1470 Dictee dinsdag 01 januari 2019 (1): dictee Oefendictee 693 (oud) √

Dictee - dictees [1470]

Ook 693 bevat weer genoeg interessants ...

Dictee 693 (DCXCIII) Dictee Specialisten (01-12-2013)

1. Een genua is een genuafok. Wat genuïen is, vertoont genuïniteit
[uu-wie]. 'Krent' [Korinthe] en 'bikini' [atol Bikini] zijn geoniemen. Vroeger (v.a. 1919) had je het Georganiseerd Overleg, een moderne opvolger heeft als afkorting g.o. Dat zul je te gepasten tijde wel vernemen. Wat te denken van (bij) een verloreneigerecht [gevonden: gepocheerd ...]? Wat zou een gerberligger zijn? Lastig. Aan gerechtshoven hebben we: het Internationaal Gerechtshof, het Europees Gerechtshof en het (Hoog) Militair Gerechtshof. Vergeet je brei- en strijkgerei niet. Ze hebben een eigen gerij. Je hebt Oost-, West-, Noord-Germaans en Oudgermaans, naast Oergermaans. Ik heb dat nooit geringgeacht. Een lang gerokte dame is niet kortgerokt. Laat ik het maar zeggen: ik ben gekke Henkie niet, noch ben ik gekke Gerrit: zo, dat is eruit. Men onderscheidt o.a. twee-, vier- en zesrijige gerst. Zeer lastig, zo'n gerstje in het oog [in ooglid: chalazion].

2. In de chemie betekent staggered geschrankt. Geschubd leer voor boekbanden is veau écaillé. Hou toch op met dat geschwärm [gedweep] voor Cruijff. Je wilde er altijd al bij horen, niet? Hij schrijft geserreerd [compact], het lijkt wel steno. Hij is helemaal gedebiliseerd [debiel] en geïnfantiliseerd [infantiel, kinderlijk]. Zo kun je makkelijk iemand in de seriebel (sereibel) [misère] helpen. Jij bent een gesjochten [arm, zonder inkomsten, de due, de sigaar] gesjiewes [braaf, goedhartig mens]. Sophisticated is gesofisticeerd (gesofistikeerd – mondain, wereldwijs, verfijnd). Je zult maar een zwakke complexie [geheel van aanleg en karakter] hebben. Wat is een twee- of driemaal gestreept octaaf [steeds een octaaf hoger, driemaal =] en wat een eengestreept octaaf [c³-b³. dus boven het klein octaaf, c-b, groot octaaf = C-B]? De drie Gestrenge Heren zijn de ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius. Moet het gesundes Volksempfinden [het gezonde gevoel van het volk, t.w. als maatstaf van het recht, nationaalsocialisme] ons leiden? Een gesyndikeerde is een vakbondslid. De joden kennen de ketoeba [huwelijkscontract] en de get [scheidingsakte]. Get a life [ga eens wat nuttigs doen met je leven], joh. Zij is van lotje getikt [niet goed wijs]. De gettotaal (!) is Jiddisch (Jiddisj).

3. Een gekke henkie laat zich ook voor van alles gebruiken. Even gezocht op '*ceri*': alliancering en arcering [uitspraak!], carboglycerine [met 10% carbolzuur], cerien (roodbruine allanietvariëteit), cerise (limonade), cerium (element 58, Ce), damascering (verzamelnaam: vlammig geëtste figuren), glycerinealdehyde [wil je dat weten: chemie 2,3‑dihydroxypropanal, het eenvoudigste koolhydraat, dat de basis vormt voor de D/L‑nomenclatuur van koolhydraten (het D‑enantiomeer is rechtsdraaiend)], mercerie (fourniturenzaak), montes auri polliceri (gouden bergen beloven), sinceriteit (oprechtheid), tiërcering (vermindering tot op een derde), tracering (het traceren) en triglyceride [glycerol waarvan de drie alcoholgroepen zijn veresterd, bv. natuurlijke vetten en oliën]. Een kleine selectie uit '*seri*': viennoiserie (luxebrood(jes)), una serie (onafgebroken), tracasserie (geharrewar), sero sed serio (eerst met tegenzin, maar, eenmaal begonnen, met hart en ziel), serinette (kanarieorgeltje), serigrafie (zeefdruk), serine
((S)-2-amino-3-hydroxypropaanzuur), serie-parallelschakelaar, en seri(ci)cultuur (zijdeteelt).

4. Verder: rotisserie (grillrestaurant), patisserie (banketbakkerij), opera seria (grote opera, grand opéra), nikserig (niets voorstellend), niaiserie (onnozelheid), negroïsering, miserie (ellende, misère), libanisering, L-serine [linksdraaiend], masculinisering [ontwikkeling van mannelijke kenmerken, m.n. aan de uitwendige geslachtsdelen, bij vrouwelijke individuen = virilisatie, vermannelijking], mcdonaldisering, misericorde (zekere dolk van een ridder), misericordia (geoorloofde afwijking van strenge voorschriften in kloosters), lambrisering [betimmering], laïcisering [rooms-katholiek; m.b.t. een geestelijke ontslaan van alle bij de wijding op zich genomen verplichtingen], judasserig [treiterig], japonaiserie [japonisme: gebruik van stijlelementen uit de Japanse prentkunst], inter jocos et seria (onder scherts en ernst), geiseriet (kiezelsinter), fraisering (op de helling van een talud), etatisering (naasting door de staat), esthetisering [esthetisch maken], declassering [overspelen, terugzetten in rangorde], chinoiserie [kunstvoorwerpen, onpraktische formaliteit], confiserie (banketwinkel), dechristianisering, creolisering [creools worden], carrosserie, boisering (beschot), automythologisering [mythe creëren rond eigen persoon, niet: eigen auto!], au (grand) sérieux en ad misericordiam (een beroep doend op medelijden of genade).

5. Daar zat hij dan met getourmenteerde (getormenteerde = gekwelde) blik: zijn getroebleerde [verstoord, minzaam] jeugd? Pim is een getruukte voetballer: hij vertoont veel trucjes (truken). De Geünieerde Gewesten of Provinciën hadden de Unie van Utrecht gesloten. Getut is muggenzifterij. In 1566 kwam het Verbond der Edelen [beletten invoering Spaanse inquisitie] tot stand. De leden droegen een geuzenpenning en dronken geuzelambiek. Het zwarte of bruine gevaar verwijst naar de Afro-Aziatische volkeren. Ik ga in allen gevalle naar dat concert. Een gevatte meid is ad rem. Een gevecht van man tegen man kan een lijf-aan-lijfgevecht zijn. Een gevechtslaars is een combatlaars. Hebben gestreste militairen vaak gevechtsstress? Gevelouteerd papier is velouté [fluweelachtig]. De Gever van alle goeds is God.

6. Schuin gevierendeeld [heraldiek] is écartelé en sautoir. Gevlamd satijn heeft een gevlamd moiré-effect. Dat zijn epea pteroënta: gevleugelde woorden. Hij deed die afkondiging met gevoileerde [gedempt, omfloerst] stem. Hoe ben je dat gewaargeworden? Ahimsa is geweldloosheid. Ik zal u het boek doen geworden. Hij stierf een gewelddadige dood. Is gewast linnen waterdicht? Ja. De Gezalfde des Heren is de Messias. 'Dus' is een gevolgaanduidend voegwoordelijk bijwoord. De zeven Verenigde Gewesten vormden de Republiek der Nederlanden, de noordelijke gewesten omvatten Noord-Nederland, de zuidelijke gewesten Zuid-Nederland. De Provinciale Staten werden ook wel Gewestelijke Staten genoemd. De Evangelische Gezangen en Gezangen voor de Liturgie zijn liedbundels. Het (de) synovia is het gewrichtsslijmvlies. Hé ja, gezellie [gezellig]!

7. Ankylose is gewrichtsverstijving. Gezelschapsspel zijn inséparables. De visus [gezichtsscherpte] is goed. Ze waren elkaar niet welgezind, maar ook niet vijandig gezind. Wat is de taak van de Gezinsraad [adviezen aan de overheid]? Hij is door en door gezond, zijn broer door- en doorslecht. Op een ghat [India, terras naar de rivier] kan gecremeerd worden. Mijn broer heeft bewerkstelligd dat ik tewerkgesteld ben. Een ghazel(e) heeft rijmschema aa, ba, ca, da. De ghazidsja is de heilige oorlog van moslims tegen de ongelovigen. Ghee is geklaarde boter. Waarom streden Ghibellijnen [steunden de Duitse keizer in de strijd] en Welfen [= Guelfen: zij de paus]? Een nègre is een ghostwriter. Een giclee is het product van piëzografie [inkt computergestuurd op papier]. De uitspraak van giaur [gaa-voer] blijft verrassend (of de schrijfwijze!). Zijn lange lijzen – ze zingen vaak leizen – altijd een soort van giacomettifiguren [zeer langgerekt, mager]? Het giallo antico is goudgeel marmer. Drinkt zij gin-fizz?

8. Giardiasis is een voedselinfectie veroorzaakt door een zekere parasiet. Moet je voor gielerstaal (!) bij de hoogovens zijn? Nee, dat is dieventaal of Bargoens. Gierstmelde wordt ook quinoa [uitspraak!] genoemd. Blijf rustig, eet een gieser wildeman. Hoe ziet volgens de GIF-standaard een gif-bestand (uitspraak gee-ie-èhf, gifbestand, uitspraak dzjihf – graphics interchange format) eruit? Goeie Mie was de Leidse gifmengster. Poison ivy is gifsumak [plant]. Hij, een hollebolle gijs en ook nog een gijsje goochem? Het oude Mesopotamië bracht het Gilgamesjepos [met zondvloedverhaal] voort. Wat is het verschil tussen een gimar [lang gewaad, gezicht onbedekt, moslimvrouwen] en een khimar [hoofddoek die ook boezem bedekt]? De gioer is de overgang tot het jodendom. De giouvetsi is een Griekse gegratineerde ovenschotel. Girihs zijn geometrische tegelpatronen in de islamitische bouwkunst. Het GIS is een geografisch informatiesysteem. Zymose is gisting. Een giveaway is een weggevertje.

9. Gizmo's [voor geluidseffecten] horen bij gitaren. Wat heeft een G-kracht [zwaartekracht] met een g-plek [erotisch zeer gevoelig, vagina] te maken? Op welke glamping [luxe: glamorous + camping] staan jullie? Glanslei is fylliet, glanslinnen is trielje. Glanstaf [goed lezen, geen staf!] is lustre. Hoe moet ik mij glänzendes Elend [stralende ellende] voorstellen? Veel vliegtuigrompen zijn van glare [zeer lichte kunststof]. Zijn er ook glas-in-betonkunstwerken? Geen idee ... Een zekere formica-achtige kunststof is glasal [z]. Glasfiligrein is petinetglas. Wij gebruiken hiervoor glasvezelversterkte polyester. Het Westland wordt de Glazen Stad genoemd – en Den Haag de hofstad en Deventer de koekstad. Glazuur is verglaassel. Was hij een Leidse glibber [niet in wdb., oorspr, glipper = overloper bij Beleg van Leiden naar Spaanse kant, nu is 'glibber' een geuzennaam]? Het traditioneel IJslands worstelen heet glima. Het glimmer is Moskovisch glas. Een glioblastoom zit in de (grote) hersenen [kwaadaardige tumor]. Met kapotte instrumenten maak je glitch [muziek]. Een rhinestone is een glittersteentje. Paillet [clairet, witte wijn] drink je, met pailletten versier je kledingstukken (geen meisjes!).

10. Gloriosae memoriae, roemrijker nagedachtenis, van deze held. Glunge is glamour plus grunge. Glutamaat is umami of ve-tsin [smaakverfijner]. Glutenallergie is coeliakie. Glycaan is polysacharide. Gnathologie houdt zich met kauworganen en de stoornissen daarvan bezig. De Gnawa [afstammelingen zwarte slaven Marokko] hebben als muziekstijl gnawa. Als tussengerecht is gnocchi [uitspraak!] veelgevraagd. De gnoe is het wildebeest. De plié is een basisbeweging bij ballet en dans, bij een demi-plié blijven de hielen op de grond, bij een grand plié niet. Suppliëren is smeken, een superplie is een koorhemd. Zymose is gisting, zymotisch is gistend. De cornucopia (vroeger geen meervoud – nu wel: cornucopiae) heeft als synoniem de cornu copiae: hoorn des overvloeds.

 
 

1469 Dictee maandag 31 december 2018 (1): dictee Oefendictee 691 (oud) √

Dictee - dictees [1469]

T.z.t. alle (oude) Oefendictees 000-856 in één bestand beschikbaar. Nu als ankeiler vast 691.

Dictee 691 (DCXCI) Dictee Specialisten (26-11-2013)

1. Ik ben flabbergasted [èh ih], verbijsterd. Een flambard is een slappe vilten hoed met brede rand. Zij hebben een flag-of-conveniencerederij [goedkope vlag]. Het interesseert je kennelijk geen flap [niets]. Wie zei er steeds 'sapperdeflap' [Pipo de Clown]? Heeft zij meer dan een flatcoated retriever [gladde, veelal zwarte vacht]? Kom, we kopen een flatscreen-tv (wordt 'teevee' echt soms nog zo geschreven - flatscreenteevee)? Flausch is duffelse wollen stof. Flauwsies (Flauwsjes) zijn flousjes [smoesjes]. Flavine is een co-enzym. Trek je die fleece jas (fleecejas) aan? Flegmasie [pijnlijke zwelling van het onderhuids celweefsel van de benen = kraambeen] treedt bij kraamvrouwen op. Eerst de kleren neerflenzen, en dan flensen [het doen] maar. Zijn er nog weckflessen? Let op de volgende flessen: Leidse fles [soort van condensator], fles van Woulfe (woulfefles, Woulfe's bottle – twee of meer halzen), Florentijnse fles [distilleren etherische oliën] en magnetische fles [plasma (vast)houden]. Voedsel langdurig kauwen is fletcheren. Een fleur de lis is een heraldische lelie, met name die in het Franse koningswapen.

2. Met veel flair [gemak] gooide hij de flare [èh] [fakkel: hittezoekende raket misleiden] uit het vliegtuig. Flusjes (zo-even) zat hij daar nog. Tot flus, fleus, flusjes [straks]! Bij flecteren [taal: verbuigen] treedt flexie op. Onze regering streeft naar flexicurity [flexibele arbeidsmarkt en toch sociale zekerheid]. Een flibustier was een boekanier [zeeschuimer – filibusteren is urenlange redevoeringen houden ...]. Een fliffis [trampolinespringen] is een tweevoudige salto met schroef. Een flikflak [gymnastiek] is een achterwaartse handstand-overslag. Flippes [Bargoens] is geld. Functioneel leeftijdsontslag wordt afgekort tot flo. Een flog is een fotolog. Op tennisbanen tref je floid [kunststof, lijkt op gravel] aan. In het rijk van Flora vindt men Flora's kinderen [de bloemen]. Floorball is unihockey. Bij het hoogspringen kennen we de fosburyflop. Gerrit Komrij was de Florence Nightingale van de letteren. Florentijnse zijde wordt florentine genoemd. De Arubagulden wordt ook florin [oo ih] genoemd. Floroglucinol is benzeen-1,3,5-triol. Flossen doe je in de regel met floss, tandzijde.

3. Die foto is flou, onscherp. Een flox is een herfstsering of vlambloem. Een fluctus in simpulo is een storm in een glas water. Het fluitenkruid is een schermbloemige plant. Bij wandelen in het donker heb ik een fluobandje [fluorescerend] om. Hij is professor in de flutkunde [pseudowetenschap, weet-nietskunde] . De fluweelmaluw is een soort van malve [plant, kaasjeskruid]. De fluxie [wiskunde] is een differentiaalquotiënt. De Fluxus was een kunststroming in de jaren 60 van die eeuw. De journaliste bleek goedgeïnformeerd [GB] te zijn. Dat dochterbedrijf zal zelfstandig verdergaan. Cava is Spaanse, volgens de méthode champenoise gemaakte, mousserende wijn [de kav/wa is de peperstruik of een bedwelmende drank daaruit]. Daar heb je die klotenbibber weer. In de Amsterdam ArenA speelde Ajax tegen Club Brugge, of was het Cercle Brugge? Ik zal je diffameren [belasteren], tenware [ware het niet, tenzij] je excuses aanbiedt. Hij hield een bijzonder langwijlig [wijdlopig, langdradig] verhaal. Languissant [smachtend, kwijnend] greep ze ernaast.

4. Ook focolarini [leden van 'Werk van Maria'] eten focaccia [platte Italiaanse broodsoort van deeg waarin olijfolie verwerkt is]. Als je FO ziet staan, staat dat voor het Frysk Orkest of voor de Faeröer [internet: fo]. Je zult maar lijden aan fobofobie [angst voor fobieën]. De Chinese naam voor de Boeddha is Fohi of Fo. Hij toonde een fokse [foks, foksen] spie [gouden tientje]. De foi du charbonnier is het kolenbrandersgeloof. Wie wil er nog fokkie (koffie, BE, niet meer in VD]? Probeer dat nou niet te fokseren [forceren]. De voorzijde van blad 11 heet kortweg folio 11 [afko] r^o [recto]. Zoals je weet, is de afkorting van folio recto: f^or^o [èhf-oo èhr-oo]. Foliumzuur is
N-pteroyl-L-glutaminezuur. De Folketing is het Deense parlement. De folle du logis is de benaming van de verbeelding. Graafse follikels zijn follikels van De Graaf [aan de eierstok]. Die nagebouwde Griekse tempel is een folly (folie – namaakruïne, ornament – versiering). Een fondue bourguignonne is met vlees. Fonduen doe je in een fonduepan. Daar heb ik een fokking [fucking, verdomde] hekel aan. De lambiekbrouwers [Belgisch bier] doen bier in een foeder [groot (eiken)houten vat].

5. Een fondue savoyarde is een kaasfondue. Onder mijn duiven zitten fondvliegers [langeafstandsvluchten]. De quadrafonie (GB, VD ook: quadrofonie) gebruikt vier kanalen [deel frequentieband]. Hij zoekt zijn fons et origo, bron en oorsprong. Kanonnenvlees is food for powder [op te offeren soldaten]. Found footage is historisch beeldmateriaal. Volgens sommige bronnen werden Liederik, Ingelram en Audacer de drie forestiers [voorgangers van de eerste graaf van Vlaande­ren] genoemd. Om 's hemels wil, om Gods wil, for God's sake, for heaven's sake: doe dat niet! De for intérieur is het oordeel van het geweten. God is de Formeerder [Schepper]. Bij een helicopterview [helikoptervisie, helikopterblik] is formosa superne (alleen vanboven schoon) voldoende. Ik doe het for old times' sake, ter wille van vroeger. Hij is een man van veel forsie [kracht, geweld]. Ik geloof daar geen forts [zier] van. Forumen [deelnemen aan een of meer forums] doe je op internet.

6. Een Fortunae filius is een zondagskind, een gelukskind. De fortuynisten [Pim Fortuyn] hebben het niet zo op immigratie. Een gelukkige grijsaard spreek je aan met 'fortunate senex'. Het Forum Romanum was het centrale plein van het oude Rome. Forza [kreet ter aanmoediging] Feyenoord! Hij drinkt fosco [zekere koude drank]. Het ATP (adenosinetrifosfaat) wordt als fosforylerend [een alcohol veresteren met fosforzuur] agens gebruikt. Kansarme kinderen in ontwikkelingslanden kun je fosteren [ondersteunen – Foster Parents Plan]. Een zonnecel is een fotovoltaïsche cel. Waarvoor wordt de foucaultslinger [slinger van Foucault] gebruikt [draaiing aarde aantonen]? Een fouetté is een verlengde pirouette. Een four in hands [rijtuig met vier paarden] rij je van de bok. Deze aandelen zijn volgefourneerd (volgestort). Je zult maar bij een begrafenis in een fourire [lachstuip, slappe lach] schieten … Fourrés [koekje met een middenlaagje van crème] kun je snoepen. De fourthestatevertegenwoordigers [pers, media] waren in ruime mate aanwezig. Is dat leuk, een foursome [twee teams van twee, om beurten de eigen bal] bij golf? Een fouta [oe] is een hamamdoek [in oosters badhuis; ook: pestemal]. Hij foxtrotte met een foxy [aantrekkelijk] deerne [jong meisje].

7. Fra's zijn broeders. Fracking [èh] is hydraulisch kraken [olie]. Fraîcheur is friste. Een hemangioom of frambozengezwel [goedaardig bloedvatgezwel in huid] verdwijnt vanzelf weer. Een Francofascist is een falangist [ook: Libanon] of caudillist [caudillo = leider]. Daar hoor je veel Franglais [Frans, doorspekt met Engels]. Een matamata is een franjeschildpad. Een frankenstein creëert gedrochten. Het franquisme [Franco] was een fascistische, extreemrechtse (extreem rechtse) politieke beweging in Spanje. Een vrolijke frans heeft een leven als vrolijke Frans. Als je een fluwelen frederik [goed, zachtaardig] in de luren legt, kun je zeggen: zo fopt men Frederik [een goedgelovige]. Wat houdt freeganisme [antikapitalistisch: leven van de welvaartsresten van anderen] in? Is er hier een freinetschool [kinderen leren van ervaringen]? Bespreek de French Connection [smokkelorganisatie VS – Marseille, film!] en de French letter [condoom]. Een meervoud van fresco is freschi (ook: fresco's, vergelijk: fresquist). Mijn vrouw loopt bij een freud [psychiater]. Hongerklop [wielrenners] wordt ook fringale [zwakte; gebrek aan voedsel] genoemd. Een frittata is een omelet. Het Friulisch is een tak van het Reto-Romaans.

8. Een balsturige oppositiepartij is een fronde. Fronde super viridi: op het frisse groen. Wat weet je van 'de' Frontbeweging (vergelijk ook: Frontpartij – 1919-1932: Vlaams-nationalistisch)? Zijn er nog froufrous [twee wafeltjes met crème au beurre ertussen]? Wil je nog een froufroutje? Een frownie is een emoticon met frons. De een was nog frugaler [sober] dan de ander. Nietsnutten zijn het: fruges consumere nati. Laat dat die frulleman [knoeier] toch niet doen! Tevergeefs tegen Hercules, het is vechten tegen de bierkaai: frustra Herculi. Een Frygische muts is een jakobijnenmuts. Wat is FSC-hout [Forest Stewardship Council = Raad voor Goed Bosbeheer]? De tekenencefalitis FSME [Frühsommer-Meningoenzephalitis – vergelijk: encefalitis] komt vooral voor in Midden- en Noord-Europa. Favente summo numine (f.s.n.): onder bescherming van het Opperwezen. De personeelssterkte geef je aan in fte's (fulltime-equivalents). Je kunt de ftisis [tering] krijgen. Zij draagt een fuchsiaroze truitje. Fuck off [iemand wegsturen], door jou ben ik geen fuck [helemaal niets] opgeschoten.

9. Bij zwerfdrang spreek je van een fugue. Ze gingen fukkiefukkie [het] doen. Een fuguette is een kleine fuga. Zij heeft een fulpen [met vleiende, flemende taal] tong. Het was een full swing [met volledige inzet] alle-hens-aan-dektoestand. Dat was een fulldress [ook aaneen, bnw. + znw.] buitengebeuren. Hij is functus officio: niet meer in dienst. Dat dal is een fundgrube voor de archeologie. Dat was duidelijk een fundamentalischterroristische aanslag. Een fuselier is een soldaat van het garderegiment Fuseliers 'Prinses Irene'. Trouwens, Jan Fuselier is de doorsnee gewone soldaat. Met fusilli wordt spiraalvormige pasta aangeduid. Het fustein heet ook wel bombazijn. Wat fustig smaakt, is vaats [naar het vat smakend]. Het runenalfabet wordt ook wel futhark [naar de eerste zes letters: f, u, þ, a (of o), r, c] genoemd. Mijn future [aanstaande vrouw] brengt heel wat futures [termijncontracten] mee. De kleine fuut is een dodaars. Een e-mailuitdrukking is fyi: four your information. Een fyle [stam mensen] wordt meestal verdeeld in fratrieën.

10. Fylliet is versteend plantenblad. Zwakziekte in aardappelloof heet fytoftora. Een stukadoor is meestal geen goede stukjesschrijver (goede schrijver, ook: goedestukjesschrijver, andere betekenis: goede stukjes). Een fylum is een stam in het dierenrijk. Als bladvulling gezocht op '*weil*': de ziekte van Weil, weil dus [infectieziekte], een weilam [niet in de, maar gevoed met wei], rottweiler [(politie)hond], nadweilen en dweilstok [op zee; stok van de zwabber]. Ook nog: dweilband en dweilorkest. Na een dweilfeest (zatlapperij) moet er echt gedweild worden. En op '*wijl*': bij tijd en wijle, zonder verwijl, onverwijld, swijlen(s) – intussen, onderwijl, overdikwijls (weinig gebruikt =  overmatig vaak), middelerwijl (inmiddels), langwijlig [langdradig], kwijlslab en -lap, kwijlebal [die kwijlt], kortswijl [grap] en kortswijlen [schertsen], kassiewijle [asjeweine, etc.: dood], dewijl (omdat), bijwijlen [soms. van tijd tot tijd] en allewijl (gewestelijk: tegenwoordig). Terwijl u dit leest, beleef ik mijn [VD] 15 minutes of fame.

 
 

1468 Dictee zondag 30 december 2018 (2): dictee Aangeboden 932 wedstrijddictees 2000-2014 √

Dictee - dictees [1468]

932 wedstrijddictees

Aangeboden: 932 wedstrijddictees
In één bestand, dus makkelijk zoeken naar woorden
Jeugd- en volwassenendictees
Periode (globaal) 2000 t/m 2014

Inhoudsopgave
1234 A4'tjes
Aantal woorden: 362.216
Aantal tekens (excl. spaties) 2.083.417
Aantal tekens (incl. spaties) 2.443.383
Aantal alinea's 12.868
Aantal regels 47.299 

Geheel bijgewerkt naar spelling 2018-2019! 

Achteraan een alfabetisch register op plaatsnaam
Zoek daarin bv. naar Sint Anthonis
Wil je bv. versie 2010, dan zie dat dit dictee 344 is
Als je nu vooraan het bestand gaat staan met de cursor,
zoek dan naar 344 en met enkele klikken ben je bij het gezochte dictee.

Bestand op aanvraag verkrijgbaar: leentfaarrein@gmail.com

 
 

1467 Dictee zondag 30-12-2018 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 030 RL √

Dictee - dictees [1467]

Wekelijkse dicteetest 030 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 530

1. De ............ lijkt op het .............
a. ponzifraude           piramidespel
b. Ponzifraude           piramidespel
c. ponzifraude           pyramidespel.

2. Als ........... constateerde ik dat er een ............ langs de baan lag.
a. hordenloopster           hindekalf
b. hordeloopster             hindenkalf
c. hordeloopster             hindekalf.

3. Het nieuws telde meerdere items over ............ (places to be) en ............ (rare piefen).
a. hot spots           hotshots
b. hotspots            hotshots
c. hotspots            hot shots.

4. Een ............ is vanzelfsprekend geen .................
a. Bijbelbloem             pinksterbloem
b. Bijbelbloem             Pinksterbloem
c. bijbelbloem             Pinksterbloem.

5. De namen van twee maanden tijdens de Franse Republiek waren: ............ en .............
a. ventose             floréal
b. ventôse             floreal
c. ventôse             floréal.

6. In Suriname is de ........... een groente en een ............. een zeemeerval.
a. djarpesi                jarabaka
b. dyarpesi               yarabaka
c. dyarpesie             jarabaka.

7. Een ........... is een ...............
a. acouchy              staartagoeti
b. acouchie             staartagoeti
c. acouchy              staartagoetie.

8. Het getal ............ schrijf je als een een met ............. nullen
a. deciljard              drie-en-zestig

b. decillard              drieënzestig
c. deciljard              drieënzestig.

9. Buurman ............ is een turner en heel goed in de .......... (christusstand).
a. chris            Chris
b. Chris           chris
c. Chris           Chris.

10. Bij een bespanning ........... lopen alle paarden .............
a. en flèche          achter elkaar
b. en flêche          achterelkaar
c. en flèche          achterelkaar.

Oplossing [030] 

--------------------------------------------------------

Oplossing [030]:
1a 2c 3b 4a 5c 6b 7a 8c 9b 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com

1466 Dictee vrijdag 28 december 2018 (1): dictee Oefendictee 687 (oud) √

Dictee - dictees [1466]

Hierbij dictee 687 (oud), geheel herzien, ook naar spelling 2019.

Dictee 687 (DCLXXXVII) Dictee Specialisten (17-11-2013)

1. Cyaniet is distheen [blauwe verfstof]. In een distichomythie zegt men beurtelings een distichon [tweeregelig vers, volledige zin, hexameter + pentameter]. Een dodeman is geen dode man. Die vervloekte kerel is een dit-en-datse vent. Het xanthogeenzuur is een dithiokoolzure ester. Een divette is een operette- of café-chantantzangeres. Zij krijgen een heel- of halfjaarlijkse uitkering. Een divo is een mannelijke diva, met name een exuberante homo. Divots zijn stukjes graszode die door de club losgeslagen zijn bij golfen. Dixi: don't shoot the pianist! De dixiecraten komen geografisch uit Dixieland. De djamboe bidji is de guave [boom, ook groengele vrucht ervan], maar wat is de djamboe monjet? Maar natuurlijk: de Anacardium occidentale. Bestaan djaksa's [in Indië: inheemse officier van justitie op Java en Madoera in het voormalige Nederlands-Indië] nog? Nee, dus. We moeten de jeep djakken [opkrikken] wegens een lekke band. De reclamecodecommissie (NL) is in België: de JEP, Jury voor Ethische Praktijken. De djenna is het islamitische paradijs. DNS staat voor: domain name server [internetverkeer].

2. Van dittum heb ik geen verstand, van dattum wel. Zij droegen djilbabs (djalabib – vrouwensluier die het lichaam van hoofd tot voeten bedekt). Arabieren roepen soms djinns [geesten] aan. Djizja is het protectiegeld dat dhimmi's [niet-moslims] moeten betalen [voor hun 'bescherming']. De DNA-letters [genetische code] zijn A (adenine), T (thymine), C (cytosine) en G (guanine). De DNB is De Nederlandsche Bank. Op een scorebord zie je soms d.n.s. (did not start) en d.n.f. (did not finish, beide: VD). Het ozongehalte druk je in dobson uit [DU, dat niet in VD]. De officiële naam van dodendag en dodenfeest is Allerzielen [allerzielendag]. De nationale dodenherdenking wordt in Nederland jaarlijks op 4 mei gehouden. 5 mei is het Bevrijdingsdag [NL, BE: 8 mei] De dodenmars is de marche funèbre, de marcia funebre. Wat mag een tarwehalmdoder [zekere schimmel] wel niet zijn? Een doejoeng of doejong of dugong is een vorkstaartige zeekoe. Ervandaan is een doelaanwijzend bijwoord. De doelisten vergaderden in de Kloveniersdoelen te Amsterdam.

3. De teleologie is de doelmatigheidsleer. De entelechie is de doeloorzaak. Een doelpuntloos gelijkspel eindigt in nul-nul (0-0). Wie zaten er toen in de Doema [Russisch parlement]? Doemetoch [bastaardvloek: jammer, verdorie], wat een ellende. Zij zullen er ook wel mee van doen hebben. Een doerian is een stinkvrucht, de doerra is het kaffer- of negerkoren (sorghum). Met miliaria wordt gierstuitslag bedoeld. Een doesoen is een desa of dorp. Dat proces verloopt d'office [vanzelf, automatisch]. Wat, hebben jullie een Ulmer dog [stad Ulm – oe]? Ik vind dat dogepaleis niet mooi. Een dogkar is een dogcart (gewestelijk ook: dokkaar – 1 paard, je zit rug aan rug). Dojinshi's zijn zekere verhalen [gebaseerd op een film]. Morgen komt onze dogo argentino [Argentijnse (vecht)dog]. Doksen zijn Surinaamse muskuseenden. Wat was dokter [dr. B.] Beffies specialisme [geslachtsziekten]? Een nieuwe dieetrage is het dokterfranken (niet in wdb.). Wat houdt de dokterbibberregel [schaatsers mogen met hun schaats niet over de middenstreep op het rechte eind gaan] precies in? Een dokterse [doktersvrouw] is zelden dokteres [vrouwelijke dokter].

4. Hoe kan zo'n Doktor Eisenbart als kwakzalver nu zo'n succes hebben [door onzin te verkopen]? Op Dolle Dinsdag ging hij als een dolle dries tekeer. Het dolby is een ruisonderdrukkingssysteem [bij cassetterecorders]. Hoe klinkt dolengeluid [dole = kauw, torenkraai] rond de kerktoren? Dat is een farcicaal [met veel scherts, klucht = farce + n/s is ook gehakt] toneelstuk. Zijn er nog landen waar dollarisering [dollarisatie = vervanging eigen munt door dollar] plaatsvindt? Hoe zien dollekervel en bilzekruid eruit [planten]? Nou gaan we toch geen dollepraat of gekkenpraat uitslaan? Een dolmspiese is een slaapstee. Dolus praemeditatus is voorbedachte raad [iets doen met voorbedachten rade]. Hij is zo dom als 't kalfke Mozes. Aan het 'habemus Papam' [wij hebben een paus] gaat sede vacante [pauselijke zetel vacant] vooraf, los van eventuele sede-vacantisten [die een paus niet erkennen]. In de wielersport is een domestique een knecht. We hebben gisteren gedomineed [domineeën = dominoën]. Een cisterciënzerklooster en een dominicaner klooster: is dat uit te leggen? Ja: let op bijvoeglijke en zelfstandige naamwoorden!

5. De dominica dies is de zondag, de dag des Heren. Wat is een dominomus (let op! – doodgeschoten mus die de domino-opstelling verstoorde.)? Ik koester mijn domus et placens uxor: het huis en de dierbare echtgenote. Voor een donatio mortis causa [juridisch: schenking onder de opschortende voorwaarde dat de begiftigde de schenker overleeft] moet je wel blijven leven. De Zwarte Donderdag is de Black Thursday [24 oktober 1929, de dag waarop in New York de beurskoersen instortten – vgl. Black Friday = Zwarte Vrijdag [bv. 9 mei 1873], VD (nog) kleine letters]. Een nieuw typetje (typeje, tiepje) op de vrouwenverleidingsmarkt: een dongiovanni [dzjo]. In 'Beek en Donk' is donk een moeras. Zijn dat nou zwart-Afrikaanse bewoners? Een donna komt uit Italië, een doña uit Spanje (en doño – Papiaments/o – is eigenaar). Wat doet een Samaritaanse donor [bij leven orgaan afstaan aan een onbekende]? Die donquichot heeft donovanosis [soa]. Het donum exitiale Minervae is het paard van Troje. Zij leek wel uit den dode te zijn opgestaan. Doodgoed is door en door goed (door- en doorgoed). Thanatofobie is angst voor de dood. Een concha is een doopschelp.

6. De doom en gloom is een onheilsdreiging [GB:
doom-and-gloomverhaal]. Hij is weg van doom(metal) [popmuziek]. Een doopgeschenk is een pillegift. Is een broes [douchekop] een soort douche? Testen maar: vlokkentest [erfelijke afwijkingen ongeboren kind], vlekkentest (rorschachtest), survival of the fittest (!), stresstest [banken], roadtest [rijgedrag nieuw soort auto], predictortest [zwangerschap], multiplechoicetest [meerkeuzetoets – keuze + n/s], mantouxtest [krasjestest, tbc], magtest [hond – maatschappelijk aangepast gedrag], seksetest [atletiek, etc.], kafkatest [onderzoek naar bureaucratie], hiv-test (hivtest), epotest [doping], elandtest [snel uitwijken voor elanden], DNA-test, crashtest [nabootsen voor onderzoek], coopertest [conditie], BSE-test, beilsteintest (met gloeiende koperdraad halogenen in een organische verbinding aantonen), beautycontest (!) en aidstest. Een Rhodesian ridgeback is een leeuwhond of pronkrug. Deze bron stamt uit het Middelhoogduits, die andere uit het middeleeuws Hoogduits. Sommigen wilden met mate verdergaan op de ingeslagen weg, anderen wilden nog verder gaan. Enkele rampwoorden bij dictees waren ooit: bhv'er (kleine letters), klaarstaan (aaneen), mechatronica (niet: mega-!), erlenmeyer (y) en half open (bijwoord bnw. = halfopen).

7. Ontbreekt hier geen door-bepaling? Wat wilden de doorbraakchristenen? De doorluchtige of doorluchte school was het vroegere Athenaeum Illustre te Amsterdam. De doorbitch [vrouwelijke portier horeca] weigerde hem. Een titel van prelaten is Doorluchtige Hoogwaardigheid (Zijne, Hare Doorluchtigheid, Hunne Doorluchtigheden). Naast 'doornenkroon' zou toch ook 'doornen kroon' moeten kunnen? Met Doornroosje bedoelen de gebroeders Grimm de Schone Slaapster (die van die doornroosjesslaap). Dit is als wit doorschoten boek [met witte bladzijden voor aantekeningen] uitgegeven. Ga je van een inslaapmiddel echt dood? Dit tenue is met gouddraad doorstikt. Doorstoven is door en door stoven. Het bloed dat mijn lichaam doorstroomt … Hij hield een goed doortimmerd betoog. Weldoorvoede, goed gevoede, mensen weten niet wat honger is. Dat woord is doorge-x't [doorhalen met de letter x op de schrijfmachine].

8. Wij zijn de Straat van Gibraltar doorgezeild (na de Golf van Biskaje!). We zagen ergens een Neurenberger doos [met speelgoedpoppetje, etc.] en een doos van Pandora [bron van ellende]. We kennen hokverdelende en schotverdelende doosvruchten. De DOP is de Dominicaanse peso (munteenheid van de Dominicaanse Republiek). Johannes de Doper was de wegbereider van de Heer. Zijn dat allemaal dopinggeduide middelen? Hij ging doppen: gebruikmaken van de dopregeling (doorstroming onderwijspersoneel: een eenmalige
VUT-regeling voor leraren vanaf 55 jaar). Wat moet die Dordtenaar, een dorknoper [saaie maar rechtvaardige ambtenaar – met 'D' in Bommel!], in Rotjeknor [Rotterdam]? Dorpers moeten weinig hebben van statters. In België is de Dorpsstraat [lokale politiek!] de tegenhanger [pendant] van de Wetstraat. Het was een karwei om de karwij [plant] te oogsten. Dorstlessend is de dorst stillend. Kabeljauw vang je met een dory [open roeiboot, Newfoundland]. Een dos passé is een vlakke, vierkante rug [van boek].

9. De aanduiding disk operating system wordt afgekort tot DOS. Een douairière is een weduwe van adellijken of aanzienlijken huize. Afzeliahout wordt ook doussié genoemd. De dota is de documentatie van tijdschriftartikelen. Een douar is een cirkelvormig tentenkamp. Double bagels [tennis: 6-0, 6-0] komen niet erg vaak voor, een double eagle [golf: drie slagen onder par] ook niet. Douteus [oe] is twijfelachtig. Wat valt je op aan 'double-breasted' [borst – bedekkende voorpanden en twee rijen knopen]? 'Ambacht' en 'ambt' vormen taalkundig een doublet. Een douglasspar is een veel gekweekte naaldboom. Een Noord-Afrikaanse douria [oe] is een aanbouw bij een groter gebouw. Een Griekse doula [oe] is een soort kraamverzorgster. Dougalls sterns [vogels] worden wel als dwaalgast waargenomen. Die wijn is heerlijk doux [uitspraak: doe – zoet, niet droog]. Hier moet je downhill [van de berg af, omlaag] skaten. Wat is trisomie 21 en waarom heet dat zo [downsyndroom, drie chromosomen i.p.v. twee]? Down the drain is door het putje, helemaal foetsie.

10. Doza's [donderdagavond, zaterdag] zijn oproepkrachten, die ook wel doyennés du comice [handpeer] in de vakken leggen. Wat is erger: dozig [dom, onbenullig] of mutsig [zelfde, ook: dozerig, mutserig]? Het DPS is het disfunctioneleperceptiesyndroom. Wie kent niet de draad van Ariadne [om ingewikkeld probleem op te lossen, oorspr.: Labyrint, Kreta]? Bij filariasis (draadwormziekte) treedt besmetting met guineawormen, een draadwormensoort, op. De draadmannekes [tropische zangvogel] zaten op het steenmannetje [stapel stenen, markering wandelroute in de bergen]. Een jetfoil is een draagvleugelboot. De draagwijdte is de portee van iets. Daar wordt nog draconisch [zeer streng] gestraft. Willen jullie daarvoor zorg dragen? De baardragers (!) torsten een overleden baarddrager. En die laatste was beslist geen ex-collega van hen. Kijk, daar staat weer zo'n
tinus-aan-de-rekstok [schertsend: kruisbeeld, jan-an-de-lat].

 
 

1465 Dictee dinsdag 25 december 2018 (1): dictee Oefendictee (3) december 2018 √

Dictee - dictees [1465]

Oefendictee december 2018 (3)

1. Fascesrecueil is een beetje vreemde samenstelling. Is het
rendez-vous de chiquige uitvoering van een rendez-moi? Je te(r) ruste leggen (begeven) kun je vaker doen, je hoofd te(r) rust(e) [4x] leggen maar eenmaal [één keer]. Voorhanden waren een sachari- en calorimeter. Lijdt die savante savante nou echt aan het savantsyndroom? Per pedes apostolorum, met de apostelpaarden, gingen we op weg naar de sedes apostolicum, de Heilige Stoel. Een sylvester die op silvesteravond moet werken: das war einmal. SIMM's zijn single in-line memory modules. Toen ze de grootslempartij [grandslampartij, grand-prixwedstrijd] gewonnen hadden, volgde een ware slemppartij. Op het congres heb ik veel gesocialized. Snapt u het nog: hij legde een sudanknoop in het soedanrode touw. Ten langen leste volgde het ten laste leggen. De yakuza werd opgepakt: ze zaten in hun jacuzzi's.

2. Gooi die bayem [spinazie] maar in de majem [water]. Mezze (mv.) zijn in de Midden-Oosterse keuken kleine hapjes die als tussendoortje, als voor- of bijgerecht of complete maaltijd worden gegeten. De indycar is naar Indianapolis genoemd. De intrigant was erg exigeant. Vroeger werkte hij in een smidsstal. Hij verdient evenveel als zijn vrouw, maar meer dan zijn zoon. Het is even ver naar A als naar B, maar verder dan naar C. Het is mij even veel (om het even). Via het boek dat hij las, giste hij dat het toen in die stad behoorlijk gistte. In een huis clos bevind je je met anderen in een helse ruimte, waaruit je niet kunt ontsnappen. Overigens: Huis Clos was een toneelstuk van Sartre (1945); daaruit kent VD ook de uitdrukking 'l'enfer, c'est les Autres'. Zij komen uit een grote Koïsche familie. Turken zijn verzot op köfte.

3. Annie is het buurmeisje van Karel. De totemnaam [bij scouting] van koning Boudewijn was Trouwe Eland. De bijnaam voor de jonge koning Boudewijn in Congo was Bwana Kitoko [lett. mooie heer]. De
kou(de)-inval viel vroeg in dat jaar. Meerdere kouroi (enkelvoud: kouros) en dito korai (enkelvoud: korè) vullen elkaar goed aan [naakte mannen- resp. geklede vrouwenfiguur]. Piet de Visser is Kreeft en Piet Kreeft is visser. Annie en Karel zijn Tweelingen. Wij zijn anti racisme. Een blanco accept is een blancet [s] en een blanco volmacht, blanc-seign, is een blanket. Hij is met de noorderzon vertrokken en dus met farao's bokken weggegaan. De Blasiuszegen (tegen keelaandoeningen) ontvang je op 3 februari. Het spul van Blanus trof je op de kermis aan. Chic (sjiek) de friemel (friebel) is de aanduiding van iets dat nepchic is zoals dat nepchique [zeg maar: chiquige] voorwerp daar. Een choker(collier) [kohl-jee] is een nauwsluitende halsketting. Een choker [ww. choken] is ook nog een sporter die 'dichtslaat' als hij een wedstrijd dreigt te winnen en verder een ascot = een (zijden) sjaaltje in de open boord van een overhemd.

4. Een politicus, in gesprek met de media, is getraind in het répondre en Normand: een ontwijkend antwoord geven. De constante van Boltzmann wordt weergegeven door k en die van Planck door h. In de r.-k. kerk is de vierde zondag van advent rorate (coeli) (ook: vroegmis in de advent). De introïtus voor die zondag is 'Rorate coeli desuper' [Dauwt, hemelen, uit den hoge – archaïsch]. NB: coeliakie is een ongeneeslijke stofwisselingsziekte, veroorzaakt door een glutenintolerantie. Het meervoud van missa brevis [korte mis] is missae breves [dat niet in VD], het meervoud van missa solemnis is missae solemnes [dat niet in VD]. Wikipedia noemt ook nog de missa longa [mv. missae longae]. Allerwegen bekend zijn is volitare per ora virum [lett.: op aller lippen zwevend]. Een sororaat is een zusterhuwelijk.

5. Een scala caeli is een jakobsladder (trap of ladder naar de hemel). Hij wilde niet over de brug komen, want hij leed aan gefyrofobie. Hij kan goed jeu-de-boulen, hij beheerst het jeu-de-boulesspel (tot) in de (fijnste) puntjes. Op Sicilië is de nuraghenbouw veelvoorkomend. Ze zeggen dat ze hun boterhammen wel op kunnen, maar hun geluk niet op kunnen. Op het woord 'cajon' wordt nu veel minder nadruk gelegd dan voorheen. VD is 'om': chakchouka'= 'shakshuka' (groenteomelet). Dat is ondenkbaar en dus niet peizelijk. Als je twijfelt, het is 'gij die loopt' [niet: loop] en dus ook 'gij die wilt'. VD hanteert de vaste uitdrukking 'pais en vree', het Liedboek [voorheen: 'voor de kerken', uitgave: PKN] hanteert 'peis en vreê'. Zowel GB als VD kent de woorden 'pasgeboren' en 'nieuwgeboren'.

6. Zomaar, VD op *aaa* [selectie – zelfs iets met *aaaa* – blokcopolymeer =  chemie: polymeer waarvan de moleculen uit secties van homopolymeren be­staan … -A-A-A-A-B-B-B-A-A-A- …]: AAA (triple A), java-aap, media-aandacht, DNA-, RNA- en MRSA-aanpak, contra-aanval, na-aapgedrag, na-aapster, terra-nigra-aardewerk,
terra-sigillata-aardewerk en genormeerde valuta-aanduiding. Op *bbb*: bbb-training [buik, billen, benen] en KBBB [Koninklijke Belgische Basketbalbond en Koninklijke Belgische Biljartbond]. *ccc*: in de chemie betekent allenyl- als voorvoegsel dat organische moleculen de groep H₂C=C=CH- bevatten en 'gecumuleerd' betekent: dubbele bindingen tussen ten minste drie opeenvolgende koolstofatomen zoals in alleen, H₂C=C=CH₂. Latijn d.d.d. betekent: do, dico, dedico = ik geef (het), wijd (het), draag (het) op aan en DDD (bnw.) = van cd's: digitaal opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd. *eeee*: zee-eend. twee-eenheid, gve = grootvee-eenheid, ze wil dat hij mee-eet; bekend is ook de zeeduiker of wigstaart, de zwarte zee-eend (!). *eee* [veel, kleine selectie]: cetaceeën (walvis) en bobsleeën.

7. Verder: halve-eeuwfeest, hoezeeën, twee-eiig, Breeënaar, Heverleeënaar, Oud-Heverleeënaar (! al -) [New Yorker],
twee-euromunt, levée en masse [massamobilisatie], IEEE = Institute of Electrical and Electronics Engineers, peeën = plagen, tweeënhalf, tweeërhande, tweeërlei, poe-ee, tweeënzestig, tamme-eendenborst, zonne-eest, twee-en-een-halve-centstuk en Zuidzee-eiland. *fff*: fff = fortississimo [muziek], zo luid mogelijk en tiff = (internet) tagged image file format (beeldbestand in TIFF-formaat = de standaard). *ggg*: niks! *hhh*: nop(pes). *iii*: Louis XIII, socii individui = onafscheidelijke genoten en wiiitis [krijg je bij Wii, het wiiën]. *jjj*: nada. *kkk*: KKK = Ku-Klux-Klan. *lll*: de VBSL is de Vlaamse Baseball- en Softballliga. *mmm*: heerlijk, verrukkelijk – of uitdrukken van twijfel. *nnn*: niente. *ooo*: een peroxyzuur is in de anorganische chemie een zuur dat de groep –C(=O)–OOH bevat (bv. peroxymierenzuur). *ppp*: pianississimo, uiterst zacht, PPP = Triple P = people, planet, profit, p.p.p.d. = per persoon per dag (met m: maand, met n: nacht, met w: week) en PPPS = postpostpostscriptum (naschrift na ...).

8. Verder: (een hele mooie!) het appprotocol. *qqq*: zero. *rrr*: rrrt = geluid van een rollende val. *sss* (altijd interessant): businessschool, crossselling, economyclasssyndroom [vliegtuigtrombose + n/s],
KISS-syndroom, Ordnung muss sein, SSSR = (historisch) Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik = Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (Sovjet-Unie, USSR), stresssituatie, stresssymptoom, stresssensatie, welnessspecialist, stressstijging, PTSS = posttraumatische stressstoornis [veteranensyndroom] en TSS = tibialestresssyndroom (scheenbeen). *ttt*: o.t.t.t. = onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd (en v.t.t.t = voltooid). Ze zullen het wel als een haas veranderen nu, maar kijk eens (oVD) bij de lemma's 'kwetsbaar' (1, 1e stip) en 'dampwinkel' ... (:-))

9. *uuu*: Uuu = unununium (element 111, thans röntgenium). *vvv*: VVV (NL: Vereniging voor Vreemdelingenverkeer) en VVV-bediende, AVV/VVK = Alles voor Vlaanderen/Vlaanderen voor Kristus (leus van de Vlaams-nationalistische beweging), IVVV = Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen [vergelijk WVV = Wereldvakverbond, communistisch georiënteerd], v.v.v. = Latijn: veni, vidi, vici = ik kwam, ik zag, ik overwon (bericht van Caesar aan de Senaat in 47 v.Chr.) – ook (op documenten): voor vernietiging vatbaar. *www*: www = world wide web. *xxx*: XXXL = extra extra extra large [en S = small] en xxx = de seksextensie op internet. *zzz*: jazzzanger, etc. Ook nog: zzz = zeer zeldzaam (bij verzamelaars) en zzz als zoemgeluid van bijen.

 
 

1464 Dictee maandag 24 december 2018 (1): dictee Oefendictee 681 (oud) √

Dictee - dictees [1464]

Willekeurig uitgekozen: herziene Oefendictee 681 (oud).

Dictee 681 (DCLXXXI) Dictee Specialisten (29-10-2013)

1. Biscotti di Prato zijn cantuccini [amandelkoekjes]. Het capoeira [uitspraak!] is een Braziliaanse zelfverdedigingstechniek. Capots zijn motorkappen. Een capotje [oo] is dus geen kapotje (vergelijk: capote anglaise). Een captcha is een completely automated public Turing-test to tell computers and humans apart. De capuce is een monnikskap [plant]. Bij de captatio verborum [jacht maken op fraaie woorden] scoor je flink met onuitspreekbare woorden als paraskevidekatriafobie [angst voor vrijdag de dertiende] en hexakosioihexekontahexafobie [angst voor het getal 666]. Wat vroeger cara was, is nu uitgesplitst in astma en COPD (chronic obstructive pulmonary disease). Caramba [uitroep gespeelde verbazing], dat is kras! Caput Nili quaerere: aan een onbegonnen werk beginnen [lett.: de bronnen van de Nijl zoeken]. Hoe verging het de markies van Carabas in het sprookje De gelaarsde kat? Carbamazepine is een geneesmiddel tegen epilepsie. Carbone (atro) notare (niet meer in VD) is iets zwart afschilderen. CMC is carboxymethylcellulose.

2. Een carbonkopie is een doorslag, een carbon copy (copie conforme) een cc. Is cordiaal [hartelijk] hetzelfde als cardiaal [het hart betreffend]? Nee, dus. Wees blij, dat je niet weet wat carding [diefstal en illegaal gebruik van creditcardgegevens] is … Cardiostriptease [therapeutisch ...]: mijn hart nog gezonder? Cardiotocografie [registratie hartslag foetus] is ctg. In aam (voor adem) zit geen caret (weggevertje). De carnavalsschlagers schalden door de feestzaal. Het carobe is het johannesbrood. De carottentrekker (carottier - lijntrekker) blonk uit in het carottespel [biljarten: verdedigend]. Hij sprak carrément, ronduit (of beter: vierkant?). Carrouselfraude is een zekere btw-fraude. Een cartel nodigt uit tot een duel. Die cassandravoorspellingen [somber, door niemand geloofd] blijken vaak juist te zijn. Cassis is limonade, crème de cassis een likeur. Cassoulet is een zekere ragout. Heeft een castraat nou nog castratieangst? Wanneer valt casual friday [informeel gekleed naar kantoor] dit jaar? Beschrijf de catachrese [tegenstrijdige beeldspraak, onjuist gebruik van een woord]. Van hem is er een catalogue raisonné [systematische catalogus].

3. Cassante kritiek is gezouten. Catatonie is 'iets met de spieren'. Dat is catarrale enteritis [ontsteking van een slijmvlies, gepaard gaand met veel afscheiding van slijm – enteritis = darmvliesontsteking]. Herinner jij je nog een tv-catchphrase [ee] (typerende uitspraak zoals: oogjes dicht en snaveltjes toe (Fabeltjeskrant)]? Het catgut [medisch: hechtdraad] verdwijnt vanzelf. Een cathetus of kathete is een loodlijn. Waar vind ik het cattuig [voor kleine scheepjes]? Die cause célèbre [beroemd rechtsgeding] vergeet ik nooit meer. Cava is Spaanse volgens de méthode champenoise gemaakte mousserende wijn. Een cavaliere [jèh-ruh] servente is een gedienstige ridder, vaste begeleider en minnaar van een gehuwde vrouw. Wat is nou toch die CCD, de colony collapse disorder (verdwijnziekte – bijen!)? Een CCU is een coronary care unit, een hartbewakingseenheid. Cave [kaa-vee]: pas op! Cave canem: pas op voor de hond! Een CCO is een chief commercial officer (directeur verkoop). CD&V staat voor Christendemocratisch en Vlaams. De cecemel is een chocoladedrank. In de biochemie kennen ze het cellysaat [preparaat, afkomstig van cellen waarvan het celmembraan verbroken is].

4. En dat komt dan door cellysis [kunstmatig of natuurlijk]. Hij moet schoolexamen (se) en centraal examen (ce) doen. Een Celtic field is niet het voetbalveld van Celtic [maar akkertjes met lage walletjes] … Centaurie en santorie (die laatste niet meer in VD) zijn dezelfde plant. Het honderdste deel van een frank (franc) is een centimetje (centiempje). De Centralen waren Duitsland en zijn bondgenoten in de Eerste Wereldoorlog. De Stichting van de Arbeid sloot centrale akkoorden af. Centrafrika is de Centraal-Afrikaanse Republiek. Omschrijf een centre d'intérêt [zaak die belangstelling trekt]. De cera is continuous erythropoiesis receptor activator, een op epo lijkende soort van bloeddoping. Een certosa is een kartuizerklooster. Het centrum van Broca (brocacentrum) is het spraakcentrum. Celotex is dik karton. Een cerberus [s] is een norse, waakzame wachter. Is de cérémonie protocolaire [Frans] al geweest [en protocollair geheel verantwoord]? Een CVA is een cerebrovasculair accident [beroerte].

5. Dat geldt alleen ceteris [s] paribus [als al het overige gelijk is]. De CF (cystic fibrosis) is een aangeboren ziekte, de taaislijmziekte. De
CFA-frank is gerelateerd aan de Communauté Financière Africaine, de Afrikaanse Financiële Gemeenschap. Een chachumber is een frisse salade. De chado is een Japanse theeceremonie. Chaerofobie is afkeer van vrolijkheid en vreugde. Wat houdt chagas, de ziekte van Chagas in [trypanosomiasis veroorzaakt door bloedparasiet]? Bij joden is chai [tsj] vers, niet gekookt. Maar ook: symbool voor het leven, gevormd van de letters chet en joed. Een chaitya is een heiligdom van de boeddhisten. Een chakchouka is een groenteomelet (Noord-Afrika); is dat net zo lekker als shakshuka? Ja, sinds kort hetzelfde in VD! Het chambray is cambric (batist, kamerdoek) en een chambree is een slaapzaal. De chambertin is een rode bourgognewijn.

6. Duitse champagne is sekt. Je drinkt die uit een champagneflûteje. En erbij eet je soms kastanjechampignons. Ken je het chanboeddhisme [tsj – zen-]? Brengt champost [sj] nog wel wat op [overblijfsel champignons telen]? 'Een hoofse buiging' is een erg verraderlijke dictee-uitdrukking. Een chanson de geste is een Oudfrans heldendicht. In chantillycrème zit vanille-extract. Een chape is een slijtlaag. De chappezijde wordt van afval gemaakt. Een charango [tsj] is een snaarinstrument. Charedim (enkelvoud: charedi) zijn ultraorthodoxe joden, zoals de chassidim [vroom]. Hij is een kei in charlatanerie. Wil je montagne russe [nagerecht van vanillevla met puddingbiscuits] of charlotte-russe [room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits]? In de charonsboot vervoerde Charon de zielen over de Styx [voor een (één) obool]. De Olympische Spelen hebben een charter [grondwet] en we kennen ook het Pacific Charter [1945: doelstellingen van de oorlog]. In een chartreuse [kartuizerklooster] drinken ze zelf ook chartreuse [likeur]. Die chasses-patates [mislopen achtervolging op de kopgroep, wielrennen] zijn onuitroeibaar. Een chateaubriand [biefstuk] is voor twee [of meer] personen.

7. Een chattra is de bekroning van een stoepa. Chattri's zijn gedenkgebouwen. Ze stonden cheek to cheek [wang tegen wang], anderen rug tegen rug (dos-à-dos). Die chef lege dozen moet er wel bij zijn: alleen in zijn bijzijn hoor je de nodige
gouwe-dozen-met-blikken-randen [vervormde bastaardvloek] . Een chef de cuisine is een chef-kok. Chet, get, gad, chetsie, gadsie, wat doe je nu weer? De (het) cheviot is een fijne Engelse wollen stof. De chicagoblues is geen bloes (blouse). Chiaroscuro is clair-obscur [werken met licht en schaduw]. Chijm (chymus – spijsbrij in maag) en chijl (chylus – lymf(e) in de darmvlokken) haal ik altijd door elkaar. De chikungunya is een virusziekte. Ik heb pas nog gechillaxt [chillen + relaxen]. Chimes [tsjaajms] zijn klokkenspellen, het chimes is (ook) een klokkenspel. Het chinees is Chinees porselein en het (oud) delfts is Delfts porselein. En eten doen we bij de chinees in Delft. Het chineesrestaurantsyndroom krijg je van ve-tsin [glutamaat, ajinomoto]. Doe maar 10 chin-ups [optrekken aan rekstok].

8. Het CHIO is het Concours Hippique International Officiel. Met RFID wordt radio frequency identification bedoeld (vergelijk: RFID-chip). Het chi-rho [hoofdletters: P en X] is het Christusmonogram. De ene specialist deed hoofd- en halschirurgie, de andere maag-darmchirurgie. Een chiton is een onderkleed bij de oude Grieken, chlamydia is een geslachtsziekte, de chlamydia (enkelvoud: chlamys) zijn wijde korte mantels. Kaliumchloraat heet ook wel chloras kalicus. Chlorofylline wordt uit brandnetels gewonnen en chloroquine is een antimalariamiddel. Een botsing van meningen is een choc des opinions. Choemasjim (enkelvoud: choemasj) is de niet-inhoudelijke aanduiding van exemplaren van de vijf boeken van Mozes, de Thora, in de vorm van een gebonden boek. Eén choppe of choepa, twee choppes of choepa's: dat is een Joodse huwelijksplechtigheid.

9. Goede cholesterol is hdl (high) en slechte cholesterol is ldl (lipoproteïne, low density lipoprotein). Clafoutis [klaa-foe-tie] is flan met vruchten. Een zeker voorgerecht van rauwe en geblancheerde groenten wordt crudités genoemd. Een choliambe (choliambus) is een hinkjambe. De chole of cholos is de gal. Chortens [boeddhistisch gedenkteken] kom je in de Himalaya tegen. Noem eens enkele sympetalen [mv., zekere tweezaadlobbige planten]. Handig, die chrestomathieën [bloemlezing]. Een chrismon (christogram) is een Christusmonogram [zie boven]. De Chronologie der Vaderlandse Geschiedenis is een nuttig boekje. Een chullo [tsjoe-joo] is een Peruaanse wollen muts met oorflappen. Een retabel [achterwand altaar] zal maar churrigueresk [barok met overdadige versiering] zijn … Ken je de methode Galin-Paris-Chevé [zekere muzieknotering met cijfers i.p.v. noten]? Zij zweert bij ciceroniaans Latijn [het zuiverste klassieke Latijn]. Een sima is (ook) een cimaas. Een cimetière des arts is een museum. Kan dat: 'gewast'? Ja: van linnen of stof.

10. De cinéma vérité is heel echtheidsgetrouw. Een cingulum is een albenkoord. De CIO, de chief information officer, is de directeur ICT (GB ook wel: ict). Zij zijn circe's: onweerstaanbare verleidsters. Dat is een circulus in probando, een cirkelredenering. Het is wel circumstantial evidence [bijkomstig bewijs], maar toch … De cire perdue is de verlorenwastechniek. De cirlgors komt uit Zuid-Amerika. Een cisiojaan is een middeleeuws hulpmiddel voor de kalenderinrichting. Het Cités zou een straattaal zijn [in de mijnstreek]. In deze Cito-toets komt het begrip 'citorecept' [spoed] niet voor. Sereh [èh] is citroengras. Zit in citronnade [citroendrank] ook citronine [citroengele kleurstof]? Vast wel. Wat is het Civiele Huis [het gedeelte van de hofhou­ding dat niet tot het Militaire Huis behoort]? Het circassienne is het halflaken.