1232 Dictee dinsdag 12 dec 2017 (1): dictee Oefendictee december 2017 (5) √

Dictee - dictees [1232]

Oefendictee december 2017 (5)

1. Mag ik nog een sjampie? Houden sjappies (sjappietouwers) van sjappie hendele mendele (hutspot - Chopin, Händel, Mendelssohn)? Hij droeg een skai broek (skaibroek). Dat was nou echt een cabaretierssketch. Gaan we skateboarden of skeetschieten? De skrakipoku (skratjie pokoe) is de voorloper van creools-Surinaamse kaseko. De arrensledehond werd moe. Met slicks spinde hij in het slik. Makkelijk, zo'n sleutel-op-de-deur huis. Het beslote weiland was nog drassig. Is slowen in slow motion dansen? Een mitella heet ook wel sling. Slurry is schlamm. Smishingfraude gaat met een link aan een sms. 's Morgens vroeg bedacht hij al dat hij morgenvroeg naar de dokter moet. Ook Sneeuwwitje dronk graag een sneeuwwitje. Een snoge is van een Portugees-israëlitische gemeente. Zit je vaak op zo'n sociaalnetwerksite? De sociaalzwakkeren moeten het vaak ontgelden, ook bij de sociale werkplaats de sociale werkvoorziening. Het socialmediabeleid moet op de schop.

2. Met social profit wordt de socialprofitsector bedoeld. Waar is dat soja-eiwit? Hij runt een speciaalzaak voor speciaalbieren. Heb je die Spielbergfilm gezien? Zij spinsden op die job. Waar zijn mijn spitzen? En waar is mijn fingerspitzengefühl? Is een splitlevelwoning hetzelfde als een split level woning? Dat was een splitsecondbeslissing: die werd in een split second genomen. Zijn spondengenote gaf niet thuis. Een chimère is een hersenschim. Gnocchi is een entremetstje. Met stamina wordt uithoudings- of weerstandsvermogen bedoeld. Hij frequenteert staminees, cafés. Het was er stamp- en stampvol. H5N1 sloeg weer toe: standstill. Een voorbeeld van een standaardtaal is het Standaardnederlands. Fluitend, stans pede in uno, slaagde hij. Een stance is een stanza, een seguidilla een dito Spaanse.

3. Opa krijgt een sta-opstoel. Hij heeft zijn statenbijbel altijd bij zich. De medische status quo is de status praesens. Ik steengril vaak op de steengrill. Een stèle (stele) is een pilaar. De militair was met bren en sten bewapend. Het stèrevolume [n, s] is een kubieke meter (ook: wisse). Deze STER-reclame is abject. Met een stijltang kun je haar stylen. Je moet die room eerst stijfkloppen [stijfslaan]. Je kent de stilton, die Engelse schimmelkaas toch wel? Stoai (Stoa's) zijn zuilengangen. De stop-motion is een zekere filmopnametechniek. Een stonfutu is in SR een steunpilaar. Een storyboard is een overzicht van de voor een film te draaien scènes. De vent was straal bezopen (straalbezopen) en starnakel zat (starnakelzat). Die jongeren leven straight edge. Hij is een strenggelovig(e) man. Ik stres me in de stress en ben nu gestrest. Hij had stroganoff nodig bij zijn strofebouw. Een ijverige stud is een stuud.

4. Het stucwerk werd als stukwerk uitgevoerd. Met een stylo schrijf je, met een stylus raak je (het scherm) aan. Het woord van de suffragettes werd door suffocatie gesuffoqueerd. De suisses [geen s uitspr.] bewaarden de (kerk)orde. Een sukwa [oe] is een zekere plant of de vrucht ervan. Een sula [oe] is een SR-stroomversnelling of -waterval. Wist je dat een sumovrouw een rubensvrouw is? Was een superrib wellicht een rib van Adam, alleen een superrhib kan varen. Het wachten was op het moment suprême [meervoud: moment(s) suprêmes]. Een surfactant is een oppervlaktespanningsverlager. Ze droeg een swants [èh]. Swipen is 'vegen' op je tablet en swypen is 'letteren'. Wat zijn de verschillen tussen BIC-code, SWIFT-code en IBAN-code? De syncope als taalkundige term [weglating van een letter in het midden, vergelijk procope en apocope] heeft drie meervoudsvormen, welke? Mag ik drie syrahs van u? Gebruik van 'kiel' voor schip is een synecdoche. Ook bij klankkleur en -parfum is er sprake van synesthesie. Synergie zou ik willen omschrijven als '1 + 1 = 3'.

 
 

1231 Dictee maandag 11 dec 2017 (1): dictee Oefendictee december 2017 (4)

Dictee - dictees [1231]

Oefendictee december 2017 (4)

1. De kaas manchego komt uit La Mancha. De op z'n Nederlands gespelde fait accomplis spraken voor zich. De Rode Kruismedewerkers kregen een sûreté [suur-tee] de corps (vrijgeleide). De leden van het docentenkorps geven les aan de leden van het studentencorps. Die Saks eet vaak saks (en hij speelt sax). Mag je salamblad Indonesische laurier noemen? Kan port-salut ook op het brood? Het samenzijn is beter dan het alleen-zijn. Een sappeur is een sappenwerker [geen n uitspr.]. Een sangrafu is een zekere plant en een sapakara een hagedis. Is dat daar nou een sardineblikje of een sardienenblikje [n uitspr.]? Wist je dat sawpaw [soh-poh] gewoon bapao is? Een tegalan, tegal of ladang is een rijstveld dat hoog en droog ligt, een sawa is laag en nat. De wolf drong binnen in de schaapsstal. Aan boord gaan is scheep gaan. Geld zat, maar hij loopt toch op de schobberdebonk (hij klaploopt).

2. Deze woorden hebben volgens GB een c-cedille (*ç*): reçu, maçon, aperçu, façade, garçon, açaibes, cachaça, curaçao, Curaçaos, Française, façadisme, maçonniek, Provençaal, bagagereçu, commerçant, façadebouw, remplaçant, Brabançonne, Provençaals, Curaçaoënaar, façadepolitiek, potemkinfaçade, salade niçoise en Provençaalse kruiden. In VD is dat niet simpel op te zoeken. Gelukkig zijn er ook nu nog Florence Nightingales. Zij is plicht(s)bewust. Religieus kun je anti-joods zijn, qua volk anti-Joods. In BE dacht ik dat hij nog schoolliep. Een schotelvod is een vaatdoek (vadoek, schottelslet, schoteldoek, potdoek, konkel, keukendoek, duizenddingendoekje). Haar schoreme [schunnig] kleding zag er niet uit. Wie uit de sidoer leest, moet wel een schriftgeleerde zijn. Dat schrijfgerei geeft veel schrijfgerief. Zijn handschrift vertoont veel schrijfwijzenvariaties [geen n uitspr.]. Een auto kun je verschrotten [VD ook: verschroten]. Hij kwam schuddebuikend van de schuifaf af.

3. De multiple sclerose wordt ook MS genoemd. En scoliose moet je niet verwarren met kyfose. De scope [reikwijdte] van die scoop [oe] was dat medici veel scopen hebben. Met scotch wordt uiteraard Schotse whisky bedoeld. Bij het scrabbelen speel je scrabble. Een scuba is een onderwaterapparaat. De Scythen woonden bij de Zwarte en Kaspische Zee. Meerdere fresco's heten ook freschi en meerdere secco's secchi. Ik houd van secce wijn. SD-kaarten vindt men vaak in telefoons. De tiran ervoer secreta haec murmura vulgi [dat zachte gefluister van het volk] als storend. Een cedula of sédula is een
ID-bewijs op de Antillen. In de sektarische sekte drinken ze vaak sekt. Die seksevermelding is toch overbodig? Deze senior adviseur behartigt het seniorenbeleid. Het semtex is een plofstof. Zo'n Servisch servies vind ik mooi. Is zo'n vierparensetdans [4 parensetdans] moeilijk? De shovelbestuurder was shabby (sjofel) gekleed. Een lady shavet zich. Kan ik die shiitakes [uh] (shiitake's [ee]) eten?

4. In die short story zat ze altijd in de shoppingmall. Wie won die showbizzquiz (showbizzkwis)? Bij een shuffle wordt er gereshuffeld. Een siamang is een soort gibbon. Het is Siberisch koud, maar dat laat me siberisch. Sicavs zijn beleggingsfondsen. De sibbenkunde [geen n uitspr.] houdt zich met familie of clan bezig. Het peilen van die sibille is een sibillijns raadsel. Een sibibusi is een zware bui. De sidderaal had weinig benul van het siderale jaar. Hij sightseede bij het sightseeën. De sikhs komen oorspronkelijk uit de Punjab. Een siksiyuru is een sjirpende cicade [ook: tsjirpen, tjirpen]. Een simadan is een oogstfeest (net als seú). De SIS-kaart verwijst naar Sociaal Informatie Systeem. Kun je de sixtijnse geschiedenis terugvinden in de Sixtijnse Kapel?

 
 

1230 Dictee zaterdag 09 dec 2017 (3): dictee Groot Dictee Mechelen 2017 - shoot-out √

Dictee - dictees [1230]

Groot Dictee Mechelen 2017 – shoot-out

Dit waren de shoot-outwoorden in Mechelen (redelijk eenvoudig)
Serie A is gebruikt (4 mededingers voor de 2e plaats met ieder 1 fout, de winnaar had 0 fouten), serie B niet. Het was niet helemaal eerlijk, die 4 personen kregen om en om een woord. Beter is de gebruikelijke manier: iedereen op een flip-over alle woorden op laten schrijven ... Bijv. eerst 5, en daarna steeds 1.

Serie A                                             Serie B

1. abonnement                                1. spectaculair

2. vallei                                            2. rechtstreeks

3. vermijden                                     3. adellijk

4. applaus                                        4. balustrade

5. elektronisch                                 5. na-aperij

6. tournee                                        6. potjeslatijn

7. prinsessenboon                           7. pyjama

8. oeuvre                                          8. procedé

9. bisschoppelijk                              9. bespioneren

10. Middellandse Zeegebied           10. recensie

11. dalmatiër (ook D: inwoner)       11. anekdote

12. drieërlei                                     12. niveaus

13. interview                                    13. karamelliseren

14. synthetisch                                14. conciërge

15. lik-op-stukbeleid                       15. tatoeëren

16. faillissement                              16. escargots

17. kopiist                                        17. gezindte

18. gegrild                                        18. schnitzel

19. forsythia                                     19. hawaïhemd

20. paparazzi                                   20. gazpacho

21. gehypet                                      21. rococo

22. lychee-ijs                                    22. impresario

23. 8 uurjournaal (GB: of ...)            23. plebejisch

24. toegeëigend                              24. rock-'n-rollen

25. rhythm-and-blues                      25. quasinonchalant

 
 

 

1229 Dictee zaterdag 09 dec 2017 (2): dictee Groot Dictee Mechelen 2017 - woordenspel √

Dictee - dictees [1229]

Groot Dictee Mechelen 2017 – woordenspel

Het volgende dictee werd nu in zijn geheel voorgelezen. Op 20 plaatsen klonk er na een voorgelezen woord een belletje. Er kwam dan op het scherm een meerkeuzevraag (2 – 5 mogelijkheden), waaruit je kon kiezen. Achter elke mogelijkheid stond een letter. De juiste spelling is hieronder vet en onderstreept weergegeven. Twee voorbeelden met 2 keuzen: bijbel/Bijbel en ovalen/ovale.

Zo vergaarde je 20 letters, waarna je 10 minuten de tijd kreeg om ermee een zo lang mogelijk woord te maken. Omdat onderaan dit dictee de oplossing staat (er was waarachtig iemand die dit twintigletterwoord binnen die tijd vond – klasse!), vermeld ik hier de twintig letters, dan mag je het zelf ook proberen (10 minuten, hè?). 

D K H R E E G R B J C I E V E S J U N O 

God woont in een bibliotheek (auteur: Sander Hobin)

(In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God.)

1. Grootvader Jakob, oud-korvetkapitein, was een excentriek man, dat wisten velen van ons. Elke zaterdag ging hij als het enigszins kon naar de bibliotheek om zijn descendenten 's middags een verhaal voor te lezen. Maar hij las nooit wat er reëel in het boek stond. Hij verzon de meest bizarre histories terwijl hij ze las. En op een herfstige zaterdagvoormiddag, schoof hij zijn kapiteinhaddockpet naar achteren en las de (1) Bijbel.

2. Hij vertelde:

3. "Nadat God Adam en Eva had geschapen, was Hij eigenlijk van plan ons met rust te laten, dat weten jullie, maar zoals verwacht maakten we er een (2) zootje van.

4. In die tijd waren er nog geen bibliotheken en geen boeken, zoals nu, en de mensen waren dom en bang. Zo reden er wel treinen tussen Brussel en Mechelen, en ook tussen Mechelen en Gent, maar dan zonder (3) passagiers. En fabrieken zoemden en gromden, net zoals ze dat nu nog doen, maar er waren geen werknemers om hun honger te stillen. Alle straten en pleinen waren leeg.

5. God voelde zich eenzaam door zo weinig bedrijvigheid. Hij hield (4) ervan om naar ons te kijken, en daarom ging Hij naar de huizen van de mensen om te zien wat er scheelde.

6. Achter de muren van appartementswoningen, (5) villaatjes en herenhuizen, zag Hij hoe hele families samenhokten. De mensen aten taart en dronken koffie. Soms las iemand luidop het etiket van zijn trui voor of speelde iemand anders piano, er werd zelfs even(6) gedart. Maar (7) buitenkomen, dat deed niemand. Als iemand een luchtje wilde scheppen, gebeurde dit via de tochtklep van de brievenbus.

7. Aan een haardvuur fantaseerden de mensen 's avonds over wat er voorbij de muren van hun huis kon liggen. (8) Een voor een voerden ze een monoloog. Maar omdat ze nooit buiten waren geweest, konden ze niet bevroeden wat er in werkelijkheid was. En hun fantasie (9) reikte niet verder dan wat ze al kenden. 'Ik denk dat er buiten, voorbij onze deur, een grote (10) keramieken kookplaat ligt," zeiden ze dan. Of: 'Als je het mij vraagt, ligt het daar vol met haarspelden. Maar dan wel erg groot.' Of: 'Er zijn allemaal (11) ovale spiegels waar je jezelf in kan zien.'

8. Verdrietig over zoveel gebrek aan fantasie en nieuwsgierigheid, en ook wel jaloers op het functionele aspect van zo'n huis, besloot God actie te ondernemen: Hij schiep een eigen huis. Een (12)
zeventiende-eeuws klooster met pas gerestaureerde dakkapellen en ecologische verwarming. En de zolders (13) spic en span opgeruimd.

9. Dat was de eerste dag.

10. De tweede dag schiep God boeken. (14) Kijk- en leesboeken, pockets en bibliofiele uitgaven, romans en poëziebundels, (15) middeleeuwse ridderverhalen, die Hij met geduld (16) kalligrafeerde. En zelfs strips en [17] sciencefictionliteratuur [GB ook: tt]. Hij schiep ze opdat de mens ze later zelf zou kunnen verzinnen. Hij begon braaf: zijn eerste verhaal ging over een (18) frêle middagzonnetje dat op een dag een sneeuwpop liet smelten. Maar algauw ging Hij er helemaal in op, Hij schreef verhalen over onzichtbare wezens die, als ze voor je neus dansen, je laten dagdromen. En hij schreef een filmscript over de (19) reumatische pijnen van een octopus.

11. Toen het hele gebouw eindelijk af was, de (20) steigers waren afgebroken en alle boeken netjes in een kast waren gezet, zei God: 'En God zei dat er lezers waren.'

12. En ja hoor, daar waren ze."

13. Grootvader Jakob legde het boek weg en keek ons lang en indringend aan: "En dat was nog maar het begin."

********************************************************************************

OPLOSSING:

[Let wel: bij de Vlamingen telt de IJ voor 2 letters – zie bijv. het spelprogramma Blokken!, bij ons meestal voor 1!]

J E U G D B O E K E N S C H R I J V E R   !!!

Let wel op: in Vlaanderen bestaat de ij uit twee letters [ga ik ook vaak de mist mee in bij BLOKKEN], in Nederland is de ij in puzzels, kruiswoordraadsels en cryptogrammen meestal 1 letter. Maar dat mocht de pret niet drukken ...

 

1228 Dictee zaterdag 09 dec 2017 (1): dictee Groot Dictee Mechelen 2017 - dictee √

Dictee - dictees [1228]

Groot Dictee Mechelen 2017 – dictee

God woont in een bibliotheek (auteur: Sander Hobin)

(In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God.)

*** Deel 1: dit moest helemaal opgeschreven worden.

1. Grootvader Jakob, oud-korvetkapitein [BE], was een excentriek man, dat wisten velen van ons.

2. Elke zaterdag ging hij als het enigszins kon naar de bibliotheek om zijn descendenten [nakomelingen] 's middags een verhaal voor te lezen.

3. Maar hij las nooit wat er reëel in het boek stond.

4. Hij verzon de meest bizarre histories terwijl hij ze las.

5. En op een herfstige zaterdagvoormiddag, schoof hij zijn kapiteinhaddockpet [vergelijk: harrypotterbril] naar achteren en las de Bijbel.

*** Deel 2 begint met:

Hij vertelde:

*** Bovenstaande hoort óók bij het 'woordenspel' dat ik in een volgende posting zal bespreken ...

 

1227 Dictee vrijdag 08 dec 2017 (3): dictee Oefendictee december 2017 (3) √

Dictee - dictees [1227]

Oefendictee december 2017 (3)

1. Bij cinéma vérité is er geen regie. De minute of het moment de vérité [ook: het moment of truth] is allesbepalend. Severiteit is strengheid. De vérités de Monsieur de la Palisse kennen we zo langzamerhand wel. Denk maar aan de lapalissades. De folle du logis is een benaming van de verbeelding. De staatsraison (raison d'état) lijkt strijdig met een correcte democratie. Heeft deze opvatting eigenlijk wel een bestaansgrond (raison d'être)? Heb je die lege coca-colafles (GB) al ingeleverd? De fraîcheur van de crème fraîche viel me op. Niet te geloven: een kat aan het qatten, qat kauwen! De voorbijijlende quatter [ook: quadder] schrok zich het leplazarus. Wil je die questionnaire met menige question brûlante even invullen? Hij moest op zijn qui-vive zijn om de status quo te handhaven. Ik wil heel veel; op mijn recept stond dan ook: q.v. De prijs van die rachels was een raggel. Kies een random cadeautje.

2. Die man met de rahki om heeft een raki besteld. Radicaalislamitisch en radicaalfeministisch gaat niet samen. Die raffinaderijinstallatie moet vernieuwd worden. Volgens de radio-omroeper doet radicchio hem aan een rodeslafantasie denken. Hij verramsjte zijn bezit schaamteloos. Hoe gaat rappelleren bij biljarten? Ratatouille noemt VD ook wel ratatoelje. Bij raspen krijg je raspsel. Ik noem dat niet razendsnel, maar razend langzaam. Geef mij maar reality-tv of een reallifesoap. Zij doen aan realpolitik. Zo'n readymade voor die prijs? Die recente recensie was goed gerecenseerd. Zo'n rechaud [warmhouder, warmhoudplaat] kan dat idee moeilijk warm houden. Ga rechtop staan, dan sta je rechtop ren ben je rechtopstaand. Uit eerbied gingen ze rechtstaan. Wat recyclebaar is, moet gerecycleerd worden.

3. De référérechter is een soort referee. Reflux naar de slokdarm is vervelend. Hij is reggaeartiest. Het Belgische Rekenhof zal wel goed kunnen rekenen (in Nederland de Algemene Rekenkamer trouwens ook). Die Rein drinkt altijd rein water. De rekwirant bleek een rekruut te zijn. Bij relokaliseren vindt relocatie plaats. Ik kwam er par rénommee achter, hoe een goede renommee hij had. Bij reologie [stromingsleer] moet ik altijd aan 'panta rhei' denken [alles stroomt], met de interpretatie van Heraclitus: "Je kunt nooit twee keer in dezelfde rivier stappen." [door het stromen is die anders ...]. De SR-repweek vind je alleen op school. De residuen zijn nog aanwezig. Den Haag is onze Residentie (met zijn vele résidences). De RVD is de Rijksvoorlichtingsdienst en RWS is Rijkswaterstaat. De rijnaak vervoerde de rijnstenen over het Rijnwater. Met rips wordt ribbetjesgoed bedoeld.

4. Smaakt dat, een roggenvleugel op je roggebrood? Gedrukt in het lettertype romein ... Geef mij maar van die kleffe romcoms. Dr rorschachtest schrijf ik meestal fout. Hij hield ruggespraak en toonde weinig ruggengraat. In SR is een rumblestrip een verkeersdrempel. Ik zag er ruwweg tachtig (80). Zij er Rwandezen in de zaal? Ik heb hem rut gespeeld [blut]. De RVA (Raad van Advies) vindt men op de Antillen, de rva (raad van advies) voornamelijk in Nederland. De rustscore was tevens de eindstand. Die russen hebben vier Russen gearresteerd. Wie hier kent het runenalfabet? Het RST is het recherchesamenwerkingsteam. Een rugbyer rugbyt. Kan een rottweiler wel hebben (de ziekte van Weil)? Hij komt vaak in de rosse buurt. Borsjtsj is rodebietensoep en wordt van rode bieten gemaakt. Hij verkocht een rist ritssluitingen tegelijk. Voor ADHD (adhd) hebben Hollanders ritalin, Vlamingen ritaline. Voor een riks mochten we met de riksja mee. De Ridderzaal is een zaal op het Binnenhof in Den Haag. Daar stond het publiek twee rijen dik. Rime riche is rijk rijm. Het geld was ribbedebie (foetsie).

 
 

1226 Dictee vrijdag 08 dec 2017 (2): dictee Jeugddictee Rijssen-Holten 2017 √

Dictee - dictees [1226]

Jeugddictee Rijssen-Holten 2017

De vet en onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

Brugpieper (auteur: Margreet Koster)

1. Het laatste jaar van je basisschoolperiode wordt gekenmerkt door gebeurtenissen die de komende veranderingen in je tienerjaren aankondigen.

2. Terwijl je je probeert te concentreren op Cito-toetsen en keuzegesprekken schilder je afwezig nog wat decorstukken voor de beroemde musical, terwijl je dromerig in de coulissen van de gymzaal staat.

3. Of je bereidt je voor op afscheidsavond waarvoor ook je ouders zijn uitgenodigd. Maar je hebt nog wel meer aan je hoofd.

4. Zo moet je schoolspullen kopen: de juiste agenda, het perfecte en vooral niet kinderachtige kaftpapier, up-to-date schriften en vreemde materialen zoals een geodriehoek, een ingewikkelde rekenmachine met rare tekentjes en een passer in een modieus doosje.

5. Bovendien moet je ook nog je opa interviewen voor een geschiedenisopdracht en een familielid strikken die je gaat helpen om al die boeken te kaften.

6. Wie zouden je nieuwe klasgenoten zijn? En draag je de juiste, coole kleding? Hoe zorg je ervoor dat je niet opvalt?

7. Het zal wennen zijn, al die nieuwe mensen. Elk uur een andere docent en daarnaast krijg je ook nog eens te maken met het fenomeen 'mentor'. Lekker dan, zo'n vreemde leraar die je in het eerste gesprek al in vertrouwen moet nemen.

8. Geniet je nu nog de relatief comfortabele status van 'oudste leerling’, dat is over een paar maanden echt voorbij.

9. Bereid je voor: ietwat verloren dwaal je tegen die tijd door een nieuwe school, in een ogenschijnlijk volwassen wereld waarvan je je afvraagt of jij daar nu echt thuishoort.

10. Je wilt vooral niet opvallen. Maar je spiksplinternieuwe, uiterst zorgvuldig gekozen rugtas verraadt je eerste stappen op het middelbareschoolpad. 

11. En die tas is niet bepaald makkelijk te hanteren. Want om maar niets te vergeten ben je geneigd al je boeken en schriften elke dag mee te nemen.

12. Rende je op de basisschool nog weleens luid joelend over het schoolplein, ook dat is verleden tijd. Het speelkwartier bestaat niet meer. Op je nieuwe school zit je rustig met je nieuwe klasgenoten in de aula.