1616 Dictee dinsdag 21 mei 2019 (2) dictee Oefendictee (oud) 847 √

Dictee - dictees [1616]

Dictee 847 (DCCCXLVII) Dictee Specialisten (22-06-2015)

1. Kieper die verzouten soep maar in het verzoute boezemwater. Grafici werken met vetfijne lijnen. Zo kom je niet verder: de een stelt 'tot hiertoe en niet verder' en de ander: 'vestigia nulla retrorsum' (geen stap terug). Bij vicariërende (plaatsvervangende) personen kun je denken aan een vicaris-econoom, een vicaris apostolicus of een
vicaris-generaal. Ik ben even naar de vespasienne, het vespasiaanse hokje (openbaar urinoir). Probeer aan een Sjanghaier maar eens het verschil uit te leggen tussen shanghaaien (overhalen tot onaangenaam werk) en vershanghaaien (gevangenen tegen hun wil overbrengen naar andere gevangenis). Hij zal betalen: vi aut voluntate (gedwongen of vrijwillig) . De vicedecaan en de vicedeken gingen samen eten. Een vicomtesse is een burggravin. Wist je dat victimologie, slachtofferkunde, een aparte discipline is? Als je altijd mankerenden helpt, leid je dan een vie manquée [leven met niet-gerealiseerde roeping of talent]?

2. Dat 'nieuwtje' is vieux jeu (oude kost). De stad werd wonderwel zonder vi et armis (wapengeweld) ingenomen. De woorden 'rigueur' (strengheid) en 'vigeur' (kracht van gelding) (vergelijk ook: vigoureus en rigoureus – uitspraak oh) lijken veel op elkaar. Hij vijst (schroeven, vgl. vijs = schroef), hij heeft gevezen. Weet je het nog: vinca-alkaloïde is catharanthusalkaloïde [geneesmiddel in groenblijvende planten]. Een vind-ik-leuk kun je op Facebook kwijt. De viri docti (geleerde heren) konden het viribus unitis (met vereende krachten) wel (ver)klaren. De zinspreuk van het Leidse studentencorps was ' Virtus, Concordia, Fides' (deugd, eensgezindheid, trouw). Hoe viskeuzer, hoe meer viscositeit (stroperigheid). Na de earl [graaf] komt de viscount [vaaj - burggraaf]. De vis medicatrix naturae is het zelfgenezend vermogen. Deze burosaurus leidt een vita sedentaria (zittend leven), zeker geen vita vitalis (waarachtig leven). Met vivres (levensmiddelen expeditie) kun je enige tijd overleven. Frontsoldaten weten dat ze nu eenmaal vivere pericolosamente (gevaarlijk leven).

3. Er zit een vlei (vlies) op de melk. Een velo is een vélocipède of een velotype [taajp – schrijfmachine met lettergrepen]. De vlizotrap (vliering, zolder) vertoont kuren. Hoor je die nog vaak:
rhythm-and-blues, [afgekort] r&b [zelfde uitspraak], arrenbie? Ze drijven een vof-bedrijf [vennootschap onder firma – initiaalwoord]. Je zult maar volitare per ora virum (allerwegen bekend zijn) als de bonte hond. De Volkerenslag vond in 1813 bij Leipzig plaats. Ze kerken bij een volle-evangeliegemeente. Een vol plané (zweefvlucht) lijkt niet op een
volte-face (ommezwaai). De mens wordt volventibus annis (in de loop de jaren) milder. Ze straalde, von Kopf bis Fuss [van top tot teen]. Verlangeloos (archaïsch, thans: verlangenloos) verlangen, kan dat? Een furlong is het achtste deel van een Engelse mijl. Adelborsten moesten in de voorlongroom blijven [officieren: longroom]. Daar stond hij dan: voor tjoema (tjomme). waar vind je die nog: de voraussetzungslose (onbevooroordeelde) Wissenschaft? De auto staat in zijn vrij.

4. Solo in de Sahara ben je algauw een vox clamantis in deserto (roepende in de woestijn). Hij stuurde nogal voyant (opzichtig) erop aan. Was de Vrede van Münster eervoller dan die van Versailles? Vreemdgaan [bedriegen] is juist niet des cocu's [die wórdt bedrogen – hoorndrager]. Wat is het vromaneffect [het resultaat van de verstrengeling van lit(t)eraire en natuurwetenschappelijke begaafdheid]? Een oeloe is een visuil. Hoezo vrouwenboezem: is er dan ook een mannelijk equivalent? Een V-snaar [auto] kun je niet vergelijken met een a-snaar [muziek]. Wanneer zijn de vues d'ensemble [algemene beschouwing]? Piet heeft vues (vuus – een oogje) op Riet. De vulkaan is naar Vulcanus genoemd. Hoeveel van die caramboletjes [bool-tjuhs] moet hij nog maken? Zij is een echte caractérielle (met rechtlijnige instelling). Die Carieb en Caraïebse kennen elkaar al jarenlang, preciezer: vijf jaren [beter: jaar!] lang. Een cartograaf maakt kaarten. Het aantal cas fortuits (bezwarende omstandigheden voor een wanbetaler) nam hand over hand toe.

5. Op die berg canopenscherven moet je zuinig zijn. Is de
maag-en-darmcatarre [tahr] van die catweazle (schichtige, wereldvreemde excentriekeling) al over? Hij dacht het pleit met cavillaties (gezochte argumenten, spitsvondigheden) te kunnen beslechten. De chappezijde was op de chape [BE: ondervloer, slijtlaag] gevallen. We moesten wel de chamade (aftocht) blazen (terugkrabbelen). Hij schoot met een ouderwets chassepotgeweer [sjahs-poo]. Wat is een chertepartij oftewel charte-partie (overeenkomst m.b.t. scheepsbevrachting)? Hij speelt chitarrone [ki-tahr-roo-nuh]. Hun beider hors-d'oeuvres gingen aan hun beider chefs-d'oeuvre [GB ook: chef-d'oeuvres] vooraf. Wat zijn bij die bijeenkomst de chrieën (behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten)? Ze draagt altijd een chignon (haarwrong, knoet). De verkorting van chrysanthemum is chrysant.

6. De schrijfwijze van 'Chroesjtsjov' kun je onthouden via 'borsjtsj'. Wat, dronk Joop zoetemelk of dronk Joop Zoetemelk? Ik doe nog even een bladzijtje uit mijn dicteebestand. Kijk, een cichlidenschool! Dat heeft wel iets classy's [klasse, stijl hebbend]. Clairet, clairette, rode of witte wijn? In beide gevallen staan ze alfabetisch goed! Waren dat nou de coccejanen [Johannes Coccejus – Koch – de vrijzinnigen] of de koksianen [Ds. Hendrik de Cock (1801–1842), Ul­rum,
christelijk-gereformeerden]? De meeste cockneys [uit volksbuurten Londen] spreken het Cockneydialect. Tenondergang is een kwestie van ten onder gaan. Door een vormfout zou de misdadiger vrijuit gaan. Ook in het uitgaansleven kan hij nu weer vrij uitgaan. Die vrouw heeft veel last van e-stalking. Die collega-keukendeurmaker is mijn collega proximus. Een gangbare handelsnaam voor kokosvezels als stof is coir [koh-juhr].

7. De Comédie-Française heet officieel het Théâtre-Français [vgl. ook: Académie française]. Mededaders hebben soms zo'n complicegevoel. Ik ga nu niet uitleggen wat 'colloqueren' (gelden toewijzen) en 'alloceren' [idem: financiële middelen] betekenen. Het vroegrijpe jongetje heeft last van condylomata (wratvormige uitwas ten gevolge van een venerische ziekte, enkelvoud: condyloma). Bij consa/ecreren vindt consecratie plaats. Tienermeisjes lijden soms aan coups de foudre (plotselinge en onweerstaanbare verliefdheid). Bij aankoop van dit crapaudje krijg je met een coupe-file (voorrangskaart) korting. Het coupje [GB] werd voorbereid bij het genieten van een coupeje ijs. Als je die fouetté (verlengde pirouette) goed uitvoert, krijg je straks crème fouettée (slagroom) bij de koffie. Stop maar, dit wordt een cul-de-sac (doodlopende straat, betoog waarin men zich vastpraat) . Ken je de chemische formules van cyaanamide en cyanide? Ik kan erin komen dat we dat aspect daarlaten. Bij het daldeeën dwaalden mijn gedachten steeds af naar Dalís snor.

8. Het was netjes, zoals hij dankzegde. Bij het dauwtrappen heeft ze me een lelijke douw gegeven. Een dasymeter [daa-zie] is een toestel om de veranderingen in dichtheid van de lucht te meten. En wat betekent dat woord? Hij kwam er de but en blanc (op de man af, zonder omwegen) mee voor de(n) [archaïsch] dag. Kan het ruimteafval [debris] verworden tot débris [puin]? Aan declasseren hoeft niet per se klasseren vooraf te gaan. Af en toe voel ik me als kop van Jut en Jul gebruikt. Gezocht op '*sisme': forensisme (het zijn van forens), frisisme (o.a. Fries woord in het Nederlands), heteroseksisme (maatschappijvisie die uitgaat van het verschil tussen de seksen), ietsisme (geloof in het bestaan van een metafysische kracht, antoniem: niksisme).

9. Ook: nietsisme, linksisme, neuroseksisme (opvatting dat de gedragsverschillen tussen mannen en vrouwen terug te voeren zijn op verschillen in hun hersenen), parsisme (de door Zarathoestra gestichte Oud-Perzische godsdienst in zijn huidige Indische vorm), russisme (de kenmerkende Russische levensstijl en houding), seksisme (discriminatie op grond van geslacht), solipsisme (filosofische leer dat alleen ons eigen ik en zijn bewustzijnsdaden bestaan), speciësisme (discriminatie naar soort, m.n. onterecht geachte bevoordeling van de mens boven de dieren) en transseksisme (transseksualiteit). Bij '*cisme' (zoek de betekenis maar op): agnosticisme (geen kennis boven ervaring), anatocisme (renteberekening), anglicisme (uitdrukking uit het Engels), anglokatholicisme (hoogkerkelijke vleugel van de anglicaanse kerk) en antifascisme (gezindheid tegen het fascisme).

10. Verder: (anti)racisme, atlanticisme (samenwerking
Europa-Amerika), atticisme (fijne smaak in spreken en denken), (austro)fascisme (Oostenrijk), belgicisme (zoals het woord 'sacoche'), biblicisme (in alles richten op de Bijbel), burgerfascisme, (neo)classicisme, eclecticisme (beste uitkiezen), estheticisme (levensbeschouwing met esthetiek), etnicisme (eigen etnische groep vooropstellen), gallicisme (uitdrukking uit het Frans), gnosticisme [godsdienstig-wijsgerige leer uit de eerste eeuwen van het christendom], gastricisme (lichte maagcatarre), graecisme (uitdrukking uit het Grieks), historicisme [wetmatigheid in menselijke geschiedenis], islam(o)fascisme, (rooms-)katholicisme, laïcisme (r.-k.: lekenmoraal), lambdacisme (uitspreken van 'r' als 'l'), leucisme (pigmenttekort huid), logicisme (beschrijven in termen logica), mechanicisme (= mechanisme), narcisme (liefde voor zichzelf), mysticisme, (neo)plasticisme (in kunst), neuroticisme (overgevoeligheid negatieve impulsen), organicisme (organisme in middelpunt), ostracisme (schervengericht), poëticisme (dichterlijke uitdrukking), psittacisme (gedachteloze napraterij – papegaai!), rotacisme (zekere taalkundige overgang), scepticisme, sol(o)ecisme (grove taalfout), stoïcisme (onverstoorbaarheid), velocisme (schildertechniek), vorticisme (kunststijl) en wetticisme (streng volgen religieuze of morele code). Kun jij 'decher' [dee-chuhr] goed uitspreken? Een quenasttegel is 30 cm bij 30 cm [30 x 30 cm²].

 
 

1615 Dictee dinsdag 21 mei 2019 (1) dictee Oefendictee (oud) 846 √

Dictee - dictees [1615]

Dictee 846 (DCCCXLVI) Dictee Specialisten (16-06-2015)

1. Bere-interessant: de beresterke berenklauw hield haar hand omvat. Vanuit de berceau (prieel) klonk een berceuse (wiegeliedje). De beril is een mineraal (beryllium-aluminiumsilicaat). De beschikbaarstelling van dat materiaal wordt zeer op prijs gesteld. In zijn vrije tijd is die bhv'er [NL: bedrijfshulpverlening] vaak biapper (lifter; BIAP = niet-bestaande Bond van Internationale Autoparasieten). Een beroepsschrijver kun je wel een beroepschrift laten opstellen. Op Bevrijdingsdag wordt het bevrijdingsfeest gevierd. Laat de beziën (bessen) jullie smaken! Leg de begrippen bètatron (deeltjesversneller) en betamax (nooit ingeburgerde videostandaard) uit. Op Secretaressedag vertelde ze onder de biestepannenkoeken over haar bibliothecaressenwerk. We spelen de bests of Bach en Mozart. Let maar niet op die bigotte (kwezelachtige) bigshot (kopstuk). Er werden best veel best of sevens afgewerkt bij US' baseball. Deze nota is in het zo gehate beleidschinees geschreven.

2. Een bigfoot is een yeti. Dat tuinperk heeft een bielsen omranding (van bielzen of – VD, GB ook – bielsen dus). We zijn nog niet bijgekomen van de verbazing over het (er)bij komen van zoveel leden. Aan de schrijfwijze van 'Doktor Eisenbart' kun je zien dat hij een Duitser was. De locals [plaatselijk bewoner] en de lokalo's [plaatselijke politieke partij] vertelden dat dit lokale lokaal een lokaliteit is die qua locatie moeilijk te lokaliseren is: de zoekende lokagente – met locvervoer (locomotief) gekomen – respecteerde de local option [plaatselijke keuze] om voor het locavorisme (alleen voedsel uit eigen omgeving) te kiezen. In 1973 verscheen voor de eerste maal het Liedboek voor de kerken. Daarin staat een register van Bijbelplaatsen. Het is lang geleden dat de pannekoekenregel van toepassing was. Je kent toch wel het verschil tussen een hoax (onterechte viruswaarschuwing) en een hoatzin (vogel Amazonegebied met prehistorisch aanzien)?

3. Om dat overzeese gebiedsdeel te bereiken, reisden ze eerst over land en daarna over zee. Waar zitten de darbysten (vergadering der gelovigen) in het kerkelijke spectrum? Hij behoort tot de Gereformeerde Kerken, onderhoudende artikel [let op, VD: art.] 31. Zij hebben een leven als God in Frankrijk. We presenteren dit als een bird's eye view [vogelperspectief]. Daarvoor hebben we een bird's eyeviewpresentator (!) gecontracteerd. Ze stuurden elkaar regelmatig biljartgroene billets-doux. Dan moeten ze maar een tandje bij zetten. Wil je biryani (stoofschotel, met basmatirijst)? Billenkoek krijg je op je bips. Hij ligt met de droge bleinen [blaar; geen geld meer hebben]. Zijn horloge gaat op de binkert (loopt altijd verkeerd). Ze gooide dubbel(e) vijf (dubbel(e) 5 – VD ook dubbeltwee, maar dat is in principe een (roei)boot). Morgen roeit ze weer in de dubbeltwee. Blanquette ['tuh' facultatief bij uitspreken] is een zekere soort van ragout met roux [bindmiddel voor saus].

4. Bij blind vliegen moet je blindvaren op de instrumenten. Die bloodaard heeft het hele oeuvre gebloemleesd. We zullen maar blauwblauw laten, dat de boeren blouwden: ze maakten boerenvuur [armen over de borst tegen het lijf slaan]. Waar staat de I in BOIC voor? Antwoord: (en) Interfederaal [verder: Belgisch Olympisch Comité]! Boeën is boe roepen. Geef ons alleen maar bombes glacées [ijsgerecht, Fr.]. Zit niet zo te sippen, te bouderen [oe, pruilen, mokken]. Vooraf graag een bouchee (vol-au-vent, pasteitje) en als toe(tje) een crème brûlée [VD: gmv., GB: (s) s]. Jouw bouffonnerie (grove grappenmakerij) is hier echt ongepast. Zonde, hij liet de bouilli (soepvlees) in de bouillie bordelaise [Bordeauxse pap = kopervitriool etc.] vallen. Met trinitatis wordt altijd de eerste zondag na Pinksteren (Drievuldigheids(zon)dag of zondag van de Drie-eenheid) aangeduid. Een triniteit is een drie-eenheid. Hij is een bovenste beste kerel: hij zal je niet op de kast jagen!

5. De organist van vanmorgen is cantor-organist in zijn eigen evangelisch-lutherse gemeente. Hij is ook directeur van Muziekuitgeverij Nootzaak. Het was natuurlijk niet gepland dat de geplante boom doorkliefd zou worden door de bliksem. Het kyrie (eleison) en het gloria (de grote doxologie) maakten deel uit van de liturgie. In het gezongen lied Alle roem is uitgesloten kwam voor de zin "Onverdiende zaligheên heb ik van mijn God genoten." Het begrip 'ad valvas' (via het mededelingenbord) is vrijwel achterhaald: je moet nu meer aan e-valven (bekendmaken via e-mail) denken. Vaccinia is een normale reactie op vaccina (koepokstof) met een vaccinostyle (pennetje voor krasjes op de huid). Vaddahs (leden oorspronkelijke bevolking) komen altijd van Sri Lanka. Ze zijn een valetudinair (ziekelijk) stelletje.

6. De vadertjes: Vadertje Tijd, Vadertje Staat, vadertje Cats, vadertje Stalin en vadertje tsaar. Stamt het woord 'extravagant' van de middeleeuwse vagant (rondtrekkend student of geestelijke)? Onbekend! Hij is een soort valuta-arbitrageant. Hij is van goeden [soms zelfs: adellijken!] huize [vgl. v.g.h. en v.z.g.h. = van (zeer) goeden huize] en van goeden wille [zoals alle mensen van goede(n) wil(le)]. Tegen resistente bacteriën gebruikt men vancomycine [krachtig antibioticum]. In Prediker kun je het lezen: vanitas vanitatum, ijdelheid der ijdelheden. Hij heeft van jonge jan en van lange jan gekregen (is zwaar gestraft). Vanouds is van oudsher. Waar betaal je met vatu's (Vanuatu – VUV)? Dat geldt zeker voor culi's en foodies [met hun voedisme]: varietas delectat, verandering van spijs doet eten. Vasopressine is het ADH, antidiuretisch hormoon (vochtvasthoudend). Vaticanum I en II waren de Vaticaanse Concilies: het 20e en 21e oecumenische concilie in Rome.

7. Een vaudeville (toneelstuk) hou(d) je in een vauxhall (tuin, feestzaal), dat lijkt heel normaal. Dat zijn mooie Vedische [Veda] verzen. V.D.Q.S. staat voor vin délimité de qualité supérieure: wat betekent dat precies (garandeert de plaats van herkomst)? Even dimmen, hoor, je gaat veel te ver. In die wei loopt veel vei (vet, groeizaam, wulps) vee. Dat betreft dus hun veite (vetheid, weelderigheid). R.s.v.p. (!) (réponse, répondez s'il vous plaît, antwoord alstublieft) velis et remis (met de grootst mogelijke spoed, ook: remis velisque). Hij liet zijn vena poetica (dichtader) spreken. Hij is daar gevoelig voor: vel prece, vel pretio, voor geld of goede woorden. Ook velours épinglé [zeer fijn geribd] kan tot veloursvlooien [kleine stukjes stof bij het verknippen] verknipt raken [vgl. ribfluweel, ripsfluweel]. De knaap kreeg een venia aetatis (meerderjarigheidsverklaring). Zij is een fanatiek bridgester. Spreek goed uit: brezjnevdoctrine [brèhzj-nèhf]. Hij straalt veel bravoure [facultatieve 'uh' uitspreken] uit. Dat is een brecciëgesteente [tsj]. Met een broes (douchekop) kun je broezen [ook: bruisen], maar niet in de brousse (wildernis). De brouille (onmin) in de brougham (vierwielig voertuig, 2 personen, één paard) werd met een brouilly [een bekende beaujolais] beslecht.

8. Een flügelhorn is een bugel [uu]. Kun je met deze briquet (aansteker) die briket [langwerpig stuk brandstof] aansteken? Hij studeert bryologie, moskunde. Het was een bruyant (luidruchtig, lawaaiig) tuinfeest. Met bse wordt de bezinkingssnelheid van erytrocyten (rode bloedcellen) afgekort (en BSE is ... boviene spongiforme encefalopathie = gekkekoeienziekte). Pleur die hele bups [boel] maar in de plomp [water]. Die geit bultte [van dieren: stoten] overmatig. Hadden die Laurel en Hardy, die dikke en de dunne, wel iets weg van bulletje en bonenstaak [de strip was: Bulletje en Bonestaak]? Butoh dansen ze en bunraku (poppenspel) spelen ze in Japan. In dat stadion hebben ze een businessseat. Dat stel runt een café billard [bie-jaar]. Hier, pak aan, een burrito (soort tortilla)! Op het kabaret (dienblad) stonden 10 glazen bier. Een caccia [kaht-sjaa – muziek met jachtscène] draaien onder het genot van cachaça [kaa-sjahs-saa – sterkedrank op basis van suikerriet]. Een cache-sexeje [minuscuul slipje] is niet zo groot! Jut en Jul: les extrêmes se touchent (de uitersten raken elkaar). Een caixa [kahj-sjaa] is een Braziliaanse snaredrum [èh] [ook: snaardrum].

9. Een buxus is een buksboom. Die belegger is van de buy-and-hold [aandelen kopen voor lange termijn]. Voor een byzantijn [gouden Byzantijnse munt] wilde hij zich best byzantijns (slaafs) gedragen. Ondersteunt een caesarsalade de cesartherapie [bewegingstherapie t.b.v. natuurlijke houding]? Vast niet. In caddies [karretjes] kun je caddy's [doos, tas] vervoeren, omgekeerd niet. Ze testten hem, ze hebben hem de Calvarieberg op geleid. Onze leraren zijn goed opgeleid (en zelfs hoogopgeleid). Verba et voces, praetereaque nihil: woorden en uitspraken, en anders niet. Ja, maar daarmee verhul je de vera causa (werkelijke oorzaak). Die zwetser put zich uit in verbiages (omhaal van woorden, woordenvloed). Als dicteedeelnemer moet je een enorme verbositeit (woordenrijkdom) hebben. Wat houdt het Verdrag van Maastricht in [niet in VD]? Kippen doen soms aan verenpikken. Een verist streeft naar waarheid. Wie spreekt er Verkavelingsvlaams (of Pajottenvlaams)?

10. Veritatis ergo (ter wille van de waarheid) moet ik dit wel onthullen. Touren is een tournee, een tour maken, en een krachttoer is een tour de force. Voor zijn verjaardag is hij verlangeloos (archaïsch: thans: verlangenloos). Verlaat kwam hij op het verlaadcentrum bij het verlaat [schutsluis] aan. Het schip is verlijerd (naar lij = van de wind af – afgezakt). Vermeil is in het vuur verguld zilver. Ze was geheel vermijd = beteuterd [en haar buurjongen helemaal vermeid]. Het vermummiede lijk zat helemaal onder de vermout. Een vernissage (bij tentoonstelling) is niet het vernissen. Een vernier [èh, ie] is een verbeterde nonius [hulpschaalverdeling]. Verreinen: is dat nog reiner maken? Ja. Je ziet er verreisd uit. Daar zullen flats verrijzen. Verre-murailles zijn een zekere soort van mozaïek. Versaliën (versaalletters) zijn grote beginletters.

 
 

1614 Dictee maandag 20 mei 2019 (3) dictee Oefendictee (oud) 845 √

Dictee - dictees [1614]

Dictee 845 (DCCCXLV) Dictee Specialisten (13-06-2015)

1. Jan krijgt een zesminnetje (6-minnetje, 6-'etje) en Kees een 7-plusje (zevenplusje, 7+'je). Verkleinwoorden zijn dus ook afleidingen! Wat is correct geschreven: 'rotte-eierenlucht' of 'rotte eierlucht' [1e is beter]? Zij raakte langzaam(aan) aan de drank. Ziedaar wat ervan komt. Zie die giraffe daar. Wat klinkt beter: Zijne Majesteit de Koning of Zijne Majesteit koning Willem-Alexander? Om de kurk van een champagnefles zit een agraaf (agrafe – metalen draadje, muselet – z – draadkorfje). De Advocatenwet zegt niets over een advocateborrel (die is trouwens ook heel geschikt als advocatendrank). Ik vind die koekebroodbakker een koekenbakker. In plaats van achter, kwamen ze voor te staan. Zou Ajax nu voor- of achterstaan? Zou hij acquiesceren (berusten, genoegen nemen met) in zijn zusters quiëscentie (innerlijke rust, toestand van rust)? Na het afbijten van zijn sigaar heeft hij flink van zich af gebeten.

2. Daar kunnen we achter staan. De Aeneis heet in het Nederlands Aeneïde. Aan acuïteit (scherpheid) heeft hij niets ingeboet. Je moet dat niet te veel ad litteram [naar de letter, letterlijk] nemen. Hier is sprake van een ad-libitumhoeveelheid [ad libitum: onbeperkt]. In 'afrikaantje' komt geen affricaat [vb.; pf] voor. Wil je dat affichetje ophangen? Nou, dat hangt ervan af. De cosmos tierde welig (in zijn/haar nietigheid – plantje). Hij is van de helling af geskied. Het zal erop aankomen: hoe zal je er bij de rechter van afkomen? Mooi, zo'n aglajavlinder! In vredesnaam: wat is aglycon [is in een glycoside aan een koolhydraat gebonden]? Een marshaller is een soort rangeerder op een vliegveld, die [afko:] d.m.v. bats [rond bordje aan steel] seinen geeft aan de piloot bij het landen en stijgen. Hij was airmarshal [vluchtbegeleider] op de vlucht naar de Marshalleilanden. De carnaubawas [bladwas, van een waaierpalm] komt uit Brazilië. Waar vind je die nu nog, zo'n mondbeglänzte Zaubernacht [door de maan beschenen tovernacht, slagzin van de (Duitse) romantiek]?

3. Vroeger behoorde ze bij de Agalev-adepten [voorm. BE-partij: Anders Gaan Leven]. 'Schip ahoi!', klonk het onverwacht van het onbewoonde eiland. Je hebt het laten afweten: laat me niet geloven dat je er niet zou vanaf [VD; Taaladviesdienst VRT: van af] weten. Bij de houthakker zouden letterlijk de stukken er afvliegen. De ailanthusvlinder landde op de aigrette (zilverreiger). Op een
rooms-katholieke kerk stond: "Vermijd de kerstdrukte, kom nu!" En op een PKN-kerk (Protestantse Kerk in Nederland): "Al onze filialen zijn op zondag open!" Schrijf je 'timothee(gras)' nu met of zonder h [voeder- en doddengras]? Ze schreef een hete roman over een heteroman. Die leugenaars hangen het Bourgondische geloof aan (en zijn dus doortrapt leugenaar). Ze kunnen zich beter niet in het bourgondische Sluis vertonen! Armoedzaaiers moeten vermontevioleparken (zo genoemd naar: Montefiorepark) (sjacheren).

4. Hij was allang blij dat hij het niet gedaan had. Is een
oud-algemeensecretaris net zoiets als een oud-secretaris-generaal? Ik had algauw door dat hij het al gauw zou laten afweten. Bankverzekeren is allfinanz, bancassurance. Uit de aluminiumfolie ging het direct in de aluminium pan. Toen het alltime high [hoogste beurskoers aller tijden, record] optrad, droeg hij zijn allseason aloha-T-shirt. Hoe was het ook alweer: aap, noot, …? Zo'n fiets is geen allehensje [niet voor iedereen bedoeld]. Waar slaat dat trouwens op: alle hens aan dek [all hands]? Het was zonder meer allerallergênantst, zoals hij allerbelabberdst en allerbekrompenst woonde. Hij pronkte met zijn allweather [voor alle weersomstandigheden]. In allerijl, in aller haast, heeft hij het lootje (loodje – lot, lood) in het bovenste bureaulaatje gelegd. Een skiester die skiet, is niet altijd een ski(e)ster [zonder e: ster ...]. Allahoe akbar (bij islamieten: God is de grootste)!

5. Vergelijk de voorlaatste zin maar eens met macraméwedstrijd en macrameewedstrijd [znw., ww.]. Is dat een ananas of een rammenas? Continuïteit wordt op prijs gesteld. Een ambidexter vertoont sinistro- en dextromanie (links- en rechtshandigheid). Is voor de bereiding van ambrozijn (godenspijs, heerlijk eten) een ambrosia [zekere plant] nodig? Nee. Hij is bekend als annalistenanalist. Anonymi gaan onder in het anonimaat. De computerterm A/N staat voor alfanumeriek. De Française danste de française, de Anglaise de anglaise. Helpt hydrotherapie [water, ijs als geneesmiddel] bij hidrosis [zweetafscheiding] of anhidrose [ontbreken van zweetsecretie]? In het persbericht wordt de dader via daderinitialen vaak geanonimiseerd.

6. Verwar de adjectiva 'androgyn' (tweeslachtig) en 'androgeen' (leidend tot mannelijke ontwikkelingsvormen) maar liever niet. Voor elkaar zijn christenen en moslims andersgelovenden. Deze prulpoëet produceert amphigouris (nietszeggende gedichten). In deze clinic [intensieve groepstraining, workshop] wordt het begrip 'anticlinaal' (in opwaartse richting hellend) klinisch geanalyseerd. Die anthologist (bloemlezer) heeft al heel wat gebloemleesd. Het antiamerikanisme is anti-Amerikaans. Helpt een filet americain [preparé] tegen de mal américain, de dysthymie [chronische depressieve stemming]? Deze amulet [totem, fylacterion, talisman, voorwerp met magische, heilige macht] zou bijzonder apotropaeïsch ((geesten)bezwerend) werken. De afroditische mysteriën hebben betrekking op Aphrodite. Uw aanwezigheid was à ravir [verrukkelijk]. Hij was apezat, stomdronken. De Apache-indianen dansten vaak de apachedans [wilde dans]. Met antropofagen (menseneters, kannibalen) in de buurt kun je wel een anxiolyticum (angstwerend middel) gebruiken. Apperpo, ik heb je toch niet van je à propos gebracht?

7. Een kleine aria is een arietta of ariëtte. Zijn roots liggen in Roethenië, of was het de Centraal-Afrikaanse Republiek, Vanuatu, Tsjaad, Rwanda, Oranje-Vrijstaat, Mozambique, San Marino, Litouwen, Madagaskar, Haïti, Guinee-Bissau, de Filipijnen, Djibouti, Burundi, Burkina Faso, Opper-Volta, Belgisch-Congo, Afghanistan of Abchazië? Dat is een openbare deur. Welke arrière-pensées (bijgedachten) heb je bij het verbum (werkwoord) 'arrêteren' (stil doen staan, halt houden)? En houd er ook maar geen arrière-goût (nasmaak) aan over! Die instrumenten assoneren (zijn gelijkklinkend, vgl. gelijk klinken). Die schotel is overgeassaisonneerd. Misschien raar, maar een attische opmerking is met Attisch zout (sal atticum) gekruid (antoniem: Italum acetum = Italische azijn). SUV's zijn sport (GB: + s) utility vehicles. Haar babyuitzet is al op orde.

8. Met ascorbinezuur [k] kun je asclepiaswol echt niet verbeteren. Na mijn wereldreis was het athomegevoel weer snel terug. Wanneer bidt men een Ave Mariaatje [naam, aveetje (x bidden), au pis-aller meerdere Ave Maria's of ave's, ook: engelse groetenissen], wanneer een weesgegroetje [x bidden, naam: Weesgegroet]? Hij is autowielventieldopfabrieksdirecteur. Dat affichetje avant la lettre [voordat het begrip bestond] vertoont duidelijke avant-garde-invloeden. Doe er maar een baklavaatje [zeer zoet honinggebak] bij! Het
bak-en-braadvet is op. Zijn vakantie gaat naar de Bahama- of Bermuda-eilanden. In het bagno [gevangenis] mocht hij op zijn banjo [muz.instr.] spelen. Zijn baksjisjen [ie] gewoon baksissen [ih]? Beide: fooi, extraatje. Maar het is zeker geen hasjiesj … De ayatollahs zochten axolotls [salamander, larvenvorm]. Op zijn bureau had hij een bacchus staan (en ook een boeddha trouwens). Beide: beeld! 

9. Bij het balustradescènetje keken ze uit op de palissadeomheining. Kom, we gaan naar de bal-musettetent [geen 'tuh' uitspreken – bal musette]. Bij ballet oefen je aan de barre [bahr - rondhout]. Een barquette [wel 'tuh' uitspreken] is een bakje van bladerdeeg, voor ragout e.d. Een barcarolle [geen 'luh' uitspreken] is een gondellied. Die barbiersschurft heeft hij op de Barentszzee opgelopen. Dat is een gebastioneerde vesting. Zij lijdt aan de ziekte van Basedow [doo] (kortweg: basedow – overmatige schildklierwerking). Zijn dit bearishe (beren: flauw, koersdaling verwachtend) beleggers of bullishe (stieren: koersstijgingen verwachtend)? Op de hovercraft (luchtkussenvaartuig) zaten heel wat hooligans (vandalen, voetbalherrieschoppers). De afkorting bd staat wel voor biologisch-dynamisch, maar niet voor biodynamisch. Hoeveel is dat op de mohsschaal [hardheid materialen, 1-10]? Is de kafkabrigade (antibureaucratie) al langs geweest? Abricotine is eau de vie van abrikozen [abrikozeneau-de-vie dus] oftewel abrikozenbrandewijn.

10. Je zag, dat Koos een abri [wachthuisje] koos om zijn abrikoos te savoureren [met smaak nuttigen]. Toen ik na mijn overtijd [overwerk] thuiskwam, vertelde mijn vrouw dat ze over tijd was. Mijn beb [opa] en beppe (ook: bebbe – oma) komen dit weekend. Hun hele bediendedom is lid van de beambtenbond. De opgezette bijtschildpad [zoetwater – GB, VD: los; zeer agressief] werd gebeitst. Let op de schrijfwijzen van het beiaardspel en het ros Beiaard. Paard en ruiter, beide moesten de tijd beiden. Het zapatisme is antilatifundium (gewapend verzet tegen grootgrondbezit). Er waren bojaren (adellijk grootgrondbezitter Rusland) en daimio's [idem, Japan] die hun onbekade aan het water grenzende bezit alsnog bekaadden. Met (di)benzoylperoxide bleek je meel. Voor Jannie is Zeeland het beloofde land. Een beeldenaar (muntstempel) kan een beeltenis (portret) omvatten.

 
 

1613 Dictee maandag 20 mei 2019 (2) dictee Oefendictee (oud) 844 √

Dictee - dictees [1613]

Dictee 844 (DCCCXLIV) Dictee Specialisten (01-06-2015)

1. Het thulium is element 69 (Tm). Een thumbdrive is een extern flashgeheugen [ter grootte van duim of sleutelhanger]. Thymussen zijn zwezeriken. Een tic douloureux betreft zenuwpijn in het aangezicht, een tic convulsif [samentrekking spieren door gelaatszenuw] kan door het syndroom van Gilles de la Tourette, het gillesdelatourettesyndroom [tourette(syndroom), gillesdelatourette] veroorzaakt worden. Een tige verlengt een pijpenkop [verlengstuk, één geheel]. Boeren en burgers vormen de derde stand, de Tiers-Etat (t.o. adel en geestelijkheid). Morgen is er ook nog tijds genoeg. Ik heb tijdenlang over de tijdeloze eeuwigheid nagedacht. Hij toog naar de toog. We moeten tijlijk (vroeg, vroegtijdig) opstaan. Tike [tie-kèh] is zekere versneden opium. De tijmereprijs [tijm] is geen lauwerkrans. Hij voelde zich tiptop na de tipsycake [met kirschcrème]. De tisane(thee) [kruiden] smaakte goed. Tisja Beav is de joodse vastendag ter herinnering aan de verwoesting van de tempel.

2. Geef eens een voorbeeld van zo'n vroegere timocratie (vermogen geeft stemrecht). Een Tj-biljet is in Nederland een teruggavenbiljet jongeren. De T-kaart is een radkaart, een middeleeuws type van wereldkaart. Een tobogan is een slee. De toe (nagerecht, toetje) komt straks. De toean (heer, meester, eigenaar) bezat een toekan (vogel – Van der Valk!). Jullie zullen wel toe zijn aan een break. Avondkleding is toilette de soirée. Tommy Atkins, prototype van de Britse soldaat, de tommy, heeft Nederland mede bevrijd. De Rabobank is too big to fail [onmisbaar voor het monetaire systeem], een verkiezingsuitslag is soms too close to call [niet zeker om te claimen, gering stemmenverschil]. Dat bericht is too good to be true [te mooi om waar te zijn] . In toppaazen [paaz, psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis] zie je weinig topaas (halfedelgesteente). De tootsie (oe – man als vrouw verkleed) struikelde over haar stiletto's (naaldhakken). Hij is typebeheerder [gietvorm] bij de drukkerij. Voorbeelden van extensies zijn txt, rtf, doc en andere. Een khimar  bedekt minder [hoofd en boezem] dan een gimar [lang gewaad, gezicht onbedekt].

3. Goethe was de olympiër (met olympische verhevenheid of kalmte) van Weimar. Ik vind jou toppiejoppie. Is zo'n torsadenlas moeilijk te maken? Dat is nog tot daaraan toe. Tot zover kan ik het volgen. Het weerzien was touchant (roerend, treffend, aandoenlijk). Zij is een touchy (prikkelbaar, lichtgeraakt) kruidje-roer-mij-niet. Bij overdaad denk je weleens 'toujours perdrix' (Zelfs het beste gaat vervelen als men er te veel van krijgt.) Hij mag zich nu derdeklashavist (3e klashavist, derdeklashavist) noemen. Bij 'distantie' hoort het werkwoord 'distantiëren'. Ik dacht bij 'kathaar' aan 'heiden', maar het heeft meer connecties met 'ketter', iemand met afwijkende geloofsopvattingen. Die dooie pier van een (=) doodaas was te beroerd om even naar de dodaars (watervogel. dodo) te kijken. Een breitaak [brei] is geen vaartuig [aak]. De Goereese ontmoette de Qatarese in gezelschap van een farizese figuur in onze overzeese gebiedsdelen. Bij Toutatis (krachtterm): we mochten op de touter (schommel).

4. Tisja Beav is een joodse vastendag ter herinnering aan de verwoesting van de tempel. Kijk, daar doet hij weer een van zijn tours de passe-passe (goocheltoeren). Tourner casaque is de huik naar de wind hangen. Huig- of amandelhockey (tongzoenen), doe je dat met de huig-r? Tous frais faits (na betaling van alle onkosten) werd hij vrijgelaten. Echtelieden kunnen elkaar vrijlaten. Zijn trac (plankenkoorts) leverde hem veel tracasserieën (plagerij, geharrewar, gezeur) op. Op elke deur was een tract (pamflet) geplakt. Een traditional is een derby [3 uitspraken mogelijk!], zoals vroeger Feyenoord-Sparta. Een trainee [tree-nie] vind je op een stagiaireplaats, een trainee [trèh-nee] in een theater [rij op de vloer staande lampjes]. Een trait-d'union is een koppelteken, een trade-union een Engelse vakvereniging. Een verzameling gelijkmiddelpuntige (concentrische) cirkels heeft de stralen (radii) als trajectoriën [kromme, die elke exemplaar van een verzameling krommen loodrecht snijdt].

5. Hij heeft dat buitenraam in arren moede maar getralied. De traminer komt uit Zuid-Tirol, de gewürztraminer uit de Elzas [beide: wijn]. Een Tyrolienne is een Tiroolse. De trampkapitein (schip van de wilde vaart) kon de vamp niet weerstaan. De soldaten moesten de trancheeën [loopgraven] in. De Griekse lening werd in tranches (gelijke delen) terugbetaald. Als in trance (ah – toestand van vervoering, verrukking) liet hij de trance (èh, housemuziek) over zich heen komen. Ze lieten het maar over zich heen komen. De omstanders moesten een goed heenkomen zoeken. Dit is een transitoire [oo] bepaling (overgangsbepaling). Hij komt uit Transsylvanië. De transoceanische telegraafkabels waren kwetsbaar (en trans-Atlantisch). Zo'n DAF'je had een traploze aandrijving. De ervaren trapper (èh – vallenzetter, pelsjager) zette nog net geen boobytraps [trucbom].

6. Die trashy (waardeloze) trash (rotzooi, troep) kon zo op de schroothoop. De travo (travestiet) repareerde de trafo (transformator). Een traveller(s)cheque is niet veilig. Ze was een trees (vrouw, meisje) van een canadel (1945). [Trees heeft een Canadees.] Wat zegt de Trekhondenwet over trekkebenende trekhonden? Niets. Bij gymnastiek staat er voor de kast een tremplin (trahm-plèhn, springplank, vgl. trampoline). De keizer kon een treuga Dei, een godsvrede, instellen. Wat doet een treuhänder (bewindvoerder)? Tria juncta in uno (drie in een): geloof, hoop en liefde? Trichinose is de trichinenziekte [pijnlijke ontsteking door weefselparasiet]. Gisteren was het zondag trinitatis. Een trojan is een Trojan horse [in pc]. Bij troqueren (ruilhandel drijven) is geen geld nodig. Ik hou van je, trotz alledem (ondanks alles). Het juweel woog 3 troyounce (afkorting oz) (Engels ons, 31 gram). Een truïsme is een waarheid als een koe. Een truqueur en een truqueuse kunnen goed trukeren. Jullie krijgen morgen alleen maar caesarsalade.

7. Zijn er in Tsjetsjenië veel tseetseevliegen? Bij tuberculose worden tuberkels [knobbeltje] gevormd. Hij komt van Tull en 't Waal [niet in wdb.]. De turbe (grote menigte) bewonderde de türbe (grote torenvormige graftombe). De internetcode tc is die van de Turks- en Caicoseilanden [landcode: TC]. Tutti quanti [t.q., allen van dat slag] genoten van de tuttifrutti [gedroogde vruchten]. Ik vind die tuyaus (twie-joo – tips) verdacht. Pas bij de tweede kruistocht [indien historisch: T K] boekten ze succes. Je moet geen chimères [sj] (hersenschimmen) najagen. In de nieuwe Van Dale zal een tigtal wijzigingen doorgevoerd worden. Ik geef 3 schrijfwijzen: 3 trapsraket, drietrapsraket en 3-traps raket [bnw.]. Er woedde een [Beaufort, cijfers, en schrijf de afkorting:] 10Bft-storm. € 50 (50 euro) is geen geld: dat kun je met één vijftigeurobiljet (€50-biljet, 50€-biljet) betalen. Zou hij de taak aankunnen? Hou de WET, de West-Europese tijd, maar aan.

8. Als ze daar de kachel aanhebben, moet je bij hen nog wel een jas aanhebben [Taaladvies: aan hebben] ook. Hoe klinken udu's (oe-doe, percussie-instrument uit Nigeria)? Hij mag jou en de jouen niet uitjouwen. Hij is ermee opgehouden, uitgescheeën. Maak het niet wijder dan het is: je moet hierover niet verder uitweiden. De ullage [ruimte boven vloeibare lading] is bestemd voor expansie. Ultimate of freefight wordt aangeduid met MMA, mixed martial arts. Hij wenste haar naar het ultima Thule (fabelachtig land – aan het einde van de wereld, soms IJsland). Wat is er over van de una sancta (de ene heilige (Kerk))? Hier helpen geen halve maatregelen: nodig is een Umwertung aller Werte (herijking van alle waarden). De hei heet een plek voor ongecompliceerd geluk te zijn: une chaumière et son coeur [een hutje op de hei en een goed hart]. Het was een storm in een glas water: une tempête dans un verre d'eau. Een unus is eigenlijk een unus judex (alleensprekende rechter).

9. Op het Unicef-gala werd een unicaat (bestaat er maar een van) van een prehistorische vijl geveild. De unigenitus Dei filius is de eniggeboren Zoon van God. Unus post alterum (de een na de ander) legden ze het loodje. De uomo universale is de homo universalis [alzijdig ontwikkeld persoon]. Rome is de urbs aeterna [letterlijk: eeuwige stad, figuurlijk: de Eeuwige Stad – VD: Rome]. Kemal Atatürk is de urheber (grondlegger) van de Turkse republiek. Die Uruguayaan (Uruguees) heeft urticaria (netelroos). Met US wordt vaak Uncle Sam [United States] bedoeld. Wat usantieel is, is usance. Het usus loquendi is het spraakgebruik. Ut mos est (zoals de gewoonte is), gingen zij ter kerke. Zij is een uterus virgo (vrouw met geschonden maagdenvlies, die echter nog nooit zwanger is geweest). Ik ben ut semper (als steeds, u.s.) uw dienaar. Wat mag ik van uwentwege verwachten? Uziel Gal ontwierp de uzi een pistoolmitrailleur. Het was weer die fielt, die u-weet-wel. Die tuinman werkt volgens het uurtje-factuurtje. Hij wil geen turkenbaan (met vuil vies, werk).

10. Ik vraag je à bout portant, à brûle-pourpoint [recht op de man af], om à bis ou à blanc (hoe dan ook, op welke wijze dan ook) dat karwei met dat karwijzaad te klaren. De kantonrechters- of ABC-formule gaat uit van Aantal gewogen dienstjaren, Beloning, Correctiefactor. Een aarden pot is (van) aardewerk. Het teken 'alfa' wijst terug naar de Hebreeuws-F(o)enicische letter alef, die oorspronkelijk de vorm van een ossenkop had. Een calefactorium is een verwarmde ruimte in een klooster en acalefen zijn zeekwallen. De aneroïdebarometer werkt zonder kwik: het is een doosbarometer. Een zytholoog is een bierkenner. Z.W.t.Z.: dat is zuidwest ten zuiden!

 
 

1612 Dictee maandag 20 mei 2019 (1) dictee Oefendictee (oud) 843 √

Dictee - dictees [1612]

Dictee 843 (DCCCXLIII) Dictee Specialisten (29-05-2015)

1. Ik heb zo-even gelezen dat er bij 'zoiets' sprake is van klinkerbotsing. We hebben zowat de hele middag maar zo wat aangerommeld. Vertel eens wat over lewiszuur en -base, en over
zuur-basereacties en -titraties [uit de chemie]. Zou die noorderling ook ' zoögloea' [zoo-woo-gloi-jaa] (aantal bacteriën in slijmachtige substantie) hebben opgenomen in zijn top tien (top 10) aller tijden van moeilijk uit te spreken woorden? Terwijl er zouk (dansmuziek) gespeeld werd, hield hij (noch, niet) op met zotteklap en zottenpraat, noch met zoute bollen eten. Leuk, zo'n kleine Antarctische kleine adeliepinguïn. De noord-zuidverbinding verbindt de zuidoosthoek van Amsterdam met de noordwesthoek. Het zwart-Amerikaanse vuur wordt in zwart Amerika flink opgestookt. Daar moet hoognodig eens een zwabbertje over gehaald worden.

2. Die zwansen (GB, VD ook: zwanzen – prutser) hebben heel wat afgezwansd bij het zwanzen (ww., VD, bij GB: zwansen – gekheden uithalen). De katjoesjaraketten zijn afgevuurd. Seitan is een vleesvervangend product, gemaakt van tarwe. Onder de blote hemel: sub divo, sub Jove, sub Jove frigido, à la belle étoile of sub tecto coeli. Successen: succès de ridicule (succes wegens belachelijkheid), succès de scandale (succes door een veroorzaakt schandaal), succès d'estime (succes dat alleen berust op de achting voor de naam van de maker of de voordrager, niet op de innerlijke waarde van het werk of de voordracht) en succès fou (daverend succes, meervoud: succès fous). Such is life: c'est la vie. Sucrose, invertsuiker, kun je met sucres (ECS) (Ecuador, vóór de Amerikaanse dollar) betalen. Ik heb dochterlief in slaap gesuid.

3. Hij wist subiet dat subito een muziekterm is. Eigen haard is goud waard, sub parvo sed meo: onder een klein dak, maar wel onder het mijne. Sub rosa is off the record. Deo volente is: sub reservatione Jacobaea (D.V., volente Deo, V.D.). Pas in de suite kwam zijn vuile suit (kostuum) uit de suitcase. Een suisse [kerkwachter] had vaak een hellebaard en een bandelier (draagriem voor sabel). Summa summarum, tenslotte (kortom), geef ik hem de benefit of the doubt (voordeel van de twijfel). Aan de rivieren van Babylon (super flumina Babylonis) zijn de beginwoorden van Ps. 137, het klaaglied der Israëlieten in hun ballingschap. Zoiets als Psalmen 24 (afgekort: Ps. 24) moet je lezen, iets als psalm 33 (afgekort ps. 33) moet je zingen. Ik beluisterde met veel plezier via internet Rivers of Babylon van Boney M. (1978, publ. 2012).

4. (Tekst: By the rivers of Babylon / there we sat down / Ye-eah we wept / when we remembered Zion). Is deze snelheid sub- of supersonisch? Hij werd bedreigd met een soaker (waterpistool). Het suppedaneum (rooms-katholiek) is de verhoging waar het altaar op staat (of ook: blokje hout waarop de voeten van de gekruisigde Christus rusten). Een suppo (suppositoire, VD ook: suppositorium) is een zetpil. In die haven gold een surchargé (overladen) surcharge (toeslag). Een vrijgeleide is een sûreté de corps, safe conduct,
sauf-conduit, sauvegarde, laissez-passer of geleibrief (voor reizende geestelijken is dat een obediëntie). In dat stadsdeel wonen veel suri's (Surinamers). Zijn optreden was verfrissend en surprenant [verrassend]. Surra [oe] (de surraziekte) is de trypanosomenziekte. Een sati is een suttee (denk maar aan het suttiisme = weduweverbranding).

5. Op staande voet is e vestigio, hic et nunc, illico, in continenti (incontinent is iets anders), ogenblikkelijk, staandebeens, staandevoets, onmiddellijk, stante pede, sur-le-champ en voetstoots. Suzanne met haar mooie ogen kweekt heel graag een
suzanne-met-de-mooie-ogen. Rein, wat is suzereiniteit (waardigheid, heerschappij)? En wat een suzonnetje (suçon: coupenaad)? Die heersers voerden een sévère (ernstig; in de kunst) bewind. Een swagger [èh] is een zekere damesmantel. Hoe spreek je 'swap' [swohp] uit (en hoe 'sweater' [swèh-tuhr])? Anno nu zijn er nog veel swiebertjes (vgl. anno dazumal). In het kort: swipen is navigeren ['vegen' over scherm] en swypen is letters op een bepaalde manier typen op een touchscreen [zonder de vingers van scherm te halen]. Een symmachie is een oorlogsbondgenootschap. De SZL is de genormeerde valuta-aanduiding van de munteenheid van Swaziland, lilangeni.

6. Er was geen ziel te bekennen: typisch voorbeeld van een synecdoche [stijlfiguur, gedeeltelijke aanduiding]. 'Schreeuwende kleuren' is een synesthesie [(vaste) verbinding tussen verschillende zintuigsferen]. De szechuanpeper [peper] heeft niets te maken met indiapaper [papier], al zou je wellicht anders verstaan. Syzygie is samenstand [conjunctie en oppositie van zon en maan]. In de politiek noemen we het afwisselend steunen op verschillende partijen (actueel in Nederland! – 2015) de (het) système de la bascule. Niet in GB of VD, maar 'alles paletti' betekent 'alles oké'. Het coxsackievirus kan de hvm-ziekte [niet in wdb.] veroorzaken, de hand-, voet- en mondziekte [die wel!] (vooral bij jonge kinderen). Het virus is vernoemd naar de plaats Coxsackie in de staat New York, waar het voor het eerst bij een patiënt werd vastgesteld. De zwart-New Yorkse inwoners krijgen dat allemaal zwart-op-wit.

7. Acidofiel is zuurlievend. In de SWOT-analyse staan de letters voor: strengths, weaknesses, opportunities [enk.: y], threats. Een voorbeeld van een synaloefe is 'zevend'halfje' (= pietje, oud muntstuk) [samenstelling met twee opvolgende klanken van verschillende woorden]. Syndiceren doe je op de beurs [niet-geplaatste aandelen kopen], je syndikeren doe je bij een vakbond. Hij verkaste [verkassen] en vergastte [vergasten] mij op een housewarmingparty. De intrigante zorgde in Vlaanderen door intrigeren voor veel intriges. Tachy- en bradycardie [te snelle en te langzame hartslag] zijn niet goed voor een mens. Taciti, soli, sanza compagnia: zwijgend, eenzaam, zonder geleide (Dante, 'Inferno'). Ze loopt bij een tactiele (tastzin betreffend) therapeut. Met veel tact legde hij de viertaktmotor uit. Tactel wordt veel toegepast in sportkleding. De tabes (dorsalis) is de ruggenmergstering. Ik tae-bo, ik beoefen het tae-bo. Nee: geen tai chi dus!

8. Houden taenia (lintwormen) je darmen schoon? Bij GB eten ze taboulé (met couscous, maar inmiddels eten ze daar nu ook tabouleh, zoals VD doet) Zij zijn taillables et corvéables à merci: naar believen aan belasting en herendienst te onderwerpen. Touw van rameevezels heet tali rami. Wat voor olie is tallolie (als bijproduct – van cellulose uit dennenhout)? Niet storen, ik tally, ben aan het tallyen (geloste of geladen lading bijhouden). Hij gleed van het taludje af. Die veldslag werd tam arte quam Marte (zowel door slimmigheden als door geweld) gewonnen. Een tamboereerraam gebruik je bij borduren. Hoeveel borduren [uren] zou zo'n schaker er al op hebben zitten? Een tanguero is een tangodanser. Hij heeft zijn werk tant bien que mal (zo goed en zo kwaad als het gaat) weer opgepakt. De tantebetjestijl wordt gekenmerkt door tantebetjes. Tant pis (het zij zo), amen! Mooi, die tapestrywand [èh, uh, ie] (sterke geweven stof)! De tartuffe (huichelaar, schijnheilige) meende echt fair play te spelen.

9. Een tapplaats (plaats om te tappen of tijdelijke arbeidsplaats) heeft er geen, een TAP-plaats (Regeling Tijdelijke Arbeidsplaatsen; 1973) heeft ze wel (hoofdletters). Een taxus is een venijnboom. In een taxfreeshop koop je taksvrije artikelen. Uit tazza's [drinkschaal] kun je drinken. De teach-in werd druk bezocht en was dus drukbezocht. Het technetium (Tc) was het eerste kunstmatig gevormde chemische element (43). Die begin-n hoor je daar niet. Is dat te judice (naar uw oordeel) correct? De spreker moest nog veel tekst verwerken. Zij is tele-, foto- en tv-geniek (teeveegeniek). Zijn teleologie (doelmatigheidsleer) en theologie (godgeleerdheid) nauw verwant? Nou ja, qua schepping dan. U koopt dit cash-and-carry, tel quel [zoals het is]. Teloh [ee] omvat stukjes cassave. Temeer daar er een lid afwezig was, was er een eter te minder [Man overboord, een eter te minder: een sterfgeval zonder rouw heeft ook voordelen]. Hoe spreek je 'template' [tèhm-pleet] [model. sjabloon] uit? Hij voelt zich ten achter gesteld (vgl.: tenachterstelling). De int(e)rest bedraagt vijf ten honderd [5 procent, 5%, 5 t.h.]. Nu ga je ten tweeden male in de fout.

10. Hij moest in Ter Aar de bestelling afleveren: uitnodigingen voor de teraardebestelling. Zijn alibi was teres atque rotundus (volmaakt: welgevormd en afgerond). Alle leven eindigt met de terminus vitae, the debt which cancels all others (de dood). Een vaste burcht moet op terra firma (vaste grond, veilige bodem) staan. De terreur blanche is de Witte Terreur [vervolging aanhangers Napoleon, Frans: Napoléon]. Een tertiaris is een derdeordeling (verzachte vorm van kloosterleven). Als testis oculatus (ooggetuige) is hij een testis classicus (volkomen betrouwbare getuige). In de Nepalese loterij won ik een thar (geit). Een thrillseeker [spanningzoeker, niets met elektriciteit!] doet het voor de thrill [opwinding, spanning]. Kijk uit naar the war to end all wars [oorlog die aan alle oorlogen een eind zal maken – geloof je dat zelf?]. Hij zal zijn trekken nog wel thuiskrijgen [verdiende loon: gestraft worden]. De ThUK is de Theologische Universiteit Kampen.

 
 

1611 Dictee zondag 19 mei 2019 (3) dictee Oefendictee (oud) 842 √

Dictee - dictees [1611]

Dictee 842 (DCCCXLII) Dictee Specialisten (25-05-2015)

1. Het was niet nogal wiedes dat ze die weed (wiet) wegwiedden als ware het wied [onkruid]. Van een whisky-, cognac- en punchgrog wordt je gezelschap zo groggy als een dronkenman of dronkenlap. Een wildwestfilm speelt zich in het Wilde Westen [VS] af. De wolkenkrabber stak scherp af tegen het wolkeloze zwerk. De deur stond wijd open, zeer wijd open, zeg maar: wagenwijd open. Je moet die wagenwijd openstaande ramen maar sluiten. Wordt vervolgd, naar verluidt. Die twee hebben een woprelatie [letterwoord]: wippen, ontbijten, pleite. Met de middle of the road wordt middle-of-the-roadmuziek bedoeld. De benadering van die politicus is middle-of-the-road [bijw., eenvoudig, gewoon]. Zo'n mysteryguest is best sneaky (geheimzinnig). Met (de) afro wordt het afrokapsel bedoeld. Hij is Afro-Surinamer.

2. Hij heeft een beeldschone afrodite [beeldschone vrouw] aan de haak geslagen. Hij heeft gescratcht [grammofoonplaat snel en ritmisch onder de naald door bewegen], gebeatjuggeld [= dansen daarop]. Het Divali is het lichtjesfeest, het chanoekafeest is het Lichtfeest. De piesemopsantee [toilet] komt van 'puis-je m'absenter?' Als je de beste kamer in een hotel krijgt, is dat niet de bestekamer. Ik las een waarlijk houellebecqiaans (Houellebecq, pseudoniem van Marcel Thomas) [geen h uitspreken – niet in wdb.] meesterwerk. Hij is een Martinikaanse martinidrinker uit Martinique. Bij studenten zijn adjes [ad fundum] heel gewoon, doodgewoon [ww.: atten]. Dat briefje, weet je wat erop staat? De aardappelen zullen al wel opstaan. Sommige kledingstukken moeten echt bloezen. Zie je die middeleeuwse wüstung [verlaten nederzetting, contouren nog herkenbaar] daar in het landschap? Het spookt bij hem op de vliering (hij is niet goed snik) (toegang krijg je via de vlizotrap).

3. Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering wordt afgekort tot WvBR of Rv. Het writer's blocksyndroom (!) ken je toch wel? Zijn wreedaardig optreden was wrevel wekkend. Laat het bijzaathout tekenen van verval zien? Het WWF is het World Wide Fund for Nature (ook: WNF = Wereldnatuurfonds). Een rastaquouère, een vreemde snoeshaan, zou die aan xenomanie (blinde ingenomenheid met al wat vreemd – buitenlands – is) moeten lijden? Wat is er nou zo bijzonder aan een whitworthschroefdraad, een WW-draad? Niet te verwarren met een Y-draad [gaffelvormig opgehangen arbeidsdraad – elektrische contactdraad, rijdraad]! Jij yelt ook nooit een yell, hè? Een speciale golfterm is yips (makkelijk te maken punt missen door zenuwen). Kun je van yam jam maken? Ach, waarom niet? Wat hoor ik daar? Yankee Doodle [begin Amerikaans volkslied]! Ik ken die zagenzetter alleen als zageman [zeur]. Op kinderfeestjes zie je heel vaak het zakdoekje leggen en het boompje verwisselen als spelen.

4. De meest verraderlijke dicteewoorden, het is al eerder gezegd, zijn die, welke je anders uitspreekt, dan je ze schrijft. Daarbij behoren golauyoek (Chinees gerecht van gefrituurde beignets met varkensvlees en een zoetzure saus) [goe-loo-joek], giaur (Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims) [gah-voer], chaebol (Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat) [dzjèh-buhl], abscisinezuur (plantenhormoon met groeiremmende werking) [ahp-sie-zie-nuh-zuur] en shinto ryu (Japanse vechtkunst met stokken en wapens) [sjihn-too-rie-joe]. De jandoedel speelde 'Yankee Doodle' [volkslied VS] op zijn doedelzak. Je moet tekst wel met de juiste interpunctie interpungeren. "Denique coelum" [ee], riepen de kruisvaarders: eindelijk de hemel, wij zullen die verwerven.

5. De zazou (modern, excentriek jong mens) bewonderde de zeboe (bultrund). De man met de baard als een Zwitser (Helvetiër) was zo zat als een zwitser (huursoldaat). De meeste [cijfers, verder letters]
60-plussers  hebben een [idem] 60 pluskaart. Ik geef je een [cijfer, verder letters] 7 plusje voor deze scriptie. Doorsneegraven wisten niets af van grafen [wiskunde]. Mijn ouders' huis staat in Rhoon. Rozijnen- en cocakauwers kunnen we missen als kiespijn. Een zeiklijster lijdt aan bangschijterij en dat leidt tot bangerikengedrag. Kunnen kauwen ook zoetekauw zijn? De afkorting Zm staat voor zettameter [10^+21], zm voor zeptometer [10^-21]. Hij ziedt van woede, als hij het ziet gebeuren. Zo-even dacht hij: in een zoutwaterbekken zit geen zoet water.

6. Zo'n sparringpartner is klasse! Hij heeft een spartaanse [streng, sober en hard] opvoeding genoten. Wanneer gaan we weer spearfishen [ie, ih] (met speer)? Spijen is spuwen (spijers zijn gedijers) en speieren is schitteren. Dat speiten (spuiten) zal je nog spijten. Ik wil dat weleens terug horen. Het vermogen van Jan is een [cijfers] 80-voud van wat Piet bezit. Deze doorsnee-Belg is belgziek [lichtgeraakt, opvliegend]. Ze stak een speld in het speltbrood. Een spencer is een slip-over met V-hals. Zit in dit parfumerieartikel spermacetiolie? Spem mentitae segetes: gewassen die niet aan de verwachting hebben voldaan en spemque metumque inter dubii: zwevend tussen hoop en vrees. Hij zou zijn mond wijd open sperren (ook: opensperren). Spiccato is op de viool spelen met springende stok.

7. Hij zou veel spie (geld) hebben. Een spijkboom (boom, of beter plant?) brengt nardus (plant en geurstof) voort. Een openruglijder heeft spina bifida. Een beetje atleet loopt op spikes. Een spiritijn is een pater van de Congregatie van de Heilige Geest (Spiritus Sanctus). Het leidde ertoe dat zij aan spleen [ie] (weltschmerz, taedium vitae, depressie) lijdt. Een split-up lijkt het beste voor deze aandelen. Hij was heel vroeger spo-docent (sociaalpedagogisch onderwijs – initiaalwoord). Een spoof is een zekere parodie, een spoom een zekere sorbet. Geef een voorbeeld van een spoonerisme (niet die verkrachte eenden graag!). De SS-20 is een Russische middellangeafstandsraket. Wil je dat echt in een dictee op laten schrijven, de naamgever van het psychologische begrip 'flow': de Amerikaanse hoogleraar psychologie Mihály Csikszentmihályi (of: Piet de Ruiter: toch niet te controleren!)?

8. Mag ik die sijpe [sappig] peer? Wat moet ik nu schrijven:
stadhouder-koning en koning-stadhouder (een; GB, kennelijk algemeen) of Koning-Stadhouder (de; specifiek, VD – betiteling van Prins Willem III van Oranje, die van 1689-1702 behalve stadhouder van Holland, ook koning van Engeland was)? Volgens GB loop je stafylokokken op, volgens VD ook wel stafylococci. Dat was een
sta-in-de-weg voor een staakt-het-vuren. Weet je het nu: stalactiet en stalagmiet (g = grond)? Een stampede [stèhm-piet] is een stormloop of juist een vlucht (van dieren). Zo'n reptiel heeft een squameus (schubachtig) uiterlijk. Bezat Stanley [de ontdekkingsreiziger] al zo'n stanleymes? De State of the Union is een soort presidentiële troonrede (VS). Is er verschil tussen de status quo en de status quaestionis (minimaal)? Van stearine maakt men kaarsen. De paus is de stedehouder Gods op aarde. Duurloopatleten lassen soms een versnellende steigerung [hoger tempo] in.

9. Welke ziekte is naar Stendhal [ah] genoemd (toeristenziekte)? Na de STER-spot [Stichting Etherreclame] gaan we sterrenkijken. Een stichomythie is een zekere passage in een drama (en stichometrie het meten van verzen; en stechiometrie of stoichiometrie een chemisch begrip). Steun zoeken en dan steun vinden bij iemand die geen kik geeft: dat geeft een kick! Die veteraan is still going strong (nog steeds krachtig, in volle fleur). Zo'n stoepier wordt rijkelijk beloond. Die spijkerbroek is stonewashed. Een stowaway is een verstekeling. De straddle (rolsprong) werd met een strad (Stradivarius) begeleid. De krullenkop moest gestraight [ontkroezen] worden. De inbraken vinden volgens een vast stramien plaats. Als stratagème [krijgslist] had hij een blondine met strapless [zonder schouderbandjes] jurk gestuurd. Hij zat met een stretch [bnw.] broek (ook: stretchbroek – znw.) in de stretched [bnw.] limo. Strijk-en-zet was het zo: moeder aan het strijken en vader en zoon aan het dammen. Ik wil stroganoffsaus, niks anders!.

10. Dat meisje heeft een grote studie-ijver. Hij is overleden aan het eten van strychnine [zeer giftig, uit braaknoot]. Geef mij maar zo'n lekkere apfelstrudel. Ze spreidde veel suaviteit (lieflijkheid, bevalligheid) tentoon. Voor een puber komt ooit de
sturm-und-drangperiode. 'Sub specie' is onder de gedaante van, een subspecies is een ondersoort. Een bloeduitstorting [sugillatie, hematoom, ecchymose (èh-kie-moo-zuh)] is een subcutane [onderhuids] bloeding. Het slachtoffer werd gesuffoqueerd (verstikt). De super-pg [procureur-generaal] won de super-G [super-giant, skiwedstrijd]. De surah [oe] (weefsel) omvatte de suramin (zeer giftig geneesmiddel tegen slaapziekte). Een syzygie is een samenstand en een sweeper is een libero [voetbal: vrije verdediger]. Het 'süsser Pöbel' is het lief gepeupel.