1040 Dictee dinsdag 27 dec 2016 (2): dictee Finaledictee top basisscholen Eindhoven e.o. 2016 √ X

Dictee - dictees [1040]

Finaledictee top basisscholen Eindhoven e.o. 2016

(Geen titel, auteur: Dolf Verroen)

1. Ik heb twee opa's.

2. Ze zijn beiden buitenissig.

3. Ze doen bizarre dingen.

4. De een zit de hele dag op zijn racefiets.

5.De ander heeft een laboratorium op zolder.

6. Daar wil hij opblaasbare frikadellen maken.

[frikandellen heeft andere uitspraak]

7. Mijn oma vindt het verschrikkelijk.

8. 'Straks explodeert ons huis!' krijst ze.

9. Mijn opa is enigszins eigenwijs.

10. Hij houdt een enquête in de straat.

11. Hij komt enthousiast thuis, want iedereen wil pannenkoeken met mayonaise.

12. En supersonische cakejes.

13. 'Ik ga ook hypergrote bolussen bakken,' roept hij.

14. 'En tompouces [s] maken van rabarber.'

[tompoucen [s], tompoezen, andere uitspraak]

15. 'Nee!' schreeuwt mijn oma.

16. Maar soms is mijn opa Oost-Indisch doof.

17. Mijn oma pakt haar rollator.

18. 'Veel succes!' roept ze op het trottoir.

19. Opa valt bijna flauw van schrik.

20. Hij trekt oma gauw naar binnen.

21. 'Ik zal het nooit meer doen,' fluistert hij.

22. En dan is alles weer goed, nee perfect!

1039 Dictee dinsdag 27 dec 2016 (1): dictee Vijf oefendictees canvas.be i.v.m. GDNT 2016 √ X

Dictee - dictees [1039]

Vijf oefendictees canvas.be i.v.m. GDNT 2016

1. Dictee over eten
Ook salades maken je dik als je er te veel mayonaise of vinaigrette op doet. Soms zitten er evenveel calorieën in een caesarsalade als in een hamburger. De saus camoufleert ook de authentieke smaak van de rauwkost. Pas ook op met de suiker in muesli's en met het vet in groenteburgers!

2. Dictee over Rusland
Nu het Siberisch koud [maar: het laat me siberisch] geworden is, zitten de Russische apparatsjiks gezellig in hun datsja te genieten van hun wodka en zakoeski, hun variant van toastjes en chique canapés. De Doema, de oligarchen en de smeltende permafrost met zijn dreigende antraxbacteriën zijn nu even een ver-van-mijn-bedshow.

3. Dictee over kunst en de Amerikaanse verkiezingen
Duizenden diepbedroefde en gedesillusioneerde Amerikanen haalden na 8 november de verkiezingsborden uit hun voortuin. Maar niet Nina, een kunstenares die borden van niet-gekozen kandidaat-presidenten verzamelt. Haar tuin is een monument voor de onverkozenen, een kerkhof met kleurrijke grafzerken voor ter ziele gegane [ww. ter ziele gaan] politieke carrières.

4. Dictee over een bedrijf leiden
CEO word je niet zomaar. Je moet ervoor langsgaan bij een headhunter voor een diepgaand gesprek. Kennis en persoonlijkheid zijn essentieel, omdat je professioneel en tezelfdertijd amicaal met je stakeholders moet kunnen omgaan. In managementjargon heet het dat allerlei cognitieve kwaliteiten en disruptieve [verwoestend, ontwrichtend] competenties een minimumvereiste voor succes zijn.

5. Dictee over muziek
De Koningin Elisabethzaal is een hoogstandje qua akoestiek [acustica], met een nagenoeg perfecte klank. In onze contreien en ver daarbuiten vind je nergens een concerthal van hoger niveau, stelt de Vlaamse minister-president. Muzikanten van het Antwerpse symfonieorkest mochten de zaal maandenlang voor de officiële ingebruikname testen.

 

1038 Dictee maandag 26 dec 2016 (2): dictee Oefendictee december 2016 (16) √ x

Dictee - dictees [1038]

Oefendictee december 2016 (15)

1. Wij hebben gemantelzorgd. Dat is te koop in een Franse boetiek. Skrakipoku (VD ook: skratjie pokoe) is traditionele creools-Surinaamse zang begeleid door drums, voorloper van kaseko. Als tussenwerpsel gebruik je 'slaapwel'. Slapen gaan duidt het slapengaan aan. Het werkwoord slijzen komt van 'to slice'. Die slokop woont in een kruip-in [kruip-uit]. Jazeker: 's mans vrouw was heel wat mans. 's Morgens vroeg realiseerde ik me al: morgenvroeg begint de grote dag. GB heeft als variant ook nog smörrebröd [naast VD's smør­re­brød]. Na sms'en en sms-seks komt soms de sm-seks. Het Antilliaans dagblad berichtte over de status van sms-loten. Snabbelen is snateren of tateren, schnabbelen is bijklussen. Wat koop je zoal in een Papiamentse [vgl. Papiamento en Papiaments] snèkbar? Socializen doe je op congressen en recepties. Een sogger sogt [studieontwijkend gedrag] of heeft gesogd. Zijn soja-eiwitten wel gezond? Koop je op een solden [uitverkoop - mv.] solden [koopjes - mv.]? De strabante [lastig, brutaal, hevig, krachtig] kerel reed in een Trabantje. Is bij het stretchen [rekoefeningen doen] een stretchjurkje [rekbaar, gemaakt van stretchstof] handig? Mag ik er stroganoffsaus bij?

 2. Ze voegde hem suave [uu] [zoet, liefelijk, minzaam] woordjes toe. Kijk zo'n stuud(je) nou toch! Soedah [in In­dië: al klaar; laat maar; hoeft niet], in het Nederlands schrijf je gewoon 'Sudanees' [GB/VD ook: Soedanees], maar wel 'soedanrood' (GB - ook sudanrood). Het was een Engelse successtory [GB ook: sss]. Bij een buitenkansje roept een Spanjaard 'suerte' [geluk]! Die corpspik was een fervent stuffgebruiker [Hij was niet met een potlood doende!]. Bij 'bejaarde' en 'oudere' is er sprake van (vrijwel) synonymie. De sukwa [oe] is een plant uit de meloenfamilie [of de vrucht ervan]. Een sula [oe - SR] is een stroomversnelling of waterval. Zij bewoont een super-de-luxe woning. Een superrhib is een super rigid hull inflatable boat (een rhib is een kleine, wendbare en snelle motorboot). Hij bestelde twee syrahs
[ook: shiraz, zelfde mv.], zij een syrahtje. Is dat survivallen [overleven als sport] niet zwaar? Wat vroeger de BIC-code [Busi­ness Iden­ti­fi­er
Co­de] was, is nu de SWIFT-code [VD Swift: Socie­ty for Worldwide
In­ter­bank Fi­nan­ci­al Telecommunication, interna­ti­o­na­le or­ga­ni­sa­tie ter facilitering van grens­over­schrij­dend bankver­keer]. De aankoop van die swaths [small waterplane area twinhull mo­del, schip met twee on­der wa­ter ge­le­gen rom­pen], is daarbij wel een SWOT-analyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats: analyse van de sterktes en zwaktes van een onderneming, alsmede van de kansen en de bedreigingen in de markt, sterkte-zwakteanalyse] toegepast ? Wist je dat soloslim [BE] groot slem (grand slam) is? Een sopi is sterkedrank of een borrel [SR]. Een sopropo is een bittere komkommer. Spang [vgl. no span(g) - maak je niet druk - SR, jongerentaal], is spannend, aantrekkelijk. Zijn sprokenverzameling is groot. De srefidensi [SR] is de onafhankelijkheid. Een stacker is een vetverbrander.

 3. De SSS-eilanden zijn Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba. De stadiëring [ook: stagering] onderzoekt tumoren. Ik hou niet van die stadse fratsen. In een staminee [kroeg, café] moet je wel stamina [uithoudings- of weerstandsvermogen] hebben. Hoe schrijf je in het Standaardnederlands 'stand-by'? Handig: een opa's sta-opstoel [opastoel, omastoel, een oma's-fiets, een omafiets, maar oma's fiets]. De preses was praeter propter [om en nabij] praesens absens [verstrooid]. Een stère (wisse) [S, st] is een  kubieke meter, een stèle (ook: stele) zit centraal in een plant. Wat ruist daar door het steppegras? Een stielman [BE] is een vakman. Op de Stille Zaterdag kon je daar een speld horen vallen [ook op een stille zaterdag in november]. De stobá is op de Antillen een stoofschotel. Een stonfutu is [SR] een steunpilaar. Bij een stop-motion wordt een film beeld voor beeld opgenomen. Een stop-over is in de luchtvaart een kortstondige onderbreking van een lange reis. Een scrabbelaar scrabbelt
[GB ook scrabblet, ww. scrabblen] , speelt scrabble. Synovia is gewrichtssmeer, synovitis is gewrichtsvliesontsteking. Maar swijlen(s) [intussen, ondertussen]was het kwaad al geschied. Swietslaan is zwiertslaan oftewel bluffen. Heb je die swietendrank [uit ge­droog­de
ro­zij­nen ge­trok­ken Frie­se drank] al geprobeerd?

4. De blinde geleidehond was van geen nut meer voor zijn baasje
[die wil een echte (blinden)geleidehond]. Wat voor een taalvorser een abc'tje is, is voor een algebraïschevergelijkingenoplosser een xyz'je. Wat heb jij mooie voet- en handschoenen! Doet hij nu aan tae-bo
[tae-boën] of aan tai chi [tai-chiën]? Een (VD) tambu is een bepaalde eenvellige trom. Is een teach-out [oplossing voor studenten bij sluiten van een onderwijsinstelling] net zoiets als een teach-in? Ze bieden [BE] tegeneen [tegen elkaar] op. Er staat nu inderdaad een tekoopbord. Deze beschaving zou ten onder gaan [vgl. tenondergang]. Een tweep is een twitteraar. Met dit twill wordt keper [zeker weefpatroon] bedoeld. Tyapar is taugé. Tyuku's zijn steekpenningen. Een tyuri is [SR] een zuigend of smakkend geluid dat afkeuring of verachting uitdrukt. Met tgov. [ook: t.o.] wordt tegenover afgekort. Texen is een verkorting van latexen.

5. Op de tafelen der Wet staan de tien geboden, de decaloog. Een titi zal wel een aap zijn. Het duurde tijdenlang, seconde-, minuten- en zelfs wel urenlang [GB sinds 2024: een tijd lang, VD aaneen] . Een toyboy is een jongere man als speeltje voor een oudere man of vrouw. Een tomboy is een jongensmeisje. Ik heb me er tot-en-met in verdiept
[zelfs tot en met gisteren nog]. Ik wou het daarbij tout court [kortweg] maar laten. Wat hield die Toescheidingsovereenkomst in [verdrag over de onafhankelijkheid van Suriname, GB]? Met tomtom wordt ook zeker voedsel aangeduid [naast de autonavigator van het merk TomTom]. De tone of voice verwijst naar een spreek- of schrijfstijl. Hoe ziet een tonkaboom [tropisch Afrika] (en -boon) eruit? Is die tracé-info al vrijgegeven? Transcultureel is over(ge)gaan naar een andere cultuur (denk aan acupunctuur). De tweelingbroer en -zus waren ook sterrenwichelaarachtig heuse Tweelingen. Tweaken doet iets met hard- en software [optimaliseren met minimale inspanning]. Een tukunari is een pauwoogbaars. Een tumba is een dans. Zelfs Turken kun je turken [treiteren]. Het lijkt erop dat een trùk op de Antillen een verkoopwagen voor voedsel is. Zo is een trùk'i pan een soort van mobiel restaurantje.

 
 

1037 Dictee maandag 26 dec 2016 (1): dictee Nutteloze exercitie GDNT 2016 √ x

Dictee - dictees [1037] 

Dictee Nutteloze exercitie GDNT 2016 

Onderaan toegevoegd: de tekst van GDNT 2016!

Deze (kale) tekst staat ook in blogpost 1028!

NB De dicteecompetitie 2017 is rond. Voor de eerste ronde van de 4 in Opwijk (B, tussen Gent en Brussel) zijn er al 9 deelnemers, dus nog max. 3 plaatsen beschikbaar. Als je mee wilt doen, wees er dus snel bij: aanmelden bij Herman Killens (killens.camps@telenet.be). Wie alle keren (minstens 3 van de 4) mee gaat doen, krijgt voorrang. Als er plaatsen over zijn, kunnen incidentele deelnemers aanschuiven.

Ik laat me zelden nog verleiden tot activiteiten die niet direct nut hebben (nutteloos zijn). Op deze tweede kerstdag maak ik daar een uitzondering voor. In het GDNT 2016 zaten nogal wat moeilijke woorden. Voor mij een interessante vraag: komen die voor
- in mijn verzameling van echte dictees (932 stuks) - E
- in de in Breskens en omstreken wereldberoemde lijst van Rein
(60 - 2024: 70 A4'tjes) – L
- in de (gebundelde) 856 oefendictees (O)? 

Hieronder het antwoord:

 - (t) glossolalie L O 

- (1) kladderadatsch L O
- gebakkelei E L (bakkeleien) O
- conciliatie O (beslechting geschillen, verzoening, vgl. reconciliatie)
- getoost E L O (een toost uitbrengen, vgl. toast, etc.)
- krambamboeli E L O
- impardonnabel L (improductief, imprakticabel)
- dociliteit O
- Taalunie E L O
- abhorreren L [verfoeien]

- (2) hyperboreeër(s) E O [mensen met zonderlinge gewoontes, vgl.
        H...]
- perfide Albion O [Engeland, Gr.-Br.]
- anorectisch(e) L O (anorectica)
- anglicisme(n) E L O
- boobytrap(s) E O
- Gemenebest O (g, G)

- (3) vicedecaan E (viceadmiraal) O (viceprovider)
- bètafaculteit E (bètadictee, bètakant) L (div.) O (div.)
- verengelsing E
- mordicus E L O
- excavatie O [uitholling, putje]
- attaqueren E L (attaque) O [aanvallen]
- teneinde E L O
- dysthymie L O [chro­ni­sche de­pres­sie­ve stem­ming = mal américain]

- (4) subcutaan O [onderhuids]
- hybridisch E (hybride) L (id.) O
- Dunglish L O [Nederengels]

- (5) (Groot) Dictee E L O [GDNT]
- lingua franca E L O [ver­bas­ter­de Ita­li­aans in de Le­vant als
   han­dels­taal]
- geüpgraded E (upgrade) O
- steenkolenengels E L O
- Eerste Kamer E L O
- fotovoltaïsch(e) E O [-e cel = zonnecel]

- (6) qaly('s) E (oefendictee Breskens 2008!) [vgl. daly]
- angehauchte E L [tenderend naar]
- ei's O [klank]
- (opinie)peiler E L O
- remplaceren E L O [vgl. remplaçant]
- enigmatisch E O [vgl. enigma]
- metamorfose(rend) E (gemetamorfoseerd) O [gedaanteverwisseling]
- pijler E L O [steunpilaar, ondersteuning]
- ten langen leste E L O
- steil(e helling) E L O [sterk hellend]
- stijl E L O [wijze van uitdrukken, bv. schrijven]]

Redelijk compleet dus! 

En inderdaad: een nulfouter! 

Hier het GDNT 2016: 

Glossolalie (auteur: A.F.Th van der Heijden) 

1. Geen kladderadatsch, maar wat een gebakkelei over het Engels als academische voertaal en de virulente impact daarvan op de landstaal. Hier faalt elke conciliatie middels getoost met krambamboeli. Complicerende factor: de impardonnabele dociliteit van de Taalunie, toch gesubsidieerd om het Nederlands te protegeren, niet te abhorreren.

2. Men kan ook de hyperboreeërs op het perfide Albion ervan verdenken dat ze hun anorectische koloniale ambities willen revitaliseren door het idioom van de overzeese buren te infiltreren. Met anglicismen als boobytraps wordt alsnog een talig Angelsaksisch Gemenebest gecreëerd.

3. De vicedecaan van de bètafaculteit moge zonder restrictie voor verengelsing zijn, schrijver dezes is mordicus tegen. Als de Taalunie het Nederlands aan excavatie [uitholling] blootstelt, dan zal ik deze vijfde colonne attaqueren teneinde onze prachttaal voor dysthymie te behoeden.

4. De voorstanders bewieroken hypocriet deze internationalisering, onderwijl subcutaan blakend van commercialiteit. Het resultaat is hooguit een hybridisch Dunglish – glossolalie zonder zweem van religieuze extase. 

5. Mijn gastheren zullen hierna wel een Groot Dictee in tot lingua franca geüpgraded steenkolenengels bestellen, riskerend dat tegenstanders van fossiele brandstoffen voor de Eerste Kamer komen demonstreren ten faveure van windturbines en fotovoltaïsche cellen.

6. Onze gevioleerde moerstaal kan nog qaly’s winnen via een didactisch angehauchte opiniepeiler die alle korte ei’s door lange wil remplaceren, daarmee zichzelf enigmatisch metamorfoserend tot stuttende pijler van een mening. Aldus kan ten langen leste de te steile helling naar een uitgebeende nationale stijl geslecht worden. 

1036 Dictee zaterdag 24 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (15) √ x

Dictee - dictees [1036]

Oefendictee december 2016 (14)

1. De oekazestroom [hoog bevel - mv. n/s] houdt maar niet op. Zo'n incident [ondw.] houdt je niet op. Wat mankeert een parra [paranoïde = over­dre­ven ach­ter­doch­tig of wan­trou­wig] paratroeper [parachutist]? Heeft de jeugd nog props [respect] voor elkaar? Hij wilde me vernachelen [beetnemen, VD ook: vernoggelen] met de verkoop van die rachels [rach­ter, raf­ter - smalle plank, 2 cm dik en 10 cm breed, tussen tengels en schroten in] .Snuif zachtjes, 't is rapé [snuiftabak]. Rea's [Zuid-Amerikaanse struisvogel, nandoe] hebben weinig van doen met realia [concrete en unieke zaken als de Elfstedentocht, etc.]. Ik mag die reallifesoap graag zien. Bestond de Rapaljepartij louter uit rapaillepolitici [nee: gepeupel, algemeen]? Je moet rechtop staan en rechtop zitten en niet kromlopen, anders zul je je schoenen nog scheeflopen! Het reclamemaken [GB] vereist reclame maken door een reclamemaker. Ik wil je wel bij hem recommanderen [aanbevelen]. Die scheepsexploitant [een reder] reedt [ww. reden - een schip uitrusten en in de vaart brengen] al jaren containerschepen. Wij vinden 'refo'
[bnw. reformatorisch, znw. een reformatorisch christen] eerder een geuzen- dan een scheldnaam. Hij is een ware reggaeartiest. Bij relokaliseren vindt een relocatie plaats. Je weet het nog: remuneratie is beloning [en renumeratie terugbetalen - met gelijke munt?]. Høken
[on­ge­remd feest­vie­ren, uit zijn dak gaan] geeft veel reuring
[ophef, gezellige drukte]. Een halfrijke [GB], is dat een bijna-rijke, maar zeker nog geen richard of nouveau riche? Mogelijk ... Een ria is een door de zee overspoeld rivierdal. We konden ernaar fluiten: het was ribbedebie [weg, foetsie]. Een foetsie is ook een afvalbak.

 2. Een rizoom is een wortelstok. We hebben driemaal in de rondte gedanst. Er stond een rijendik, beter gezegd: drie rijen dik, publiek. Hun ritegehechtheid [mv. n/s] was erg groot. Een romcom is een romantische comedy. Een rotisserie is een grillrestaurant [met ww. zou 'grilrestaurant' ook kunnen - toelichting GB, maar niet in wdb.], gespecialiseerd in geroosterd vlees. In Indië zijn rows [raus] relletjes [ook: opstootje, ruzie]. Een rowti [roo-tie] is [SR] een dikbekje [appelvink, kersenbijter] met een oranje buik. Een rumblestrip is een verkeersdrempel. Een runder- is beperkter dan een rumpsteak. En die ruziezoeker [ruzie zoeken] maar ruziemaken [ruziemaker ...] Die RvA [Raad van Advies, bestuursorgaan] moet je op de Antillen zoeken. Schrijf liever 'alfanumeriek' dan de afkorting A/N [VD]. Die ana's [anorecticae] lijden aan ana [anorexia, geen mv.]. Het tegengestelde van anadroom [vis, rivier opzwemmend om voort te planten] is catadroom [van vis­sen naar la­ger ge­le­gen wa­ter zwem­mend om kuit te schie­ten], dat van anabolisme [biologie - opbouwfase van de stofwisseling] is katabolisme [afbraakfase in de stofwisseling]. Heeft anakoesie [absoluut gehoorverlies] met akoestiek (acustica - geluidsleer) te maken? Ja! Hij leefde van 33 a.C. [ante Christum, voor Christus - v.C. of v.Chr.], tot 19 An.C. [anno Christi, na Christus, n.C. of n.Chr.] Is deze stichting anbigeregistreerd [al­ge­meen nut be­ogen­de in­stel­ling]? Hij was een ancien [oudgediende, oude rot] met hoge anciënniteit [ou­der­dom in rang, rang­or­de naar dienst­tijd]. De wijsbegeerte is de ancilla theologiae [dienstmaagd van de godgeleerdheid]. Daarvoor had je het ancien régime
[voor de Franse Revolutie].

 3. Hij vroeg het ten enenmale en ook nog ten anderen male: gaan jullie wortel schieten [lang staan of wachten, wortelschietend]? Het Andesvolk wordt geplaagd door andesvossen. Wat staat er nog meer in je anekdoteboek? Anerytropsie is roodblindheid. De angalampu [SR] is de Chinese roos. Hij is goed angejiddeld [Jiddische/Jiddisje woorden goed gebruiken]: hij kent het woord 'mazzeltof' [geluk gewenst!]. We verkeren in grote angina temporis [tijdnood]. Een angisa is een hoofddoek [creools-Surinaamse vrouwen]. De Anglaise [Engelse (vrouw)] danste de anglaise [dans]. In Angola betaal je met kwanza's [AOA]. Hoe groot is nu eigenlijk een ångström [10^−10 me­ter (symbool: Å)]? We moeten ankerop gaan [naar het anker toe varen]. Een anonymus [een ongenoemde, naamloze] die in de anonimiteit wil blijven, schonk het ons. Die Anschluss [1938: Oostenrijk bij Duitsland] was niet zomaar een anschluss. Een cai is een centrale
antenne-inrichting, CAI computer-aided instruction. Antifa's zijn antifascistisch. Antifoulingverf [au] weert aangroei [bv. aan schepen]. Bij social gaming komt ragequitten [onlinespel verlaten bij op verliezen staan] vaak voor. Een Vinex'er woont in een Vinex-wijk
[Vier­de No­ta Ruim­te­lij­ke Or­de­ning Ex­tra] en een Wajong'er (dat zou moeten, maar toch Wajonger(e) - donorprincipe Rijksoverheid!) krijgt een Wajong-uitkering]. Als planten aanslaan, gaan ze wortel schieten [altijd los]. Een sabaku [SR] is een kleine reiger.

4. Met sm wordt sadomasochisme bedoeld, een sado is een dos-à-dos [in In­dië twee­wie­lig rij­tuig­je met een leu­ning tus­sen twee bank­jes]. Lijkt een salopetterok [brede draagbanden, borststuk] nou op een dirndljurk [Zuid-Duitsland, een beetje ...]? De sangrafu is een kruidachtige plant. De santeria is een syncretische religie in delen van Zuid-Amerika. Scheelzien is scheelkijken [GB - VD: los - beide: scheelzien aaneen]. Een sapakara is [SR] een grote blauwpaars en geel gekleurde hagedis. Sawpaws [2x oh] zijn bapao's [snacks]. Al mijn kinderen moeten nog schoollopen [GB/VD: naar school gaan]. De schrokop [slokop] gleed de schuifaf [glijbaan] af. In mijn mobieltje zit een SD-kaart [geheugenkaart, Engels: se­cu­re digital card]. Vroeger senior adviseur, nu seniorstarter [na pensioen eigen bedrijfje beginnen]. Tegen die leraar zeg je 'sensei' [aanspreektitel bij Japanse vechtsporten]. Sereh is citroengras
[geen mv.]. Een jas met sergen voering [bnw., stof: serge]. De entourage was sf-achtig [sciencefiction]. Prima: huwelijk van een workaholic [werken] en een shopaholic [winkelen]. De seú [ook mv.] is een oogstfeest op Curaçao (tweede paasdag). Onze sibbentafel
[sibbe = familie, clan, mv. + n] is vrijwel compleet. Een sibibusi is een zware onweers- en/of regenbui. Zou een sidderaal een sideraal
[de sterren betreffend] ritme hebben? Vast niet. Sjotten [schieten] met een bal is niet shotten [zichzelf injecteren met verdovende middelen] met een naald. Een sika [SR] is een zandvlo. Wat, een sing-in
[re­li­gi­eu­ze zangbijeenkomst waar­bij ieder­een mag mee­zin­gen] met honderden deelnemers? Een siamang is een soort gibbon. De bijbelverkoper verkocht ook kinderbijbels. Heb jij het kinderboekenweekgeschenk al? Wanneer was die Kinderboekenweek dan ook alweer?

 

 
 

1035 Dictee donderdag 22 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (14) √ x

Dictee - dictees [1035]

Oefendictee december 2016 (14)

1. Eten we ajam roedjak of ajam smoor? Bedoelde u nou de donkere dagen voor Kerstmis óf de donkere dagen voor de kerstmis(sen)? Bosnegers droegen vaak een pantje [SR - len­den­doek zo­als ge­dra­gen door mar­rons = paan]. Een paean is een overwinningslied. Een pagara-estafette [vuurwerk van in serie verbonden rotjes] knalt behoorlijk. Met een pagatinu(kastje) kun je je elektriciteitssaldo opwaarderen, zoals bij een prepaid telefoontegoed. Wat een leuke pailletjes (paillettetjes - zijden weefsel of glitter op de klding)! Pandanen [pandan: palm­ach­ti­ge tro­pi­sche boom] vind je (ook) aan het strand. Hun pannelijst [oponthoud, pech, technische storing] bij het autorijden is enorm. Een passe [geen 'suh' uitspreken - uitval, sprong naar de tegenpartij] vind je bij het schermen. Pastechi zijn gevulde pasteitjes met gehakt. Een pata is een schoen en pata negra is gedroogde ham van varkens met zwarte poten. Een pateeke [BE] is een gebakje. De pegapega is op de Antillen de huisgekko. Mooi, die bloes van pekin(g) [gebrocheerde - bloemen weven in zijden en wollen stoffen -  kunstzijden stof]! Die penshonado's [Antilliaans-Nederlands] vind je alleen buiten Nederland. Een peprewatra [uitspraak ih ih ah aa] is dunne pepersoep met vis of vlees. Voor ons drie pernodjes (met nootjes) graag. Zijn zij echt personae non gratae [mv.] (ongewenst persoon)? Een petechie [vlekje bij koorts, puntbloeding] zit op of onder de huid.

2. Zowel petit-beurres [recht­hoe­kig biscuitje met ge­kar­tel­de rand] als petitfours [fijn koekje of heel klein gebakje] kun je bij de koffie offreren. Dat lijkt onzinnig: een PET-scan [po­si­tron emis­si­on tomography = positronemissietomografie (bepaalde tech­niek om een scan te ma­ken)] van een petfles [po­ly­ethy­leen­te­ref­ta­laat] maken. Het holifeest (Holi) [Hindoestaans - Hindoestan - nieuwjaars- en lentefeest], wordt ook aangeduid met (Holi-)Phagwa (GB), het phagwafeest dus. Speelt de picamaat [typografische eenheid, 11,25 didotpunten] nog een rol bij picca's (pics: digitale afbeelding - pictures]? Een pignon is een conisch tandwiel. Een niet-roker zal nooit gaan pijproken. Geen idee wat pi-ka aanduidt: rara(ra). Pinaren is tekortkomen. 'Piot' heeft meerdere betekenissen [klein persoon, soldaat, hoofdluis]. Een pipi is een plasje en een pipit [2x ie] is een pépite [uh - goudklomp, SR]. Een pirin [ie, ih] is een piren(g), piranha [smalle, vraatzuchtige vis, scherpe tanden]. Een plexus is een soort zonnevlecht [zenuwknoop achter de maag]. Een poclain is een graafmachine. Een podosiri(palm) is een açaipalm [aa-saa-jie]. Het pokopokobeginsel houdt in dat je de Nederlandse rechtspraak niet een-op-een kunt toepassen op Aruba, etc. In Suriname is Politiehandvest een eigennaam. Met een pompom kun je schieten, een pompon is een versiersel. Met popjawa [SR] wordt Javaanse popmuziek bedoeld. Een popsicle is [SR] een ijslolly, een waterijsje. In een POS-apparaat (VD - betaalautomaat) zit posapparatuur (GB) [kennelijk letterwoord -  registreert minimaal de aankopen van klanten, accepteert betalingen en verstrekt ontvangstbewijzen, hetzij door ze af te drukken of ze elektronisch te versturen via sms of e-mail]. De posologie is de leer van de dosering van geneesmiddelen.

3. Alleen een post-factumanalyse kan de resultaten post factum [achteraf, na het feit] zichtbaar maken. De powisi is [SR] de gewone, zwarte of gekuifde hokko. Een PP'er is vast lid van een of andere politieke partij [Partido Popular, Spanje]. Prapi's zijn aarden kommen. Een quena is een benen blokfluit uit Brazilië. Quines zijn worpen van twee vijven bij het dobbelen. Je hebt het pythisch orakel en de Pythische Spelen. We speelden een rondje pyaw (Chinese loterij, voorbeeld: de pyawbank). Een preiskoro is een soort kleuterschool. Een preparé is een filet americain. Prepress: voorbereidend werk bij het drukken. Een prequel is een film of aflevering die laat zien wat aan een serie voorafging. Een pretoriaan is onder andere een soldaat: de pretoriaanse lijfwacht. Een printabezem is een zekere bezem [buigzaam]. Met mijn privé-e-mails en -uitgaven heb je niks te maken. Pro bono werken, pro-bonowerk is voor het algemeen welzijn. De procureur des Konings [BE] en de commissaris der Koning
[NL, CdK - CvdK, CvK] hadden een verhelderend onderhoud. Een prodowaka [SR] is een gezamenlijke (feestelijke) wandeltocht ter gelegenheid van een jubileum e.d.

4. Een pmc is een product-marktcombinatie [specifieke behoeften van de marktsegmenten]. Een pro justitia is een proces-verbaal. Promiscue [altijd e! - P wegens begin zin] gedrag wordt meestal afgekeurd. Prosciutto is Italiaanse gekruide, gepekelde en vervolgens langdurig gerijpte achterham. Prosodie is de leer van het gebruik van woorden en lettergrepen in de versbouw van een taal (te onderscheiden van 'metriek', leer van de versbouw). Een prove is in ieder geval een jaarlijkse toelage. Een prowagen is een patrouilleauto van de politie. Hebben jullie dit ook in Pruisisch blauw? Met een psycho zal wel een psychopaat bedoeld worden. Ja! Een pu is een Chinese lengtemaat: zeg maar een meter en een el [1,67 m]. Kun je me de pukcode
[per­so­nal unblocking key-code - om geblokkeerde simkaart te activeren] van dit (bv. gsm-)toestel geven? 'Pupiter' is een verouderd woord voor lessenaar [ook: muziekstandaard].

 

 
 

1034 Dictee woensdag 21 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (13) √ x

Dictee - dictees [1034]

Oefendictee december 2016 (13)

1. Bij winkelskijken stat je [ww. statten], meestal in een groot- of kleinsteeds stadje. Bij het atten at je met een adje = ad fundum [het in één keer leegdrinken van een glas]. Vergelijk: quatten is met een quad rijden ... [quadden mag ook!] Heb je de klemtoon bij asafoetida [duivelsdrek = plant, waaruit specerij] goed en spreek je wel een 'ee' uit? Kan die aso [asociaal(tje)] het aso [algemeen secundair onderwijs] wel tot in de puntjes verzorgd opschrijven? Hij schopte met zijn bootee [laars] tegen haar booty [VD, achterwerk] Al eerder geweest: het is
2- à 3-duimsgat (VD, lemma walmgat, maar 2-à-3-duimsgat kan ook – Taaladvies). Verder moet je schrijven: 2-duims gat of tweeduims gat,
2 duimsgat of twee duimsgat. Mijn nieuwe boek vient de paraître [zojuist verschenen] – veroorzaakte een va-et-vient [komen en gaan] van kopers. De sm-adepten [sadomasochisme] waren gek van plasseks. Owrukuku's [oo-roe-koe-koes] zijn uilen of lanspuntslangen [ook: labaria's]. Wie is de overallwinnaar van het dictee? Of heeft die een overal(l) gewonnen? Mooi, die orkestrale klanken! Mijn oudoom, oud-burgemeester, vertelt graag oudbakken moppen. Orgeade is een drank (amandelpers). Een orb [af­wij­king van een exact as­pect,
uit­ge­drukt in gra­den] komt voor in de astrologie en organza is een weefsel van doorzichtige zuivere zijde. De or
[ouder/ondernemingsraad] kun je niet zomaar op z'n janboerenfluitjes opzijschuiven. Een ovonde is een ovale rotonde. 

2. De opt-in en opt-out: toestemming om [bv. per e-mail] benaderd te worden en dat ook re kunnen stoppen, opting-in [en opting-out]: deelnemen aan en terugtrekken uit collectieve (bedrijfs)regelingen. Laten we snel ter zake komen: jullie mogen onverrichter zake terugkeren. De oorlogsmoeë naties wilden niet na de Hongerwinter [specifiek 1944] nog een hongerwinter [algemeen] riskeren. De Oostinjevaarders kwamen met sterke verhalen terug. Een openluchtbad bevindt zich in de openlucht, openhaardhout in de open haard. De opendagcommissie organiseerde de opendeurdag
[open dag, open huis - VD opendeur, znw. BE, aaneen]. Met een open mind ben je open-minded, opensourcesoftware komt uit een open source. Op punt stellen leidt tot een oppuntstelling, ook voor iemand met een opruststelling [op rust stellen]. Oehoe [tw., ook znw.: uil!], ben ik in beeld? De niet-zoekgeraakte spectators [toeschouwer, persoon] zijn terecht gekomen [nadruk]. Heb ik iemand ontriefd? Bij dat biljarten moet je om en om stoten: een soort van om-en-omvolgorde dus. Ze schreeuw(d)en omstebeurt. Zij zouden eraan onderdoor gaan: de tegenpartij kon rustig onderuitzakken en raakte helemaal ontstrest. Een ojief is des timmermans [profiel, halfhol en halfbol], een ogief des bouwmeesters [boog van een kruisribgewelf]. Als je een project op on hold zet, staat het in de onholdstand = stil [zie onderaan bij *].

3. Een obi is een Japanse gordel of een katoenen sluitband bij een judopak, een obus een granaat, die obuskraters veroorzaakt. Een officina is een werkplaats in een apotheek of boekdrukkerij
[bnw. officinaal; officinalia zijn apothekerswaren]. De zege was voor de onzen, voor wie 30 onsen (ook: onzen) chocola beschikbaar waren
(30 ons ... was). Een onsbelang is een buurtwinkeltje [SR]. Ik heb toen een nadrukkelijk appél [schieten maar! - hier bedoeld als nadrukteken!] op jullie gedaan! Ik probeer zo weinig mogelijk aan de tekst te veranderen en zo veel mogelijk de context in acht te nemen. Hier nog wat moeilijk te traceren woorden uit GB: biná = (Papiaments) hert, buní = (P.) tonijn, doño = (P.) baas, eigenaar, meester, forsa = (P.) kracht, sterkte, kurkuru = [SR] mand op de rug via een hoofdband, gaita (P.)
= soort populair kerstlied, gaito (P.) = (Arubaans) haantje, ook: sierplantje met op een hanenkam lijkende bloem, her(i)heri = [SR] eenpansgerecht met bakkeljauw, hetzen = een hetze ontketenen, hòmber = (P.) man, kerel, vent, drecheren [sj] = repareren en cautal [uitspraak: tjau-tahl] = een populaire liedvorm voor mannen.

4. Een amadine is een prachtvink [bandvink]. De hoorn van Amalthea is de hoorn des overvloeds. Die jongelui spelen amandelhockey [huighockey, tongzoenen]. Amaxofobie is wagenvrees en een Amazigh is een Berber [mv. A/Imazighen]. Kan het ook zonder al die ambages [mv., omhaal van woorden]? Is er een amber alert [via massamedia bij verdwijning of ontvoering van een kind]? Zij is een ambetante [vervelend, wrevelig, prikkelbaar] tante. We kicken op [enthousiast worden van] ambient [psy­che­de­li­sche house­mu­ziek zon­der beat]. Ambras [drukte, poeha, ruzie] wordt ook wel met embarras aangeduid. Ambtenaren zijn goed in [schrijven van] ambtenarees. Ambushmarketing [bij of rond een door de con­cur­rent ge­spon­sord evene­ment] lijkt niet zo fris. De ame is de atomaire massa-eenheid. Voor ons  ben je een âme de boue [verachtelijk wezen]. Met het amerikaans worden de duurste merken sumatratabak aangeduid. Zo'n amfibrachys [drie­let­ter­gre­pi­ge vers­voet met   ⌣  –  ⌣  , kort-lang-kort] vind je in amfibrachische verzen. Wat is een amfiprostylos? Een Griek­se tem­pel met al­leen aan de voor- en ach­ter­kant een zui­len­rij! Een amortisseur is een schokbreker. Een veelgebruikt middel is amoxicilline [veel­ge­bruikt type pe­ni­cil­li­ne]. In de amphigouri [nietszeggend gedicht dat wel goed klinkt] kwam een amperbroekie [g-string] voor.

* Taaladvies, vraag 1291, met keurmerk: samenstellingen van Engelse woorden met als laatste deel een Nederlands woord of een Engels woord dat in het Nederlands gebruikelijk is, worden in principe aaneengeschreven: junkmail, callcenter, businessclass. Dat geldt ook voor samenstellingen waarvan het eerste deel een woordgroep is van een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord of van twee zelfstandige naamwoorden. Voorbeelden: heavymetalband, socialprofitsector, businessclassticket. Ook Engelse woordgroepen waarvan het eerste woord een voorzetsel is, zoals on demand en in company, worden in samenstellingen ermee helemaal aaneengeschreven. Voorbeelden van zulke samenstellingen: ondemanddienst, atrandomaanpak, incompanytraining, inserviceopleiding, athomegevoel.

Correct: athomegevoel [2025 OK], bywirebesturing [niet meer aanwezig].

GB heeft (nog) wel: fly-by-wirebesturing. Lijkt correct: voorzwtsel niet voorop.