1072 Dictee vrijdag 24 feb 2017 (3): dictee Oefendictee februari 2017 (5) √ x

Dictee - dictees [1072]

Oefendictee februari 2017 (5) 

1. Doet hij echt aan (muay-)thaiboksen? Denk ook aan kickboksen en barreboksen [klaarspelen, scheren]. Hoeveel koeien heten er nu Blaar of Bles [hondjes: Fikkie]? Cystitis [blaasontsteking] en fysaliet [blaassteen] hebben allebei met de blaas van doen. Blabla(bla) is babbeldebabbel. Welke Black Friday bedoel je eigenlijk? Londen 1745, Londen 1866, vrijdag na Thanksgiving VS. Er is maar één Black Thursday. 1929, beurkrach New York. In dat evangelisatieblad lees je niets over het boek (de bijbel) van 52 bladen [een spel kaarten]. De slogan van Black Power (VD - organisatie) is 'black power' (GB - slogan). Precies op die black spot [plaats met veel ver­keers­on­ge­luk­ken] kreeg hij een black-out. Een blade [bleet] is een veerkrachtige (onder)beenprothese. Denk ook aan rollerblade(n) [ww., mv. s]. Een custode loopt vooruit op de volgende bladzijde. Een blagueur loopt over van blague [grootspraak]. Een blancet is een blanco accept, niet te verwarren met een blanket = een blanc-seing [ge­te­ken­de, maar niet-in­ge­vul­de
vol­macht of ak­te], maar ook een peer! Blanquette de veau is kalfsragout. Wat is het spul van Blanus?
Een kermisattractie. Een Blasiuszegen is preventief
[3 februari, tegen keelaandoeningen]. Bij het geerten of verkeerdjassen kun je een blauwe Jan [speler maakt in dezelfde kleur alle 8 slagen] scoren. Is dat een sprookje van Blauwbaard [bracht zijn 7 vrouwen om, een blauwbaard is een vrouwenbeul]? Een cobia is een zeepiranha.

2. Een blauwkous (bas-bleu, bluestocking) is een savante [femme savante, geleerde vrouw, geen huishouden]. Kaassoorten zijn o.a.: gorgonzola, roquefort, bleu d'Auvergne en bluefort. In een bleekshop wordt er gebleacht [tanden en kiezen]. Heb je weleens een gelijkkakige (?) blei [vis - die is zo blij ...] gezien? Clairet is paillet of blekerd, wel: rood (en clairette wit - alfabetisch, r w]. Blended whisky [een mix] is nu eenmaal geen single malt [onvemengd]. Is blenko hetzelfde als blanco bij de soldaten? Ja, ongeveer, poetsmiddel, blenkoën. Hij viel ten offer aan Blendwerk der Hölle [helse zinsbegoocheling]. Mooi meegenomen, zo'n blessing in disguise [mee­val­ler die aan­van­ke­lijk een
te­gen­val­ler leek]. Zij is een blètster [ww. blèten] pur sang. Ja, blinde maupie [eerst zien, dan geloven]! Een blini is bij joden een blintse [kleine pannenkoek]. Soms vallen rokjes- en bloesjesdag samen [eerste warme lentedag]. De warmetruiendag [dikketruiendag, energiebewust] is dan al ver heen. Wat heeft blokkerisering met Blokker te maken? Weinig, ook: verblokkering. De Trumpblooper
[niet in wdb.] komt in de mode. 't Nakie op het Blakie [beeld, Blaak, Rotterdam] verwondert steeds weer. De blousons noirs [nozem] geilden op de blow-up [vergroting van foto] en blowden [blowen =
hasj( )roken] lustig erop los. Van de ruggenprik kreeg ik blubberbillen [lillend, week, dik]. Helmut Kohl beloofde blühende Landschaften [1990, aan inwoners DDR] (en kohlpotloden - cosmetisch middel ogen?). Ken je het verhaal van de Bussumer met zijn blusemmer?

 3. Een biljartbloque [forse stoot, rechtuit], rats-boem! Wat was er eerder: 'Blut und Boden' [nationaalsocialisme] of 'Blut und Eisen' [beginsel van machtspolitiek]? Een malafide en van geloofsijver blakende boanerges kan best zo rijk als Boaz zijn. Gezocht op '*frans*: afranselen (!), afranseling (bastonnade), een vrolijke frans heeft een leven als vrolijke Frans, hij kent Frans als een koe Spaans, daar is geen woord Frans bij, iets met de Franse slag doen, in een Franse colère schieten [plotseling razend worden], Fransdol (anti-Vlaams), Franse = Française, ww. fransen = de voeten buitenwaarts zetten, Frans-Guyaans [Frans-Guyana - naast
Brits-Guyana], fransijn = perkament, fransje = o.a. stokbroodje, franskiljon (als scheldnaam), fransman = oogstarbeider, fransmanbirambi (kleine boom met carambola's), Fransonkundig = geen Frans kennend, niet-Franssprekend, fransoos (scheldwoord),
Frans-Vlaams (uit Frans-Vlaanderen), herverfransing (vanille voor vanielje), keukenfrans, keukenmeidenfrans, kookboekenfrans, schoolfrans en verfransen. Voor mij graag een pina colada
[cock­tail van rum, ko­kos­melk en ana­nas­sap, veel­al met ijs].

4. Dat hoor je vaak van kinderen: dag meneertje (de) koekepeer. Voor quadden (met een quad rijden; hij quadt) mag je van GB nu ook quatten (hij quat) schrijven. Bij GB kennen ze nu ook de
cuba-librecoalitie [cuba libre - rum cola met citroen] [SP en VVD] en als toetje de panna-cottapudding [panna cotta - zoe­te Ita­li­aan­se room­pud­ding]. Ook mag je van GB nu Soedanees schrijven voor Sudanees [van VD ook!]. Bij een K1-gevecht wordt een berg beklommen, bij een K-1-gevecht wordt er echt en Japans gevochten. Een paar dingen uit oefendictee 621 (het bestand met de 856 oefendictees nadert het eind van de herziening!): toen dieette hij nog, kreeg hij dat permis [ie] [verlofbriefje]?, zij heeft een penthouseje, wij aten persad [SR: hindoeïsme, zoetigheid van bloem, etc.], is dat sinaasappelperssel?, een mooi π'tje [symbool - pi], op het scherm zag ik meerdere picca's [digitale afbeelding, pic], hij baset [basen = base - cocaïne - roken bv. via waterpijp] regelmatig en drinkt clairet en clairette [wijn, r en w - alfabetisch] , kijk: crêpe georgette [enk. - zeker weefsel met crêpegaren], madame-jeanette [mv. + s - zekere Spaanse peper] en likorette(verloflikeur).

 

1071 Dictee vrijdag 24 feb 2017 (2): dictee Dictee Wieringerwerf 2016 √ x

Dictee - dictees [1071]

Dictee Wieringerwerf 2016

Kunst en cultuur in Rotterdam: kapsonesloze dynamiek in Erasmus' stad

1. In tegenstelling tot Rotterdams meest fameuze literaire [GB ook tt, doe in dictee 1 t] zoon, de toentertijd [ook: toendertijd] op vijfjarige leeftijd de Maasstad ontvluchte humanist-filosoof Erasmus, lijken eenentwintigste-eeuwse scribenten alleszins verknocht aan hun woonplaats, die zij – evenals vertolkers van volks-, jeugd-, en beeldcultuur – traditiegetrouw afzetten tegen nultwintig (020).

2. In de schaduw van het bronzen beeld van de geïncarneerde redelijkheid ten tijde van godsdienstfanatici, verloochenen babyboomers zoals de notoir onder invloed zijnde nachtburgemeester hun domicilie allerminst, net zo min als een of ander heden ten dage gehypet schrijversduo, twee eightiesbaby's die elkaar van een onenightstand kennen.

3. Welke gedachtegang zou de renaissancegeleerde – naar verluidt het product van een jammerlijk gefaalde coitus interruptus te Gouda en om die reden niettegenstaande de toponymische verwijzing in zijn naam door de Gouwenaren geclaimd – tentoonspreiden tijdens een tête-à-têteje met deze leden van de WhatsAppgeneratie
(ook: whatsappgeneratie - lijkt beter, afgeleide)?

4. De man die een ontzagwekkend oeuvre van onder andere etiquetteboeken als resultaat van zijn monnikenbestaan naliet, zou opkijken van het resultaat van een e-mailenquête, die het idee logenstraft dat jonge literatoren (GB ook: tt - doe in dictee 1 t), die communiceren met
huilen-van-het-lachenemoji's, zich evenzeer tegen ingewikkelddoenerij [analogie: dik- en grootdoenerij], tierelantijnen en pretenties hebben gekant als de dichtersgroep de Zestigers (vgl. Tachtigers).

5. Het
doe-maar-normaal-dan-doe-je-gek-genoegtijdperk is in Rotterdam hoe dan ook passé; het a-prioristische less is more is ten minste niet meer zo populair als in het interbellum en na de Tweede Wereldoorlog, toen de stad het epicentrum was van avant-gardistische architectuur en avant-gardecinematografie.

6. Rotterdam biedt kunst en cultuur te kust en te keur, van deelderiaanse [à la Jules Deelder] poëzieaberraties tot comebackcabaretières het heintjedavidseffect is van Maasstedelijke origine – en, van Kaapverdische fado via de minder relaxte gabberhouse tot – wellicht het befaamdst – de beeldencollectie ter aanvulling op De Keysers [Hendrick - beeld van Erasmus] meesterwerk uit zestienhonderdtweeëntwintig.

7. Ten slotte een waarschuwing: wordt je als puriteins rooms-katholiek opgedragen Rotterdamse openbare kunstobjecten consciëntieus te onderzoeken, dan is preventief gebruik van bètablokkers raadzaam.

8. Na aanschouwing van een postmodernistisch megalomaan artefact in de vorm van een promiscue kabouter met twijfelachtig sexappeal, die geen paddenstoel, maar een compromitterend seksattribuut als accessoire heeft, is de kans op PTSS, ofwel posttraumatisch stresssyndroom
(ook: posttraumatische stressstoornis), niet irreëel.

 

 
 

1070 Dictee vrijdag 24 feb 2017 (1): dictee Dictee Wieringerwerf 2015 √ x

Dictee - dictees [1070]

Voorjaarsdictee Wieringermeer 2015

(geen titel, auteur: Gerard Wortel)

1. Wieringermeerders zijn geen uitgesproken
negen-tot-vijftypes die je dagelijks bij de afhaalchinees tegenkomt – of druipneuzende charlatans die zich in een gelagkamer tegoed doen aan een geuzelambiekje, een bordeauxwijntje of een stukje edammer met gepocheerde cantharel – Wieringermeerders zijn hardwerkende gelouterde rauwdouwers (ook: rouw-) die boekweitebrij met jutteperen prefereren boven het bourgondische snobistische gedoe.

2. Deze descriptie is niet bedoeld als paskwil of stereotypering, maar als hommage aan de inwoner van de Wieringermeer, het gemiddelde van een nuchtere, frugale [sober] agrariër, een middenstander, een zzp'er [zelfstandige zonder personeel], en Jan Modaal, die meestal rechtdoorzee is oftewel rechttoe rechtaan zijn mening verkondigt, zonder daarbij pernicieus te zijn en dientengevolge anderen te choqueren [ook: shockeren].

3. Naar verluidt heeft de toenmalige en in de Wieringermeer woonachtige landbouwminister Sicco Mansholt – met zijn ongeëvenaarde subsidies – een aantal kommerlijke akkerbouwers uit hun nooddruftige positie verlost, die heden ten dage, zonder enig ressentiment [wrok], weer een deel van de revenuen afdragen aan Vadertje Staat.

4. De met veel aplomb en zonder enige gêne gepropageerde Mansholtdoctrine [alleen die persoon!] bleek, hoe smeuïg die ook werd aangeprezen als de oplossing van het voedselprobleem, achteraf enigszins een cassandravoorspelling te zijn, die leidde tot een exuberante boterberg en de teloorgang van veel kleine boeren in met name derdewereldlanden.
Maar dit terzijde!

5. Gefascineerd door het door chlorofyl getinte Wieringermeerse landschap, bekruipt mij een
déjà-vugevoel met pantheïstische trekjes, onder meer bewerkstelligd door welriekende paardenbloemen, rondvliegende onzelieveheersbeestjes, een lieflijk foeragerende tjiftjaf, het ontluikende jakobskruiskruid, maar bovenal door de ploeterende, soms sjacherende aardappelboer die steeds op zijn qui-vive moet zijn voor de coloradokever en als manusje-van-alles ook nog zijn begrote uitgaven als een foxterriër moet bewaken.

6. De Wieringermeer is en blijft synoniem aan ruimte in de breedste zin van het woord, een walhalla voor fietsers van alle gezindten op AOW-leeftijd
[Al­ge­me­ne Ou­der­doms­wet] die op z'n janboerenfluitjes willen pedaleren, een eldorado voor de kip van het vrije-uitloopei, maar vooral een zeer benijdenswaardig areaal voor de akkerbouwer. De Wieringermeer is meer dan dit dictee!

 

 

 

1069 Dictee maandag 20 feb 2017 (1): dictee Oefendictee februari 2017 (4) √

Dictee - dictees [1069]

Oefendictee februari 2017 (4)

1. Inwoners van Tietjerk zijn biezensnijders. Je kent het verhaal van Mozes in het biezenmandje (biezenkistje)? Zelfs de bekende Mexicaanse plant
mozes-in-het-biezen-mandje staat in VD. Bifurqueren is een bifurcatie [GB: Y-splitsing] vormen. In een bigbrothermaatschappij zou een big bazooka
[dras­ti­sche fi­nan­cië­le of eco­no­mi­sche maat­re­gel] niet nodig moeten zijn. Een bigfoot is een yeti [volksgeloof: sneeuwman]. Een bigot [oht/oo] lijdt aan bigotterie. Ik zweer bij mijn rode bijbel, de Michelingids. Altijd lastig: 'epididymis' schrijven
(mv. epididymides)! De Bijbel van deux aes is de
Deux-aesbijbel. Het Bijbellezen gebeurde vanaf een bijbellezenaar. Wat is klistervorming [bolknop] bij planten? Onderschat dat bijdehante bijdehandje niet. Een bijker heeft een imkerij. De apidologie [bijenkunde] bestudeert ook apitoxine [bijengif] en de apicultuur [bijenteelt]. Een bijenorchis [orchidee] heeft rozerode of bleekroze bloemen. Ik heb hem uit zijn flauwte bijgeholpen, dat leidde tot zijn bijkomen. Lopen moeder- en dochterklok altijd gelijk? Een snauw [lang en laag klein schip] is geen prauw
[vrij groot schip, Indonesië]. Was die del bijna-bloot of bijna bloot? Is het niet zo, dat een bijzit ligt? Meestal wel. Kijk: een bijzige [tochtige] koe.

 2. Bikramyoga is een heet gebeuren. We gaan met Jan Bil z'n wagen [lopend]. Wat zijn bilboquetten [vangbekertje - koord - bal]? Wij biljarten elke week in dat café billard. Het was daar kontschudden [bij dans of stripnummer]; ik moest er wel kond van doen. Ze hadden veel van Billie en Bessie Turf. Op deze locatie waren de locals oververtegenwoordigd. Een birmaan is een burmees [kat]. Iemand een wedgie geven is birren [broek in reet]. In BE staat BIS voor Begeleid Individueel Studeren. Heerlijk, die biryani [stoofschotel], hoeveel birr [Ethiopië - ETB] kost die? De nizam [ti­tel van de vorst van Hai­de­ra­bad] verorberde graag een bisam [muskusrat]. Een biscuit buste (biscuitbuste) [biscuit: aardewerk, rauwbrand] kun je niet eten. Met biscotti di Prato worden cantuccini [knap­pe­ri­ge, twee­maal ge­bak­ken
Tos­caan­se bit­ter­zoe­te aman­del­koek­jes] bedoeld. Een bisectrix (VD) wordt ook bissectrice genoemd. De Arabier had zojuist biest gegeten en trok bij het weggaan een mooie bisht (overjas) aan. Hij wist overigens niets af van een Papoease bisjpaal
[voor dodenritueel]. In BE betreft de biv de belasting op de inverkeerstelling. Hoe zat het met de cuisson [gaarheid] van dat bizongerecht?

3. [20-02-2017] Pas volgende week te zien in het online-GB: athomegevoel. Je moet maar net willen weten dat bl de internetextensie is van
Saint-Barthélemy. Laten we eens even '*mozes*' onderzoeken (een selectie): mozes kriebel (verzwakte krachtterm), een kalf Mozes is een echte goedzak, een goeie sul, Mozes en de profeten (= geld!, naar (Bargoens) moos = geld), mozesboom = stekelige mispelboom, vuurdoorn, mozestraan = traangas, mosen = knoeien, prutsen, (geld) verprutsen (ook: vermosen), Sam en Moos zijn twee stereotiepe Joden, die in moppen worden opgevoerd, jatmoos = jatmous = handgeld, ook: dief, zwendelaar, Bargoens: het is een ribbemoos van een vent = een grote, ruwe kerel, bemosen = bevuilen, bezoedelen, Mozes en Aäron (fig.: staat en kerk - vgl. Kerk en Staat), de baard van Mozes = (de plant) slaapkamergeluk, daar kom ik met de boeken van Mozes (aangesjouwd met zware en oude boeken), de vijf boeken Mozes = (schertsend) vijf oude ongetrouwde zusters of vrijsters, zo dom als 't kalfke Mozes (zeer dom) en het wetboek van Mozes =
de Pentateuch.

4. Nog een paar dingetjes, gevonden via 'SR': aguma (bladgroente), ajinomoto = ve-tsin, alakondre (i) = zekere ketting, alatapepre (ie) = kleine rode chilipeper, angalampu = Chinese roos, anyumara (zoetwaterroofvis), aytkanti (lederschildpad), baithak gana = muziek, bakru = bosgeest, basya =
assistent-dorpskapitein, boyo = ovengerecht, cellshop = telefoonwinkel, is een buru [blan­ke Su­ri­na­mer, af­stam­mend van im­mi­gran­ten uit Ne­der­land] ook een bakra [blanke Nederlander]? - ongeveer, de coming-out werd met een cook-out [uitje met
bui­tens­huis be­rei­de maal­tijd] gevierd, mag je doksen [(muskus)eend] zomaar afschieten?, dyarpesi (groente), dyompofutu (hinkelspel), dyugudyugu (gedoe, drukte, ophef), fayalobi (sierheester), fyofyo [bedwants]. = (ook:) magische ziekte (in het wintigeloof), gadodede (ie) = commelina (onkruid), gropesi (ie) = taugé, handicraft = kunstnijverheid, kawai: zekere zaden, krawkraw = chips van de cassave, krobiya (zekere zoetwatervis), kukaleisi (ie) = snelkookrijst, kutai = hoogkijker, motyo = prostituee, obia = voorwerp met magische kracht, ograi = boze oog, oloysiketi (ie) = halsketting, owrukuku = uil of landpuntslang, piaiman = indiaanse sjamaan, popsicle = waterijsje, ijslolly, rakhi (katoenen armband) [raki = Turkse brandewijn], rowti (dikbekje met een oranje buik), sangrafu (kruidachtige plant), siksiyuru = een soort van zingende cicade, tarateyketting (ee) [zekere halsketting], tayer (groente), tyuku (steekpenning), tyuri (smakkend geluid als verachting), wiper (ruitenwisser), yarabaka (zeemeerval) en yorka (geest overledene).

 

 

 
 

1068 Dictee zondag 19 feb 2017 (2): dictee Oefendictee februari 2017 (3) √ x

Dictee - dictees [1068]

Oefendictee februari 2017 (3)

1. Er werd door de jeugd geïpad, ge-sms't en geïphoned. Een eiken jubileum verwijst naar 80 jaar, een houten jubileum naar 5 jaar. Daarom stelde ik ooit voor een 85-jarig jubileum een eikenhouten dito te noemen. Volgens Wikipedia is er nog geen officiële aanduiding voor. Wel: 50 jaar: goud, 55 jaar: smaragd, 60 jaar: diamant, 65 jaar: briljant, 70 jaar: platina, 75 jaar: rodium, 80 jaar: eik en 100 jaar: ivoor. Wat is overigens een opvallend verschil tussen Rotarians en soroptimisten [de dames-leden - de organisatie mag je - VD lemma 'serviceclubs' wel aanduiden met Soroptimisten]? Ze debiteerden een cabareteske cabarettekst. Correct lijkt me:
oud-leraar-Nederlands en niet oud-leraar Nederlands [2025, toch wel: Taaladvies]. Zo ken ik ook een
oud-leraar tekenen. Laren 2015: in plaats van dubbele e-klank kan m.i. ook: dubbele-e-klank
[beter zelfs]. Ik kan er wel in komen, dat je sommige werkwoordcombinaties niet aan elkaar schrijft. Wat is een sans-papiers en hoe schrijf je papier-maché en papier collé? Wat is het verschil tussen een lerarenkorps en een docentenkorps? En het studentencorps ...

2. U bent hier gekomen sub reservatione Jacobaea [bee-jaa] oftewel onder het voorbehoud van Jakobus. Dat houdt in: zo de Heer wil en wij leven, anders gezegd: Deo volente (afko: D.V.) of ook volente Deo (afko: V.D.). De bi-intellectueel werd ingezet voor de BI, de businessintelligence. Wie mag het weer oplossen? Juist, bibi [= ik]! Met bibliolatrie wordt Bijbelverering bedoeld. Wat is in vredesnaam bibliothecografie [beschrijving van bibliotheken]? 'Er zij licht' is met zekerheid een biblisme [Bij­bels woord of Bij­bel­se uit­druk­king]. De biblist (Bijbelkenner) droeg een bibshort en vroeg zich af wat de Wet Bibob is? Antwoord: bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur. Bicameraal is in de volksvertegenwoordiging: met twee kamers. Is 'RABO' een correcte BIC-code
(Bank Identifier Code)? Ja.

3. Een bichon is een soort maltezer [gezelschapshond]. Van GB mag je 'bidbook' ook verhollandsen (volgens VD overigens tot 'biedboek'. Neem dat bis in die (tweemaal per dag) in
(afko: b.i.d.)! Een protestantse biddag en een
rooms-katholieke biddag schelen nogal wat. Een bidnis is een mihrab. De bie steken, ervantussen gaan, is meestal niet zo bie. Een biefstuksocialist is salonfähig. Dat rood vlees is bien cuit, well done, en dus zeker niet bleu, saignant of à point. Hij had weinig, bien entendu [welteverstaan], drie schoenenparen. Wilders (PVV) en Buma (CDA) waren bien étonnés de se trouver ensemble
[zeer ver­won­derd zich in el­kaars ge­zel­schap te be­vin­den, m.n. in de be­te­ke­nis van: sa­men ge­noemd te wor­den]. Weet je dat oxo [uitspraak: oh-ksoo] gewoon boter-kaas-en-eieren is? Boterwegen begint met rug-aan-rug staan. Van wanneer stamt de Boterwet? 1900, gewijzigd 1902. Geef die bietebauw [boeman] maar een biestepannenkoek. Een zytholoog [bierkenner] moet wel weten wat een horecagezwel [schertsend: bierbuik] is.

4. Pas maar op, dat GB niet met je op de loop gaat; dit krijg je cadeau bij lemma lopen: aanlopen, achterlopen, achternalopen, achteroplopen, achteruitlopen, aflopen, binnenlopen, doodlopen, dooreenlopen, doorlopen, drooglopen, erbij lopen, erin lopen, eromheen lopen, ertegenaan lopen, gelijklopen, groenlopen [student: groen, noviet zijn], hardlopen, heenlopen, heetlopen, ineenlopen, inlopen, langslopen, leeglopen, loslopen, meelopen, mislopen, naaktlopen, nalopen, omhooglopen, omlopen, omverlopen, onderlopen, oplopen, overlopen, platlopen, rechtop lopen, rondlopen, samenlopen, scheeflopen, schoollopen, skilopen, stormlopen, stuklopen, te hoop lopen, tegemoetlopen, tegenlopen, ten einde lopen, teruglopen, toelopen, uiteenlopen, uitlopen, vastlopen, vollopen, voorbijlopen, voorlopen, vooroplopen, voortlopen, vooruitlopen, vrijlopen, wachtlopen, warmlopen en weglopen.

 

 

 
 

1067 Dictee zondag 19 feb 2017 (1): dictee Column: d, t of dt? √ x

Dictee - dictees [1067]

Column: d, t of dt?

In het papieren Groene Boekje (dat kost geld) staat veel minder dan in de gratis digitale versie, die te vinden is via www.woordenlijst.org [geen punt]

Ik wil vier dingen aan de orde stellen: zoeken, werkwoorden,  zelfstandige naamwoorden en een toepassing.

1. Zoeken: je kunt heel makkelijk zoeken naar woorden. Let op: in het volgende is * de ster op het toetsenbord (boven de 8)! Als je (letterlijk) *deur* intypt, krijg je o.a. achterdeur, deur en deurknop. Die * staat dus voor 1 of meer (maar ook 0!) letters of cijfers. Bij 'achterdeur' was dat (eerste *) 6 en (laatste *) 0 tekens, bij 'deur' 0 en 0 en bij deurknop 0 en 4. Je kunt uiteraard ook één * gebruiken bij het zoeken. Naast de * (een soort van wildcard) kun je ook het ? als zodanig gebruiken: zo'n ? staat voor (precies) één teken (niet 0!). Zo levert zoeken op 'd??r' op: daar, deur, dier, door, duur, deren en duren. Die laatste twee lijken niet te kloppen, maar staan erbij omdat binnen het lemma (artikel) 'deren' of 'duren' wel 'deer' en 'duur' voorkomt, nl. als ik-vorm!

2. D, t of dt? Dat hoef je – los van regels als 't kofschip – nooit meer fout te doen. Allereerst heb je die laatste regel meestal echt niet nodig, kijk naar de verleden tijd: hij dubde en dus is het gedubd met een d, en hij plantte, dus is het geplant met een t (wat wel lastig blijft: gepland uit het Engels betekent iets anders: plannen gemaakt ...). Als je online een werkwoord intypt, krijg je de hele vervoeging. Voorbeeld: planten – ik, jij, hij, het plant, wij, jullie, zij planten – plant jij (je erachter) – verleden tijd: ik, jij, u, het plantte, wij, jullie, zij plantten. Het voltooid deelwoord is geplant: de geplante rozen – en je ziet ook de plaats van evt. afbreken: ge.plant (de stip is de plaats van afbreken, dat wordt dus ge- (nieuwe regel) plant. Het tegenwoordig deelwoord is 'plantend': de plantende boer. Op die manier kun je alle vormen van elk ww. te zien krijgen: plannen [uitspraak: èh!], ik plan, jij of hij plant, wij plannen, ik plande, zij hebben gepland en de plannende schoolroostermakers ... Alles is op te zoeken, vb. editen [een tekst gereedmaken voor publicatie], ik edit, jij editte, we hebben geëdit en de redacteur viel al editend in slaap. Zoek het in geval van twijfel even op: slordige dt-fouten in werkwoordsvormen kun je daarmee voorkomen!

3. Ook bij zelfstandige naamwoorden krijg je een schat aan informatie, zoek op 'compromis' – ik neem expres een lastige – dat kun je uitspreken met 'ie' of met 'ihs' (vernederlandst). De eerste mogelijkheid [ie] geeft meervoud compromis en verkleinwoord compromistje(s), de tweede mogelijkheid [ihs] geef compromissen en compromisje(s) (dan geen t van tje!). Bij een bnw. krijg je de trappen van vergelijking: groot (stellende trap), groter (vergrotende trap), grootst (overtreffende trap), ook de verbogen vorm 'grote': een groot huis (het-woord) en een grote woning (de-woord). Ook de zgn. s-vorm wordt vermeld: iets groots.

4. Ten slotte nog een dicteezin ter controle en om te oefenen. De vergrotende trap van chic is chiquer (rare uitzondering!) – dat is iets taalkundigs – en daarmee vergrootte [verleden tijd] de chicste (!) dicteedeelnemer zijn door het voorafgaande artikel al ruimschoots vergrote [als bnw. gebruikt voltooid deelwoord] spellingkennis.

 

5. In 2025 zijn de zoekmogelijkheden aanzienlijk uitgebreid en verbeterd! Zie hedendaagse blogposts!

 

 

 
 

1066 Dictee donderdag 16 feb 2017 (1): dictee Groot Dictee Ter Aar 2017 √ x

Dictee - dictees [1066]

Groot Dictee Ter Aar 2017

Het dictee moest helemaal worden opgeschreven.
Alleen de onderstreepte woorden werden nagekeken en telden mee.

Nostalgie (auteur: Rein Leentfaar)

1. Ter Aar heeft ook een cultuurhistorische vereniging, die ijvert voor het in stand houden van het dito erfgoed. Daarvan doen de museale ambities kond: in het museum zijn heel wat
oudelade-inhouden ter inbewaringgeving en voor meer dan een vernissage op hun plaats terechtgekomen. Ernaartoe rijdend vanuit Alphen aan den Rijn geldt voor de deelnemers: eropaf! De contouren van het dorp zijn net zo rustgevend als sedativa [sedativum, sedatief: kalmerend middel]. De belastingdienst (GB, VD, als eigennaam mogelijk ook met hoofdletter - ik zou nu Nederlandse Belastingdienst doen, zie lemma 'huurtoeslag' + veel andere plaatsen, naast 'belastingdienst) maakt giften aan de vereniging aftrekbaar: zij is door die dienst tot anbi-instelling – je weet wel [al­ge­meen nut be­ogen­de in­stel­ling] – gekatapulteerd, dus uw eurootjes komen übergoed bij de gedachtenis aan de genesis van Ter Aar van pas.

2. De vereniging heeft een onlinearcheologiekroniek. Er was een oproep voor materiaal uit de pre- en postnapoleontische tijd en aan hen die in Nederlands-Indië gediend hebben. Zijn dan Oostinjevaarders bedoeld? Verder was er een verhaal over de jongedamesopleiding tot perfecte dienstmeid (maarte, bij de Joden heet dat een sjikse). De website is vergeven van geüp- en -downloade gegevens. Een verhaal ging over Leidslakenwevershuisjes, een ander geüpdatet bericht over een buiten een castellum [legerkamp langs rijksgrens] gevonden vicus. De kroniek weidde ook uit over de hoop, diverse collector's items te verwerven. Op het gebied van de sport gaven twee oud-voetbalkeepers een spektakelshow. In de winkel van de vereniging kun je dvd's [digital versatile/vi­deo disk] en ansichten kopen.

3. De expositieagenda mag er zijn, zoals '100 jaar polder in Nieuwkoop'. Spreken ze daar trouwens Poldernederlands? Verder: "De teerling is geworpen" (alea jacta est) en "Oorlog en vrede" (vrede zij met u: pax vobiscum). Men zoekt amateurfilmpjes en ander materiaal (inscannen of copy-pasten is mogelijk!), er is beeldmateriaal van de opening van de groenteveiling in 1954 door de toenmalige koningin Juliana. Men is ook aan de gang gegaan met het schip Kagenaar. Dat roestte alsmaar verder, maar
ten langen leste is het verroeste schip opgekalfaterd [opgekalefaterd, andere uitspraak]. Alles wat bruikbaar was, is gerecycled (ook: gerecycleerd). Er zijn zelfs nieuwe picknicksets op het schip gemonteerd. Op 's schrijvers archaïsche verjaardag in 2008 vond de tewaterlating plaats en op Koninginnedag van dat jaar werd door burgemeester Buijserd de naam ('De Vrijwilliger') onthuld. Tot zoiets moois kan oudroest leiden!

4. [Deze alinea telt alleen mee bij de specialisten.] Heel veel ouder dan Ter Aars geschiedenis is de oerknal en de bijbehorende theorie van de big bang. De wordingsstonde van planeet aarde ving daarmee aan. Bekende periodes uit de geologie zijn het eemien – de Saale-Weichsel interglaciale tijd
(VD: moet dat niet aaneen?) –, de triadische tijd, met neo- of kaenozoïcum en het zechsteen. Pas in een laat stadium paraisseerde de species van de Hominidae met als representanten type-exponenten als de homo sapiens – niet te verwarren met de uomo universale –, de pithecanthropus erectus, de java- en de neanderthalmens. Darwin bestreed het creationisme.