1524 Dictee donderdag 07 maart 2019 (1) dictee Oefendictee 789 (oud)√

Dictee - dictees [1524]

Dictee 789 (DCCLXXXIX) Dictee Specialisten (21-09-2014)

1. Een non-ens is iets dat niet bestaat en niet kan bestaan. Hij is een nog ferventer nonliner ( is niet online – en van de oneliners). Sorry, ik heb nu eenmaal geen nonnenvlees [geen zin om non te worden, ook: geen zin in seksuele onthouding]. Een newbie is een noob [beginneling op internet]. Een noodleugen [om bestwil] is een menistenleugen (je weet wel: die van de meniste kerk – ook: menistenkerk). De Noordkaap is de noordelijkste kaap van Europa op het eiland Magerøya in Noorwegen. Ken je het tussenwerpsel ' no pasarán' [uitroep om politieke tegenstanders uit een machtscentrum te weren – Spanje]? Een nopper is niet-overplaatsbaar. De Nornen waren in de Germaanse mythologie schikgodinnen (Urd (verleden), Verdandi (heden) en Skuld (toekomst)). De Novemberrevolutie [Rusland, thans 7 november, vroeger 25 oktober 1917] is de Oktoberrevolutie: dat wil je toch niet snappen …? [Bij de gregoriaanse kalender volgde op donderdag 4 oktober 1582 vrijdag 15 oktober 1582!] De NT1-sprekers zijn moedertaalsprekers, native speakers. Als je me nou (asjemenou), morgen al? Is een moddergevecht een soort nostalgie de la boue [verlangen geciviliseerde mens naar laagste uitspattingen]? Hij uit maar al te vaak nugae canorae [mooie woorden zonder inhoud].

2. Wat betekent nsfw – not suitable for work – bij een link? Incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en de naakte waarheid. Bij nuda veritas hoort trouwens een mooi verhaal [volgens de fabel waarop deze zegswijze zinspeelt, baadden de waarheid en de leugen samen; de leugen kwam het eerst uit het bad en trok de kleren van de waarheid aan; de waarheid wilde, toen zij dit bemerkte, de kleren van de leugen niet aantrekken en ging dus naakt]! Hij zei het me nudis verbis, onomwonden. Veren van een kikker (willen) plukken: nudo detrahere vestimenta. Een nulstand of nul-nulstand is in cijfers een
0-0-stand. Het was nunc aut nunquam: nu of nooit. De nunchaku [slagwapen: 2 stokjes met ketting] wordt in de oosterse vechtkunst gebruikt. Op Sardinië vind je een nuraghenconcentratie [g van goal, rond bouwsel van natuurstenen]. Een nuroman is een new urban romantic. Dat was het dan in een nutshell, in a nutshell, in een notendop. Boeken zijn nutrimentum spiritus: voedsel voor de geest. De nWsw is [NL] de Nieuwe Wet op de Sociale Werkvoorziening. Wat is het NX-systeem [een systeem voor automatische verkeersregeling op spoorwegen – en(trance) + ex(it)]? Een anaptyxis is een svarabhaktivocaal [melluk]. Hij heeft een 65 pluskaart [65+-kaart]. Goed lezen: nutras [nut-ras – tegenover: sierras, sportras]!

3. Een nyala is een koedoe. Je bent een bovenste beste. Hij droeg een buttondown [bnw.] overhemd. Een beroemd voorbeeld van een bucefaal was Bucephalus [lievelingspaard Alexander de Grote]. We hadden graag meegedefileerd. Ken uzelf: gnōthi seauton [op tempel Delphi]. Beschrijf het verband tussen oet [onderwijs in eigen taal, later: oalt], oetc [onderwijs in eigen taal en cultuur] en oalt [onderwijs in allochtone levende talen, afgeschaft]. O.A.M.D.G.: omnia ad majorem Dei gloriam, alles ter meerdere ere Gods. Het toppunt: een obelix [dikkerd] met O-benen. Een oblie is een wafeltje, oublie is chocolade. Een oblomov is een extreem lamlendig persoon. Wat betekent obliquus in de muziek [met traps- of sprongsgewijze voortschrijding]? Een obo is een zekere tanker (oil bulk ore carrier – ruwe olie, bulkgoederen of erts). Obussen zijn granaten. Deze occidentalist is kenner van het Occidental [kunstmatige wereldtaal]. De OCD is de obsessive compulsive disorder, de dwangneurose (obsessief-compulsieve stoornis, OCS). Kan die oceaanlijner deze haven wel in? Hij repliceerde met: 'Och' was koning van Bazan.

4. Och gut (ochot), wat een wurmpje nog! De dominee gaf haar een ochtendbeurt [preekbeurt]. Ik kijk heel vaak ochtend-tv. Het Occitaans is de langue d'oc [beneden de Loire]. Het groot octaaf is C-B, het klein octaaf c-b. Octodecimo schrijft men ook wel als 18^o of 18^mo. Hij zou haar liefhebben als zijn oogappel: oculitus amare. De ODD is de oppositional defiant disorder, een gedragsstoornis die gekenmerkt wordt door vijandig en openlijk ongehoorzaam gedrag. Een odium in longum jacens is een langgekoesterde haat. Het odp is het onderste dode punt [laagste punt van een zuiger]. De amazone volbracht een ware odyssee door de bushbush. Fungeert de Oecumenische Raad van Kerken nog steeds? Hij bezit meerdere oeds [luit]. Een oenochoë [oj-noo-koo-wee] is een wijnkan. Het was oerendgezellig. De oersted is de niet-SI-eenheid van magnetische veldsterkte (symbool: Oe).

5. Een oeps-vraag komt meestal ongelegen. De archeopteryx [vogelsoort] kennen we alleen via de fossielen. Een oesie is geen geweer [uzi] maar een oppasser en geleider van een olifant in Myanmar. Esofagitis is een ontsteking aan de oesophagus [slokdarm]. Verwante termen met die slokdarm zijn: sclerodermie [scleroderma – verdikking van huidweefsel] en refluxesofagitis [slokdarmontsteking door maagzuur inde slokdarm]. Bestaat de Biblebelt uit oesterdorpen [cultuur = erg gesloten]? Oestradiol is een van de eierstokhormonen. Ze hadden een offday off Broadway [in de buurt van]. In de officiersmess zat hij met zijn Zwitserse officiersmes te spelen. Ofidiofobie is ziekelijke vrees voor slangen. Een ofos is een opgeblazen fietsopstelstrook. Hij is kaal oftewel zonder haar. Je doet het maar ofte niet. In het Pools kun je ogoneks [onder sommige letters] tegenkomen. Heb jij ooit van Okkie Tuinboon [zie: Oranje Boven] gehoord?

6. Een oksenaar is een horloge. Oleds zijn organic light emitting diodes. We gedenken olewesjolem (hem zij de vrede) Piet. Aan die olibrius [opschepper, snoever] hebben we geen behoefte. Ik heb de machine zopas nog geolied. De oliekeerring is kapotgegaan. Een peak oil (oliepiek) is een piek in de wereldwijde olieproductie. Eigenlijk ben je dan toch wel olieslim [schertsend voor oliedom]. Oliezuur is een andere naam voor cis-9-octadeceenzuur. Oligemie is een verminderde hoeveelheid bloed in de bloedbaan. Eem olla podrida is een eenpansallegaartje. Lastig, zo'n OLK [onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten] of SOLK [somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten]. Een oloysiketi [halsketting] hangt om de hals. Hij bewaarde een olympische [als van de goden op de Olympus] kalmte. Mensen van goeden wille doen dingen soms om des lieven vredes wil(le), om vredeswil. Het uur is om: hora est [pedel, na promotiezitting]! Een ombrelle is een parasol. O Here, bad de jood, o mijn God, omein, omein [amen]. OMG, oh my God!

7. Zou een omphalos [navelsteen] helpen bij omfalitis [navelontsteking]? Het behoorlijk omkade voorland ligt nu dus droog. Het Brugse Ommeland is een toeristische trekpleister. De afkorting z.o.z. staat voor: zie ommezijde. Omne animal post coitum triste, praeter gallum qui cantat: na de coïtus is elk dier terneergeslagen, behalve de haan, die kraait. Die medewerkster heeft zich omhooggeneukt. Een omnis homo is een factotum [manusje-van-alles]. Hij werd omnium consensu, eenstemmig, verkozen. De OMR is de Omanitische rial, de SAR is de Saoedi-Arabische (ook: Saudi-) riyal. Mijn zoon kan niet komen, omreden dat-ie ziek is. De Omroepwet van 1967 is vervangen door de Mediawet van 1987. Je moet rechts omslaan. Een OMT is een outright monetary transaction. Wanneer leefde Godfried van Bouillon? Als hij niets anders te eten had! De Franse Omwenteling is de Franse Revolutie.

8. Omwille van, ter wille van de kou ging de cv [centrale verwarming] een graadje hoger. Zij vormen een niet-onaanzienlijke familie. Onchocerciasis is rivierblindheid. Als je onder dak bent, heb je onderdak. Ze heeft veel in overtijd gewerkt, maar nu is ze over tijd. De Commissie van Openbare Onderstand [COO] was de voorloper van het OCMW [BE: Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn]. De ots is de ondertoezichtstelling. Daar loopt een onderzeese telegraafkabel. Zijn gedrag is vaak ondoorgrondelijk, niet te peilen. One for the road [laatste snellen borrel], moet het onehitwonder [maar één succes in hele carrière] gedacht hebben. Hij kreeg een oneirodynie [ee – nachtmerrie]. Hij viel in ongenâ [ongenade]. Het feest der ongezuurde broden is het Mazzothfeest [RL: m, naast: Mazzoth] van 15-22 Nisan [een joodse maand, RL: n?]. Je moet dat wel geheimhouden. Zij is nog familie van mij, maar erg onna. De ondertitel van de Palamedes van Vondel luidt: Vermoorde Onnozelheid. De gedenkdag Onnozele Kinderen mag je ook: onnozele-kinderendag noemen.

9. Dit project is on hold [stil, in de ijskast] gezet. De Onoverwinnelijke Vloot was de Spaanse Armada in 1588. Ze kunnen zich niet meten met ons en ons gelijken [mensen zoals wij]. Dat kwam ons zeer te onstade [op een ongelegen tijdstip]. Je bent toch ook wel een onte [ont = vuil, smerig] vuilak(ken), een onterik(en). Dejeuneren doe je met een dejeunertje [lunch]. Je kunt dat ook voor déjeuners dînatoires [uitgebreid koffiemaal] gebruiken. Wie goeddoet, goed ontmoet. Ik ben inmiddels helemaal ontpluchet. Hij is in de(n) Heer ontslapen. Het paspoort werd ontsterd: de J [Jood, WO II] werd verwijderd. Haaienvinnensoep is ontvind. De boekhandelaar ontwaarde een nieuwe klant en ontwaardde na de verkoop diens boekenbon. Veel wild heb ik zelf ontweid (ww. ontweien, met een weimes, ook: uitweiden). Die parochiaan heeft de hostie ontwijd. Leidens Ontzet, het ontzet van Leiden, vond op 3 oktober 1574 plaats. Een prince van Orangiën ben ik vrij onverveerd [Wilhelmus – onvervaard]. Een onychia is een weefselontsteking rond de nagel.

10. De onychitis is de ontsteking van het nagelbed. Hoeveel Onze-Lieve-Heren en -Vrouwen [r.-k. - beelden!] ze daar wel niet hebben … De oo [onderofficier] was werkzaam bij de afdeling O&O [Onderzoek en Ontwikkeling, bedrijfsafdeling]. De woorden 'oögenese' [eicelvorming, ook: ovogenese] en 'oogenten' [bij tuinbouw: oculeren] lijken wel op elkaar. In de ogen van vogels en reptielen kun je pecten (lemma: oogkam) aantreffen [schelpen]. De oogvlek is een primitief gezichtsorgaan, [afko:] o.a. bij de medusen (of medusa's, [afko:] enk.: medusa). Oordjesband is band dat een oortje [geld, cent, duit] de el [68 cm] kostte. Je kunt het beste oordje-zeker [alleen geld uitlenen tegen goede borg] spelen. Het RIOD is het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Wie oorlogswinst (ow) maakte, is een ow'er of oweeër. Het pythisch (delfisch) orakel was dat uit Delphi. Oortjespasta heet ook wel orecchiette [oo-rèh-kjèh-tuh].

 
 

1523 Dictee woensdag 06 maart 2019 (1) dictee Oefendictee 788 (oud) √

Dictee - dictees [1523]

Dictee 788 (DCCLXXXVIII) Dictee Specialisten (17-09-2014)

1. Elk nadeel heb se voordeel (Johan Cruijff). Honderd jaar nadezen zal hij er niet meer wezen. Islamieten zijn wars van nafs (vleselijke lusten). Nageire [ee, uh] is Japans bloemschikken. Je kunt me de bout naggelen of hachelen [het interesseert me totaal niet]. Een nagger nagt [nag – normafwijkend gedrag = letterwoord]. Het NAH is het
niet-aangeboren hersenletsel. De Nakba [= ramp: verdrijving Palestijnen bij stichting staat Israël] vond in 1948 plaats. De Ethiopische birr [ETB] is opgevolgd door de Eritrese nakfa [ERN]. Ik moet u namens mijn Namense familie bedanken. Het syndroom van Ganser behoort tot de NAO's (niet anderszins omschreven – psychische aandoening). Heel vroeger kon je met napoleons [gouden munt, 20 franken, Fr.] betalen. Hij heeft genapt, napoleon (kaartspel) gespeeld. De export begon in Narcolandia [de narcoticaproducerende [analogie, GB – ook los] en -exporterende landen Peru, Bolivia, Colombia]. De Nasdaq is de National Association of Securities Dealers Automated Quotations [schermenbeurs New York]. Nask [letterwoord] staat voor de samenvoeging van natuurkunde en scheikunde en het naskhischrift is het Koefisch schrift. Ze droeg nassaublauw [lichtblauw] nassau [stofnaam]. In eigen nat koken heet: à la nage.

2. Natale solum dulce is de zoete geboortegrond. Met pappen en nathouden maken zachte heelmeesters stinkende wonden. Kun jij dat ook, nat-in-nat schilderen? Een nathanaël is oprecht van aard. Een nation en deuil is een volk in rouw. De Natuurschoonwet moet worden nageleefd. Naufragium in portu facere [k] of navem in portu mergi is in (het zicht van) de haven schipbreuk lijden. Naut [letterwoord] is natuur en techniek als schoolvak. Het Nauw van Calais is de Straat van Dover. Aan een omphalos [navelsteen] is geen omfalitis [navelontsteking] mogelijk. Een navelpunt is een umbilicaal punt [meetkundig oppervlak met daar de kromming naar alle zijden even sterk]: de indicatrix van Dupin is dan een cirkel. Een pekari is een navelzwijn. Nauw verwante talen zijn naverwant. Die navy [marineblauw] trui geeft je een navylook [kledingstijl die doet denken aan de vroegere uniformen voor scheepslui]. De Vrouwen van Nazareth vormen een lekenorde. Zou een pekan [vismarter] pecannoten [bitternoot, lijkt op okkernoot] lusten? Wat zouden we zonder navi's [navigators] moeten?

3. Een near miss is een bijna-botsing. Het Ndebele is een Bantoetaal, gesproken in Zuid-Afrika. Snavels van vogels kunnen een nebgat hebben. Nec quaerere nec spernere (honorem): (de eer) niet zoeken maar ook niet verachten. Het toppunt: een Nederbelg die Nederengels spreekt … Hier spreken we gewoon Nederlands-Nederlands [geen Belgisch-Nederlands]. Het WNT is het aloude Woordenboek der Nederlandsche Taal. Is er kans op fall-out [radioactieve neerslag]? In de Bourgogne heb je nefs obscures [donker kerkschip (kan niet varen) in romaanse kerken]. Celebrity's [celebs] gebruiken vaak een nègre [ghostwriter]. Wat weet je over de Nemeïsche Spelen [Nemea was een plaats in Griekenland]? Zou een nemocratie [ver doorgevoerde democratie waarin niemand meer (echt) regeert] werken? Het neonoir [filmstijl met elementen uit de ... *] grijpt terug op de * film noir. Een neootje was een punk van een jaar of 12. Een nerdy [wereldvreemd] nerd [blijft sociaal achter] nerdt [monomaan bezig zijn]. Meneer Zondervan uit Niemandsdorp wendde zich toentertijd tot de heren van Nergenshuizen in Geenland. Het cadeau bestond uit een mooi nest nestschalen.

4. Darbepoëtine wordt ook wel nesp (novel erythropoiesis stimulating protein) genoemd: doping, stimuleert aanmaak rode bloedcellen. Dat was een nest vol vlooien (vergelijk ook: een nestvol). Wist je dat: een nestzwam is elk van de buikzwammetjes (cyathus- en crucibulumsoorten) waarbij de basidiën- en sporenmassa is opgedeeld in kleine lens- tot eivormige lichaampjes (peridiolen) die als eitjes in het bekervormige vruchtlichaampje liggen. Zijn netten drogen [stoppen met vissen] is de lier aan de wilgen hangen [dichtkunst, ook andere dingen, opgeven]. Zij heeft urticaria (netelroos, galbulten). Nethandel is e-commerce, maar wat is netloggen? Antwoord: gebruikmaken van het sociale netwerk Netlog! Na correctie schreef hij de tekst uit het kladschrift in net schrift over in het netschrift. Netsuke [nèht-skuh] is een Japanse gordelknoop. Die prijs is netto cassa [contante betaling, geen korting]. Wat is zijn netto-inkomen? De schrijfwijze van
'netto-nettokoppeling' en 'win-winsituatie' [vgl. lose-losesituatie] is wellicht raar. Hij lijdt aan dysthymie [chronische depressieve stemming].

5. Vandaag bespreek ik het neuro- [hersenschedel] en viscerocranium [aangezichtsschedel]. De ziekte van Von Recklinghausen heet ook wel neurofibromatose [lichtbruine vlekken op de huid]. Beschrijf het neurolinguïstisch programmeren (nlp) eens [betere prestatie indien positief geconditioneerd]. Een goed idee; neuro's en zeuro's [voor
Zuid-Europa]? Een neuropaat [met zenuwziekte] is neuropathisch. Ik heb problemen met de nasofarynx [neus-keelholte]: ik moet naar de nko-arts [BE: neus-, keel- en oorarts]. (On)bekend is het neuskikkertje van Darwin, een in Chili voorkomend kikkertje (Rhinoderma darwinii). De Maori's begroeten elkaar met een neuskus. De neusspier is de musculus nasalis. Een neusvol van die stank is al meer dan genoeg, zeker bij een jeneverneus, een neus vol rode puisten. Een neutrofiel [afweercel, witte bloedcel] is een neutrofiele granulocyt. Een wilsoncamera is een nevelkamer [baan van geladen deeltjes zichtbaar maken]. Het naastliggende pand was ook aangetast door de aardbeving.

6. Het lijkt een neverending story, maar dat doe ik dus never nooit niet (meer). Vergeleken met de oldskool zwart-wit-tv was de newskool kleuren-tv een verademing. Dat meisje next door is mijn next best keuze. Is dat nezo [zout zonder jodium] of jozo [jodiumzout]? Met n&g wordt natuur en gezondheid (als leervak – profiel op havo en vwo) bedoeld. Ik hoor het RPhO (Rotterdams Philharmonisch Orkest [RPhO: dit noemen is te veel verklappen] liever dan het Noordelijk Filharmonisch Orkest [NFO]). Met NHW wordt normaal hoogwater (GB ook: hoog water) aangeduid. De nge is de Nederlandse
grootte-eenheid (agrarische maat voor bedrijfsomvang). Niccoliet is kopernikkel. Was Nicodemus de eerste nicodemiet? Wellicht: in 't geheim tot de Reformatie overgegaan. In welk lemma komen de heren Ahrens en Abbe voor? Antwoord: in lemma 'nicol' [polarisatieprisma, 2019 niet meer!]. Dat spul is nieges [slecht, klote – je kunt je ook de nieges (= zeer) schamen]. Geen deel van de wetenschap heeft dat onderwerp opgeëist: het is een soort no man's land.

7. Wat doet een lithotriptor [cystoscoop waarmee blaasstenen kunnen worden verbrijzeld]? Antwoord: nefrolithiase [niersteen] bestrijden. Die niersteiner is een lichte rijnwijn. Is een nietpistool nou ook een niet-pistool? Tussen niets- en alleszeggend zit nog wel iets [weinigzeggend]. Het Joods Nieuwjaar is Rosj Hasjana, feest op 1-2 tisjri (september/oktober) dat de tien boetedagen inleidt die met Grote Verzoendag eindigen. Een nieuwlinkser had Nieuw Linkse ideeën. Dit boek is nog in nieuwstaat. Die nieuwzeelanders planten zich sneller voort dan die andere Nieuw-Zeelanders. De val van de Muur, ni(si) fallor [als ik mij niet vergis], was in 1989. Nife is nikkelijzer en een nifeaccu is een nikkel-ferrumaccu (nikkel-ijzeraccu). Ze hebben hem genifterd [nifteren = NL (Bargoens) doden]. Komen de nijlgans [vroeger: huisdier Egyptenaren] en de nijlgau [antilope met korte hoorns, India] oorspronkelijk bij de Nijl – het niveau bepaalden ze met een Nijlmeter – vandaan? Het hoornvee nijtte [stoten met de hoorns]. De Nijmeegse Vierdaagse is niet zo maar een vierdaagse.

8. Het NIK is het Nederlands-israëlitisch Kerkgenootschap (overkoepelend orgaan van Asjkenazische joodse gemeenten in Nederland). De Nikkei is de Nihon Keizai Shimbun (beursindex van Tokio). EDTA is ethyleendiaminetetra-azijnzuur [voor verwijdering metaalionen]. In 1566 is het Verbond der Edelen gesloten. Trouwens: 1566 komt tweeënveertigmaal (tweeënveertig keren – situatie 2016 – 2019 idem!) voor in VD, in allerlei verbanden. Hij heeft een eel [edel] gemoed. Callus is eelt en calleus is eeltig. Het eemien is de Saale-Weichsel interglaciale tijd. Als één man vonden ze dat ik het als een man moest dragen. Zij is een Van Lennep en wij hebben een jeroenboschachtige Jeroen Bosch gekocht. De paar dagen om Sint-Jan is het hafttijd [haft: eendagsvlieg]. Niet alle kijkers zijn kopers, maar een niko is niet-koper [metaal!]. De opbrengst was geen niks en geen naks [volstrekt niets]. Bloteriken staan helemaal in hun nakende niksie.

9. Nil (ad)mirari (ook: mèden thaumazein): zich over niets verwonderen. Ni(hi)l conscire sibi: zich van geen kwaad bewust zijn. De mortuis nil nisi bene: over de doden niets dan goeds. Dinka's en Bongo's zijn Nilotische [Nijl betreffende] volken. Verwar ninjutsu [vechtsport, oorspronkelijk ninja's] niet met jiujitsu [Japans worstelen]. Ninevé – met Ninevieters of Ninivieters – was een Bijbelse plaats (geen Bijbelplaats) en Ninove – met Ninovieters – ligt in Oost-Vlaanderen. Lastig: baklava [honinggebak] eten met een balaclava [bivakmuts] op. Houd jullie bakkesen! Balebale's zijn rustbanken. Een nitpicker is een foutspotter [dingen die niet kloppen in films]. Het woord 'niveasyndroom' heeft niet te maken met zonnecrème, maar is afgeleid van ' niet in voor- en achtertuin'. Het was nive candidior: witter dan sneeuw. Een nivometer is een sneeuwmeter. Een nixer behoort tot de generatie X (generatie nix) en niet tot de generatie Einstein.

10. Een nixfactor [geen aantrekkingskracht of uitstraling] is geen x-factor [aantrekkingskracht, uitstraling en succes]. De NLD is de nonverbal learning disorder, leerstoornis gekenmerkt door problemen met de non-verbale communicatie. De NLDA is in Nederland de Nederlandse Defensieacademie (de vroegere KMA – Koninklijke Militaire Academie). Wat is het nocebo-effect [nadelig gezondheidseffect door inbeelding]? Hij zei onder meer dat ik zo nodig de pot op kon. Je moet niet muggenziften: nodum in scirpo quaerere. Tussen 'noedels' en 'noodles' hoor je geen verschil [als gekookte oosterse deegslierten: synoniem]. Wat is een nokklamp [zeewezen]? De noli me tangere is de mimosa, het kruidje-roer-mij/e-niet. De dader – nomen nescio, de naam weet ik niet, N.N. – ligt op het kerkhof. De nomenklatoera was de communistische (partij)bureaucratie.

 
 

1522 Dictee zondag 03 maart 2019 (1) dictee Oefendictee maart 2019 (1) √

Dictee - dictees [1522]

Oefendictee maart 2019 (1)

1. Uit de taal Zoeloe van de Zoeloes kennen we de volgende woorden: amaas (alastrim = huidziekte, kafferpokken), impala (soort antilope), kwela (jazzy dansmuziek uit de Zuid-Afrikaanse townships), nyala (soort antilope, koedoe), sangoma (Afrikaanse traditionele genezer en waarzegger), vuvuzela (olifantentrompet) en Zoeloes als bnw. [Zoeloe = 'hemel']. Een decagram (dag) is honderd (100) decigram (dg). De dinar is wijdverspreid: Bahrein (BHD), Algerije (DZD), Irak (IQD), Jordanië (JOD), Koeweit (KWD), Libië (LID), Servië (RSD), Soe/udan (vroeger: SDD), Tunesië (TND) en voormalig Joegoslavië (YUM). "Wat nu?", dixit Pichegru (Pichegru dixit). Wat doet de doodlewebapp [afspraken vastleggen, meerdere personen, soort agenda]? Het zij maar weer eens gezegd: S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanus: senaat en volk van Rome.

2. "Het drentenieren hoeft niet per se in Drenthe plaats te vinden, maar het drenthelevengevoel krijgen wel', zei de Drentenaar (wiens schaapjes nog maar net op het droge stonden) tegen een Drentse die al jarenlang van het zwitserlevengevoel genoot tussen de ericaceeën [heidefamilie; erica = dopheide] in Erica (plaatsje in Drenthe). Gezocht op *bert: camembert (kaas), colbert (jas, kostuum), flobert (tuingeweer), gilbert [Gb – cgs-eenheid van magnetomotorische kracht (thans uitgedrukt in ampères)], lambert [(in Amerika wel gebruikte) eenheid van lichtsterkte overeenkomend met 1 lumen per cm² lichtuitstralend oppervlak (symbool: L, la)], lubbert (sul, sufferd), luibert (ooievaar), robert [witte krodde = een eenjarige plant uit de kruisbloemenfamilie (Thlaspi arvensi), ook: dubbeltjeskruid, schildkruid, waterroos (beter: waterrozen) en zandbes], sportcolbert en herencolbert. En niet vergeten: Schubert, Lucebert, hij liefhebbert, het schip dobbert op de golven, Albert (koning der Belgen), Norbert regelt het, hij versombert nogal, het zeil labbert (slap bewegen).

3. Ome Gevert is dood, ome Hebbert (!) leeft nog: het is beter te ontvangen dan te geven ... Uit de kruisbloemenfamilie [cruciferen - kruisbloemen] verder nog: aubrietia, barbarakruid, boerenkers, bosveldkers, herderstas(je), herik (hederik), judaspenning, onze gebruikelijke koolsoorten, maca [uit de taal Quechua - èht, oe], peper- of mierikswortel, pinksterbloem, priemkruid, raap = knol, raket = rucola, randjesbloem (begijntje), rijzaad, rotsschildzaad, scheefbloem (iberis), scheefkelk, snavelhauwtje, steenraket (wilde dragon), torenkruid, twijgzandkool, varkenskers, veldkers (koekoeksbloem, pinksterbloem), viermachtig, violier, vroegeling, waterkers (cresson), zandkool, zandraket, zeekool, zeeraket en zeeviolier. Een sinksenbloem is een pinksterlelie.

4. Gezocht op *berd: belabberd, bobber(d) [dikkerd], dooramberd (met amberkleur), duimberd [duimshout], geamberd, hebberd (! hebzuchtig persoon), schobber(d) [haveloos, berooid persoon, schobbejak], tabberd [= tabbaard, toga], tobber(d) [stakker, piekeraar, v.: tobster], uitgelubberd [van kleren: vorm verloren hebben], zijberd (treeplank), schrobberd, etc. [iemand die schrobt] en gerubberd. Het parvo(virus) veroorzaakt de vijfde ziekte. Vivere parvo is van weinig leven. Hij schonk me een parvum non parvae amicitiae pignus: een klein bewijs van een allerminst kleine vriendschap. Bedoel je echt eenduizend twee (of: tweeduizend een)? Electro = electroclash en elektro = elektronica. Vooraf kregen we een empaná (borrelhapje), de hoofdmaaltijd was empanada (gevulde deegwaar). De middelmaat, daar kun je makkelijk boven uitsteken. Ik ben erin geluisd. Een editeur moet editeren, editen.

5. De Edison is een Nederlandse onderscheiding. De afkorting van Provinciale Staten is niet PS of P.S. maar Prov. St. D'r op en d'r over staat niet in de wdb., erop en erover wel. Ze wilden erop losgaan en erop los slaan. Het was erop of eronder. Toen ze op vakantie eropuit waren, waren ze erop uit om zo veel mogelijk te genieten! Hij heeft een ervige ziekte. Kom we gaan op staminee [estaminet, café]. Een gouwe ouwe is wel een evergreen, maar geen plant. Via de kleine kas vinden extracomptabele activiteiten plaats.Met euka*: eukaryoot, etc. en (!) EU-kandidaat. Met euca*: veel afleidingen van eucalyptus (gomboom),zoals eucalyptusolie, eucalyptol = cineol (geneesmiddel, reukstof) en eucapnie [medisch: het doorsnee koolzuurgehalte – doorsneekoolzuurgehalte – in het bloed]. Waren de Tachtigers met zijn tachtigen? Nee, maar die andere tachtigers misschien wel! Hij riep verontwaardigd: "Ik voel me veronachtzaamd!" Verbeid de tijd, want de tijd verglijdt.

6. Het kan me geen vits schelen of je die scharnierpen (fits) nog terugvindt. Een maria is een Mariabeeld, net zoals een jezus een Jezusbeeld en een boeddha een Boeddhabeeld is. Iemand als ik wordt niet zo gauw opgewonden. De mens is gehuld in een vlezen kleed. In Zeeland klinkt zoiets niet raar: de boer, hij vliedt met zijn vee naar een vliedberg. De drone vloog onder de Vlieg [sterrenbeeld]. 'Vlieg-' en 'haalbijen' zijn synoniemen. Is hij vliegerarts [vliegt niet] of arts-vlieger [vliegt zelf ook]? De schubvleugeligen zijn de vlinders (insecten en dus dieren, wetenschappelijke naam: Lepidoptera). Vlinderkundigen zijn lepidopteristen. Hoe bevalt dat opgeknapteachterstandswijkresultaat? De onderhandelingen werden vlot getrokken. Voordezen is vroeger, voor dezen is voor dit tijdstip en met 'voor deze(n)' [n: meervoud] ondertekende men wel een gemandateerde brief. Santiago de Chile is de volledige naam van de hoofdstad van Chili. Santiago de Compostella ligt in Spanje: deze Nederlandse schrijfwijze [NTU] wordt steeds vaker vervangen door de Spaanse (Compostela de Santiago – VD). Een watoessi is een Afrikaans rund.

7. Thans: Duizend-en-een-nacht is een verzameling sprookjes: het zijn de verhalen of vertellingen of sprookjes van 1001 of duizend-en-een nacht, ook verkort tot 1001 nacht: een klassieke, erotisch getinte raamvertelling uit de Arabische wereld. Wham, die botsing zag je aankomen ... Ik werd door een witte jood gepiepeld en besjoecheld. Die wokkok is gespecialiseerd in wadjan(g)gerechten. De dikke bertha was een Kruppproduct. Een bridezilla vormt een belasting voor haar omgeving. De groom [oe] moest het chroom poetsen. Hij moet op voor zijn grootrijbewijs [GB, VD; los]. Gropesi [groo-pih-sie – g van goal] is taugé (groeiboontjes). Verder op *pesi: aposiopesis (weglating, bv.: ik zal ze), blakaipesi [SR: de eetbare zaden (boontjes) van Vigna sinensis, wit met een zwarte vlek], campesino (Zuid-Amerikaanse boer), dapes inemptae (niet-gekochte levensmiddelen, d.w.z. van eigen teelt), dyarpesi (lijkt veel op blakaipesi), magnas inter opes inops: arm te midden van grote rijkdommen, spes incerta futuri: de onzekere hoop op de toekomst en herpesinfectie (!).

8. Van de guaveboom plukken we de djamboe bidji (denk ook aan de djamboe monjet). Guiambo = jambo = okrasoep (ook: okersoep). Die guste koe is niet(-)drachtig. Hij deed het met veel gusto, goesting, animo. Hij had de guts niet om ervoor uit te komen. Een gîte [zjiet] is een vakantiehuisje. Een Jantje Contantje en een jan-contant zweren beide bij handje contantje. Nee, dat mag niet in natura, dat moet je in solutum (contanten) betalen! De Jannen: Jan de loodgieter (gewone man), Jan Boezeroen (de arbeider), Jan Grabbel (de kleine burgerman), Jan Langarm (de pomp), voor Jan Lul zitten, Jan Patat (de gewone man), een huishouden van Jan Steen, jongens van Jan de Witt en: hij is boven Jan.

 
 

1521 Dictee zondag 03 maart 2019 (2) dictee Oefendictee 785 (oud) √

Dictee - dictees [1521]

Dictee 785 (DCCLXXXV) Dictee Specialisten (01-09-2014)

1. Een wüstung is een in de (late) middeleeuwen door de bewoners verlaten nederzetting of dorp, waarvan de contouren nog in het landschap herkenbaar zijn. Een shime-waza [wurggreep bij judo] kun je beter niet doorzetten. De wu [oe] wei is een basisbegrip in het taoïsme, berustend op het uitgangspunt dat het nalaten van een handeling ook kan worden gezien als een handeling waarmee men een doel kan bereiken. Gisteren heb ik nog wildgeplast, maar vandaag heb ik in het wild geplast. Hij had hooggespannen verwachtingen van de tocht door het bos, maar die eindigde bij een laag gespannen valstrik. Dat is een van onze gewildste artikelen. We mogen toch wel aannemen dat diaklaas en diaklasis (Grieks) hetzelfde betekenen [spleet zonder dislocatie, paraklaas is breuk met verschuiving]? De marsmannetjes komen! Antrax is miltvuur en antraciet kun je stoken. Het heeft allebei met 'kool' te maken.

2. Een rollator helpt tegen vallen, de prijs ervan kan behoorlijk tegenvallen. Fenegriek heeft weinig met een Griek te maken: het is een zekere plant (de naam komt van fenum graecum: Grieks hooi). Frenetiek is overigens (als) bezeten, dol, razend. Wat moet een politicus met een spindoctor, een mannetjesmaker? Zou elke diknek [ook: rijkaard] een dikke nek hebben? Nee, dus. Het huis had een rococoachtige uitstraling. In VD zijn we inmiddels aanbeland bij de 'x'. Daarbij horen x zoveel woorden, anders gezegd: een x-aantal. De term 'ex dividend' wordt afgekort tot xd. De dader, X, ligt inmiddels op het kerkhof. XAF is de genormeerde valuta-aanduiding voor de CFA-frank BEAC (munteenheid van de Centraal-Afrikaanse Republiek,
Congo-Brazzaville, Equatoriaal-Guinea, Gabon, Kameroen en Tsjaad). En wat weet u over XCD [genormeerde valuta-aanduiding voor Oost-Caraïbische dollar (munteenheid van Anguilla, Antigua en Barbuda, Dominica, Grenada, Montserrat, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia en Saint Vincent en de Grenadines)] en XOF [genormeerde
valuta-aanduiding voor CFA-frank BCEAO (munteenheid van Benin, Burkina Faso, Ivoorkust, Mali, Niger, Senegal en Togo)]?

3. Wist je dat 'xantippe' [feeks] het enige woord in VD is met 'xant', maar zonder 'h'? Een xaveriaan is lid van de congregatie van de Broeders van Sint-Franciscus Xaverius (Congregatio Fratum Xaverianorum). Ecofobie [afkeer van de eigen cultuur] heeft wel wat van het eigen nest bevuilen. Grassen en yucca's [plant, adamsnaald, palmlelie] zijn niet-succulente [sappig, vochtrijk] xerofyten [gedijt in droge omgeving] (en yuca is maniok). De DAX heet officieel Xetra DAX (zoek maar op – Exchange Electronic Trading - Deutscher Aktienindex). Zijn x-factor ['uitstraling'] en nixfactor [onaantrekkelijkheid] erfelijk? Nee, dus. De X-generatie, de generatie X, is dezelfde als de generatie nix [verloren generatie: 1990-2000 naar de arbeidsmarkt]. In Zuid-Afrika wordt de Bantoetaal Xhosa [koo-zaa] gesproken. Bij de Grieken was de xystus de lange gang, waarin de atleten zich oefenden. Probeer de een-na-laatste bus te halen. Dat is dus de op een na laatste. De NVWA [NL: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit] rapporteerde veel E. colibacteriën (de E is van de Duitse bacterioloog Theodor Escherich). Een spopo is (lid van) de spoorwegpolitie.

4. Een kales is een calèche. Hij dacht dat ik een gekke henkie was, maar echt: ik ben gekke Henkie niet (noch gierige Gerrit). Het schip zocht aan hogerwal (opperwal) te komen en de schipper was aan lagerwal geraakt. Ik ben VD-watcher, een echte Van Dalewatcher. De butoh is een moderne, zeer gestileerde Japanse dans. Ik word dol van al die gekke henkies en gierige gerrits (gerriten). Een trepanatie is een schedelboring. Een fint is onder andere een kleine soort van elft [zeevis]. De dikke bertha was een Kruppproduct. Boven het toneel van de Koninklijke Schouwburg in Den Haag staat S.P.Q.H.: Senatus Populusque Haganus (niet in wdb.). De yakuzaclan [georganiseerde misdaad Japan] vermaakte zich in jacuzzi's [bubbelbad]. De yamashitaspringer [overslag uit handstand] werd over het paard getild. 'Yawl' [twee masten, kleinste achter roer] komt van het Nederlandse 'jol'. Hoed je voor de yellow press [gele pers, (Engelse) sensatiebladen], hoedje af voor die Engelse liberale krant.

5. Wat, een party [partij] voor yuppies [young urban professional] en yeps [young ethnic professional – allochtoon]? Mogen yetties [young entrepreneurial technocrat – ICT] en yippies [politieke hippie – Youth International Party (Internationale Jongerenpartij)] ook komen? De yogi [m.] en de yogini [vr.], zij yogaden voort. Ga toch lekker mee uit, joh, yolo: you only live once. Koeien, paarden, you name it [noem maar op, enzovoorts]. De yuppieziekte is, dat yuppen ME (myalgische encefalomyelitis) hebben. In deze yurta [joert(e), ger – tent] had de yuppificatie [veryupping] nog niet plaatsgevonden. De Y-generatie is de generatie Y [de generatie van personen geboren tussen ca. 1980 en 1995 die in grote voorspoed en met allerlei technische vernieuwingen zijn opgegroeid]. Yuzu's zijn Japanse citrusvruchten. Het loopt als een tierelier: wat is de herkomst van die uitdrukking? Wat wordt er bij een splenectomie [de milt] weggehaald? De verfijndste kant van de Japanse grafiek is de surimono [oe – Japanse nieuwjaarsprent]. Ook Japanners rekenen op niet-menselijke japanners. Origami is Japanse papiervouwkunst. Wat is een oriflamme [geen 'me' uitspreken – de heilige banier van St.-Denis]? Een knockdown [bokstegenstander op de grond] is nog geen knock-out [minstens 10 sec op de grond].

6. De jongen, een lijk gelijk, begon al te ontbinden: 10 = 2 x 5. Een jolie-laide is een meisje dat of vrouw die betrekkelijk lelijk is, maar van een aantrekkelijke onregelmatigheid. Hem werden brieven van venia aetatis toegekend [volledige meerderjarigheidsverklaring]. De Venezolaanse munteenheid is de bolivar [VEF]. Die sleutel kan wel God weet waar liggen. Door zijn huwelijk werd zijn vrijheid van handelen volledig gefnuikt, tenietgedaan. Die lastige verhuizing, hij zit er nog midden in. Hoeveel z's (z'jes) telt het woord 'zaalquiz' [en hoeveel v's, v'tjes 'qui-vive']? Een zettameter heeft als symbool Zm en een zeptometer zm. (E)-2-buteen refereert aan het Duitse 'entgegen', (Z)-2-buteen aan het Duitse 'zusammen'. Wist je dat een zaadpartij een klotepartij is (klote is kloten van de bok)? Spero meliora: ik hoop op betere tijden. Vogels die zaad eten zijn zaadetende vogels. Uit milletzaad groeit pluimgierst.

7. Is DM diabetes mellitus, IADM is insulineafhankelijke diabetes mellitus. Een zaagtand is onder andere een tandlijst van een laag bakstenen die enigszins schuin naar voren uit het verband zijn gemetseld, zo dat beide zichtbare delen van de steen ongelijk van lengte zijn. Zakendoen kan slaan op goede of slechte zaken doen. Het droit de suite is het zaaksgevolg. Je had vroeger zaal- en klassenpatiënten (verpleegd door klasseverpleegsters). De boer reisde van zijn havezate [kasteel, grote hofstede, ook: havezaat] naar het schip op de havenzate [droogvallend deel haven] Het zachtrode voorwerp straalde een zacht rood uit. Zachtjesaan, dan breekt het lijntje niet. Ik vind het op zijn zachtst gezegd belachelijk. Een zadelpunt in de wiskunde is een maximum-minimumpunt van een zadelvlak. Zág, kaerel, loop eens deur. In het voormalige Zaïre betaalde je nog met zaïres. De Democratische Republiek Congo heeft de CFA-frank.

8. De ZAio was de Zorgautoriteit in oprichting. Bij het voetbal kennen ze zak- [harde bal op scrotum] en hakballen. Die businessopportunity moet je pakken. Zaklopen [volksspel] is niet op iemands [andermans] zak lopen [klaplopen]. De zakoeski [mv., borrelhapjes] komen uit de Russische keuken. Boksers doen aan zakstoten [oefenen op stootzak]. Zo'n dollefie zallefie [halfzachte, eitje] heb ik nog zelden gezien. De acht zaligsprekingen vindt men in de Bergrede [Matth, 5-7]. Peroba is zalmhout. Van een zalmsnip [minister Gerrit Zalm – 100 guldenbiljet] kon je geen zalmsnippers maken (wel: zalmsnipsnippers). Wat doet de kwacha [Zambia – ZMK en Malawi – MWK] momenteel? Een zamboni is een dweilmachine [voor ijsbaan]. Het was daar zand happen en stof happen. Bij zandergymnastiek (zanderen bij een zanderinstituut) wordt de methode van Zander toegepast. Zandman is een synoniem van Klaas Vaak. Waarin verschillen sanella (sanel: soort geweven katoen) en zanella (zwart weefsel van katoen)? Zanen is zaan [room] afscheiden. Houden wij het Zandsteenbesluit aan? Hij gaf een sandwichhanddruk [hand tussen twee handen].

9. Het ZAP in België is het zelfstandig academisch personeel. Wat horen we daar: een Cetti's zanger [vogel]? De zangvogels hebben een goed ontwikkelde syrinx (orgaan in luchtpijp vogels). In Tanzania – en dus ook in Zanzibar, eiland van die staat – betaal je met shilingi's [TZS – Tanzaniaanse shilling]. Genieten de zapatisten (volgelingen Zapata) ook van zapote (donkerbruine vrucht)? Een zapvinger is een
RSI-achtige aandoening [van het zappen]. De rand [munt] wordt aangeduid met ZAR [Zuid-Afrika]. Lichte zavel bevat 80 tot 90% zand. Ik ben rein van zeden (niet: koning Rein van Zweden). Een comédie de moeurs is een zedenkomedie. Hoe spreek je 'zecchino' [tsèh-kie-noo] uit? Je moet echt die zebraoversteekplaats gebruiken. Een zawiya is een islamitisch klooster voor soefi's. Zij van hiertegenover heeft me gebeld. Is dat een gnome [zedenspreuk] over een gnoom (aardgeest, berggeest, kabouter)? Zij zijn zazous (modern, excentriek jong mens) onder de yuppies [zie alinea 5]. Hij was zo zat als een zwitser en een Maleier bij elkaar. Met zazen [zaa-zèhn] wordt zenboeddhistische zitmeditatie aangeduid.

10. Ik geef geen waardeoordeel over dat normen-en-waardendebat. Wie straight, rechtdoorzee, is, zal recht door zee gaan, wie par bricole is, juist niet. Een zeebeer is een soort van oorrob. Hij studeert mariene [m.b.t. de zee, mare] biologie. Het gaat hier over de zeeblei [vis] en de schardijn [haringachtig visje]. Zouden alle Moskovieten weten dat een moscovie een zeeden is [dennenboom aan zeekust]? Het verschil tussen een noordse of zwarte zee-eend en een geografisch geduide Zwarte Zee-eend blijft curieus. Wat is floëem precies? Bastweefsel! De dienaren van de zeegod Poseidon (bij de Romeinen: Neptunus) heten tritons (lagere zeegoden – vanboven mens, vanonder vis). Een andere naam voor de trits der Bevalligheden is de drie Bevalligheden, de drie Gratiën.

 
 

1520 Dictee zondag 03-03-2019 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 039 RL √

Dictee - dictees [1520]

Wekelijkse dicteetest 039 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 539

1. ............... is een Grieks gerecht, bestaande uit gehakt, ............ en aubergines.
a. Mousaka              béchamelsaus
b. Moussaka            bechamelsaus
c. Moesaka              béchamelsaus.

2. Is dit ............ , .............. of rozenwijn?
a. mirren-            mirten-
b. mirre-              mirte-
c. mirre-              mirten-.

3. Ook deze ............ abdis ging naar de ...............
a. moeë              moeder-overstenbijeenkomst.
b. moe-e             moeder-overstenbijeenkomst.
c. moeë              moeder-overstebijeenkomst.

4. ............... is een slokdarmontsteking: aan de ............ dus.
a. Refluxesofagitis                 esofagus
b. Refluxoesophagitis            oesophagus
c. Refluxesofagitis                 oesophagus.

5. Een dorpsgemeente in Indië is een .............
a. dèsa
b. dessa
c. desa.

6. Daar waren veel ............ [kroegen] en .............
a. staminés              cafeetjes
b. staminees            cafeetjes
c. staminees            cafétjes.

7. De nieuwe ............ had een goede .............
a. vof                   start up
b. V.O.F.             start-up
c. vof                   start-up.

8. Het was een ...............     ..............., dat wil je niet weten.
a. steamy               seksscène
b. steammy            sexscène
c. steammy            sexscene.

9. Op hoeveel graden noorderbreedte (afkortingen: .......... en ............) ligt die plaats?
a. N.B.               N.Br.
b. N.B.               N. Br
c. N. B.              N. Br.

10. 6 ............ (ook: 6!) is het product van de getallen ........... tot en met zes en dus gelijk aan 720.
a. faculteit               één
b. Faculteit              één
c. faculteit               een.

Oplossingen [039]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------------

Oplossingen [039]
1. b 2. c 3. a 4. c 5. c 6. b 7. c 8. a 9. a 10. c

Contact: leentfaarrein@gmail.com
 

1519 Dictee vrijdag 01 maart 2019 (1) dictee van Kampen 2019 √

Dictee - dictees [1519]

Het dictee van Kampen 2019

Vuurloos kokkerellen (auteur: Hans Renkema)

1. Anders dan bij de kip-of-eikwestie ligt het voor de hand dat culinaire activiteiten zich pas ontplooiden nadat hominiden [mensachtigen, wel: Hominidae], volgens veel archeologen vanaf homo erectus [rechtop gaande mens], volgens anderen pas vanaf homo sapiens [moderne mens, denkende mens], pyrotechniek [vuurwerkerij, kunst van vuurwerk maken] zich eigen hadden gemaakt [beter: zich pyrotechniek eigen hadden gemaakt of: hadden eigen gemaakt], wellicht gepaard gaande met de observatie dat geroosterd vlees van dieren omgekomen in natuurbranden appetijtelijker en digestief efficiënter is.

2. Het gebruik van vuur voor chauffage en afschrikken van predatoren [roofdier] is zeker van meet af aan evident contrair tot aan meer gesofisticeerde toepassing in de voedselbereiding waarin men – ongetwijfeld met veel trial-and-error [vallen en opstaan] – ontdekte dat gekookte knollen en gewassen veel beter te behappen zijn en dat zelfs giftige planten door koken gedetoxt [het lichaam ontgiften] worden.

3. Dit vroege kokkerellen is van significant evolutionaire betekenis voor de verdere ontwikkeling van de hominiden doordat het rauwe, vezelrijke dieet, waarop ad infinitum [eindeloos] gekauwd moest worden, gesubstitueerd werd door calorierijke nutriënten [voedingsstof] met genoeg energie voor de intensief metabolische [tot de stofwisseling behorend of daarbij ontstaan] hersenactiviteit, met aan de ene kant een crescendo van [schrijf een Duitse komma, staat op zich wel in VD, bij lemma 'komma'; bleek uit latere context – het kwam nog een keer voor – gewoon een 'slash' te zijn:] hersenvolume/massa [Taalunie: of /-massa, vraag verstuurd - inderdaad met streepje, de hele constructie wordt ongelukkig genoemd] maar aan de andere kant een diminuendo [afnemend in sterkte] van kakement [kaken, mond, bakkes, gezicht] en dentuur [gebit, toestand ervan] als gevolg.

4. Ongetwijfeld dus met roots in de prehistorie met primitief koken en grillen tot aan de cajunkeuken [uitspraak: kee-dzjuhn] [Cajun = afstammeling van Franse kolonisten in de zuidelijke staten van Amerika, m.n. in Louisiana] van vandaag heeft het koken een hoge vlucht genomen en hebben nieuwsgierigheid en de altijd aanwezige lust tot experimenteren geleid tot een schier oneindige diversifiëring [diversificeren zou ook kunnen, andere uitspraak] in gerechten en dito recepten waarbij, bij alle variabelen, er een markante constante prominent aanwezig is: het kookvuur.

5. Van oeroude houtskoolvuurtjes tot aan draagbare souvlakigrills [souvlaki = Grieks gerecht, houten pin, geroosterd (lams)vlees] van de Myceners [inwoners Mycene], van steenoventjes en petroleumstellen tot aan de modernste met piëzo-elektrische [sommige kristallen krijgen op bepaalde plaatsen elektrische ladingen door druk- of trekkrachten] ontsteking uitgeruste gasfornuizen, bleef het vuur het cruciale element dat zich zelfs nog laat ontwaren in de vitrokeramische [uitleg lastig, veel overeenkomsten met inductie – ceramische mag ook: zelfde uitspraak] kookplaat waar onder [los! – betekenis] het geharde glas de infraroodelementen [geven straling met zekere golflengte] [schrijf met Duitse komma:] en/of halogeenstralers [kortere golflengte] vurig rood kleuren [los, * kleuren geeft niks met een kleur aaneen, idem * verven, daar wel: blauwverven, maar dat heeft een heel specifieke betekenis].

6. Hoewel het octrooi dateert van [schrijf beide met cijfers:] 1907 verscheen pas in 1977 het eerste kooktoestel op de markt dat vuurloos werkt [schrijf met afko: namelijk:] nl. een kookplaat van gehard krasbestendig glas met daaronder solenoïden [schroefvormig om cilinder gewonden spoel, vgl. transformator] die door het glas heen snel wisselende magnetische velden opwekken die rechtstreeks de ijzeratomen in de panbodem exciteren [prikkelen] zodat deze warm tot zeer heet wordt al naargelang [altijd aaneen] de teslasterkte [eenheid van magnetische inductie, T], te relateren aan het de aangewende ampèrage [stroomsterkte in ampères, A].

7. Koken [schrijf als afko: door middel van:] d.m.v. inductie biedt extensief en safe gebruiksgemak, via een smetteloos blijvende pannenset vanwege absente lekkende gasvlammen die gelekte koolhydraten karamelliseren [suiker smelten], de rapiditeit [snelheid] in verhitting, de minutieuze thermische controle, koel blijvende [preciezen: niet in wdb., dus los, rekkelijken: naar analogie van groenblijvend mogelijk ook aaneen] pannengrepen, schonere afzuiginstallatie door minder convectie en vooral het verlost zijn van iteratief moeizaam gekrab met schuursponsen [GB, VD ook: sponzen, zelfde uitspraak] en andere utensiliën [gereedschap, werktuigen] om pannendragers, branderdoppen en -kelken [hier is 'brander' weggelaten] te cleanen waar nu wat keramischekookplaatreiniger [aaneen, driedelige samenstelling: niet de reiniger is keramisch maar de kookplaat
((a + b) + c) - ((keramische + kookplaat) + reiniger)] [ook: ceramisch, zelfde uitspraak!] en keukenrolpapier volstaan.

8. Het bereiden van een tournedostje, een kaassouffleetje, een sateetje, een tiramisu’tje, een viergangendinertje, het arroseren [tijdens het braden met vet bedruipen] van sukadelappen [sukade geen mv.] of koteletjes, het bereiden van een heerlijke ravigotesaus [mayonaise, met veel kruiden] waarvan de correcte ingrediënten in de receptuur kunnen worden afgelezen met een harrypotterleesbrilletje, maar ook strijk-en-zet kant-en-klaarmaaltijden opwarmen en overig gekokkerel gaat allemaal zoveel plezieriger op de moderne inductiekookplaat waarmee je in de keuken ook nog eens van het gas af bent.

 
 
 

1518 Dictee zondag 24 februari 2019 (3) dictee Groot Edams Dictee 2019 √

Dictee - dictees [1518]

Groot Edams Dictee 2019

(Geen titel, auteur: Lydia Rood)

1. Van de talloze taboeonderwerpen die Nederland nog rijk is, behoort het cultuurverschil tussen Volendam en Edam tot de precairste.

2. Het is alleszins plausibel om het voortbestaan van dat onnoembare onderscheid te wijten aan de historische bedrijvigheid in het vissersdorp, respectievelijk het handelsstadje – hoewel het diminutief [verkleinwoord] misschien een te geringschattend etiket oplevert voor een havenplaats die eertijds heuse zeeschepen in het stadscentrum begroette.

3. Edam verhoudt zich naar verluidt tot Volendam als een cappuccinootje tot een bakkie troost, en hun charisma [uitstraling] is dan ook tweeërlei.

4. Waar het vroegere vissersdorp zich beroemt op zijn kermis, is Edams saillantste [opvallend] attractie het museum – nota bene gevestigd in een gewezen koopmanshuis – want de stad had eeuwenlang het economisch (ge)tij mee, getuige het embonpoint [corpulentie] van de waard die bekendstond als de Dikke Kastelein [schilderij Edams Museum].

5. De librije van de Grote Kerk herinnert aan dat florissante verleden, evenals de beiaard [klokkenspel] in de Speeltoren [toren voorm.
O.L.V.-kerk, Kleine Kerk], al zou het hautaine Edam wellicht geen palingsound hebben kunnen voortbrengen.

6.De vermaardheid van de zeventiende- en zelfs veertiende-eeuwse Edamse coryfeeën heeft mythische proporties bereikt, want behalve Trijntje Keever [schilderij in Edams Museum], die meer dan twee en een halve meter mat, beroemt Edam zich op de door- en doornatte [gebruikelijker dan: door en door natte] zeemeermin die twee melkmeisjes opvisten uit de toen nog even natte Purmer [een polder].

7. Het is onloochenbaar dat de horecaondernemers rond het Damplein niet mikken op het rugzaktoerismemarktsegment, maar hopen op clientèle in Armanipak, terwijl anderzijds de mcdonaldisering ook geen vat krijgt op de [internet: meestal 'de'] Dijk in Volendam, waar Jan en alleman watertandt bij een authentieke bokking.

8 Maar ook al is het idyllische dorpseigen van het vissersdorp hartstikke geinig, vlak de autochtonen ook op cultureel gebied niet uit.

9. De dorpsschone Hille Butter [model, werkte in Hotel Spaander] trok met haar bokitoproof [bnw.] uiterlijk en haar maling aan de
do's-and-don'ts [niet: en] van de etiquette niet alleen prins Hendrik aan, maar slaagde erin in het gevlij [ij alleen in uitdrukking] te komen bij een naar het spiritisme neigende schrijver als Frederik van Eeden, niet bepaald een johnny [vgl. johnny's en marina's], door wie ze met alle egards en zelfs gevlei [anders: ei] werd bejegend.

10. De clichés daargelaten –  welke bête botterik zou het wagen eraan te twijfelen dat de conglomeratie van de twee roemruchte kernen sowieso meer is dan de som der delen?