Dictee - dictees [1274]
De herziening van de 856 Oefendictees is gevorderd tot en met 450. Als preview nummer 449. Een zeldzame fout gecorrigeerd, dicteevalkuilen rood gemarkeerd, klemtoon en uitspraak toegevoegd en bij veel vreemde woorden de betekenis.
Oefendictee 449 (CDXLIX) Nieuwe ideeën (49)
1. 'Quicunque vult [voelt]'
(ieder die wil) zijn de beginwoorden van het
athanasiaanse [Athanasius, patriarch van
Alexandrië, kerkvader] credo [motto,
geloofsbelijdenis]: quicunque vult salvus esse [wie
wil om gered te worden]. 'Quid pro quo' betekent zoveel als 'de ene
gunst is de andere waard' (het qui pro quo is een
misverstand, een verwisseling van personen of zaken). Quid nunc, wat nu?
Quid faciendum, wat te doen? Hier volgt de complete verdere 'quid'-verzameling:
quid ad me (wat gaat mij dat aan), quid ad
te (wat gaat het u aan), quid inde (wat dan nog), quid mirum (wat
wonder), quid novi (wat voor nieuws is er),
quid plura (waarom er meer over zeggen),
quid prodest (waartoe dient het) en quid rei
(wat is er gaande). Zo'n quick-and-dirty
quickscan kan ik niet serieus (au sérieux)
nemen. Eind negentiende eeuw (19e eeuw, 19de eeuw)
werden er nog tournures (queues de Paris –
kussentje om de lendenen bij dames) gedragen. Een queue de cheval (paardenstaart) misstond daarbij. Is de QI (queteletindex) exact hetzelfde als de BMI (body mass index)? Onder het eten van een quenelle
werden de qu'en-dira-t-on [praatjes] gedeeld.
2. De betaling van die quenasttegels [soort van porfier] is nog een question brûlante [brandend vraagstuk]. Een quetzal [vogel] is iets van Guatemala: een symbool of een
munt. Haar queenies [damesschoen met puntneus,
slanke leest en lage, dunne hak] vloekten met het Queen Annestoeltje.
Wie weet, heb je 'quién sabe' [wie weet] goed
geschreven. Stel, je schrijft – quod non – 'productie' met een 'k'. Er is nogal
een verschil tussen 'quodlibet' (mengelmoes)
en 'quod licet' (wat geoorloofd is). Werda,
wie daar, qui-va-là? De quisling [collaborateur]
had de quisse [gedeelte van gebraden kip] verdonkeremaand.
Quinto, ten vijfde en ten slotte: ik geloof het niet. Gooi het maar in de
quisquiliënmand [prullen]. Een quillaja is
een zeepboom en het quintadeen was vroeger een orgelregister. De quiëtist [mystieke richting in het christendom die vooral in de
zeventiende eeuw tegenover het dorre dogmatisme ontstond] speelde de
muziek quieto [rustig, klam]. Quizje [ook: kwisje] spelen: wat is een kwispedoor [spuwbak, voor tabak, etc.]? Heb jij nog leuke
quotejes (citaat; niet te verwarren met die andere quotetjes
– aandelen)? 'Coteren' [koo] op de
beurs [opnemen in de officiële lijst] en
'quoteren' [kwoo] (quotum
vaststellen) bij de visserij moet je liefst niet verwarren.
3. Hierbij de 'quo'- en 'quod'-lijst: quo animo (met welke bedoeling), quocumque modo (op welke manier dan ook), quocumque nomine (onder welke naam dan ook), quod absurdum (hetgeen ongerijmd zou zijn), quo jure (met welk recht), quomodo (op
welke wijze; als zelfstandig naamwoord: 'de wijze waarop'), quousque
tandem (hoe lang nog), quo vadimus (waar gaan wij heen), quo vadis (waarheen gaat gij; Sienkiewicz koos deze woorden als
titel voor zijn bekende roman, die speelt tijdens de christenvervolgingen onder
Nero) en quovis modo (hoe dan ook).
Hij had zoiets van een
laat-me-niet-lachenbenadering. Een raccrochement is een
klein spoorwegemplacement. Zijn rijstijl maakte een racy indruk; toch racete
hij vroeger harder. Met zijn keu produceerde hij een raccroc [rah-kroo] (geluksstoot). De raad van elf [carnaval] is weer compleet. Hier heerst momenteel
rabiësgevaar [hondsdolheid]. Het raakschot
was niet dodelijk.
4. In de kunst betekent 'raccourci'
letterlijk 'verkort'. De Radenwet regelt onder andere de Raden van Arbeid.
Radau is drukte, commotie (uit het Duits).
Ik raclet; het raclettestel is geleend. Na de
luchtraid aten ze ragout (op de raout [raa-oet], de
deftige avondpartij). Na de rafting [wildwatervaren]
schaftten zij (wat de pot schafte). De raffleslamp [lamp bestaande uit twee matglazen stolpen op elkaar,
aan glazen kettingen met een rij kristallen staafjes eromheen] bescheen de rafflesia's [planten] die met raffia [vezels
als bindsel] opgebonden waren. Onze radio-cd-speler is kapot. Deze
radicaalfeministische sujetten hebben radicaal-linkse ideeën. De RAF kan zowel
de Royal Air Force zijn als de Rote-Armee-Fraktion (de Baader-Meinhofgroep). Wat is gangbaarder: 'railtje' of 'railsje'? Heb
jij het tv-programma (teeveeprogramma, televisieprogramma)
voor vanavond? Rond de rancho [landgoed Amerika]
waren randjaus [in Indië: soort van voetangel van
aangepunte bamboestokken] aangebracht. Die Duitse rijtjes zijn mijn
hersens in gerammeid [evt.: ingerammeid]. De
ramboersappelen [zuur, niet meer in VD] werden
onder rembours [betalen bij ontvangst] verstuurd.
Er was rammenas [soort radijs] en ananas.
Bij rajayoga wil men het denken uitschakelen.
5. Het voorstel klinkt plausibel en
raisonnabel. Sinds Nasser voert de Egyptische president de titel 'raïs'. Tast
het de smaak aan als je raki [drank] in raku [oe] (zachtgebakken handgevormd aardewerk met loodglans, m.n.
gebruikt in de Japanse theeceremonie) bewaart? Ach, die ratee [mislukkelinge] met haar rapé [snuiftabak] ook. Hij heeft me een rapplement [standje, uitbrander] gegeven. De rapper [èh]
heeft gerapt en daarna gerept (haastje-repje gewag
gemaakt) van zijn rappartij [èh]. We rappelleren hooguit tweemaal, daarna komt
de deurwaarder. Rarara, wie van jullie heeft mijn raquettes (sneeuwschoenen) gezien? Een
tombola is een loterijspel; dat kan bijvoorbeeld een rad van fortuin zijn. In
de woestijn vielen die paar rari nantes [zeldzame
personen] niet op. De raspoetin (ook
ras-Poetin is denkbaar) pakte zijn rassé (civetkat)
die in het raspsel zat te wroeten. Moet je ratinéjas (ratiné jas) ook nog naar de ratsmodee [bliksem] gaan? Daar is de ratoe [titel voor vrouwelijke vorstelijke personen op Java en Madoera].
6. Opzoekwoorden zijn: ratafia [fijne likeur], ratatouille [ratjetoe], rastaquouère [vreemde
snoeshaan] en ratanhiawortel [geneesmiddel,
adstringerend middel – samentrekken zoals van bloedvaten]. Albert Heijn
gaat ook in Duitsland beginnen; dat zal me niet alleen een
aha-erlebnis zijn
maar ook een AH-erlebnis! Het Quirinaal is een van de zeven heuvels waarop Rome
gebouwd werd. Het rapsodengezelschap was
rondgetrokken. Hoe schrijf je 'tête-à-tête' [gesprek
onder vier ogen] en 'mer à boire' [een onbegonnen
werk, een gebed zonder eind]? Ik zoek een recept voor kiesjeliesj [gefrituurd dun deeg in ruitvorm dat bij Poerim wordt
gegeten = hamansoren]. We hebben een ouwelullen-tv (ouwelullenteevee) met een grootbeeldscherm
(groot beeldscherm) gekocht. Bij de
islamieten heet het Suikerfeest Ied-al-Fitr. Mensen met ADHD (ook wel: adhd) kunnen het best ritalinnetjes
slikken. Het risaliet is een zeker deel van een voorgevel dat vooruitspringt.
Poëten gebruiken soms dichterlijke vrijheden (licentiae
vatum, licentiae poeticae, poëtische licenties). Mag je recensies
schrijven zonder licentie? De persmuskiet trok rond als een razende roeland,
spiedend met argusogen.
7. Ik heb me daarvan recent nog recalcitrant [weerspannig] gedistantieerd. Rustend op mijn
récamier [soort rustbank] luisterde ik naar
de rebetika [melancholieke Griekse volksmuziek]
en smulde ik van de reblochon [roomwitte zachte
rauwmelkse kaas uit de Franse Savoie]. Hij heeft het razendsnel maar
razend slordig gedaan. Wist je, dat de Razende Bol een plaat voor het Marsdiep
bij Texel is? De raver [ee] ravede.
Een rawah is in Indië een moeras, een sawa een nat rijstveld. Jij ravenaas [schoft], ze moesten je ophangen! Een ravenmoeder [ontaard, wreed] heet slechter te zijn dan ze
mogelijk is. Die ravissante [verrukkelijk,
betoverend] ravigotesaus [mayonaise +
kruiden] zal ons nog lang heugen. Mijn oudeklareclub
bestaat al lang, heel lang zelfs. We drinken vaak een recht op-en-neer [een gewone klare]. De rechtspraak wordt geacht
recht doende te zijn. Je moet niet recht praten wat krom is. Kijk, het staat
rechtsonder, rechts onderaan (onderaan de
bladzijde). Hij doet het meestal recht op en neer [op de gewone wijze]: hij heeft een recht-op-en-neerkarakter.
Hij is meer rechtdoorzee dan zijn buurman. Die gaat (!) niet altijd recht door
zee [is niet rechtdoorzee] en is weleens
achterbaks, par bricole.
8. Staat de (het)
rechaud [gerechten warm houden – wel: warmhouder,
warmhoudplaat] al aan? Dat is wel recommandabel [aanbevelenswaardig],
ja. Een recipienda is een kandidaat-lid. Ze zaten recht tegenover elkaar (vis-à-vis). De rector magnificus moest het
reçuutje hoogstpersoonlijk tekenen. Een redingote is een geklede jas met twee
rijen knopen. Een recul is een terugstoot. Denk hierbij ook aan recueil, fauteuil
en trompe-l'oeil [uitspraak
bij alle: uij]. De 'redengeving'
refereert niet aan het 'redebegrip'. De referees
hebben een référeetje aangespannen. Een reefer
[ie] is een marihuanasigaret. Reflectie is
terugkaatsing en deflexie is het verloren gaan van buigingsuitgangen; die
worden dan vervangen door voorzetsels. Reinaert (nee,
niet ik) stond bekend om zijn reinardieën. Hoe schrijf je: 'reïmponeren'
[drukkersterm], 're-iteratief' [nieuwe herhaling],
're-importeren' [herinvoeren] en 'reïncarneren' [naar een volgend leven]? Een rek-op is een
slingerplant. Wat rekwireerde het Openbaar Ministerie (OM)
bij monde van de officier van justitie in zijn requisitoir [GB ook: rekwisitoor]? Wat is de essentie [grond, wezen] van zijn reminiscentie [gedachte uit verleden i.v.m. heden]? Het is een
meer dan remarquabel [opmerkelijk] relict [overblijfsel – taal en biologie].
9. Deze commissie geeft relief [steun, bijstand] aan het behoud van de reliëfschilderingen.
Een relâche forcée is een gedwongen oponthoud, met name bij schepen met averij.
Fytoftora? Dat is een zwakziekte in aardappelloof, maar ook in de aardappelen
zelf en in tomaten. Is er al iets gevonden voor die groeneplantenziekte? Stort
het maar op dit goededoelenbank- of -girorekeningnummer. Zit je nichtje op een lomschool
[letterwoord] of op een zmlk- dan wel zmok-school? De bikkels [keihard
iemand] genoten van de (mixed)
pickles [ingemaakte groenten, uitjes, etc.].
Jammer voor dicteefanaten: in 'operaster' geen streepje! Een gitaarlick is een
loopje op de gitaar; dat kun je ook in de lik [gevangenis]
spelen. De afasie van Broca is het onvermogen tot spreken en schrijven, de
afasie van Wernicke is het onvermogen tot verstaan en lezen. Een sick joke is
een wrange, bijtende grap. De schicksalsstunde is het noodlotsuur. Ze maakte
een knicksje, een reverence. Krijg jij daar nu ook een kick [aangename emotie] van? Hij gaf geen kik meer. Zij
kiftten gisteren voortdurend.
10. We kregen verschillende andantes (VD ook: andante's) te horen. Het kaartenhuis zag
er toch soliedjes uit. Je verging er (!) van
de
rotte-eierenlucht. De Rotarians zijn via Rotaryclubs lid van de Rotary (niet de Rota!). Wordt aldaar met een rotarytafel [draaischijf bij roterend boren] gewerkt? Driewerf
neen!
