1399 Dictee dinsdag 16 okt 2018 (1): dictee Oefendictee oktober 2018 (1) √ x

Dictee - dictees [1399]

Oefendictee okt 2018 (1)

1. Met Kanakenjager wordt bedoeld: 1) handelaar die voor de suikerplantages in Queensland (Australië) slaven haalde van de Polynesische eilanden, 2) schip dat werd gebruikt voor het halen van slaven van de Polynesische eilanden. Kanak en Kanaken wordt ook wel in verband gebracht met bewoners van de Hawaï-eilanden. In een madhhab (soennitische wetschool) moeten ze niets hebben van motyo's [prostituees] en mojito's [zekere cocktail]. Kijk wel de uitspraak van deze zin even na ... Ik ben verzot op latte macchiato's, ook wel lattes genoemd. Ook Madame [VD] de Pompadour droeg vaak pompadoeren kleding. De santeria is een syncretische religie in delen van Zuid-Amerika, m.n. Cuba, gebaseerd op identificatie van de
rooms-katholieke heiligen met de Afrikaanse goden en geesten (orisha's) van de Yoruba, ontstaan ten tijde van de slavernij. Hoe loopt die safesexcampagne?

2. En die sekscapades en die sexcuses dan? De timmerman vertrapte het snavelhauwtje. Voor mij geen Chinese maaltijd zonder tyapar [uitspraak! – taugé]. Dat wist je: WAG staat ook voor wives [echtgenote] and girlfriends. Twee weten meer dan een, met name een jan-weetal 2025 en een lijsje-weetal. Wrijten is, zoals je weet, bakkeleien. Een redingote is een rijjas. Iets dat wrevel wekkend is, hoeft nog niet weerzinwekkend te zijn. Een calamaris mag je ook tienarmige inktvis, pijlinktvis of kalmaar noemen (calamari zijn pijlinktvissen als gerecht). Voor aderen kun je aârs schrijven en voor adem aam: aârs [anders] doe je het niet goed! Op zijn rug in het gras liggend, staarde hij in zijn alleenheid naar de aleenheid [ook: het alene]. Bedroeg het tekort nu anderhalfduizend of anderhalf miljoen euro? Allebei OK: traveller(s)cheque.

3. Een arrêteerkogel dient als een arrêt te arrêteren. De forint (HUF) is de munteenheid van Hongarije. Gebruik je moerstaal en schrijf
ik-weet-niet-wat voor je-ne-sais-quoi. Mijn 95-jarige buurman heeft BPPD (niet in wdb.: positieduizeligheid is kortdurende draaiduizeligheid wanneer het hoofd snel van houding verandert zoals bij draaien in bed, vooroverbuigen, omhoog- of achteromkijken). Duizend angsten uitstaan. Benigne paroxysmale positieduizeligheid: benigne betekent goedaardig/ongevaarlijk en paroxysmaal staat voor 'in aanvallen optredend'. Patiënten met BPPD hebben dus klachten van een in aanvallen optredende, positieafhankelijke (= houdingsafhankelijke), goedaardige duizeligheid. BPPD komt vaak voor en is over het algemeen goed te behandelen. Wat is meer: duizend en een vrouwen, of duizend-en-een [veel] vrouwen? Ze zullen hem wel erop aankijken.

4. In de bauméschaal, de schaal van Baumé wordt alles in (graden) Bé uitgedrukt, dat gaat in chemische zin over oplossingen en concentraties. Erg achterhaald! Het kleine Beiram is het Suikerfeest (Ied/Eid-al-Fitr), het grote Beiram is het Offerfeest [Ied/Eid-al-Adha]. Zij is blasé, haar buurvrouw nog blaséër en de overbuurvrouw het meest blasést van allen. Ook Middelburg heeft een lange Jan. Flink op je donder krijgen is van jonge jan en van lange jan krijgen. De Gezegende zegene het: Benedictus benedicat. Het valt nog te bezien of de beziën [bessen] floreren. Het eiland Billiton is heel tinrijk. Confiscatie (en confiscabel), confisqueren, bifurcatie, bifurqueren. Uitzondering: remarquabel! Bewindspersonen (NL) kunnen zich maar beter aan het Blauwe Boek houden. Ook de Bressiaander staat nu in VD! De bulldozer plette de buldog. De appel valt niet ver van de kalvijn(boom) . Een cañon [ah - VD] is een canyon [èh - GB/VD]. Capsacine is capsaïcine. Een rare Chinees schrijf je (nu) echt zo. Deze citerpen was voorzien van een mooie = cier: daar kun je mooie sier mee maken!

5. Een clericus heeft een klerikale waardigheid. De uitdrukking
'clicks-and-bricks' [2007] staat niet meer in VD. Daargelaten dat dit onhandig was, heb ik mijn spullen daar gelaten. Met *quin* (o.a.): [GB:] equinox [dag-en-nachtevening –VD ook: equinoctium], quine [2 vijven bij dobbelen – ook: quinterne], quinoa [gierstmelde mv. n – uitspraak, 2x], quinto [ten vijfde], ramequin [ovenschotel voor crème brûlée], mannequin, marasquin [soort kersenlikeur], chloroquine [antimalariamiddel], equinoctiaal [VD ook: equinoxiaal], quinquagesima [vroeger: zevende zondag voor Pasen] en [VD:] bouquinisten [ook m!], cavaquinho [cavaco, tokkelinstrument], mannequinage [beeldhouwwerk aan gebouwen], maroquinerie [marokijnwerk], mefloquine [antimalariamiddel], mesquin [kleingeestig], mesquinerie, pasquinade [smaadschrift, schotschrift], quincaillerie [kramerij(en)], quinconce = quincunx [vier elementen + 1 in het midden, 5 schoppenkaart, dobbelsteenkant met 5 ogen, etc.].

6. Ook nog: qui nil molitur inepte = die niets ondoordacht op touw zet, quinoakut [is praatgraag over gezond voedsel, supervoedsel, etc.], quinquennium [periode van 5 jaar], quinquertium [vijfkamp], artikel 4 quinquies = het vijfde punt van artikel 4, quintadeen [orgelregister – vero: quintaton], quintiljard [10^33], quintiljoen [10^30], quintool [groep van 5 muzieknoten], quintupel [vijfvoudig], quintupliceren [vervijfvoudigen], squinch [ogen een beetje toeknijpen: zo'n selfie], taquineren [kwellen] en sub lemma: Doctor Angelicus [Thomas van Aquino – ook: Doctor Universalis, zie ook: neothomisme, vgl. thomisme en antoniem: molinisme], Franse punt = lambrequinornament [lambrekijn, lamberkijn], Q = kwintaal (vroeger quintaal = centenaar, elders 100 kg, in Engeland en Amerika 50 kg], q.e. = quinta essentia [het beste, de kern van de zaak, de kwintessens], se ipse amans sine rivali = iemand die van zichzelf houdt, zonder rivaal, tout comme chez nous = net al bij ons en een zekere soort zeeanemoon heet Actinia aquina. Fors bemeten is ruim bemeten.

7. Bij een logenstraffing wordt er geloochend, gelogen. D.G. (Latijn) kan staan voor: 1) Dei gratia = door Gods genade en 2) Deo gratias = Gode zij dank. Drukbeklant is goed beklant of welbeklant. De teckels werden getackeld (en dat met die korte pootjes?). Hij zou me continu dwarszitten door me de voet dwars te zetten. Ecarté spelen is ecarteren. Ik ben er ingestonken en erin geluisd. Leg eens uit: het verschil tussen exdatum en ex dividend. Er is daar veel gestres. In vergelijking met 'goeiemorgen' kunnen we bij 'goeienavond' spreken van een n als hiaatdelger. VD kan niet tellen: bij gek²: honderd en een gekken --- > honderdeneen. Als je 'verzien' schrijft voor 'ver zien', heb je je verzien. De Indo-Germaan en de Indochinees konden het goed samen vinden. Die jan-doet-als (!) laten zich gemakkelijk uitbuiten.

8. Zullen we ju-ju gaan spelen? Blijf wel een goed onderscheid maken tussen ki en k.i.d.. Een longsleeve-T-shirt is een langarm-T-shirt. Hoe zou GB aan 'middenklassegezin' en 'middenklassewijk' komen? *** Kennen jullie Sarie Marijs nog? Moskovieten houden van Moskovisch gebak [Moskovië = Rusland]. Je weet toch dat bevertien ook beaverteen genoemd wordt? CF is cystic fibrosis (aangeboren, erfelijke ziekte van de klieren; taaislijmziekte, mucoviscidose, ook: muco - cystische fibrose). Een goed Nederlands postcoïtum is feitelijk een post-coitumdepressie. Een princess charming blijkt vaak een princesse lointaine te zijn. Haar kleren waren trouwens van prince-de-galles. Vanuit de Provence komen veel Provençaalse invloeden. De ramee is een plant van het geslacht Boehmeria. Heel vervelend, zo'n
rendez-moi. Daar heb je weer zo'n ADHD'erige ADHD-lijder. De rial kan slaan op IRR (Iran), OMR (Oman), YER (Jemen) of QAR (Qatar - 2025 nu ook riyal), de riyal alleen op SAR
(Saoe/udie-Arabië – GB, VD).
*** Een snel antwoord: per heden - oktober 2018 - uit de Woordenlijst verwijderd ...D.w.z.: n toegevoegd:
'middenklassengezin' en 'middenklassenwijk'.

 
 
  


 

1398 Dictee zondag 14-10-2018 - dictee Wekelijkse dicteetest 019 RL √ x

Dictee - dictees [1398]

Wekelijkse dicteetest 019 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 519.

1. Hij deed het .......... van, .......... van de kinderen.
a. om wille          ter wille

b. omwille           ter wille

c. omwille           terwille.

2. Ik heb liever .......... dan .......... thee.

a. versgezette           warmgehouden [later aangepast]

b. vers gezette          warm gehouden

c. versgezette           warm gehouden.

3. .......... klachten leiden tot .............

a. ongeüite           stressymptomen

b. Ongeuite          stresssymptomen

c. Ongeüite          stresssymptomen.

4. Omdat hij niet .......... wilde komen; keerde ik ............ om.

a. terzake             onverrichterzake

b. ter zake            onverricht ter zake

c. ter zake            onverrichter zake.

5. Het .......... is het ...........

a. nimbysyndroom          not-in-my-backyardsyndroom

b. nimby-syndroom         not-in-my-backyardsyndroom

c. nimbysyndroom          not-in-my-backyard-syndroom.

6. De .......... van de kranten dalen en een .......... vind je in een ziekenhuis.

a. oplagecijfers           opnameafdeling

b. oplagencijfers         opnamenafdeling

c. oplagencijfers         opnameafdeling.

7. Het koorgebed is het .......... en de organisatie heet (de, het) ...........

a. Opus Dei           opus Dei

b. Opus Dei           Opus Dei

c. opus Dei            Opus Dei.

8. Als je bij de seks .......... raakt, kun je een .......... belevenis ervaren.

a. orgiastisch          orgiastische

b. orgastisch           orgastische

c. orgiastisch          orgastische.

9. Dat .......... prulletje mag zo bij het ...........

a. oudroze           oudroest

b. oudrose           oud roest

c. oud-roze          oud roest.

10. Een .......... of ........... is een spion.

a. emisario           émissaire

b. emisario           emissaire

c. emissario         émisaire.

Oplossing [019]

--------------------------------------------------

Oplossing vorige week [019]:

1b 2b 3b 4c 5a 6a 7c 8c 9a 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com

1397 Dictee woensdag 10 okt 2018 (2): dictee Vijfde Oegstgeester Dictee 2018 √ x

Dictee - dictees [1397]

Vijfde Oegstgeester Dictee 2018

De 113 onderstreepte woorden of woordgroepen moesten worden ingevuld.
In blauw 9 (plaatselijke) termen die niet direct in GB/VD staan.

Al 350 jaar een legende (auteur: ...)

1. 31 december 1668 is de dag waarop Herman Boerhaave werd geboren. In die tijd waren er nog geen geavanceerde technieken zoals microscopie, röntgenstraling, MRI-scans of elektro-encefalografie, en zelfs nog geen met een qwertyklavier uitgeruste typemachines, laat staan computers met gigabytes aan geheugenopslagcapaciteit op zo'n simpele siliciumschijf en al dan niet voorzien van een accuutje, waarmee kan worden ge-e-maild, geskypet, of ge-sms't.

2. Enfin, een halve eeuw later was hij de beroemdste dokter ter wereld. Tot zijn patiënten behoorde de crème de la crème van die epoque, zoals de tsaar van Rusland, de keizerin van Oostenrijk en de bei van Tunis, maar ook gewone mensen kwamen erop af. Hij woonde aan het Rapenburg [VD, lemma 'inspringen'] in Leiden, met zijn chique echtgenote die haar eega in alles bijstond. In het voorjaar echter liet hij een boot voor de deur leggen waarop hij de helft van zijn inventaris laadde, en drie kwart [= drie vierde - TH ook wel: driekwart] van zijn personeel en zijn hele gezin liet embarkeren, waarna de boot koers zette naar de Haarlemmertrekvaart. 's Zomers woonde hij namelijk op Kasteel Oud-Poelgeest [eigennaam], waar de boot aan de buitenstoep aanlegde. De jeu-de-boulesbaan en de neogotische kapel zijn van later datum.

3. Onderweg naar het kasteel zagen ze scholeksters, heggenmussen en een enkele tapuit, terwijl tjiftjafs, oehoes en grutto's hun naam als onomatopeeën lieten horen. Soms waren het trouwens spreeuwen, dat zijn echte na-apers. Een van de eerste dingen die de professor deed nadat hij het kasteel had gekocht, was zijn oud-student Klaas Kruik, die de helft was van een twee-eiige tweeling en die als bonafide     bekendstond, opdracht geven een opmeting te doen van zijn nieuwe bezit. Zijn calculaties waren vertrouwenwekkend. Kruik is beter bekend geworden onder zijn verlatiniseerde naam. Het naar hem genoemde Cruquiusgemaal staat niet ver van de Linnaeushof. Carolus Linnaeus [komt voor in VD] kwam in 1735 speciaal naar Leiden om de geleerde te ontmoeten en in het kasteel te genieten van het adembenemende uitzicht. Andersom noemde Kruik zijn leermeester 'Hermannus Boerhaavius'.

4. Doordeweeks stond de plantkundige om vijf uur op en besteeg om zes uur zijn paard, want hij vond het niet chic om te laat te komen voor zijn college van zeven uur in de nog niet vergrote Hortus botanicus [van Leiden, zo eigennaam, internet] in Leiden. Hij gebruikte de buitenplaats als dependance van de hortus; hij pootte er de uitheemse bomen, zeldzame gewassen en vreemde planten die hem onder meer uit derdewereldlanden werden toegezonden. Zodoende stonden in zijn kruidentuin planten als cayennepeper, alfalfa, sarsaparilla en ook juffertje-in-'t-groen. Maar in het bijzonder plantte hij er bomen, zodat de aanvankelijk formele tuin met parterre [vlak bloemperk in tuin] en symmetrisch beplante   compartimenten veranderde in een waar arboretum.

5. Een van de geplante bomen staat er nog: de Liriodendron tulipifera [VD], oftewel tulpenboom. Eeuwen later zou Jan Wolkers in een jeugdherinnering spreken over het 'majestueuze groeisel'. Hij zag 'een wonderlijk lichtgevend lover in de kleur van gepatineerd brons'. De boom zou de schrijver in zijn jeugd inspireren tot een mooi verhaal – het heet 'De bretels van Jupiter' en is gebaseerd op een libel van Edgar Allan Poe – en aan het eind van zijn leven tot het schilderij 'Het grote gele doek' dat vorig jaar nog in het kasteel werd geëxposeerd, in afwachting van terugkeer naar het prestigieuze maar nu in staat van restauratie verkerende Museum De Lakenhal, waar het is geïncorporeerd in de vaste collectie.

6. Na het verscheiden van de gevierde doctor bleven zijn dochter en schoonzoon op het kasteel wonen. Hij was Frederik graaf de Thoms, die een collectie van diverse categorieën Griekse en Romeinse antiquiteiten aanlegde en op het Oegstgeestse kasteel tentoonstelde met gekalligrafeerde     exposés erbij. Daar vergrootte het
pietje-precies de verzameling nog. Er zat een collectie gesneden stenen bij, zogeheten gemmen, en niet minder dan 16.000 penningen en munten, die later de basis werden van de Nationale Numismatische Collectie [eigennaam] van De Nederlandsche Bank [VD]. De gemmen, bijouterieën zou je kunnen zeggen, liggen nu in het Rijksmuseum van Oudheden. Topstuk is een Romeinse camee uit de eerste eeuw, voorstellende Livia, de volgens sommigen     goeiige echtgenote van de eerste Romeinse keizer Augustus.

7. Ook de opvolger van de professor als directeur van de hortus woonde in Oegstgeest. Die bivakkeerde aan het andere eind van de Hofdijck, op de Hofstede Duinzigt. Een belangrijk deel daarvan staat nu bekend als het Bos van Wijckerslooth, genoemd naar de bisschop die hier zijn bisschoppelijk paleis had. De bisschop noch de opvolger betwistte     ooit de brille van de heengegane     halfgod.

8. De destijds befaamde medicus is ook vandaag nog terdege een begrip onder medici, hoewel niet overal meer goed begrepen. Onlangs reserveerde een groep internationale forensische
pathologen-anatomen ruimte in zijn kasteel. Uit Lillehammer [ooit: Olympische Winterspelen] kwam de vraag: 'Dit is toch het huis van de beroemde professor? Is het dan een idee dat ik een boeket meeneem voor zijn vrouw?'

 

 
 

1396 Dictee woensdag 10 okt 2018 (1): dictee Tijgerdictee Oegstgeest √ x

Dictee - dictees [1396]

Tijgerdictee Oegstgeest 2018 (auteur: Ton den Boon)

1. Boerhaave, de medische jan-weetal 2025 uit de sleutelstad [Leiden], kun je bepaald niet betitelen als de Doktor Eisenbart [VD] van de lage landen bij de zee [wel: Lage Landen]; in tegenstelling tot de gemiddelde kakadoris uit zijn tijd, die ziekten met
huis-tuin-en-keukenmiddelen zoals snoekenvet, zeeajuin, opodeldoc(h), hoffmanndruppels, mercurialiën, mitigantia dan wel  een panacee uit het boek der homeopathica te lijf ging, beoefende de Leidse arts, wiens mondiale reputatie in zijn tijd niet onderdeed voor die van de Britse Doctor Mirabilis of de Italiaanse Doctor Seraphicus, geheel volgens de hippocratische methode.

2. In een tijd dat ziekten als ehrlichiose, myocarditis, refluxesofagitis en riftvalleykoorts nog niet gediagnosticeerd werden en aandoeningen als rhinophyma en spondylomyelitis nog niet de naam hadden waaronder ze nu bekendstaan, introduceerde de Leidse doctor medicinae de klinische les aan het bed, waar hij zijn studenten onder meer liet kennismaken met de nieuwste inzichten uit het medische specialisme dat pas in onze tijd bekend kwam te staan als de oto-rino-laryngologie.

3. Binnen zijn eigen, laten we zeggen academische biocoenose legde Boerhaave belangstelling aan de dag voor allerlei takken van wetenschap, variërend van de gnathologie tot de aeschrologie; echter, vooral de studie van de oesophagus [wel: esofagitis] hield hem lange tijd onledig en ook al beschikte hij nog niet over een moderne esofagoscoop, toch wist hij te bereiken dat een spontane slokdarmruptuur ten gevolge van overmatige emesis [vomatie, braken] nog steeds het boerhaavesyndroom wordt genoemd.

4. Nog altijd geldt Boerhaave als een van de beroemdste zonen van de Hollandse lakenstad, de stad die blijkens haar bijnaam haar roem te danken heeft aan de textielnijverheid en waar trafikanten zelfs nog in de tijd van Boerhaave van heinde en verre naar de saaihal trokken om er hun koopwaar te laten keuren. Ragschore, om het maar in de taal van het commuine volk te zeggen, trof je daar niet aan, want de drapenier die zich met een jantje-van-leiden had afgemaakt van zijn taak en toch lorrentuig ter keuring aan de staalmeesters wilde voorleggen, behoefde in Leiden niet te rekenen op enige vorm van rachmones [medelijden].

 

 

 
 

1395 Dictee dinsdag 09 okt 2018 (1): dictee Groot Krimpens Dictee 2018 √ x

Dictee - dictees [1395]

Groot Dictee Krimpen aan den IJssel 2018

Laaggeletterdheid (auteur: Huib Neven)

1. Wist u dat er in onze Lage Landen twee en een half miljoen [letters!] volwassenen zijn die moeite hebben met lees- en schrijfvaardigheden? Laaggeletterden, zo hebben we ze geëtiketteerd. Nee, het zijn niet allen immigranten of refugiés. Tweederdedeel [net als: tweederdemeerderheid] van deze mensen is van Nederlandse descendentie ['afkomst', eigenlijk: dalende lijn van bloedverwantschap]. De verhouding is niet eens fiftyfifty.

2. De term laaggeletterdheid is geenszins een eufemistisch equivalent voor stupiditeit. Iemand die behept is met taalachterstand in Standaardnederlands is niet breinloos, maar beheerst niet het eindpeil van een vmbo'er. Dat kan desastreuze gevolgen hebben voor individuele en maatschappelijke ontplooiing. Het opstellen van een akte, het lezen van een infoblaadje, het iPadgebruik, sms'en en
e-mailen … het zijn evenzoveel barrières voor volwaardige participatie in de samenleving. Laaggeletterdheid kan bovendien een considerabele sta-in-de-weg zijn voor deelname aan het arbeidsproces.

3. Hare Koninklijke Hoogheid prinses Laurentien – overigens niet van koninklijken bloede – heeft dit heikele probleem met tal van persuasieve [overtuigend] speeches en traktaten geëntameerd [aansnijden]. Zij speelde een cruciale rol bij de oprichting van Stichting Lezen & Schrijven [eigennaam], voorwaar geen hobbyorganisatie. Ze wilde daarmee de taboes rond laaggeletterdheid doorbreken en promootte tevens een adequate en professionele aanpak.
Huis-tuin-en-keukenmiddelen zetten hier geen zoden aan de dijk.

4. De signalering van dit diepgewortelde issue is een eerste vereiste. Veel laaggeletterden schamen zich en sommige zijn hartstikke inventief in het bedenken van voorwendsels om hun handicap te maskeren.

5. Een samenleving die zichzelf respecteert, kan zich niet permitteren dat Nederlanders en medelanders vanwege een taalachterstand als tweederangsburgers moeten functioneren.

6. À propos, als u, helemaal afgepeigerd, in dit dicteetje minder dan tweeëntwintig fouten scoort, bent u de aangewezen persoon om met discretionaire bevoegdheid de laaggeletterden in uw contreien te gaan secoureren [niet in wdb., 'au secours' – help, te hulp].

 

 
 

1394 Dictee zondag 07-10-2018 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 018 RL √ x

Dictee - dictees [1394]

Wekelijkse dicteetest 018 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 518

1. De .......... speelde zich af op de Engelse ..........
a. klifhanger            kliffen
b. cliffhanger           klifs
c. cliffhanger           kliffen.

2. Een ......... schrijft .......... achter zijn naam.
a. pyarist         kleine letters zonder punten
b. piarist          kleine letters met punten
c. piarist          hoofdletters met punten. [rood = later gewijzigd]
NB Internet: de katholieke Orde der Piaristen of Scolopi (Ordo piarum scholarum) = Sch.P of S.P. VD: Ordo Clericorum Regularium Scholarum Pauperum - wel met kleine letters.

3. Het .......... is een gewast (kunst).......... weefsel.
a. ciré                            zijden
b. ciree                          zijde
c. cirée                          zijden.

4. De handtekening van deze .......... is een ..........
a. whizzkid          collector's item
b. whizkid            collector's item
c. whizzkid          collectors item.

5. Bij .......... vertoon je ...........
a. commiteren           commitment
b. committeren          commitment
c. committeren          committment.

6. Een vlak raken en dan opspringen is een ..........
a. ricosjetschot
b. ricochetshot
c. ricochetschot.

7. Gooi het maar door het putje (.........) en sta weer met beide benen op de grond (..........)
a. down-the-drain                down-to-earth
b. down-the drain                down to earth
c. down the drain                down-to-earth.

8. Zittend in de ........... (rubberboot) kon je de .......... (dierenriem) goed zien.
a. zodiak           zodiac
b. zodiac           zodiac
c. zodiac           zodiak.

9. Een .......... is een .......... (om de snaren van een gitaar te verkorten).
a. kapodastro           barréklem
b. capodastro           barreeklem
c. capodastro            barréklem.

10. De ........... (vuilak, smeerpoets, niet meer in VD) dronk ............ (koude grog zonder suiker).
a. todik                toddy
b. toddik              toddie
c. toddik              toddy.

Oplossing [018]

------------------------------------------------------

Oplossing vorige week [018]:
1c 2b 3a 4a 5b 6c 7c 8c 9c 10c

Contact: leentfaarrein@gmail.com

1393 Dictee maandag 01 okt 2018 (1): dictee Oefendictee (oud) 623 √ x

Dictee - dictees [1393]

Hierbij het gereviseerde Oefendictee 623 (oud)

Dictee 623 (DCXXIII) Dictee Specialisten (03-06-2013)

1. Hij was een popehater [n/s], maar wel een rasechte popipopiejopieaanhanger. Dat is geen porem [gezicht]. Dat is quenastporfier [granietsoort] en geen diabaas (doleriet – basaltgesteente). Een pornoster in een paternoster[lift]? Hij zit in de portakabin [merk, GB en VD]. Hij is een kei in portretschilderen. Dat is een uitdagendeposeverbeelding. Hij is op-en-top een positivo. Ze zijn al 25 jaar postbode-echtpaar. Stuur maar poste restante. Een postrekening is geen Postbankrekening. Postpositie: baan bij de post? Is het woord 'pot' mannelijk of vrouwelijk [m., ook een lesbienne! – VD, GB heeft v.]: potteuze [lesbische] gedachtesprong? De tram, was dat de premetro? Prediken lijkt me geen prediceren [voorspellen, waarzeggen]. De preëminente [boven andere(n) voortreffelijk] theoloog genoot van zijn pre-emeritaat. Ken je het woord 'preëmptief' [preventief]? Hij zal wel weer veel praats hebben. Een practical-joker maakt practical jokes. Hij prakkiseert (ook: prakkeseert) me te veel [wel alleen: afprakkeseren]. Is een powisi (GB) een gewone, zwarte of gekuifde hokko (Crax alector)? Ja. Zie ook: powies en pauwies in VD [2018: niet meer]! Dat lijkt wel een potemkinfaçade [schijn]. Een potlatch is een indiaans feest [bijdragen naar vermogen]. Wat is een potmeter [potentiometer: spanningsdeler of potentiaalverschillenmeter]? Zij potloodden [geslachtsgemeenschap hebben] toen.

2. Een graue Eminenz is een éminence grise [grijze eminentie]. We hebben een nieuwe Koning (in staatsrechtelijke zin met een hoofdletter), koning Willem-Alexander (vergelijk ook: de Koning met deszelfs gevolg). En dus voortaan een Koningsdag i.p.v. een Koninginnedag. Ik heb eens even gezocht in VD op '*koning*': bergkoning, boeienkoning [zich bevrijden van boeien], boonkoning (op het driekoningenfeest, de koningendag, Driekoningen – daarbij ook: dertienavondkoning), Burgerkoning (bijnaam van koning Louis-Philippe van Frankrijk), bijenkoningin, Christus-Koning (rooms-katholiek feest op de laatste zondag van het kerkelijk jaar), commissaris der (van de) Koning(in), eenoog (koning der blinden), elfenkoning (Oberon), haringkoning (zonnevis, petrusvis), hemelkoningin (Juno, (de maagd) Maria), jazzkoning, de Koning der Joden (INRI, Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum, Jezus van Nazareth), de Koning der hemelen (God), en Koning Voetbal.

3. Verder: de Koning der koningen (Christus), de koning der hel (Lucifer), Koning Alcohol, Koning Winter, de koning van Rome (een grote meikever, naast die echte eerste: Romulus), koningin van de nacht (een grote nachtcactus), de koningin der aarde (de pers), de koningin van de Maas (Rotterdam), de koningin der steden (Parijs), koninginnenkroon, koningin-regentes, koning-keizer, koningspython, Koning-Stadhouder, de Lamme Koning (Lodewijk Napoleon), meikoning(in) op het meifeest, Och was koning van Bazan, rooms-koning, rotswinterkoning, septemberkoning (soort van vetkruid), Sneeuwkoning (VD: nog s – nu, 2018: hoofdletter!) of Winterkoning (Frederik V van de Palts, die na zijn nederlaag op de Witte Berg bij Praag in de sneeuw naar Nederland vluchtte), Soldatenkoning (bijnaam van Frederik Willem I), zevenstuiverskoning (arme souteneur) en de alom bekende Zonnekoning (Lodewijk XIV).

4. Een premonstratenzer [znw.] is een premonstratenzer [bnw.] monnik [ook wel: aaneen]. De kroon heeft bepaalde prerogatieven [voorrecht]. GB, wat is een preparé (zie ook alinea 5!)? Een prequel [wat voorafging] gaat aan een sequel [vervolg] vooraf. Dat ligt onder die presse-papier [papierdrukker]. De presides (presessen) van de diverse studentencorpora kwamen bijeen. De presentatieruimteverdeling verloopt goed. Dat is een pressante [dringend, spoedeisend] kwestie. Het Nederlands heeft geen specifieke aoristus [zekere werkwoordsvorm die die de handeling voorstelt als plaatshebbend in het verleden, maar zonder gedachte aan voltooiing of voortduring]. Deze pretoriaanse [pretoriaan: lijfwacht Romeinse keizers] lijfwacht komt niet uit Pretoria. Is het priapisme een bepaalde sekte? Nee, aanhoudende hinderlijke erectie. Hoeveel priesterstudenten zijn daar? Ze gingen prijsschieten, naar een prijs schieten. Dat koop je voor een prikkie. Prima facie [op het eerste gezicht] was de prima de luxe [zeer lux, goed] prima donna [eerste zangeres van een opera, favoriete] een prima [uitstekende] prima ballerina [eerste danseres van een ballet]. Zijn stem heeft primauteit [doorslaggevend belang], is doorslaggevend. Is dit een reine prime [c-c, afstand van nul tonen] of een overmatige prime [afstand c-cis]? Primer [aaj] is grondverf. Het prinsbisdom is het gebied van een prins-bisschop. Op Prinsjesdag leest de Koning ieder jaar weer de troonrede voor.

5. Het privatiseringsrondeoverleg verliep stroef. Ontbolsteren is een privatief werkwoord: het drukt een beroving uit. Lisp is List Processing, een programmeertaal, EDP is electronic data processing. Dat schrijf ik altijd fout: procrustesbed (Op een procrustesbed kom je altijd tot rust, moet je maar denken!). Het woord 'procope' heeft drie meervoudsvormen (GB, VD), die je verschillend uitspreekt. De productiefase-indeling is nog niet rond. Wat is een pro-Deaan [wordt bijgestaan door een pro-Deoadvocaat]? De
productiemethode-evaluatie is nu voltooid. Wat is proeflezen [drukproeven]? Filet americain noemen onze Vlaamse broeders preparé. Waarom heeft landbouwmachinefabrikant John Deere een hert in zijn logo? Antwoord: het Engelse 'deer' is hert.

6. Wat vind je van Berliozs (Berlioz') [beide: oos] oeuvre? Zou ik je mobielnummer (mobiel nummer) mogen hebben? Zij zijn van de heuvel af geroetsjt (afgeroetsjt). De schilder in Ollie B. Bommel, Terpen Tijn, had van dat heel fijne fustein (bombazijn – thans van katoen) een prachtig doek gemaakt. De commissaris van de Koning heet in Limburg nog steeds gouverneur. Profanatie is heiligschennis. Zij is een geprofeste zuster [kloostergeloften afgelegd]. Een profiler maakt daderprofielen van met name seriecriminelen. Het progesteron [voorbereiding ontvangst eicel] is een zeker hormoon behorend tot de klasse van de steroïden. Zou GB met een progressist een aanhanger van de vooruitgang bedoelen, net als VD? Ja. Leg het verschil uit tussen een pro- [meestal eencellig micro-organisme zonder celkern en organellen] en een eukaryoot [biologie: uit een of meer cellen bestaand organisme waarvan de celkern van het cytoplasma is gescheiden]. Inleidende opmerkingen zijn prolegomena. Bij 'morgen denk ik naar Amsterdam te gaan' is er sprake van prolepsis [woord of zinsdeel te vroeg plaatsen]. Een taser is een stroomstootwapen. Een teasercampagne werkt met lokkertjes. Deze post is p.m., pro memorie, het is een pro-memoriepost, een p.m.-post.

7. De man is promiscue, hij is een promiscue vent, hij lijdt aan promiscuïteit [volledig vrij seksueel verkeer]. Een glas pinot grigio [It.] is een glas pinot gris. Een pineautje [drank – pinot: meestal wijnstok] is overigens een likeurwijntje uit de Charente, gemaakt op basis van cognac. Beid [archaïsch: + t] uw tijd, want die tijd schrijdt voort en verglijdt. Dertienenhalf [uhn] plus achttienenhalf [uhn] maakt tweeëndertig [uhn]. De SOV-volgorde slaat in sommige talen op subject-object-verbum [onderwerp, (lijdend) voorwerp, werkwoord]. Met soevereine minachting toonde hij de beginnende collectioneur zijn sovereignsverzameling [munt, ook: soeverein]. Soevereinen is overigens sofreinen [schroefgaten schuin opboren t.b.v. de kop] en sovereign wealth funds zijn staatsinvesteringsfondsen. Wij hebben een promootje [promo] op Omroep Zeeland. De SoW-kerken zijn [waren] de Samen-op-Wegkerken. GB, wat betekent het dat je promilitaire kenmerken hebt? Rara. Couplet 6 van het Wilhelmus begint met "Mijn schild ende betrouwen, zijt Gij, o God, mijn Heer". Het is nu om ende bij vijf jaar geleden, dat ongeluk.

8. Ze was tot schreiens toe aangedaan en bewogen. Ik hoop toch niet dat dit ein Ende mit Schrecken [met verschrikking] zal krijgen. Ik laat jullie dit zien ter lering ende vermaak. Hij is praeter propter [om ende bij, min of meer] zo'n beetje geschift. Stuitend, zijn grappenmakerij und kein Ende (tot vervelens toe). Morgen komt ons ouwegetrouwenclubje weer bijeen. Na de eerste paring is een vrouwelijk hert meteen ouddier. Speelt zij al lang mondharmonica? Een limerick heeft vijf regels met rijmschema aabba. Het metrum is vastgelegd: eerst twee drievoetige amfibrachen (kort-lang-kort), daarna twee regels met elk een amfibrachys en een jambe (kort-lang) en ten slotte weer een drievoetige amfibrachys. De inhoud kan dubbelzinnig of grof zijn en de laatste regel is een soort pointe of uitsmijter. Voorbeeld van een limerick hierna. / Een kanjer in spellen bedreven, / trok op naar, dat dacht hij zo-even, / een kroeg vol vertier. / Hij zit nu dus hier. / De Tol *: daar is veel te beleven. * Eede, Zeeland, grens met België – bij het Nederlandse Aardenburg en Heille en het Belgische (!) Middelburg. 

9. Dat was een close call [Engels: op het nippertje], op het kantje af, kantje boord. In Breskens heb je een grillrestaurant La Casa. Daar hebben ze huisgemaakte, eigengemaakte, pizza's, döner kebabs [aan een verticaal draaiende spies geroosterd] en grillgerechten. Andere woordenboekfähige producten van deze pizzeria zijn: koffie verkeerd [warme melk met scheutje koffie], cappuccino [met bruisende melk en cacaopoeder] , decafé (deca, decaf, decafeïne), espresso (bereid door een barista), café crème [lijkt op espresso], (latte) macchiato, ristretto [sterke espresso], spa (blauw, rood, groen, bruis, een spaatje), yoghurtdranken, icetea, bitter lemon, cola light, rum-cola, cola-pils, cola-tic, een Hoegaarden, een Heineken, een Jupiler, kir [aperitief], kir royal [champagne i.p.v. witte wijn], martini, campari, amaretto (amandellikeur), blackjack (met cointreau, etc.), grand marnier (VD Wiki), dame blanche, kindercoupe (niet van koningskinderen! – coup), peperoni [peper, pepperoni = saus], pizza mozzarella speciaal, pizza hawaï, pizza gorgonzola, pizza cambozola, calzones (calzone's), tagliatelle [lintvormige pasta] bolognese, lasagne [zekere pasta] bolognese, vissticks, kipfilet champignonsaus, kalfsbrochette, mixed grill, köfte [Turks gerecht] en fetakaas.

10. Chillaxen staat voor chillen en relaxen. Onderscheid wel propyleen (propeen: de onverzadigde koolwaterstof C₃H₆, bestanddeel van kraakgassen) en propyleeën (propyleum: monumentaal portaal van Griekse tempels en paleizen, soms met gevel en colonnade). Wordt de syllepsis [Dikke Dinges was gestorven in zijn Heer en lits-jumeaux] veel gebruikt? Je zal maar een proscriptie (vogelvrijverklaring) aan je broek hebben. Zij baden pro salute animae (voor het zielenheil). Bij proscenium moet je aan scène denken, bij een prosector aan sectie. Prostaglandine is een bloeddrukverlagend middel.