Hij is echt
een rechtsmens. Recirculeren is recycleren of recyclen. Hopelijk is
die reclassent [cliënt bij de reclassering] reclasseerbaar. Een recolle(c)t
is een franciscaan. Een recluse [kluizenaar(ster)] is ingemetseld. Een reco is een
reconstructie. Récompense: recompensie [ook: beloning].
7. Recu(u)p
is herstelverlof. Het red cedar is duurzaam bouwmateriaal. Die prater
is rederijk. Redox staat voor reductieoxidatie. Een red snapper of
rode snapper is een zeevis. Is dat de nieuwe James Bond redux [nieuwe versie]? Een
reductio ad Hitlerum is gemakkelijk een drogreden. Een ref is een
referee. Die re-educatie is reëel nodig. Een reefer is een
marihuanasigaret. Tussenwerpsel (g,
h, i, j): gaap,
gad(sie),
gak, gefeli(citeerd), genacht, genavend, genavond, godmiljaar,
godsammekrakepitte, goei, goh, gom(mie),
grut(jes),
grote grutten, hadie, hai, hoi, hap-slik-weg, hebbes, hei(a),
hela(ba),
heui, hoei, hoepla, hoepsasa, holadijee, hopfalderiere, hopla, hopsa,
houdoe, hup, hupla, huppekee, ieuw (afkeer,
walging), jak,
jakkie, jakkes, jee, jees, jeetje, jippie, joehoe, joepie, joh,
jottem, ju, just in case en juistem.
dinsdag 26 mei 2020
1887 Dictee dinsdag 26 mei 2020 (1) dictee Oefendictee mei 2020 (7) √ x
zaterdag 23 mei 2020
1886 Dictee zondag 24-05-2020 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 103 RL √ x
Wekelijkse dicteetest 103 RL [elke zondag]
Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 603
1. ..……………… en …………………… zijn kruisbeschermers
a. Toques zoeaven
b. Tocs zouaven
c. Tocs zoeaven
2. In de ………………. stond een voormalig …………………....
a. kruithof kruithuis
b. kruidhof kruithuis
c. kruidhof kruidhuis
3. Kruimeldeeg is …………………….. en geen ………………..
foie gras.
a. pâte brisé pâté
b. pâte brisée pâté
c. pate brisée pâtée
4. Een ………………. is een versterkt woestijndorp van de
………………...
a. ksar Imazighen
b. ksahr Imazighen
c. ksaar Imazigen
5. In Zweden houden ze van het ……………..: is dat
…………………...?
a. kupspel rummikubben
b. kubspel rummikubben
c. kubbspel rummikuppen
6. De hanen ………………………....
a. kukelekueden
b. kukelekuudden
c. kukelekuden
7. …………………. doe je in een ……………………..
a. Kuren kürhaus
b. Kuren kurhaus
c. Küren kürhaus
8. Waarom schrijven we '……………..' en '……………...' zo?
a. kurkentrekker kurkenstrik
b. kurketrekker kurkestrik
c. kurkentrekker kurkestrik
9. Om de ………………… te handhaven, moet je op je
………………… zijn.
a. status-quo qui-vive
b. status quo qui-vive
c. status quo qui vive
10. Een …………………. is een ……………………… (0, 1, beide
of ertussenin).
a. qubit quantumbit
b. cuebit kwantumbit
c. qubit kwantumbit
Oplossingen [103]: zie hieronder.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Oplossingen [103]
1a 2b 3b 4a 5c 6c 7b 8c 9b 10c
Contact: leentfaarrein@gmail.com
vrijdag 22 mei 2020
1885 Dictee vrijdag 22 mei 2020 (1) dictee Oefendictee mei 2020 (6) √ x
Dictee - dictees [1885]
Oefendictee mei 2020 (6)
1. Wat
hebben een priant [grafmonument, overledenen biddend afgebeeld] en een adorant [idem, handen omhoog of gevouwen] gemeen? Zo’n priapische [ontuchtig, onverbloemd erotisch] priapee
[gedicht ter ere van Priapus] doet me onvermijdelijk aan Priapus denken. Als
een vorige pachter de grond verbeterd heeft, moet er prijzij betaald
worden. Wat eten we
vandaag? Hussen met prikken [antwoord op een nieuwsgierige vraag]! Prima
facie [op het eerste gezicht] werd ik verliefd op haar. Wie of wat is de oorzaak van al dit
kwaad: prima malorum causa. Nieuwe loten aan het firmament:
prinsalbertpiercing [eikel] en prinsalfredhert [klein].
Een prinsbisdom wordt beheerd door een prins-bisschop.
De prinses-weduwe
[weduwe van een prins] koesterde haar prinses-van-de-nacht [zuilcactus, bloeit 's nachts]. Dat heeft absolute
prio[riteit]. Die zaak heeft
een nieuwe pr-pro[fessional]. In WO II werden zij als proband gebruikt.
Proctitis is de ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm. Hij
heeft een pro-Deoadmissie [toelating].
2. Een prodowaka is een zekere
wandeltocht. Hij kreeg
de Pro Ecclesia et Pontifice, een
pauselijke onderscheiding, ingesteld door Leo XIII, opgespeld. Bij
het proggen [programmeren] worden vaak heel ingenieuze progs of proggies
geproduceerd. Zij kickt op progrock [progressief]. Een prolaps is een verzakking.
De proletkult is een zekere massacultuur. Prometheus is de audax
Japeti genus [specifiek, ook: menselijk geslacht]. Zijn optreden was promethisch, hemelbestormend. Een
PROM
is een programmable
read-only
memory,
een programmeerbaar
ROM-geheugen.
Is alles voor niets,
pro nihilo, geweest? Een pronghorn is een gaffelantilope. Een pronaos
is de voorhal van een klassieke tempel. Een proosdij is het gebied
van een proost. Een pro(o)l
is een proleet. Hij is
proppiedik. Dat maakt tegenwoordig niet meer uit: propz of props [alleen VD 2025]. Een
prosateur
is een prozaschrijver.
De proskynese is de voetval of het aanraken van de bodem met het
voorhoofd. Het prosencefalon (g. mv.) vormt de voorhersenen. Pro stylo is voor de vorm en een prostylos is
klassieke tempel met alleen aan de voorkant een zuilenrij.
3. De Protestantenbond houdt
jaarlijks een protestantendag. Een
proteus is onbestendig en veranderlijk. Protoactinium is
protactinium. Een provem is provo en nozem tegelijk. Het
Provinciefonds
en het Gemeentefonds zijn bij de ontvangers daaruit zeer geliefd.
Bètacaroteen is provitamine A. Muzikale prozac kan gunstig werken.
Een proxy regelt een firewall. De afko voor Provinciale
Staten
lijkt erg onhandig: Prov.
St.
Een sekser prupt of purpt [seksen: geslacht bepalen]. De
prytanen vergaderden in het prytaneum. Het PSA
is het prostaatspecifiek
antigen.
De psak is een beslissing in een halachische kwestie. De psefologie
bestudeert verkiezingsuitslagen. Goed
dat er een Psychopatenwet is. Psytrance is muziek, psyops
psychologische oorlogsvoering en een psykter een zeker Oud-Griekse
(GB)
vaas. Pterygium is een
oogaandoening.
4. Polyurethaan
of pur
wordt ook PU
genoemd. Jazeker: de
pubertijd
is de tijd van de puberteit.
Pubalgie is terugkerende spierontsteking aan de binnenkant van de
dij. De minister verklaarde dat publice
[poe-blie-tsjee],
in het openbaar. Bij de coronacrisis was de public spirit van grote
waarde. Een pu(c)k(hond)
is een mop of mops(hond).
Een puer is een prepuber. De pudenda zijn de uitwendige schaamdelen.
Een puerperium is een
kraambed. In een puffabriek wordt vismeel gemaakt. Een puggaree [puh-guh-rie,
g van goal] is
een pugree
[puh-grie]
(in
de nek, tegen de zon).
Hij wilde per se het
puikspuik (puikstuk)
van het everzwijn. Nogmaals: debris
[ee]
is ruimteafval
en débris
[verder
zelfde uitspraak]
is puin. Een vingerring(!)
is een puinsteker (sieraad).
Als
spotnaam kun je Pietje Pu(c)k
(achterblijver)
gebruiken. De
pukcode
is de personal
unblocking
key-code
[voor een geblokkeerde simkaart].
Pulque is een drank uit Mexico. Een puna
[oe]
is een koude hoogvlakte in Zuid-Amerika. Met
puttees [beenwindsel voor militairen] om produceerde hij een putt. Lekker, met die puttanescasaus
[vgl. alla puttanesca] erbij!
5.
Schneiders python is een netpython. De Pythische Spelen en het
pythisch orakel hebben weinig tot niets gemeen. Daarvoor moet je in
de rubriek Q&A
(questions
and
answers)
zijn. Een qaly
is een
quality-adjusted
life
year.
Qi
dao [tsjie-daauw]
is een Tibetaanse en qi [tsjie]
gong een Chinese meditatietechniek. Viermaal per dag: q.i.d.,
quater
in
die.
Hetgeen
betekent: quod
est,
q.e.
Hetgeen bewezen moest worden: q.e.d.,
quod
erat
demonstrandum.
Iedere dag: q.d.,
quaque
die.
Q.D.B.V.
= quod
Deus
bene
vertat
[hetgeen
God ten goede moge keren (of:
God doe het wel gelukken)].
Zoveel men belieft: quod
libet,
q.l.
Hetgeen ik ontken: quod
nego,
q.n.
Hetgeen ik getuig, quod
testor,
q.t.
Dat blijft mooi: de afkorting qto.
[lees:
kwarto]
betreft
het boekformaat kwarto.
Een
QSO
is een quasi-stellar
object,
een quasar.
6.
Een
quadcopter heeft 4 propellers. Quadden (met een quad) is ook quatten.
Quadrafonie is quadrofonie. Een zekere encycliek van paus Pius XII
had als titel Quadragesimo
anno [over herstel maatschappelijke orde].
Een quadrireem is een galei met vier rijen roeiers boven elkaar. De
quadrupeden zijn de viervoeters. Tien wordt gequadrupleerd veertig,
m.a.w. op tien quadruplets kunnen veertig mensen fietsen. De
afkorting quaer.
(Latijn)
komt van: quaeritur:
er wordt gevraagd, de vraag luidt … Vraag,
quaestio, wordt afgekort tot quaest.: dat levert weinig
drukruimtewinst op! Een quagga is een steppezebra. De Quai d'Orsay
is de (straat)naam
van het Franse ministerie
[gebouw,
als instelling: M]
van Buitenlandse Zaken. Qualibet ex re: door welke oorzaak dan ook.
Qua mandatarius: als gevolmachtigde. Quand même: zelfs dan, in elk
geval, wat er ook gebeure. Een quango
is een quasi-autonomous
non-governmental
organization (niet-ambtelijk
adviesorgaan van de overheid).
Een
quarantainearts werkt in een quarantaine-inrichting. Quantum valeat:
(voor)
zoveel het waard is [geen afko].
7.
Quasi umbra persequi is iemand volgen als zijn schaduw. Een
quatre-quarts is een evenveeltje. Het Spaanse ‘qué’ drukt uit
dat je iets niet begrijpt. Zij is de onbetwiste queen of jazz.
Quelea's zijn savannevogels. Een quenasttegel is een zekere
trottoirtegel. Querelleren is twisten, strijden, queruleren is klagen
als een querulant. De QI
is de queteletindex,
de BMI
de bodymassindex [2025].
De GTQ
is de quetzal
van Guatemala.
Quiche lorraine is quiche
met spek en kaas. Een
quickie is een vluggertje, een tussendoortje. Quicunque vult: ieder
die wil. Quid faciendum? = Wat te doen? In de muziek is quieto:
rustig, kalm. Quién sabe [kie-jèhn-saa-buh]?
= Wie weet? Een
quillaja is een Zuid-Amerikaanse zeepboom. Een quisling is een
collaborateur. ‘Kwissen’ is een vormvariant van ‘quizzen’.
Qui-va-là? = Werda
[ee]?
8.
Quoad sacra: wat de geestelijke zaken betreft. Quo animo? = Met welke
bedoeling? Quocumque modo = op welke manier dan ook. Quocumque nomine
= onder welke naam dan ook. Quod absurdum = hetgeen ongerijmd zou
zijn. Een quodlibet is een mengelmoes. Quod licet = wat geoorloofd
is. Quod non = dat is echter niet zo. Quo jure = met welk recht? Een
quokka is een soort kangoeroe. Quomodo = op welke wijze (als
znw. de wijze waarop).
Quorn is een vleesvervanger. Quorum
pars magna fui: waarin ik een groot aandeel heb gehad. Een
quotumpje is een quotetje
[aandeel]
[kwoo-tuh]
en een citaatje is een quoteje
[kwoot].
Quousque tandem? = Hoe lang nog? Quo vadimis? = Waar gaan we heen?
Quo vadis? = Waarheen gaat gij? Het QVS
is het Q-koortsvermoeidheidssyndroom.
De afkorting q.v.
op recepten betekent: quantum
vis,
zoveel u wilt. Is
er bij jullie thuis een azerty-, een qwerty- of een qwertzklavier aangesloten
de pc? Quincaillerie (g.
mv.)
zijn huishoudelijke artikelen = kramerij(en).
Ra is een
Oud-Egyptische zonnegod.
donderdag 21 mei 2020
1884 Dictee donderdag 21 mei 2020 (2) Derde online BeNeDictee 2020-03 Online √ x
Dictee - dictees [1884]
Derde
online BeNeDictee 2020-03
De
73
woorden in vet
moesten worden ingevuld.
Onkruid
vergaat niet (auteur: Lizi van Vollenhoven)
1.
De trouwe BeNeDictee-deelnemers, niet geplaagd door mnestische
[niet
in wdb., amnestisch = juiste woord niet kunnen vinden - amnesie = geheugenverlies, amnestie kwijtschelding van straf]
stoornissen,
zullen zich mogelijk nog herinneren hoe Appie W. in de petoet
[gevangenis]
belandde. Het verblijf daar viel hem bar tegen. Het eten was
degoutant
[onsmakelijk, walgelijk],
de douche had een dun straaltje en de enige vrouwen die hij in beeld
kreeg waren viragoachtige
[kenau,
manwijf]
politieagentes. Zijn eigen advocaat bleek zélf een wel erg lange
time-out in Vught te hebben – een groot juridisch demasqué [fig.
ontmaskering]
had aangetoond dat hij een dedaigneuze
[geringschattend]
houding tegenover de wet had en hij was dienovereenkomstig
gediffameerd
[in opspraak brengen – ook defameren, andere uitspraak]
– en
de advocaat van de piketdienst was een verwijfd type met een zijige
stem en vettig slierthaar. Alhoewel de tenlastelegging
[ook:
telastlegging, andere uitspraak]
zich in eerste instantie beperkte tot verstoring van de openbare orde
en poging tot vernieling, kwam er al snel meer bij. De officier van
justitie was een dieharddienstklopster
[dicteebronnen
GB/VD: diehard alleen znw. De niet-dicteebron WNT geeft znw., het WNT
ook bnw. – dan zou diehard dienstklopster ook kunnen, maar niet
bij dictees dus]
die bij de verhoren het liefst haar grommende Duitse
herder
en dreigend ogende dobermannpincher
bij zich had. Zij wist al snel een hele
doos
van
Pandora
te openen waar het Appie betrof. Misdaad leek in zijn DNA
[deoxyribonucleic acid] te zitten. Dienovereenkomstig volgde er een draconische
[zeer
streng]
straf en kon hij vooruitkijken naar een lange tijd leven op kosten
van de gemeenschap.
2.
Ook zijn nieuwe dolmspiese
[Bargoens:
slaapstee = bedstee]
kon hem uiteraard niet bekoren. Het was bepaald geen dalem
[vorstelijke
woning of vorst].
Hij miste zijn vrijheid, de luxe die hij gewend was en de pikante
meisjes die hij altijd liefkozend zijn odalisken
[haremdienares,
beroepsdanseres - odalisk, odaliske]
had genoemd. Bovendien bleek hij in een cellenblok met een stelletje
zachte eieren te zitten waar niets mee te beginnen viel qua opzetten
van een
interpenitentiaire-inrichtingsdrugssmokkellijn
[p.i.
voluit in samenstelling met voorvoegsel en achter-znw.].
Diep in gedachten zat hij in zijn celletje, frutselend met een
drejdel
[Jiddisch/Jiddisj: draaitolletje
voor spelletjes op Chanoeka],
toen een cipier
(de down-to-earthste
[GB]
die hij tot dan toe was tegengekomen) hem ophaalde voor een gesprek
met zijn reclasseringsambtenaar.
3.
Dit was een dame waar de Dolle
Minabeweging
[vgl.
Rode Kruispost - wel: een dolle mina]
duidelijk aan voorbij was gegaan. Ook kon Appie zich haar niet
voorstellen als een Damslaapster
[jongere
die in de jaren 60 van de twintigste eeuw op de Amsterdamse Dam in de
openlucht overnachtte]
met een lsd-trip [lysergsäurediäthylamid lysergeenzuurdi-ethylamide].
Gekleed in een deux-piècesje,
kanten handschoentjes en een matelotje
[ronde
strooien hoed, de t in matelot wordt niet uitgesproken]
wilde
ze hem diets
maken
[aan
het verstand brengen - ook: wijsmaken]
dat werk in de criminaliteit toch meestal een dead
end
job
[baan
zonder carrièreperspectief]
was.
4.
Waarom legde hij zich, dispar
vulgo
[afwijkend
van de grote hoop],
niet liever toe op iets dat de gemeenschap ten goede kwam? Alhoewel
zijn EQ
en zijn IQ
[EQ
= emotionele-intelligentiequotiënt en
IQ = intelligentiequotiënt]
volgens haar misschien disharmonieus
[harmonieus
= in overeenstemming – disharmonieus niet in wdb. – geen
probleem, harmonie, disharmonie en disharmonisch wel],
waren opgebouwd, dacht zij bij hem niet aan dysgnosie
[defect
in denkvermogen]
en
zag
zij duidelijke mogelijkheden voor hem.
5.
In een dithyrambisch
[vurig - naar: loflied op Bacchus]
pleidooi
moedigde ze hem aan elke cursus te volgen die er in de gevangenis te
volgen viel. Zo was daar de mogelijkheid om zich, actief en passief,
te verdiepen in kunst.
6.
Zou het hem geen warm gevoel van tevredenheid geven als zijn
mindfulnessbevorderende
[niet
in wdb., maar – analogie – veel samenstellingen met -bevorderend
wel in wdb.]
retraiteruimte
(zij noemde het geen cel, want dat klonk zo perspectiefloos) met
enige zelfgemaakte bric-à-brac
[snuisterijen]
gezellig gemaakt was? Een parketvloer van doussié(-)
ofwel
afzeliahout
[doussié
(VD) = afzelia (2) = apa (stofnaam) = hout
van de afzeliaboom = afzeliahout. Daar hoeft dus niet nogmaals ‘hout’
achter, maar van Taaladvies mag het wel, zeker als je de betekenis
van doussié = hout niet zou (her)kennen en wellicht denkt dat het
een boom zou zijn]
zat er niet in, maar mogelijk een gordijntje van macramé?
Zou hij niet graag zijn eigen persoonlijke soeplepel damasceren
[staal versieren
met bloemen of vlammen - van: Danascus]?
En een stukje delfts
[net
als oud delfts aardewerk, blauwe figuren op wit]
op zijn boekenplankje, samen met wat ditjes
en datjes
van speksteen, of een demi-reliëfje
[=
halfreliëf: figuren komen half uit het vlak naar voren]
aan de muur, zou dat niet leuk staan?
7.
Of hij zou natuur- en aardwetenschappen kunnen bestuderen. Als hij
dan, na de reveille
[sein
om (de soldaten) te wekken],
door zijn tralieraam naar
buiten
keek,
zou hij ook kennis hebben van de hemellichamen die hem toeschenen.
Hij zou de Dagster
[Morgenster,
Venus, ook wel: de zon]
kunnen onderscheiden van bijvoorbeeld Betelgeuze
[geen
bier - geuze, maar een heldere ster in het sterrenbeeld Orion, niet in wdb.].
Bij getoonde ijver kon zij ervoor zorgen dat hij voor zijn volgende
verjaardag een datrecorder
[digitale
cassetterecorder, Engels: digital-audio-taperecorder,
dat
= letterwoord]
zou krijgen, of een dasymeter,
om
daarmee de luchtdichtheid in zijn omgeving te meten.
8.
Tevens was daar de mogelijkheid om, niet door
de
week
[doordeweeks
heeft een andere uitspraak]
maar wel in het weekend, in de tuin te werken. De do’s-and-don’ts
[gedragsregels]
daarvan zouden hem wel uitgelegd worden tegen de tijd dat hij
daaraan
toe was.
9.
Ze had van horen zeggen dat er zowel een dividiviboom
(ook wel watapana genoemd) [ook:
dividivi en waaiboom, kruin groeit door de wind één kant op]
als een dadap
[schaduwboom
voor koffie- en theeplantages, ook: dadapboom]
in het tropische deel van de gevangenistuin stonden. De moestuin
leende zich uitstekend voor het verbouwen van dapes
inemptae
[levensmiddelen
van eigen teelt, niet gekocht],
zoals de zaden van de djengkol
[=
in Indië boomsoort waarvan de gekookte stinkende zaden als
bijgerecht bij de rijsttafel gebruikt worden]
of daikon
[met
sterke radijssmaak],
maar ook maggikruid
of rosmarijn
[ook:
rozemarijn, tuinkruid – andere uitspraak]
waren natuurlijk mogelijk. Ze gaf hem verder als tip een flinke
hoeveelheid lievevrouwebedstro
[welriekend
walstro, ook: onzelievevrouwebedstro]
te kweken. In gedroogde vorm had dat, in zijn matras of zijn kussen,
een rustgevende werking. En als dit allemaal echt niks voor hem was,
had hij uiteindelijk nog altijd de kans om zich toe te leggen op het
leren spelen op een darboeka
[Arabische of Turkse vaastrommel, ook derboeka – andere uitspraak]
of
zich te verdiepen in de dageraads-
of
eofilatelie
[postmerken
van voor de periode van de postzegels].
10.
Ze nam afscheid met de woorden dat zij op deze drukbezette
[GB,
VD]
dag nog een lange reis te gaan had op de druk
bereden
[VD,
sub lemma ‘slijtlaag’]
A2 en er dus langzamerhand vandoor moest gaan. Ze wenste hem veel
sterkte toe, adviseerde hem gezond te eten (dagelijks een djeroek
[adamsappel,
citrusvrucht]),
en alleen decafeïné
[ook:
decaf, deca, decafé, decafeïne]
te drinken en liep weg op haar keurige pumps
[mv. - punpschoen - nauwaansluitende,
lage vrouwenschoen zonder sluiting],
Appie in vertwijfeling achterlatend. Nadat hij, volledig lamgeslagen
en wazig als een dyumbi
[dwaalgeest,
SR],
zijn
bewaker door de daedalische
[denk
aan: labyrint van Daedalus, Kreta - labyrintisch]
gangen naar zijn cel had gevolgd liet hij zijn laatste restje
gespeeld je-m'en-foutisme
[onverschilligheid]
varen en barstte hij in snikken uit. Dít had hij niet verdiend.
“Dalleshoer!”
[dollarhoer,
goedkope prostituee]
snotterde hij. “Takketrut!
Kakwijf!” [3
x onvolledige zin met uitroepteken, 3 x beginhoofdletter!].
Dit waren natuurlijk dysfemismen
[taalkundige
vergroving: bv. zeikweer voor slecht weer],
maar
dat zullen we hem vergeven. Daar zat hij dan, ooit een dynast
[heerser,
vorst]
van de onderwereld, nu de speelbal van een troelala met mo
A-akte emetogeen
[niet
in wdb., wel: emeticum = braakmiddel en emetofobie = braakangst]
geslijm.
Geen moment langer zou hij dit kunnen verdragen. Hij scheurde zijn
laken aan repen, knoopte de repen aan elkaar, trok de tralies los en
verdween via het raam in de stralende zonneschijn.
1883 Dictee donderdag 21 mei 2020 (1) dictee Oefendictee mei 2020 (5) √ x
Dictee - dictees [1883]
Oefendictee mei 2020 (5)
1. Voilà, uw bonussen. Più
mosso is in de muziek vlugger, opgewekter en p.p.
is più
piano,
zachter. Het secondlifen is in een SL
(Second
Life,
met avatar)
opereren. Vergeet je de pizzaiolo(saus)
niet? Zou de bank je dat pl’etje geven, denk je? De pd
is de plaats
delict.
Ook een plaatstrip is geen reisje … Place aux dames! Groningen is
blijkens een zekere reclame een place to be. Een placodont
[k]
lijkt op een schildpad. Die plage-uren [BE: onbezoldigde lesuren] leveren niks op. Plain chant
is eenstemmige koorzang. Plaît-il: wat belieft u? S'il
vous
plaît
(s.v.p.),
ga daar weg! Een planchet is een wastafel, met een planchette [bij spiritistische seances] kun je
schrijven. Planepoolen is samen vliegen [om ecologische redenen]. Een snelle planga:
opvallende zonnebril. Planking: opdrukken op onderarmen en tenen.
2. In Indië doen ze het
planplan. Plantenslaap is nyctinastie. Hij is gepromoveerd op
arteriosclerotische plaques. Er is daar een plastic plassticker
(plasticplassticker)
opgeplakt [tegen plassen naast de pot]. De plastische chirurgie voert plastischchirurgische
ingrepen uit. Een plattebuiskachel is een Leuvense stoof. Een platte
band hoort bij een fiets, een platteband bij de bouwkunde. Speler af,
plaudite: applaus! Elsje is playing hard to get. Een flog is een
fotolog of plog: een internetdagboek met foto’s. Ploggen is tijdens
het joggen afval oprapen. Een plongeur is een bordenwasser in een
restaurant. Plopperdeplop, je meent het! P.L.P.
staat voor: primum
lapidem
posuit, (hij
of zij) heeft de
eerste steen gelegd. Dat is nuttige plug-inhardware. Plugged ben je
in staat om mee te komen in de (informatie)maatschappij.
Een pluimes is een manna-es. Een pluot is de kruising van een pruim
en abrikoos. Je krijgt een zes plus: dat is beter dan een
zesminresultaat [6--resultaat - 6 minresultaat]. Pluto
is historisch: Pipelines
under
the
Ocean
(naam
van het olieleidingenstelsel, WO II).
De pmc
is de product-marktcombinatie.
3. PMA
is paramethoxyamfetamine.
Een PMS
is in BE (historisch)
een Psycho-medisch-sociaal
Centrum. Een png
(internet)
komt van portable
network
graphics
(en
is een beeldbestand in PNG-formaat – PNG is de standaard).
P&O
staat voor personeel
en
organisatie
(bv.
als naam van een bedrijfsafdeling).
Primo
is ten eerste (afko:
po
– lees: primo).
De PO
Box is de post
office
box,
de postbus. Poco
forte
is in de muziek: enigszins sterk, luid (afkorting
p.f.).
Poculeren [de beker laten rondgaan] doe je in poculis [bij een drinkgelag] inter pocula [onder het drinken van een glaasje]. Bij drukkers is
tegenwoordig het POD
– printing
on
demand
– mogelijk. Zonder açaibessen geen podosiri. Het wordt steeds
gemakkelijker: des Pudels Kern is gewoon des poedels kern (het
gaat inderdaad om een hond).
Met poedja's (drum)
maak je vrij hoge tonen. Tegen de eend: poelepoele! Poelet:
soepvlees, poulet: kip.
4. Secundo is trouwens ten
tweede en loco secundo (secundo
loco) is in de
tweede plaats. Je kunt veel poerem of poerim maken (drukte).
Een poeta minor is een minor poet (niet
per se een poète maudit).
In Engeland is een poet laureate een officieel nationaal dichter. Een
poilu [pwah-luu]
is een frontsoldaat (Frankrijk,
WO I). Let op de
uitspraak van ‘poinsettia’
[pojn].
Een pokébowl is een
Hawaïaanse maaltijdsalade. Wist je dat de merknaam pokon
(plantenvoedsel)
komt van P2O5
(fosfor,
zuurstof), K2O
(kalium)
en N
(stikstof)?
Zing die poku's [liedje] nog
een keer, wil je? De polder-Koran komt van Kader Abdolah. Een
poco, een policor, is politiek correct, bezit politesse de coeur en
straalt political correctness uit. De politique politicienne [politiek om de politie] is
afkeurenswaardig. Een polk of polak is een Poolse Jood. De
pollotariërs kent VD nog niet zo(
)lang.
Polyisocyanuraat
is pir. Polyidie is het
samenwerken van verschillende pangenen [pangen
= gen]. Een
pompier [NL-uitspraak]
is een spuitgast. “Wist
jij daarvan?”. “Pompompom [niets aan de hand]…”. Pomtayer geeft de smaak aan
pom [ovenschotel].
5. P(T)omtidom:
ik ben oké. In een
ponypack of snowseal bewaar je poedervormige drugs. POP
is persistant
organic
pollutant
[zeer
giftig], post
office
protocol
[e-mail
– vgl. POP-server]
of persoonlijk
ontwikkelingsplan
(met
POP-gesprek,
etc.). Popjawa
is (SR)
Javaanse popmuziek. De poppesnor vond alleen nog een poppenwagen: het
kind was weg. Een popsicle [pohp-sih-kuhl]
is (SR)
een waterijsje, ijslolly. Bij de poppoll naar poppy muziek werden
veel popi nummers aangedragen. Een pop-uptent kun je
‘opengooien’. Porfyrie krijg je niet van porfine. Een porch is op
de Antillen een veranda en porchetta
[k]
is een Italiaans gerecht [met
varkensvlees].
Zij geilt op porna. Porno chic lijkt geaccepteerd. Een POS-apparaat
[point
of
sale]
is een betaalautomaat. Positis ponendis: verondersteld wat
verondersteld moet worden.
6. Postbodevoetbal
[te veel met bal aan de voet] wordt niet gewaardeerd. Posteriores curae: van later zorg. Het PICS
is het
post-ic-syndroom,
het postintensivecaresyndroom.
Een opisthodomos
is de achterhal
van een Griekse tempel, het
posticum. Dat is wel
erg zeldzaam: post saeculum evenire: maar eens in de honderd jaar
voorkomen. Ik moet bij
‘aan elkaar baantjes
toespelen’ denken aan
de term ‘ouwe-jongens-krentenbrood’. Een ouwejongen kan trouwens
een heel gewoon iemand zijn, maar ook een misdadiger. Een midmid
(middenmidden)
vind je bij voetbal, hockey (centralemiddenvelder).
Een
pot à feu is een decoratieve vaas en een pot-au-feu een
stoofpot. Potamologie
is rivierkunde en limnologie meerkunde. In
de wielersport: een pot belge [dopingcocktail]? Een shingle [sjihn-guhl,
g van goal] is
een strook bitumineus dakbedekkingsmateriaal. Een raar poteten
[gekookte maaltijd] heeft geen mv. Een potlam is een leplam. Een
pot(entio)meter,
is die voor in bed? Een potluck is bij de indianen een soort
potlatch [feest, geschenken uitdelen]. Potschrapper, potschraper, potschrabber. Poulain:
beschermeling, poulaine: tootschoen, poularde: hoen.
7. POV:
Provinciaal
Onderwijs
Vlaanderen.
Een pousada is een
Portugees staatshotel. Op 1 april ben je bezig pour la frime [voor de grap] en (et)
pour la galerie [bijval verwerven]. Ze
had geen rooie pozer (pose)
[cent, duit] en stond al een poze in die uitdagende pose. PPP is Triple P: people,
planet, profit (en
triple A is AAA).
PP
is polypropeen
en P.P.
Pater
Patriae
[meervoud:
patres patriae],
vader des vaderlands (specifiek,
bijv. bij Prins Willem I, dan ook wel met 2 hoofdletters).
Wie was de pr.
(praecedens,
voorganger – ook: praec.)
van de huidige paus? Een praesta-quaesumus leest alleen de mis. Met
hoeveel klinkers schrijf je ‘praeputium’? Praemonitus
praemunitus: een gewaarschuwd man telt voor twee, Engels: forewarned,
forearmed. Er waren praeter propter 30 gasten. Het Prakrit is een
groep Middelindische dialecten (verwant
aan het Sanskriet).
8. Die
practicus praktiseert. Heerlijk, zo’n praline met praliné. Een
pral(l)triller [zelfde
uitspraak] is
een muzikale versiering. Pranile of praline? Pratikeren (BE)
is praktiseren. De praxeologie onderzoekt het menselijk handelen. Een
praxinoscoop is een fenakistiscoop met veelkantige spiegels. De
precieuses vond
je ooit in Parijs. Om precies te zijn: dit is een precieus bezit.
Prêcher pour sa paroisse: voor eigen parochie preken (om
eigen voordeel),
een oratio pro domo houden. In de PKN is een predikant-geestelijk
verzorger een instellingspredikant. In BE kon je je pree [soldij, weekloon] trekken. Een
pressuregroup is een pressiegroep. Presto prestissimo is wel erg
presto [snel]. De pretorianen vormden de lijfwacht van de Romeinse
keizers. Op het
preuvenement [eetfestijn] hoorde je veel preuvelementen [prevelement, toespraak]. Quadriljard (een
een met 27 nullen)
is duizend quadriljoen. Quadrupedalisme is viervoetigheid. Een
quadruple bogey is bij golf een score op een hole met vier slagen
boven par. Een quaestio vexata (vexata
quaestio) is een
veelbesproken, onopgeloste vraag. Katern: deel krant, quatern: bij
loterij.