1131 Dictee dinsdag 13 juni 2017 (1): dictee BeNeDictee 2017-03 √

Dictee - dictees [1131]

BeNeDictee 2017-03

Rotfluts * (auteur: Ronald Ganzeboom)
* Rolling on the floor laughing unable to speak

De woorden en woordgroepen in vet en onderstreept moesten worden ingevuld.

1. "Dick, thee? In een kopje" "Nee, doe maar in een coca-colaflesje", zei hij met een air alsof-ie bij blakstil     weer weer voor de panache [zwier, bravoure] moest zorgen in een wereld van eschatologische [leer van de laatste dingen], steeds dystopischer [dystopie = antiutopie] wordende fantasmagorieën [spookachtige voorstelling] van zijn beauty's [schoonheid], te weten zijn sjikse [christenmeisje als dienstmeid, Joden], en zijn shakespeareaanse     jack russell [hond].

2. Binnenkomertje, niet? Heerlijk zo'n dictee. Waarom? Omdat je kladderadatsch [economische of morele instorting] mag combineren met broodjeaapverhalen, apekool en gevioleerde [violeren = ontwijden] nonsens om er geprivilegieerde 'tijgers' mee om hun chique     mombakkesen [(bizar) masker] te slaan. Gewoon wat als een kruidje-roer-mij-nietje [plant - ook 'me' in GB] in het wilde weg schrijven ... Prachtig!

3. Er zou zich natuurlijk een haatbukkake [groepsseks] van de geïmmatriculeerde [opnemen als lidmaat] schrijvende aficionado's [fan] kunnen manifesteren, maar lou loene [mis poes!, dat kun je denken], mijn afwezigheid beschermt mij als het zwarte schapulier [ook: scapulier, schouderkleed] over de witte pij van een cisterciënzer monnik [mag ook aaneen, VD] tegen het laag-bij-de-grondse vuil. Ik eet er geen moksaleisi's [VD ook: moksialesi], sopropo's [komkommer] of bitawiri [bitterblad] minder om. Gelukkig heb ik geen last van hyperthyr(e)oïdie [overmatige werking schildklier] en zullen de queteletindices [QI, maat overgewicht, BMI, bodymassindex] bij mij in het rood uitslaan.

4. Alcantara [soort suède], xyloliet [versteend hout] en purschuim (dat is schuim van polyurethaan) beschermen overigens beter dan die pij, al zullen deze niet in de palissanderhouten     landauers [vierwielig rijtuig] en sulky's [tweewielig rijtuig paardensport, ook: sulk] van de goeiige     zelateurs [ijveraar] van de archaïsche, op ouwels [niet-geconsacreerde hostie] geschreven woordspelletjes zitten. Weet je wat tien dictees plus een venndiagram [verzamelingen, wiskunde] zijn? Nee? Het breviarium [brevierboek] van een hobbyistenmisjpooche [familie] die geilt op vergeten woorden die alleen personen met spraakapraxie [stoornis bij praten] foutloos kunnen uitkramen. Of had hier dysartrie [idem] moeten staan? Ik weet het niet. Dysfagie [slikstoornis] wellicht?
  t
5. Dicasterie [niet in wdb. - onderafdeling Romeinse curie, zelfde voor dicasterie] is het evenwel niet. Dat woord heeft iets met de thomistische [Thomas van Aquino]    curie [r.-k. ambtenarij, Rome] te maken; de verzameling curieuzeneuzen die sinds het Oosters Schisma [vgl. Groot Schisma] nog Chaldeeuwser [Chaldea, streek Zuid-Mesopotamië] is dan haar oosters-orthodoxe evenknieën, de assassijnen [niet in wdb. - wel: sub lemma 'old man of the mountains']. Wat hier staat is natuurlijk allemaal humbug [bluf, schijnvertoon, boerenbedrog], maar weet u een betere manier om deze woorden in één zin te vatten? Dan bent u vermoedelijk in het proterozoïcum [hoofdtijdperk geologie], toen de landouwen [velden, weilanden en akkers] gevormd werden, geboren. Hoezo yolo [you only live once]?

6. Moeten we het nog over seks hebben? Over in rokje-hakje [vgl. jasje-dasje] gestoken madammekes [GB] met door kohlpotloden [houtskool. cosmetisch middel ogen] tot leven gewekt sexappeal [erotische aantrekkingskracht] die als cholesterolsyntheseremmers     cunnilingus [cunnilinctus, beffen] prefereren boven statines [cholesterolverlagend medicijn]? Na met jou in satijnen teddy's [vgl. teddybeer] onder onesies [pyjama-huispak] te hebben gesexercised/t [GB - sexercisen = oefenen in seks, studententaal]? Nee, we worden toch liever door iemand anders geapaiseerd [kalmeren, sussen]. Doe dan maar een in nikab [gezichtssluier] of kaftan [bovenkleding oosterse volken] gestoken medelander die glissando [muziek: glijdend naar volgende toon] of mezzo forte [muziek, matig sterk, m.f.] de toetsjes beroert. Toch?

7. Iets anders: die tsietsiet [= tsitses, gedenkkwasten aan de 4 hoeken van het talliet] aan zo'n joodse talliet [= talles, gebedskleed joden] lijken op dendrieten [uitloper zenuwcel, antoniem: axon, neuriet], op biaisbanden [garnering kleding] of op blaadjes van een blaassilene [n/s] waarmee de met het verstand van wisenten [Europese bizon] hebbende falderappesen [persoon van laag allooi = peil] vaak salades niçoises [GB/VD ook: salade niçoises - maaltijdsalade] opleuken. Vind je ook niet? Judaïca [begin zin - hebraïca - verzameling boeken] bekijkende, is dit trouwens waarschijnlijk vloeken in de synagoge (=) – in de sjoel als het om Asjkenazische variant gaat. Vloeken die als memen [ie] (internetmeme - gaat rond op internet] het hele internet over gaan.

8. Trek de rauhfaser [structuurbehang] maar van de muren, nodig Tüötten [niet in wdb. - Teuten C&A was er een!] op de koffie uit, serveer escabeches [Spaans koud gerecht] of quesadilla's [kaasdingetjes], luister vooral naar krontjong [muziek, gitaar] en zie dit woordspel als een entr'acte [pauze(nummer)] waarvan de overwinning als een trompe-l'oeil is: een (=) bedrieglijk [niet: ge] niets voordat je eeuwig kassiewijle [dood] bent en alleen thanatopraxie [vertraging ontbindingsproces lijk] er wellicht voor kan zorgen dat je als zygote [kiemcel] wederkeert. Als de commensalen [mi­cro-or­ga­nis­me dat op of in een an­der or­ga­nis­me leeft zon­der dit scha­de te be­rok­ke­nen] in je lichaam dit althans toestaan. Tja, had dan bij leven maar wat meer gerummikupt [ww. rummikuppen] of gekaraookt [ww. karaoken]. Quatsch [onzin]!

9. We schrijven anno Domini [A.D] 2017 en het is circa honderd dagen na quinquagesima [zevende zondag voor Pasen, liturgische kleur paars]. Okapi's [soort giraffe] zijn niet ovipaar [eierleggend, eierbarend], plebanen-dekens [pas­toor van een ka­the­dra­le kerk, die ook de­ken is] kunnen pats-boem [plotseling, onverwacht] protestants worden, de geur van di-ethylether [narcoticum, oplosmiddel, ether, ethoxyethaan] komt je in elk ziekenhuis je neus uit, chasse-patate [kilo­me­ters­lang zin­loos tus­sen kop­lo­per(s) en pe­lo­ton blij­ven rij­den] blijft de mooiste wielerterm en schwarzwalderkirschtaart komt niet wel uit het Zwarte Woud (zwartewoudham overigens wel ook). waar komen Belgischwitblauwstieren [voor vlees] eigenlijk vandaan? België!

10. Nou ja, laat ik met deze pseudo-enumeratie [niet in wdb. - opsomming - correcte samenstelling] nu maar afsluiten. Of beter, in de vorm van een tmesis [samengesteld woord scheiden: aflsluiten --- > sluit af]: ik sluit het dictee hiermee af. Rotfluts!
 

1130 Dictee zondag 11 juni 2017 (2): dictee BeNeDictee 2017-04 √

Dictee - dictees [1130]

Trubbels in het Palingmeer (auteur: Bert Jansen)

BeNeDictee 2017-04

De woorden en woordgroepen in vet en onderstreept moesten worden ingevuld.

1. Welkom in het Palingmeer, oftewel Aalsmeer. In dit epyllion [klein epos] zullen – ik zeg het met enige emfase [nadruk] – Dichtung und Wahrheit [waarheid en fantasie betreffend] onontwarbaar uiteenlopen, zéker voor onze Vlaamse vrienden, die deze parel aan de Westeinderplassen tot voor heel kort nog niet op de kaart zouden hebben kunnen aanwijzen.

2. In het wapen van Aalsmeer – dat een faas [he­ral­diek: band die dwars over het wa­pen­schild ligt] moet ontberen – zien we een Hollandse leeuw met in zijn klauwen een zwarte lebaal [grote, zware paling] tegen een blauw fond. Het verwijst naar de tijd dat de visserij een belangrijke economische pijler was. Niet alleen werd er op paling gevist, maar ook coelacant [grote, primitieve beenvis], cobia [baarsachtige] en hozebek [zeeduivel] vonden geregeld een roemloos einde in de vesanen [visnet] van menige loze visser. Ciguatera [visvergiftiging] was indertijd dan ook een veelvoorkomende doodsoorzaak. De eerste symptomen van deze ziekte – jeuk en gevoelloze lippen – lijken onschuldig. Die symptomen verdwijnen snel, en de patiënt voelt zich weer beter. Maar kort daarna is er sprake van een recrudescentie [verergering]: er treden hevige viscerale [de ingewanden betreffend] klachten op, men raakt in shock en 20% sterft binnen enkele dagen.

3. Na de droogleggingen – in het midden van de negentiende eeuw – ging het met de visserij snel bergafwaarts en schakelde de bevolking halsoverkop [= 2 x] oftewel halje travalje (ventre à terre dus) over op de landbouw. Vooral de aardbeienteelt beleefde een hoogtepunt. Vexillologen [vlaggenkundigen] zullen er geen been in zien in de rood-groen-zwarte vlag de rode vrucht, het groene blad en de zwarte aarde te herkennen.

4. In de belle époque [1890-1910 in West-Eu­ro­pa m.b.t. het cul­tu­re­le en mon­dai­ne le­ven] werden de eerste kwekers gesignaleerd: de veengrond bleek een uitstekende voedingsbodem voor de bloementeelt en de eerste eikers [vrachtschip binnenvaart] met rozen voeren richting Amsterdam. De rozen maakten plaats voor miniamaryllissen [sierplant, ridderster] en eschscholtzia's [goudpapaver], maar tegenwoordig ziet men ook veel salzafij [niet in wdb. - morgenster], en aloëetjes [uit de leliefamilie] in de kassen. Bloembollen worden, ook heden ten dage nog, in goenizakken [jute] vervoerd.

5. In Aalsmeer vind je geen campaniles [klokkentoren] met jaquemarts [figuurtje, slaat de uren op een klok], maar de bijna een eeuw oude watertoren in art-decostijl [art deco = aristieke stijlrichting] is een beeldbepalend monument aan het meer en wordt tot de mooiste watertorens van ons land gerekend. In 1994 werd de toren buiten gebruik gesteld. Aanvankelijk wilde de gemeente hem verkopen, maar dat stuitte op hevig verzet van de Aalsmeerders. Naar luid van zeggen, nam menige vergadering zulke tumultueuze vormen aan, dat de (heilige) hermandad [politie] eraan te pas moest komen omdat er een handgemeen dreigde.

6. Gelukkig bleef het bij enig duw-en-trekwerk [2024!]. Enkelen van de inwoners repten zelfs tout court [kortweg, zonder meer] van een moerlemei [opstand, chaos], toen er geopperd werd een luxehotel in de toren te huisvesten. Een ondernemer schetste de verzamelde menigte een fraai toekomstperspectief van state-of-the-arthoreca, die Aalsmeer zou opstuwen in de culinaire vaart der volkeren. Heftig gesticulerend ventileerde hij zijn ideeën over lucullische [overdadig] maaltijden geserveerd op famille-roseserviesgoed [zeker Chinees porselein] en fritporseleinen [glasachtig, niet echt porselein] borden. Hij dacht daarbij geenszins aan ordinaire tabouleh (ook: taboulé,
VD/GB) met kolbaszworstjes [sterk gekruid, Hongaars] als garnering. Nee, hij dacht eerder aan een kopje borsjtsj [rodebietensoep, rode bieten] (ad libitum [onbeperkt] in cyrillisch [voor Slavische talen] schrift) als appetizer en vervolgens escabeche [Spaans koud gerecht] met szechuanpeper [anijspeper, China], overgoten met gecorseerde [robuust, vol] wijnen als saint-estèphe en saint-julien [beide: rode wijn]. En croquembouche als dessert en champagne à gogo [naar believen, onbeperkt]!

7. Een creabea [vrouw met creatieve hobby], type wilhelmina-vooruit [vrouw met grote boezem], nam toen het woord en riep geëmotioneerd dat daarmee een belangrijk stuk cultureel erfgoed verloren zou gaan ten faveure [ten gunste] van ordinair winstbejag. 'Lucri causa [uit winstbejag] kraait dan weer victorie', zo kraaide zij. Zij meende dat de watertoren de perfecte ambiance was voor het ten gehore brengen van medleys [potpourri] met orkesten die ruimte geven aan bijzondere instrumenten. Zij noemde met name de kemenche [Turkse viool], de Ierse bodhrán [handtrommel] alsmede de oboe [hobo]. Ook zag zij wel een plaats weggelegd voor exotische muziekstijlen als mbalax [swingend, Senegal] en bhangra [Aziatisch].

8. Een wethouder van de gemeente – een rechts-extremist [ultrarechts] en aanvankelijk een gedreven voorstander van het plan de watertoren tot horeca-etablissement om te vormen – liet zich door haar overtuigen en sindsdien staat deze bestuurder bij zijn achterban dan ook bekend als sjaak-afhaak [beloften niet nakomen].

9. Burgemeester Hoffscholte – zoals altijd tiré à quatre épingles [om door een ringetje te halen] in zijn double-breasted [2 rijen knopen] colbert – was de enige die zijn quant-à-soi [waardigheid] wist te bewaren en de gemoederen vermocht te sussen. Zijn bonhomie [vriendelijke wellevendheid] vermag dan ook vriend en vijand te behagen. Literair angehaucht [tenderend naar] als hij is, brak hij een gedamasceerde [vlammend] lans voor het doen herleven van de tijd van de retrozijnen [rederijker]. Met veel brio [levendigheid] schiep hij het beeld van om het landjuweel strijdende dichters in spe die hun haiku'tjes [gedicht van 3 rijmloze regels] en clerihews [rijmschema aabb] voor het uitzinnige publiek declameren. Hij kon zich nu al verheugen op de ingenieuze telestichons [laatste letters vormen een naam] die men met uiterste precisie zou fabrieken.

10. Dit was voor een doblootje achter in de zaal het sein het woord te nemen. 'Ik vind dat taal door iedereen begrepen moet kunnen worden en u gebruikt woorden die ik niet begrijp. En dat geldt ook voor dat mallotige dictee dat u jaarlijks voorleest. In het laatste dictee – dat van oktober 2016 – had de schrijver het bestaan woorden als pastinaak, geparaisseerd [(weer) verschijnen] en chintz [calicot, indienne, sits] te gebruiken. Ik vind dat elitair.' Het woord 'elitair' was weer gevallen, hoewel men zo'n vreemd woord niet verwacht had uit haar gelipgloste [lipgloss = gloss, glansmiddel ww. lipglossen] mond. De burgervader ging er eens goed voor zitten, bleef placide [rustig, kalm], hoewel de haren hem te berge rezen, en dupliceerde, van de weeromstuit nog geaffecteerder dan gewoonlijk: 'Mevrouw, moeten wij dan allemaal tot monosyllabische [eenlettergrepig] stamelaars vervallen? Mag ik niet vrijelijk putten uit mijn gereedschapskist met archaïsche woorden? Vindt u dat wij allen een tien voor taal verdienen, zoals het jarenzeventigideaal [jaren 70/zeventig] voorschreef? Wilt u terug naar die sturm-und-drangperiode [puberteit/pubertijd], waarin men er versjwartste [extreem, idioot] ideeën op na hield [VD] en geëchauffeerde [verhitte] querulanten [ruziemaker, ruziezoeker] een extreem gelijkheidsideaal nastreefden? Ikzelf kan een marathonloper op mijn elektrische fiets nog niet bijhouden, maar moet ik daarom de banvloek over triatlons en andere sportevenementen uitspreken? Ik ga er zomaar van uit dat u deze vraag als retorisch opvat', zo besloot de burgervader zijn relaas, terwijl hij zijn apotropaeïsch [bezwerend] ten hemel geheven armen liet zakken. Of het nu was omdat de eerste burger te veel 'moeilijke' woorden gebruikte of dat de opposante zich had laten overtuigen, zal nooit geheel duidelijk worden, maar vast staat dat de harpij [feeks] met de gefacelifte [cosmetischchirurgische ingreep] fysiognomie [ook fysionomie = gezicht, voorkomen] en basané [bruinverbrand] teint weer ging zitten en de rest van de vergadering niet meer gehoord werd.

11. De kwintessens [essentie] van dit verhaal: hoed u voor mensen die genoegen nemen met mediocriteit [middelmatigheid].

 
 

1129 Dictee zondag 11 juni 2017 (1): dictee Oefendictee juni 2017 (1)

Dictee - dictees [1129]

Oefendictee jun 2017 (1)

1. Laat ik er het zwijgen maar toedoen. De muziekgroep kon niet meer zonder synth. Tertiën of terties zijn zestigste gedeelten (s) van een seconde. Dingding is dendeng (Indië, vlees). Je kunt een campagne voeren: dat spreek je gemouilleerd uit met 'nj' zoals ook in 'kampanjedek'. Eenmaal, andermaal, derdemaal ... Der jüdische Selbsthass is de haat van Joden jegens zichzelf. De collegezaal van een medresse (madrassa) heet dershane [dèhrs-haa-nèh]. Met zwartebessenlikeur wordt crème de cassis bedoeld. Je schrijft kidoesj, sabbatswijding, toch wel goed, hè? De gewijzigde kleppermanspoëzie is nu voor Nieuwjaar! DeVlag was de Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap. Heb jij wel eens kroeze [gekrulde] peterselie gegeten? Jij bent goedgeïnformeerd (GB): dat daar zijn inderdaad buxussen (buksbomen) en lariksen (lorkenbomen, geen sporkebomen dus). Weetje: een diaconium is een diakonikon. 

2. Naast de diak woonde een dinkie. Bij een dialogue de sourds wordt veel aan dovemansoren gezegd. In NL wordt soms een Diamanten Film uitgereikt. De fabrieksbaas zei: "Ik doe alles voor mijn werkers." Jan Langbeen gedegradeerd tot 'de dood'? De alleenheid beleef je individueel, de aleenheid collectief. De winst was inmiddels helemaal te loor (verdampt). De uitdrukking 'je doodergeren' komt nu dichter bij Magere Hein, de dood. Je kunt je ook blauw, scheel of groen en geel ergeren. Joepie, de grote marene is nu een oostzeehouting! Je kunt daar mooie minnegoodjes kopen! DCP is dichloorpropanol, DDT is dichloordifenyltrichloorethaan. Let goed op met 'die blaue Blume' en 'ins Blaue hinein'. Dieffenbachia's hebben groen-witte bladeren. Die verdammte Pflicht riep weer. Met een dijketting kun je niks vastmaken! DME is dimethylether, DMF is dimethylformamide en DMT is dimethyltereftalaat. Vind jij zo'n dipdye van het haar nou echt mooi?

3. Het gebruik van internet is weer geënabeld. Met de discman op keek hij naar de discfilm. DPS is schizofrenie, het disfunctioneleperceptiesyndroom. Het CD is het corps diplomatique. Met een disloque wordt het dislokeren bedoeld. Hou eens op met dat vind-ik-niet-leuken. Zo ziet een distyle tempel er dus uit. In mijn dicteeproductie zaten heel wat ditjes en datjes. Arabische mannen dragen vaak een dishdasha (lang, meestal wit, gewaad). Goede of slechte geesten heten ook djinns. Ik ga die voetbalclub joinen. Met DMMP wordt dimethylmethylfosfonaat aangeduid. Is een dinkie blijer met dinky toys, dan die diak, die bij tennis vaak een dink produceert? Break a leg, toitoitoi, benut die breakkans! De wijn was D.O.C.: denominazione d'origine controllata. Waar ging zijn doctoraatsstudie over? De bijnaam van Ramon Llull was Doctor Illuminatus. Wat wyclifitisch is, heeft betrekking op John Wyclif, bijgenaamd Doctor Evangelicus. Een eigen doelpunt is een owngoal. Je weet, dat doerra gierst is? Hoe spreek je bloesje op z'n Frans uit: blouseje (GB) of blousetje (uitspraak VD)? Wat was die cranberryyoghurt lekker, zeg!

4. De Golden Raspberry Award wordt kortweg Razzie genoemd. Wat houdt de goedevrijdagviering (de viering van Goede Vrijdag) eigenlijk in? Ik zal je een santekwant (oorveeg) verkopen! De een vond het moquant, de ander choquant. Gelijk hebben is een, gelijk krijgen twee. De gerelaxte periode werd relaxed afgesloten, dus zonder gestres. Die goalgetter met zijn goatee is ook overigens een go-getter. Zij zat op de gymnasiumalfa-afdeling. Het woord 'chasse-patate' wordt vaak fout geschreven. Sans rancune, maar hoe warm is het met 85 graden Rankine (volgens de thermometerschaal van die naam)? De Jakobsdag (25 juli) is de feestdag van de Heilige Jacobus. Met zondag rorate wordt de vierde zondag van de advent bedoeld. De krabbekat had krabrode armen. Tijdens de jacquerie (J, VD?) waren er nog geen jacquard(machine)s, wel kende men de term 'nec quaerere nec spernere (honorem)' al: de eer niet zoeken maar ook niet verachten.
 

1128 Dictee zaterdag 03 juni 2017 (1): dictee Afscheidsdictee Jeroen Pauw en Bart Chabot (02-06-2017)

Dictee - dictees [1128]

Afscheidsdictee Jeroen Pauw en Bart Chabot (02-06-2017)

Het galgenmaal

1. Met een trumpiaanse handdruk bij het grofvuil (*) gezet, ik, het Groot Dictee. Vanbuiten zag je niets, maar een halfuurtje (*) later kookte ik nog vanbinnen.

2. Ik zou archaïsch zijn, volgens de farizeeërs van de publieke omroep. O ja, slimmeriken? En 'Boer zoekt vrouw' dan, en 'Heel Holland bakt'? Of elitair, en me schuldig maken aan taalmasochisme.

3. Dankzij mij leeft het przewalskipaard en is de spelling van gestrest, gewhatsappt, tseetseevlieg en cisterciënzerklooster een niemendalletje, of die van nochtans, zee-egel en hawaïshirt.

4. Dat was het dan, het kleine Groot Dictee. Bij dezen dank aan Pauw voor het rodelopergevoel in deze 'Eerste Kamer der Staten-Generaal'. Tabee! Adieu! Ik wens u allen een zomerse zomer.

(*) Staat als één woord in Van Dale en Groene Boekje, maar taalkundig gezien is de schrijfwijze met een spatie ook verdedigbaar [Onze Taal].